รายงานผลการศกษาวเคราะห

ขอมลนโยบายดานพลงงานหมนเวยนของอย

เพอจดท าขอเสนอแนะนโยบาย

ดานวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรมของประเทศไทย

มนาคม 2557

จดท าโดย ส านกงานทปรกษาวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประจ าสถานเอกอครราชทต ณ กรงบรสเซลส

อนาคตพลงงานหมนเวยนในอย

1. พลงงานหมนเวยนภายใตรางเปาหมายพลงงานและสภาพภมอากาศป ค.ศ. 2030 เมอวนท 22 มกราคม ค.ศ. 2014 คณะกรรมาธการยโรป ซงท าหนาทฝายบรหารและเสนอรางกฎระเบยบตางๆ ของสหภาพยโรปหรออย ไดเสนอรางเปาหมายพลงงานและสภาพภมอากาศส าหรบป ค.ศ. 20301 วตถประสงคของการเสนอรางนโยบายดานพลงงานและสภาพภมอากาศของคณะกรรมาธการยโรปลวงหนาถง 16 ป เพอสงสญญาณทชดเจนในระยะยาวตอนกลงทนผประกอบธรกจผลตพลงงานหมนเวยนและนกลงทนทซอ-ขายคารบอนเครดตในตลาดคารบอนอย ซงเปนองคประกอบส าคญทจะท าใหเปาหมายการลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด และเปาหมายการเพมการใชพลงงานหมนเวยน เปนไปตามทอยก าหนด

แมจะมวตถประสงคทจะสงเสรมการลงทนดวยการก าหนดนโยบายระยะยาวทชดเจน แตรางเปาหมายป ค.ศ. 2030 ดงกลาวกไดรบการวพากษวจารณมากจากหลายฝาย โดยเฉพาะอยางยง ประเดนการยกเลกการก าหนดเปาหมายระดบชาตทผกมดใหประเทศสมาชกตองใชพลงงานหมนเวยนในระดบทก าหนด

เมอเปรยบเทยบกบเปาหมายป ค.ศ. 2020 ทใชอยในปจจบน การแบงเปาหมายยอยตามรายประเทศสมาชกหมายถงการทคณะกรรมาธการยโรปสามารถสงประเทศสมาชกขนศาลยโรปได หากประเทศสมาชกไมปฏบตตามเปาหมายทก าหนด การยกเลกเปาหมายระดบชาตในรางเปาหมายป

1 องคประกอบส าคญของรางดงกลาว ไดแก 1.1 การตงเปาหมายลดปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดภายในป ค.ศ. 2030 ลงรอยละ 40 ของระดบกาซคารบอนไดออกไซดทวดไดในป ค.ศ. 1990 หรอเพมขนหนงเทาจากเปาหมายทตงไวส าหรบป ค.ศ. 2020 ทรอยละ 20 1.2 การเพมเปาหมายการใชพลงงานทดแทนจากเดมรอยละ 20 เปนรอยละ 27 ของการใชพลงงานทดแทนทงหมด แตยกเลกการก าหนดเปาหมายระดบชาต (national targets) 1.3 การทบทวนจดยนเกยวกบบทบาทและเปาหมายของการเพมประสทธภาพในการใชพลงงานอยางเปนทางการอกครง บนพนฐานของการทบทวนกฎระเบยบวาดวยประสทธภาพในการใชพลงงาน (Energy Efficiency Directive) ซงคาดวาจะแลวเสรจภายในป ค.ศ. 2014 น 1.4 การปฏรประบบการลดการปลอยกาซดวยกลไกตลาด หรออยอทเอส (Emission Trading Scheme; EU ETS) ดวยการเสนอใหมการจดตงกองทนส ารองเพอเสถยรภาพของตลาดคารบอนของอย

ค.ศ. 2030 ซงเปนเปาหมายรวมส าหรบทงอย คณะกรรมาธการยโรปจะไมมอ านาจทางกฎหมายใดๆ กบประเทศสมาชกอกตอไป หากประเทศสมาชกไมปฏบตตามเปาหมายทก าหนด

ในประเดนดงกลาว คณะกรรมาธการยโรปใหขอคดเหนวา การทรางเปาหมายพลงงานและสภาพภมอากาศส าหรบป ค.ศ. 2030 มเปาหมายผกพนประเทศสมาชกเพยงเปาหมายเดยวคอ เปาหมายในการลดการปลอยกาซเรอนกระจกลงรอยละ 40 จากระดบป ค.ศ. 1999 (ซงมากขนเปน 2 เทาจากเปาหมายป ค.ศ. 2020) นน จะสามารถกระตนใหเกดการผลตพลงงานหมนเวยนมากขนอยแลว เนองจากประเทศสมาชกอยทไมมความสามารถดานนวเคลยรหรอประเทศทตองการลดการพงพาพลงงานนวเคลยรจ าเปนตองอาศยพลงงานหมนเวยนในการบรรลเปาหมายการลดปรมาณการปลอยกาซของอย

สถาบน European Policy Centre ซงเปน สนบสนนการยกเลกการก าหนดเปาหมายระดบชาตซงผกมดใหประเทศสมาชกของคณะกรรมาธการยโรป โดยใหเหตผลไวอยางนาสนใจวา

“นโยบายการก าหนดเปาหมายเปนเรองด เพราะเปนแรงจงใจและแนวทางในการลงทน แตไมไดหมายความวา การมเปาหมายจะน าไปสการก าหนดมาตรการทชาญฉลาดและน าไปสผลสมฤทธเสมอไป ความผดพลาดประการส าคญของเปาหมายพลงงานและสภาพอากาศป ค.ศ. 2020 คอ การก าหนดเปาหมายระดบชาตของการใชพลงงานหมนเวยนซงน าไปสการอดหนนเงนแกกจการผลตพลงงานหมนเวยน เชน ฟารมผลตกระแสไฟฟาดวยพลงลม และฟารมผลตกระแสไฟฟาดวยพลงงานแสงอาทตย ซงเปนแนวทางในการด าเนนการทไมยงยน โดยเฉพาะเมอกจการผลตพลงงานหมนเวยนด าเนนการไดต ากวาประสทธภาพสงสดทควรจะเปน (sub-optimal) การอดหนนเงนดงกลาวเปนอปสรรคตอความคมคาในการลงทนและเปนการเพมภาระใหแกผบรโภคเนองดวยท าใหไฟฟามราคาสงขนและลดความสามารถในการแขงขนของอยในภาพรวม นอกจากน การอดหนนเงนยงบดเบอนการท างานของตลาด ซงเปนสวนหนงของสาเหตทท าใหอตสาหกรรมพลงงานในยโรปยงตองหนไปใชถานหนเพมขนอยางตอเนอง จงเปนเรองดทรางนโยบายใหมจะใหทศทางแตไมบงคบวา แตละประเทศสมาชกจะตองใชวธการใดในการลดการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด”

โดยสรป สถาบน European Policy Centre มองวา การแกปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไมท าใหความสามารถในการแขงขนของอยลดลง ในทางตรงกนขาม เปาหมายทงสอง

สามารถด าเนนไปในทศทางเดยวกนได การก าหนดเปาหมายระดบชาตไมอาจน ามาใชเพอใหบรรลความส าเรจในการลดการปลอยกาซเสมอไป หากการบรรลเปาหมายดงกลาวหมายถงการน าไมมาเผาท าเชอเพลง หรอการน าทดนทควรใชในการเกษตรกรรมมาปลกพชเพอใชเปนวตถดบในการท าเชอเพลงชวภาพแทน จะเปนปจจยลบท าใหเกดภาวะราคาอาหารสงขน

ในขณะท สถาบน European Policy Centre สนบสนนการยกเลกการก าหนดเปาหมายระดบชาตในการใชพลงงานทดแทน ตามรายงานการศกษาของ European Voice สภาพลงงานหมนเวยนยโรป (European Renewable Energy Council) ใหขอคดเหนวา ขอเสนอเรองเปาหมายพลงงานหมนเวยนดงกลาวของคณะกรรมาธการยโรปขดแยงกบสญญาณทคณะกรรมาธการยโรปไดเคยใหไวกบนกลงทนเมอหาปกอน วาพลงงานหมนเวยนจะเปนอนาคตของยโรป ในขณะทผแทนกลมรณรงคภาคการเกษตรไดออกมาแสดงความเหนเพมเตมวา เปาหมายการลดกาซเรอนกระจกเพยงอยางเดยวไมเพยงพอทจะบรรลตาม EU climate and energy agenda นอกจากน หากพจารณาจากการประเมนผลกระทบของคณะกรรมาธการยโรปเอง (เผยแพรเมอเดอนธนวาคม ค.ศ. 2013) หากไมมการก าหนดเปาหมายใหม พลงงานหมนเวยนจะขยายตวเพยงรอยละ 24.4 ในป ค.ศ. 2030 เทานน ในขณะทการตงเปาหมายผกมดระดบชาตในการใชพลงงานหมนเวยนทรอยละ 30 จะท าใหเกดการจางงาน 600,000 คนและประหยดเงนจากการน าเขาเชอเพลงจากซากดกด าบรรพถง 258 พนลานยโร

กลมผรณรงคดานสงแวดลอมทมบรษทพลงงานแสงอาทตย ลม และเชอเพลงชวภาพเปนสมาชก มความเหนไปในทางเดยวกนวา การยกเลกการก าหนดเปาหมายระดบชาตดงกลาว เปนการท าลายอตสาหกรรมพลงงานทดแทน โดยกลมดงกลาวก าลงพยายามโนมนาวรฐบาลของประเทศตนไมใหสนบสนนขอเสนอของคณะกรรมาธการยโรปในการประชมคณะมนตรซงก าหนดใหมขนในปลายเดอนมนาคม ค.ศ. 2014 น ทผานมากลมผรณรงคดงกลาวไดโนมนาวใหรฐสภายโรปสนบสนนขอเรยกรองของตนส าเรจมาแลว โดยเมอตนเดอนกมภาพนธ ค.ศ. 2014 สมาชกรฐสภาฯ ลงมตเหนชอบขอเสนอเปาหมายพลงงานหมนเวยนส าหรบป ค.ศ. 2030 ของคณะกรรมาธการฯ เพยงบางสวน โดยเรยกรองใหกลบไปใชการผกมดระดบชาต และขยายเวลาเปาหมายเชอเพลงขนสงออกไป

ตวแทนผถอหนบรษทผลตพลงงานหมนเวยน NPG Energy เมองทองเกอรเรน เบลเยยม แสดงความกงวลเชนเดยวกนวา ในอนาคต หากไมมเงนอดหนนจากรฐบาลในการผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานหมนเวยนอยางทเปนอย คาดวาคงจะตองปดกจการลง เนองจากคาใชจายในการผลตยงคงสงอย และจะไมสามารถตอสกบราคาพลงงานจากแหลงอนในตลาดได

ส าหรบกลมบรษทเชอเพลงชวภาพ การทคณะกรรมาธการยโรปเสนอจะไมตงเปาหมายเชอเพลงชวภาพภายหลงจากป ค.ศ. 20202 นน เปนการเพมความขดแยง เพราะนอกจากจะไมมความแนนอนเกยวกบการจ ากดเชอเพลงชวภาพจากการเปลยนแปลงการใชพนททางออม (indirect land use change : ILUC) ซงเปนปญหาทยงไมไดรบการแกไขแลว การไมตงเปาหมายอาจสงผลใหผลงทนยตการลงทนได ในขณะทสมาคมอตสาหกรรมเชอเพลงชวภาพ 7 สมาคมก าลงเรยกรองใหเกดกรอบแผนงานแยกส าหรบพลงงานหมนเวยนในสาขาขนสง

คณะกรรมการของสมาคมไบโอดเซลยโรปมความเหนไปในทางเดยวกนวา การก าหนดเปาหมายการใชพลงงานหมนเวยนป 2030 จะชวยสรางความมนใจใหแกนกลงทนและสนบสนนความยงยนและทางเลอกทกาวหนาของเชอเพลงดเซลได ทผานมาสดสวนการใชไบโอดเซลในการบรรลเปาหมายการใชพลงงานสาขาขนสงตามแผนป ค.ศ. 2020 ก าหนดไวทรอยละ 8.6 ซงเปนผลโดยตรงจากการมเปาหมายพลงงานหมนเวยนทผกมดรายประเทศสมาชกในสาขาการขนสงของอย ซง

2 จากเดมก าหนดใหรอยละ 10 ของเชอเพลงทใชในการขนสงตองมาจากพลงงานหมนเวยนภายในป ค.ศ. 2020 และผใหบรการเชอเพลงตองลดความเขมขนของกาซเรอนกระจกในเชอเพลงลงรอยละ 6 ภายในป ค.ศ. 2020

แมวาจะมความไมแนนอนในการหารอเกยวกบ ILUC อยบาง แตการมเปาหมายทชดเจนกท าใหนกลงทนไบโอดเซลเตมใจทจะลงทน

2. อปสรรคและความทาทายของสาขาพลงงานหมนเวยนในอย

แมอยจะประสบความส าเรจในการใชพลงงานหมนเวยนในระดบหนง โดยเมอปลายป ค.ศ. 2012 อยสามารถผลตพลงงานไฟฟาหมนเวยนไดถงรอยละ 44 ของโลก และท าใหมการจางงานในสาขาดงกลาวถง 1.2 ลานอตรา และอยครองสทธบตรดานพลงงานสะอาดมากถงรอยละ 40 ของโลก ซงมากกวาสหรฐอเมรกา แตการหนมาใชพลงงานหมนเวยนแทนเชอเพลงจากซากดกด าบรรพในอยยงตองเผชญกบอปสรรคมากมาย การศกษาของ European Voice กลาวถงอปสรรคตางๆ ไวดงน

2.1 ความไมแนนอนของตลาดพลงงานหมนเวยน

ตลาดไฟฟาในปจจบนขนอยกบการคาตลาดลวงหนา (day-ahead trading) และสญญาระยะยาวซงท าใหพลงงานหมนเวยนเสยเปรยบเนองดวยการไมสามารถคาดการณในระยะสนและมความแปรปรวน ในขณะเดยวกนผผลตรายยอยไมสามารถเขามาสรางความสมดลไดเนองจากการรวมกลมบรษทยงไมมกฎหมายรองรบในหลายประเทศสมาชก ซงพลงงานหมนเวยนตองการตลาดซอขายรายวน ( intra-day) ทมสภาพคลองและตองม เครองมอพยากรณทชวยผวางกฎระเบยบและ

ผด าเนนการ (grid operators) ในการคาดการณเกยวกบทศทางของลมหรอการสองแสงของดวงอาทตย แตการคาดการณนนยงไมมาตรฐานในอย

2.2 การตองเผชญกบราคาไฟฟาและราคากาซทถกควบคม

เมอป ค.ศ. 2012 ประมาณครงหนงของครวเรอนในอยตองเผชญกบราคาไฟฟาและกาซทควบคม นาย Josche Muth เลขาธการสภาพลงงานหมนเวยนยโรป (European Renewable Energy Council; EREC) ซงเปนผแทนของอตสาหกรรมพลงงานหมนเวยนในอย กลาววา ราคากาซถกก าหนดใหต าซงไมใชราคาทแทจรง ท าใหพลงงานหมนเวยนประสบปญหาตองแขงขนในตลาดทถกบดเบอนอยางมาก โดยเฉพาะในตลาดพลงงานความรอน

2.3 การลดการอดหนนการเงน การยกเลกเปาหมายระยะยาว

เมอปทผานมา คณะกรรมาธการยโรป ประกาศวาอาจจ ากดการอดหนนการเงนในพลงงานหมนเวยน รวมทงจ ากดการสงเสรมการผลตไฟฟาจากพลงงานทดแทน (feed-in tariff) ขอมลจากหนวยงาน United States Energy Information Administration ระบวา เทคโนโลยพลงงานหมนเวยนจ านวนมากมประสทธผลทางตนทนแลวจากแหลงพลงงานทมอย ดวยเหตผลดงกลาว รฐบาลของหลายประเทศรวมทงองกฤษระบวา เวลาของการก าหนดเปาหมายและการอดหนนการเงนไดสนสดลงแลวหรออยางนอยจะตองสนสดลงภายในป 2020 ในขณะทรฐบาลของประเทศอนๆ รวมทงเยอรมนเชอวา เทคโนโลยพลงงานหมนเวยนยงจ าเปนตองไดรบการสนบสนนตอไปอกหลายป หากยงตองแขงขนกบเชอเพลงจากซากดกด าบรรพอย

2.4 ความทาทายดานความเปนผน าดานเทคโนโลยสะอาด

ในขณะทอยอยระหวางกระบวนการตดสนใจวาควรจะมการตงเปาหมายและใหเงนอดหนนสาขาพลงงานหมนเวยนอยหรอไมนน ประเทศอนๆ ก าลงผลกดนการพฒนาเทคโนโลยพลงงานหมนเวยน ซงภาคอตสาหกรรมอยไดเตอนคณะกรรมาธการยโรปวา ความเปนผน าดานเทคโนโลยสะอาดของอยมความเสยงทจะถกแซงหนา

คณะกรรมาธการยโรปจงมความพยายามทจะจดการกบขอกงวลใจเหลานดวยการตงกองทนตางๆ รวมทงนโยบายลาสดเกยวกบพลงงานจากมหาสมทร3 ซงหลายมาตรการมวตถประสงคเพอจดการกบขอกงวลในการลงทนทเกดขนในสาขาน

3 เมอวนท 20 มกราคม ค.ศ. 2014 คณะกรรมาธการยโรปไดเสนอแผนปฏบตการเรองพลงงานสฟา (blue energy) โดยมวตถประสงคสรางกรอบนโยบายทชดเจนเพอดงดดการลงทนและการพฒนาศกยภาพสาขาพลงงานมหาสมทร โครงการส าคญใน

2.5 การขาดความรวมมอระหวางประเทศสมาชกและขาดตลาดพลงงานหมนเวยนระหวาง ประเทศสมาชกอย

แมอยจะมแนวคดในการตดตงแผงพลงงานแสงอาทตยททะเลทรายซาฮารา การสรางกงหนลมในทะเลเหนอ และการผลตและขนสงพลงงานสเขยวจากแอฟรกาเหนอไปสยโรปเพอสรางพลงงานจากธรรมชาตใหทวทงอย แตแผนการดงกลาวตองลมเหลว สวนหนงเปนเพราะประเทศสมาชกในอยเองยงไมมการคาและการแลกเปลยนพลงงานหมนเวยนระหวางกน สวนหนงเปนเพราะการไมมเปาหมายพลงงานหมนเวยนเปนขนๆ (interim target) กอนการด าเนนไปสเสนตายป ค.ศ. 2020 ซงท าใหประเทศสมาชกอยยงคงมงความสนใจไปทตลาดในประเทศของตนเทานน ดวยเหตผลดงกลาว ท าใหเกดขอเสนอขนวา ในป ค.ศ. 2020 ทก าลงจะมาถง นาจะมการคาและถายโอนพลงงานหมนเวยนระหวางกนภายในอย ณ ปจจบน ความคดรเรมดงกลาวยงไมไดรบการตอบรบจากประเทศสมาชกเทาใดนก มเพยงประเทศลกเซมเบอรกและอตาลเทานนทเหนความจ าเปนทจะตองมความรวมมอกบประเทศสมาชกอนๆ ในแผนปฏบตการพลงงานหมนเวยนป ค.ศ. 2010 และมเพยงไอรแลนดและองกฤษเทานนทมแผนการถายโอนไฟฟาทางกายภาพกนอยางแทจรง (ซงอาจใชอธบายเหตผลทไอรแลนดสนบสนนเปาหมายพลงงานหมนเวยนป ค.ศ. 2030 ได)

3. แนวทางการแกปญหาในภาพรวม

บทความ “T e E ergy ssues dr gg g e EU eco omy dow ” ของนาย Mark C. Lewis อดตหวหนาทมวจยดานพลงงานแหง Deutsche Bank กลาวถงแนวทางการแกปญหาพลงงานของอยในภาพรวมวา ปจจบน การทพลงงานในตลาดขายสง (wholesale power market) มราคาต าทสดในรอบหลายป4 ชใหเหนวา สดสวนของพลงงานหมนเวยนเขามาแขงขนในตลาดพลงงานอยเพมมากขน ปญหายงอยทความไมแนนอนของอปทานจากพลงงานหมนเวยน ซงอยอาจพจารณาแกปญหาโดยการออกนโยบายทท าใหเกดสญญาณดานราคาระยะยาว เพอสงเสรมใหเกดการลงทนและเพมเสถยรภาพของพลงงานหมนเวยน การลงทนดงกลาวจดอยในประเภทการ

แผนปฏบตการดงกลาวไดแก การจดตงเวทเกยวกบพลงงานมหาสมทร (Ocean Energy Forum) ทมวตถประสงครวบรวมผเกยวของในการก าหนดยทธศาสตรและแผนการด าเนนการของสาขาดงกลาวอยางเปนรปธรรม

4 ราคาในตลาดขายสงมใชราคาเดยวกนกบราคาทผบรโภคอยตองจาย ซงปจจบนมราคาสง

ลงทนเพอความมนคงทางพลงงานและเพอใหอยมแหลงพลงงานส ารอง (reserves capacity) ซงเปนองคประกอบส าคญของความมนคงทางพลงงานของอย

ปจจบน แมผบรโภคจะตองแบกรบคาไฟฟาในราคาสง แตคาไฟฟาดงกลาวมไดถกน าไปชวยท าใหแหลงพลงงานของอยมความมนคงมากขน เนองดวยแมผบรโภคจะตองแบกรบคาตนทนการผลตทเพมมากขน ของการผลตพลงงานหมนเวยน แตคาตนทนทผบรโภคจายดงกลาวไมไดถกน าไปรวมอยในราคาขายสง ซงไมท าใหเกดสญญาณระยะยาวทจะดงดดนกลงทนใหลงทนเพอความมนคงทางพลงงานและแหลงพลงงานส ารอง (reserves capacity) ของอย รายงานดงกลาวชวา หากอยยงไมสามารถแกปญหาความไมยงยนดงกลาว โดยท าใหราคาขายสงสะทอนตนทนการผลต อยอาจไมมไฟฟาใชในอนาคต

ปญหาอกประการทตองไดรบการแกไข หากอยยงตองการเปนกลมประเทศผน าดานการตอสการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอยางทประกาศไว และเปนประเทศทมบทบาทในเวทโลกทงดานการเมองและเศรษฐกจตอไป คอ การปฏรประบบการลดการปลอยกาซดวยการใชกลไกตลาดผานการท างานของตลาดคารบอน หรอทเรยกวา ระบบอยอทเอส (EU Emission Trading System; ETS) ดวยราคาคารบอนทต ากวา 5 ยโรตอตนในปจจบน ไมมนกลงทนใดอยากเขามาลงทนในตลาดคารบอนของอย ทเปนเชนนเพราะ ระบบอยอทเอส เปนตลาดสนคาเดยวในโลกทอปสงคผนแปรตามสถานการณปจจบน แตอปทานถกก าหนดไวกอนหนาแลวเปนทศวรรษ ซงเปนสาเหตทท าใหเกดการลมสลายของราคาในตลาดคารบอน ภายหลงเกดวกฤตเศรษฐกจตงแต ป ค.ศ. 2009

สงทอยตองท าคอ การปฏรปโครงสรางของระบบอยอทเอสเพอเออใหเกดการปรบสมดลของเพดานโควตาการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด (modulation of cap) ซงคออปทาน เมอเกดการเปลยนแปลงของอปสงคในตลาด

การปฏรปดงกลาวจะท าใหอยสามารถลดการใหการอดหนนการผลตพลงงานหมนเวยนไดโดยไมสรางผลกระทบเชงลบ และสงผลใหเกดเสถยรภาพดานการลงทนในสาขาเทคโนโลยพลงงานสะอาด เชน เมอนกลงทนมความมนใจวา ราคาคารบอนจะเพมสงขนในระยะยาว นกลงทนกจะหนไปลงทนในเทคโนโลยสะอาดเชนการจบกกเกบคารบอน (carbon-capture and storage; CCS)

โดยสรป การปฏรปใหตลาดคารบอนของอยมความเปนมตรตอตลาดมากขน จะตองมการด าเนนการตามความสมพนธของอปสงคและอปทานอยางแทจรง และตองแกปญหาความไมยงยนในการก าหนดราคาขายสงในสาขาพลงงานใหเกดราคาขายสงทสะทอนตนทนสดทายจรง ซงจะสงสญญาณราคาระยะยาวใหนกลงทนเขามาลงทนทงในเทคโนโลยทสะอาดและการผลตพลงงานหมนเวยน ผลในทายทสดจะชวยลดปญหาการพงพาการอดหนนจากรฐและแกปญหาความทาทายดานความเปนผน าดานเทคโนโลยสะอาดทอยก าลงกงวลอกดวย

ความสามารถในการผลตพลงงานหมนเวยนทมเสถยรภาพมากขนดงกลาว จะเปนปจจยส าคญน าพาใหอยลดการพงพาการน าเขาพลงงานจากภายนอกไดมากยงขน ซงนอกจากจะสงผลดทงดานเศรษฐกจและความมนคงแลว ยงชวยสรางความนาเชอถอของอยในฐานะผน าการลดปรมาณการปลอยกาซเพอตอสการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทอยโฆษณาตวเองมาตลอดอกดวย ยงอยน าเขาถานหนและกาซธรรมชาตจากภายนอกมากเทาไรเชนในปจจบน ความนาเชอถอของอยในฐานะผน า

ในการลดปรมาณการปลอยกาซเพอตอสกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศกจะยงลดตามลงไปมากเทานน5

ปญหาการควบคมราคาไฟฟาและกาซ ซงมความเชอมโยงกบการขาดความรวมมอดานพลงงานระหวางประเทศสมาชก อยมองเหนความจ าเปนในการสรางตลาดพลงงานรวมของอยมาระยะหนงแลว และก าลงพยายามจดตงตลาดพลงงานรวมขน โดยคราวแรกตงเปาใหแลวเสรจในราวสนป ค.ศ. 2014 แตมรายงานวามความลาชา จงไมสามารถจดตงไดตามก าหนด ส านกงานเพอความรวมมอระหวางผก ากบดแลดานพลงงาน (Agency for the Cooperation of Energy Regulators) รายงานวา ความลาชาในการจดตงตลาดพลงงานรวมเพอจดการกบปญหาชองโหวในตลาดพลงงานคาปลกดงกลาวไดสรางความเสยหายใหกบผบรโภคพลงงานในอยมากถงหลายพนลานยโรในป ค .ศ. 2012

วตถประสงคของการจดตงตลาดรวมดานพลงงานของอยเปนไปเพอบรณาการตลาดพลงงานของประเทศสมาชกเขาดวยกน เพอใหทงผบรโภคและผประกอบการของอยไดรบการบรการดานพลงงานทดทสดและมความสามารถในการแขงขนมากทสด และเพอผบรโภคและธรกจของอยด ารงอยบนพนฐานของการมแหลงพลงงานทมนคง นอกจากน การจดตงตลาดรวมดานพลงงานยงหมายถงการลดการผกขาดและการแกปญหาดานราคาถกควบคมซงสงผลกระทบมากตอพลงงานหมนเวยนในตลาด ส านกขาว EurActiv ระบวา ปจจบน รอยละ 80 ของการผลตไฟฟาใน 7 ประเทศสมาชกอยยงคงถกควบคมโดยธรกจพลงงานทมมาชานานในประเทศนนๆ ท าใหธรกจพลงงานใหมๆ ทตองการเขาสตลาดไมสามารถเขาแขงขนในตลาดได

แผนการจดตงตลาดพลงงานรวมของอยแสดงใหเหนวา อยตระหนกถงปญหาความไมโปรงใสในตลาดพลงงานในอย ซงด าเนนการบนพนฐานของการใหเงนอดหนนมากกวาทจะใหกลไกตลาดเปนตวผลกดน คณะกรรมาธการยโรปชแจงตอบรษทพลงงานใหญๆ ทก าลงจะสญเสยการควบคมตลาดวา มแผนจะยกเลกการควบคมราคาและวเคราะหการอดหนนเงนประเภทตางๆ และการใหความชวยเหลอผบรโภคทสถานภาพทางเศรษฐกจดอยทสด โดยเนนย าวา ตลาดรวมดานพลงงานของ อยไมไดมขนเพอท าใหฝายหนงฝายใดเสยประโยชน แตมขนเพอสรางระบบพลงงานทมนคง นาเชอถอ และมความคมคามากกวาทเปนอยในปจจบน และทส าคญทสด ตลาดรวมดานพลงงานของอยจะเปนเครองมอส าคญในการน าพาอยไปสเศรษฐกจและสงคมพงพาคารบอนปรมาณนอยทสดเทาทจะ

5 ภายหลงประเทศเยอรมนประกาศยกเลกการผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานนวเคลยรเนองจากเหตโรงไฟฟานวเคลยรทฟกชมะระเบด ประเทศเยอรมนตองหนกลบไปน าเขาถานหนจากภายนอกเปนจ านวนมากขน

เปนไปได ผลดของการเปดเสรตลาดพลงงานตางๆ ในอยยงหมายถงการชวยเหลอผบรโภคและธรกจทก าลงเผชญผลกระทบเชงลบจากวกฤตเศรษฐกจ โดยจะสามารถประหยดคาใชจายดานพลงงานทวทงอยไดมากถง 1.3 หมนลานยโรตอป หากผบรโภคและธรกจอยเปลยนไปใชบรการพลงงานจากผเลนรายใหมในตลาดทใหราคาทมประสทธภาพสงสด

4. ขอเสนอแนะนโยบาย

ภายหลงป ค.ศ. 2020 อยมแผนจะยกเลกการน าโครงการกลไกการพฒนาสะอาด (Clean Development Mechanism) มาใชค านวณการลดปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดทเกดขนนอกอย (external emission reduction) และมแผนทจะท าความรวมมอกบประเทศทสามในกรอบทวภาคแทน โดยอาจพจารณาวาประเทศนนๆ ท าอะไรไปแลวบางเพอลดปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซด6

ภายใตความเปลยนแปลงดานนโยบายของอยดงกลาว ประเทศไทยอาจตองเตรยมรบมอการทาบทามดงกลาว เนองดวยอยอาจน ามาตรฐานการลดปรมาณการปลอยกาซดงกลาวมาใชเปนมาตรการกดกนการคาทไมใชภาษอยางแยบยล ดงเชนทอยไดเคยกระท ามาแลวกบกฎระเบยบการตอตานการท าประมงทผดกฎหมาย ไมมการรายงานและการควบคม (Illegal, unreported and unregulated; IUU Fishing) และแผนปฏบตการบงคบใชกฎหมายปาไม ธรรมาภบาล และการคา (The Forest Law Enforcement, Governance and Trade; FLEGT) ในสาขาสนคาประมง และไมและเฟอรนเจอรไม

ในปจจบน แมวาพลงงานสวนใหญทประเทศไทยใชผลตกระแสไฟฟาจะมาจากกาซธรรมชาตทไดจากการส ารวจภายในประเทศ แตตามการคาดการณของนกวเคราะห เชอเพลงจากซากดกด าบรรพก าลงจะหมดลง ซงหมายถงวา สดสวนทไทยตองน าเขาพลงงานบางสวนในปจจบนจากประเทศเพอนบาน หรอการซอถานหนสะอาดทมราคาสง จะเพมมากขนในอนาคต

ในราว 2-3 ทศวรรษขางหนา เมอเชอเพลงซากดกด าบรรพมไมเพยงพอตอความตองการ ราคาของเชอเพลงดงกลาวจะเพมสงขน ซงจะสงผลใหตนทนการผลตกระแสไฟฟาเพมสงขนไปอก

6 นาย Artur Runge-Metzger การประชม Warsaw Climate Debrief ณ ส านกงานคณะกรรมาธการยโรป อาคาร Barleymont 3 กมภาพนธ ค.ศ. 2014

และมผลกระทบตอตนทนการผลตสนคาทไทยผลตเพอสงออกไปขายยงตางประเทศ ซงหากมราคาสงเกนไปความสามารถในการแขงขนกบคแขงอนๆ ในตลาดโลกกจะยงนอยลง

ในภาวะทเชอเพลงซากดกด าบรรพก าลงจะหมดลง การพงพากาซธรรมชาตภายในประเทศ และการน าเขาเชอเพลงสะอาดจากตางประเทศ จงไมใชแนวทางการรบมอกบสถานการณพลงงานของไทยในระยะยาว เพราะนอกจากจะมผลกระทบทางเศรษฐกจแลว แนวโนมทไทยตองพงพาเชอเพลงสะอาดจากตางประเทศเพมมากขนในอนาคต อาจสงผลกระทบตอความมนคงดานพลงงานของประเทศในภาพรวม ดงเชนทอยก าลงประสบกบปญหาความมนคงเมอตองพงพากาซธรรมชาตจากรสเซย

นอกจากพลงงานนวเคลยรทไทยยงไมมทศทางทชดเจนวาจะเรมใชหรอไม (ในขณะทประเทศยโรปก าลงลดการพงพาแหลงพลงงานดงกลาว) พลงงานหมนเวยน ซงเปนแหลงพลงงานทมนษยสามารถผลตไดจากธรรมชาตรอบตว เชน พลงงานลม พลงงานแสงอาทตย พลงงานจากมหาสมทรและพลงงานจากกาซชวมวล อาจเปนค าตอบของสถานการณทเชอเพลงซากดกด าบรรพก าลงจะหมดลง

ในฐานะทประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรมและมวสดธรรมชาตเหลอใชจากการเกษตรกรรมมากมาย การผลตพลงงานจากกาซชวมวลจงอาจเปนทางเลอกทนาสนใจมากทสด ดวยเปนการน าวสดเหลอใชมาท าใหเกดประโยชน ในขณะทการผลตกระแสไฟฟาจากพลงงานลมและแสงอาทตย (จากประสบการณของผประกอบการผลตพลงงานหมนเวยนในอย) ตองใชพนทมาก ซงอาจเปนปจจยลบตอไทย เนองดวยไทยเปนประเทศเกษตรกรรมทตองใชประโยชนจากทดนในการเพาะปลก และอาจสงผลตอความมนคงดานอาหารและท าใหราคาอาหารสงขน หากน าพนททางการเกษตรมาใชในการปลกพชน ามนเพอใชผลตพลงงานหมนเวยน

หากประเทศไทยเลงเหนความเปนไปไดและประโยชนของชวมวลเพอใชเปนแหลงพลงงานทดแทน และหากตองการจะผลกดนใหมการผลตพลงงานหมนเวยนจากชวมวล อาจพจารณาศกษา

วธการ ปญหา และวธการแกปญหาของอย ในการอดหนนเพอสงเสรมการลงทน และการตงเปาหมายระดบการใชพลงงานหมนเวยนอยางทอยเคยใช มาปรบใชกบสถานการณภายในประเทศใหเหมาะสมและเปนประโยชนสงสด ทงนเพอความมนคงดานพลงงานและเศรษฐกจทมนคงของประเทศในอนาคต และเพอการเปลยนผานไปสการเปนเศรษฐกจและสงคมพงพาคารบอนต า ซงนอกจากจะเปนประโยชนทงในแงการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพอากาศและเสถยรภาพดานพลงงานทยงยนแลว ยงเปนการเตรยมรบมอดานการคาระหวางประเทศกบอยและการคากบประเทศเพอนบานหลงการเขารวมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในอนาคตอนใกลอกดวย

บรรณานกรม 1. http://www.epc.eu/pub_details.php?cat_id=4&pub_id=4117

2. http://europa.eu/rapid/press-release_IP-14-54_en.htm

3. บนทกขอความ รายงานพเศษเรองพลงงานหมนเวยน ส านกงานพาณชยในตางประเทศ ณ กรงบรสเซลส 3 มนาคม 2557 และสรปรายงานพเศษเรองพลงงานหมนเวยนโดย European Voice วนท 19 กมภาพนธ 2557 จดท าโดย นางสาวนธวด จรจรยาเวช ส านกงานพาณชยในตางประเทศ ณ กรงบรสเซลส

4. การสมภาษณผถอหนโรงงานพลงงานหมนเวยน NPG Energy เมองทองเกอรเรน ประเทศเบลเยยม 17 มนาคม 2557

5. Lew s, M r . “T e e ergy ssues dr gg g e EU eco omy dow ” Europe’s World, Autumn 2013, no. 25.

6. http://www.bloomberg.com/news/2013-11-28/eu-single-energy-market-delays-costing-billions-of-euros-acer.html

7. http://ec.europa.eu/energy/gas_electricity/index_en.htm

8. http://www.euractiv.com/energy/commission-prepares-eu-energy-ma-news-514833

9. การประชม Warsaw Climate Debrief ณ ส านกงานคณะกรรมาธการยโรป อาคาร Barleymont 3 กมภาพนธ ค.ศ. 2014