กำรวิเครำะห์ควำมต้องกำรระบบสำรสนเทศทำงทันตกรรมเพื่อใช้งำน...
TRANSCRIPT
ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 255822 ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต
บทคดยอการศกษาครงนเพอวเคราะหความตองการในการพฒนาระบบสารสนเทศทางทนตกรรม ฐานขอมลผรบบรการ
ทางทนตกรรม และการบนทกขอมลตนทนในการรกษาทางทนตกรรมเพอน�าไปใชงานทางคลนก โดยแบงออกเปน 2 ระยะ
ประกอบดวย ระยะแรกเปนการเกบรวบรวมและประเมนความตองการใชงานขอมลทางดานคลนกทนตกรรม ระยะทสอง
เปนการน�าผลจากระยะแรกมาวเคราะหและพฒนาระบบสารสนเทศทางทนตกรรมดวยการออกแบบสอบถาม เพอเกบขอมล
ความตองการใชงานจากทนตแพทยและผชวยทนตแพทย ทงในกลมของโรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลทวไป และโรงพยาบาล
ชมชน เพอน�ามาวเคราะหและพฒนาระบบสารสนเทศ โดยการประยกตขนตอนการวเคราะหระบบจากทฤษฎน�าตก (water
fall model) และท�าการทดสอบเพอตรวจความตรงของรายละเอยดระบบสารสนเทศทางทนตกรรมจากทนตแพทย และ
ผทเกยวของกบการใชขอมลทางคลนกทนตกรรม รวมถงทดสอบประเมนผลระบบสารสนเทศทางทนตกรรมและประเมน
ความพงพอใจตอการใชงาน พบวาปจจยทมผลตอความคดเหนในการพฒนาระบบสารสนเทศเฉลยอยท 3.73 (SD = 0.493)
ปจจยรวมดานคณลกษณะและรปแบบของโปรแกรมเฉลยอยท 3.92 (SD = 0.884) ปจจยรวมตอคณลกษณะเดนของ
รปแบบสารสนเทศอยท 1.10 (SD = 0.185) และปจจยรวมตอคณลกษณะความปลอดภยของระบบเฉลยอยท 4.22 (SD =
0.560) การประเมนความตองการดานสารสนเทศทางทนตกรรมนแสดงใหเหนวาทนตแพทยและผชวยทนตแพทยมความ
ตองการในสวนของการกอใหเกดการพฒนาระบบสารสนเทศคลนกทนตกรรมอยในเกณฑเหนดวยระดบมาก แตในหนวย
งานทนตกรรมทเขารบการประเมนนยงมอปกรณคอมพวเตอรจ�านวนนอย ซงอาจจะมผลตอการน�าระบบสารสนเทศเขามา
ใชงาน ดงนนจงควรมการศกษาเกยวกบความเปนไปไดในการเพมประสทธภาพการปฏบตงานเพอเพมศกยภาพในการน�า
ขอมลสารสนเทศมาใชในการปฏบตงานคลนกทนตกรรม
ค�ำส�ำคญ: สารสนเทศทางทนตกรรม การวเคราะหระบบ การออกแบบระบบ
กำรวเครำะหควำมตองกำรระบบสำรสนเทศทำงทนตกรรมเพอใชงำนทำงคลนก
Analysis of requirements in dental health informatics for
clinical application
วนวสำข ศรสเมธชย1* และ บวร คลองนอย2
1 ศนยวจยดานสนเทศศาสตรทางสขภาพ ภาควชาชวสถต คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล
กรงเทพมหานคร 104002 ภาควชาศลยศาสตรชองปากและมกซลโลเฟเซยล คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล กรงเทพมหานคร 10400
Vanvisa Sresumatchai1 and Boworn Klongnoi21 Research Center in Health Informatics, Department of Biostatistics, Faculty of Public Health,
Mahidol University, Bangkok 104002 Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Faculty of Dentistry, Mahidol University, Bangkok 10400
Corresponding author: [email protected]
ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต 23ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2558
AbstractThe purpose of this study was to analysis of requirement to developing dental health informatics
for use in clinical application. This study has two phases for system analysis, the phase’s one was to
collection of requirement and evaluation for use of data in the dental clinic. In phase’s two was to
evaluation in results of analysis and system development. The data collection was to questionnaire for
requirement of the system from dental surgeon and dental assistant within regional, general, and a
community hospital. The method of system analysis was applied from water fall model to cover the
research study, system test for validity of details of application work from dentist and users who related
the data workflow. The results of the study found that in the evaluation of clinical application and
evaluation of satisfied in application have an effect on express an opinion factor for development was
3.73 (SD = 0.493), characteristics and format screen of application factor was 3.92 (SD = 0.884), particularities
of information pattern factor was 1.10 (SD = 0.185), and characteristics of the security system on application
was 4.22 (SD = 0.560). The need assessment information demonstrates that the dentist and dental
assistant needs in terms of causing the development of information systems in the dental clinic with the
high level criteria. But in the dental unit for an evaluation is also small number of computer equipment
that may have an effect on information systems implementation to use. Therefore, it should be the
study of the possibility of optimization performance to improve potential of to use information technology
in dental hospital network operation system.
Keywords: Dental informatics, System analysis, System design
บทน�ำ
ปจจบนคอมพวเตอรเขามามบทบาทในการเปน
เครองมอทชวยปฏบตงานทางการแพทยอยางแพรหลาย โดย
เฉพาะสาขาทนตแพทยไดมการน�าคอมพวเตอรเขาชวยใน
การเกบขอมลมากขน [1] โปรแกรมคอมพวเตอรทาง
ทนตกรรมไดมการพฒนาขนอยางแพรหลายในนานาประเทศ
เพอเปนเครองมอส�าหรบการปฏบตงาน [2] และเปนสอดาน
การเรยนของทนตแพทย ซงการพฒนาดงกลาวเปนการน�า
ระบบคอมพวเตอรเขามาประสานกบเทคโนโลยสารสนเทศ
ในเชงทนตกรรม [3] เพอกอใหเกดความสามารถในการเกบ
รวบรวมขอมลประวตการรกษาทางทนตกรรมของผปวย รวม
ถงการท�างานประสานกบระบบ digital media in dentistry
[4] การเกบรวบรวมขอมลทางทนตกรรมดวยระบบ
คอมพวเตอรท�าใหทนตแพทยไดทราบถงประวตการรกษาฟน
ของผปวย รวมถงขอมลทางทนตกรรมนสามารถน�าไปใชรวม
เพอเปนหลกฐานประกอบในการตามหาบคคลทสญหายใน
ลกษณะของการพสจนเอกลกษณบคคลดวยขอมลทาง
ทนตกรรม [5] ซงการพสจนนจะตองอาศยจากประวตการ
ท�าฟนของบคคลนน ๆ [6] แตเนองจากการเกบขอมลของ
ประเทศไทยยงคงเกบในลกษณะของใบประวตผปวยซงเปน
เอกสาร และการเกบขอมลในเชงอเลกทรอนกสยงไม
แพรหลาย [7] อกทงการเกบขอมลกยงคงถกรวบรวมอยใน
หลายรปแบบจงยากแกการน�ามาใชงาน รวมถงการน�าขอมล
มาท�าการเชอมโยงเพอหาความสมพนธของขอมลการรกษา
แตละครงท�าไดยาก และยงขาดความตอเนองของขอมลการ
รกษาแตละครง [8] ทผปวยเปลยนทนตแพทย นอกจากน
การตรวจสอบสทธประโยชน [9] ของการเบกคารกษาท�าได
คอนขางยากกอใหเกดการใชสทธประโยชนซอน สงผลใหรฐ
ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 255824 ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต
สญเสยรายจายมากขน ทงนหากขอมลประวตผปวยและสทธ
การรกษาทจดเกบมความสมบรณเพยงพอ เรากสามารถท
จะน�าขอมลดงกลาวมาวเคราะหมลคาตนทนการรกษาทาง
ทนตกรรม [10] เพอกอใหเกดอรรถประโยชนสงสดของการ
ใชขอมล [11] และการใชผลผลตของวสดทางทนตกรรม
อยางคมคา รวมถงสามารถใชขอมลในเชงการวเคราะหเพอ
ปองกนการเกดโรคทางทนตกรรมทรนแรง อนเปนการชวยให
รฐสญเสยรายจายในการรกษาผปวยทางทนตกรรมลดลง
จากความส�าคญของระบบสารสนเทศทน�ามาใชใน
งานดานการรกษาพยาบาลซงมมากมาย จงเปนจดส�าคญของ
การพฒนาระบบสารสนเทศทางทนตกรรมเพอสรางระบบ
การจดเกบขอมลส�าหรบใชงานทางคลนก ทสามารถเชอมโยง
ไปสขอมลรหสโรค (ICD) และรหสการวนจฉยโรครวม (DRG)
ซงสมพนธกบน�าหนกเฉลย (relative weight) หรอคาเฉลย
ของการใชทรพยากรในการรกษาผปวยตามรหสการวนจฉย
โรครวมนน ๆ ซงรหสเหลานลวนเกบอยในรปแบบของ
สารสนเทศเพอหนวยงานทเกยวของจะน�ามาใชประโยชนใน
เรองของสทธการรกษาพยาบาล หรอการเบกจายตามสทธ
หลกประกนสขภาพแหงชาต ดงนนการวเคราะหความ
ตองการใชขอมลเพอพฒนาระบบสารสนเทศทางทนตกรรม
จงเปนประโยชนทงในดานการจดเกบขอมลเพอใหเปนไป
ตามมาตรฐานขอมลโรค รหสการวนจฉยโรครวม และสทธ
การเบกจายเพอใหงายตอการตรวจสอบขอมล ซงจะชวยให
ทนตแพทยค�านงถงตนทนและรายไดในการตดสนใจท�า
หตถการตาง ๆ อยางสมเหตผล เพอปองกนภาวะขาดทน
อนจะเกดตอผใหบรการตามหลกเศรษฐศาสตรสาธารณสข
วธด�ำเนนกำรวจย
การวจยนเปนการวเคราะหความตองการและการ
พฒนาระบบสารสนเทศทางทนตกรรมเพอใชงานทางคลนก
ในลกษณะของการวจยและพฒนา (research and
development) โดยแบงออกเปน 2 ระยะ ดงน
ระยะท 1 เปนการเกบขอมลรอบแรกในเชง
คณภาพเพอประเมนความตองการใช ข อมลในระบบ
สารสนเทศทางทนตกรรมดวยการสมภาษณเชงลกในกลม
บคคลทปฏบต งานด านทนตกรรมของโรงพยาบาล
อนนทมหดล จ�านวน 16 คน เปนทนตแพทย จ�านวน 9 คน
และผชวยทนตแพทย จ�านวน 7 คน จากนนน�าค�าตอบจาก
การสมภาษณมาท�าการจดกลมดวยการประยกตเทคนค
เดลฟาย (delphi technique) โดยน�าแบบสอบถามทไดรบ
การรวบรวมความคดเหนจากการสอบถามรอบแรกมาเรยง
ล�าดบเปนขอค�าถามแบบมาตราสวนประกอบคา (rating
scale) เพอใหไดขอค�าถามส�าหรบการสรางแบบสอบถาม
ความตองการเรองการพฒนาระบบสารสนเทศคลนก
ทนตกรรม โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 4 ตอน ตอนท 1
เกยวของกบขอมลทวไปและรายละเอยดของผ ใชระบบ
สารสนเทศคลนกทนตกรรม ตอนท 2 เปนปจจยทมอทธพล
ตอการเลอกใชระบบสารสนเทศคลนกทนตกรรม ตอนท 3
สอบถามลกษณะความตองการของการใชระบบสารสนเทศ
คลนกทนตกรรม และตอนท 4 เปนลกษณะรปแบบระบบ
สารสนเทศคลนกทนตกรรม โดยมระดบความพงพอใจ
5 ระดบ มเกณฑในการวดดงน
ระดบควำมพงพอใจ ระดบเกณฑ
เหนดวยอยางยง 5
เหนดวยมาก 4
เหนดวยปานกลาง 3
เหนดวยนอย 2
เหนดวยนอยทสด 1
จากนนท�าการสงแบบสอบถามกลบไปสอบถาม
ผ ใหสมภาษณในรอบแรกอกครง เพอยนยนกอนจดท�า
แบบสอบถามในรอบท 2 และน�าไปขอความคดเหนเพมเตม
จากกลมตวอยางทปฏบตงานภายใตระบบบรการดาน
ทนตกรรมของกระทรวงสาธารณสข ไดแก โรงพยาบาลศนย
โรงพยาบาลทวไป และโรงพยาบาลชมชน โดยเปนทนตแพทย
จ�านวน 27 คน และผชวยทนตแพทย จ�านวน 63 คน
ระยะทสอง การวเคราะหระบบโดยน�าผลจากการ
ประเมนความตองการทไดจากแบบสอบถามมาพฒนาระบบ
สารสนเทศทางทนตกรรม โดยประยกตวธการจากรปแบบ
ตำรำงท 1 ระดบเกณฑความพงพอใจ
ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต 25ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2558
ทฤษฎน�าตกเพอใหครอบคลมกระบวนการวจย การพฒนา
ระบบสารสนเทศทางทนตกรรมใชเครองมอในการพฒนา
สองสวน ไดแก สวนของการพฒนาหนาจอบนทกขอมลและ
สวนของการพฒนาฐานขอมล การพฒนาสวนบนทกขอมล
ใชโปรแกรม Microsoft Visual Basic 2008 Express
Edition เพอสรางรปแบบหนาจอการบนทกประวตผรบ
บรการ (คนไข) และการรกษา ประวตทนตแพทย ขอมลวสด
ทางทนตกรรม ในสวนของการพฒนาระบบฐานขอมลใช
โปรแกรม phpMyAdmin ซงเปนโปรแกรมทถกพฒนามา
จากภาษา PHP โดยมวตถประสงคเพอใชในการบรหาร
จดการฐานขอมล อนเปนการลดความยงยากในการใชงาน
ฐานขอมล MySQL ทงน phpMyAdmin จะท�าหนาทเปน
สวนตอประสานและบรหารจดการฐานขอมลประเภท
MySQL Client ในดานการสราง การลบ เพม แทรกและ
แกไขฐานขอมล ซงแสดงแบบจ�าลองกระบวนการในการ
ออกแบบดงภาพท 1 ส�าหรบการทดสอบเพอประเมนความ
พงพอใจตอรปแบบการใชงาน ไดท�าการทดสอบเพอ
ตรวจสอบความตรงของรายละเอยดระบบสารสนเทศทาง
ทนตกรรมจากผเชยวชาญทปฏบตงานดานระบบบรการ
ทนตกรรม จ�านวน 6 คน เพอแกไขรปแบบสารสนเทศใหตรง
ตามเนอหาความตองการใชงานขอมล ส�าหรบการทดสอบ
รอบสดทายเพอประเมนผลระบบสารสนเทศทางทนตกรรม
ไดท�าการทดสอบ โดยกลมทนตแพทย จ�านวน 36 คน และ
ผชวยทนตแพทย จ�านวน 54 คน จากคณะทนตแพทยศาสตร
มหาวทยาลยมหดล
ภำพท 1 กระบวนการท�างานของโปรแกรม
ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 255826 ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต
วธกำรออกแบบและพฒนำโปรแกรม
กำรออกแบบฐำนขอมล ในการออกแบบฐาน
ขอมลจะท�าการสรางฐานขอมลทมชอวา “ClickDent.mdb”
เปนลกษณะของโครงสรางฐานขอมลเชงสมพนธ (relation)
กำรออกแบบระบบสำรสนเทศทำงทนตกรรม
การออกแบบแบงออกเปน 2 สวน สวนแรกเปนการออกแบบ
ระบบรกษาความปลอดภย สวนทสองเปนการออกแบบ
ระบบเพอการใชงาน ซงในสวนของระบบรกษาความ
ปลอดภยนน ผทไดรบอนญาตเขาใชงานระบบสารสนเทศทาง
ทนตกรรมตองมรหสผใชงานและรหสผาน ดานรปแบบการ
ท�างานของระบบสารสนเทศทางทนตกรรมจะออกแบบสวน
เพอออกแบบตารางขอมลใหรบกบการท�างานของระบบ
สารสนเทศทางทนตกรรม โดยแตละตารางจะมความสมพนธ
ในลกษณะหนงตอหนง (one to one) และหนงตอกลม
(one to many) (ภาพท 2)
การรบขอมลของผรบบรการ สวนการรบขอมลทนตแพทย
สวนการรบขอมลวสดคลนกทนตกรรม สวนทแสดงขอมล
รายงานประกอบดวยรายงานการตรวจรกษา รายงานรายได
คลนก รายงานวเคราะหรายไดทนตแพทย รายงานการใช
วสดทางทนตกรรม และรายงานวเคราะหการปฏบตงานของ
ทนตแพทย ดงแผนภมการออกแบบ (ภาพท 3)
ภำพท 2 ความสมพนธของฐานขอมล
ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต 27ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2558
ภำพท 3 แผนภมการออกแบบโปรแกรมระบบสารสนเทศคลนกทนตกรรม
ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 255828 ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต
กำรท�ำงำนของระบบสำรสนเทศทำงทนตกรรม
ประกอบดวยสวนการบนทกขอมลและสวนการออกรายงาน
ซงในสวนของการบนทกขอมลจะแบงออกเปน การบนทก
ขอมลผเขารบบรการทางทนตกรรมซงจะมทงผปวยใหมและ
ผปวยเกา การบนทกขอมลผปวยรายใหมจะบนทกในสวน
ขอมลทวไป ประวตทางการแพทย และประวตทางทนตกรรม
รวมถงการสงตอเพอรกษา การบนทกขอมลผปวยรายเกา
ประกอบดวยผลการรกษาเพมเตมและการนดหมายเพอการ
รกษา ในดานขอมลทนตแพทยเปนการบนทกขอมลทวไป
และสาขาทช�านาญ รวมถงการปรบปรงขอมลทนตแพทย ใน
สวนของการบนทกขอมลวสดทางทนตกรรมประกอบดวย
การบนทกขอมลผจดจ�าหนายวสด ขอมลใบสงซอ รวมถงการ
แกไขใบสงซอ การออกรายงานของโปรแกรมจะแบงเปน
ระบบรายงานโดยตรงและการออกรายงานเฉพาะ ไดแก การ
วเคราะหการปฏบตงาน สถตนดหมาย ผ เขารบบรการ
รายงานรายไดทนตแพทย รวมถงรายงานเฉพาะดานงบดล
ของคลนก รายงานวสดทนตกรรม และรายงานผลการสงซอ
วสดทางทนตกรรม (ภาพท 4)
สวนการบนทกขอมลทวไปของผรบบรการ สวนการบนทกประวตทางการแพทย
ภำพท 4 รปแบบการบนทกขอมลผเขารบบรการทางทนตกรรมของโปรแกรม
1 2
ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต 29ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2558
ระบบรำยงำน การออกรายงานของระบบ
สารสนเทศทางทนตกรรมสามารถออกรายงานในรปแบบ
ภาษาไทยประกอบดวย ระบบบญช ระบบรายงาน และระบบ
วเคราะหการปฏบตงาน โดยระบบบญชจะเปนการรายงาน
เกยวกบรายไดคลนก แฟมรายไดคลนก งบดล และ
ประวตการช�าระเงน ในสวนของระบบรายงานประกอบดวย
ทะเบยนคนไข ทะเบยนทนตแพทย ทะเบยนค�าปรกษา และ
ทะเบยนเลขทค�าปรกษา ในสวนของการวเคราะหการปฏบต
งานจะประกอบดวย จ�านวนคนไข จ�านวนค�าปรกษา
การรกษา และรายไดทนตแพทยในการเปรยบเทยบการ
ปฏบตงาน (ภาพท 5)
ภำพท 5 รายงานการวเคราะหรายไดของทนตแพทย
ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 255830 ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต
สวนทเกยวของกบระบบคลงวสดจะเปนสวนท
รวบรวมเกยวกบหมวดหมของวสดทางทนตกรรม บรษท
จ�าหนาย โดยระบบสารสนเทศทางทนตกรรมจะมหนาจอ
รองรบรายการสงซอวสดใหม รวมถงตรวจสอบและแกไข
รายการสงซอ ซงระบบคลงวสดนจะมระบบรายงานท
เกยวของรวมอยดวย โดยจะแยกออกจากระบบรายงานผเขา
รบบรการทางทนตกรรม เพอใหสะดวกตอการเรยกใชขอมล
ผลกำรวจยตำรำงท 2 ความพงพอใจตอความตองการใชระบบสารสนเทศดานทนตกรรม
ผลจากการประเมนความตองการเพอพฒนาระบบ
สารสนเทศทางทนตกรรมในกล มทนตแพทยและผ ช วย
ทนตแพทยพบวา ปจจยรวมทมผลตอความคดเหนในการ
พฒนาระบบสารสนเทศอยท 3.73 ( X = 3.735, SD = 0.493)
ปจจยรวมดานคณลกษณะและรปแบบของโปรแกรมอยท
3.92 ( X = 3.928, SD = 0.884) ปจจยรวมตอคณลกษณะ
เดนของรปแบบสารสนเทศอยท 1.10 ( X = 1.109, SD =
0.185) และรปแบบของคณลกษณะความปลอดภยของระบบ
อยท 4.22 ( X = 4.22, SD = 0.560) จากการประเมนความ
ตองการดานสารสนเทศนแสดงใหเหนวาทนตแพทยและ
ผชวยทนตแพทยมความตองการในสวนของการกอใหเกดการ
พฒนาระบบสารสนเทศคลนกทนตกรรมอยในเกณฑเหนดวย
ระดบมาก (ตารางท 2)
Status
Factor the
selection
Total
characteristics
Total
System
feature
Feature on
the security
Dentistry Mean 3.8815 4.4519 1.1296 4.2815
N 27 27 27 27
Std. Deviation 0.20946 0.43494 0.17501 0.53568
Dental assistant Mean 3.6730 3.7048 1.1005 4.2063
N 63 63 63 63
Std. Deviation 0.56375 0.93454 0.19059 0.57358
Total Mean 3.7356 3.9289 1.1093 4.2289
N 90 90 90 90
Std. Deviation 0.49340 0.88442 0.18556 0.56055
ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต 31ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2558
อภปรำยและสรปผลกำรวจย
การเกบข อมลเชงคณภาพเพอท�าการศกษา
ประเมนความตองการและพฒนาระบบสารสนเทศคลนก
ทนตกรรม เพอน�าขอมลทไดจากการจดเกบดวยระบบ
คอมพวเตอรไปสนบสนนการปฏบตงานของทนตแพทย ซง
สอดคลองกบการศกษาเชงคณภาพของ Song และคณะ [12]
การเกบขอมลคนไขทางทนตกรรมจดไดวาเปนระบบจดเกบ
ขอมลดวยคอมพวเตอรพนฐาน ซงเปนการเกบขอมลดาน
ประวตของคนไขทนตกรรมทเกยวของกบโรคทางระบบ
ขอมลการรกษาทางทนตกรรม ประวตทางทนตกรรม และ
อาการน�าของการเขาพบทนตแพทย นอกจากนยงเปนการ
เกบขอมลทเกยวของกบการจดซอวสดทางทนตกรรม โดย
แนวคดการจดเกบข อมลของระบบสารสนเทศคลนก
ทนตกรรมนสอดคลองกบการศกษาของ Thyvalikakath
และคณะ [13] ทเกยวของกบการประเมนผลการใชงาน
คอมพวเตอรดานระบบสารสนเทศของคนไขทนตกรรมใน
เชงพาณชย
จากการประเมนความต องการด านระบบ
สารสนเทศจงโยงไปสการออกแบบเพอรบขอมลดานคลนก
ทนตกรรม [14, 15] รวมถงขอมลดานบญชคลนก และ
คลงวสดของคลนกทนตกรรม ซงจะเกดประโยชนตอการน�า
สารสนเทศมาใชในการวเคราะหในเชงตนทนของคลนก รวม
ถงการน�าขอมลไปใชประโยชนในดานการสงเสรมสขภาพ
และการปองกนโรคในชองปาก [16]
การพฒนาโปรแกรมระบบสารสนเทศคลนก
ทนตกรรมยงมขอดอยของตวโปรแกรมในบางจด โดยเรมจาก
การพฒนาฐานขอมลโดยใช phpMyAdmin จะมขอจ�ากด
ตรงการท�างานจะเปนในลกษณะ Client-Server ไมไดท�างาน
ในลกษณะของ IP ซงจะแตกตางจากการพฒนาฐานขอมล
ดวย PostgreSQL จงมการแกปญหาโดยการน�าโปรแกรมไป
ใชในเชง IP หรอเชงเครอขายดวยการตดตง Remote Data
Service (RDS) ทงนเพราะระบบบนทกขอมลของคนไขเปน
ขอมลทไมสามารถเปดเผยได จงไมเออตอการพฒนาระบบ
สารสนเทศใหท�างานบนเวบไซต นอกจากนโปรแกรมยงไมได
พฒนาเพอใหเกบรปภาพฟนในเชงสามมตและการเกบภาพ
X-Ray ดงนนการพฒนาตอยอดของโปรแกรมนจงตองท�าการ
ปรบฐานขอมลใหท�างานในเชงเครอขายเพอความสะดวกใน
การพฒนาระบบใหสามารถใชงานรวมกนในเชงโรงพยาบาล
เครอขายได
ผลการศกษาพบวา ความตองการใช ระบบ
สารสนเทศ การไดรบประโยชนจากการใชงานขอมล และ
รปแบบทเรยบงายของโปรแกรมในมมมองความเหนของ
ทนตแพทยมคาคะแนนเฉลยเทากน ในขณะทความเหนของ
ผชวยทนตแพทย มการกระจายของคะแนนเฉลยทตางกนใน
กลมนนหมายถงวา การใชประโยชนดานขอมลทนตกรรมของ
ทนตแพทยมความแตกตางจากผชวยทนตแพทย ในขณะท
มมมองความเหนดานความเพยงพอของระบบคอมพวเตอร
รปแบบโปรแกรมทสวยงาม และรปแบบโปรแกรมทเรยบงาย
ทงสามแหลงของกลมตวอยางมความเหนทไมแตกตางกน
มากนก ดงนนการพฒนาระบบสารสนเทศทางคลนก
ทนตกรรมจงมงเนนไปทการเกบขอมลของคนไข ขอมลของ
ทนตแพทย รวมถงขอมลดานระบบบญชและคลงวสดทาง
ทนตกรรมเปนหลกเพอใหทงสองกลมไดรบประโยชนจากการ
ใชขอมลเทากน
เอกสำรอำงอง
1. Umar H. Capabilities of computerized clinical
decision support systems: the implications for
the practicing dental professional. J Contemp
Dent Pract 2002;3(1):27-42.
2. Schleyer TK. Digital dentistry in the computer
age. J Am Dent Assoc 1999;130(12):1713-20.
3. Atchison KA. Using information technology and
community-based research to improve the
dental health-care system. Adv Dent Res
2003;17:86-8.
4. Kim JH, So SG, Joo KS. Development and
performances of a dental digital radiographic
system using a high resolution CCD image sensor.
In Nuclear Science Symposium Conference
Record; Oct 16-22, 2004; IEEE; 2004. p.1649-53.
ปท 1 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 255832 ว. วทย. เทคโน. หวเฉยวเฉลมพระเกยรต
5. Schuller-Götzburg P, Suchanek J. Forensic
odontologists successfully identify tsunami
victims in Phuket, Thailand. Forensic Sci Int
2007;171:204-7.
6. Dawidson I. The dental identification of the
Swedish tsunami victims in Thailand. Forensic
Sci Int 2007;169:47-8.
7. Petju M, Suteerayongprasert A, Thongpud R,
Hassiri K. Importance of dental records for
victim identification following the Indian ocean
tsunami disaster in Thailand. Public Health
2007;121(4):251-7.
8. วจตร ธรานนท. การพฒนาโปรแกรมส�าหรบระบบงาน
ทนตกรรมผานระบบสอสาร. [อนเตอรเนต]. 2553
[เขาถงเมอ 10 ม.ค. 2553]. เขาถงไดจาก: http://
service.nectec.or.th/project0/pgShowPrj.
php?chrFlg01=1&chv- CodPrj= R14916&
color=brown
9. บญเออ ยงวานชชากร. สทธประโยชนการรบบรการ
ทนตสขภาพตามนโยบายหลกประกนสขภาพถวนหนา.
[อนเตอรเนต]. n.d. เขาถงไดจาก: http://www.
netforhealth.net/ruraldent/rdhc/archives/
help_think/care.htm
10. Information VO. n.d. Value of Information in
Decision Trees.
11. Tappenden P, Chilcott JB, Eggington S, Oakley
J, McCabe C. Methods for expected value of
information analysis in complex health
economic models: developments on the health
economics of interferon and glatiramer acetate
for multiple sclerosis. Health Technol Assess
2004;8(27):1-78.
12. Song M, Spallek H, Polk D, Schleyer T, Wali T.
How information systems should support the
information needs of general dentists in clinical
settings: suggestions from a qualitative study.
BMC Med Inform Decis Mak 2010;10:1-9.
13. Thyvalikakath TP, Monaco V, Thambuganipalle
HB, Schleyer T, Thambuganipalle HB, Schleyer
T. A usability evaluation of four commercial
dental computer-based patient record systems.
J Am Dent Assoc 2008;193:1632-42.
14. Koch S. Designing clinically useful systems:
examples from medicine and dentisty. Adv
Dent Res 2003;17:65-8.
15. Lu X. Design and implementation of cooperative
distributed dental medical information system.
[internet]. 2005. [cited 2015 Jun 9]. Available
from: http://www.computer.org/portal/web/
csdl/doi/10.1109/CSCWD.2005.194287
16. Petersen PE, Bourgeois D, Bratthall D, Ogawa
H. Oral health information systems-towards
measuring progress in oral health promotion
and disease prevention. Bull World Health
Organ 2005;83(9):686-93.