นิพนธ์ต้นฉบับ original article สถานภาพ...

สถานภาพการพฒนาประเทศและสขภาพของประเทศไทยในระดบโลกและเอเชย

ชยพร สชาตสนทร พ.บ. สมาภรณ แซลม ศ.บ. กองยทธศาสตรและแผนงาน ส�านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข

บทคดยอ การศกษานมวตถประสงคเพอประเมนสถานภาพการพฒนาประเทศและสขภาพของประเทศไทยในระดบโลกและ

เอเชย รองรบเปาหมายการพฒนาสขภาพของประเทศไทยใหเปน 1 ใน 3 ของเอเชยภายใน พ.ศ. 2575-2579 ตาม

กรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ปดานสาธารณสข (พ.ศ. 2560-2579) โดยศกษาขอมลทตยภมจากรายงานป

2561 ใน 5 แหลงทไดรบการยอมรบในระดบนานาชาต ซงมการจดล�าดบ ระดบ และแนวโนมการพฒนาประเทศ

และสขภาพในระดบโลก พบวา ประเทศไทยมสถานภาพการพฒนาประเทศและสขภาพอยในระดบพอใช คอ ดชน

ความกาวหนาทางสงคม ตดอนดบท 70 (67.35 คะแนน) สวนการพฒนาทางดานสขภาพและความเปนอยทด ตด

อนดบท 46 ของโลก (70.02 คะแนน) ดชนเปาหมายการพฒนาทยงยนตดอนดบ 59 (69.2 คะแนน) ยกเวนเปา-

หมายท 3 สขภาพทด/สขภาวะ ได 76.7 คะแนน ยงอยในระดบต�ากวาประเทศในเอเชย 20 ประเทศ ดชนการพฒนา

มนษย ตดอนดบท 83 (0.755 คะแนน) ระดบคอนขางดคอ ดชนความสามารถทางการแขงขนระดบโลก ตดอนดบ

ท 38 (67.5 คะแนน) สวนการพฒนาทนมนษยดานสขภาพ ตดอนดบท 42 (87.3 คะแนน) ดชนความสข ตด

อนดบท 46 (6.072 คะแนน) โดยประเทศไทยมคาคะแนนทสงกวาคากลาง (คาเฉลยและมธยฐาน) ของเอเชย

อยางไรกตาม หากพจารณาเฉพาะการพฒนาสขภาพเทยบกบเปาหมายใหประเทศไทยเปน 1 ใน 3 ของเอเชย

ปจจบนประเทศไทยบรรลเปาหมายเพยง 2 ดชน คอ ดชนความสามารถทางการแขงขนระดบโลก และดชนความ

กาวหนาทางสงคม จากการจดอนดบและคะแนนมประเทศในเอเชยทดกวาประเทศไทยเฉพาะดชนเกยวกบสขภาพ

ในทง 3 ดชน 8 ประเทศ (สงคโปร เกาหลใต ญปน กาตาร ไซปรส อสราเอล คเวต เลบานอน) และการพฒนา

ประเทศโดยรวมทง 5 ดชน 3 ประเทศ (มาเลเซย สงคโปร อสราเอล) สวนผลจากการพฒนาท�าใหปจจบนคนไทย

มอายคาดเฉลยของการมสขภาพดเมอแรกเกด 74.9 ป โดยมปญหาสขภาพทไดรบการพฒนาไดดขนเกยวกบการ

ดแลแมและเดก มหลกประกนสขภาพ เขาถงบรการสขภาพทจ�าเปน แตกยงคงเปนปญหาคอนขางมากทางดานโรค

ไมตดตอเรอรง มลพษทางอากาศ ความชกผตดเชอ HIV ในผใหญ เดกแคระแกรน สวนทพฒนาไดไมคอยดยงคง

เปนปญหารนแรงมากและทาทายการพฒนาของประเทศไทย ไดแก อบตเหตจราจร วณโรค ฆาตวตาย การถกท�าราย

การคลอดในวยรน ทารกทใหนมแมเทานน และแพทย เตยงในโรงพยาบาล คาใชจายดานสขภาพ

ค�ำส�ำคญ: การจดอนดบ, การจดระดบ, แนวโนมการเปลยนแปลง, ดชนการพฒนาประเทศและสขภาพ

วารสารวชาการสาธารณสข

ปท 28 ฉบบท 4 กรกฎาคม - สงหาคม 2562

Journal of Health Science

Vol. 28 No. 4, July - August 2019

นพนธตนฉบบ Original article

วนรบ: 14 ก.พ. 2562

วนแกไข: 26 ม.ค. 2562

วนตอบรบ: 8 เม.ย. 2562

Journal of Health Science 2019 Vol. 28 No. 4578

Thailand’s National and Health Development Status in the World and Asia

บทน�าประชาคมโลกโดยสถาบน/องคกรระหวางประเทศได

พฒนาระบบตดตามประเมนผลและรายงานความ

กาวหนาการพฒนาประเทศ โดยการจดอนดบ ระดบ และ

แนวโนมการพฒนาประเทศทครอบคลมในทกมตทงทาง

ดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมทเปนปจจยก�าหนด

สขภาพในระดบโลกทมความหลากหลายแตกตางกน โดย

มดชนชวดทส�าคญ ไดแก ดชนเปาหมายการพฒนาท

ยงยน ดชนการพฒนามนษย ดชนความกาวหนาทางสงคม

ดชนความสามารถทางการแขงขนระดบโลก ดชนความสข(1-5) ซงประเทศไทยไดรวมก�าหนดทศทาง เปาหมาย และ

ขบเคลอนการพฒนาประเทศดวยการมสวนรวมของทก

ภาคสวนใหทดเทยมกบภมภาคและนานาชาต ส�าหรบการ

พฒนาทางดานสขภาพ กระทรวงสาธารณสข ไดจดท�า

แผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ดานสาธารณสข (พ.ศ.

2560-2579)(6) ทมความสอดคลองและเชอมโยงกบ

แผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2561-2580)

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.

2560-2564) นโยบายประเทศไทย 4.0 เปาหมายการ

พฒนาทยงยนขององคการสหประชาชาต (Sustainable

Development Goals: SDGs) โดยก�าหนดเปาหมายการ

พฒนาภายใตแผนยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ดาน

สาธารณสขฯ ใน 4 ระยะ คอ ระยะท 1 ปฏรประบบ (พ.ศ.

2560-2564) ระยะท 2 สรางความเขมแขง (พ.ศ.

2565-2569) ระยะท 3 สความยงยน (พ.ศ.2570-

2574) ระยะท 4 เปน 1 ใน 3 ของเอเชย (พ.ศ.2575-

2579) จงไดก�าหนดเปนโจทยและประเดนหลกของการ

ศกษาเพอประเมนสถานภาพการพฒนาประเทศและ

สขภาพของประเทศไทยในระดบโลกและเอเชยในปจจบน

ส�าหรบใชประกอบการวางแผนพฒนาและบรณาการขบ

เคลอนการพฒนาประเทศและสขภาพทกมตทกภาคสวน

ไปดวยกนใหบรรลตามเปาหมายทก �าหนดไวในอนาคตได

อยางมประสทธภาพ โดยมวตถประสงคเพอประเมน

สถานภาพการ พฒนาประ เทศและสขภาพของ

ประเทศไทยในระดบโลกและเอเชย รองรบการก�าหนด

เปาหมายการพฒนาสขภาพของประเทศไทยใหเปน 1 ใน

3 ของเอเชยภายใน พ.ศ. 2575-2579 ตามกรอบ

ยทธศาสตรชาตระยะ 20 ปดานสาธารณสข (พ.ศ. 2560-

2579) ตลอดจนพฒนาขอเสนอเชงนโยบายทศทางการ

พฒนาสขภาพและการวางแผนเสนทางการพฒนาให

บรรลตามเปาหมายทก�าหนดไวทสามารถสรางความ

เขมแขงและยกระดบระบบสขภาพและสขภาพของ

ประชาชนทสอดคลองกบการพฒนาสความมนคง มงคง

และยงยนของประเทศไทย

การศกษานมวตถประสงคเพอประเมนสถานภาพ

การพฒนาประเทศและสขภาพของประเทศไทยในระดบ

โลกและเอเชย รองรบเปาหมายการพฒนาสขภาพของ

ประเทศไทยใหเปน 1 ใน 3 ของเอเชยภายใน พ.ศ.

2575-2579 ตามกรอบยทธศาสตรชาตระยะ 20 ปดาน

สาธารณสข (พ.ศ. 2560-2579) โดยการประเมน

สถานภาพดวยการจดล�าดบ ระดบ และแนวโนมการ

พฒนาประเทศและสขภาพของประเทศในเอเชยและ

ระดบโลก

วธการศกษาท�าการศกษาขอมลทตยภมจากรายงานและสถตดชน

และตวชวดการพฒนาประเทศในระดบโลกใน ป 2561

จาก 5 แหลง(1-5)

1) ดชนเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable

Development Goals Index: SDGI)

2) ดชนการพฒนามนษย (Human Development

Index: HDI)

3) ดชนความกาวหนาทางสงคม (Social Progress

Index: SPI)

4) ดชนความสามารถทางการแขงขนระดบโลก (The

Global Competitiveness Index: GCI 4.0)

5) ดชนความสข (Happiness Index: HI) ซงไดมการ

รายงานผลการประเมนระหวาง พ.ศ.2558-

2561


วารสารวชาการสาธารณสข 2562 ปท 28 ฉบบท 4 579

รวมทงศกษาขอมลของประเทศไทยภายใตแผน

ยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ดานสาธารณสขฯ ตามกรอบ

เปาหมายและตวชวดการพฒนาทางดานสขภาพ(6) โดย

การประเมนสถานภาพดวยการเปรยบเทยบใชสถตเชง

พรรณนาจ�านวน รอยละ อตรา คาต�าสด คาสงสด คาเฉลย

คามธยฐาน คาเบยงเบนมาตรฐาน การจดล�าดบ ระดบ

และแนวโนมการพฒนาประเทศและสขภาพของประเทศ

ในเอเชยและระดบโลก โดยศกษาดชนการพฒนาประเทศ

ในภาพรวมและเฉพาะดชนและตวชวดทางดานสขภาพ

ความเปนอยทดและคณภาพชวตของ 47 ประเทศใน

เอเชย สามารถจดแบงตวชวดการพฒนาไดเปน 4 ประเดน

คอ

1) อายคาดเฉลยและการมสขภาพด

2) การตายและการเจบปวย

3) การเขาถงคณภาพบรการสขภาพและคณภาพชวต

4) ทรพยากรสขภาพ

รวมทงจดแบงประเทศในภมภาคเอเชยตามระดบ

รายได(7)

ผลการศกษาการศกษาประชากรกลมเปาหมายประเทศในเอเชย

47 ประเทศ แบงออกเปน 5 ภมภาค และ 4 ระดบราย

ได ประเทศไทยอยในกลมประเทศระดบรายไดปานกลาง

ขนสง อยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต จาก 11

ประเทศ (รอยละ 23.4) สวนประเทศทมระดบรายไดต�า

กวาและสงกวาประเทศไทย คอ ประเทศระดบรายได

ปานกลางขนต�า-ต�า จ�านวน 24 ประเทศ (รอยละ 51.1)

และประเทศระดบรายไดสง 12 ประเทศ (รอยละ 25.5)

ตามล�าดบ สรปผลการศกษาไดดงน

1. ผลการจดอนดบ ระดบ และแนวโนมการพฒนา

ประเทศและสขภาพของประเทศไทยในระดบโลกและ

เอเชย

1.1 ดชนเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGI) ป

2561 ประกอบดวย 17 เปาหมาย ประเทศไทยตดอนดบ

59 (69.2 คะแนน) จากทวโลก 156 ประเทศ ประเทศ

สวเดนตดอนดบ 1 (85 คะแนน) โดยม 13 ประเทศ คด

เปนรอยละ 30.2 (จาก 43 ประเทศในเอเชย) ทมอนดบ

ดกวาประเทศไทย อนดบท 15-58 (78.5-69.3

คะแนน) โดยประเทศไทยมคาคะแนนทสงกวาคากลาง

ของเอเชย (คาเฉลย 64.6 และคามธยฐาน 65.0) หาก

พจารณาเฉพาะเปาหมายท 3 สขภาพทดและสขภาวะ

(SDG3-Good health and well-being) ประเทศไทยได

76.7 คะแนน ต�ากวาประเทศในเอเชย 20 ประเทศ

(รอยละ 46.5) ทได 94.9-76.8 คะแนน และระดบโลก

ประเทศสวเดนและสวสเซอรแลนดสงสด 96.7 คะแนน

ในท�านองเดยวกนประเทศไทยมคาคะแนนทสงกวา

คากลางของเอเชย (คาเฉลย 73.2 และคามธยฐาน 74.6)

นอกจากนจากการจดระดบความกาวหนาการพฒนา พบ

วา ประเทศไทยอยในระดบต�า แตมแนวโนมการเปลยน-

แปลงการพฒนาในระดบพอใช

1.2 ดชนการพฒนามนษย (HDI) ในป 2560 จาก

189 ประเทศทวโลก และ 46 ประเทศในเอเชย พบวา

ประเทศไทยตดอนดบท 83 ม 0.755 คะแนน สงกวา

คะแนนเฉลยระดบโลก 0.728 คะแนน และสงกวาคา

กลางของเอเชย (คาเฉลย 0.728 และคามธยฐาน 0.747)

โดยม 20 ประเทศ (รอยละ 43.5) ในเอเชยทอยในอนดบ

ทดกวาประเทศไทย (อนดบท 9-80 ม 0.932–0.757

คะแนน) และระดบโลกอนดบ 1 คอ นอรเวย (0.953

คะแนน) โดยมระดบความกาวหนาการพฒนา HDI อย

ในระดบการพฒนาสง 14 ประเทศ รวมประเทศไทย

(รอยละ 30.4) ส�าหรบแนวโนมการเปลยนแปลง HDI

พบวา ในชวงป 2555-2560 ประเทศไทยมอนดบทดขน

(4 อนดบ) และป 2553-2560 มอตราการเตบโตเฉลย

ตอปรอยละ 0.6 แตกยงนอยกวาประเทศในเอเชย 25

ประเทศ (รอยละ 54.3) ทมอตราการเตบโตเฉลยตอป

รอยละ 1.6–0.6

1.3 ดชนความกาวหนาทางสงคม (SPI) ป 2561

จาก 146 ประเทศทวโลก ในเอเชยมขอมลเพยง 37

ประเทศ พบวา ประเทศไทยตดอนดบท 70 (67.35

คะแนน สงกวาคากลางของเอเชย คาเฉลย 64.25 และ



คามธยฐาน 65.72 และสงกวาคาเฉลยของโลก 63.46)

แตดอยกวาอก 13 ประเทศในเอเชย (รอยละ 35.1) ท

ตดอนดบ 6-67 (89.74–68.01 คะแนน) และมระดบ

การพฒนาอยในเกณฑทคาดหวง ในสวนของการพฒนา

ทางดานสขภาพและความเปนอยทด (SPI-Health and

wellness) ประเทศไทยตดอนดบท 46 ของโลก (70.02

คะแนน สงกวาคากลางของเอเชย) ม 10 ประเทศใน

เอเชย (รอยละ 22.2 จาก 45 ประเทศ) ทมอนดบดกวา

คอ อนดบท 1-39 (91.20-71.64 คะแนน)

1.4 ดชนความสามารถทางการแขงขนระดบโลก

(GCI) ป 2561 จาก 140 ประเทศทวโลก ประเทศ

สหรฐอเมรกาตดอนดบ 1 (100 คะแนน) ส�าหรบใน

เอเชยมขอมลเพยง 37 ประเทศ พบวา ประเทศไทยตด

อนดบท 38 (67.5 คะแนน สงกวาคากลางของเอเชย คา

เฉลย 61.9 และคามธยฐาน 61.6 และคามธยฐานของ

โลก 60.0) แตมประเทศทดกวาตดอนดบท 2-30

(83.5–71.0 คะแนน) จ�านวน 8 ประเทศ (รอยละ 21.6)

ส�าหรบประเทศไทยมอนดบดขน 2 อนดบ และคะแนน

เพมขน 1.3 คะแนน หากพจารณาเฉพาะประเดนการ

พฒนาทนมนษยดานสขภาพ (GCI-Human capital:

Health) พบวา ป 2561 ประเทศไทยตดอนดบท 42

(87.3 คะแนน) และมการเปลยนแปลงคะแนนทดขนกวา

ป 2560 โดยม 8 ประเทศ (รอยละ 21.6) ทตดอนดบ

ดกวาประเทศไทย (อนดบ 1-40)

1.5 ดชนความสข (HI) ป 2558-2560 จาก 156

ประเทศทวโลก ประเทศฟนแลนดมความสขมากทสด

(อนดบ 1 ได 7.632 คะแนน) สวนประเทศไทยไดอนดบ

ท 46 (6.072 คะแนน สงกวาคากลางของเอเชย คาเฉลย

5.251 และคามธยฐาน 5.200) แตกยงมความสขนอย

กวาอก 9 ประเทศ (รอยละ 21.4 จาก 42 ประเทศใน

เอเชย) เมอเปรยบเทยบระหวางป 2551-2553 ถง

2558-2560 ประเทศไทยมแนวโนมการเปลยนแปลง

ความสขทดขนในอนดบท 37 และมคะแนนเพมขน 0.3

คะแนน แตกยงมคะแนนเพมขนนอยกวา 10 ประเทศ

(รอยละ 25.0)

กลาวโดยสรป จากทง 5 ดชนการพฒนาประเทศใน

ภาพรวมและทเกยวกบสขภาพ พบวา ประเทศไทยมคา

คะแนนทสงกวาคากลาง (คาเฉลยและคามธยฐาน) ของ

เอเชย หากพจารณาจากเปาหมายการพฒนาสขภาพของ

ประเทศไทยใหเปน 1 ใน 3 ของเอเชยภายใตกรอบ

ยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป ดานสาธารณสขฯ จากขอมล

การจดอนดบและคะแนนทมใน 3 ดชนในสวนทเกยวกบ

สขภาพ กลาวไดวาปจจบนประเทศไทยบรรลเปาหมาย

แลว คอ GCI-Human capital: Health, SPI-Health and

wellness สวน SDG3-Good health and well-being ยง

ไมบรรลเปาหมาย โดยเฉพาะดชนเกยวกบสขภาพม

ประเทศในเอเชยทดกวาประเทศไทยในทง 3 ดชน 8

ประเทศ (สงคโปร เกาหลใต ญปน กาตาร ไซปรส

อสราเอล คเวต เลบานอน) 2 ดชน 2 ประเทศ (โอมาน

ซาอดอาระเบย) และ 1 ดชน 10 ประเทศ (มาเลเซย จน

ศรลงกา อาหรบเอมเรตส อารเมเนย บาหเรน อรก

จอรแดน ตรก อซเบกสถาน) สวนการพฒนาประเทศโดย

รวมมประเทศในเอเชยทดกวาประเทศไทยทง 5 ดชน

(มาเลเซย สงคโปร อสราเอล) 4 ดชน (เกาหลใต ญปน

อาหรบเอมเรตส กาตาร) 3 ดชน (ไซปรส จอรเจย) 2

ดชน (จน ศรลงกา อารเมเนย อาเซอรไบจาน บาหเรน

คเวต โอมาน ซาอดอาระเบย อซเบกสถาน) และ 1 ดชน

(เวยดนาม บรไนดารสซาลาม อหราน จอรแดน ครกซ

สถาน คาซคสถาน เลบานอน ตรก) ดภาพท 1

2. ผลการพฒนาทางดานสขภาพ ความเปนอยทดและ

คณภาพชวตของประเทศไทยในระดบโลกและเอเชย

ผลจากดชนการพฒนาประเทศในภาพรวมดงกลาว

ขางตน มประเดนตวชวดการพฒนาทเกยวกบทางดาน

สขภาพ ความเปนอยทดและคณภาพชวต ในทนไดจด

แบงเปน 4 ประเดน คอ (1) อายคาดเฉลยและการม

สขภาพด (2) การตายและการเจบปวย (3) การเขาถง

คณภาพบรการสขภาพและคณภาพชวต และ (4)

ทรพยากรสขภาพ เนองจากมขอมลทแตกตางกน ในทน

เลอกน�าเสนอขอมลทดทสด สรปผลไดดงน (ดตารางท

1)



ภาพท 1 ผลการจดอนดบและคะแนนการพฒนาประเทศและสขภาพตามดชนเปาหมายการพฒนาทย งยน ดชนการ

พฒนามนษย ดชนความกาวหนาทางสงคม ดชนความสามารถทางการแขงขนระดบโลก ดชนความสข ของ

ประเทศไทยและเอเชยในระดบโลก

อาหรบเอมเรตส-AE อฟกานสถาน-AF อารเมเนย-AM อาเซอรไบจาน-AZ บงกลาเทศ-BD บาหเรน-BH บรไนดารส

ซาลาม-BN ภฏาน-BT จน-CN ไซปรส-CY จอรเจย-GE อนโดนเซย-ID อสราเอล-IL อนเดย-IN อรก-IQ อหราน-IR

จอรแดน-JO ญปน-JP ครกซสถาน-KG กมพชา-KH เกาหลเหนอ-KP เกาหลใต-KR คเวต-KW คาซคสถาน-KZ

ลาว-LA เลบานอน-LB ศรลงกา-LK เมยนมาร-MM มองโกเลย-MN มลดฟส-MV มาเลเซย-MY เนปาล-NP

โอมาน-OM ฟลปปนส-PH ปากสถาน-PK กาตาร-QA ซาอดอาระเบย-SA สงคโปร-SG ซเรย-SY ไทย-TH

ทาจกสถาน-TJ เตรกเมนสถาน-TM ตมอรเลสเต-TP ตรก-TR อซเบกสถาน-UZ เวยดนาม-VN เยเมน-YE

SDGI rank (score)

HDI rank (score)

SPI rank (score)

GCI rank (score)

HI rank (score)

1-156 15-152 59

(85.0- (78.5- (69.2)

37.7) 45.7)

1-189 9 - 178 83

(0.953- (0.932- (0.755)

0.354) 0.452)

1-146 6-144 70

(90.26- (89.74- (67.35)

26.01) 32.96)

1-140 2 - 139 38

(85.6- (83.5- (67.5)

35.5) 36.4)

1-156 11-152 46

(7.632- (7.190- (6.072)

2.905) 3.355)

SDGI 2561 เอเชย 43 ประเทศHDI 2560 เอเชย 46 ประเทศSPI 2561 เอเชย 37 ประเทศGCI 4.0 2561 เอเชย 37 ประเทศHI 2558-60 เอเชย 42 ประเทศ

SDGI-SDG3 score

(rank)

SPI-Health &

Wellness score (rank)

GCI-Human capital:

Health score (rank)

96.7- 94.9- 76.7

31.4 3.8

(1-156)

คาเฉลย 91.20- 70.02

56.49 13.97 (46)

(1-146)

100.0- 100.0- 87.3

11.9 50.0 (42)

(1 - 140) (1-120)

SDGI-SDG3 เอเชย 43 ประเทศSPI-Health & Wellness เอเชย 45 ประเทศ

GCI-Human capital: health เอเชย 37 ประเทศ

200

0

100

150

50

AEAF AM

AZ

BHBN

BTCN

CY

GE

BD

ID

IL

IN

IQ

IR

JOJP

KGKH

KPKRKWKZLALBLK

MMMN

MVMY

NPOM

PH

PK

QA

SA

SG

SYTH

TJTM

TPTR

UZVN YE

0.0

20.0

80.0

40.0

60.0

100.0

AE AF AM AZ

BHBN

BT

BD

CN

CY

GE

ID

IL

IN

IQ

IR

JOJP

KWKZLALBLKMM

MNMV

MY

NPOM

PH

KGKH

KPKR

PK

QA

SA

SG

SY

TH

TJTM

TPTR

UZVN

YE



ตารางท 1 สถานภาพการพฒนาสขภาพและคณภาพชวตของประเทศไทยและเอเชยจ�าแนกตามดชนและตวชวดการพฒนา

ดชน เปาหมาย และตวชวด ระดบโลก ภมภาคเอเชย ประเทศไทย หมายเหต

จ�านวน รอยละ Mean Median SD Min. Max. คา/คะแนน ระดบ แนวโนม

1. อายคาดเฉลยและการมสขภาพด

1.1 อายคาดเฉลยของการมสขภาพด 47 100.0 72.84 74.10 5.31 60.5 83.7 74.9 สง กาวหนา SDGI

เมอแรกเกด (ป) – SDGI & บรรล

WHO 2561, 2553-2558 เปาหมาย

1.2 อายคาดเฉลยของการมสขภาพด 63.5 46 97.9 64.53 65.15 5.12 53.0 76.2 66.8 HDI

เมอแรกเกด (ป) - 2559

1.3 อายคาดเฉลยของการมสขภาพด 37 78.7 65.20 65.40 4.13 56.0 73.6 67.9 ดขน GCI

เมอแรกเกด (ป) -2559

1.4 อายคาดเฉลยของการมสขภาพด - - - - - - - - - HI

เมอแรกเกด (ป) (จดการและ

ประยกตขอมลจาก WHO and

WDI-WB 2560)

1.5 อายคาดเฉลยเมอแรกเกด (ป) 72.2 46 97.9 73.59 73.95 4.95 64.0 83.9 75.5 HDI

- 2560 – SDG3

1.6 อายคาดเฉลยเมอแรกเกด : หญง 74.4 46 97.9 76.03 76.40 5.04 65.4 87.1 79.3 HDI

(ป) -2560 –SDG3

1.7 อายคาดเฉลยเมอแรกเกด : ชาย 70.1 46 97.9 71.28 71.30 5.16 62.8 81.1 71.8 HDI

(ป) -2560 –SDG3

1.8. อายคาดเฉลยทอาย 60 ป (ป) 47 100.0 20.29 20.08 2.53 13.53 26.31 23.28 ทาทาย SPI

– SPI 2561 (อนดบ 37

ของโลก)

1.9 การสญเสยสขภาพทคาดหวง/อาย 12.0 46 97.9 12.07 11.50 1.66 8.1 15.7 11.5 บน HDI

คาดเฉลย (%) -2559

2. การตายและการเจบปวย

2.1 อตราการตายในผใหญ : หญง 115 46 97.9 96.80 84.50 45.46 34 204 92 HDI

(ตอพนประชากร) -2559

–SDG3)

2.2 อตราการตายในผใหญ : ชาย 173 46 97.9 162.15 172.50 69.13 63 295 202 HDI

(ตอพนประชากร) -2559

–SDG3)

2.3 อตราการตายของมารดา (ตอแสน 216 47 100.0 79.04 36.00 94.41 4 396 20.0 สง บรรล SDGI

การเกดมชพ) -2558 –SDG3.1 บน HDI

WHO 2561, 2553-2558

2.4 อตราตายทารกแรกเกด (ตอ 47 100.0 12.27 9.60 10.07 0.9 45.6 7.3 สง บรรล SDGI

พนการเกดมชพ)-UNICEF

et. al. 2561, 2553-2558

2.5 อตราทารกตาย infants 29.9 46 97.9 19.30 13.60 15.35 2.0 64.2 10.5 HDI

mortality rate (ตอพนการ

เกดมชพ) -2559 –SDG3.2

2.6 อตราตายในเดกต�ากวา 5 ป 39.3 46 97.9 23.34 16.30 19.31 2.6 78.8 12.2 HDI

(ตอพนการเกดมชพ) -2559

–SDG3.2

2.7 อตราตายในเดกต�ากวา 5 ป (ตอ 47 100.0 23.27 17.50 19.11 2.6 78.8 12.2 สง บรรล SDGI

พนการเกดมชพ) –UNICEF

et. al. 2561, 2553-2558




(ตอ)



2.8 อตราการฆาตวตายของประชากร: 7.4 46 97.9 4.89 3.40 3.70 0.9 14.2 7.7 HDI

หญง (ตอแสน ประชากร)

-2558 –SDG3.4

2.9 อตราการฆาตวตายของประชากร: 13.8 46 97.9 12.73 9.10 12.17 1.4 58.8 18.2 HDI

ชาย (ตอแสนประชากร)

-2558 –SDG3.4

2.10 อตราตายจากการถกท�ารายของ 5.3 43 91.5 2.76 2.10 2.50 0.3 11.0 3.2 HDI

ประชากร (ตอแสนประชากร)

-2554-2559 –SDG16.1

2.11 อตราตายจากอบตเหตจราจร 47 100.0 16.09 17.30 6.78 3.2 31.7 31.7 ต�า ต�า SDGI

(ตอแสนประชากร)

-WHO 2561, 2553-2558

2.12 อตราการตายจากโรคหลอด- 47 100.0 20.55 21.50 6.33 8.3 34.5 16.2 ทาทาย ต�า SDGI

เลอดหวใจ มะเรง เบาหวาน

โรคระบบทางเดนหายใจเรอรง

เมออาย 30-70 ป ทมการปรบ

มาตรฐานอาย (ตอแสนประชากร)

–WHO 2561, 2553-2558

2.13 อตราตายกอนวยอนควรจาก 47 100.0 434.27 422.01 184.26 168.86 1170.20 282.06 ทาทาย SPI

โรคไมตดตอเรอรง (ตอแสน (อนดบ 43

ประชากร) –SPI 2561 ของโลก)

2.14 อตราตายของครวเรอนจาก 47 100.0 104.69 99.50 74.20 0.3 261.8 58.8 ทาทาย NA SDGI

มลพษทางอากาศโดยรอบทม

การปรบมาตรฐานอาย (ตอแสน

ประชากร) –WHO 2561

2.15 อตราอบตการณโรคมาลาเรย NA 28 59.6 4.62 0.25 8.67 0.0 30.8 1.6 HDI

(ตอพนประชากรกลมเสยง)

-2559 –SDG3.3

2.16 อตราอบตการณโรควณโรค 47 100.0 125.76 66.00 143.00 0.8 554.0 172.0 ต�า ต�า SDGI

(ตอแสนประชากร) -2016 HDI

–SDG 3.3 WHO 2561,

2553-2558

2.17 อตราความชกผตดเชอ HIV 47 100.0 0.12 0.00 0.34 0.0 2.0 0.3 ทาทาย ตามท SDGI

(ตอพนประชากร) –IMHE ตอง

2559, 2553-2558 การ

2.18 อตราความชกผตดเชอ HIV 1.1 29 61.7 0.26 0.10 0.24 0.1 1.1 1.1 HDI

ในผใหญ (% ของประชากรอาย

15-49 ป)- 2559 –SDG3.3

3. การเขาถงคณภาพบรการสขภาพ

และคณภาพชวต

3.1 อตราเจรญพนธวยรน (การเกด 47 100.0 29.63 24.80 22.06 0.3 84.4 51.8 ต�า ลดลง SDGI

ในหญงอาย 15-19 ป พนคน)

–UNDP 2561, 2553-2558




(ตอ)



3.2 อตราการคลอดในวยรน 44.0 46 97.9 29.64 24.70 21.68 1.6 83.5 51.9 กลาง HDI

adolescent birth rate (การเกด

ในหญงอาย 15-19 ป พนคน)

-2558-2563 -SDG3.7

3.3 อตราการคลอดบตรทไดรบการ 45 95.7 87.50 98.40 20.29 29.3 100.0 99.6 สง NA SDGI

ดแลโดยบคลากรดานสาธารณสข

ทมความช�านาญ (%)

–UNICEF 2561)

3.4 อตราทารกทใหนมแมเทานน 39.4 35 74.5 40.55 41.10 15.98 10.3 75.8 23.1 HDI

(% เดกอาย 0-5 เดอน)

2554-2559

3.5 อตราทารกทรอดตายทไดรบวคซน 47 100.0 89.49 96.00 12.87 42 99 99.0 สง บรรล SDGI

คอตบ-บาดทะยก-ไอกรน และ

โรคหดตามค�าแนะน�าของ

WHO (%) – WHO and

UNICEF 2561, 2553-2558

3.6 อตราทารกขาดภมคมกนโรค 10 46 97.9 5.96 2.00 8.61 1 37 1 HDI

คอตบ-บาดทะยก-ไอกรน (%

เดกอาย 1 ป) -2560 –SDG3b

3.7 อตราทารกขาดภมคมกนโรคหด 15 46 97.9 8.93 4.00 10.68 1 38 1 HDI

(% เดกอาย 1 ป) -2560

–SDG3b

3.8 อตราเดกขาดสารอาหารทมภาวะ 27.4 38 80.9 22.42 19.65 13.58 2.5 50.2 10.5 HDI

แคระแกรนปานกลางหรอรนแรง

(% เดกอายต�ากวา 5 ป

– 2553-2559 –SDG2.2

3.9 ภาวะขาดสารอาหารและ 77 41 87.2 74.93 52.00 65.12 0 235 69 HDI

พลงงานเชงลก (กโลแคลอร

ตอคนตอวน) – 2557/2559

–SDG2.1

3.10 ดชนการตดตามความครอบคลม 47 100.0 62.44 63.80 11.47 32.3 83.3 68.7 ทาทาย พอใช SDGI

หลกประกนสขภาพถวนหนา

(0-100) –IMHE 2559,

2553-2558

3.11 ความครอบคลมของการเขาถง 47 100.0 62.44 63.77 11.47 32.25 83.33 68.68 ทาทาย SPI

บรการสขภาพทจ�าเปน (0=none; (อนดบ 46

100=full coverage) –SPI 2561 ของโลก)

3.12 ความเทาเทยมการเขาถงการดแล 46 97.9 2.11 1.93 1.09 0.24 3.86 2.07 ทาทาย SPI

สขภาพทมคณภาพ (0=unequal; (อนดบ 84

4=equal) –SPI 2561 ของโลก)

3.13 ความพงพอใจคณภาพการดแล 60 40 85.1 64.68 66.50 17.86 22 93 84 HDI

สขภาพ (% satisfied)

– 2555-2560- SDG16.1

3.14 ความอยดเชงอตวสย (average 43 91.5 5.30 5.20 1.01 2.7 7.3 5.9 ทาทาย บรรล SDGI

ladder score, 0-10)

–Gallup 2018, 2553-2558




(ตอ)



3.15 ความพงพอใจมาตรฐานการ 69 42 89.4 69.29 73.00 17.48 19 91 69 HDI

ครองชพ (% satisfied)

– 2555-2560 –SDG16.1

4. ทรพยากรสขภาพ

4.1 คาใชจายดานสขภาพในปจจบน 9.9 45 95.7 5.48 5.20 2.31 2.6 11.5 3.8 HDI

(% of GDP) - 2558 –SDG3c

4.2 อตราแพทยตอประชากร (ตอ 18.3 45 95.7 17.74 17.50 11.80 0.8 47.8 4.7 ลาง HDI

หมนประชากร) - 2550-2560

4.3 อตราเตยงในโรงพยาบาล(ตอ 27 46 97.9 30.17 21.00 26.39 1 137 21 กลาง HDI

หมนประชากร) - 2550-2557

2.1 อายคาดเฉลยและการมสขภาพด พบวา

ประเทศไทยมอายคาดเฉลยของการมสขภาพดเมอแรก

เกด 74.9 ป อยในระดบสงและมแนวโนมการพฒนาท

กาวหนา และมอายคาดเฉลยเมอแรกเกด 75.5 ป หญง

มากกวาชาย (79.3 และ 71.8 ป) สวนอายคาดเฉลยท

อาย 60 ปเทากบ 23.28 ตดอนดบ 37 ของโลกและอย

ในเกณฑทคาดหวง (สงกวาคากลางของเอเชยและระดบ

โลก) โดยมการสญเสยสขภาพทคาดหวงอยในระดบบน

(top third) รอยละ 11.5 (ต�ากวาระดบโลกรอยละ 12.0)

2.2 การตายและการเจบปวย ประเทศไทยมอตรา

การตายในผใหญในชายมากกวาหญง (202 และ 92 ตอ

พนประชากร) การตายในชายสงกวาระดบโลกและเอเชย

แตในหญงตายนอยกวา สวนอตราตายของมารดาเทากบ

20 ตอแสนการเกดมชพ ต�ากวาคากลางของเอเชยและใน

ระดบโลกประมาณ 10 เทา อยในระดบและแนวโนมการ

เปลยนแปลงในระดบสงและกาวหนา ส�าหรบอตราตาย

ทารกแรกเกด (7.3 ตอพนการเกดมชพ) อตราทารกตาย

(10.5 ตอพนการเกดมชพ) อตราตายในเดกต�ากวา 5 ป

(12.2 ตอพนการเกดมชพ) ต�ากวาคากลางของเอเชยและ

ในระดบโลก อยระดบและแนวโนมการเปลยนแปลงใน

ระดบสงและกาวหนาเชนเดยวกน

ส�าหรบการตายจากโรคไมตดตอทส �าคญ ประเทศไทย

มอตราการฆาตวตายในชายมากกวาหญง (18.2 และ 7.7

ตอแสนประชากร) สงกวาระดบโลกและเอเชย สวนอตรา

ตายจากการถกท�ารายมอตรา 3.2 ตอแสนประชากร ต�า

กวาระดบโลกแตสงกวาเอเชย นอกจากนมอตราตายจาก

อบตเหตจราจร 31.7 ตอแสนประชากร สงกวาของเอเชย

ประมาณ 2 เทา และอยในระดบต�าและมแนวโนมการ

พฒนาต�ากวาเกณฑ ส�าหรบการตายจากโรคไมตดตอ

เรอรง (โรคหลอดเลอดหวใจ มะเรง เบาหวาน โรคระบบ

ทางเดนหายใจเรอรงเมออาย 30-70 ป ทมการปรบ

มาตรฐานอาย) มอตรา 16.2 ตอเสนประชากร และการ

ตายกอนวยอนควรจากโรคไมตดตอเรอรง 282.06 ตอ

แสนประชากร (อนดบ 43 ของโลก) ต�ากวาคากลางของ

เอเชย แตมแนวโนมการพฒนาต�ากวาเกณฑ นอกจากน

มอตราตายของครวเรอนจากมลพษทางอากาศโดยรอบท

มการปรบมาตรฐานอาย 58.8 ตอแสนประชากร ต�ากวา

เอเชยเชนกน

สวนการเจบปวยจากโรคตดตอทส�าคญทมความ

รนแรงของประเทศไทย พบอตราอบตการณโรควณโรค

สงถง 172 ตอแสนประชากร ระดบความกาวหนาการ

พฒนาอยในระดบต�าและแนวโนมการพฒนาต�ากวาเกณฑ

และมากกวาเอเชย ในขณะทมอตราความชกผตดเชอ

HIV 0.3 ตอพนประชากร แตมแนวโนมการพฒนาได

ตามทตองการและนอยกวาเอเชย มอตราความชก

ผตดเชอ HIV ในผใหญรอยละ 1.1 ของประชากรอาย



15-49 ป เทากบระดบโลกแตสงกวาเอเชย

2.3 การเขาถงคณภาพบรการและคณภาพชวต

ประเทศไทยมอตราเจรญพนธวยรน 51.8 ตอการเกดใน

หญงอาย 15-19 ปพนคน อยในระดบต�าและแนวโนม

การพฒนาถดถอยลง และมอตราการคลอดในวยรน 51.9

ตอการเกดในหญงอาย 15-19 ปพนคน อยในระดบ

ปานกลาง (middle third) แตสงกวาเอเชยและระดบโลก

โดยมการคลอดบตรทไดรบการดแลโดยบคลากรดาน

สาธารณสขทมความช�านาญในระดบสงรอยละ 99.6 และ

สงกวาเอเชย

ส�าหรบการดแลทารกและเดก ประเทศไทยมอตรา

ทารกทใหนมแมเทานนรอยละ 23.1 ของเดกอาย 0-5

เดอน ซงต�ากวาของระดบโลกและเอเชย แตมอตราทารก

ทรอดตายทไดรบวคซนคอตบ-บาดทะยก-ไอกรน และ

โรคหดถงรอยละ 99.0 อยในระดบสงและแนวโนมการ

พฒนาทกาวหนา กลาวคอมอตราทารกขาดภมคมกนดง

กลาวเพยงรอยละ 1.0 ของเดกอาย 1 ป นอกจากนยงม

เดกขาดสารอาหารทมภาวะแคระแกรนปานกลางหรอ

รนแรงรอยละ 10.5 ของเดกอายต�ากวา 5 ป ซงต�ากวา

ระดบโลกและเอเชยประมาณ 2 เทา และมภาวะขาดสาร

อาหารและพลงงานเชงลกในอตรา 69 กโลแคลอรตอคน

ตอวน ต�ากวาระดบโลก

การเขาถงหลกประกนสขภาพและบรการสขภาพ

ประเทศไทยมดชนการตดตามความครอบคลมหลก-

ประกนสขภาพถวนหนาเทากบ 68.7 คะแนน อยในระดบ

และแนวโนมการพฒนาพอใช โดยมความครอบคลมการ

เขาถงบรการสขภาพทจ�าเปน 68.68 คะแนน (จาก

0-100) ตดอนดบ 46 ของโลกและสงกวาเอเชย นอกจาก

นยงมความเทาเทยมการเขาถงการดแลสขภาพทม

คณภาพ 2.07 คะแนน (จาก 0-4) ตดอนดบท 84 ของ

โลก และมความพงพอใจคณภาพการดแลสขภาพรอยละ

84.0 สงกวาระดบโลกและเอเชย

ในสวนของคณภาพชวต ประเทศไทยมความอยดเชง

อตวสย 5.9 คะแนน (จาก 0-10) อยในระดบคอนขาง

ดและมแนวโนมการพฒนาแบบกาวหนา และมความพง-

พอใจมาตรฐานการครองชพรอยละ 69.0

2.4 ทรพยากรสขภาพ ประเทศไทยมคาใชจายดาน

สขภาพในปจจบนรอยละ 3.8 ของผลตภณฑมวลรวมใน

ประเทศ ต�ากวาในระดบโลก รอยละ 9.9 และเอเชยซงม

ประมาณรอยละ 5.0 และสงสดรอยละ 11.5 ของ

ผลตภณฑมวลรวมในประเทศ เชนเดยวกบอตราแพทย

ตอประชากรทมเพยง 4.7 ตอหมนประชากร (ต�ากวาใน

ระดบโลก 18.3) และอยในระดบลาง (bottom third)

และเอเชยคากลางประมาณ 17 ตอหมนประชากร (สงสด

47.8 ตอหมนประชากร) นอกจากนยงมอตราเตยงใน

โรงพยาบาลเพยง 21 ตอหมนประชากร อยในระดบปาน-

กลาง (middle third) ต�ากวาระดบโลกในอตรา 27 ตอ

หมนประชากร และในเอเชยมสงสดถง 137 ตอหมน

ประชากร

วจารณจากผลการศกษาขางตนภายใตขอมลทมความหลาก

หลายและขอจ�ากดแตกตางกนในทง 5 ดชนการพฒนา

ประเทศและสขภาพ ในทนสามารถสรปจากการจดอนดบ

ระดบ และแนวโนมการพฒนาไดวา ประเทศไทยม

สถานภาพการพฒนาประเทศและสขภาพอยในระดบ

พอใช คอ SPI, SDGI (ยกเวน SDG3-Good health and

well-being ยงอยในระดบต�ากวา), HDI ระดบคอนขาง

ด คอ GCI, HI อยางไรกตาม หากพจารณาเฉพาะการ

พฒนาสขภาพเทยบกบเปาหมายใหประเทศไทยเปน 1

ใน 3 ของเอเชย ปจจบนประเทศไทยบรรลเปาหมายเพยง

2 ใน 3 ของดชน คอ GCI และ SPI โดยเฉพาะอยางยง

SDG3 ยงอยในระดบการพฒนาทต�า และมแนวโนมการ

พฒนาเพมขนปานกลาง เมอเทยบกบประเทศในเอเชย

มประเทศทดกวาประเทศไทยทงคะแนน ระดบ และแนว

โนม 3 ประเทศ (อสราเอล คเวต กาตาร) นอกจากนเมอ

เปรยบเทยบประเทศในเอเชยทสถานภาพการพฒนาด

กวาประเทศไทย จากการจดอนดบและคะแนนของ SDGI

และ SDG3 ม 9 ประเทศ (มาเลเซย สงคโปร จน เกาหลใต

ญปน อสราเอล ไซปรส อารมาเนย อซเบกสถาน) สวน



การจดอนดบและระดบ SPI (Health and wellness) ม

2 ประเทศ (ญปน เลบานอน) และจาก SPI และ SPI

(health and wellness) ม 7 ประเทศ (สงคโปร เกาหลใต

ญปน อสราเอล ไซปรส กาตาร โอมาน) ส�าหรบการจด

อนดบ GCI และ GCI (human capital: health) ม 5

ประเทศ (สงคโปร เกาหลใต ญปน อสราเอล กาตาร)

กลาวสรปในภาพรวมจากการจดอนดบและคะแนน

ตามดชนการพฒนาสขภาพและประเทศ มประเทศใน

เอเชยทดกวาประเทศไทยในทงสามดชน 8 ประเทศ

(สงคโปร เกาหลใต ญปน กาตาร ไซปรส อสราเอล คเวต

เลบานอน) และ 5 ประเทศ (มาเลเซย สงคโปร เกาหลใต

ญปน อสราเอล) ตามล�าดบ และการพฒนาประเทศโดย

รวมทง 5 ดชน ม 3 ประเทศ (มาเลเซย สงคโปร อสราเอล)

ทดกวาประเทศไทย จากขอคนพบดงกลาวขางตนจะเหน

ไดวาประเทศไทยจ�าเปนตองเรงรดพฒนาใหทดเทยมและ

น�าประเทศในเอเชยทมสถานภาพการพฒนาสขภาพและ

ประเทศทดกวาประเทศไทย ไดแก ญปน อสราเอล

สงคโปร เกาหลใต กาตาร ไซปรส มาเลเซย คเวต

เลบานอน จน อารมาเนย อซเบกสถาน โอมาน ตลอดจน

ค�านงถงกลมประเทศในเอเชยเพมเตมทมรายไดสงซงม

โอกาสพฒนาไดกาวรดหนากวาประเทศไทย ไดแก บรไน

ดารสซาลาม บารเรน ซาอดอารเบย อาหรบมเรตส รวม

ทงตองไมละเลยกลมประเทศทมรายไดปานกลางขนสงท

มโอกาสพฒนาไดทดเทยมและน�าประเทศไทย ไดแก ตรก

อหราน มลดฟส อาเซอรไบจาน อรก คาซคสถาน และ

กลมประเทศรายไดปานกลางขนต�า ไดแก เวยดนาม ศร-

ลงกา จอรเจย จอรแดน ครกซสถาน ซงสอดคลองกบการ

ศกษาจดกลมประเทศในเอเชยตามลกษณะการพฒนา

ทางดานสขภาพจากขอมลรายงานของสถาบน/องคกร

ระหวางประเทศในระดบโลกในป 2559-2560 ทม 24

ประเทศจดอยในกลมประเทศทมการพฒนาทางดาน

สขภาพสง(8)

ส�าหรบการพฒนาของประเทศไทยโดยรวม หาก

พจารณาเทยบกบประเทศเอเชยและหรอระดบโลกจาก

อายคาดเฉลยของการมสขภาพดเมอแรกเกด กลาวไดวา

มสถานภาพการพฒนาทกาวหนาพอใช (อายคาดเฉลย

ของการมสขภาพดเมอแรกเกด 74.9 ป ใกลเคยงกบ

เปาหมายอายคาดเฉลยของการมสขภาพดไมนอยกวา 75

ป ทก�าหนดไวในแผนยทธศาสตรชาตฯ(6) และสงกวาทได

มการพยากรณในป 2579 ประชากรไทยจะมอายคาด

เฉลยทมสขภาวะ 74.6 ป)(9) สวนทมสถานภาพการ

พฒนาไดดข นทางดานแมและเดก การมหลกประกน-

สขภาพและเขาถงบรการสขภาพทจ�าเปน แตกยงคงเปน

ปญหาอยคอนขางมากเกยวกบโรคไมตดตอเรอรง (ป

2559 ประชากรทวโลกตายจากโรคไมตดตอเรอรง

ประมาณ 41 ลานคน คดเปนรอยละ 71.0 ของการตาย

ทงหมด ดวย 4 กลมโรคหลก ไดแก โรคหวใจและหลอด-

เลอดรอยละ 44.0 มะเรงรอยละ 22.0 โรคระบบทาง-

เดนหายใจเรอรงรอยละ 9.0 และเบาหวานรอยละ 4.0

ซงมการสญเสยชวตในชวยวย 30-70 ป รอยละ 18.0

ปจจบน ประเทศไทยตดอนดบ 1 ใน 10 ประเทศทมผล

งานแกปญหาโรคไมตดตอเรอรงทมประสทธภาพทสดใน

โลกและเปนอนดบ 1 ในเอเชย อยางไรกตามโรคไมตดตอ

เรอรงกยงเปนปญหาส�าคญของประเทศไทยทเปนสาเหต

การสญเสยปสขภาวะสงถงรอยละ 70.0 และจาก 4 กลม

โรคท�าใหสญเสยปสขภาวะสงถงรอยละ 54.0 ในป 2557)(10,11) มลพษทางอากาศ ความชกผตดเชอ HIV ในผใหญ

เดกแคระแกรน ส�าหรบการพฒนาไดไมคอยดยงคง

ประสบปญหารนแรงมากและจ�าเปนตองใหความส�าคญ

และเรงรดการพฒนาอยางจรงจง ไดแก อบตเหตจราจร

(การตายจากการบาดเจบพบ 1 ใน 11 ของการตายของ

ประชากรโลก โดยอบตเหตจราจรมมากกวา 1 ใน 4 และ

ตายมากกวา 1.25 ลานคนจากอบตเหตจราจรทางถนน

ในป 2558 และในป 2559 เพมขนเปน 1.35 ลานคน

อตรา 18.2 ตอแสนประชากร เปนสาเหตการตายอนดบ

8 ของการตายทกกลมวย และตดอนดบ 1 ของการตาย

ในเดกและคนหนมสาวอาย 5-29 ป ส�าหรบประเทศไทย

จากการประมาณการขององคการอนามยโลกจะมเพมขน

เปน 32.7 ตอแสนประชากร(12,13) วณโรค การฆาตวตาย

การถกท�าราย การคลอดในวยรน ทารกทใหนมแมเทานน



รวมทงการเขาถงบรการสขภาพทมคณภาพภายใตปจจย

ทรพยากรสขภาพทไมเพยงพอยงคงเปนปญหาทส�าคญ

มาก ไดแก แพทยตอประชากร (ป 2551-2559

ประเทศไทยมแพทย 0.5 ตอพนประชากร และม

ศลยแพทยผเชยวชาญการผาตด-specialist surgical

workforce 13.2 ตอแสนประชากร ซงต�ากวาท The Lan-

cet Commission on Global Surgery ไดแนะน�าเปาหมาย

ใหม surgical workers ในอตราอยางนอย 20 คนตอแสน

ประชากรในระบบสขภาพทสามารถสงผลตอผลลพธทาง

สขภาพเชนอายคาดเฉลยทสงกวาได)(12,14) เตยงในโรง

พยาบาล และคาใชจายดานสขภาพทคอนขางต�า

นอกเหนอจากการรายงานตามดชนการพฒนา

ประเทศและสขภาพดงกลาวขางตน World Bank Group

ไดรเรมพฒนาดชนทนมนษย (Human capital index,

2561) น�าเสนอครงแรกในรายงานการพฒนาของโลกใน

ป 2562 ท มงเนนการวดประสทธภาพการผลตของ

แรงงานในอนาคตของเดกทเกดในป 2561 ประเทศไทย

ตดอนดบท 65 (0.60 คะแนน) จาก 157 ประเทศ ม

ประเทศในเอเชยทตดอนดบ 1-3 คอ สงคโปร (0.88

คะแนน) เกาหลใต (0.84 คะแนน) และ ญปน (0.84

คะแนน) โดยมองคประกอบการวดดานสขภาพเกยวกบ

เดกไมแคระแกรนและการมชวตอยรอดของผใหญ ซงการ

ศกษานยงมขอจ�ากดและพฒนาตอไป จงควรไดรบการ

ศกษาเพมเตมในระยะตอไป(15)

สรปไดวาประเทศไทยมสถานภาพการพฒนาประเทศ

ทกาวหนาระดบพอใช คอ ดชนความกาวหนาทางสงคม

(SPI) ดชนเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGI) (ยกเวน

SDG3 Good health and well-being ยงอยในระดบต�า

กวา) ดชนการพฒนามนษย (HDI) ระดบคอนขางด คอ

ดชนความสามารถทางการแขงขนระดบโลก (GCI) ดชน

ความสข (HI) เฉพาะในสวนของการพฒนาสขภาพเทยบ

กบเปาหมายใหประเทศไทยเปน 1 ใน 3 ของเอเชย

ปจจบนบรรลเปาหมาย 2 ใน 3 ของดชน คอ GCI (Hu-

man capital: Health) และ SPI (Health and wellness)

ส�าหรบ SDG3 (Good health and well-being) ยงไม

บรรลเปาหมาย นอกจากน จากการจดอนดบและคะแนน

ตามดชนการพฒนาสขภาพและประเทศมประเทศใน

เอเชยทดกวาประเทศไทยในทงสามดชน 8 ประเทศ

(สงคโปร เกาหลใต ญปน กาตาร ไซปรส อสราเอล คเวต

เลบานอน) และ 5 ประเทศ (มาเลเซย สงคโปร เกาหลใต

ญปน อสราเอล) ตามล�าดบ สวนการพฒนาประเทศโดย

รวมทงหาดชนมประเทศในเอเชยทดกวาประเทศไทย 3

ประเทศ (มาเลเซย สงคโปร อสราเอล) สวนประเทศท

เหลอมการพฒนาทดกวาประเทศไทยในบางดชน

จากขอคนพบดงกลาว ประเทศไทยจ�าเปนตองเรงรด

พฒนาใหทดเทยมและน�าประเทศในเอเชยทมสถานภาพ

การพฒนาสขภาพและประเทศทดกวาประเทศไทย ไดแก

ญปน อสราเอล สงคโปร เกาหลใต กาตาร ไซปรส มาเลเซย

คเวต เลบานอน จน อารมาเนย อซเบกสถาน โอมาน

ตลอดจนค�านงถงประเทศทมรายไดสง ไดแก บรไนดารส

ซาลาม บารเรน ซาอดอารเบย อาหรบมเรตส และรายได

ปานกลางชนสง ไดแก อาเซอรไบจาน ตรก อรก อหราน

คาซคสถาน และกลมประเทศรายไดปานกลางขนต�า ไดแก

เวยดนาม ศรลงกา จอรเจย จอรแดน ครกซสถาน ซงม

โอกาสพฒนาไดกาวรดหนาทดเทยมและน�าประเทศไทย

ไดในอนาคต

นอกจากน จากการพฒนาของประเทศไทยท�าให

ปจจบนคนไทยมอายคาดเฉลยของการมสขภาพดเมอ

แรกเกด 74.9 ป ซงใกลเคยงกบเปาหมายทก�าหนดไวให

คนไทยมอายคาดเฉลยของการมสขภาพดไมนอยกวา 75

ป ภายในป 2579 โดยมปญหาสขภาพทไดรบการพฒนา

ไดดขนเกยวกบการดแลแมและเดก มหลกประกนสขภาพ

เขาถงบรการสขภาพทจ�าเปน แตกยงคงเปนปญหาคอน

ขางมากอยเชนกน ไดแก โรคไมตดตอเรอรง มลพษทาง

อากาศ ความชกผตดเชอ HIV ในผใหญ สวนทพฒนาได

ไมคอยดยงคงเปนปญหารนแรงมาก ไดแก อบตเหต-

จราจร วณโรค ฆาตวตาย การถกท�าราย การคลอดในวย

รน ทารกทใหนมแมเทานน และทรพยากรสขภาพทไม

เพยงพอ ไดแก แพทย เตยงในโรงพยาบาล และคาใชจาย

ดานสขภาพทคอนขางต�า ซงจ�าเปนตองจดล�าดบความ



ส�าคญและเรงรดการพฒนาอยางจรงจงตอไป

ขอเสนอแนะ

รฐบาลไทย องคกรภาครฐ และกระทรวงสาธารณสข

รวมกบภาคเครอขายทเกยวของทกภาคสวน ควรใหความ

ส�าคญกบการพฒนาประเทศและสขภาพแบบบรณาการ

และผสมผสานเปนองครวมในทกมตของปจจยก�าหนด

สขภาพทเชอมโยงสมพนธกนภายใตกรอบแนวคดทก

นโยบายหวงใยสขภาพและการพฒนาทยงยน ตลอดจน

พฒนาระบบเฝาระวงตดตามสถานการณการจดอนดบ

ระดบ แนวโนม การคาดการณ การจดกลมประเทศ เขต

และจงหวดตามความกาวหนาการพฒนา โดยจดล�าดบ

ความส�าคญของปญหา การปรบเปาหมาย ก�าหนดทศทาง

และเสนทางการพฒนา การบรหารยทธศาสตร ทรพยากร

สขภาพ และบรณาการขบเคลอนและเรงรดการพฒนา

ประเทศและสขภาพ ดวยการเรยนร และสงเคราะห

รปแบบการพฒนาและแบบอยางทดของการพฒนา

สขภาพและประเทศทงในเชงประเดนและระบบของ

ประเทศชนน�าในเอเชยและระดบโลกอยางจรงจงและตอ

เนอง รวมทงศกษาเทยบเคยงขอมลรายงานทใชอยใน

ปจจบนของประเทศไทยเพอตรวจสอบยนยนขอคนพบ

และใชประโยชนไดอยางแทจรง อนน�าไปสการบรรล

เปาหมายตามแผนยทธศาสตรชาตฯ นโยบายเปาหมาย

การพฒนาทยงยน ทดเทยมกบนานาชาต และน�าประเทศ

ในเอเชย

เอกสารอางอง1. Stiftung B, Sustainable Development Solutions Network.

SDG index and dashboards report 2018: global respon-

sibilities implementing the goals. New York: Pica Pub-

lishing; 2018.

2. United Nations Development Programme. Human devel-

opment indices and indicators 2018 statistical update.

New York: United Nations Development Programme;

2018.

3. Social Progress Imperative. 2018 social progress index

[Internet]. October 2018 [cited 2019 Jan 10]. Available

from: https://www.socialprogress.org/?tab=2&code=

country abbreviation

4. Schwab K, World Economic Forum, editors. Insight

report the global competitiveness report 2018. Cologny/

Geneva: World Economic Forum; 2018.

5. Helliwell JF, Huang H, Wang S, Shiplett H. Internation-

al migration and world happiness. In: Helliwell JF, Layard

R, Sachs JD, eds. World happiness report 2018. New

York: Sustainable Development Solutions Network; 2018.

p. 12-30.

6. Strategy and Planning Division, Office of the Permanent

Secretary, Ministry of Public Health. Twenty-year na-

tional strategic plan for public health (2017-2036), 2nd

ed. Nonthaburi: Strategy and Planning Division; 2018.

7. World Bank Group. Atlas of sustainable development

goals 2018 from world development indicators. Wash-

ington, DC: World Bank; 2018.

8. Sealim S. Classification of countries in Asia based on

health development conditions under the goals of twen-

ty-year national strategic plan for public health (2017-

2036). J DMS 2018;43:101-12.

9. Burden of Disease Research Program Thailand. Predict-

ed health adjusted life expectancy for Thai population

2015-2030. Nonthaburi: International Health Policy

Program; 2017.

10. World Health Organization. World health statistics 2018:

Monitoring health for the SDGs, sustainable development

goals. Geneva: World Health Organization; 2018.

11. Burden of Disease Research Program Thailand. Disabil-

ity adjusted life years for non-communicable diseases

2014. Nonthaburi: International Health Policy Program;

2017.

12. World Bank Group. Atlas of sustainable development

goals 2018 from world development indicators. Wash-

ington, DC: World Bank; 2018.

13. World Health Organization. Global status report on road

safety 2018. Geneva: World Health Organization; 2018.



Abstract: Thailand’s National and Health Development Status in the World and Asia

Chaiyaporn Suchatsoonthorn M.D.; Sumaporn Sealim B.Econ.

Strategy and Planning Division, Office of the Permanent Secretary, Ministry of Public Health, Thailand

Journal of Health Science 2019;28:577-90.

The objective of this study was to assess Thailand’s national and health development level and

status compared with other Asian countries and in the world. Aiming to be one among the top-three in

health development of Asia in 2032-2036, the study explored the level and status of Thailand against

the 20-year National Strategic Plan for Public Health (2017-2036) based on secondary data from 5

global updated reports in 2018 of 5 sources for the world ranking, rating and trends in the national and

health development index. The results showed that Thailand was at the moderate level in the national and

health development status, for instance, rank and score in SPI (70th, 67.35) for SPI-Health and wellness

(46th, 70.02), SDGI (59th, 69.2) except SDG3-good health and well-being (76.7) lower than 20

Asian countries, HDI (83th, 0.755) and quite good in GCI (38th, 67.5) including GCI-Human capital:

Health (42th, 87.3), HI (46th, 6.072). Thailand’s scores in all these indexes were greater than the mean

and median of Asia. However, Thailand could meet the targets for health development only in GCI and

SPI. For the ranks and scores in 3 health and 5 country development index, there were 8 countries (Sin-

gapore, South Korea, Japan, Qatar, Cyprus, Israel, Kuwait, Labanon) and 3 countries (Malaysia, Sin-

gapore, Israel) better than Thailand respectively. For results of development, Thai population had healthy

life expectancy at birth 74.9 years. Some health problems including maternal and child care, universal

health coverage and access to essential health services had been improved whereas some health problems

were still the challenges such as non-communicable diseases, air pollution, HIV in adults, stunting chil-

dren. The severe health problems which were still main challenges included traffic injuries, tuberculosis,

suicide, homicide, adolescent pregnancy, low exclusive breast feeding, shortage of medical personnel and

beds in hospital, and low health expenditure.

Keywords: ranking, rating, trending, national and health development index, global and Asia

14. World Bank. World development indicators: health sys-

tems [Internet]. December 2018 [cited 2019 Jan 10].

Available from: wdi.worldbank.org/table/2.12

15. World Bank Group. World development report 2019: the

changing nature of work. Washington DC: World Bank;

2019.

นิพนธ์ต้นฉบับ original article สถานภาพ...

Documents