การปรบปรงพนธพรกเผดโดยใชสายพนธเกสรตวผเปนหมน

Chili ( Capsicum annuum L.) Improvement by U sing Male Sterility

นงลกษณ ไมลหรอ1 และมณฉตร นกรพนธ1

Nongluck Milerue1 and Maneechat Nikornpun1

ABSTRACT

Ten varieties of local chili were collected from different locations in Thailand . Observation and evaluation were made in comparison with five male steril e varieties introduced from aboard. Five varieties were selected among t hese ten varieties in order to being use as a future male parents. These selected

five male parents were selfed for two generations, before crossing with the two male sterile lines.T en F1 hybrid line s were investigated in comparison with the male parents at private company and Chiang Ma i University. The results showed that the three F1 h

ybrid lines; - - - 11 11KY x prik Bang Chang, KY x - prik Nhumkeaw and KY 1 1 x prik Nhumkeaw Maej

o yielded 76.96 %, 39.13 % and 8.09% higher in particular than parental line which is a landrace variety. Moreover, the fruit quality were also better than those of the male parents. They also have a rather good shape, smooth skin and big fruits. The result for determining the degree of pungency using spectrophotometer when compare with the man test was different. The highest pungency of man test was found in prik Fang whereas the spectrophotometer methods indicated that prik

The measurement of heterosis percentage found that KY - 11 x prik Nhumkeawmaejo, CF21789 x prik Nhumkeaw and KY 1-1 x prik Nhumkeaw had the high percentage of heterosis. Pungency of F1 hybrid tested by spectrophotometer methods indicated that different male parents produces a different degree of pungency. The different degree of pungency was segregated among their male and female parents. It showed that the pungency was controlled by poly-gene. Dominant action of these genes was reported. The variation of degree of pungency was also controlled by environment.Keyword : male sterile, pungency and heterosis.1 ภาควชาพชสวน คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 50200 Department of Horticulture Agricultural Faculty Chiang Mai University 50200

บทคดยอ

รวบรวมสายพนธพรกจากแหลงปลกหลายแหลงในประเทศจำานวน 10 สายพนธ มา

ปลกเพอศกษา และประเมนพนธรวมกบสายพนธพรกทเกสรตวผเปนหมนจากตางประเทศ 5 สายพนธ

ทำาการคดเลอกพนธเพอหาสายพนธทจะนำามาใชเปนพอ- แม ผสมตวเองสายพนธพอทผานการคดเลอกจำานวน

5 สายพนธ 2 ครง จากนนผสมขามระหวางสายพนธเกสรตวผเปนหมน 2 สายพนธ และสาย

พนธพอ 5 สายพนธ ไดลกผสมชวท 1 จำานวน 10 สายพนธ ปลกทดสอบพนธลกผสมเปรยบ เทยบกบสายพนธพอทสถานวจยของบรษทเอกชนแหงหนง และภาควชาพชสวน มหาวทยาลยเชยงใหม พบวา

มลกผสม 3 สายพนธ คอ - 11KY x พรกบางชาง - 11KY x พรกหนมเขยว และ KK - 11 x พรกหนมเขยวแมโจ ใหผลผลตสงกวาสายพนธพอ 7696 3913. % . % และ

809. %ตามลำาดบ นอกจากนนยงมคณภาพของผลดกวาสายพนธพอทเปนพนธพนเมอง โดยใหผลทม รปทรงด ผวผลเรยบ และผลขนาดใหญ ผลจากการวดปรมาณความเผดโดยการวดโดยใชคาดดกลนแสงเปรยบ

เทยบกบการทดสอบโดยใชคนใหผลการทดลองทแตกตางกน จากการทดสอบโดยใชคนพบวา พรกฝางมระดบ

ความเผดสงทสด สวนการวดโดยใชคาดดกลนแสง พบวาพรกบางชางมระดบความเผดสงทสด เมอวด het erosis ของความเผด พบวาพรก - 11KY x พรกหนมเขยวแมโจ CF2 1 7 8

9 x พรกหนมเขยว และ - 11KY x พรกหนมเขยว มเปอรเซนต heterosis สง อยางไร กตาม จากผลการทดลองทงสองวธ สรปไดวาลกผสมทมสายพนธพอตางกน มระดบความเผดตางกน และ

2

ระดบความเผดทแตกตางกน มการกระจายตวแบบตอเนอง แสดงวาความเผดควบคมโดยยนจำานวนมาก และยนเดนเปนตวกำาหนดความเผดโดยมสงแวดลอมเปนตวทำาใหระดบความเผดผนแปร

บทนำา

พรกเปนพชผกชนดหนงทมความสำาคญทางเศรษฐกจเปนวตถดบทสำาคญ ใน อตสาหกรรมซอสพรก พรกดอง และพรกแหง การปลกพรกในประเทศไทยมการเพาะปลกกนใน พนททวไปและ

มพนทการผลต และผลผลตรวมโดยเฉลยจะเพมขนทกปแตปรมาณพรกทผลตได ยงไมเพยงพอตามความ ตองการ ประกอบกบสวนใหญมคณภาพไมไดมาตรฐาน ทงนเนองจากพนธทใชปลกสวนใหญเปนพนธพนเมอง

ทเกษตรกรนยมเกบเมลดพนธเอง มการปะปนพนธสง มผลใหในแตละป ประเทศไทยตองนำาเขาพรกแหงจาก

ตางประเทศประมาณปละ 30 ลานบาท เนองจากพรกแหงจากตางประเทศมคณภาพด เมลดนอย เนอหนา

สสวย ไมเผดจด และราคาถกกวาพรกในประเทศ (เฉลมเกยรต , 2 5 3 6 ) มงคล (2540) รายงานวาพรกชฟาลกผสมพนธนานเจาซงเกดจากการผสมขามพนธระหวาง สายพนธ K -#3

- 1 2683x มคณสมบตเหมาะสมตอการบรโภคสด และเหมาะสมสำาหรบอตสาหกรรม

ทำาซอสพรก พรกบด และพรกแชแขงและใหผลผลตสงกวาพรกพนธทองถนอนๆ สชลา (2540) รายงาน

วาพรกลกผสมทเกดจากพรกพนธหวยสทนผสมขามพนธกบพรกชอญปนพนธ Yatsubusa ให

ผลผลตทสกแกจากการเกบเกยวทง 3 ครงรวมกน และผลผลตรวมสงสดคอ 10262. และ 10967. กรมตอตนตามลำาดบทงในสภาพปกตและขาดนำา Tase (1985

) รายงานวาในการเปรยบเทยบพนธพรกหวานลกผสมชวท 1 จำานวน 3 สายพนธ กบพนธพรก

มาตรฐาน 7 สายพนธ พบวาพรกพนธ - 1810 1IPP F ใหผลผลตสงทสดทงปรมาณ

และคณภาพ Chen (1985) พบวาในการศกษาพนธพรกลกผสมจำานวน 30สายพนธมพรก

ลกผสม 10 สายพนธทอายเกบเกยวเรวกวาพนธเปรยบเทยบ และมสายพนธทเกบเกยวเรวกวาพอ- แม

35% ใหผลผลตสงกวาพอ- แม และพนธเปรยบเทยบ 20% บางสายพนธแสดงอาการตานทาน

โรคสงขน Milkova และ 1984Daskalov ( ) ไดรายงานถงพรกลกผสมพนธ

หนงทไดจากการผสมพนธของสายพนธทมเกสร ตวผเปนหมน ชอ Lj ul i n กบสายพนธตวผปกต ให

ผลผลตสงกวาพนธเปรยบเทยบ - 1030% อายเกบเกยวเรวขน ผลผลตมคณภาพในการ ขนสงไดไกล เกบรกษาไวไดยาวนาน

cytoplasmic genic male sterility คอยนเกสรตวผเปนหมน

ทพบครงแรกโดย Peterson (1958) การทเกสรตวผเปนหมน เนองจากปฏกรยาระหวางไซ

โตพลาสซมทเปนหมน - (S type) กบยนดอยในนวเคลยส ms ยน ยนดอยนแสดงออกเมออยใน

ไซโตพลาสซมแบบนเทานน ถามยนอนอยดวยจะไมแสดงออก เชน S Msms, S MsMs, N MsMs , N Msms , และ - N msms (Ms ยนตวผปกต -, N ไซโตพลาสซม

ดงนนเพอใหเกษตรกรมพนธพรกทดใชในการเพาะปลกและผบรโภคมพรกพนธดตาม ตองการ จงตองมการปรบปรงพรกโดยการสรางลกผสมจดมงหมาย เพอใหไดพนธใหมทใหผลผลตสงคณภาพ

3

ด และตานทานตอโรคและแมลง การสรางลกผสมชวท 1 ไดมการทำาอยางแพรหลายมานาน เพราะลกผสม

ชวท 1 มลกษณะดเดนกวาสายพนธพอแม (เจรญศกด, 2527) ภาควชา พชสวน มหาวทยาลยเชยงใหม จงไดรวมกบบรษทเอกชนแหงหนง ทำาการปรบปรงพนธพรก โดยใชสายพนธเกสรตวผ

เปนหมนในการผลตเมลดพนธลกผสมขน โดยหวงวาจะสามารถปรบปรงพนธใหมๆ มาใหเกษตรกรไดน ำาไปใชในการเพาะปลกตอไป

วธการศกษา

การรวบรวมพนธพรกเผดและผลตเมลดพนธแท รวบรวมพนธพรกเผดหรอพรกหนม จากแหลงปลกหลายแหง เชน แปลงเกษตรกรและ

ตลาดสด ภายในประเทศ จำานวน 10 พนธ ซงพนธเหลานมเกสรตวผปกต และรวบรวมพนธพรกจากตาง

ประเทศ 5 พนธ ซงมเกสรตวผเปนหมน มพนธกรรมเปนแบบ cytoplasmic genic male sterility (มณฉตร, 2538) นำาพนธทง 15 พนธ ปลกทจงหวด

เชยงราย เดอนตลาคม 2539 ถงเดอนมถนายน 2540 โดยปลกในกระถางซงม

ดน 3 สวน ขยมะพราว 2 สวน และปยคอก 1 สวน ใสปย - - 151515 อตรา

1 ชอนโตะตอกระถาง หลงยายกลา 15 วน ใสปยเกลด - - 302010 อตรา 1 ชอนโตะตอ

กระถางทกๆ สปดาห จนกระทงตนพรกเรมเกบเกยว ฉดสารเคมกำาจดศตรพชทงโรคและแมลงทกๆ - 710 วน พนธพรกทรวบรวมภายในประเทศนนเมอตนพรกเรมออกดอกและตดผล คดเลอกพนธทมตนแขงแรงไม

เปนโรค รปทรงตนด ตดผลด รปทรงผลด มแนวโนมทใหผลผลตสง ไดคดเลอกพนธทดเปนสายพนธพอ และ ผสมตวเองในแตละตนของพนธนนๆ โดยตอนเกสรตวผในดอกตมทคาดวาจะบานในวนรงขน สวมถงกระดาษ

ใหแกดอกทตอนแลว และตอนเชากอน 1100. นK ของวนรงขน นำาเกสรตวผในดอกจากตน เดยวกน แตะดอกทตอนทเกสรตวเมย สวมถงดงเดมและทำาเครองหมายไว รอใหผลแกจดสแดง จงเกบผลเพอ

แคะเมลดตากแดดใหแหง นำาเมลดปลกซำาอกครงเพอผสมตวเอง เมลดเหลานเปนเมลดพนธทไดจากการผสมตวเองเกบไวสำาหรบทำาเปนสายพนธพอ

สำาหรบพรกพนธตางประเทศ ทมลกษณะตวผเปนหมน 5 พนธ คดเลอกตนแมท แขง แรง ไมเปนโรค มดอก ซงมเกสรตวผเปนหมนทกดอกทงตน การผลตเมลดพนธของพรกเหลานตองใชเกสร

ตวผจากพนธทมยนอนเหมอนกบตนแมพนธแตกตางเฉพาะยนทตวผเปนหมน (maintainer) (มณฉตร, 2538) โดยใชเกสรตวผจากพนธเหลานแตะทดอกทมเกสรตวผเปนหมน คลมถง

ดอกตวเมยไมใหแมลงรบกวน เมอตดผลคดเลอกตนทตดผลด มลกษณะรปรางผลใกลเคยงกบพรกเผดท รวบรวมภายในประเทศ ความเปนหมนของพนธพรกตางประเทศไดรบการทดสอบแลววาเปนหมนในไซโตพลาส

ซมและยนในนวเคลยส (cytoplamic genic male sterility) มยน s (ms ms) คดเลอกพนธทด สำาหรบเปนสายพนธแม

4

การผสมพนธ

ปลกสายพนธแมทคดเลอกไว 2 พนธ ไดแก CF 21789 ( หมายเลข12

) KY 1-1 (หมายเลข 13) พนธละ 25 ตน ปลกสลบกบสายพนธพอทคดเลอกไว 5 พนธ ไดแก พรกหนมขาวแมกง ( หมายเลข6), พรกหนมเขยว ( หมายเลข3), พรกบางชาง

( หมายเลข8), พรกหนมเขยวแมโจ ( หมายเลข 2) และพรกฝาง ( หมายเลข 9) ใชระยะหางระหวาง

ตน 60 เซนตเมตร และระหวางแถว 80 เซนตเมตร แตละคผสมปลกในมงพลาสตกสฟา เพอกนแมลง

ขนาด 5 x 10 เมตร

เรมผสมพนธเวลาเชา 08.30 – 11.00 นK เกบดอกจากตนสายพนธพอ พนธละ

- 1020 ดอก แบบรวมตน แตะเกสรตวผกบดอกสายพนธแม และทำาเครองหมาย ผสมดอกในตน

สายพนธแมประมาณ 20 ดอก/ ตน การผสมใชเวลาประมาณ 2 อาทตย หลงผสมพนธแลว -45 50 วน ผลพรกเรมสกแดง และเกบเมลดได พนธลกผสมชวท 1 ททำาการผสมพนธนไดแก CF

21789 X หนมขาวแมกง, CF 2 1 7 8 9 X หนมเขยว, CF 21789 x หนมเขยวแมโจ, CF 2 1 7 8 9 x บางชาง, CF 21789 x ฝาง, - 11KY x หนมขาวแมกง, - 11KY x หนม

เขยว, - 11KY x หนมเขยวแมโจ, - 11KY x บางชาง และ -K11 K ฝาง

การทดสอบพนธลกผสมชวท1

นำาพนธพรกลกผสมชวท 1 10 พนธ ไดแก CF 2 1 7 8 9 X หนมขาวแมกง, CF 2 1 7 8 9 X หนมเขยว, CF 2 1 7 8 9 x หนมเขยวแมโจ, CF 2 1 7 8 9 x บางชาง, CF 2 1 7 8 9 x

ฝาง, - 11KY x หนมขาวแมกง, - 11KY x หนมเขยว, - 11KY xหนมเขยวแมโจ, - 11KY x บางชาง และ - 11KY x ฝาง และพนธพอ 5 สาย

พนธ ไดแก พรกหนมขาวแมกง, พรกหนมเขยว, พรกหนมเขยวแมโจ, พรกบางชาง และพรกฝาง ทดสอบท

สถานวจยของบรษทเอกชนทจงหวดเชยงราย และทมหาวทยาลยเชยงใหม ระหวางเดอนตลาคม -25

5

41 ถงเดอนกมภาพนธ 2542 วางแผนการทดลองแบบบลอกสมบรณ

(randomized complete block design) ม 3 ซำา เมอผลพรกแกเขยว

บนทกผลผลตเฉลยตอไร และคำานวณความดเดนของลกผสม (heterosis) ในดานผลผลตกบสายพนธพอโดยใชสตรดงน

– คาเฉลยผลผลตของลกผสม คาเฉลยของพอ-แมทสงกวา% ความดเดนของลกผสม = X 100 คาเฉลยของพอ-แมทสงกวา

นอกจากนยงทดสอบความเผดของผลพรกโดยการหาปรมาณสารแคบไซซนโดยใชวธ Anan et al. (1966) และใชคนชม

สกดสารแคบไซซน โดยนำาผลพรกแตละพนธหนเปนชนเลกๆ ใหมไสพรกตดดวย นำาหนก

ตวอยางละ 3 กรม แชใน diethyl ether 15 มลลลตร คนตวอยางในตควนประมาณ

- 1015 วนาท ใชปเปตดดสารละลายทเปนของเหลว 5 มลลลตร ใสในบกเกอรขนาด2

0 มลลลตร เตม sodium hydroxide (NaOH) 0.5 N และเกลอ

sodium chloride (NaCl) 3 มลลลตร รอใหตกตะกอนแลวดดสารละลายท

สกดได วดคาดดกลนแสงท 450 นาโนเมตร โดยเครอง Spectrophotometer เปรยบ เทยบคาทอานไดกบสารละลายแคบไซซนบรสทธ โดยทำากราฟ มาตรฐาน นำาคาทอานไดมาคำานวณหาความด

เดนของลกผสมพรกในดานความเผด

– คาความเผดของลกผสม คาความเผดของพอ-แมทดกวา% ความดเดนของลกผสมพรก = X 100 คาความเผดของพอ-แมทดกวา

สำาหรบการวดความเผดของพรกโดยวธใชคนชม จดตวอยางพรกทตองการทดสอบ หนเปน

ชนเลกๆ ใชคน 10 คนทดสอบ และใหคะแนนความเผดระดบ 1 ถง 5 1( = ไมเผด, 2 = เผดเลกนอย, 3= เผดปานกลาง, 4 = เผดมาก และ5 = เผดทสด ) หาคาเฉลย

แตละตวอยางจากผลคะแนนจาก 10 คน

ผลการศกษา

6

การรวบรวมพนธพรกเผดและผลตเมลดพนธแท

จากการปลกเพอศกษาลกษณะสายพนธทง 15 สายพนธ พบวามพรกบางสาย พนธทมลกษณะนาสนใจ ไดแก พรกหนมขาวแมกงเปนพรกทม ฝกขนาดใหญ ยาว ตดผลดก ผลสขาวเหลอง

และมรสเผด พรกหนมเขยวมลำาตนแขงแรง ผลสเขยวออน ผลยาว ใหญ และม รสเผดปานกลาง อก สาย พนธทมลกษณะด มลำาตนสงและแขงแรง เกบเกยวไดนาน และม รสเผดคอ พรกฝาง การ คดเลอกสาย

พนธทดเพอนำามาใชเปนสายพนธพอและสายพนธแม พบวาสายพนธท เหมาะสมสำาหรบเปนสายพนธพอ ไดแก สายพนธหมายเลข 2 (พรกหนมเขยวแมโจ), 3(พรกหนมเขยว), 6(พรกหนมขาวแมกง),

8(พรกบางชาง ) และ 9 (พรกฝาง ) ซงมลกษณะตนสงแขงแรง รปทรง ผลด ผลยาว ผวเรยบ และตด

ผลดก สวนสายพนธทมลกษณะดเหมาะสมสำาหรบใชเปนสายพนธแม ไดแก สายพนธหมายเลข12( CF 2 1 7 8 9 ) และ -13 11(KY )

การผลตเมลดพนธแทของแตละพนธ โดยวธการผสมตวเองของพนธพอ 5 พนธ พบวา

ไดเมลดพนธจากทง 5 พนธ สวนพนธแมซงตองใชสายพนธทมยนพเศษในการผลตเมลดพนธ กพบวาม เมลดพนธแทซงไดจากการผสมระหวางแมพนธ และพนธพอซงมยนอนๆ เหมอนแมพนธ ยกเวน ยนทท ำาใหตวผ

เปนหมน ไดเมลดพนธแทของแมพนธ 2 พนธ โดยวธการดงกลาว

การผสมพนธ

ไดเมลดพนธลกผสมชวท 1 จากการผสมขามระหวางพนธแมทมยนตวผเปนหมน 2 พนธ กบพนธพอทคดเลอก 5 พนธ พบวาไดเมลดพนธลกผสมชวท 1 ดงน CF 2 1 7 89X หนมขาวแมกง, CF 2 1 7 8 9 X หนมเขยว, CF 2 1 7 8 9

K หนมเขยวแมโจ, CF 2 1 7 8 9 x บางชาง, CF 2 1 7 8 9 xฝาง, - 11KY x หนมขาวแมกง, - 11KY x หนมเขยว, - 11KY xหนมเขยวแมโจ, - 11KY x บางชาง และ - 11KY x ฝาง

การทดสอบพนธลกผสมชวท1

จากการเปรยบเทยบผลผลตของพรกพนธลกผสม 10 สายพนธทเกดจาก แม CF2 1789 และ -K 11 พบวา จากการปลกทดสอบ ทคณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลย

เชยงใหม พนธลกผสมชวท 1 ไดแก CF 2 1 7 8 9 X หนมขาวแมกง, CF2 1789 X หนมเขยว, CF 2 1 7 8 9 x หนมเขยวแมโจ, CF2 1789 x บางชาง, CF 2 1 7 8 9 x ฝาง, - 11KY x หนม

ขาวแมกง, - 11KY x หนมเขยว, - 11KY x หนมเขยวแมโจ, -K 11

7

K บางชาง และ - 11KY x ฝาง ปลกเปรยบเทยบกบพนธพอ 5 พนธ ไดแก พรกหนมขาวแม

กง, พรกหนมเขยว, พรกหนมเขยวแมโจ, พรกบางชาง และพรกฝาง

มพรกลกผสม 3 สายพนธทใหผลผลตเฉลยตอไรสง ไดแกพรกลกผสมชวท 1 KK - 11 x พรกหนมเขยว (Fig. 1 ) ใหผลผลตสงสดคอ 4189, กโลกรมตอไร รอง

ลงมาคอ KK - 11 x พรกบางชาง (Fig. 2 ) ใหผลผลตเฉลย 4153, กโลกรมตอไร

และ KK - 11 x พรกหนมเขยวแมโจ(Fig. 3) ใหผลผลตเฉลย 4014, กโลกรมตอไร

สำาหรบการปลกทดสอบทสถานทดลองของ บรษท ( เซมนส เวเจทเทเบล สดส ) ทจงหวดเชยงราย พบวา

พรกลกผสมชวท - 1 11KY x พรกหนมเขยว (Fig. 1) ใหผลผลตสงสดคอ315, 6 กโลกรมตอไร รองลงมาคอ - 11KY x พรกหนมขาวแมกง (Fig. 4) ให ผลผลตเฉลย

3033, กโลกรมตอไร และ - 11KY x พรกบางชาง (Fig. 2) ใหผลผลตเฉลย2

,853 กโลกรมตอไร สวนผลผลตเฉลยของลกผสมชวท 1 คอนๆ และสายพนธพอพนธอนๆ ไดแสดงไว

ใน Table 1 นอกจากนนจากการเปรยบเทยบความดเดนของลกผสม ( heterosis ) ใน

ดาน ผลผลต พบวาลกผสมชวท 1 สวนใหญมเปอรเซนตความดเดนของลกผสมสงเชน ลกผสมชวท

1 21789CF x พรกฝางมเปอรเซนตความดเดนของลกผสมเทากบ261

58 ลกผสมชวท - 1 11KY x พรกฝาง มเปอรเซนตความดเดนของลกผสมเทากบ2

3793. และ - 11KY x บางชางมเปอรเซนตความดเดนของลกผสมเทากบ233

97 สวนเปอรเซนตความดเดนของลกผสมคอนๆ ไดแสดงไวใน Table 2 ผลจากการปลกทดสอบ

พนธลกผสมชวท 1 ทง 10 สายพนธเปรยบเทยบกบสายพนธพอทง 5 สายพนธ ในสองสถาน

ท โดยพจารณาผลผลตเฉลยตอไร และเปอรเซนตความดเดนของลกผสมชวท 1 พบวาลกผสมชวท 1 - 11KY x พรกหนมเขยวและ - 11KY x พรกหนมขาวแมกง มลกษณะทดเปนท

ตองการของตลาดเพอการบรโภคผลสด เมอเปรยบเทยบกบสายพนธพอทงสองสายพนธ (พรกหนมขาวแมกง

และพรกหนมเขยว ) ซงเปนพนธทเกษตรกรใชอยในปจจบน และลกผสมชวท - 1 11KY xพรกบางชาง, - 11KY x พรกหนมขาวแมกง และ - 11KY x พรกฝาง มลกษณะ

ทด ทเปนทตองการของตลาดเพอใชในการทำาพรกแหง โดยเปรยบเทยบกบสายพนธพอทง 3สายพนธ

(พรกบางชาง, พรกหนมเขยวแมโจ และพรกฝาง)จากการหาปรมาณสารแคบไซซนในพรกทงหมด ทหองปฏบตการภาควชาพชสวน โดยวธวด

คาการดดกลนแสง พบวาพรกบางชางมปรมาณสารแคบไซซนสงทสดโดยมคาความเผดเปน 0.01175 scoville unit รองลงมาคอลกผสมชวท 1 21789CF x พรกหนม

เขยวมคาความเผดเปน - 0.00949 scoville unit KY 1 1 x พรกหนมเขยวแมโจ ม

8

คาความเผดเปน - 0.00632 scoville unit KY 1 1 x พรกหนมเขยว มคาความเผด

เปน 0.00560 scoville unit และ CF 2 1 7 8 9 x พรกบางชางมคา

ความเผดเปน 0.00379 scoville unit เมอวด heterosis ของความเผดพบวา

KY 1-1 x พรกหนมเขยวแมโจ, CF21789 x พรกหนมเขยว, KY1-1 x พรก

หนมเขยว มคา heterosis สง ผลของการวเคราะหของแตละสายพนธไดแสดงไวใน Table 3 และเมอเปรยบเทยบกบผลการทดสอบโดยใชคนทดสอบจำานวน 10 คน พบวาใหผลการทดลองทม

แตกตางกน โดยคาเฉลยทไดจากการทดสอบโดยใชคนจำานวน 10 คน พบวาพรกฝางมระดบความเผด

สงสดโดยมคาเฉลยของคะแนนเปน 49. รองลงมาคอลกผสมชวท - 1 11KY x พรกหนม

ขาวแมกงมคาเฉลยของคะแนนเปน 43 และ - 11KY x พรกฝางมคาเฉลยของคะแนนเปน 4 ผลการทดลองในลกผสม ชวท 1 คอนๆ ไดแสดงไวใน Table 3

9

Figure 1. Fruits of F1 hybrid KY 1-1 x Nhum Khiew.

Figure 2. Fruits of F1 hybrid KY 1-1 x Bang-Chang.

Figure 3. Fruits of F1 hybrid KY 1-1 x Nhum Khiew Maejo.

10

Figure 4. Fruits of F1 hybrid KY 1-1 x Nhum Kwar Maekung.

K1 . 1Fruit yield and plant height of F hybrid chili in comp arisonwi t h t hei r mal e par ent s.

Variety Plant Height (cm)

Yield (kg/rai)

Chiang Mai

Chiang Rai

Chiang Mai

Chiang Rai

Male parent Nhum Kwar Meakun

K68.

80 a58. 3,44

6 cd 2,7

93cde Nhum Khiew 64.

50 aK

60. 33ab

3,10 5 bc

K

2,5 33bcd

K

11

Nhum Khiew Maejo

63. 90 a60.

56 aK

3,60 6 d

2,7 63 c

KK-Bang Chang 66.

83 aK

59. 20 a2,4

87

KKK

2, 393

KKKK

Fang 67. 13 a

K

69. 26 b1,0

73

K

1,2 13 K

hhhhhh1

CF 21789 X Nhum KKKK Maekung

65. 46 a

K

59. 53 a 3,49 3 cd

2,3 60

KKK CF 21789 X Nhum K

hi ew69.

46 aK

66. 66 a

K

3,80 0 d

2,6 06

KKKK CF 21789 x Nhum K

hiew Maejo66.

00 aK

60. 60 a

K

3,22 0 cK

2,6 23

KKKK -CF 21789 x Bang Ch

KKK68.

40 aK

65. 83 a

K

3,68 6 d

2,1 86

KK CF 21789 x Fang 75.

10

K

69. 30 b1,5

86 K

2,1 93bc

- 11KY x Nhum KwarMaekung

64. 80 a

K

62. 33ab

3,83 0 d

3,03 3de

- 11KY x Nhum KhieK

66. 30 a

K

59. 83 a 4,1

89

K

3,15 6 e

- 11KY x Nhum Khie w Maejo

65. 23 a58.

10 a 4,0

14

2,1 80

12

K K KK - -11KY x Bang Chan

K63.

33a60.

13 a 4,1

53

K

2,8 53 c

KK - 11KY x Fang 72.36

ab62.

46 aK

1,8 13

KK

1,9 00

K 005LSD . 01.

76

02. 42

07.81

12.1

CV (%) 33. 44.6

13.06

50.

1 Same letters show no differences at P = 0.05 by least significant difference.

K2 . Percent heterosis of fruit yield of F1 hybrid chili and th eirmal e par ent s at di ff er ent l ocat i ons.

Variety Chiang Mai Chiang Rai

Yield(kg/rai)

%heterosi s

Yield (kg/ra

i)

%heterosis

Male parent Nhum Kwar Meakung 3,44

6 cd100 2,7

93 cde00

Nhum Khiew 3,10 00 2,5 00

13

5 bcd 33 bcde

Nhum Khiew Maejo 3,606 d

00 2,763 cde

00

-Bang Chang 2,487 abc

00 2,393 bcde

00

Fang 1,073 a

00 1,213

a

00

1F hybrid CF 21789 X Nhum Kwa

r Maekung3,493 cd

102

72

2,360 bcd

68.99

CF 21789 X Nhum KhieK

3,800 d

144

76

2,606 bcde

105

76

CF 21789 x Nhum Khie w Maejo

3,220 cd

78.59

2,623 bcde

89.86

-CF 21789 x Bang ChanK

3,686 d

196

42

2,186

bc

82.69

CF 21789 x Fang 1,586 a

195

61

2,193 bc

261

58

- 11KY x Nhum Kwar Maekung

3,830 d

122

28

3,033 de

117

18

- 11KY x Nhum Khiew 4,189

d

169

82

3,156 e

149

19

- 11KY x Nhum KhiewMaejo

4,014

d

122

62

2,180

bc

57.79

- -11KY x Bang Chang 4,1 233 2,8 138

14

53 d

97 53 cde

44

- 11KY x Fang 1,813 ab

237

93

1,900

b

213

27

005LSD . 0.781 1.21 CV (%) 13.06 5.0

1 Same letters show no differences at P = 0.05 by least significant difference.

K3. Pungency levels and percentage of heterosis of F1 h ybr i d chi l i and t hei r malepar ent s.

Variety Pungency value 1 (sc

oville unit)

% heterosi

s2Pungen

cy level3

Male parent Nhum Kwar Meakung 0001.

53

0 31.

Nhum Khiew 0000.94

0 21.

Nhum Khiew Maejo 0000.56

0 25.

-Bang Chang 0011.75

0 13.

15

Fang 0000.45

0 48.

1F hybrid CF 21789 X Nhum Kw ar Meakung

0000.54

-64.70 27.

CF 21789 X Nhum KhiKK

0009.49

909.57 17.

CF 21789 X Nhum Khi ew Maejo

0000.90

60.71 22.

-CF 21789 X Bang ChaKK

0003.79

-67.74 04.

CF 21789 X Fang 0000.27

40.00 15.

- 11KY X Nhum KwarMeakung

0003.45

125.49 43.

- 11KY X Nhum Khiew 0005.60

495.74 24.

- 11KY X Nhum Khiew Maejo

0006.32

1028.57 32.

- -11KY X Bang Chang 0001.17

-90.04 18.

- 11KY x Fang 0002.44

81.55 400.

1 pungency value was measured by light absorption at 750 nanometer with spectrophotometer. (the greater value of scoville unit, the higher the capsaicin content).

2 % heterosis was calculated as indicated in the materials and methods by the use of the data on light absorption at 750 nanometer.

3 The average pungency level as measured by human bite test (1 - plain, 2 – slightly hot, 3 – medium hot, 4 – very hot, 5 – the hottest).

16

วจารณ

จากการรวบรวมพนธพรกทงหมด 15 สายพนธ สามารถคดเลอกสายพนธ ทม

คณสมบตทจะใชเปนสายพนธพอได 5 สายพนธคอ สายพนธพรกหนมเขยวแมโจ, พรกหนมเขยว, พรกหนมขาวแมกง, พรกบางชาง และพรกฝาง และสายพนธแมได 2 สายพนธคอ สายพนธ CF

21789 และ -K 11 จากการปลกทดสอบพนธลกผสม 10 สายพนธทเกดจาก

แม CF 2 1 7 8 9 และ -K 11 ทง 2 สถานทพบวา ทคณะเกษตรศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม พรกลกผสม - 11KY x พรกหนมเขยว ใหผลผลตสงสด รองลงมาคอ K- 11Y x พรกบางชาง และ - 11KY x พรกหนมเขยวแมโจ โดยใหผลผลตเฉลย4,

189 4153 4014, , กโลกรมตอไร จากการปลกทสถานทดลอง

ของบรษทเซมนส เวเจทเทเบล สดส พบวาพรกลกผสม - 11KY x พรกหนมเขยวใหผลผลต

สงสด รองลงมาคอ - 11KY x พรกหนมขาวแมกง และ - 11KY x พรกบางชาง โดย

มผลผลตเฉลย 315630332853, , , กโลกรมตอไร จากการทดลองทเชยงใหมใหจำานวน ผลผลตสงกวาทเชยงรายเปนผลมาจากปจจยตางๆ หลายปจจย เชน ระบบรากของพรกทปลกในกระถางกบ

ปลกในดนโดยตรง อณหภม ความชน สชลา (2540) ศกษาความสามารถในการใหผลผลตของพรกใน สภาพขาดนำาโดยปลกในกระถาง พบวาหลงจากตนพรกผานการขาดนำามาระยะหนง พรกทกสายพนธใหผลผลต

ลดลง และอตราการเจรญเตบโตในดานความสงลดลง อาจเปนเพราะการปลกในกระถางทำาใหตนพรกมพนท จำากด ในการหาอาหารของรากไมเอออำานวยใหพรกมการเจรญเตบโตอยางเตมท ดงนนในการศกษาครงตอไป

จงควรคำานงถงปจจยตางๆเหลานดวยเพอใหงานมประสทธภาพยงขน นอกจากนนในการคดเลอกตนสายพนธ พอและสายพนธแมทมตนสงแขงแรง รปทรงผลด ตดผลดก ตานโรคซงเปนการรวมลกษณะด ในดานตางๆ

ของทงสายพนธพอและสายพนธแมไวในลกผสม เพอลกผสมทไดจะเปนสายพนธทมลกษณะดตามทเกษตรกร ตองการ

เมอพจารณาคา heterosis พบวา มสายพนธพอบางสายพนธมลกษณะด จากการ

ผสมขามกบสายพนธแมทงสองสายพนธใหลกผสมทมเปอรเซนต heterosis สง ลกผสมชวท 1สวนใหญมเปอรเซนต heterosis สง ลกผสมคชวท 1 คทใหผลผลตสงไมจำาเปนตองมเปอรเซนต

heterosis สงมาก เชน ลกผสมชวท 1 KY 1-1 x พรกหนมเขยว ใหผลผลตสงทสด ม

เปอรเซนต heterosis 149.19 ทเชยงราย และ 16987. ทเชยงใหม ซงตำา

กวาลกผสมชวท 1 KY 1-1 x พรกบางชาง มคา heterosis ของผลผลต1

3844 ทเชยงราย และ 23397. ทเชยงใหม เชนเดยวกบลกผสมชวท 1 KY

17

1-1 x พรกฝาง มคา heterosis ของผลผลต 21327 ทเชยงราย และ2

3793. ทเชยงใหม แตมผลผลตตำากวาพนธลกผสมชวท 1 KY 1-1 x พรกหนมเขยวมาก

ดำาเนน (2541) รายงานวามพชผสมตวเองหลายชนดทลกผสมแสดงความดเดนเหนอพอและแมซงเปน

ผลมาจากความเปน heterozygosity หรอ overdominance หรอ heter osis เชนใน ขาว ขาวบารเลย และขาวฟาง ในชวแรกๆ ของการผสมพนธระหวางสองสายพนธของ het

erozygosity แสดง overdominance กจะมผลอยางมากตอการแสดงออกของ ลกษณะทางฟโนไทป ซงจะทำาใหการวเคราะหลกษณะทางยโนไทปคลาดเคลอนไปไดเพราะวตถประสงคการสราง

สายพนธทเปน homozygous ยโนไทปสำาหรบผลผลตและผลผลตของแตละยโนไทปจะถกกระทบ กระเทอนจากลกษณะการเปลยนแปลงของดนฟาอากาศ ความอดมสมบรณของดน ฤดกาล และพนทปลก ดง

นนยโนไทปทคดเลอกในสงแวดลอมหนงอาจไมเหมาะสมกบอกสงแวดลอมหนง (Allard and Bra dshaw, 1964)

จากการหาปรมาณสารแคบไซซนในพรก พบวาผลการทดลองทงสองวธใหผลการทดลองทแตกตางกนโดยการหาปรมาณสารแคบไซซนโดยการวดคาการดดกลนแสงพบวาพรกบางชางมคาความเผดสง

ทสด สวนการหาคาความเผดโดยใชคนทดสอบ 10 คนพบวาพรกฝางมคาความเผดสงทสดอยางไรกตามพบวาลกผสมทเกดจากสายพนธพอตางกนมระดบความเผดแตกตางกนและระดบความเผดทแตกตางกน

มการกระจายตวแบบตอเนอง แสดงวาความเผดควบคมโดยยนจำานวนมากและยนเดนเปนตวกำาหนดความเผดโดยมสงแวดลอมเปนตวทำาใหระดบความเผดผนแปร

สรป

คดเลอกพนธทด 5 พนธ สำาหรบเปนพอพนธจากพนธทรวบรวมภายในประเทศ 1

0 สายพนธ และคดเลอกพนธตางประเทศทมยนตวผเปนหมนทดได 2 พนธ จากการผสมระหวางสายพนธ

พอและพนธตางประเทศไดลกผสมชวท 1 10 คผสม จากการทดสอบปลกลกผสมชวท 1 ท

จงหวดเชยงรายและเชยงใหม พบวา ลกผสมชวท 1 3 สายพนธ ไดแก ลกผสมชวท 1 KY 1-1 x พรกบางชาง, KY 1-1 x พรกหนมเขยว และ KY 1-1 x พรกหนมเขยวแมโจ ให

ผลผลตสงกวาสายพนธพอ 76.96 เปอรเซนต 3913. เปอรเซนต และ 809. เปอรเซนต ตาม ลำาดบ นอกจากนนยงม คณภาพและรปรางของผลดกวาสายพนธพอ จากการวดความเผดโดยสกดสารแคบไซ

ซน และคนชม พบวา ใหผลแตกตางกน การใชคนชมพบวา พรกฝางมความเผดสงสด แตการวดคาดดกลนแสง พบวา พรกบางชางมคาของสารแคบไซซนสงทสด

คา heterosis ของผลผลตและความเผดของพรกไมบงชถงผลผลตและความเผด

ของลกผสมชวท1

18

เอกสารอางอง

เจรญศกด โรจนฤทธพเชษฐ 2527 การปรบปรงพนธพชชนสง ภาควชาพชไรนา คณะเกษตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , กรงเทพฯK เฉลมเกยรต โภควฒนา 2536 การผลตการตลาดพรกK โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหง

ประเทศไทย , กรงเทพฯK ดำาเนน กาละด 2 541K การปรบปรงพนธพชผสมตวเองK ภาควชาพชไร คณะ

เกษตรศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหมK มงคล พทธวงศ. 2540. “ ”การปรบปรงพนธพรกชฟา นานเจา . ใน : หนา 343 3–

49 เอกสารในการประชมวชาการพชผกแหงชาต ครงท 15 11 14– สงหาคม ณ

โรงแรมรามาการเดนส , กรงเทพฯ. มณฉตร นกรพนธ 2538 พรกK เอกสารประกอบการสอนวชาการจำาแนกพชผกและการปรบปรงพนธ

ผกK ภาควชาพชสวน คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม , เชยงใหมK

สชลา เตชะวงคเสถยร 2540. . การปรบปรงพนธพรกชอทนแลง. ใน : หนา155 - 1 69. เอกสารในการประชมวชาการ พชผกแหงชาตครงท 15 11–14 สงหาคม

ณ โรงแรมรามาการเดนส , กรงเทพฯK Allard, R. W. and A. D. Bradshaw. 1964.

Implications of Genotype-Environment Interaction in Applied Plant Breeding. Crop sci. 4:503-508.

Anan, T.H., H. Matsunaga and S. Monama. 1996. A Simple Method for Determining the Degree of Pungency of Pepper. Capsicum And Eggplant Mewsletter 15 : 51-54.

Chen, X.S. 1985. Determination of Combining Ability and Analysis of Heterosis in Pol l en Line C. annuum var. grossum Sendt. Acta Hort

iculture Science 12 (4) : 267 - 272

19

Milkova, L. and KK Daskalov. 1984. Ljul i n a H ybrid Cultivar o f Pepper Base on Induced

Male Sterility. Mutation Breeding Newsl. 24 : 9.P eterson, P. A. 1958. Cytoplasmically Inherited Male

Sterility i n Capsicum annuum L. Amer. Nat 92 :-111119.

Tase, L. 1985. Comparative Study of Some Cul tivars and Hybrids o f Sweet Pepper for Early Pr

oduction. Bul letin KK Shkencave Bujquesore. 24 4( ) : 39 - 44

20