สถานการณ์โรคมะเร็ง · 1....
TRANSCRIPT
สถานการณโรคมะเรง
นพ.อาคม ชยวระวฒนะ
ผอ านวยการส านกการแพทยเขต11 กรมการแพทย
รองผอ านวยการกลมภารกจวชาการ สถาบนมะเรงแหงชาต
มะเรงปญหาสขภาพทส าคญของโลกและของชาต
สถานการณโรคมะเรงระดบนานาชาต
Estimated age-standardised incidence and mortality rates: men
Estimated age-standardised incidence and mortality rates: men
Estimated age-standardised incidence and mortality rates: women
สถานการณโรคมะเรงในประเทศไทย
ขอมลพนฐาน
แนวโนมการตายดวยโรคมะเรงยงสงขนอยางตอเนองจนกระทงปจจบน
ตารางแสดงอตราตายดวยสาเหตส าคญ ตอ ประชากร 100,000 ราย ทมา : สถตสาธารณสข ป 2539 -2554
98.5
Leading cancer in Thailand (estimated)
149.6 146.4 149.2
127.7
143.3
158.8 156.7
125.2
119.7 125
125.5 118.6
138.3 138.2
0
50
100
150
200
250
300
350
1988-1991 1992-1994 1995-1997 1998-2000 2001-2003 2004-2006 2007-2009
Female
Male
Age-standardized incidence rates (ASR), all sites, 2008
144.4
123.1
134.8
136.4
210.1
199.2
121.2
176.4
110.8
138.8
164.7
163.5
170.6
148.2
165.8
161.8
160.4
160.4
152.0
154.8
156.7
114.3
110.4
112.7
124.6
177.2
190.4
102.9
170.2
108.5
135.1
162.7
138.4
143.2
127.9
133.7
143.3
136.9
142.4
165.8
157.1
138.2
0 50 100 150 200 250
Songkhla
Surat Thani
South
Prachuap Khiri Khan
Rayong
Chonburi
Ratchaburi
Bangkok
Phra Nakhon Si Ayutthaya
Kanchanaburi
Lop Buri
Central
Ubon Ratchathani
Khon Kaen
Nakhon Phanom
Udon Thani
Northeast
Lampang
Chiang Mai
North
Thailand
Female
Male
Cancer in Thailand 2007-2009
Leading cancer in Thailand (estimated), 2008
3.8
4.1
4.6
4.9
5.2
6.1
7.7
14.7
26.2
40.3
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Oesophagus
Stomach
Bladder
Oral cavity
Leukemia
Non-Hodgkin lymph
Prostate
Colon and rectum
Bronchus, lung
Liver and bile duct
Cancer in Thailand 2007-2009
Male
Female
4.0
4.1
4.3
4.6
6.2
11.0
11.5
16.6
16.7
26.4
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
Corpus uteri
Non-Hodgkin lymph
Leukemia
Thyroid
Ovary
Colon and rectum
Bronchus, lung
Liver and bile duct
Cervix uteri
Breast
Cancer in Thailand 2007-2009
Male ASR Number of cases
Liver and bile duct 40.3 13,281
Bronchus, lung 26.2 8,403
Colon and rectum 14.7 4,790
Prostate 7.7 2,400
Non-Hodgkin lymph 6.1 1,994
Female ASR Number of cases
Breast 26.4 10,193
Cervix uteri 16.7 6,452
Liver and bile duct 16.6 6,143
Bronchus, lung 11.5 4,322
Colon and rectum 11.0 4,144
Leading cancer in Thailand, 2007-2009
Cervical Cancer Incidence
23.4
20.9
19.5
24.7
18.1 17.7
16.7
0
5
10
15
20
25
30
1988-1991 1992-1994 1995-1997 1998-2000 2001-2003 2004-2006 2007-2009
Cervix
ASR
YRAR
Breast Cancer Incidence
0 0.1 0 0.2 0.3 0.4 0.4
13.5
16.3 17.2
20.5 20.9
25.6 26.4
0
5
10
15
20
25
30
1988-1991 1992-1994 1995-1997 1998-2000 2001-2003 2004-2006 2007-2009
Male
Female
ASR
YRAR
Colon rectum Cancer Incidence
8.9
10.4 10.9
8.8
11.1
12.8
14.5
5.9
7.5 7.3 7.6 7.8
9
10.7
0
2
4
6
8
10
12
14
16
1988-1991 1992-1994 1995-1997 1998-2000 2001-2003 2004-2006 2007-2009
Male
Female
ASR
YRAR
Lung Cancer Incidence
25
26.5 25.9
20.6
24.9
27.1
26.2
12.1 11.1
10 9.3 9.7
11.9 11.5
0
5
10
15
20
25
30
1988-1991 1992-1994 1995-1997 1998-2000 2001-2003 2004-2006 2007-2009
Male
Female
ASR
YRAR
Liver Cancer Incidence
40.5
37.4 37.6
33.4
38.6
42.8
40.6
16.3 15.5
16
12.3
14.6
18.2 16.6
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
1988-1991 1992-1994 1995-1997 1998-2000 2001-2003 2004-2006 2007-2009
Male
Female
4.0
4.3
4.8
6.3
7.7
8.9
9.4
11.2
14.3
15.2
0 5 10 15 20 25
Larynx
Leukemia
Bladder
Prostate
Oesophagus
Non-Hodgkin lymph
Oral cavity
Colon and rectum
Liver and bile duct
Bronchus, lung
Leading cancer in Surat Thani, 2008 Male
ASR (World)
Cancer in Thailand 2007-2009
3.5
4.6
5.0
5.2
5.3
6.4
6.5
7.6
14.9
23.8
0 5 10 15 20 25
Leukemia
Non-Hodgkin lymph
Liver and bile duct
Ovary
Oral cavity
Colon and rectum
Bronchus, lung
Thyroid
Cervix uteri
Breast
Female
ASR (World)
Cancer in Thailand 2007-2009
กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข
สถาบนมะเรงแหงชาต
ประกอบดวย 7 ยทธศาสตร 1. ดานสารสนเทศโรคมะเรง (Cancer Informatics)
2. ดานการปองกนการเกดโรคมะเรง (Primary Prevention)
3. ดานการตรวจหาโรคมะเรงระยะเรมแรก (Secondary Prevention)
4. ดานการรกษาผปวยโรคมะเรง (Tertiary Prevention-Treatment)
5. ดานการดแลผปวยแบบประคบประคอง (Palliative Care)
6. ดานการวจยเพอการปองกนและควบคม โรคมะเรง (Cancer Control Research)
7. ดานการเสรมสรางสมรรถนะองคกรในการ ปองกนและควบคมโรคมะเรง (Capacity Building)
NCCP Service Plan
1. ดานสารสนเทศโรคมะเรง (Cancer Informatics) 6. สารสนเทศโรคมะเรง (Cancer informatics)
2. ดานการปองกนการเกดโรคมะเรง (Primary Prevention)
1. การปองกนและการรณรงคเพอลดความเสยง (Primary prevention)
3. ดานการตรวจหาโรคมะเรงระยะเรมแรก (Secondary Prevention)
2. การตรวจคดกรองและวนจฉยมะเรงระยะตน (Early diagnosis)
4. ดานการรกษาผปวยโรคมะเรง (Tertiary Prevention-Treatment)
3. การตรวจวนจฉย (Diagnosis) 4. การดแลรกษาโรคมะเรง (Treatment)
5. ดานการดแลผปวยแบบประคบประคอง (Palliative Care)
5. การรกษาเพอประคบประคองผปวย (Palliative care)
6. ดานการวจยเพอการปองกนและควบคม โรคมะเรง (Cancer Control Research)
7. การวจยดานมะเรง (Cancer research)
7. ดานการเสรมสรางสมรรถนะองคกรในการ ปองกนและควบคมโรคมะเรง (Capacity Building)
เปรยบเทยบยทธศาสตร NCCP - Service Plan สาขาโรคมะเรง
เปาหมายกระทรวงสาธารณสขและเปาหมายการใหบรการสขภาพ สาขามะเรง ป 2556 – 2560
ประเดนยทธศาสตรชาต
เปาประสงคยทธศาสตรชาต
ปองกนการตายจาก โรคมะเรงไดรอยละ 40
แผนการปองกนและ ควบคมโรคมะเรง
แผนพฒนาระบบ
สขภาพ 10 สาขา
เปาประสงคแผนฯ บรการสขภาพทตอบ
สนองตอความตองการ
ของประชาชน
เปาหมายแผนพฒนาระบบ บรการสขภาพ - ลดอตราตาย - ลดระยะเวลารอคอย - ลดอตราปวย - ลดคาใชจาย - การบรการสขภาพไดมาตรฐาน
เปาหมายกระทรวงสาธารณสขและเปาหมายการใหบรการสขภาพสาขามะเรง 2556–2560 (ตอ)
แผนงาน : แผนพฒนา ระบบบรการ
สขภาพ
สาขามะเรง
เปาหมายแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขามะเรง ลดอตราตาย : ปองกนการเสยชวตจากโรงมะเรงไดรอยละ 40 : อตราตายจากโรคมะเรงตบ (ไมเกนรอยละ 24 ตอแสนประชากร) ลดอตราปวย : ระยะเวลา 1 – 2 ป ระยะเวลา 2 – 5 ป กลมเปาหมายไดรบการคดกรองมะเรง กลมเปาหมายไดรบการคดกรองมะเรง - รอยละของสตรทมการตรวจเตานมดวยตนเอง - พบไขพยาธใบไมในตบนอยกวา - รอยละของสตรทไดรบการตรวจคดกรองมะเรง รอยละ ๑๐ ในภาคอสาน ปากมดลก (ไมนอยกวา 80) - สดสวนของผปวยมะเรงเตานมและมะเรงปากมดลก ระยะท 1 และ 2 (ไมนอยกวารอยละ 70) ลดระยะเวลาการรอคอย : ระยะเวลา 2 – 5 ป ควระยะเวลาฉายแสงลดลงกวา 50 % สถานบรการสขภาพไดมาตรฐาน : - มการก าหนดมาตรฐานของกจกรรมในแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขามะเรง แตละระดบของโรงพยาบาล - สถานบรการมสถานท เครองมอ และอปกรณ ทเหมาะสมและเพยงพอ - ผรบบรการไดรบการดแลและสงตอ ดวยบคลากรเชยวชาญและเครองมอทเหมาะสม ของแตละเขตบรการสขภาพ
แผนงาน : แผนพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคมะเรง
เปาหมายแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคมะเรง
1. ลดอตราตาย
1. ปองกนการเสยชวตจากโรคมะเรง ไดรอยละ 40 2. อตราตายจากโรคมะเรงตบ
(ไมเกนรอยละ 24 ตอ แสนประชากร)
2. ลดอตราปวย
ระยะเวลา 1-2 ป ระยะเวลา 2-5 ป
กลมเปาหมายไดรบการคดกรองมะเรง กลมเปาหมายไดรบการคดกรองมะเรง
รอยละของสตรทมการตรวจเตานมดวยตนเอง (ไมนอยกวารอยละ 80)
พบไขพยาธใบไมตบ นอยกวารอยละ 10 ในภาคอสาน
รอยละของสตรทไดรบการตรวจคดกรองมะเรงปากมดลก (ไมนอยกวารอยละ 80)
สดสวนของผปวยมะเรงเตานมและมะเรงปากมดลกระยะท 1 และ 2 (ไมนอยกวารอยละ 70)
1. มการก าหนดมาตรฐานของกจกรรมในแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ แตละระดบของโรงพยาบาล 2. สถานบรการ มสถานท เครองมอและอปกรณ ทเหมาะสมและเพยงพอ 3. ผรบบรการไดรบการดแลและสงตอ ดวยบคลากรทเชยวชาญและเครองมอทเหมาะสมของแตละเขตสขภาพ
แผนงาน : แผนพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคมะเรง
เปาหมายแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคมะเรง
3. ลดระยะเวลาการรอคอย
ระยะเวลา 2-5 ป ควระยะเวลาฉายแสง ลดลงกวา รอยละ 50
4. สถานบรการสขภาพไดมาตรฐาน
ระดบประเทศ : ปองกนการตายจากโรคมะเรงไดรอยละ 40
คาเปาหมายการด าเนนการ
ระดบเครอขายบรการสขภาพ ๑๒ เครอขาย สธ.
: ทกรพ.ไดรบการพฒนาจนไดระดบ 1,2,3 ตามก าหนดใน 5 ป
: รอยละของสตรทมการตรวจเตานมดวยตนเอง (ไมนอยกวา 80)
: รอยละของสตรทไดรบการตรวจคดกรองมะเรงปากมดลก (ไมนอยกวา 80)
: สดสวนของผปวยมะเรงเตานมและมะเรงปากมดลกระยะท 1 และ 2
(ไมนอยกวารอยละ 70)
:ควระยะฉายแสงลดลงกวา 50 % ใน 3 ป
:ภาคอสานมไขพยาธใบไมตบ นอยกวา 10 % ใน 5 ป (2560) ทกจงหวด
ประเมนผลทก 1-2 ป โดย External Audit
Service Plan สาขาโรคมะเรง ประกอบดวย 7 ยทธศาสตร
การปองกนและการ
รณรงคเพอลดความเสยง
การตรวจ
คดกรองและวนจฉยมะเรงระยะตน
การตรวจวนจฉย
การดแลรกษา
โรคมะเรง
การรกษาเพอ
ประคบประคองผปวย
สารสนเทศโรคมะเรง
การวจยดานมะเรง
Primary prevention
Early diagnosis
Diagnosis
Treatment Palliative care
Cancer informatics
Cancer research
ผงการขบเคลอนแผนแมบทการพฒนาระบบสขภาพสาขามะเรง
ยทธการ 1 การรณรงคเพอลดความเสยง
(Primary prevention)
ยทธการ2 ตรวจคดกรองและวนจฉยมะเรง ระยะตน
(Early diagnosis)
ยทธการ 3 ตรวจวนจฉย (Diagnosis)
ยทธการ 4 ดแลรกษาโรคมะเรง
(Treatment)
ผรบผดชอบ -รพศ.(A) -รพ.มะเรง กรมการแพทย -รพท. (S) , (M 1) -รพช.แมขาย M2 -รพช. -รพ.สต.
เปาหมาย :จ านวนผปวยมะเรงลดลง :การสนบสนนPR แนวทาง/ขนตอน -ปรบเปลยนพฤตกรรม -จดตงคลนกอดเหลาและบหร -จดท า HPV ใหสตรไทย -จดตงคลนกวยใส HBP Cancer -รณรงคไมกนปลาน าจดดบ -จดตงคลนคตรวจพยาธใบไมตบ -รณรงคใชสวมถกสขลกษณะ -Hepatitis B Vaccination Program
เปาหมาย :ลดผปวยมะเรงใน Stage 3 ,4
แนวทาง/ขนตอน - 7 สญญาณอนตรายโรคมะเรง -Organized screning -Opportunistic (Self payment)
เปาหมาย :ใหบรการในพนท :ลดระยะเวลารอคอย
ผรบผดชอบ -รพศ. (A) -รพ.มะเรง กรมการแพทย -รพท. (S) , (M 1) จดเนน-รพช.แมขาย M 2 -รพช. -รพ.สต.
แนวทาง/ขนตอน -ใหบรการ Pathology -ใหบรการ Imaging -ใหบรการ Endoscopy ภายในหนวยบรการตนเอง และเครอขายสขภาพ
ผรบผดชอบ -รพศ. (A) -รพ.มะเรง กรมการแพทย -รพท. (S) , (M 1) -รพช.แมขาย(M 2)
เปาหมาย :ใหบรการ SLNDทมคณภาพ :ศลยแพทยมประสบการณ :การบรการตรวจ Frozen section :มClinic ostomy :มพยาบาลทผานอบรมฯ 4 ด. :มบรการ Ostomy bag :ไดรบการรกษาภายในเวลาทเหมาะสมตามมาตรฐาน :ลดการสงตอ .ใชทรพยากรรวมกน
จดมงหมาย : ทกรพ.ไดรบการพฒนาจนไดระดบ 1,2,3 ตามก าหนดใน 5 ป : รอยละของสตรทมการตรวจเตานมดวยตนเอง (ไมนอยกวา 80) : รอยละของสตรทไดรบการตรวจคดกรองมะเรงปากมดลก (ไมนอยกวา 80 : สดสวนของผปวยมะเรงเตานมและมะเรงปากมดลกระยะท 1 และ 2 (ไมนอยกวารอยละ 70) :ควระยะฉายแสงลดลงกวา 50 % ใน 3 ป :ภาคอสานมไขพยาธใบไมตบ นอยกวา 10 % ใน 5 ป (2560) ทกจงหวด ประเมนผลทก 1-2 ป โดย External Audit
แนวทาง/ขนตอน -Surgery -Chemotherapy -จดเนน Radiation therapy -การดแลหลงผาตด
ผรบผดชอบ -รพศ. (A)/รพ.มะเรง กรมการแพทย รพท.(S) ,(M 1) / รพช.แมขาย(M 2) -รพ.สต.
ผงการขบเคลอนแผนแมบทการพฒนาระบบสขภาพสาขามะเรง
ยทธการ 5 การรกษาเพอประคบ ประคองผปวย
(Palliative care) ยทธการ 6
สารสนเทศโรคมะเรง (Cancer informatics)
ยทธการ 7 การวจยดานมะเรง
(Cancer research)
ผรบผดชอบ -รพศ. (A) -รพ.มะเรง กรมการแพทย -รพท. (S) , (M) -รพช.แมขาย -รพช.ชมชน -รพ.สต.
เปาหมาย :ผปวยมะเรงระยะสดทายไดรบการดแลจนถงสถานะสดทายของชวต
แนวทาง/ขนตอน -จดตง Pain Ckinic -จดตง Palliative care ward -Home Care unit -Strong Opioid Medication -จดตงศนยมตรภาพบ าบด
แนวทาง/ขนตอน Cancer Registry -Population - based -Hospital – based
ผรบผดชอบ -รพศ. (A) (ระดบ 1) -รพ.มะเรง กรมการแพทย -รพท. (S)
แนวทาง/ขนตอน -Clinical Research - Basic Research
ผรบผดชอบ -รพศ. (A) -รพ.มะเรง กรมการแพทย
จดมงหมาย : ทกรพ.ไดรบการพฒนาจนไดระดบ 1,2,3 ตามก าหนดใน 5 ป : รอยละของสตรทมการตรวจเตานมดวยตนเอง (ไมนอยกวา 80) : รอยละของสตรทไดรบการตรวจคดกรองมะเรงปากมดลก (ไมนอยกวา 80 : สดสวนของผปวยมะเรงเตานมและมะเรงปากมดลกระยะท 1 และ 2 (ไมนอยกวารอยละ 70) :ควระยะฉายแสงลดลงกวา 50 % ใน 3 ป :ภาคอสานมไขพยาธใบไมตบ นอยกวา 10 % ใน 5 ป (2560) ทกจงหวด ประเมนผลทก 1-2 ป โดย External Audit
การประเมนตดตามผลการด าเนนงานการพฒนาระบบบรการสาธารณสขสาขามะเรง
• การประเมนโครงสรางและแผนงาน
:มการตงคณะกรรมการระดบเขต จงหวด
:มการประชมสม าเสมอ
:มการจดท าแผนด าเนนงานระดบเขต จงหวด
• การด าเนนกจกรรมบรการทไดก าหนดไวในคมอ
• ประเมนตามเปาหมาย 5 ประเดนหลก
:มการจดเกบขอมล และมผรบผดชอบ
KPI 7 ยทธศาสตร
ยทธศาสตร KPI
ยทธศาสตรท 1 Primary prevention
1. ปรบเปลยนพฤตกรรม เชน 5 ท า 5 ไม ไมกน ปลาจดดบ 2. จดตงคลนก เชน คลนกอด บหร เหลา
มรปแบบการรณรงค และจดกจกรรมอยางชดเจน
ยทธศาสตรท 2 Early Diagnosis
1. ความร ความตระหนกเรอง 7 สญญาณอนตราย 2. Screening - Breast - Cervical
การคดกรองมะเรงปากมดลก (Pap smear)ครอบคลม กลมเปาหมาย มากกวา 80% (สะสมตงแตป 2553-2557)
การคดกรองโดยวธ BSE + CBE ครอบคลมกลมเปาหมายมากกวา 80%
ยทธศาสตร KPI
ยทธศาสตรท 3 Diagnosis
1. Pathology 2. Imaging
3. Endoscopy
1. ระยะเวลาการรอคอยการรายงานผลชนเนอภายใน 2 wk. 2. จ านวนผปวยท Refer ออกนอกสถานบรการเพอท าการตรวจชนเนอ
ยทธศาสตรท 4 Treatment
1. Surgery 2. Chemotherapy 3. Radiation
1. ระยะเวลาการรอคอยการผาตดภายใน 4 สปดาห
2. ระยะเวลาการรอคอยการฉายรงส ภายใน 6สปดาห
3. ระยะเวลาการรอคอยการเคมภายใน 6สปดาห
KPI 7 ยทธศาสตร
KPI 7 ยทธศาสตร
ยทธศาสตร KPI
ยทธศาสตรท 5 Palliative care
1. Pain clinic 2. Palliative care ward 3. Home care unit
มระบบการดแลผปวยระยะสดทาย
ยทธศาสตรท 6 Cancer Informatics
1. Population based cancer registry 2. Hospital based cancer registry
1. มการท า Population-Based 1 โรงพยาบาล/1 เขตสขภาพ 2. มการท า Hospital Based ในทกจงหวด
ยทธศาสตรท 7 Cancer Research
1. มงานวจยดานโรคมะเรง มงานวจย - Basic and Applied - Clinical - Epidemiological - CAM
45
- แนวทางเวชปฏบต - การจดการความร - การถอดบทเรยน - การนเทศ - การจดมหกรรม - วธการอนๆทเกยวของ
แผนงานทจะท า
ระบบ Technical Support ระบบ Technical Support
ระบบการตดตามและประเมนผล
- โดยเขตบรการสขภาพ/จงหวด - Benchmarking - เครอขายขอมล - Surveillance
ระบบสารสนเทศEvidence
based policy
Thank you.