เกษตรกรยคใหม เพออนาคตประเทศไทย

เอกสารประกอบการประชมประจ าป 2560 ของ สศช.

เรอง “ขบเคลอนแผนฯ 12 สอนาคตประเทศไทย” วนจนทรท 3 กรกฎาคม 2560

ณ หองแกรนดไดมอนดบอลรม ศนยแสดงสนคาและการประชมอมแพค เมองทองธาน จงหวดนนทบร

จดโดย ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (สศช.)

1.1 แนวคดการพฒนาประเทศในอนาคต

บรบทการเปลยนแปลงทเกดขนในดานตางๆ ทงทาง

ดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม จะเปนปจจยทสงผลตอ

ทศทางการพฒนาประเทศในอนาคต โดยเฉพาะอยางยงในสวน

ทเกยวของกบการคาการลงทนทมการแขงขนทรนแรงในทกภาค

การผลต ท�าใหทศทางการพฒนาประเทศจงตองใหความส�าคญ

กบการเสรมสรางความสามารถในการแขงขนในภาคการผลต

เพอเตรยมความพรอมของประเทศตอการเปลยนแปลงเหลานน

และรกษาระดบการเจรญเตบโตใหมเสถยรภาพรวมทงมโครงสราง

ทางเศรษฐกจและสงคมของประเทศทมความเหมาะสมกบ

ภมทศนใหมของโลกโดยยทธศาสตรชาต20ปไดก�าหนดทศทาง

ทจะพฒนาประเทศใหมการขยายตวของเศรษฐกจอยางตอเนอง

ยกระดบเขาส กล มประเทศรายไดสง รวมทงมความสามารถ

ในการแขงขนสงสามารถสรางรายไดทงจากภายในและภายนอก

ประเทศและสรางฐานเศรษฐกจและสงคมแหงอนาคต

1.2 ความสำคญของภาคเกษตรในอนาคต

ปจจบนภาคเกษตรเปนภาคการผลตหนงทมความส�าคญ

คดเปนสดสวนประมาณรอยละ 8 ของ GDP ของประเทศ

ประชากรของประเทศทอยในภาคเกษตรมถง25.07ลานคนในป

2558หรอคดเปนรอยละ38.14ของประชากรทงประเทศ(65.73

ลานคน)ซงตองมการปรบตวรองรบสถานการณการเปลยนแปลง

ตางๆ ทเกดขนทงจากบรบทภายนอกและภายในประเทศดวย

เกษตรกรยคใหมเพออนาคตประเทศไทย

เชนกนและตองเชอมโยงกบอตสาหกรรมอาหารซงมการแขงขน

คอนขางสงมากขน อยางไรกตามภาคเกษตรไทยยงมปญหา

ทส�าคญหลายประการทตองด�าเนนการปรบปรง ทงในดาน

ประสทธภาพการผลตและการตลาด การใชเทคโนโลยและ

นวตกรรมทยงไมเพยงพอ และการขาดปจจยการผลตและ

โครงสรางพนฐานอยางเพยงพอเชนพนธพชพนธสตวแหลงน�า

และเงนทนเปนตน

1.เกษตรกรยคใหมกบการพฒนาประเทศในอนาคต

2

นอกจากน ประเดนปญหาทส�าคญประการหนง คอ

อายขยเฉลยของเกษตรกรทเพมสงขน ท�าใหไมสามารถปรบตว

ใหทนกบการเปลยนแปลงของสถานการณ และเทคโนโลย

ดานการเกษตร รวมถงการด�าเนนการตามนโยบายของภาครฐ

ไดอยางรวดเรว ซงจะสงผลตอความสามารถในการแขงขน

ของภาคเกษตร และคณภาพชวตและรายไดของเกษตรกร

ในทสด ประชากรในภาคเกษตรทมแนวโนมเขาสสงคมผสงอาย

มากขนทกปๆ ถอวาเปนปญหาทมความส�าคญและตองมการ

วางแผนพฒนาอยางตอเนองโดยขอมลแรงงานภาคเกษตรพบวา

สมาชกในครวเรอนเกษตรทอายมากกวา 64 ปขนไป เพมขน

จากรอยละ 7 ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 เปนรอยละ 11

ในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ซงอายเฉลยของเกษตรกรไทย

อยทประมาณ58ปขณะทเกษตรกรของประเทศเพอนบานเชน

เวยดนาม มอายเฉลยเพยงประมาณ 39 ป (ขอมลจากส�ารวจ

บางพนทในประเทศเวยดนามของWorld Bank ป 2004)

เมอพจารณาจ�านวนแรงงานภาคเกษตรมแนวโนมลดลง จาก

19.32ลานคนในป2544เหลอ17.99ลานคนในป2558ทงน

สวนหนงเกดจากลกหลานในภาคเกษตรไมสนใจประกอบอาชพ

เกษตรกรมการเคลอนยายไปสภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ

โดยเฉพาะภาคบรการเชนการขายสงการขายปลกโรงแรมและ

ภตตาคารการขนสง เปนตนซงมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง

ประกอบกบคนใหความสนใจศกษาในสาขาเกษตรนอยลง และ

เมอจบการศกษาไปประกอบอาชพอน

2.แนวคดและหลกการพฒนาเกษตรกรยคใหม

เมอแรงงานภาคเกษตรของไทยมอายมากขน ปญหาท

ตามมาคอประสทธภาพการผลตในอนาคตลดลงอนเนองจาก

ปญหาสขภาพของแรงงานและขอจ�ากดในการทจะเรยนร

เทคโนโลยใหม เพอน�ามาประยกตใชในการเพมประสทธภาพ

การผลต รวมถงความสามารถในการขบเคลอนนโยบายรฐบาล

ดานการพฒนาอตสาหกรรมอาหาร ทจะยกระดบการผลตใหได

มาตรฐานและการเปนครวโลกเพอสรางมลคาเพมในภาคการผลต

และในปจจบนตองหนไปพงพาแรงงานตางชาตมากขนเพอ

ทดแทนแรงงานไทยในภาคเกษตรทขาดหายไป ซงอาจน�าไปส

ปญหาอนๆ ตามมาดวยไดในทสด นอกจากน ภาครฐยงตองม

ภาระในการจดหาสวสดการการคมครองทางสงคมและการดแล

สขภาพผสงอายในภาคเกษตรอกดวยดงนนหนวยงานทเกยวของ

จงตองมการวางแผนพฒนาแรงงานภาคเกษตรใหเหมาะสม

และจ�าเปนอยางยงทตองเรงสรางเกษตรกรยคใหมใหเขามาส

ภาคเกษตรเพมขนทดแทนแรงงาน เพอสรางศกยภาพใน

การแขงขนภาคเกษตรของประเทศ และเปนประเดนทาทาย

การพฒนาภาคเกษตรของประเทศในอนาคตตอไป

การสรางบคลากรในภาคเกษตรมการด�าเนนงานอยาง

ตอเนอง เมอพจารณาแนวทางในแผนพฒนาระดบชาตเรมม

มาตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8

(พ.ศ. 2540-2544) ทมจดเนนการพฒนาคนในภาคเกษตรให

เขมแขง มการใหความรและทกษะทเหมาะสม เพอเสรมสราง

โอกาสทางดานเศรษฐกจใหกบชมชนและคนในภมภาคตอมาใน

แผนพฒนาฯฉบบท 9 (พ.ศ. 2545-2549) ใหความส�าคญกบ

การเพมขดความสามารถในการแขงขน ซงจะเนนทการพฒนา

ทกษะของเกษตรกรในการเปนผประกอบการ สามารถตดสนใจ

และวางแผนการผลตเชอมโยงกบการตลาดการเพมประสทธภาพ

การจดการ การใชระบบขอมลขาวสารดานการผลต ราคา และ

ตลาดเปนเครองมอในการท�าธรกจซงถอวาเปนจดเรมตนในการ

สรางเกษตรกรใหมความรและมทกษะในการท�าธรกจ อยางไร

กตามในแผนพฒนาฯฉบบท11(พ.ศ.2555-2559)และฉบบท12

(พ.ศ.2560-2564)ไดมการก�าหนดแนวทางการสรางเกษตรกร

รนใหม ซงสวนหนงเปนผลจากบรบทการเปลยนแปลงทแสดง

ใหเหนถงการเขาสสงคมสงอายของภาคเกษตรขาดการตอเชอม

ในการประกอบอาชพเกษตรกรรมจากรนพอแมครอบครวเกษตรกร

สวนใหญมทศนคตทไมตองการใหลกหลานท�างานในภาคเกษตร

เพราะเปนอาชพทมความยากล�าบาก มความเสยงดานรายไดต�า

มหนสนและไมเปนทยอมรบของสงคมประกอบกบแรงงานรนใหม

ไมตองการท�างานในภาคเกษตรเชนกน โดยสรปแนวคดและ

หลกการในการสรางเกษตรกรยคใหมตามแผนพฒนาฯ ตงแต

ฉบบท8ไดใหความส�าคญไวดงน

3

2.1 การสรางคานยมทด เพอใหเหนคณคาของอาชพ

เกษตรกรรม

2.2 การฝกอบรมและจดท�าหลกสตรการศกษา ทงใน

ระบบและนอกระบบทเนนการเรยนรจากภาคปฏบต เพอสราง

เกษตรกรและผทสนใจในการท�าเกษตรใหมความรและมความ

สามารถในการท�าเกษตร

2.3 การสนบสนนองคความร ด านการเกษตรและ

ทเกยวของทงระบบอยางครบวงจร เพอรองรบความสนใจใน

การประกอบอาชพเกษตรกรรม ตงแตการวางแผนการผลต

การแปรรปเชอมโยงถงการตลาดการบรหารจดการในเชงธรกจ

และการใชเทคโนโลยและนวตกรรมมาชวยในการผลต

2.4 การสนบสนนปจจยการผลตและโครงสรางพนฐาน

ทจ�าเปนอาททดนท�ากนแหลงน�าพนธพชพนธสตวและแหลง

เงนทนใหกบประชาชนหรอเกษตรกรรนใหมทมความตงใจในการ

ท�าเกษตรแตยงขาดความพรอมในการประกอบอาชพเปนตน

2.5 การสรางความมนคงในการประกอบอาชพ ทงใน

สวนของการประกนภย การดแลสวสดการ และการสนบสนน

การเพมรายไดนอกภาคเกษตร

2.6 การเสรมสรางบทบาทการมสวนรวมในการก�าหนด

นโยบายการพฒนาภาคเกษตร และการขบเคลอนนโยบายส

การปฏรป

โดยมการแบงกลมเกษตรกรออกเปน3ประเภทซงแตละประเภทมแนวทางในการด�าเนนงานจ�าแนกไดดงน

กลมบณฑตใหมทจบสาขาเกษตร กลมเกษตรกรเดมและ ลกหลานเกษตรกร

กลมทอยภาคการผลตอนหรอ ผทสนใจเขาสภาคเกษตร

มความรในภาคการเกษตรแตไมไดเขาสภาคเกษตร ซงอาจจะสนใจ แตขาดปจจยและโอกาสในการเปน เกษตรกรเชนเงนทนและทดน ท�ากนท�าใหตองหนไปประกอบอาชพ อนทเกยวของโดยกลมนถอวาม ศกยภาพและความรการท�าการเกษตรพนฐานในการท�าการเกษตรแนวทางการด�าเนนการจงเนนการสนบสนนปจจยและจดหาทดนท�ากน เพอใหโอกาสในการประกอบอาชพเกษตรกรรม

มพนฐานและความพรอมในการประกอบอาชพเกษตรกรรม แตอาจจะไมมความสนใจทจะประกอบอาชพ เกษตรกรรม และมการ ปรบเปลยนไปสภาคการผลตอนแทนซงแนวทางการด�าเนนงานจงตองเนนการสรางคณคาในอาชพเกษตรกรรมและสรางความมนคงดานรายได รวมถงยกระดบการผลตใหครบวงจรควบคกบการน�าเทคโนโลยและระบบขอมลมาชวยวางแผนระบบการผลตเชอมโยงการตลาด

เปนกลมใหมทมความสนใจในการ ท�าการเกษตร โดยอาจจะมทดน ท�ากนหรอเงนทนรวมถงโอกาสเขาถง ขอมลตลาดแตมขอจ�ากดในเรอง องคความรซงแนวทางการด�าเนนงาน จงตองเนนใหความรและค�าปรกษาในการผลต เพอตอยอดความรและ ลดการสญเสยในการผลต

4

3.การขบเคลอนแผนไปสการปฏบต

การผลตดานการเกษตรแตละสาขา มความสามารถในการ วเคราะห เชอมโยงและบรหารจดการการผลตและการตลาด โดยใชขอมลประกอบการตดสนใจ ค�านงถงคณภาพและ ความปลอดภยของผบรโภค สงคม และสงแวดลอม” โดย ก�าหนดคณสมบตพนฐานของSmartFarmerเกษตรกรคณภาพไว 6 ประการ คอ เปนผมความรในเรองทท�าอย มขอมลประกอบ การตดสนใจ มการบรหารจดการผลผลตและการตลาด เปนผ มความตระหนกถงคณภาพสนคาและความปลอดภยของผบรโภค มความรบผดชอบตอสงแวดลอม/สงคมมความภมใจในความเปน เกษตรกร และทส�าคญตองมรายไดไมต�ากวา 180,000 บาท/ครวเรอน/ป

3.3 การสรางเกษตรกรรนใหมของภาคเอกชน

ส�าหรบภาคเอกชน มหลายองคกรทใหการสนบสนน การพฒนาเกษตรกรไปสSmartFarmerโดยสวนใหญเปนการ ด�าเนนงานผานกจกรรมหรอโครงการจดฝกอบรมการสนบสนน เทคโนโลย การจดประกวดกระบวนการพฒนานวตกรรม และ การสรรหาเกษตรกรตนแบบทมศกยภาพในการเปนผน�าเกษตรกร ยคใหมมความคดสรางสรรคเพอใหเกดประโยชนหรอผลเชงบวก แกการท�าเกษตรกรรมอาทบมจ.โทเทลแอคเซสคอมมนเคชน หรอดแทคทรวมกบบจก.รกบานเกดรวมกนพฒนาชองทางการ สอสารระหวางเกษตรกรและผซอ และประชาสมพนธขอมลสนคา/ผลตภณฑผานสอมเดย รวมถงการพฒนาแอปพลเคชนFarmer Info และการจดประกวดเกษตรกรส�านกรกบานเกด นอกจากน บรษท สยามคโบตา คอรปอเรชน จ�ากด ไดด�าเนนโครงการKUBOTASmartFarmerCampเพอคดเลอกนกศกษาอาย 18-22 ป เขารวมกจกรรมเรยนรและลงมอปฏบตการ เพาะปลกพชจรงเรยนรการใชเทคโนโลยเครองจกรกลการเกษตร ทเขามาชวยเพมผลผลต และแลกเปลยนความรกบเกษตรกร

ตนแบบเพอสรางแรงบนดาลใจเปนตน

3.1 ทกภาคสวนทงภาครฐและภาคเอกชนใหความส�าคญกบการพฒนาเกษตรกรมากขน

โดยในสวนของภาครฐ มกระทรวงเกษตรและสหกรณ เปนหนวยงานทเกยวของโดยตรงไดมการก�าหนดไวในแผนพฒนา การเกษตรในชวงแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ทมแนวทางเกยวกบ การพฒนาเกษตรกรไวในยทธศาสตรท 1 สรางความเขมแขง ใหกบเกษตรกรและสถาบนเกษตรกร เพอใหเกษตรกรมความ มนคง สามารถพฒนาอาชพเกษตรเพอสรางรายไดและมความ ภาคภมใจในการประกอบอาชพเกษตรกรรม โดยมแนวทาง มาตรการหลกทส�าคญ ไดแก การขยายผลการท�าการเกษตร ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง การเสรมสรางความ ภาคภมใจและความมนคงในการประกอบอาชพเกษตรกรรม การสงเสรมการท�าเกษตรกรรมยงยนใหเหนผลในทางปฏบต การพฒนาองคความรของเกษตรกรสเกษตรกรมออาชพการสราง ความเขมแขงและเชอมโยงเครอขายของเกษตรกรและสถาบน เกษตรกร

3.2 วตถประสงคในการสรางเกษตรกรรนใหมของภาครฐ

การขบเคลอนการสรางเกษตรกรรนใหม มวตถประสงค เพอเพมแรงงานภาคเกษตรสานตออาชพเกษตรกรรมโดยมงเนน การฝกอบรมพฒนาศกยภาพของเกษตรกรเพอเพมประสทธภาพ การผลต การบรหารจดการธรกจ และการใชระบบสารสนเทศโดยในป 2555 กระทรวงเกษตรและสหกรณไดมนโยบาย ในการพฒนาเกษตรกรปราดเปรอง (SmartFarmer)พรอมทง ตงคณะกรรมการขบเคลอนนโยบายSmartFarmerทงนไดใหความหมายเกษตรกรปราดเปรองในเชงผลผลตวาเปน“บคคลทมความภมใจในการเปนเกษตรกร มความรอบรในระบบ

5

รายการ จ�านวนราย ทมา

ผลการส�ารวจแรงงานภาคเกษตร 12,710,000 ส�านกงานสถตแหงชาต (ไตรมาส 3 ป 2559)

จ�านวนSmartFarmer 981,649 กรมสงเสรมการเกษตร

จ�านวนYoungSmartFarmer 5,477 กรมสงเสรมการเกษตร

ในปจจบนอาชพเกษตรกรจงมแนวโนมไดรบความสนใจจาก

คนรนใหมมากขน ทงจากผทจบการศกษาในสาขาเกษตร รวมถง

ลกหลานของเกษตรกร และผทประกอบอาชพอนแลวผนตวเอง

มาเปนเกษตรกรซงไดรบการสนบสนนและโอกาสมากขนทงดาน

องคความร นวตกรรมเทคโนโลย และขอมลดานการผลตและ

ดานการตลาด เพอชวยการวางแผนการผลตใหเชอมโยงกบ

ตลาดอยางเปนระบบและมรายไดผลตอบแทนคมคากบการลงทน

ซงจากการส�ารวจแรงงานภาคเกษตรพบวาแรงงานภาคการเกษตร

มทงสน12.71ลานรายและแบงเปนSmartFarmerทงประเทศ

รวม981,649รายและกลมYoungSmartFarmerรวม5,477ราย

ทมา:กรมสงเสรมการเกษตรณวนท10เม.ย.2560

ดงนน แนวคดการพฒนาเกษตรกรยคใหม จงถอวา

เปนการปรบตวในภาคเกษตรเพอเสรมสรางขดความสามารถ

ในการแขงขนใหสอดรบกบการพฒนาประเทศในอนาคต

โดยแรงงานภาคเกษตรจะมศกยภาพและความเชยวชาญมากขน

มการวางแผนการผลตการตลาดอยางเปนระบบ และมการใช

ระบบขอมล รวมถงการใชเทคโนโลยและนวตกรรมใหมๆ เพอ

จดการกระบวนการผลตและลดความเสยหายทเกดจากภยพบต

ธรรมชาต ตลอดจนมการเลอกผลตสนคาเกษตรทมโอกาสทาง

การตลาดรวมกบการวางแผนและสรางเครอขายเชอมโยงตลาด

และผบรโภคโดยตรง เพอแกปญหาความผนผวนของราคา

ซงเปนแนวทางหนงทจะยกระดบความสามารถในการแขงขน

4.กรณตวอยางและบทเรยนของเกษตรกรยคใหม

ใหกบภาคเกษตรใหมความยงยน บนฐานของความรและการใช

ประโยชนจากเทคโนโลยสมยใหมซงจะเปนการพฒนาประเทศให

บรรลตามเปาหมายยทธศาสตรชาต20ปในการเพมประสทธภาพ

การผลตและเพมรายไดของประชาชน

กรณตวอยางของเกษตรกรยคใหมจากการรวบรวมเอกสาร

และสอสงพมพมกลมตวอยางของเกษตรกรทประสบความส�าเรจ

แลวทนาสนใจเชน

4.1 เกษตรกรตนแบบสาขาขาว จงหวดบรรมย

นายด�า ขยนยง “ผน�าการผลตขาวหอมมะลอนทรยคณภาพแหง

อ�าเภอล�าปลายมาศ”จากชาวนาทประสบปญหาหนสนทดนถกยด

ไดปรบความคดของตนเองจากความทอแทสนหวง สคนใฝร

จากจดเปลยนส�าคญ เมอไดรบฟงพระราชด�ารสของพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวรชกาลท9ทพระราชทานแกผน�ากลมชาวนา

เมอเดอนพฤษภาคมพ.ศ.2504นบเปนจดเรมตนทท�าใหSmart

Farmer ตนแบบคนนเขาส วถของการเกษตรแบบอนทรย

โดยเรมตนจากการปลกพชหมนเวยนเพอเพมธาตอาหารในดน

สลบกบการปลกขาวหอมมะลอนทรยและลดการใชป ยเคม

และสารเคมตางๆ จนในทสดสามารถเลกใชสารเคมไดดวย

ความสามารถในการประยกตใชหลากหลายวธทางธรรมชาต

ซงเปนใบเบกทางส�าคญน�าไปสมาตรฐานเกษตรอนทรย (มกท.)

เปนผลผลตขาวหอมมะลอนทรยทมคณภาพสงมความปลอดภย

เปนทตองการของตลาดตางประเทศโดยเฉพาะในสหภาพยโรป

ท�าใหปจจบนนายด�ามคณภาพชวตทดและมโอกาสตอบแทน

ชวยเหลอเพอนบานและชมชนดวยวถแหงเกษตรอนทรยท

เชยวชาญ

6

4.2 หมบานเกษตรอนทรย(หมบานพลงงานทางเลอก) โดยนายปยะทศน ทศนยม อาย 59ป ผน�าชมชนจาก

บานหนองมงต�าบลโนนกลางอ�าเภอส�าโรงจงหวดอบลราชธาน

ซงเปนชมชนเลกๆประกอบอาชพเกษตรกรรมมการท�านาเปนหลก

ท�าสวนและเลยงสตวเปนอาชพรองแมวาในพนทจะไมเหมาะกบ

การเพาะปลก ท�าใหผลผลตจากการท�านาไมไดผลเทาทควร

แตชมชนนสามารถปรบเปลยนกระบวนการผลตโดยท�าการ

เกษตรอนทรยและมการแปรรปผลผลตทางการเกษตรตลอดจน

สรางองคความร จนกระทงสามารถสรางรายไดใหกบสมาชก

ในชมชนโดยคณปยะทศนเปนผน�าทรเรมในการท�าเกษตรอนทรย

ทไดรบการอบรมมาใชจนประสบผลส�าเรจ ในระยะแรกคนใน

ชมชนยงไมยอมรบกบการท�าเกษตรอนทรย แตคณปยะทศน

ยงคงมงมนท�าเกษตรอนทรยอยางตอเนอง จนเหนผลผลตทได

เพมมากขนทกปมสขภาพดขนและผลตอบแทนทเหนเปนรปธรรม

ท�าใหไดรบการยอมรบจากชมชนในทสด นอกจากน ยงมการ

พฒนาองคความรเพอปรบเทคโนโลยการผลตใหเหมาะสมกบ

สภาพแวดลอม ซงปจจบนคณปยะทศนมความเชยวชาญในการ

จดการพชออรแกนคในโรงเรอนพลาสตกคดเลอกแสง และ

การจดระบบควบคมและรบรอง PGS ออรแกนค ทสามารถ

ถายทอดไปสชมชนได

4.3 ฟารมผกออรแกนก “แกวพะเนาว ยง สมารทฟารเมอร” โดยนายพงษพฒน แกวพะเนาว

อาย25ป เกษตรกรจากจงหวดมหาสารคาม เกษตรกรรนใหม

ทน�าประสบการณของนกเรยนแลกเปลยนทประเทศอสราเอล

มาพลกฟนดนทงกลารองไหใหกลบมามแรธาต สามารถปลก

พชผกได โดยเรมจากการปรบสภาพดนบรหารจดการน�า และ

ปรบระบบนเวศตลอดจนมการบรหารจดการสวนผกในแบบฉบบ

ของตวเองทท�าใหพนท7ไรสามารถเกบเกยวผกไดตลอด365วน

โดยปลกพชคละชนดกนไลไปตามอายเกบนอกจากจะเปนการ

ลดความเสยงจากความผนผวนดานรายไดแลวยงเปนการปองกน

โรคแมลงไดทางหนง โดยปจจบนมการรวมกลมรวมกบชมชน

ซงในกลมมกจกรรมทส�าคญคอผกอนทรยกลางแจงผกอนทรย

โรงเรอนโรงเรอนเหดฤดหนาวโรงเรอนเหด

ฤดรอนแปลงสาธตมะกรดตดใบเลยงไกไข

บนบอปลา พชผกจ�าพวก หอมแบง

กะเพราแมงลกขนฉายผกชไทยผกบง

ตะไครใบมะกรดเหดไผสตวจ�าพวก

ปลากนพช และหมป า เปนตน

เปนธรกจทสรางรายไดอยางมาก

ใหกบกลม

7

4.4 โคโคเมลอนฟารม โดยนายณฐ มนคง เจาของ

“โคโค เมลอน ฟารม” อ.สามชก จ.สพรรณบร จบการศกษา

ดานบรหารธรกจจากมหาวทยาลยแมโจ มความสนใจในธรกจ

การเกษตร และเหนวาเมลอนเปนผลไมทมราคาคอนขางสง

สามารถท�าเงนไดโดยใชพนทไมมาก จงไดเรมศกษาหาขอมล

เกยวกบเมลอนดวยตนเองทงการไปศกษาดงานตามสถานทตางๆ

อกทงยงไดเขารวมอบรมในโครงการของดแทคทงดานการตลาด

การเปดเพจขายสนคา การท�าตลาดออนไลน การถายรปสนคา

และการน�าเสนอสนคาเพอสรางการรบร ไปยงผ บรโภค และ

ทส�าคญไดน�าเทคโนโลยมาใชในการปลกเมลอนในลกษณะ

ฟารมแมนย�ามการน�าระบบเซนเซอรอจฉรยะทท�าหนาทสงเกต

และตดตามการเปลยนแปลงปจจยในการเพาะปลกซงเปนหวใจ

ส�าคญทสดของเกษตรกรแมนย�าจากปกตทขนกบความรสกและ

ความช�านาญของเกษตรเอง รวมทงมการสงขอมล ทงความชน

แสงและอณหภมท�าใหไดขอมลแบบreal-timeระบบจะท�าการ

ประมวลและวเคราะหขอมลพรอมทงแสดงผลผานแอปพลเคชน

แบบ real-time ซงจะท�าใหไดผลผลตตรงตามความตองการ

คณภาพคงทวางแผนระบบการตลาดดขน

จากการศกษาวเคราะหขอมลและถอดบทเรยนจากเกษตรกรรนใหม รวมถงการลงพนทสมภาษณเกษตรกร พบวา

องคประกอบทมสวนส�าคญในการผลกดนการสรางเกษตรกรรนใหมใหประสบผลส�าเรจคอ

5.ปจจยความส�าเรจในการสรางเกษตรกรยคใหม

5.1 เกษตรกรตองมใจรกอาชพเกษตรกรและ ใฝเรยนร ตลอดเวลา เปนจดเรมตนทส�าคญของการท�า

การเกษตรทตองมใจรกและความตงใจเปนพนฐาน จงท�าใหเกด

ความทมเทและเอาใจใส มความสขกบสงทท�า ใฝเรยนรในการ

พฒนาตนเองตลอดเวลาไมหยดนงเขาใจธรรมชาตและระบบนเวศ

เชนดนน�าปาเพอปรบรปแบบการท�าการเกษตรใหเหมาะสม

5.2 การสรางแรงจงใจและการเพมศกยภาพ การท�าการเกษตร เปนการสนบสนนใหเกษตรกรทท�าอยแลว

หรอเกษตรกรทเขามาใหมมความสนใจและพรอมในการท�า

การเกษตรอยางมประสทธภาพเชนความพรอมดานเทคโนโลย

และองคความรการท�าการเกษตร ระบบขอมลเพอประกอบการ

ตดสนใจ โดยเฉพาะขอมลดานการตลาด การเขาถงเทคโนโลย

สารสนเทศ การเรยนรและถายทอดเทคโนโลย เพอเสรมสราง

ทกษะแกเกษตรกรมปจจยการผลตทจ�าเปนพนฐานโดยเฉพาะ

ทดนท�ากนและพนธพชพนธสตวเปนตน

5.3 การสรางเกษตรกรร นใหมเขาส การท�า การเกษตร ทกภาคสวนทงในสวนของภาครฐและภาคเอกชน

ควรมบทบาทรวมกนในการสนบสนนและผลกดนใหเกดเกษตรกร

รนใหมๆ เพอสบสานอาชพเกษตรกรรม เชน ทนการศกษา

แหลงเงนทนในการประกอบอาชพและการสนบสนนเทคโนโลย

เปนตน

5.4 การยกย อง เชดช เกยรตและประกาศเกยรตคณให กบเกษตรกรทประสบความส�าเรจทงกลมทท�าการเกษตรอยแลวในปจจบน และกลมเกษตรกร

รนใหมทเขามาท�าการเกษตร เพอเปนการสรางความภาคภมใจ

ใหกบเกษตรกรทมความตงใจในการประกอบอาชพ และยงเปน

การสรางแรงบนดาลใจใหกบเกษตรกรรนใหมๆ หรอผทสนใจ

จะเขามาท�าอาชพเกษตรกรรมตอไป

8

การปรบตวของภาคเกษตรใหสอดรบกบทศทางการพฒนาประเทศในอนาคตทตองมการแขงขนมากขน มการยกระดบ

รายไดใหสงขนซงแรงงานในภาคเกษตรจะเปนกลไกส�าคญทมสวนในการยกระดบความสามารถในการแขงขนของภาคเกษตรดงนน

เพอวางแผนการพฒนาเกษตรกรยคใหมใหมศกยภาพเปนก�าลงส�าคญของภาคเกษตร หนวยงานทเกยวของควรมการด�าเนนงาน

ทส�าคญดงน

6.แนวทางการด�าเนนงานในระยะตอไป

6.1 แนวทางการเสรมสรางความสามารถของเกษตรกร โดยเกษตรกรหรอผทก�าลงจะเขาสอาชพเกษตรกร

มศกยภาพทแตกตางกน ดงนน แนวทางในการสนบสนนและ

สงเสรมทจะมจดเนนทแตกตางกนไปดงน

6.1.1 กลมใหมทยงไมเรมอาชพเกษตรกรรม ครอบคลมทงผทจบการศกษาใหม หรอผทสนใจท�าการเกษตร

ถอวาเปนหนาใหมในการประกอบอาชพเกษตรกรรม สวนใหญ

มความพรอมเรองขอมลตลาดและเครองมอใหมๆ ทงเทคโนโลย

สารสนเทศทสามารถเขาถงกลมผบรโภคไดแตอาจจะมขอจ�ากด

เรองทดนท�ากนและองคความร ดงนน แนวทางทควรสนบสนน

กลมเปาหมายนคอการขนทะเบยนผทสนใจไวส�าหรบพจารณา

จดสรรทดนท�ากนภายใตโครงการของรฐ การใหค�าปรกษาและ

แนะน�าเกษตรกรตนแบบส�าหรบใหค�าแนะน�าการตอยอดการ

ท�าการเกษตรได

6.1.2 กลมทอยในภาคเกษตรแลว ครอบคลม

ทงเกษตรกรเดมและลกหลานของเกษตรกร กลมนจะเปนผท

ท�าการเกษตรอยแลว มความช�านาญในการท�าการเกษตร แต

อาจจะประสบปญหาในดานเชอมโยงการผลตกบการตลาดและ

มความผนผวนดานรายได ท�าใหมแนวโนมขาดความเชอมตอ

จนถงรนลกหลานเกษตรกรดงนนแนวทางทควรสนบสนนกลม

เปาหมายน คอ การรวมกลมและวางแผนการผลตเพอการสราง

ความมนคงในการประกอบอาชพ การสนบสนนใหเขาถงขอมล

และเทคโนโลยตางๆ และการเชอมโยงกบตลาด เพอประโยชน

ในการปรบการผลตใหสอดคลองกบตลาดทมศกยภาพ

6.2 การเพมโอกาสในการพฒนาศกยภาพเพอเสรมสรางความมนคงของอาชพเกษตรกรรม

6.2.1 ความพรอมของเทคโนโลยและองคความร

การท�าการเกษตร เพอสนบสนนใหพงพาตนเอง ทงจากการ

วจยพฒนาตอยอดภมปญญาทองถนและบทเรยนจากผทประสบ

ความส�าเรจ ซงตองมการรวบรวมใหเกษตรกรหรอผ ทสนใจ

เพอน�าไปใชและรองรบการปรบตวของเกษตรกร

6.2.2 การพฒนาระบบขอมลประกอบการ

ตดสนใจ โดยเฉพาะขอมลดานการตลาดซงจะชวยใหเกษตรกร

หรอผทสนใจเหนโอกาสในการท�าการเกษตรทใหผลตอบแทนสง

6.2.3 การเขาถงเทคโนโลยสารสนเทศ เปน

เครองมอในการเขาถงแหลงขอมลและการเขาถงกลมผบรโภค

โดยตรง

6.2.4 กระบวนการเรยนรและถายทอดเทคโนโลย เพอเสรมสรางทกษะเกษตรกรใหเปนผทมทกษะและความคด

ในการประยกตใชเครองมอ องคความรและเทคโนโลยตางๆ

ในการผลต มความคดวเคราะหและวางแผนการผลตการตลาด

อยางเปนระบบ

6.2.5 การสนบสนนปจจยการผลตทจ�าเปน

พนฐาน โดยเฉพาะทดนท�ากนพนธพชพนธสตวทสอดคลองกบ

สภาพพนทและความตองการ ตลอดจนแหลงเงนทนทมอตรา

ดอกเบยเหมาะสม

6.2.6 การสรางเครอขาย เพอใหเกดความรวมมอ

ในดานการผลตและการตลาดตลอดจนแลกเปลยนเรยนรรวมกน

ในดานตางๆตลอดเวลาอนจะเปนประโยชนตอการท�าการเกษตร

6.3 การเปดโอกาสใหเกษตรกรมสวนรวมในการก�าหนดนโยบายและการขบเคลอนการพฒนาภาคเกษตร เพอใหมสวนรวมคดรวมวางแผน เชน แผนชมชน แผนจงหวด

รวมถงแผนและนโยบายระดบประเทศและรวมด�าเนนการพฒนา

ตามแผนทก�าหนดไว ซงจะสรางใหเกดความเปนเจาของทตอง

รวมกนพฒนาภาคเกษตรตอไปในอนาคต

9