การใชเงนฝากเปนหลกประกน

สกญญา วรยะผล

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญานตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

พ.ศ. 2546 ISBN 974-9554-42-6

DPU

The Utilization of Deposit as Collateral

Sukanya Viriyaphol

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements For the Degree of Master of Laws

Department of Law Graduate School, Dhurakijpundit University

2003 ISBN 974-9554-42-6

DPU

ช

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนไดสาเรจลลวงลงได เพราะไดรบความกรณาจากทานอาจารยทเปนคณะกรรมการสอบวทยานพนธทกทาน อนไดแก ทาน ศ.ดร. วาร นาสกล, ทานอาจารยวบลย สทธาพร, ทาน รศ.ดร.สธาบด สตตบศย และทาน รศ.ดร.จาป โสตถพนธ ซงผ เขยนขอกราบขอบพระคณทานอาจารยทกทานเปนอยางสง ทไดกรณารบเปนอาจารยสอบวทยานพนธ และตรวจแกไข พรอมทงเสนอแนะในการปรบปรงเนอหาของวทยานพนธฉบบนใหมความสมบรณมากยงขน โดยเฉพาะอยางยง อาจารยวบลย สทธาพร ทไดกรณารบเปนอาจารยทปรกษา ทาให ผ เขยนสามารถเขยนและเรยบเรยงวทยานพนธฉบบนจนสาเรจ

ผ เขยนขอขอบพระคณ บมจ.ธนาคารกสกรไทย และพ ๆ เพอน ๆ นอง ๆ ทกทานในททางานของผ เขยน ทไดใหการสนบสนน ชวยเหลอ และใหกาลงใจ โดยเฉพาะนอง ๆ ทสวนปรกษาและสญญา ฝายกฎหมาย ทไดใหคาแนะนา และความชวยเหลอในการแปลบทคดยอ และ ขอขอบคณเพอน ๆ ทธนาคารเพอการสงออกและนาเขาแหงประเทศไทย ทกรณาใหความอนเคราะหดานเอกสารและขอมลเพมเตมแกผ เขยน

ผ เขยนขอขอบพระคณสมาชกในครอบครวทก ๆ ทาน โดยเฉพาะอยางยง ทานสมหวง วรยะผล ผพพากษาศาลจงหวดนครปฐม ทใหการสนบสนน ใหกาลงใจ และใหคาปรกษาแก ผ เขยนดวยดตลอดมาจนสาเรจการศกษา และคณธาดา วรยะผล หลานชาย ทกรณาใหความอนเคราะหชวยเปนธระในการยมตาราจากหองสมดตาง ๆ มาใหผ เขยน

นอกจากน ผ เขยนขอขอบพระคณผ มพระคณทกทาน ซงผ เขยนไมอาจกลาวนาม ทงหมดได ณ ทน แตบคคลเหลานนเปนผ มสวนในการสนบสนนและเปนกาลงใจในการเขยนวทยานพนธฉบบนจนสาเรจลลวงลง ไว ณ ทนดวย

สดทายน ผ เขยนหวงเปนอยางยงวาจากความพยายามและความตงใจจรงในการเขยนวทยานพนธ จะสงผลใหวทยานพนธฉบบนมคณคาและคณประโยชนทางวชาการอยบาง และสาหรบคณคาและคณประโยชนทงปวงแหงวทยานพนธฉบบน ผ เขยนขอกราบมอบเปนกตเวทตาแดคณบดามารดา พรอมทงขอกราบมอบเปนกตเวทตาแดคณบรพคณาจารยทกทาน อนง หากวทยานพนธฉบบนมขอบกพรอง ไมวาจะดวยเหตประการใดกตาม ผ เขยนขอนอมรบขอบกพรองนนไวแตเพยงผ เดยว สกญญา วรยะผล

DPU

สารบาญ หนา

บทคดยอภาษาไทย ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ จ กตตกรรมประกาศ ช บทท 1 บทนา 1 1. ความเปนมา และความสาคญของปญหา 1

2. วตถประสงคของการทาวทยานพนธ 2 3. สมมตฐานของการทาวทยานพนธ 3 4. วธการศกษา 3 5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

บทท 2 การใชเงนฝากเปนหลกประกน 4 1. เหตผลของสถาบนการเงนในการเรยกหลกประกน 4 1.1 ขอบงคบของธนาคารแหงประเทศไทย 4 1.2 เพอความมนคงของสถาบนการเงน 6 2. ประเภทเงนฝากทธนาคารพาณชยสวนใหญรบเปนหลกประกน 7 3. ขอดของการใชเงนฝากเปนหลกประกน 9 3.1 เงนฝากมความคงทแนนอน 10 3.2 เงนฝากเปนหลกประกนทเกบรกษางาย ไมมคาใชจาย 11 3.3 เงนฝากเปนหลกประกนทมสภาพคลองทสด 11 3.4 การบงคบหลกประกนทาไดงาย 11 3.5 สามารถนาเงนฝากทเปนหลกประกนไปหมนเวยนได 12 3.6 หลกประกนทเปนเงนฝากสามารถนามาหกเงนสารองไดถงรอยละ 100 12 4. ขอเสยของการใชเงนฝากเปนหลกประกน 14 5. การใชเงนฝากเปนหลกประกนในรปแบบตาง ๆ 15

5.1 การใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการจานาสทธ 15 5.1.1 ลกษณะของสญญาจานาซงตองมการสงมอบ 15 5.1.2 ความหมายของคาวาทรพยสนทเปนสทธ 17 5.1.3 ทรพยสนทเปนสทธมความหมายรวมไดทงทรพยสทธและบคคลสทธ 18

DPU

หนา 5.1.4 สทธจานาถอเปนทรพยสทธ 21 5.1.5 การจานาสทธทมตราสาร 22

5.1.6 วธบงคบจานาตามทกฎหมายกาหนด 24 5.1.7 การจานาสทธทจะไดรบเงนฝากคนจากธนาคาร 29

5.2 การใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการโอนสทธเรยกรอง 36 5.2.1 หลกทวไปและขอยกเวนของการโอนสทธเรยกรอง 36 5.2.2 วธการโอนสทธเรยกรอง 37 5.2.3 ผลของการโอนสทธเรยกรอง 39

(1) ผลระหวางเจาหนผ โอนและผ รบโอน 39 (2) ผลตอลกหนแหงสทธ 39 5.2.4 การโอนสทธเรยกรองในเงนฝากทใชเปนหลกประกน 40 5.3 การใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการหกกลบลบหน 43 5.3.1 หลกเกณฑในการหกกลบลบหนตามประมวลกฎหมายแพง และพาณชย 43 5.3.2 หลกเกณฑในการหกกลบลบหนตาม พ.ร.บ. ลมละลาย 45 5.3.3 การใชสทธหกกลบลบหนในกรณของการใชเงนฝากเปนหลกประกน 46 บทท 3 การใชทรพยสนเปนหลกประกนในกฎหมายตางประเทศ 48 1. การใชทรพยสนเปนหลกประกนตามกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกา 48 1.1 การใชทรพยสนเปนหลกประกนตาม Uniform Commercial Code : Article 9 50

1.1.1 ประเภทของทรพยสนทนามาเปนหลกประกนได ภายใต Article 9 (Classification of collateral) 52 1.1.2 การสรางหลกประกนและความสมบรณของสญญาหลกประกน (Creation and enforceability of security interests or attachment) 53

1.1.3 ความสมบรณของสญญาหลกประกนตอบคคลภายนอก (Perfection of security interest or Perfection) 55

DPU

หนา 1.1.4 สทธและหนาทของคสญญา (Rights and duties of Creditor and debtors) 58 1.1.5 กรณลกหนไมปฏบตการชาระหน (Priorities and Remedies on the Debtor’s default) 58 1.2 การใชเงนฝากเปนหลกประกนตามกฎหมายสหรฐอเมรกา 60 2. การใชทรพยสนเปนหลกประกนตามกฎหมายประเทศองกฤษ 62 2.1 กฎหมายหลกประกนตามระบบกฎหมายองกฤษ 62

2.2 หลกประกนดวยทรพยสน (Security Right over Assets) ประเภท Mortgage และ Charge 64 2.2.1 Mortgage 65 2.2.2 Charge 67

2.3 ภาระผกพนและความสมบรณของหลกประกน 71 2.4 การใชเงนฝากเปนหลกประกนตามระบบกฎหมายองกฤษ 72

3. การใชทรพยสนเปนหลกประกนตามกฎหมายญป น 72 3.1 หลกประกนดวยทรพยสน (In Rem Security Interests) 73

3.1.1 Pledge (จานา) 73 3.1.2 Hypothec 77 3.2 การใชเงนฝากเปนหลกประกนตามระบบกฎหมายญป น 78 บทท 4 วเคราะหปญหาและผลกระทบกบหลกประกนทเปนเงนฝาก 81 1. ปญหาในผลทางกฎหมายบางประการเกยวกบการจานาสทธ 81

1.1 ปญหาในดานการจดทานตกรรมสญญา 81 1.2 ปญหาในเรองการบงคบจานาเกยวกบการแสดงเจตนาหกกลบลบหน 86 1.3 ปญหาในเรองเจาหนคนอน ๆ มาขออายดสทธทลกหนนามาเปนประกน 89

1.3.1 เจาหนตามคาพพากษา 90 1.3.2 เจาหนตามประมวลรษฎากร 95 ก. อานาจของกรมสรรพากรในการยดหรออายดทรพยสน 96 ข. ตวอยางหนงสออายดทรพยสนของกรมสรรพากร 98

DPU

หนา ค. การจานาสทธ กบบรมสทธในมลหนภาษอากร ใครมสทธดกวากน 99 (1) ผลของการจานาสทธ 99 (2) บรมสทธในมลหนภาษอากร 101 2. ผลกระทบกบหลกประกนทเปนเงนฝากของสถาบนการเงน ในกรณท

ไดรบคาสงอายดบญช 103 บทท 5 บทสรป และขอเสนอแนะ 105 1. บทสรป 105

1.1 ความสาคญของหลกประกน 105 1.2 ขอจากดในทางกฎหมายของการจานาสทธทจะถอนเงนฝาก 107 1.3 ขอจากดของการนาเงนฝากมาเปนหลกประกน ในรปแบบของการ

โอนสทธเรยกรอง 108 1.4 ขอจากดของการนาเงนฝากมาเปนหลกประกน ในรปแบบของการ

ทาหนงสอยนยอมใหหกเงนในบญชเงนฝาก หรอการหกกลบลบหน 109 2. ขอเสนอแนะ 110

2.1 การใชสทธหกกลบลบหนของธนาคารพาณชย 111 2.2 การโอนสทธเรยกรองในเงนฝาก 112 2.3 เปลยนจากจานาสทธทจะถอนเงนฝาก ไปเปนการฝากในรปแบบ

ของบตรเงนฝาก (NCD) 113 2.4 การแกไขเพมเตม หรอออกกฎหมายใหสามารถนาเงนฝากมาเปน

หลกประกนได และมผลบงคบตามกฎหมาย 114 2.4.1 การแกไขเพมเตมกฎหมายหลกประกนตามประมวลกฎหมายแพง และพาณชย 115 2.4.2 การบญญตกฎหมายพเศษเกยวกบหลกประกนในทางธรกจ 115 บรรณานกรม 119 ภาคผนวก ก. 125 - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ บมจ.ธนาคารกสกรไทย 126

DPU

หนา - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) 129 - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) 132 - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ บมจ. ธนาคารเอเชย 136 - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารดบเอส ไทยทน จากด (มหาชน) 138 - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารซตแบงก เอน เอ 141 - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารนครหลวงไทย จากด (มหาชน) 147 - ตวอยางแบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคาร กรงเทพ จากด (มหาชน) 149 ภาคผนวก ข. 155

คาพพากษาฎกาทเกยวของ - คาพพากษาฎกาท 2611/2522 156 - คาพพากษาฎกาท 1474/2528 157 - คาพพากษาฎกาท 5438/2534 158 - คาพพากษาฎกาท 2051/2537 160 - คาพพากษาฎกาท 4102/2539 160 - คาพพากษาฎกาท 9722-9731/2539 163 - คาพพากษาฎกาท 1063/2540 164 - คาพพากษาฎกาท 694/2544 167 - คาพพากษาฎกาท 3293/2545 170

ภาคผนวก ค. 173 รางพระราชบญญต หลกประกนทางธรกจ ประวตผ เขยน 205

DPU

ฆ หวขอวทยานพนธ การใชเงนฝากเปนหลกประกน ชอนกศกษา นางสกญญา วรยะผล อาจารยทปรกษา อาจารยวบลย สทธาพร สาขาวชา นตศาสตร ปการศกษา 2545

บทคดยอ ในการใหสนเชอของธนาคารพาณชย หากธนาคารไดรบสทธทจะไดรบเงนฝากคนของลกคาคนใดคนหนงของธนาคารเองเปนประกนการใหสนเชอ เมอลกคาไมชาระหน ธนาคารยอมบงคบชาระหนเอากบสทธนนไดงาย เพราะสามารถหกเงนฝากของลกคามาชาระหนแกตนไดเลย ในทางปฏบตธนาคารจงนยมทจะใชเงนฝากเปนประกนการใหสนเชอ โดยการใหลกคาทาสญญาจานาสทธทจะถอนเงนฝากใหไวแกธนาคาร ซงธนาคารถอวาการรบจานาสทธทจะถอนเงนฝากน เปนหลกประกนทดทสด แตเนองจาก ในปจจบนน ภาวะเศรษฐกจตกตา การประกอบธรกจของลกคาเรมมปญหา ทาใหมภาระหนสนมาก นอกจากลกคาจะคางชาระหนสนทมอยกบธนาคารพาณชยแลว ลกคาบางรายยงมปญหาในการคางชาระภาษอากรใหแกรฐดวย เปนเหตใหกรมสรรพากรตองยดหรออายดทรพยสนของผ คางชาระภาษอากร เพอนาไปชาระคาภาษอากรทคาง ซงวธการทจะไดรบชาระคาภาษอากรทงายทสด กคอการอายดเงนฝาก เพราะกรมสรรพากรจะไดรบเงนโดยไมตองไปขายทอดตลาด เชนการนายดทรพยสนประเภทอน ประกอบกบไดมคาพพากษาฎกาท 4102/2539 และ 9722-9731/2539 ตดสนเกยวกบการจานาสทธทจะถอนเงนฝากนไววามใชการจานาสทธซงมตราสาร แมกระทงคาพพากษาฎกาท 694/2544 และ 3293/2545 ทตดสนออกมาใหม กยงคงยดตามแนวเดม จงทาใหเกดปญหาในทางปฏบตของธนาคารพาณชยทไดรบคาสงอายดบญชเงนฝากของลกคาทมเงนฝากเปนหลกประกนวา ธนาคารพาณชยควรจะดาเนนการอยางไร จงจะถกตองตามกฎหมาย และไมเกดผลเสยหายแกธนาคารพาณชยดวย

DPU

ง

จากการศกษาพบวา สทธเรยกรองอนเกดขนโดยความตกลงระหวางคสญญา ทไมมตราสารจดตง ไมสามารถนามาเปนหลกประกนในรปแบบของจานา ภายใตกฎหมายไทยทมใชบงคบอยในขณะนได ดงนน การทาสญญาจานาสทธกนไวระหวางคสญญา จงเปนเรองของสทธตามสญญาโดยทวไป ซงไมเปนการทาใหเจาหนนนมบรมสทธทจะไดรบชาระหนกอนเจาหนอน และไมทาใหเจาหนนนเปนเจาหนมประกนตามกฎหมาย ทงในทางแพงและลมละลาย ซงถาหากเปรยบเทยบกบกฎหมายของตางประเทศแลว จะเหนไดวาในประเทศสหรฐอเมรกามการบญญตกฎหมายเกยวกบการใชทรพยสนเปนหลกประกนไวโดยเฉพาะเจาะจงใน Article 9 วาดวย Secured Transactions ทบรรจอยใน Uniform Commercial Code (U.C.C) และใน ประเทศองกฤษ กฎหมายหลกประกนกมความยดหยนคอนขางมาก แมกระทงในประเทศญป น กยงมการแกไขกฎหมายเกยวกบการจานาใหสามารถนาสทธในทางทรพยสนทกชนด ไมวาจะเปน ทรพยสทธหรอบคคลสทธ ทสามารถโอนกนไดยอมเปนวตถแหงการจานาไดทงสน ดงนน การจานาสทธเรยกรองตามกฎหมายญป นในปจจบน จงสามารถกระทาไดกวางขน โดยไมจากดเฉพาะสทธเรยกรองอนมตราสารแสดงสทธเทานน ดงนน ผ เขยนจงเสนอวา เปนการสมควรทจะแกไขเพมเตมกฎหมายเกยวกบหลกประกนของไทยใหกวางขวางยงขน โดยการแกไขเพมเตมกฎหมายหลกประกนในเรองจานา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยของไทย เชนเดยวกบประเทศญป น หรอเรงตราพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจใหมผลบงคบใชโดยเรว โดยควรทจะบญญตถงเรองการนาเงนฝากมาเปนหลกประกนใหชดเจนยงขนกวารางเดม

DPU

จ

Thesis Title The Utilization of Deposit as Collateral Name Mrs. Sukanya Viriyaphol Thesis advisor Mr. Wiboon Sitthaporn Department Laws Academic Year 2002

ABSTRACT

In considering of granting credit facility by the commercial banks, if bank has right to gain any of its customer’s deposit as a credit security when non-payment is made by such customer, the bank is entitled to exercise such right by deducting the customer’s deposit. Practically, the bank often requires its customer’s deposit to secure credit facility given to such customer, by which the customer shall provide an agreement to pledge to the bank of its right to withdraw deposit from its bank account. By this way the pledge of right to withdraw deposit seems to be the best security for the bank. However, due to the depression of economy affecting the business of the customer, not only the debt which is not repaid to the commercial banks, but the customers do not pay tax due to the government as well. In this regard, the Revenue Department shall seize or withhold all properties of person who does not pay tax due and payable. The most comfortable means used to receive tax payment is withholding deposit because the Revenue Department would gain money without taking any auction as such other kinds of properties. Moreover, the Judgement of the Supreme Court No. 4102/2539 and 9722-9731/2539 stated clearly that pledging of right to withdraw deposit is not the pledge of right represented by a written instrument (even the recent Judgement of The Supreme Court No. 694/2544 and 3293/2545 stating the same). As mentioned above, the problems therefore occur when there is an order to withhold the bank account of the

DPU

bank’s customers. What should the commercial banks proceed in compliance with laws and not to cause any damage to them?

ฉ As a result of research, the right of claim coming from contract parties without written instrument cannot be used as the pledge security under the recent and applicable laws. The agreement of pledge of right to claim between parties therefore is the matter of general contractual right which does not cause the creditor under such agreement of pledge having a preferential right to receive performance of obligation prior to other creditors. On the other hand, the creditor under such agreement is not a secured creditor under the laws, both civil and bankruptcy laws. In comparison with foreign laws, the United States of America has provisions of laws particularly relating to property as a security (The Uniform Commercial Code (U.C.C.), Article 9 – Secured Transactions), and the provisions of English laws relating to the security are also pretty flexible. In addition, there are some amendments in some parts of the pledge laws of Japan which provided that the pledged property can be rights (both real right and personal right) over the transferable properties. Therefore, the pledge of right of claim under the recent laws of Japan, which is able to be the pledged property, can be made without limitation only to a right represented by a written instrument. The writer, therefore, considers and hereby suggests that the provisions of law relating to the security should be amended by extension of the provisions of law which are particularly related to the pledge as provided in the Civil and Commercial Code of Thailand, in the same way as the laws of Japan or speed up the enactment of the “Secured Transactions Business Act” which should have more clarification on provisions about the method of using as a deposit a security than the previous draft.

DPU

1

บทท 1

บทนา 1. ความเปนมา และความสาคญของปญหา ในทางปฏบตของธนาคารพาณชยเกยวกบการใหสนเชอแกลกคา โดยลกคาไดมอบหลกประกนในรปของเงนฝาก ไมวาจะเปนเงนฝากประจา เงนฝากออมทรพย หรอเงนฝากสกลตางประเทศไวกบธนาคาร เทาทผานมาจนถงปจจบนน ธนาคารจะใหลกคาจดทาหนงสอมอบอานาจ และหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนฝากไวใหกบธนาคาร หรอโอนสทธเรยกรองใหไวกบธนาคาร โดยใหธนาคารสามารถใชสทธในการถอนเงนฝากมาชาระหนไดทนททหนถงกาหนดชาระ หรอลกคาผดนดชาระหน ซงหลกประกนประเภทเงนฝากน ธนาคารพาณชยทกแหงจะถอวาเปนหลกประกนทดทสด แมกระทงในการกาหนดหลกเกณฑการประเมนมลคาหลกประกนของสถาบนการเงน ทธนาคารแหงประเทศไทย กาหนดหลกเกณฑใหธนาคารพาณชยทกธนาคารถอปฏบต ยงกาหนดใหหลกประกนทเปนเงนสดหรอเงนฝาก สามารถนามาหกจากหนทจะตองกนสารองไดถง 100% กลาวคอ หนทมหลกประกนเปนเงนฝากน ธนาคารพาณชยไมตองกนเงนสารองเหมอนกบหลกประกนประเภทอน ๆ และในทางปฏบตเทาทผานมาตลอด ถาลกคาทมบญชเงนฝากเปนประกนน เปนผ ทคางชาระภาษอากร ทาใหกรมสรรพากรมหนงสอมาถงธนาคารเพอขออายดทรพยสนของลกคาผ คางชาระภาษอากร หากธนาคารแจงวาบญชเงนฝากทกรมสรรพากรขออายดน ตดภาระอยกบธนาคาร คอลกคาไดทาหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนฝากใหไวกบธนาคาร กรมสรรพากรกจะไมตดใจทจะเรยกรองอกตอไป หรออาจจะเปนเจาหนอนมาขออายด ถาธนาคารแจงวาเงนฝากทจะอายดตดภาระเปนหลกประกนอยกบธนาคาร เจาหนอนกจะไมตดใจทจะเรยกรองตอไปอกเชนเดยวกน สบเนองจาก ไดมคาพพากษาฎกาท 4102/2539 9722-9731/2539 694/2544 และ 3293/2545 ตดสนเกยวกบการจานาสทธทจะถอนเงนฝากนไววามใชการจานาสทธซงมตราสาร

DPU

2

ดงทประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 บญญตไว 1 โดยเฉพาะอยางยง หลกทศาลฎกาสรปไวในคาพพากษาฎกาท 4102/2539 ทวา “จาเลยฝากเงนไวกบผ รอง เงนทฝากจงตกเปนของผ รอง ผ รองคงมแตหนาทคนเงนใหครบจานวน การทจาเลยทาสญญาจานาและมอบสมด คฝากเงนประจาไวแกผ รองกเพยงเพอประกนหนทมตอผ รอง แมจะยนยอมใหผ รองนาเงนจากบญชดงกลาวมาชาระหนไดโดยไมตองบอกกลาว กเปนเรองความตกลงในการฝากเงน เพอเปนประกน ไมเปนการจานาเงนฝาก อกทงสมดคฝากเงนประจากเปนเพยงหลกฐานการรบฝากเงน และถอนเงนทผ รองออกใหจาเลยยดถอไวเพอสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชของจาเลยเทานน ไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ผ รองจงไมเปนเจาหนบรมสทธจานา ไมมสทธไดรบชาระหนกอนโจทก” จากคาพพากษาฎกาดงกลาวนเอง เปนเหตใหกรมสรรพากรใชเปนแนวในการหยบยกขนมาอาง ในการอายดบญชเงนฝากของลกคาผ คางชาระภาษอากรทกรายทจานา เงนฝากไวกบธนาคาร ซงเปนปญหากบหลกประกนของธนาคารเปนอยางมาก

ดวยเหตน ผ เขยนจงเหนวาการทแนวคาพพากษาฎกาท 4102/2539 9722-9731/2539 694/2544 และ 3293/2545 ทออกมาในลกษณะน จะทาใหเกดปญหาในทางปฏบตของธนาคารพาณชยทกแหง ซงผ เขยนจะขอศกษาถงปญหาขอกฎหมายเกยวกบการใชเงนฝากเปนหลกประกนโดยวธการจานาสทธทจะถอนเงนฝาก และการใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการโอนสทธเรยกรอง และแนวทางปฏบตทธนาคารพาณชยสวนใหญในประเทศไทยดาเนนการอยในขณะน รวมทงศกษาถงขอด และความจาเปนของการใชเงนฝากเปนหลกประกน วาควรจะมกฎหมายออกมาบงคบใชเพอมใหเกดปญหาเชนทกวนน

2. วตถประสงคของการทาวทยานพนธ

2.1 เพอใหเหนประเดนปญหา และแนวทางทจะใชกฎหมายทมอยแลว 2.2 เพอศกษาถงแนวความคดเหนเกยวกบการใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการจานาสทธทจะถอนเงนฝาก และการใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการโอนสทธเรยกรองวาจะมบรมสทธ หรอผลบงคบตามกฎหมายหรอไม อยางไร

1 มาตรา 750 บญญตวา “ถาทรพยสนทจานาเปนสทธซงมตราสาร และมไดสงมอบตราสารนนใหแกผ รบจานา ทงมไดบอกกลาวเปนหนงสอแจงการจานาแกลกหนแหงสทธนนดวยไซร ทานวาการจานายอมเปนโมฆะ”

DPU

3

2.3 เพอศกษาถงผลกระทบของคาพพากษาฎกาทจะมตอหลกประกน ในลกษณะของเงนฝาก ซงอาจจะมการเปลยนแปลงไป 2.4 เพอเปนแนวทางในการแกไขกฎหมายเกยวกบหลกประกน ทจะมตอไปในอนาคต 3. สมมตฐานของการทาวทยานพนธ หากคาวนจฉยของศาลฎกา (จากคาพพากษาฎกาทงสฉบบดงกลาว) มผลตอหลกประกน ทอยในรปของเงนฝากของธนาคารพาณชย จะทาใหธนาคารพาณชยมปญหาเกยวกบหลกประกน ซงจะสงผลทาใหธนาคารพาณชยสญเสยหลกประกนไปเลย และจะมผลกระทบทาใหธนาคารพาณชยจาเปนตองระงบการใหสนเชอ อนจะสงผลใหธรกจของลกคาตองหยดชะงกลง กลายเปนหนทมปญหา และทาใหธนาคารพาณชยตองกลบมาสารองหนสญ ซงจะทาใหเกดหน NPL (Non-Performing Loans) มากยงขน กลายเปนปญหาเศรษฐกจอยางเชนทกวนน 4. วธการศกษา การศกษานเปนการศกษาจากเอกสาร (Documentary Research) ซงรวบรวมจาก บทความ วารสาร ตารา และความเหนของผ มประสบการณทงทางดานธนาคารพาณชย และทางดานกระบวนการยตธรรม ศกษาจากเอกสารตารากฎหมายทเกยวของกบคาพพากษาฎกา นามาวเคราะห เพอมงหาหลกเกณฑและวธทถกตอง จะไดปรบปรงแกไขกฎหมาย และระเบยบปฏบต เพอวตถประสงคในการคมครองสทธของธนาคารพาณชย 5. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5.1 เพอเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขกฎหมาย ทเกยวกบหลกประกนใหชดเจนยงขน 5.2 เพอใหธนาคารพาณชยใชเปนแนวทางในการแกไขปญหาทเกดขน 5.3 เพอเปนประโยชนแกผปฏบตงานทอยในแวดวงธนาคารพาณชยทงหมด

DPU

5

บทท 2

การใชเงนฝากเปนหลกประกน 1. เหตผลของสถาบนการเงนในการเรยกหลกประกน 1.1 ขอบงคบของธนาคารแหงประเทศไทย 1 ธรกจของธนาคารพาณชย เมอพจารณาตามพระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 และพระราชบญญตการธนาคารพาณชย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2522 มาตรา 15 ทว บญญตวา “ใหธนาคารพาณชยปดบญชทกงวดการบญชในรอบระยะเวลาหกเดอน ถาธนาคารพาณชยใดมสนทรพยทไมมราคาหรอเรยกคนไมได หรอทสงสยวาจะไมมราคาหรอเรยกคนไมไดตามทธนาคารแหงประเทศไทย กาหนดดวยความเหนชอบของรฐมนตร ใหธนาคารพาณชยนนตดสนทรพยทไมมราคาหรอเรยกคนไมไดดงกลาวออกจากบญช หรอกนเงนสารองสาหรบสนทรพยทสงสยวาจะไมมราคาหรอเรยกคนไมไดดงกลาวเมอสนงวดการบญชนน เวนแตจะไดรบอนญาตจากธนาคารแหงประเทศไทยใหปฏบตเปนอยางอน ในการอนญาตนนจะกาหนดเงอนไขใด ๆ ไวดวยกได ในกรณทธนาคารแหงประเทศไทยอนญาตตามวรรคหนง ถานาสนทรพยทไมมราคา หรอเรยกคนไมไดในสวนทไมไดตดออกจากบญช หรอสนทรพยทสงสยวาจะไมมราคาหรอเรยกคนไมได ในสวนทไมไดกนเงนสารองมาหกออกจากเงนกองทนของธนาคารพาณชยนนแลว หากปรากฏวาเงนกองทนทคงเหลอมจานวนตากวาเงนกองทนทตองดารงตามมาตรา 10 ใหธนาคารแหงประเทศไทยมอานาจกาหนดมาตราการใด ๆ ใหธนาคารพาณชยนนถอปฏบตจนกวา

1 ธนบด สวสดศร. “กฎหมายการธนาคารพาณชย”, วารสารนตศาสตร 21, 2536, หนา 48, 50-

51

DPU

6

จะไดตดสนทรพยทไมมราคา หรอเรยกคนไมไดนนหมดสนไป หรอกนเงนสารองสาหรบสนทรพยทสงสยวาจะไมมราคาหรอเรยกคนไมไดนนครบจานวนแลว” 2 จากกฎหมายมาตรา 15 ทว น สนทรพยทไมมราคาหรอเรยกคนไมได ตองทา รายงานใหธนาคารแหงประเทศไทยทราบเมอถงสนงวดการบญชใด ๆ ซงสนทรพยทเรยกคนไมได ไดแก เงนก ยมทไมมหลกประกน ทยงเปนปญหาของธนาคาร ยงเรยกคนไมได สนทรพยทมสภาพออนแอ และใหธนาคารพาณชยตดสนทรพยนออกจากบญชสนทรพยของธนาคาร หรอหากไมตดสนทรพยนออกจากบญชสนทรพยของธนาคาร โดยไดรบอนญาตจากธนาคารแหงประเทศไทย กตองดารงเงนกองทนตามมาตรา 10 (1) 3 ซงตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย ท ธปท.สนส.(31) ว. 1672/2545 เรองการกาหนดใหธนาคารพาณชยทจดทะเบยนในประเทศดารงเงนกองทน ลงวนท 11 กรกฏาคม 2545 กาหนดใหธนาคารพาณชยทจดทะเบยนในประเทศดารงเงนกองทนเมอสนวนหนง ๆ เปนอตราสวนกบสนทรพยและภาระผกพนไมตากวารอยละ 8.5 โดยมเงอนไขวาเงนกองทนชนท 1 ตองเปนอตราสวนไมตากวารอยละ 4.25 ของสนทรพยและภาระผกพนดงกลาว และยงมมาตรการทออกมาคมครองผบรโภคเพอใหประชาชนผฝากเงนมความมนใจวาเมอมา เบกเงน ธนาคารตองมเงนสดใหทนท ซงกคอ ธนาคารจะตองมสภาพคลอง (Liquidity) กคอธนาคารแหงประเทศไทยจะใหธนาคารพาณชยสารองเงนสดตามทธนาคารแหงประเทศไทยกาหนด ซงทาใหธนาคารพาณชยไมสามารถทจะนาเงนสดจานวนนใชประโยชนคอ ไมสามารถนามาพจารณาใหสนเชอแกลกคาธนาคารได ดงนน หลกประกนจงมความจาเปนสาหรบธนาคารในการพจารณาสนเชอ เพราะแมธนาคารจะพจารณาถงธรกจการคาเปนหลก และพจารณาหลกประกนมาเปนรอง แตเพอลดความเสยงของธนาคาร ประกอบกบมาตราการของธนาคารแหงประเทศไทยใหดารงเงนกองทน ในกรณทมสนทรพยทเรยกคนไมไดตามมาตรา 15 ทว วรรคทาย

2 เพมความโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท 2) พ.ศ. 2522 วรรคหนง แกไขเพมเตมโดยพระราช

กาหนด แกไขเพมเต◌มพระราชบญญตฯ พ.ศ. 2528 และวรรคสอง แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท

3) พ.ศ. 2535 3 พระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท 3) พ.ศ. 2535 มาตรา 10 “ใหธนาคารพาณชยดารงเงนกองทนเปนอตราสวนกบสนทรพยหนสน หรอภาระผกพน

ตามหลกเกณฑ◌ วธการ และเงอนไขทธนาคารแหงประเทศไทยกาหนดดวยความเหนชอบของรฐมนตร…..”

DPU

7

ประกอบกบมาตรา 10 (1) จงทาใหธนาคารตองเรยกหลกประกนทแสดงถงความมนคงลกคาและทาใหธนาคารมนใจขน 1.2 เพอความมนคงของสถาบนการเงน การพจารณาสนเชอของธนาคารในปจจบนน มความสลบซบซอนมากขน เนองจากลกษณะของธรกจไดเปลยนไป การพจารณาความสามารถในการใชเงนคนไมไดดทหลกประกนแบบเดม ดงนน ถงแมวาจะไมมหลกประกนเลยกอาจใหสนเชอได การใหมหลกประกนเปนเพยงวธการหนงในการลดความเสยงของธนาคาร และเมอหนมปญหา ธนาคารกสามารถนาหลกประกนมาแปรสภาพแลวชาระหนตามวธการของกฎหมายได เนองจากหากไมมหลกประกนยอมเปนอนตรายตอธนาคารมาก คอ หากไมถงกาหนดชาระลกหนไดจาหนายทรพยสนของตนใหแกบคคลอน เมอหนถงกาหนดชาระธนาคารอาจไมไดรบชาระหนเลย และแมจะใชมาตรการอนตามกฎหมายในการตดตามเอาทรพยสนคนมาชาระหน เชน บทบญญตแหงกฎหมายวาดวยการ เพกถอนการฉอฉลทไดทาขน หรอกฎหมายลมละลาย อกประการหนงหากธนาคารไมมหลกประกนแตเจาหนรายอนมบรมสทธเหนอทรพยสนของลกหน เชนนธนาคารอาจตกอยในฐานะ เสยเปรยบได ดงนน ธนาคารจงมการเรยกหลกประกนจากลกหนเพอลดความเสยงของธนาคาร หลกประกนทผขอสนเชอใหไวแกธนาคารนน โดยปกตกจะมกฎหมายใชบงคบอยแลว เชน การคาประกนกมกฎหมายลกษณะคาประกน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 680 – 701 ใชบงคบ การจานองกมกฎหมายลกษณะจานอง ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 702 – 746 ใชบงคบ การจานองเครองจกรกมพระราชบญญตจดทะเบยนเครองจกร พ.ศ. 2514 และพระราชบญญตจดทะเบยนเครองจกร (ฉบบท 2) พ.ศ. 2530 ประกอบกบกฎหมายลกษณะจานองในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยใชบงคบ การจานากมกฎหมายลกษณะจานาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 747 – 769 ใชบงคบ การทา ทรสตรซทกมแนวคาวนจฉยของศาลฎกาตดสนเปนแนวบรรทดฐานไวแลว เงอนไขในสญญาให สนเชอทมลกษณะเปนหลกประกนนนกบงคบตามหลกสญญาทวไป แตการใชเงนฝากเพอเปนหลกประกนแกธนาคาร ยงเปนปญหาวาจะใชกฎหมายใดบงคบ ซงผ เขยนเหนวา ควรจะมกฎหมายหรอมาตราการออกมาใชบงคบกบหลกประกนทเปนเงนฝาก โดยพจารณาจากขอดของการใชเงนฝากเปนหลกประกนทจะกลาวตอไปในขอ 3.

DPU

8

2. ประเภทเงนฝากทธนาคารพาณชยสวนใหญรบเปนหลกประกน ประเภทของเงนฝากทธนาคารพาณชย รบฝากจากลกคา ไดแก 2.1 เงนฝากทตองจายคนเมอทวงถาม (Demand Deposit) คอเงนฝากทธนาคารจะตองจายใหแกลกคาเมอทวงถาม หรอเมอเรยกรองหรอตามสง 4 ไดแก 2.1.1 เงนฝากประเภทกระแสรายวน หรอบางธนาคารเรยกวา บญชเดนสะพด ซงภาษาองกฤษใชคาวา Current Account และในสหรฐอเมรกา เรยกวา Checking Account หมายถงบญชเงนฝากทใชเชคในการเบกถอนเงน การฝากเงนประเภทน ผฝากจะนาเงนสดมาเปดบญชกบธนาคาร หรอจะขอก เงนจากธนาคารแลวเปดบญชเงนฝากกระแสรายวน โดยไมตองนาเงนสดไปกได การถอนเงนจากบญชจะใช “เชค” ซงธนาคารใหไวเมอมการเปดบญช โดยผฝากจะตองลงชอ หรอลายมอชอในเชคทกฉบบทสงจายเงน ดงนน เชคจงเปนเครองมอสาคญของการฝากเงนประเภทน 5 เงนฝากประเภทน ธนาคารพาณชยไมตองจายดอกเบยแกผฝาก เนองจากธนาคารไมสามารถนาไปลงทนหาผลประโยชนในระยะยาวได และธนาคารเองตองรบภาระคาใชจายใหแกผฝากในการใชเชค ซงธนาคารตองเปนผจดพมพ และยงมคาใชจายอน ๆ เชน คาพมพและจดทารายการบญช (Statement of Account) ใหกบลกคาทก ๆ 6 เดอน เปนตน และผฝากเงนประเภทนกมไดมวตถประสงคทจะฝากเงนเพอรบผลตอบแทนในรปของดอกเบย แตตองการทจะไดรบประโยชนจากบรการในดานอน ๆ ของธนาคารมากกวา เชน การใชเชคในการประกอบธรกจของผฝากเงน การใชเปนบญชสาหรบหกเงนเพอชาระคาสาธารณปโภคตาง ๆ หรอกเบกเงนเกนบญชจากธนาคาร เปนตน 4 อานวย ลยาทพยกล. การธนาคารพาณชย ลกคาเงนฝาก และวธปฏบต, กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, พ.ศ. 2525, หนา 1 5 วาสนา สงหโกวนท. การจดการธนาคารพาณชย (Commercial Bank Management), กรงเทพมหานคร : บรษทสานกพมพไทยวฒนาพานช จากด, พ.ศ. 2527, หนา 46

DPU

9

2.1.2 เงนฝากออมทรพย (Saving Deposits) เปนเงนฝากทมวตถประสงคเพอสงเสรมการออมทรพยของประชาชน โดยผฝากสามารถฝากเงนสะสมไดในจานวนคราวละไมมาก และถอนไดเมอตองการ โดยการฝากใชใบนาฝาก (Pay-in Slip) และการถอนใชใบขอถอนเงน (Pay-out Slip) ของธนาคารนน พรอมนาสมดคฝาก (Pass Book) ประกอบการนาฝากหรอ ถอนเงนดวย ทงน ผฝากจะตองใหตวอยางลายมอชอไวกบธนาคาร เพอใหธนาคารใชในการ ตรวจสอบเมอมการถอนเงน ซงโดยปกตผฝากจะตองไปถอนเงนดวยตนเอง อยางไรกด ในกรณท ผฝากหรอเจาของบญชไมสามารถจะถอนเงนไดดวยตนเอง สามารถมอบฉนทะใหผ อนกระทาแทนได โดยผฝากจะตองลงลายมอชอในฐานะผมอบฉนทะและเจาของบญช พรอมทงระบชอผ รบมอบฉนทะใหรบเงนแทนเปนคราว ๆ ไป นอกจากนในปจจบน ผฝากยงสามารถอนเงนฝากประเภทน โดยใชบตรถอนผานเครองจายเงนอตโนมต (ATM : Automatic Teller Machine) แลวนาสมด คฝากไปใหธนาคารบนทกรายการในภายหลงกได และผฝากสามารถฝาก-ถอน ตางสาขาของธนาคารไดทวประเทศ เงนฝากประเภทน ธนาคารจะคานวณดอกเบยใหเปนรายวน ตามระยะเวลาการฝาก ซงโดยปกตธนาคารพาณชยจะจายดอกเบยใหปละ 2 ครง โดยคานวณดอกเบยเปนรายรบ และนามารวมกบเงนคงคลงในบญช (ทบตน) ในชวงปลายเดอนมถนายน และเดอนธนวาคม 2.2 เงนฝากทตองจายเมอสนระยะเวลาอนกาหนดไว หรอเงนฝากประจา (Time Deposits or Fixed Deposits) เปนเงนฝากทกาหนดระยะเวลาถอนเงนทแนนอนตามเงอนไขทไดตกลงกน และผฝากจะถอนคนไดเมอครบระยะเวลาฝากทตกลงกนไว เชน 3 เดอน 6 เดอน 12 เดอน หรอ 24 เดอน เปนตน วตถประสงคของการฝากเงนประเภทน คอการลงทนหาผลประโยชน มใชเพอการออมเพยงอยางเดยว เนองจากธนาคารสามารถนาเงนฝากประเภทนไปหาผลประโยชนไดในระหวางทยงไมครบระยะเวลาฝาก ธนาคารจงจายดอกเบยใหในอตราสงลดหลนกนตามลาดบของระยะเวลาฝาก คอการฝากประเภททมกาหนดระยะเวลายาวกวาจะไดรบดอกเบยในอตราทสงกวา การฝากเงนประเภทน ผฝากทเปนบคคลธรรมดาจะตองเสยภาษเงนไดใน ดอกเบยทไดรบดวย เวนแตการฝากเงนประจาทเขาเงอนไขไดรบการยกเวนภาษดอกเบยเงนฝาก อยางไรกตาม ผฝากกอาจถอนเงนฝากกอนครบกาหนดระยะเวลาได แตผฝากอาจไมไดรบ

DPU

10

ดอกเบย หรอไดรบในอตราทนอยกวาการฝากทครบกาหนดระยะเวลา เนองจากธนาคารถอวา ผฝากไดทาผดขอตกลงในการฝาก ซงโดยปกตเงนฝากทธนาคารพาณชยสวนใหญจะรบเปนหลกประกน ไดแก เงนฝากประจา เนองจากลกษณะของเงนฝากประจาเปนเงนฝากทมกาหนดระยะเวลา และธนาคารจะจายเงนเมอถกทวงถาม ลกษณะการเบกถอนกจะตองมสมดเงนฝากมาแสดงตอธนาคาร จงจะถอนเงนได ดงนน การนามาเปนหลกประกนจงสะดวก เนองจากเจาของบญชจะมอบสมดเงนฝากใหธนาคารเปนผ เกบรกษาสมดเงนฝากนไวจนกวาจะมการชาระหนเสรจสน ซงจะแตกตางจากเงนฝากประเภทออมทรพย ซงสามารถเบกถอนไดคลองตว ไมมกาหนดระยะเวลา และอาจจะใชสมดเงนฝากในการเบกถอน หรอใชบตร ATM เบกถอนกได สวนเงนฝากกระแส รายวนกเชนกน ธนาคารพาณชยสวนใหญไมนยมใหลกคานามาเปนหลกประกน เนองจากเงนฝากกระแสรายวน สวนใหญลกคาจะมไวเพอความคลองตวในการดาเนนธรกจ และโดยปกตจะใชเชคในการเบกถอนเงน อยางไรกตาม แมวาในทางปฏบตของธนาคารพาณชยสวนใหญ จะนยมใช เงนฝากประจาเปนหลกประกน แตกไมหามทจะใชเงนฝากออมทรพย หรอเงนฝากกระแสรายวน เปนหลกประกนได หากลกคามความจาเปน อยางเชน กรณของเงนฝากกระแสรายวน ทปจจบนน ไดมการตงธนาคารอสลามขน ซงตามกฎหมายอสลามหามผ ทนบถอศาสนาอสลาม ฝากเงนแลวไดรบดอกเบย ดงนน ผ ทนบถอศาสนาอสลามจงมความจาเปนจะตองฝากเงนในรปของบญช เงนฝากกระแสรายวน ซงธนาคารจะไมจายดอกเบยให ซงกรณดงกลาวน หากผ ทนบถอศาสนา อสลามจะนาบญชเงนฝากกระแสรายวนดงกลาวนมาเปนหลกประกน กไมมขอหามแตอยางใด แตจะตองทาขอตกลงเปนกรณพเศษในเรองการหามเบกถอนเงนใหไวกบธนาคารพาณชยทรบฝากเงนนนดวย 3. ขอดของการใชเงนฝากเปนหลกประกน ในการขอสนเชอกบสถาบนการเงน ผขอสนเชอจะตองหาหลกประกนมาทาประกนไวกบสถาบนการเงนผจะอนมตสนเชอ ทงน เพอเปนหลกประกนในการชาระหนทเกดจากการใช

DPU

11

สนเชอทไดรบอนมตจากสถาบนการเงนนน ๆ ซงผขอสนเชอไดรบอนมตจากผใหสนเชอนน ๆ ซงเปนสงสาคญทสดในการประกอบการตดสนใจอนมตใหสนเชอแกผใหสนเชอดวย หลกประกนทผขอสนเชอนามาวางไวกบสถาบนการเงน มทงการคาประกนดวยบคคล (Personal Guarantee) และการใชทรพยสนเปนหลกประกน ดงน 1. ทดน สงปลกสราง 2. บญชเงนฝาก บตรเงนฝาก

3. เครองจกร อปกรณ 4. สนคา 5. หนสามญ หนบรมสทธ หนก หรอตราสารแสดงสทธอน ๆ ทมลกษณะเดยวกน 6. พนธบตรรฐบาล และพนธบตรรฐวสาหกจทกระทรวงการคลงคาประกนตนเงน

และดอกเบย 7. ตวสญญาใชเงนทเปลยนมอได ซงออกโดยสถาบนการเงน 8. บญชลกหน 9. สทธการเชา 10. สทธเรยกรองอน ๆ ทมคาเปนเงน เชน สทธในการรบเงนตามสญญาจางทาของ

สญญาสมปทาน ฯลฯ เปนตน ในบรรดาหลกประกนดงกลาวมาขางตนเหลาน หลกประกนทมความนาเชอถอนอย ทสด และสถาบนการเงนอาจพจารณาไมอนมตใหสนเชอ หากมเพยงหลกประกนนนโดยลาพง คอ บคคล ทงน เนองจากหลกประกนดงกลาวไมมความแนนอนในการชาระหน เมอเกดภาวะหนเสยและตองมการบงคบคด แตตรงกนขามหลกประกนทสถาบนการเงนมความเชอถอ และใชประกอบการพจารณาใหสนเชอแกผขอสนเชอไดโดยงาย คอ ธนบตรรฐบาลทนามาฝากไวกบสถาบนการเงนนน ๆ หรอทเรยกวาบญชเงนฝากทนามาเปนหลกประกนนนเอง เหตทงน เพราะคณประโยชน หรอลกษณะอนเปนพเศษของหลกประกนดงกลาวนนเอง กลาวคอ 3.1 เงนฝากมความคงทแนนอน

เงนฝากทเปนหลกประกนมความคงทแนนอนตายตว มความผนผวนไมมาก หากมการเปลยนแปลงคาเงนกเปนเพยงเลกนอย เชน การเปลยนแปลงคาเงนในแตละวน จะเหนไดวา

DPU

12

หากสภาวะการเงนของประเทศไมมความผนผวนมาก หรอรนแรง การเปลยนแปลงคาเงนในแตละวน จะเปนไปโดยไมมาก มความแตกตางของคาเงนในแตละวนเพยงเลกนอย ซงเมอเทยบกบความผนผวนหรอเปลยนแปลงคาของทรพยสนชนดอน อาทเชน ทองคา หรอราคาทดน จะมความเปลยนแปลงผนผวนมากกวา 3.2 เงนฝากเปนหลกประกนทเกบรกษางาย ไมมคาใชจาย การรบเงนฝากไวเปนประกนทาไดโดยงาย ไมมคาใชจาย การเกบรกษาหลกประกนดงกลาวกเปนไปตามปกตประเพณในการรบฝากเงนของสถาบนการเงนนน ๆ อยแลว การควบคมดแลไมใหผขอสนเชอแอบนาหลกประกนดงกลาว ไปใชเปนหลกประกนหนสนรายอนของ ผขอสนเชออนเปนการเพมภาระใหแกหลกประกนนน กไมอาจทาไดโดยงาย เนองจากสถาบนการเงนจะเปนผ เกบรกษาสมดคฝากหรอใบรบฝากเงน หรอมคาสงหามเบกถอนเงนฝากจากบญช เงนฝากทนามาเปนหลกประกนนน 3.3 เงนฝากเปนหลกประกนทมสภาพคลองทสด สบเนองจากคณสมบตของหลกประกนดงกลาวมคาคงทแนนอนในตวเอง ทาใหสามารถนามาเปนหลกประกนไดโดยตลอด มสภาพคลองในการนามาเปนหลกประกนการขอใชสนเชอไดงาย และไดบอยครง ไมจากด กลาวคอ เมอนามาเปนหลกประกนการใชสนเชอในแตละครงแลว เมอผขอใชสนเชอสนภาระความผกพนการชาระหนอนเกดจากการใชสนเชอ การถอนคนซงหลกประกนดงกลาวกทาไดโดยงาย โดยธนาคารคนสมดคฝาก หรอใบรบฝาก หรอมคาสง ยกเลกคาสงหามเบกถอนเงนจากบญชทนาเงนฝากมาเปนหลกประกนไดทนท ไมมขนตอนยงยาก ไมมคาใชจาย และผขอใชสนเชอสามารถนาหลกประกนดงกลาวนมาเปนหลกประกนในการขออนมตใชสนเชออนของผขอใชสนเชอรายดงกลาวนน หรอของผ อนไดตอไป 3.4 การบงคบหลกประกนทาไดงาย เมอเกดกรณทผขอใชสนเชอมหนสนคงคางชาระตอสถาบนการเงน และไมสามารถชาระไดจนถงขนตองถกบงคบคด สถาบนการเงนสามารถดาเนนการบงคบเอากบหลกประกนทเปนเงนฝากไดโดยงาย ไมมขนตอนยงยาก และไมมคาใชจายใด ๆ ทงน เนองจาก

DPU

13

สถาบนการเงนจะดาเนนการหกเงนฝากซงเปนหลกประกนของผใชสนเชอดงกลาว เขาชาระหน ของผใชสนเชอทผใชสนเชอรายนน ๆ คงคางชาระอยกบสถาบนการเงนนน ๆ ไดทนท 3.5 สามารถนาเงนฝากทเปนหลกประกนไปหมนเวยนได หลกประกนดงกลาวน ในระหวางทสถาบนการเงนรบหลกประกนดงกลาวไวเปนประกนหนสนของผขอใชสนเชอ และยงมไดเวนคนใหกบผขอใชสนเชอ การรบหลกประกนดงกลาวไวกเปนเชนเดยวกบการรบฝากเงนตามวตถประสงคหลกของสถาบนการเงนนนๆ นนเอง กลาวคอ สถาบนการเงนชอบทจะนาเงนฝากดงกลาว นาไปรวมไวเปนเงนทนหมนเวยนในการใหสนเชอประเภทเงนก ก เบกเงนเกนบญช และอน ๆ ของสถาบนการเงนนนตอไป ซงในกรณดงกลาวน จะเหนความแตกตางไดชดเจน หากหลกประกนดงกลาวเปนทรพยสนอน อาทเชน เครองเพชร ของประดบอนมคา บาน ทดน รถยนต ธนบตรรฐบาลทระลก สลากออมสน ธนาคารไมสามารถนาทรพยสนดงกลาวซงเปนของผขอใชสนเชอ และนามาเปนหลกประกนในการขอสนเชอใหไวกบสถาบนการเงนออกแสวงหาประโยชนอนไดเลย สถาบนการเงนจะตองเกบรกษาหลกประกน ดงกลาวไวเปนอยางด เพอรอสงมอบคนใหกบผขอใชสนเชอ เมอภาระหนสนของผขอใชสนเชอหมดสนแลว 3.6 หลกประกนทเปนเงนฝากสามารถนามาหกเงนสารอง 6 ไดถงรอยละ 100 ตามประกาศธนาคารแหงประเทศไทย เรอง สนทรพยทไมมราคาหรอเรยกคน ไมได และสนทรพยทสงสยวาจะไมมราคาหรอเรยกคนไมไดของธนาคารพาณชย ตามหนงสอของธนาคารแหงประเทศไทย ท ธปท.สนส.(21) ว.453/2545 ลงวนท 27 กมภาพนธ 2545 ในขอ 12. กาหนดวา “ในการกนเงนสารองสาหรบสนทรพยจดชนทกประเภท เวนแตสนทรพยจดชนสงสยจะสญ ตามขอ 4 (3) (4) และ (6) ใหนามลคาของหลกประกนซงไดประเมนราคาตามหลกเกณฑการประเมนมลคาหลกประกนของสถาบนการเงนตามทธนาคารแหงประเทศไทยกาหนด มาหกออกจากราคาตามบญชของลกหนกอนการกนเงนสารอง โดยธนาคารพาณชยสามารถเลอกทจะนาหลกประกนมาหกออกจากบญชใดของลกหนกอนกได ทงน มลคาของหลกประกนทนามาหกได 6 เงนสารอง หมายถง เงนสารองทกนไวเปนคาเผอหนสญหรอหนสงสยจะสญ คาเผอการลดราคา คาเผอการดอยคา คาเผอการปรบมลคา สาหรบสนทรพยทสงสยวาจะไมมราคาหรอเรยกคนไมได ทงน ธนาคารพาณชยจะตองกนเงนสารองสาหรบสนทรพยจดชนแตละประเภทตามอตรา และหลกเกณฑทธนาคารแหงประเทศไทยกาหนด

DPU

14

จะตองไมสงเกนกวาวงเงนทระบในสญญาจานา สญญาจานอง หรอสญญาประกนแลวแตกรณ ดงน (1) หลกประกนทเปนสทธในเงนฝากทธนาคารพาณชยนน นามาหกไดรอยละ 100 (2) หลกประกนประเภทหนงสอคาประกนทออกโดยธนาคารพาณชย ทงในประเทศ และตางประเทศ กรณทเปน Standby Letter of Credit (SBLC) ใหนามาหกไดรอยละ 100 ของวงเงนทระบใน SBLC และกรณทเปน Letter of Guarantee (LG) ใหนามาหกไดรอยละ 95 ของวงเงนทระบใน LG (3) หลกประกนทใกลเคยงเงนสด เชน หลกทรพยในความตองการของตลาดนามาหกไดไมเกนรอยละ 95 ของราคาตลาด (4) หลกประกนอนนอกจาก (1) (2) และ (3) ทไดมการประเมนราคา หรอมการตราคาไวไมเกน 12 เดอน ใหนามาหกไดไมเกนรอยละ 90 ของมลคาทไดจากการประเมนราคาหรอการตราคา หากมการประเมนราคา หรอมการตราคาไวเกนกวา 12 เดอน ใหนามาหกไดไมเกนรอยละ 50 ของมลคาทไดจากการประเมนราคาหรอการตราคา (5) หลกประกนอนนอกจาก (1) (2) และ (3) สาหรบลกหนรายยอยทมยอด คงคางตากวา 5 ลานบาท ทไดมการประเมนราคาหรอมการตราคาไวไมเกน 36 เดอน ใหนามาหกไดไมเกนรอยละ 90 ของมลคาทไดจากการประเมนราคาหรอการตราคา หากมการประเมนราคาหรอมการตราคาไวเกนกวา 36 เดอน ใหนามาหกไดไมเกนรอยละ 50 ของมลคาทไดจากการประเมนราคา หรอการตราคา (6) ลกหนจดชนรายใดทกระทรวงการคลงคาประกน หรอทรฐบาลจะจดสรรเงนงบประมาณเพอชาระหนให หรอทมหลกฐานวาจะไดรบชาระเงนจากหนวยราชการใดอยาง แนนอน ใหนาวงเงนทไดรบการคาประกน หรอทจะไดรบชาระนนมาหกออกจากราคาตามบญชของลกหนกอนคานวณเงนสารอง สาหรบสนทรพยจดชนกลาวถงเปนพเศษ หรอสนทรพยจดชนควรระวงเปนพเศษ

ตามขอ 7. และสนทรพยจดชนปกตตามขอ 8. ธนาคารพาณชยจะนามลคาของหลกประกนมาหก

ออกจากราคาตามบญชของลกหนกอนการกนเงนสารองหรอไมกได ในกรณทธนาคารพาณชยเลอกทจะนามลคาหลกประกน มาหกออกจากราคาตามบญชของลกหนกอนการกนเงนสารอง มลคาของหลกประกนทจะนามาหกไดใหเปนไปตามขอ (1) (2) (3) และ (6) และสาหรบ

DPU

15

หลกประกนอนนอกจาก (1) (2) (3) และ (6) ทไดมการประเมนราคาหรอมการตราคาไวไมเกน 36 เดอน ใหนามาหกไดไมเกนรอยละ 90 ของมลคาทไดจากการประเมนราคา หรอการตราคา หากมการประเมนราคาหรอมการตราคาไวเกนกวา 36 เดอน ใหนามาหกไดไมเกนรอยละ 50 ของ มลคาทไดจากการประเมนราคาหรอการตราคา เวนแต กรณทเปนลกหนทมบญชอนถกจดชน ตากวามาตรฐาน สงสย หรอสงสยจะสญ มลคาหลกประกนอน นอกจาก (1) (2) (3) และ (6) ทจะนามาหกใหใชเกณฑตามขอ 12 (4) และ (5)” 4. ขอเสยของการใชเงนฝากเปนหลกประกน จากการศกษากฎหมายภายในประเทศของไทย ทมผลบงคบใชในปจจบนเกยวกบกฎหมายหลกประกนดวยทรพยตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย จะเหนไดวากฎหมายหลกประกนจะมบญญตไวเฉพาะในเรองการจานอง คอ ตงแตมาตรา 702-746 ซงเปนการเอาทรพยสนตราไวแกเจาหน เพอเปนประกนการชาระหน โดยไมตองสงมอบทรพยสนนน แตตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท และสามารถใชไดกบอสงหารมทรพย และสงหารมทรพยบางประเภททอาจจานองไดเทานน และเรองการจานา คอ ตงแตมาตรา 748-769 ซงผ จานาตองสงมอบทรพยสนทเปนสงหารมทรพยใหกบผ รบจานา เพอเปนประกนการชาระหน ซงการสงมอบนเปนขอจากดของการจานาตามกฎหมาย ซงใชบงคบมาตงแต พ.ศ. 2471 และไมอาจรองรบการนาสทธตามสญญารบฝากเงนมาเปนหลกประกนได ดงทไดศกษามาแลวขางตน ซงแตกตางจากกฎหมายในระบบของตางประเทศทไดศกษามาแลวในบทท 3 ทใหสทธทโอนกนได เปนวตถแหงการจานาได เชนเดยวกบทรพยทมรปรางอน ๆ แตกฎหมายไทยบญญตไวเฉพาะในเรองของการจานาสทธทมตราสาร ไมมบทบญญตทรองรบเรองการจานาสทธเปนการทวไป เชน มาตรา 362 ตามประมวลกฎหมายแพงญป น ซงทาใหการจานาสทธตามกฎหมายไทยมขอจากด กลาวคอ เจาหนผ รบจานาสทธตามสญญารบฝากเงนเปนหลกประกนไมไดรบความคมครองในฐานะเจาหนทมบรมสทธ คงมแตความผกพนในขอตกลงระหวางคสญญาในฐานะทเปนบคคลสทธเทานน ทาใหหลกประกนทอยในรปของเงนฝากน สามารถถกรอนสทธโดยการถกอายดสทธในเงนฝากนจากเจาหนภายนอก คอเจาหนตามคาพพากษา หรอเจาพนกงานกรมสรรพากรได โดยงาย

DPU

16

5. การใชเงนฝากเปนหลกประกนในรปแบบตาง ๆ ปจจบนน ธนาคารพาณชยทกแหงยงคงถอปฏบตเกยวกบหลกประกนทเปนเงนฝากวาสามารถนามาเปนหลกประกนได โดยทาสญญาหรอขอตกลงเพอกอใหเกดความผกพนระหวางธนาคาร (เจาหน) กบบคคลผ เปนเจาของเงนฝาก เพอใหธนาคาร (เจาหน) สามารถใชสทธ เรยกรองบงคบกบหลกประกนทเปนเงนฝากได เมอลกหนไมชาระหน ซงสญญาหรอขอตกลงทธนาคารพาณชยใหลกคาทาไวเพอเปนประกนนนกระทาในหลายรปแบบ เชน การทาหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก หรอการทาขอตกลงโอนสทธเรยกรอง หรอการทาขอตกลงใหสทธแกธนาคารในการถอนเงนจากบญชเงนฝาก (มอบอานาจใหหกบญช) หรอ ขอตกลงใหหกกลบลบหน ดงนน ผ เขยนจงขอกลาวถงลกษณะของการนาเงนฝากมาเปนหลกประกนในรปแบบตาง ๆ เหลานวามผลบงคบตามกฎหมายไดเพยงใด 5.1 การใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการจานาสทธ ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ไดบญญตเรอง “จานา” ไวตงแตมาตรา 747 ถงมาตรา 769 โดยแบงออกเปนการจานาทรพยสนซงตองมการสงมอบ และการจานาสทธทม ตราสาร เทานน 5.1.1 ลกษณะของสญญาจานาซงตองมการสงมอบ ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 747 บญญตวา “อนวาจานานน คอสญญาซงบคคลคนหนง เรยกวาผ จานา สงมอบสงหารมทรพยสงหนงใหแกบคคลอกคนหนงเรยกวา ผ รบจานา เพอเปนประกนการชาระหน” การจานาจงประกอบดวยสาระสาคญ 2 ประการ คอ ประการแรก ผ จานาตองสงมอบทรพยสนทจานาใหแกผ รบจานา 7 เพอเปนประกนการชาระหน ถาไมมการสงมอบทรพยสนกไมเปนการจานา การสงมอบจงเปนสาระสาคญ และถอเปนแบบแหงสญญาจานา เพราะสทธจานานนเปนสทธทกอตงขนโดยบทบญญตของกฎหมาย จงเปนทรพยสทธ มไดกอตงขนโดยสญญาหรอขอตกลง ดงจะเหนไดวา แมคสญญาจะตกลงกนทาหลกฐานเปนหนงสอหรอทาสญญาจานาเปนหนงสอ แตถามไดมการสงมอบทรพยสนทจานาแลว

7 ชมพล จนทราทพย. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะ คาประกน จานอง จานา, กรงเทพมหานคร : สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2537, หนา 144

DPU

17

กไมถอวาเปนการจานาตามกฎหมาย เพราะกฎหมายมงถงผลแหงการใชทรพยสนเพอเปนหลกประกน คอใหเจาหนมอานาจทจะบงคบเหนอทรพยสนนนได เมอลกหนไมชาระหน โดยการนาทรพยสนไปขายเพอนาเงนมาชาระหน ซงการทจะบงคบตามทรพยสทธทมอยเหนอทรพยสนทเปนสงหารมทรพยเชนนนได จะตองมตวทรพยรองรบการใชสทธดงกลาว ดงนน หากไมมการสงมอบทรพยสนใหอยในความครอบครองของเจาหน เจาหนกยอมไมสามารถใชสทธบงคบเหนอทรพยสนนนได ทาใหขาดสภาพของการเปนหลกประกนตามกฎหมาย เพราะไมกอใหเกดทรพยสทธใด ๆ เหนอทรพยสนทจานา ดงจะเหนไดจากบทบญญตทวาดวยการระงบสนไปแหงการจานาทบญญตไวในมาตรา 769 (2) ทวา “อนจานายอมระงบสนไป (2) เมอผ รบจานายอมใหทรพยสนจานากลบคนไปสครอบครองของผ จานา” แตในสวนของการครอบครองทรพยสนทจานา คสญญาอาจจะ ตกลงกนใหบคคลภายนอกเปนผ เกบรกษาทรพยสนจานาได ตามมาตรา 749 8 การสงมอบสามารถกระทาไดโดยการโอนการครอบครอง จงนาหลกเรองการโอนการครอบครองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1378 และ 1379 9 มาใชสาหรบเรองการสงมอบดวย นอกจากนน การสงมอบทรพยสนดงกลาว ยงตองประกอบดวยเจตนาเพอเปนประกนในการชาระหนดวย มฉะนนมใชการจานา กลาวคอ ตองมหนประธานกอน แลวจงมการตกลงสงมอบทรพยสนเพอเปนหลกประกนในการชาระหนนน สญญาจานาจงเปนสญญาอปกรณ ซงหากหนประธานเสอมเสยหรอระงบไปไมวาดวยเหตใด ๆ กตาม การจานาซงเปนสญญาอปกรณกจะตองระงบไปดวย แมวาผ รบจานาจะยงมไดสงมอบทรพยสนทจานาคนใหแก ผ จานากตาม สทธทผ รบจานามอยเหนอทรพยสนนนกสนสดลง ดงทบญญตไวในมาตรา 769 (1) ทวา “อนจานายอมระงบสนไป (1) เมอหนซงจานาเปนประกนอยนนระงบสนไปเพราะเหตประการอนมใชเพราะอายความ หรอ…..” 8 มาตรา 749 บญญตวา “คสญญาจานาจะตกลงกนใหบคคลภายนอกเปนผ เกบรกษาทรพยสนจานาไวกได” 9 มาตรา 1378 บญญตวา “การโอนไปซงการครอบครองนน ยอมทาไดโดยสงมอบทรพยสนทครอบครอง” มาตรา 1379 บญญตวา “ถาผ รบโอนหรอผแทนยดถอทรพยสนอยแลว ทานวาการโอนไปซงการครอบครองจะทาเพยงแสดงเจตนากได”

DPU

18

ลกษณะสาคญของสญญาจานาประการตอมา คอ ทรพยสนทจานาตองเปนสงหารมทรพย มาตรา 140 บญญตวา “สงหารมทรพย หมายความวา ทรพยสนอนนอกจากอสงหารมทรพย และหมายความรวมถงสทธอนเกยวกบทรพยสนนนดวย” ทงน ไดมนกกฎหมายบางทานมความเหนวา 10 เมอสงหารมทรพยนน หมายถงสทธทงหลายอนเกยวดวยสงหารมทรพยดวย ฉะนน สทธอนเกยวดวยสงหารมทรพยจงยอมจานากนได หากกฎหมายไมไดยกเวนหรอหามไว และทาไดโดยอาศยมาตรา 747 นเอง เพราะสทธดงกลาวเปนสงหารมทรพย และนกกฎหมายอกทานหนง 11 มความเหนวา เมอสทธนเปนสงหารมทรพยแลว การจานากยอมทาไดตามมาตรา 747 อนเปนหลกทวไปแหงสญญาจานา และเมอสทธนนเปนทรพยทไมมรปรางแลว การสงมอบยอมทาไดดวยการแสดงเจตนาตอกนเทานนกเปนการเพยงพอแลว 5.1.2 ความหมายของคาวาทรพยสนทเปนสทธ ในตางประเทศ ไดมผใหความหมายของคาวาทรพยสน (Property) 12 ดงน 1. สทธตามกฎหมายทกชนด (All Legal Rights) ตามความหมาย อยางกวางทสด ทรพยสนกนความถงสทธตามกฎหมายทกชนด ไมวาจะรปใด ๆ ทรพยสนของบคคลหนงไดแก ทกสงทกอยางทเปนของเขาตามกฎหมาย 2. สทธแหงความเปนเจาของ (Proprietary Rights) ในประการทสอง และในความหมายทแคบกวา ทรพยสนหาไดหมายความรวมถงสทธของบคคลทกอยางไม แตหมายความถงเฉพาะสทธแหงความเปนเจาของ ซงตรงกนขามกบสทธเฉพาะตวบคคล สทธแหงความเปนเจาของประกอบขนดวยทรพยสมบตหรอทรพยสนของบคคล สวนสทธเฉพาะตวบคคลประกอบขนดวยสถานะหรอสภาพของบคคล ในความหมายดงกลาวน ทดน ขาวของ หนสวนและ

10 ไพจตร ปญญพนธ. จานาสทธ บทบณฑตย ตอนท 3 เลมท 35 พ.ศ. 2521, หนา 429 “ “แกความเขาใจเรองจานาสทธ” บทบณฑตย ตอนท 2 เลมท 36 พ.ศ. 2522, หนา 180 หมายเหตทายคาพพากษาฎกาท 4102/2539 11 ธนวฒน เนตโพธ. “เรองท 12.3.5 ลกษณะของสญญาจานาทใชในทางพาณชย” เอกสารการสอนชดวชา กฎหมายธรกจ (Business Law) หนวยท 7-15, หนา 441 12 Salmond, Jurisprudence, London : Sweet & Maxwell Co., 1947. p. 368 –385.

DPU

19

หน ซงบคคลหนงไดรบชาระเปนทรพยสนของเขา แตชวต เสรภาพ หรอชอเสยงของเขาหาใช ทรพยสนไม 3. สทธแหงความเปนเจาของทรพยสน (Proprietary Rights in Rem) คาวา ทรพยสนมไดหมายความถง สทธแหงความเปนเจาของ (Proprietary Rights) ทงหมด ทกอยางไป แตหมายความถงสทธแหงความเปนเจาของ (Proprietary) และสทธในทรพย (Real) ทงสองอยางรวมกนเทานน กฎหมายลกษณะทรพยสน เปนกฎหมายทวาดวยสทธแหงความเปนเจาของทรพยสน สวนกฎหมายทวาดวยสทธเหนอบคคลกคอ กฎหมายลกษณะหน โดยเหตน สทธในทดนประเภท Freehold (สทธในทดนประเภทหนงคลายกบกรรมสทธ) หรอสทธในทดน เนองจากการเชา หรอสทธบตรในประดษฐกรรม (Patent) หรอลขสทธ (Copyright) เหลานเปน ทรพยสน แตหน (สทธในหน) หรอผลประโยชน หรอสวนไดเสยทเกดจากสญญา หาใชทรพยสนไม 4. ทรพยสนมรปราง (Corporeal Property) ในประการสดทาย ความหมายทแคบทสดของคาวา ทรพยสน กคอ ทรพยทมรปราง กลาวคอ สทธแหงความเปน เจาของวตถทมตวตนจบตองได หรอตววตถนนเอง 5.1.3 ทรพยสนทเปนสทธมความหมายรวมไดทงทรพยสทธ และบคคลสทธ ทรพยสนทเปนสทธ ไดแก ประโยชนหรออานาจทกฎหมายรบรองใหบคคลมอยเหนอวตถมรปรางและไมมรปราง ทอาจมราคาและอาจถอเอาได สทธเกยวกบทรพยสน อาจจาแนกไดเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ 1. ทรพยสทธ เปนสทธทกฎหมายมบทบญญตกาหนดไวโดยเฉพาะในการรบรองใหบคคลมอานาจเหนอทรพยสนของตน ซงทาใหบคคลอนตองมหนาทงดเวนไมกระทาการใด ๆ อนเปนการละเมด หรอรบกวนการใชสทธของเขา ตลอดจนใหอานาจทอาจบงคบใหเปนไปตามสทธไดดวยตนเอง โดยไมจาตองรองขอตอศาลกได 13 ทรพยสทธจงมทรพยสนเปนวตถแหงสทธ และมลกษณะเปนการถาวร ไมเสอมเสยไปดวยการไมใช เวนแตจะเสยไปหรอสนสดลงโดยอายความแตเฉพาะเทาทกฎหมายบญญตไวเปนพเศษเทานน

13 พชญ รพพนธ. คาสอนชนปรญญาตร ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป กรงเทพ-มหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2516, หนา 89

DPU

20

อานาจของทรพยสทธเปนอานาจเดดขาด สามารถใชยนกบบคคลได ทวไป ดงนน ทรพยสทธจะกอตงไดกโดยเฉพาะทกฎหมายรบรองไวเทานน ดงทประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1298 บญญตไววา “ทรพยสทธทงหลายนน ทานวาจะกอตงขนไดแตดวยอาศยอานาจในประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอน” การทกฎหมายบญญตกฎเกณฑไวเชนน กเพอหามมใหมการทาสญญากอตงทรพยสทธกนขนเอง ตองแลวแตวากฎหมายจะบญญตกอตงขนใหอานาจโดยตรง ลกษณะของทรพยสทธ มดงน 1. ทรพยสทธมวตถแหงสทธเปนทรพยสนโดยตรง 2. ทรพยสทธจะเกดขนไดกแตโดยอานาจของกฎหมายเทานน ผใดจะคดแบบทรพยสทธขนใหมโดยไมมกฎหมายรบรองไมได 3. ทรพยสทธกอใหเกดหนาทแกบคคลทวไปทจะตองงดเวนไมขดขวางตอการใชทรพยสทธของเจาของทรพยนน 4. ทรพยสทธจะตดตวทรพยไปเสมอ ไมวาทรพยนนจะถกโอนไปอย กบใคร 5. ทรพยสทธมลกษณะคงทนถาวร และไมหมดสนไปโดยการไมใช 6. การไดมา เปลยนแปลง ระงบ และกลบคนมาซงทรพยสทธ ตองทาตามแบบทกฎหมายกาหนด โดยเฉพาะทเกยวกบอสงหารมทรพย ตองทาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอเจาพนกงานผ มอานาจ 2. บคคลสทธ คอ 14 อานาจระหวางบคคลโดยเฉพาะบางคน หรอ บางกลม ซงมวตถแหงสทธเปนการกระทา หรอการงดเวนกระทา สทธดงกลาวจงเปนสทธทมอยเหนอบคคล ในการทจะบงคบใหกระทา หรอหามมใหกระทาการอยางใดอยางหนง หรอใหสงมอบทรพยสน ซงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 194 ไดบญญตรบรองถงสทธทเจาหนจะไดรบชาระหนจากลกหนดงกลาวนไววา “ดวยอานาจแหงมลหน เจาหนยอมมสทธจะเรยกให

14 G.W. Paton, A Text Book of Jurisprudence, (Oxford : The English Language Book Society and Oxford University Press, 1964) p. 252 –253.

DPU

21

ลกหนชาระหนได อนงการชาระหนดวยงดเวนการอนใดอนหนงกยอมมได” ดวยเหตน บคคลสทธจงมความเกยวพนระหวางบคคลดวยกน ไมใชอานาจทใชตอทรพยสนโดยตรงอยางทรพยสทธ แตกเปนสทธเรยกรองในเรองหนใหผ อนทาประโยชนในทางทรพยสนใหแกตน จงนบวาสทธเรยกรองในเรองหน เปนสทธเกยวกบทรพยสนดวยอยางหนง ดงทไดกลาวแลววา บคคลสทธหรอสทธเรยกรองนเปนความเกยวพนระหวางบคคลดวยกน ดงนน การเกดสทธเรยกรอง จงเปนเรองทกฎหมายบญญตลกษณะความเกยวพนระหวางบคคล โดยการแสดงเจตนาระหวางกนทเรยกวา “คาเสนอ” และ “คาสนอง” ทาใหเกดเปน “สญญา” ขน 15 สวนการบงคบตามสทธเรยกรองนน ตองบงคบตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 2 เรองหน นอกจากสญญาจะเปนบอเกดของบคคลสทธ และสทธเรยกรองแลว บคคลสทธ หรอสทธเรยกรอง อาจเกดจากกฎหมายกาหนดโดยไมจาตองอาศยเจตนาของบคคล แตกฎหมายเปนผ กาหนดการกระทานน ๆ กอใหเกด “สทธ” ซงไดแก จดการงานนอกสง ลาภมควรได และละเมด ในการบงคบตามสทธหรอหนาทของบคคล ผ เปนเจาของสทธ ตามบคคลสทธ หรอสทธเรยกรองนน ไมอาจบงคบใหเปนไปตามสทธไดดวยตนเอง หากเกดมบคคลอนมาละเมด หรอโตแยงสทธ จะตองขอความคมครองโดยใชสทธทางศาลเสมอ โดยจะตองใชสทธ ดงกลาวภายในเวลาทกาหนดไวในกฎหมายทเรยกวาอายความ จงอาจสรปลกษณะของบคคลสทธ ไดดงน 1. บคคลสทธเปนอานาจทเกดระหวางบคคล โดยอานาจแหงกฎหมาย จากนตเหต หรอนตกรรมกได 2. บคคลสทธมวตถแหงสทธเปนการกระทา หรองดเวนกระทาการ 3. บคคลสทธกอใหเกดหนาทแกบคคลโดยเฉพาะเจาะจงเทานน หาอาจจะใชยนบคคลอน ๆ ทมใชคกรณไดไม กลาวคอ คสญญา ทายาท หรอผ สบสทธจากคสญญาเทานนทมหนาทตองกระทาการ หรองดเวนกระทาการตามสญญา หรอในเรองละเมดกกอใหเกด

15 จตต ตงศภทย. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 2 วาดวยมลแหงหน กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2523, หนา 83

DPU

22

หนาทตองชดใชคาสนไหมทดแทนเฉพาะตวคนทาละเมดเทานน เวนแตจะมกฎหมายบญญตไวเปนอยางอน 4. บคคลสทธมลกษณะไมถาวร และยอมสนไปถามไดใชภายในกาหนดอายความ บคคลสทธ ไดแก สทธตามสญญาทงหมด สทธเรยกคาสนไหมทดแทนเนองจากการละเมด เปนตน 5.1.4 สทธจานาถอเปนทรพยสทธ สทธจานาเปนสทธทกอตงขนโดยบทบญญตของกฎหมาย เชนเดยวกบสทธจานอง จงเปนทรพยสทธ เพราะการจานาตองมการสงมอบสงหารมทรพยใหแกเจาหนเพอเปนประกนการชาระหน ตามทกฎหมายกาหนด ไมใชเพยงแคการตกลงกนทาหลกฐานเปนหนงสอ

หร◌อทาสญญาจานาเปนหนงสอ เมอเปนทรพยสทธแลวสามารถใชยนกบบคคลไดทกคน โดยท

บคคลทวไปจะตองเคารพตอผ เปนเจาของทรพยสทธนน ผ เขยนเหนวา เมอพจารณาลกษณะสาคญของการจานาทง 2 ประการ คอตองเปนสงหารมทรพย และตองมการสงมอบ จงจะกอใหเกดสทธจานาขนตามกฎหมาย ดงนน สงหารมทรพยทจะนามาจานาตามมาตรา 747 จะตองสามารถสงมอบใหอยในความครอบครองของเจาหนไดดวย คอ เจาหนสามารถแสดงกรยายดถอไวได การสงมอบจงไมสามารถกระทาไดเพยงการแสดงเจตนาตอกน ดงนน วตถไมมรปราง จงเปนทรพยสนทโดยสภาพไมอาจสงมอบใหแกกนได แมจะรวมอยในความหมายของสงหารมทรพย ผ เขยนกมความเหนวา ไมสามารถนามาจานาไดตามมาตรา 747 เพราะการจานาตามมาตรา 747 จะตองมการสงมอบทรพยสนทจานาใหแกผ รบจานาดวย การจานาจงจะสมบรณ อยางไรกตาม สทธอนเกยวกบทรพยสนอาจนามาจานาไดหากเขาลกษณะของสทธทมตราสาร ซงกฎหมายในเรองจานาไดกาหนดวธการไว เพราะมตราสารทจะนามาสงมอบใหเจาหนยดถอไวแทนตวทรพยหรอสทธนน สวนสทธอนเกยวกบทรพยสนอน ๆ ทมใชสทธซงมตราสารยอมไมสามารถนามาจานาได เพราะไมมตราสารทจะนามาสงมอบแทนตวทรพยหรอสทธใหแกผ รบจานา

DPU

23

5.1.5 การจานาสทธทมตราสาร ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยของไทย มไดกลาวถงหลกเกณฑในเรองของการจานาสทธไวเปนการเฉพาะ เวนแตในกรณทรพยสนทจานาเปนสทธซงมตราสาร ตามมาตรา 750 16 การจานาตราสารชนดออกใหแกบคคลเพอเขาสง ตามมาตรา 751 17 การจานาตราสารชนดออกใหแกบคคลโดยนาม ตามมาตรา 752 18 และการจานาใบหนหรอใบหนก ตามมาตรา 753 19 จงเหนไดวา กฎหมายมไดประสงคทจะใหมการนาสทธโดยทวไปมาจานาตามบทบญญตในลกษณะน เพราะสทธทไมมตราสาร อาจเปนสทธทบงคบไดแตในฐานะทเปนบคคลสทธ เชน สทธตามสญญาตาง ๆ ถงแมจะมกฎหมายกาหนดวา ตองมหลกฐานเปนหนงสอ หรอตองทาเปนหนงสอ จงจะฟองรองบงคบคดได แตการทาหลกฐานเปนหนงสอหรอการทาเปนหนงสอดงกลาว กมใชเรองความสมบรณของสญญานน ๆ เพราะแมคสญญาจะมไดมหลกฐานเปนหนงสอหรอทาสญญาเปนหนงสอ สญญานนกยงคงใชบงคบไดในระหวางคสญญา เพราะเปนบคคลสทธทมอยระหวางกน มไดทาใหความสมบรณของสญญานนเสยไปแตอยางใด แตอยางไรกตาม กฎหมายในเรองจานากมไดใหความหมายของคาวา “สทธทมตราสาร” ไว จงเกดปญหาวา สทธทมตราสาร ตามความหมายของมาตรา 750 มความหมายเพยงใด

16 มาตรา 750 บญญตวา “ถาทรพยสนทจานาเปนสทธซงมตราสาร และมไดสงมอบตราสารนนใหแกผ รบจานา ทงมไดบอกกลาวเปนหนงสอแจงการจานาแกลกหนแหงสทธนนดวยไซร ทานวาการจานายอมเปนโมฆะ” 17 มาตรา 751 บญญตวา “ถาจานาตราสารชนดออกใหแกบคคลเพอเขาสง ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอก เวนแตจะไดสลกหลงไวทตราสารใหปรากฏการจานาเชนนน อนง ในการน ไมจาตองบอกกลาวแกลกหนแหงตราสาร” 18 มาตรา 752 บญญตวา “ถาจานาตราสารชนดออกใหแกบคคลโดยนาม และจะโอนกนดวยสลกหลงไมได ทานวาตองจดขอความแสดงการจานาไวใหปรากฏในตราสารนนเอง และทานหามมใหยกขนเปนขอตอสลกหนแหงตราสารหรอบคคลภายนอก เวนแตจะไดบอกกลาวการจานานนใหทราบถงลกหนแหงตราสาร” 19 มาตรา 753 บญญตวา “ถาจานาใบหน หรอใบหนกชนดระบชอ ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบรษท หรอบคคลภายนอก เวนแตจะไดจดลงทะเบยนการจานานนไวในสมดของบรษท ตามบทบญญตทงหลายในลกษณะ 22 วาดวยการโอนหนหรอหนก”

DPU

24

ในเรองน ทานศาสตราจารยไพจตร ปญญพนธ ใหคาอธบายวา 20 การจานาสทธทมตราสารตามมาตรา 750 ในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย คาแปลภาษาองกฤษใชคาวา “a right represented by a written instrument” ซงแปลไดวา คอ “ตราสารใชแทนสทธหรอทรพย” มใชตราสารทเปนเพยงหลกฐานแหงสทธ หรอหลกฐานแหงหนในความหมายทวไป เทานน และไดใหความเหนเกยวกบ “สทธทมตราสาร” วา 21 “…..สทธซงมลกษณะเปนวตถไมม รปรางตามความหมายในมาตรา 94 (ปจจบนคอ มาตรา 138) นน โดยธรรมชาตของมนไมมตวตนทจะหยบยนสงมอบใหแกกนได แตกระนนกด สาหรบสทธบางอยาง เชน สทธในตวเงน ประทวนสนคา ในวงการคาขายไดทาตราสารขนเพอใชเปนตวสทธนนเอง การโอนขายจาหนายสทธเชนน ใชวธการสงมอบตราสารกนประหนงวา เปนทรพยมตวตนเหมอนอยางธนบตร สทธมตราสารเปนสาคญหมายความรวมถง ตราสารเปลยนมอ ซงโดยปฏบตของพอคาใชสงมอบโอนกนไดเชนน เทานน เขาใจวาไมหมายความถงสทธอยางอน…..” นกกฎหมายอกทานหนง 22 ไดใหคาอธบายถงลกษณะทางกฎหมายของ “ตราสาร” (Instrument) วาหมายถง เอกสารทเปนลายลกษณอกษร ทใชเพอใหความมงหมายตามกฎหมายเฉพาะอยางมผลบงคบ ตราสารนมใชเปนหลกฐานแหงสทธหรอหนาทเทานน แต ตวตราสารนนเองเปนเอกสารทกอตงสทธและหนาท และหามพสจนแกไขเพมเตมขอความใน ตราสารโดยพยานบคคล และในตารากฎหมายตางประเทศ ไดอธบายความหมายของคาวา “Instrument” ไวดงน “Instrument” In general usage the word “Instrument” means any tool used to do a particular job. In English law the word is used in narrower, more specialised to mean a written document used to effect some particular legal purpose. It has been defined as “any written document under which any right or liability….exists” 23 20 ไพจตร ปญญพนธ. การจานาสทธทจะไดรบเงนฝากคน, ดลพาห เลม 6 ปท 39 พฤศจกายน-ธนวาคม พ.ศ.2535, หนา 9. และคาพพากษาฎกาท 2051/2537 21 ม.ร.ว. เสนย ปราโมช, หมายเหตทายคาพพากษาฎกาท 633/2478 22 พนดา วธนเวคน. “ผลของการโอนบลออฟเลดงในระบบกฎหมายไทย” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนตศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529, หนา 75 23 Mason v.Schuppisser (1899) 81 L.T.147 per Sterling, J. at p.148.

DPU

25

“A document of this kind is not merely evidence of a right or liability, the document itself is the instrument by which the rights or liabilities are created.” 24 ดงนน ผ เขยนจงมความเหนวา แมบทบญญตในเรองจานา จะมไดใหคาจากดความหรอความหมายของคาวา “สทธทมตราสาร” ตามมาตรา 750 ไว แตจากความเหนของนกกฎหมาย และโดยการเทยบเคยงจากตาราตางประเทศ กอาจกลาวไดวา สทธทมตราสาร นาจะหมายถง ตราสารทใชแทนสทธในทรพยสน ทเปนวตถแหงสทธตามตราสารนน ซงหากไมมตราสารแลว ยอมจะบงคบตามสทธทมอยไมไดเลย เพราะตราสารนนเองเปนสงทกอใหเกดสทธขน ดงนน การโอนตราสารจงมผลเปนทงการโอนสทธเรยกรองในหน และการโอนความเปนเจาของใน ทรพยสนทเปนวตถแหงสทธตามตราสารนนดวย การโอนสทธตามตราสารจงตองกระทาตามแบบวธการของตราสารนน ๆ ซงมใชแบบของการโอนสทธเรยกรองในหนตามธรรมดา ความหมายของคาวาตราสารในเรองน จงมความซบซอนกวาการทาหลกฐานเปนหนงสอ หรอการทาเปนหนงสอเพยงเพอเปนหลกฐานแหงหนในการฟองรองบงคบคดเทานน และไมหมายความรวมถงสทธตามสญญาตาง ๆ โดยทวไป ซงสามารถโอนกนไดโดยวธการโอนสทธเรยกรองอยแลว ตวอยางของสทธทมตราสาร ไดแก ตวเงน ใบหน ใบตราสง ใบประทวนสนคา เปนตน 5.1.6 วธบงคบจานาตามทกฎหมายกาหนด เมอหนถงกาหนดชาระ ถาลกหนไมชาระหน ผ รบจานายอมมสทธทจะบงคบชาระหนเอากบทรพยทจานาไวได โดยไมตองฟองคดตอศาล โดยใชหลกเกณฑการบงคบจานาตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ในสวนทวาดวยการบงคบจานา อยางไรกด แมการจานาจะกอใหเกดสทธแกเจาหน ในอนทจะบงคบจานาเอาจากทรพยสนทลกหนนามาประกนหนไวกตาม แตเจาหนจานาอาจสละสทธบงคบชาระหนแบบเจาหนมประกน แลวใชสทธบงคบลกหนอยางเจาหนสามญกได ทงน เพราะไมไดมกฎหมายบงคบวาผ รบจานาจะตองบงคบจานาอยางเดยว ดงจะพจารณาไดจากตวอยางคาพพากษาฎกาท 485/2513

24 James Mcloughlin, Introduction to Negotiable Instrument. (London : Butterworths, 1983), p.23.

DPU

26

คาพพากษาฎกาท 485/2513 ระหวาง นางเพยร จตรตน (หมาย) โจทก นางไศลทพย ตาปนานนท ท 1, พนตารวจเอก พชต มปรชา ท 2 จาเลย โจทกฟองวา จาเลยทงสองไดทาสญญาก เงนโจทก จานวน 35,000 บาท มการสงมอบตนเงนกครบถวน จาเลยทงสองชาระดอกเบยใหโจทกเพยง 3 เดอน หลงจากนนกไมไดชาระทงตนเงนและดอกเบยอก โจทกทวงถาม จาเลยทงสองกผดผอนเรอยมา โจทกจงฟองขอใหศาลบงคบใหจาเลยชาระหนตนเงนพรอมดอกเบย จาเลยทงสองใหการสรปไดวา สญญาก ทโจทกอางไดมการทาไวจรง แตมไดปดอากรแสตมปใหบรบรณ และสญญากดงกลาวไดถกยกเลกเพกถอนไปแลว โดยไดมการทาสญญาขนใหมแทน โดยใหจาเลยท 1 เปนผก จาเลยท 2 เปนผ คาประกน จาเลยท 1 ไดมอบทะเบยนรถใบโอนพรอมรถยนตแกโจทกไวเปนประกน แตโจทกเองไมยอมขายรถคนดงกลาวเพอบงคบชาระหน ทงปลอยทงไวจนรถอยในสภาพเสอมราคา โจทกจงไมมอานาจฟอง และจาเลยกไมตองรบผดแมในเรองดอกเบย จาเลยท 2 ตอส ดวยวา โจทกผอนเวลาการชาระหนใหจาเลยท 1 โดยจาเลยท 2 ในฐานะผ คาประกนไมยนยอม ดงนน ผ คาประกนจงหลดพนความรบผด ศาลชนตน พจารณาแลวเหนวา จาเลยทงสองไดรวมกนทาสญญากตามฟองจรง และสญญากดงกลาวสมบรณรบฟงเปนพยานไดตามกฎหมาย มการมอบใบทะเบยนรถ ใบโอน และตวรถยนตไวเปนประกนการชาระหนแกโจทกจรง แตโจทกไมใชสทธบอกกลาวบงคบจานาเอง จนเมอเวลาลวงเลยมาทาใหรถยนตใชการไมไดโจทกจงไมมสทธฟอง พพากษายกฟอง โจทกอทธรณ ศาลอทธรณ พจารณาแลวเหนวา จาเลยทงสองรวมกนก ยมเงนโจทก เมอยงมไดชาระหนภายในกาหนดเวลา จาเลยจงมหนาทตองชาระตนเงนพรอมดอกเบย พพากษากลบ ใหจาเลยทง 2 ชาระตนเงนและดอกเบยคนแกโจทก จาเลยทงสองฎกาใหพพากษายกฟอง

DPU

27

ศาลฎกาพจารณาแลวเหนวา จาเลยทงสองไดรวมกนทาสญญาก เงนไวจรงดงฟองโจทก และแมจะฟงไดวา มการจานารถยนตเปนประกนหลกฐานการก ยมกตาม แตศาลฎกาเหนวา ลกษณะของการจานาเปนการเอาทรพยเปนประกนการชาระหน อาจแบงแยกการจานากบหนทเอาทรพยเปนประกนนนเปนคนละสวนได หรออกนยหนง หนทมจานาเปนประกนนน เจาหน จะใชสทธเรยกรองอยางหนสามญโดยบงคบชาระหนจากทรพยสนทวไปของลกหน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 214 หรอจะบงคบชาระหนจากทรพยสนทจานาอยางหนง อยางใดกได การจานามไดผกพนผ รบจานาใหตองบงคบจานาเฉพาะแตทางเดยว ฉะนน โจทกจะใชสทธบงคบจาเลยอยางหนสามญ โดยสละบรมสทธทโจทกมเหนอทรพยทจานากยอมทาได นอกจากนการทจาเลยอางวา โจทกปลอยใหรถยนตชารดทรดโทรมทาใหเสอมราคานน จาเลยมสทธทจะวากลาวเอากบโจทกไดตามกฎหมายอยแลว เมอจาเลยไมใชสทธดงกลาว ถอวาจาเลย ละเลย จงเปนความผดของจาเลยเอง พพากษายนตามคาพพากษาศาลอทธรณ จากคาพพากษาฎกาดงกลาวขางตน จะเหนไดวา ผ รบจานาจะบงคบจานา หรอจะสละสทธในการขอบงคบจานาเสย แลวใชสทธเรยกรองอยางเจาหนสามญกได แตถาเจาหนเลอกเอาวธใชสทธเรยกรองอยางเจาหนสามญ เจาหนกมสทธทจะบงคบชาระหนจาก ทรพยสนทจานา รวมทงทรพยอนของลกหนไดดวย แตถามเจาหนตามคาพพากษาคนอนอก เจาหนดงกลาวมสทธเขาขอเฉลยเงนทไดจากการขายทอดตลาดทรพยจานาดวย 25 ผ รบจานาจะอางวาตนเปนเจาหนทมบรมสทธเหนอทรพยไมได นอกจากน หากเจาหนสละสทธการบงคบจานาแลว จะมาบงคบจานาในภายหลงไมไดอก 26 ถาผ รบจานาเลอกใชวธบงคบจานา การบงคบจานาตองปฏบตตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 และมาตรา 765 กลาวคอ

25 ถาวร โพธทอง. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยประกนดวยบคคล

และทรพย กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2523, หนา 138. 26 เทยบเคยงคาพพากษาฎกาท 69/2511 จานองทดนไว ตอมาไดยกทดนตใชหนใหแกผ รบจานอง แมจะมไดทาเปนหนงสอและจดทะเบยนตอพนกงานเจาหนาท ผ รบจานองและทายาทซงไดครอบครองโดยความสงบ และเปดเผยดวยเจตนาเปนเจาของมากกวา 10 ป ยอมไดกรรมสทธ สทธไถจานองจงระงบไป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 321 ประกอบกบมาตรา 744 (1)

DPU

28

1. ผ รบจานาตองบอกกลาวเปนหนงสอไปยงลกหนใหชาระหน โดยหนงสอบอกกลาวตองมขอความวา ใหชาระหนและอปกรณภายในกาหนดเวลาทเจาหนผ รบจานาจะกาหนดไป ทงน เปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 วรรค 1 สวนระยะเวลานานเทาใดทจะถอวา เปนระยะเวลาอนควรทเจาหนกาหนดนน ตองพจารณาเปนเรอง ๆ ไป ทงน โดยพจารณาถงจานวนเงนทจะตองชาระหน ความสมพนธระหวางผ จานากบผ รบจานาวาเคยตดตอคาขายผอนผนกนมามากนอยเพยงใด เชน เจาหนเคยบอกกลาวใหลกหนชาระหน หลายครงแลว แตลกหนไมชาระ การทเจาหนบอกกลาวครงสดทายกอนบงคบจานองโดยใหเวลาชาระหนเพยง 10 วน หาเปนเวลาทนอยเกนสมควรไม 27 ในกรณทผ จานาไมใชลกหน แตเปนบคคลอนทจานาทรพยสนของเขาเพอประกนหนของลกหน ในกรณเชนน เจาหนตองบอกกลาวผ จานาดวย เพราะคาวา “ลกหน” ในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 วรรค 1 ไมไดหมายความถงผ ทเปนหนในหน ประธานเทานน ผ จานาซงเอาทรพยสนมาประกนหนแกลกหนกถอวาเปนลกหนเหมอนกน ทงน โดยพจารณาเทยบเคยงจากคาพพากษาฎกาในเรองคาประกน ทวาในกรณทเจาหนไดฟอง เรยกหนไปยงศาลแลว ตอมาเจาหนทาคารองยนตอศาลขอถอนชอลกหนผนนออกจากฟองโดยไมตองใหรบผดชอบตอไป ถอวาเปนการแสดงเจตนาปลดหนใหแกกนตามกฎหมาย ซงในคาพพากษาฎกาดงกลาว ศาลฎกาเหนวานายประกนเปนลกหนเหมอนกน 28 2. หากลกหนละเลยไมปฏบตตามคาบอกกลาว กลาวคอ เมอพนระยะเวลาตามทกาหนดไวในคาบอกกลาวแลว ลกหนยงไมนาเงนมาชาระหน ผ รบจานาสามารถเอาทรพยสนทจานาออกขายทอดตลาดได ทงน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 วรรค 2 โดยไมตองฟองศาลขอใหพพากษาบงคบจานา เพราะผ รบจานาครอบครองทรพยนนอยแลว แตกอนทผ รบจานาจะทาการขายทอดตลาด ผ รบจานาจะตองมจดหมายบอกกลาวไปยง ผ จานา แจงเวลาและสถานท ซงจะทาการขายทอดตลาดดวย ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 วรรค 3 เหตทผ รบจานาตองบอกกลาวเรองการขายทอดตลาดไปยงผ จานา กเพอใหผ จานาไดมโอกาสเขาสราคาในการขายทอดตลาดกบบคคลอน ๆ

27 เทยบเคยงคาพพากษาฎกาท 468/2488 ในเรองจานอง 28 คาพพากษาฎกาท 1012/2474

DPU

29

ดวย หากผ รบจานาไมบอกกลาวหรอบอกกลาวไมถกตอง แลวเอาทรพยจานาขายทอดตลาดไป ผ รบจานาตองรบผดชอบถาขายทอดตลาดไดราคาตากวาราคาขายธรรมดาในทองตลาด หรอถาทรพยจานาเปนของพเศษ เชน เปนของหายาก ตองคานวณตามราคาพเศษ 29 3. ในกรณทผ รบจานาไมสามารถบอกกลาวบงคบจานาแกลกหนได อาจเปนเพราะเจาหนไมทราบวาลกหน หรอผ จานายายไปอยทใด หาตวไมพบ กไมจาตองบอกกลาว กฎหมายบญญตใหผ รบจานาเอาทรพยทจานาออกขายทอดตลาดไดเหมอนกน แตทงน หนคางชาระทจะบงคบจานาจะตองคางชาระมาเปนเวลา 1 เดอนแลว ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 765 จะเหนไดวา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 มหลกวา กอนจะบงคบจานาเพอเอาทรพยจานาออกขายทอดตลาด ผ รบจานาจะตองบอกกลาวแก ลกหน หรอผ จานากอน โดยบอกกลาววาจะบงคบจานาครงหนง และบอกกลาวกอนขายทอดตลาดอกครงหนง แตกฎหมายมาตรา 765 เปนขอยกเวนวาผ รบจานาไมตองบอกกลาวกได ถาไมสามารถบอกกลาวได ผ รบจานากสามารถขายทอดตลาดทรพยจานาไดเหมอนกน ดงนน จงเปนปญหาวา การทยกเวนไมตองบอกกลาวน ยกเวนทงสองอยางคอ ไมตองบอกกลาวบงคบจานา และไมตองบอกกลาวขายทอดตลาด หรอยกเวนไมตองบอกกลาวอนใดอนหนงเพยงอยางเดยว เหนไดวาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 765 ไมระบขอความโดยเฉพาะไววาไมสามารถบอกกลาวกรณใดบาง ดงนน ยอมเหนไดวา การไมสามารถบอกกลาวตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 ยอมหมายถงการไมสามารถบอกกลาวบงคบจานา รวมทงการไมสามารถบอกกลาวกอนขายทอดตลาดดวย ซงกเปนไปไมไดในทางปฏบตดวย เพราะการทเจาหนไมสามารถบอกกลาวบงคบจานาแกลกหนได เพราะหาตวลกหนไมพบ กเทากบไมสามารถบอกกลาวกอนขายทอดตลาดไปในตวดวย เวนแตในกรณทลกหนเปนคนละคนกบผ จานา การบอกกลาวควรจะบอกกลาวเทาทจะทาได ในการบงคบจานา ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยบญญตวาตองขายทอดตลาด คสญญาจะตกลงกนวาการบงคบจานาไมตองขายทอดตลาด แตจะขายกนโดยวธ

29 พจน บษปาคม. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวย คาประกน จานอง

จานา สทธยดหนวง และบรมสทธ พมพครงท 4 สานกพมพนตบรรณการ, 1 มนาคม 2540, หนา 246

DPU

30

ธรรมดา หรอโดยประการอนใดนอกจากขายทอดตลาดจะทาไดหรอไม สาหรบปญหานมบทบญญตมาตรา 756 กาหนดไววา การทจะตกลงกนไวเสยแตกอนเวลาหนถงกาหนดชาระเปน ขอความอยางใดอยางหนงวา ถาไมชาระหนใหผ รบจานาเขาเปนเจาของทรพยสนจานา หรอให จดการแกทรพยสนนนเปนประการอนนอกจากตามบทบญญตทงหลายวาดวยการบงคบจานานน ขอตกลงดงกลาวไมสมบรณ คอ ใชบงคบไมได จากบทบญญตดงกลาว เหนไดวาการบงคบจานาจงตองใชวธขายทอดตลาดเสมอ แตอยางไรกด บทบญญตนหามการตกลงกนกอนหนถงกาหนดชาระเทานน แตถาหากหนถงกาหนดชาระแลว ผ รบจานาจะตกลงกบผ จานาอยางไรกได ไมเปนการฝาฝนบทบญญตของกฎหมายมาตราน ดงนน กรณตามปญหาดงกลาวคสญญายอมตกลงบงคบจานาเปนประการอนนอกจากการขายทอดตลาดได เพราะเปนการตกลงกนภายหลงจากหน ถงกาหนดชาระแลว จงไมตองหามตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 756 แตอยางใด อยางไรกตาม แมการตกลงบงคบจานาเปนอยางอนนอกจากขายทอดตลาด จะตกลงกนไดโดยไมตองหามตามกฎหมาย แตถาฝายใดฝายหนงไมยนยอมตามวธของอกฝายหนง กตองใชวธการขายทอดตลาดเทานน 5.1.7 การจานาสทธทจะไดรบเงนฝากคนจากธนาคาร มปญหาวาสทธทจะไดรบเงนฝากคนจากธนาคารนน จะจานากนไดหรอไมนน ถาดตาม ป.พ.พ. มาตรา 140 ทบญญตวา “สงหารมทรพย หมายความวา ทรพยสนอน นอกจากอสงหารมทรพย และหมายความรวมถงสทธอนเกยวกบทรพยสนนนดวย” จากบทบญญตของ มาตรา 140 อนเปนบทบญญตเกยวกบสงหารมทรพย จะเหนไดวาทรพยสนอน นอกจากอสงหารมทรพยแลวกเปนสงหารมทรพย สงหารมทรพยยอมหมายรวมถงสทธอนเกยวกบสงหารมทรพยดวย สทธของลกคาทจะไดรบเงนฝากคนจากธนาคารผ รบฝากเปนทรพยสนอน นอกจากอสงหารมทรพย จงเปนสงหารมทรพยดวย จงยอมจานาสทธกนได การจานาสทธอน เกยวดวยสงหารมทรพยกโดยอาศย ป.พ.พ. มาตรา 747 (ไมเกยวกบมาตรา 750) เพราะสทธ ดงกลาวเปนสงหารมทรพย สทธทจะไดรบเงนฝากคนจากธนาคารซงเปนสงหารมทรพย ยอมจานากนไดดวย แตการจานามสาระสาคญอกประการหนง คอ ตองมการสงมอบดวย ดงนน แมวาสทธอนเกยวกบสงหารมทรพยจะถอเปนทรพยสนซงอาจนามาจานาได แตการจะนาทรพยสนซงไมมรปรางมาจานา ยอมไมอาจสงมอบสทธแกผ รบจานาได เมอจะบงคบจานากไมอาจบงคบเอากบ

DPU

31

ตวสทธได การจานาสทธจงไมอาจมขนได แตการจานามความมงหมายทจะใหทรพยทงหลาย รวมทงสทธเรยกรองใชเปนหลกประกนหนได ในการจานาสทธ กฎหมายจงกาหนดใหตองม ตราสารซงแสดงสทธทจะไดรบทรพยหรอตวเงนตามตราสารนน มาใชเปนหลกฐานในการสงมอบแกผ รบจานา ดงนน สทธทจะนามาจานาไดจงตองเปนสทธทมตราสารเทานน หากตราสารไปอยกบผใด ทรพยสนอนเปนวตถแหงสทธตามตราสารนน จะตามไปกบตราสารดวย เจาหนผ ครอบครองตราสารกเทากบครอบครองสทธ และสามารถขายทอดตลาดเปลยนสทธเปนเงนเปนทองไดเหมอนดงสงหารมทรพยทจบตองไดทงหลาย โดยประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไดกาหนดวธการจานาสทธซงมตราสารไวเปนพเศษในมาตรา 750 นอกจากนแลว สทธซงมตราสารเหลานจะตองโอนกนไดดวย เพราะหากเปนสทธทโอนกนไมได ยอมจานาไมได เพราะไมอาจบงคบขายทอดตลาดเมอตองบงคบจานา สทธซงมตราสารตามความหมายในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 ไดแก สทธในสนคาทฝากมตราสาร คอ ใบประทวนสนคา สทธในสนคาทขนสงม ตราสาร คอ ใบตราสง สทธในเงนปนผลของบรษทจากดมตราสาร คอ ใบหน และสทธในจานวนเงนตามตวเงนมตราสาร คอ ตวเงนเทานน ดงนน ใบรบฝากเงนจงไมใชตราสารตามความหมายของมาตรา 750 แตอยางไรกด ทานศาสตราจารยไพจตร ปญญพนธ 30 ซงเปน นกกฎหมายทานหนง เหนวา บทบญญต มาตรา 750 เปนบทบญญตทแสดงใหเหนวา ถาหากทรพยสนทจานาเปนสทธทมตราสารแลว กตองสงมอบตราสารใหแกผ รบจานาดวย แตมได หมายความวา ถาเปนสทธทไมมตราสารแลวจะจานาไมได และมความเหนตอไปวา มาตรา 750 ซงบญญตเกยวกบทรพยสนทจานาเปนสทธทมตราสารเปนเพยงบทเพมเตม มาตรา 747 เฉพาะสทธทมตราสาร มไดหมายความวาการจานาสทธแลวจะตองถอตามมาตรา 750 เปนหลก แตมาตรา 750 น หมายเฉพาะการจานาสทธทมตราสารเทานน คอ ตราสารทใชแทนสทธ หรอทรพย เชน ใบประทวนสนคา เปนตน การจานาสทธทไมมตราสารไมเกยวกบมาตรา 750 แตประการใด

30 ไพจตร ปญญพนธ. “จานาสทธ” บทบณฑตย ตอน 3 เลมท 35 พ.ศ. 2521, หนา 429 “ “แกความเขาใจเรองจานาสทธ” บทบณฑตย ตอน 2 เลมท 36 พ.ศ. 2522 หนา 180

DPU

32

ความเหนนเหนวาแมสทธทไมมตราสารกสามารถนามาจานาได เพราะไมมกฎหมายบญญตวาสทธทจะจานากนไดตองเปนสทธทมตราสาร หากสทธนนเปนสทธทเกยวกบสงหารมทรพยโดยเปนไปตามบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยการจานา นกกฎหมายอกทานหนง คอทานศาสตราจารยจตต ตงศภทย มความเหนวา 31 การจานาสทธหมายถงการจานาสทธเรยกรอง ซงตามหลกกฎหมายทวไปถอเปน ทรพยสนอยางหนง แตการจานานนตองเอาสงหารมทรพยไปมอบใหเจาหนยดถอไวเปนประกนการชาระหน ถาเปนสทธเรยกรอง การจานาจะทาไดตองเอาตราสารแสดงสทธนนไปมอบใหเจาหนไว แลวแจงการจานาใหลกหนทราบ ทสาคญคอหนหรอสทธเรยกรองทเอามาจานานน จะตองโอนได ถาโอนไมไดกจานากนไมได อยางไรกด การจานาสทธ สทธในทนตองหมายความวาสทธทมตราสาร สทธเฉย ๆ คงจะจานากนไมได ปญหาอกประการหนงเกยวกบการจานาสทธ กคอการบงคบจานา เนองจาก การบงคบจานาตองปฏบตตามทบญญตไวใน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 และ มาตรา 765 กลาวคอ ผ รบจานาตองบอกกลาวเปนหนงสอไปยงลกหนใหชาระหน โดยในหนงสอบอกกลาวตองมขอความวา ใหชาระหนและอปกรณภายในกาหนดเวลา สาหรบระยะเวลาทเจาหนจานากาหนดแกลกหนนน ไมมกาหนดตายตววาตองเปนระยะเวลาเทาใด จงใชระยะเวลาตามทเหนสมควร แลวแตกรณ ๆ ไป ในกรณทผ นาทรพยมาจานาแกเจาหนไมใชลกหน แตเปนบคคลอนทนาทรพยมาจานาเปนประกนหนของลกหนแลว เจาหนจานาตองบอกกลาวไปยงผ จานาในกรณนดวย เพราะผ จานาอาจเขาชาระหนแทนลกหน เพอปองกนไมใหมการบงคบจานากได ถาไดมการบอกกลาวแลว แตลกหนละเลยไมปฏบตตามคาบอกกลาวของเจาหนจานา จนพนระยะเวลาทกาหนดไวแลว ผ รบจานามสทธเอาทรพยสนทจานาไวนนออกขายทอดตลาดได โดยไมตองฟองศาลขอใหพพากษาใหบงคบจานา แตกอนทผ รบจานาจะทาการขายทอดตลาด ผ รบจานาจะตองบอกกลาวไปยงผ จานา แจงเวลา และสถานทซงจะทาการขายทอดตลาดดวย ทงน เพอใหผ จานาไดมโอกาสเขาสราคาในการขายทอดตลาดกบบคคลอน ๆ ดวย

31 จตต ตงศภทย. “สมมนากฎหมายเกยวกบสถาบนการเงนและดอกเบย สรป วเคราะห วจารณ และตอบขอซกถาม” วารสารกฎหมายจฬาลงกรณ ปท 5 ฉบบท 3 หนา 89-91

DPU

33

ในกรณทผ รบจานาไมสามารถบอกกลาวบงคบจานาแกลกหนได ผ รบจานาสามารถนาทรพยทจานาไวขายทอดตลาดได แตทงน หนซงคางชาระ ซงหมายถงหนประธาน และหนอปกรณ (หนอปกรณ ไดแก ดอกเบย คาสนไหมทดแทนในการไมชาระหน คาฤชา ธรรมเนยมในการบงคบจานา คาใชจายเพอรกษาทรพยสนทจานา รวมทงคาสนไหมทดแทนเพอความเสยหายอนเกดแกความชารดบกพรองแหงทรพยสนจานาซงเหนไมประจกษดวย) ทงน เปนไปตามบทบญญตของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 748 หนทจะตองบงคบจานาตองคางชาระมาเปนเวลา 1 เดอนแลว จะเหนไดวา กฎหมายบญญตวาการบงคบจานาตองใชวธการขายทอดตลาด แตในกรณทผ จานา และผ รบจานาจะตกลงกนวาตองการบงคบจานาโดยวธการอยางอน นอกจากการขายทอดตลาดนน หากเปนการตกลงกนกอนหนถงกาหนดชาระ ขอตกลงดงกลาวยอมไมสมบรณใชบงคบไมได เพราะเปนการตองหามตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 756 แตอยางไรกด หากเปนการตกลงกนเมอหนถงกาหนดชาระแลว ผ จานาและผ รบจานายอมตกลงบงคบจานาเปนประการอนนอกจากการขายทอดตลาดได อยางไรกด ในการจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากน มกมความสบสนเกยวกบการจานาดงกลาววาจะเปนการจานาตวเงน หรอเปนการจานาสทธซงมตราสาร เพราะหากขอเทจจรงปรากฏวาเปนการจานาตวเงนทฝากไวกบธนาคารแลว ไมถอวาเปนการจานาเงนฝาก เนองจากตามสญญาฝากทรพย ตวเงนทฝากตกเปนกรรมสทธของธนาคารไปแลว ดงจะพจารณาไดจากคาพพากษาฎกาท 2611/2522 (คดระหวาง นายเจรญ ศรสมบรณานนท โจทก ธนาคารกรงศรอยธยา จากด ผ รอง บรษท ธเนศพร จากด กบพวก จาเลย) คดปรากฏขอเทจจรงวา จาเลยไดทาสญญากอสรางทางกบกรมทางหลวง และไดรบคาจางลวงหนาไปจากกรมทางหลวง โดยธนาคารผ รองไดออกหนงสอคาประกนไวตอกรมทางหลวงวา ถาจาเลยผดสญญา ธนาคารผ รองจะรบผดชดใชเงนคนตามจานวนทจาเลยตองรบผดตอกรมทางหลวง จาเลยไดฝากเงนประเภทฝากประจา ไวกบธนาคารผ รองสองจานวน ปรากฏตามใบรบฝากประจา เลขท 906/2517 และ 1093/2518 ตามลาดบ จาเลยไดตกลงมอบเงนฝากพรอมใบรบฝากเงนประจาเลขท 906/2517 และ 1093/2518 ใหธนาคารผ รอง เพอเปนประกนความเสยหายของผ รองทจะตองรบผดใชเงนแกกรมทางหลวง เนองจากการออกหนงสอคาประกนจาเลยไว และยอมใหผ รองหกเงนจากบญชเงนฝากของจาเลย ชาระคาเสยหายทธนาคาร ผ รองจะตองชดใชแทนไดทนท โดยไมตองบอกกลาวแกจาเลยกอน ทงจาเลยจะไมถอนเงนฝาก

DPU

34

ประจารายน จนกวาธนาคารผ รองจะพนภาระความรบผดชอบตามหนงสอคาประกน ตอมาศาลชนตนไดมคาสงพทกษทรพยจาเลยเดดขาด และทางกรมทางหลวงไดแจงแกธนาคารผ รองวาจาเลยผดสญญา ขอใหธนาคารผ รองในฐานะผ คาประกนชาระหนแทนจาเลย แตธนาคารผ รองยงมไดชาระ ปรากฏวาเจาพนกงานพทกษทรพยไดแจงอายดเงนทจาเลยฝากไวกบธนาคารผ รอง โดยใหธนาคารผ รองสงเงนใหเจาพนกงานพทกษทรพย ธนาคารผ รองไดโตแยงการอายดดงกลาว พรอมทงยนคารองขอใหศาลเพกถอนคาสงของเจาพนกงานพทกษทรพย ศาลชนตน และศาลอทธรณพพากษายกคารอง ธนาคารผ รองฎกา ศาลฎกาพจารณาแลว มปญหาตามฎกาของผ รองวา การทจาเลยตกลงมอบเงนฝาก พรอมใบรบฝากเงนประจาแกธนาคารผ รองตามขอเทจจรงดงกลาว เปนการจานาเงนฝาก หรอไม ศาลฎกาเหนวาเงนทจาเลยฝากไวกบธนาคารผ รอง ยอมตกเปนกรรมสทธของผ รอง ผ รองคงมหนาทตองคนใหครบจานวน การทจาเลยตกลงมอบเงนฝากพรอมใบรบฝากแกผ รอง เพอเปนประกนความเสยหายอนจะเกดเนองจากการทธนาคารออกหนงสอคาประกนจาเลยนน เปนเรองความตกลงในการฝากเงนนนเอง ไมทาใหตวเงนตามจานวนในบญชเงนฝากตกเปนกรรมสทธของจาเลย โดยมผ รองยดไวเปนประกนการชาระหน ความตกลงดงกลาวไมเปนการจานาเงนฝาก จากคาพพากษาฎกาดงกลาว การทศาลฎกาวนจฉยวา การมอบเงนฝากพรอมใบรบฝากเงนประจาแกธนาคารเพอเปนประกนหน ไมถอเปนการจานาเงนฝาก เพราะศาลฎกาเหนวาการฝากเงนกบธนาคาร ธนาคารในฐานะผ รบฝากไมจาตองสงเงนทองตราเดยวกบทฝากคนแกผฝาก เพยงแตตองคนใหครบจานวนเทานน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 672 ดงนน จงถอวากรรมสทธในเงนทฝากตกเปนของธนาคารแลว ธนาคารมสทธนาเงนจานวนดงกลาว ออกใชไดแตตองคนผฝากใหครบจานวน แมวาเงนนนจะสญหาย เพราะเหตสดวสย ธนาคารกตองรบผดเอง ดงนน การทผฝากแสดงเจตนาตกลงนาเงนฝากมาจานาเปนประกนหนของตนตอธนาคารผ รบฝาก เมอตวเงนฝากตกเปนกรรมสทธของผ รบฝากคอธนาคารไปแลว ผฝาก (ผ จานา) จงไมมตวเงนทนามาใชจานา จงไมเปนการจานาเงนฝาก ซงทานศาสตราจารย

DPU

35

จตต ตงศภทย ไดใหความเหนเกยวกบปญหาทวา จานาเงนฝากไดหรอไม วา “ตวเงนฝากเปน สงกมะทรพย และไมมตวเงนทเฉพาะเจาะจงลงไปวาเปนของจาเลย จงไมมทรพยสนทจะมอบไวเปนจานาประกนการชาระหนได” นอกจากน ยงมความเหนเกยวกบขอวนจฉยของศาลฎกาทวา เงนฝากตกเปนกรรมสทธของผ รอง สรปไดวา การยมเงนและการฝากเงนมลกษณะใกลเคยงกน แตการยมเงนนน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 650 บญญตวา “อนวายมใช สนเปลองนน คอสญญาซงผใหยมโอนกรรมสทธในทรพยสนชนดใชไปสนไปนนเปนปรมาณมกาหนดใหไปแกผ ยม และผ ยมตกลงวาจะคนทรพยสนเปนประเภท ชนด และปรมาณเชนเดยวกนใหแทนทรพยสนซงใหยมนน…..” สวนการฝากเงนไมมบทบญญตวา กรรมสทธในทรพยของผฝากโอนไปยงผ รบฝาก เพยงแตบญญตวาผ รบฝากไมตองสงคนเงนตราอนเดยวกนและใชเงนนนได และตองรบผดแมเงนสญหาย เพราะเหตสดวสย ตามมาตรา 672 ดงนน อาจเปนไปไดทการฝากเงน กรรมสทธยงอยทผฝาก สวนผ รบฝากมเพยงสทธครอบครอง ซงหากผ รบฝากมเจตนาทจรตเบยดบงเงนนนเปนของตน กยอมมความผดฐานยกยอกทรพยได การทศาลฎกาวางหลกวา เงนฝากตกเปนกรรมสทธของผ รบฝาก จงทาใหหาความแตกตางระหวางการยมเงนและการฝากเงนไดยากยงขน เมอเปนเชนน การจะยมเงนหรอฝากเงนกนคงตองแลวแตจะตกลงกนวาเปนการยมหรอฝาก เชน ระหวางธนาคารโดยเฉพาะกบผ เคยคา ถาธนาคารตองการเงนของผ เคยคาไปใช นาจะเปนยม แตเมอตกลงกนวาเปนฝาก กตองรบเปนฝาก ผ เขยนเหนดวยกบการทศาลฎกาวนจฉยทวา เงนฝากประจาตกเปนกรรมสทธของธนาคารแลว ผฝากจงไมสามารถจะมอบเงนฝากใหเปนจานาแกธนาคารได ดวย เหตผลทวา เมอพจารณาจากบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะฝากทรพย วาดวยวธเฉพาะการฝากเงน มาตรา 672 แลว จะเหนไดวาบทบญญตมาตราดงกลาว เปนขอสนนษฐานของกฎหมายทวาในการฝากเงน ผ รบฝากเงนไมตองคนเงนอนเดยวกนกบทรบฝาก ผ รบฝากใชเงนทฝากได และแมเงนซงฝากนนจะไดสญหายไปดวยเหตสดวสย ผ รบฝากกตอง คนเงน ซงจากลกษณะดงกลาวมนกกฎหมายทานหนงเหนวา 32 สญญาฝากเงนอาจถอเปนสญญา

32 มาโนช สทธวาทนฤพฒ. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยยม ฝาก

ทรพย เกบของในคลงสนคา ประนประนอมยอมความ การพนนและขนตอ กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยรามคาแหง, หนา 161

DPU

36

ฝากทรพยนอกแบบไดอยางหนง โดยขอสนนษฐานของกฎหมายดงกลาว โดยสญญาฝากทรพยนอกแบบ มลกษณะเปนสญญาชนดทมไดมขอตกลงใหผ รบฝากคนทรพยสนอนเดยวกบทตนได รบฝาก หากแตมขอตกลงใหผ รบฝากคนทรพยสนทเปนประเภท ชนด และปรมาณเดยวกนเทานน ทาใหสญญาฝากทรพยนอกแบบมผลทางกฎหมายแตกตางกบสญญาฝากทรพยธรรมดา ตรงทสญญาฝากทรพยนอกแบบนน กรรมสทธแหงทรพยสนทฝากหาไดตกอยแกผฝากไม แตจะตกอยแกผ รบฝาก อยางไรกด เนองจากสญญาฝากทรพยนอกแบบไมมบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยโดยตรง ดงนน เพยงพจารณาจากบทบญญตมาตรา 672 และขอสนนษฐานของกฎหมายดงกลาว ยงผลใหถอวา เมอทาสญญาฝากเงนกรรมสทธในเงนตราไดโอนมายงผ รบฝากแลว ดวยเหตน ผฝากเงนมเพยงสทธทจะไดรบเงนคนจากธนาคารผ รบฝากเทานน โดยธนาคาร ผ รบฝาก ซงมหนทจะตองคนเงนทฝากแกผฝากไมจาตองคนเงนอนเดยวกนนนแกผาก แตตองคนใหครบจานวน นอกจากน การนาทรพยสนมาจานา อาจทาไดโดยผ เปนลกหนในหนประธานนาทรพยสนมาจานาเปนประกนหนของตนเอง หรอบคคลภายนอกนาทรพยสนมาจานาประกนหน ของลกหนกได การทผฝากนาเงนฝากซงเปนกรรมสทธของธนาคารมาใชประกนหนของตนตอธนาคารนนเอง จงถอไดวาไมมทรพยสนมาสงมอบเพอจานา จงไมถอเปนการจานาเงนฝาก สรปไดวา การฝากทรพยทเปนตวเงนถอวากรรมสทธในเงนจานวนนนตกเปนของธนาคารแลว ผ จานาจะถอเอาเงนฝากนนมาเปนทรพยในการจานาไมได จะเหนไดวา นอกจากคาพพากษาฎกาท 2611/2522 ทวา การนาตวเงนฝากมาใชประกนหน ไมเปนจานาเงนฝากแลว ยงมคาพพากษาฎกาท 1474/2528 5438/2534 2051/2537 4102/2539 9722-9731/2539 1063/2540 694/2544 และ 3293/2545 (รายละเอยดในภาคผนวก ข.) วนจฉยออกมาในแนวเดยวกน ดงนน เมอเปนเชนน จงมผลทาใหธนาคารตกอยในฐานะเสยเปรยบ เพราะทาใหหนทมอยกบธนาคาร โดยมเงนฝากเปนหลกประกนน ขาดหลกประกน โดยศาลฎกาถอวาตวเงนฝากตกเปนกรรมสทธของธนาคารแลว ผฝากไมอาจนาเงนฝากนนมาเปนวตถในการจานาได จากขอวนจฉยนเองทาใหเหนวา ตามสญญาฝากเงน ผฝากมเพยงสทธทจะไดรบเงนคนจากธนาคารผ รบฝาก โดยธนาคารมหนทจะตองคนเงนตามจานวนทฝากไวแตไมจาตองคนเงนตราอนเดยวกบทฝาก จงเหนวา สทธทผฝากจะไดรบเงนคนจากธนาคาร ตางหาก คอ สทธเรยกรองอนเกยวกบสงหารมทรพยอนอาจนามาจานากนได อยางไรกตาม ในปจจบนน ยงมธนาคารพาณชยหลายแหงยงคงใหลกคาทาสญญาจานาสทธทจะถอนเงนไวเปน

DPU

37

หลกประกนแกธนาคาร ดงตวอยางแบบฟอรมสญญาเกยวกบการใชเงนฝากเปนหลกประกนของธนาคารพาณชยตาง ๆ ในระบไวในภาคผนวก ก. 5.2 การใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการโอนสทธเรยกรอง การโอนสทธเรยกรอง (Assignment) เปนเรองของการทเจาหนเดมโอนสทธทจะไดรบชาระหนตามสญญา ซงเปนบคคลสทธ ไปใหเจาหนใหมเปนผใชสทธเรยกรองนนในนามของตนเอง โดยลกหนยงคงมหนาทในการชาระหนเหมอนเดม การโอนสทธเรยกรองจงมไดทาใหหน เดมระงบ ซงเปนขอแตกตางทสาคญ ระหวางการโอนสทธเรยกรองกบการแปลงหนใหมโดยการเปลยนตวลกหน ซงในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยของไทย ไดบญญตเรองของการโอนสทธเรยกรองไวในมาตรา 303 ถงมาตรา 313 โดยมหลกเกณฑทสาคญดงน 5.2.1 หลกทวไปและขอยกเวนของการโอนสทธเรยกรอง การโอนสทธเรยกรอง เปนการโอนโดยขอตกลงหรอสญญา จงเปนการทานตกรรมอยางหนง ซงโดยหลกแลว สทธเรยกรองทกประเภทยอมโอนกนได แมแตสทธเรยกรองซงมเงอนไขหรอเงอนเวลา 33 หรอสทธเรยกรองทเกดจากการละเมดทไดมการทาสญญารบสภาพหนไว หรอเหตอนใด ยกเวนสทธเรยกรองทมลกษณะตามมาตรา 303 และมาตรา 304 34 ดง ตอไปน 1. สทธเรยกรองทโอนกนไมได โดยสภาพของสทธไมเปดชองใหโอน เพราะเปนสทธทมลกษณะเปนการเฉพาะตว หรอเปนสทธตามสญญาซงคณสมบตของเจาหนเปนสาระสาคญ หรอเปนหนทเจาะจงเพอชาระแกเจาหนคนใดโดยเฉพาะ เชน สทธตามสญญาเชา ผเชาจะโอนสทธตามสญญาเชาหาไดไม เวนแตจะตกลงกนเปนอยางอน (มาตรา 544) เปนตน 2. สทธเรยกรองทคสญญาแสดงเจตนาหามโอนไว ในบางกรณคสญญาอาจมขอตกลงกนหามมใหโอนสทธเรยกรองตามสญญาทไดทาขนกได ซงหากมขอสญญาเชนนน

33 คาพพากษาฎกาท 395/2502, 652/2508, 1893/2512 34 มาตรา 303 บญญตวา “สทธเรยกรองนนทานวาจะพงโอนกนได เวนไวแตสภาพแหงสทธนนเอง

จะไมเปดชองใหโอนกนได ความทกลาวมานยอมไมใชบงคบ หากคกรณไดแสดงเจตนาเปนอยางอน การแสดงเจตนา

เชนวาน ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทาการโดยสจรต” มาตรา 304 บญญตวา “สทธเรยกรองเชนใด ตามกฎหมายศาลจะสงยดไมได สทธเรยกรอง

เชนนน ทานวาจะโอนกนหาไดไม”

DPU

38

และฝายใดฝายหนงโอนสทธเรยกรองของตนไปใหบคคลภายนอก กถอเปนการผดสญญา ซง

จะตองรบผดต◌ออกฝายหนง และการโอนนนจะไมมผลผกพนผ รบโอน หากผ รบโอนไดรถงขอ

สญญาทหามโอนเชนนน แตถาผ รบโอนสจรต คอไมทราบถงขอสญญาทหามโอน ลกหนกจะตองชาระหนใหแกผ รบโอน ตามมาตรา 303 วรรคสอง 3. สทธเรยกรองทโอนกนไมได เพราะศาลสงยดไมได ซงไดแก สทธทกฎหมายหามมใหศาลยด เชน สทธของลกหนทจะถอนทรพยทวางไว ณ สานกงานวางทรพย ตามมาตรา 335 35 วรรคแรก และสทธเรยกรองทไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 286 เชน เบยเลยงชพ และรายไดเพอเลยงชพเปนคราว ๆ เงนเดอน บานาญ บาเหนจ และเบยหวดของขาราชการ หรอลกจางของรฐบาล เงนสงเคราะห เงนฌาปนกจสงเคราะห เปนตน ซงสทธเรยกรองเหลาน แมผ มสทธจะยนยอมใหโอน กไมมผลเปนการโอนสทธเรยกรองตามกฎหมาย 5.2.2 วธการโอนสทธเรยกรอง วธการโอนสทธเรยกรอง อาจแบงไดตามประเภทของหน ดงตอไปน 1. การโอนสทธเรยกรองในหนอนพงจะตองชาระแกเจาหนคนหนง โดยเฉพาะเจาะจง ตามมาตรา 306 36 วรรคแรก เปนสทธเรยกรองในหนทลกหนแหงสทธรอยแนนอนแลววาจะตองชาระหนใหแกผใด ซงวตถแหงหนอาจเปนการกระทาการ การงดเวนกระทาการ หรอการโอนทรพยสนกได การโอนสทธเรยกรองในหนประเภทน จะตองทาเปนหนงสอ ถาไมทาเปนหนงสอจะไมสมบรณ และจะสามารถใชยนลกหน หรอบคคลภายนอกไดเมอไดบอกกลาวการโอนไปยงลกหนหรอลกหนไดยนยอมดวยในการโอน ซงการบอกกลาวการโอน หรอความยนยอมนนกตองทาเปนหนงสอดวย

35 มาตรา 335 บญญตวา “สทธถอนทรพยนน ตามกฎหมาย ศาลจะสงยดหาไดไม เมอไดฟองคดลมละลายเกยวกบทรพยสนของลกหนแลว ทานหามมใหใชสทธถอนทรพยในระหวางพจารณาคดลมละลาย” 36 มาตรา 306 บญญตวา “การโอนหนอนจะพงตองชาระแกเจาหนคนหนงโดยเฉพาะเจาะจงนน ถาไมทาเปนหนงสอ ทานวาไมสมบรณ อนงการโอนหนนนทานวาจะยกขนเปนขอตอสลกหน หรอบคคลภายนอกไดแตเมอไดบอกกลาวการโอนไปยงลกหน หรอลกหนจะไดยนยอมดวยในการโอนนน คาบอกกลาวหรอความยนยอมเชนวานทานวาตองทาเปนหนงสอ…..”

DPU

39

2. การโอนสทธเรยกรองในหนอนพงตองชาระตามเขาสง (obligation performable to order) ตามมาตรา 309 37 การโอนหนประเภทนเปนการโอนหนซงลกหนสญญาวาจะชาระหนใหแกเจาหน หรอตามคาสงของเจาหน โดยมตราสารแสดงสทธของเจาหนไวดวย เปนหนซงไมอาจโอนแยกตางหากจากตราสารได และตราสารนนแสดงความเปนหนอยในตวเองโดยสมบรณ และเปนอสระจากมลเหตทกอใหเกดหน การโอนหนชนดนจงตองโอนพรอมกบ ตราสาร และตองมการบนทกโดยวธการสลกหลงใหปรากฏการโอนไวทตราสารนนดวย 38 ตราสารเหลานไดแก ตราสารเปลยนมอตาง ๆ (negotiable instrument) เชน ตวแลกเงน ตวสญญาใชเงน หรอเชค ทระบชอผ รบเงน พรอมกบคาวา “หรอตามคาสง” ใบรบของคลงสนคา ใบประทวนสนคา และบตรเงนฝาก เปนตน การโอนสทธเรยกรองในหนประเภทน จงตางกบการโอนสทธเรยกรองในหนโดยทวไป เพราะทาไดงายและสะดวกกวา เพอประโยชนในทางธรกจการคา กลาวคอ เพยงแตสลกหลงในตราสาร และสงมอบใหแกผ รบโอนกสมบรณตามกฎหมายแลว โดยไมตองมการ บอกกลาวไปยงลกหนแหงตราสาร เพราะลกหนแหงสทธยงไมรแนนอนวาจะตองชาระหนใหแก ผใด เพราะตราสารนนอาจเปลยนมอตอไปอกหลายทอด จนกวาหนตามตราสารนนจะถงกาหนด ผใดเปนผทรงตราสารจงจะมสทธไดรบชาระหนตามตราสารนน 3. การโอนสทธเรยกรองในหนอนพงตองชาระแกผ ถอ (obligation performable to bearer) ตามมาตรา 313 39 ซงใหนาบทบญญตในมาตรา 312 40 ซงใชกบการโอนหนอนพงตองชาระตามเขาสงมาใชบงคบดวย ซงจะไดกลาวตอไปในเรองผลของการโอนสทธเรยกรอง การโอนหนประเภทน คอการโอนหนตามตราสารซงไมไดระบชอเจาหนไว และเปนหนซงตองชาระใหแกผ ถอตราสารนน เชน พนธบตรชนดผ ถอ ตวแลกเงน หรอเชคทสงจายใหแกผ ถอ

37 มาตรา 309 บญญตวา “การโอนหนอนพงตองชาระตามเขาสงนน ทานวาจะยกขนเปนขอตอสลกหน หรอบคคลภายนอกคนอนไดแตเฉพาะเมอการโอนนนไดสลกหลงไวในตราสาร และตวตราสารนนได สงมอบใหแกผ รบโอนไปดวย” 38 โสภณ รตนากร. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยหน บทเบดเสรจ

ทวไป, กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ, 2542, หนา 415 39 มาตรา 313 บญญตวา “บทบญญตแหงมาตรากอนน ทานใหใชบงคบตลอดถงหนอนพงตองชาระแกผ ถอนนดวย แลวแตกรณ” 40 มาตรา 312 บญญตวา “ในมลหนอนพงตองชาระตามเขาสงนน ลกหนจะยกขอตอสซงมตอ เจาหนเดม ขนเปนขอตอสผ รบโอนโดยสจรตนนหาไดไม เวนแตทปรากฏในตวตราสารนนเอง หรอทมขนเปนธรรมดาสบจากลกษณะของตราสารนน”

DPU

40

เปนตน การโอนหนประเภทนสามารถกระทาไดโดยการสงมอบตราสารใหแกผ รบโอน และไมตองบอกกลาวไปยงลกหนแหงตราสาร เชนเดยวกบการโอนหนอนพงตองชาระตามเขาสง 5.2.3 ผลของการโอนสทธเรยกรอง (1) ผลระหวางเจาหนผโอนและผรบโอน ในกรณทการโอนสทธเรยกรองไดทาโดยถกตองตามวธการทกฎหมายกาหนด ดงทไดกลาวมาแลว การโอนสทธเรยกรองยอมทาใหผ รบโอนเขามาเปนเจาหนตามสทธทไดรบโอนแทนผ โอน โดยเจาหนเดมซงเปนผ โอนไมมสทธเรยกใหลกหนชาระหนไดอก และสงทเปนอปกรณแหงหนกโอนตามไปยงผ รบโอนดวย ซงเปนการโอนไปโดยผลของกฎหมาย เชน สทธจานอง สทธจานา หรอสทธอนเกดจากการคาประกน ตามทบญญตไวในมาตรา 305 41 ไมวาผโอนกบผ รบโอนจะไดตกลงกนใหอปกรณแหงหนโอนไปดวยหรอไมกตาม (2) ผลตอลกหนแหงสทธ การโอนสทธเรยกรองนน ไมจาเปนตองไดรบความยนยอมจากลกหน แมลกหนจะไมยนยอมกสามารถโอนสทธเรยกรองได เพราะลกหนมใชคสญญาในการโอนสทธเรยกรอง แตอยางไรกตาม การโอนสทธเรยกรองกมผลตอลกหนโดยตรง เพราะลกหนจะตองเปน ผปฏบตการชาระหนตามสทธเรยกรองทไดมการโอนกนนน กฎหมายจงกาหนดวา จะตองมการบอกกลาวหรอแจงการโอนเปนหนงสอใหลกหนทราบดวย เพอทลกหนจะไดชาระหนใหถกตอง และหลดพนจากหน แตเพอเปนการคมครองประโยชนของลกหน หากลกหนไดชาระหนใหแก เจาหนเดมไปกอนทจะร หรอควรจะรถงการโอนสทธเรยกรองนน กฎหมายกถอวา ลกหนหลดพนจากหนเชนกน ทงน ตามทบญญตไวในมาตรา 306 วรรคสอง 42 ซงผ รบโอนจะเรยกใหลกหนชาระหนอกไมได แตถาลกหนไดร หรอควรจะไดรถงการโอนนนแลว ยงชาระหนใหแกเจาหนเดม ลกหน กยอมไมหลดพนจากหน

41 มาตรา 305 บญญตวา “เมอโอนสทธเรยกรองไป สทธจานองหรอจานาทมอยเกยวพนกบสทธเรยกรองนนกด สทธอนเกดขนแตการคาประกนทใหไวเพอสทธเรยกรองนนกด ยอมตกไปไดแกผ รบโอนดวย” 42 มาตรา 306 (วรรคสอง) บญญตวา “…..ถาลกหนทาใหพอใจแกผ โอนดวยการใชเงน หรอดวยประการอนเสยแตกอนไดรบบอกกลาว หรอกอนไดตกลงใหโอนไซร ลกหนนนกเปนอนหลดพนจากหน”

DPU

41

ผลของการโอนสทธเรยกรองทมตอลกหน สามารถแยกพจารณาไดดงน ก. การโอนสทธเรยกรองในหนอนพงตองชาระแกเจาหน โดยเฉพาะเจาะจง เปนไปตามหลกผ รบโอนไมมสทธดกวาผ โอน คอ หากลกหนเพยงแตไดรบคาบอกกลาว โดยลกหนมไดใหความยนยอมในการโอน ลกหนสามารถยกขอตอส ทมอยกอนการโอนขนตอส ผ รบโอนได เวนแตลกหนจะไดใหความยนยอมในการโอน โดยมไดอดเออน หรอสงวนสทธไว ลกหนจะยกขอตอส ทมอยตอเจาหนเดมขนตอสผ รบโอนไมได ตามมาตรา 308 43 เพราะกฎหมายถอวา ลกหนไดยอมสละขอตอส ทมอยตอผ โอนแลว จงไมสามารถใชยนผ รบโอนไดอก ซงขอตอสดงกลาวนอาจเปนขอตอส ทเกยวกบตวผ โอนโดยเฉพาะ หรอเกยวกบหนทโอนกได ข. การโอนสทธเรยกรองในหนอนพงตองชาระตามเขาสง เปนขอยกเวนของหลกผ รบโอนไมมสทธดกวาผ โอน คอ ผ รบโอนอาจมสทธดกวาผ โอนได ถารบโอนไปโดยสจรต

คอ ลกหนตามตราสารจะยกขอตอสซงมอยตอเจาหนเดมขนตอสผ รบโอนไมได เวนแตจะเปนขอ

ตอส ทปรากฎอยในตวตราสารนนเอง 5.2.4 การโอนสทธเรยกรองในเงนฝากทใชเปนหลกประกน การฝากเงนเปนสญญาฝากทรพยทเปนบคคลสทธ จงสามารถโอนใหแกกนได ตามบทบญญตในเรองของการโอนสทธเรยกรอง แตในกรณทเปนการโอนสทธเรยกรองในเงนฝากเพอเปนหลกประกน มประเดนทจะตองพจารณาดงน

43 มาตรา 308 บญญตวา “ถาลกหนไดใหความยนยอมดงกลาวมาในมาตรา 306 โดยมไดอดเออน ทานวาจะยกขอตอส ทมตอผ โอนขนตอสผ รบโอนนนหาไดไม แตถาเพอจะระงบหนนนลกหนไดใชเงนใหแกผ โอนไปไซร ลกหนจะเรยกคนเงนนนกได หรอถาเพอการเชนกลาวมานนลกหนรบภาระเปนหนอยางใดอยางหนงขนใหมตอผ โอน จะถอเสมอนหนงวาหนนนมไดกอขนเลยกได ถาลกหนเปนแตไดรบคาบอกกลาวการโอน ทานวาลกหนมขอตอสผ โอนกอนเวลาทไดรบคา บอกกลาวนนฉนใด กจะยกขนเปนขอตอสแกผ รบโอนไดฉนนน ถาลกหนมสทธเรยกรองจากผ โอน แตสทธนนยงไมถงกาหนดในเวลาบอกกลาวไซร ทานวาจะเอาสทธเรยกรองนนมาหกกลบลบกนกได หากวาสทธนนจะไดถงกาหนดไมชากวาเวลาถงกาหนดแหงสทธเรยกรองอนไดโอนไปนน”

DPU

42

1. การโอนสทธเรยกรองเพอเปนหลกประกนนน จะโอนโดยมเงอนไขหรอเงอนเวลาไดหรอไมนน โดยทวตถประสงคของการเรยกหลกประกนนน กเพอลดความเสยงของเจาหน ในกรณทลกหนไมสามารถชาระหนได ดงนน เจาหนจงมไดตองการทจะไดรบชาระหนโดยการบงคบหลกประกนยงไปกวาการไดรบชาระหนตามมลหน ซงหากลกหนสามารถชาระหนไดตามปกต หลกประกนกไมมประโยชนสาหรบเจาหนอกตอไป เพราะสญญาหลกประกนนนเปนเพยงสญญาอปกรณเทานน เมอหนทเปนประธานระงบ สญญาหลกประกนกยอมสนผลไปดวย ในการทาสญญาหรอขอตกลงเพอโอนสทธตามสญญารบฝากเงนเปนหลกประกน จงอาจมการกาหนดขอสญญาทวา รบโอนเพอเปนประกนการชาระหน และหากลกหนชาระหนถกตองครบถวนตามสญญาแลว เจาหนจะโอนสทธทเปนหลกประกนดงกลาวคนใหแกลกหน หรอบคคลผ โอนสทธตามสญญานนเปนหลกประกน ซงผ เขยนมความเหนวา การกาหนดขอสญญาเชนน มใชเงอนไขหรอเงอนเวลาในการโอนสทธเรยกรอง เพราะสทธเรยกรองนนไดโอนไปยงผ รบโอนแลว เมอมการทาสญญาโอนสทธ สวนการทจะตกลงกนวาจะมการโอนสทธคนใหในภายหลง กเปนเรองของขอสญญาในการโอนสทธนนเอง หากผ รบโอนซงเปนเจาหนไดรบชาระหนครบถวนแลว ไมโอนสทธคนใหแกผ โอนตามสญญา กเปนเรองทผ โอนจะตองดาเนนการฟองบงคบตามสญญาโอนสทธนนตอไป และขอสญญาในลกษณะดงกลาวกมใชเงอนไขบงคบหลงทจะทาใหนตกรรมสนผล ตามมาตรา 183 วรรคสอง 44 เพราะมไดกาหนดวาใหการโอนสทธเรยกรองนนสนผล เมอลกหนชาระหนเสรจสน อนจะเขาลกษณะของเงอนไขบงคบหลงททาใหนตกรรมสนผลแตประการใด แตการโอนสทธเรยกรองคนใหแกผ โอนนน กจะตองปฏบตเชนเดยวกบการโอนสทธในตอนแรก คอ ตองทาเปนหนงสอ และแจงใหลกหนแหงสทธทราบดวย เพราะหากลกหนไมทราบและชาระหนใหแก ผ รบโอนไปกอน ตองถอวาลกหนไดกระทาโดยสจรต และลกหนหลดพนจากหนนน ตามทบญญตไวในมาตรา 306 วรรคสอง ในกรณทการโอนสทธเรยกรองตามสญญารบฝากเงนนน เปนหนอนพงตองชาระตามเขาสง หรอหนอนพงตองชาระแกผ ถอ อนไดแก กรณทเปนการโอนบตรเงนฝาก ซงมกฎหมายรองรบสถานะของบตรเงนฝากใหเปนตราสารทเปลยนมอได เชนเดยวกบตวเงนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย และใหนาบทบญญตในเรองตวเงนนน มาใชบงคบกบบตร

44 มาตรา 183 วรรคสอง บญญตวา “…..นตกรรมใดมเงอนไขบงคบหลง นตกรรมนนยอมสนผลในเมอเงอนไขนนสาเรจแลว…..”

DPU

43

เงนฝากดวย ทาใหการโอนบตรเงนฝากนนตองกระทาโดยการสลกหลงและสงมอบ เชนเดยวกบ ตวเงน ซงผ เขยนมความเหนวา ในกรณของการใชเปนหลกประกนนน สามารถกระทาไดโดยการจานาบตรเงนฝากอยแลว ไมจาเปนจะตองกระทาในรปแบบของการโอนสทธเรยกรองแตประการใด สวนในกรณทเปนหลกฐานในการรบฝากเงนอน ๆ คอ สมดคฝาก และใบรบฝากเงนประจา สามารถกระทาในรปแบบของการโอนสทธเรยกรองเพอเปนหลกประกนหรอขอตกลงยนยอมใหหกเงนฝากได 2. การโอนสทธเรยกรองนน จะโอนบางสวนไดหรอไม เชน ในกรณของการโอนสทธตามสญญารบฝากเงน จะโอนสทธในเงนฝากบางสวน หรอโอนเฉพาะเงนทฝาก แตไมโอนสทธในการรบดอกเบยดวยไดหรอไม ตามหลกกฎหมายในเรองการโอนสทธเรยกรองทกลาวมาแลว มไดกาหนดวาการโอนสทธเรยกรองจะตองโอนไปทงหมด หรอหามมใหมการโอนสทธเรยกรอง บางสวน แตการโอนสทธเรยกรองบางสวนกจะตองพจารณาตามวตถแหงสทธนนวา โดยสภาพแลวสามารถแบงแยกไดหรอไม เพราะหากโดยสภาพของสทธไมสามารถแบงแยกได การโอนสทธบางสวนกยอมกระทาไมไดอยในตวเอง สวนกรณทเปนสทธตามสญญารบฝากเงน ซงเงนเปนวตถทสามารถแบงแยกได จงยอมโอนแตเพยงบางสวนได ทงในสวนของสทธในจานวนเงนทรบฝาก และดอกเบย แมวาในกรณของดอกเบยนน จะยงไมอาจทราบจานวนทแนนอนไดในขณะทมการโอนสทธเรยกรองกตาม เพราะการโอนสทธเรยกรองตองแยกพจารณาจากเรองของการบงคบตามสทธเรยกรอง เพราะสทธเรยกรองจะบงคบไดเมอสทธนนถงกาหนดชาระ แตการโอนสทธเรยกรองสามารถกระทาไดนบตงแตเวลาทสทธนนเกดมขน ดงนน เมอสทธในการไดรบดอกเบยยอมเกดขนแลวนบตงแตวนทธนาคารไดรบฝากเงน จงยอมโอนกนได เวนแตในกรณทเปนการโอนสทธเรยกรองในหนอนพงตองชาระตามเขาสง ซงเปนสทธทมตราสาร การสลกหลงโอนบางสวนนนไมสามารถกระทาได และตกเปนโมฆะ ตามมาตรา 922 45 ซงในกรณของสทธตามสญญารบฝากเงน

45 มาตรา 922 บญญตวา “การสลกหลงนนตองใหเปนขอความอนปราศจากเงอนไข ถาและวางเงอนไขบงคบลงไวอยางใด ทานใหถอเสมอนวาขอเงอนไขนนมไดเขยนลงไวเลย อนง การสลกหลงโอนแตบางสวน ทานวาเปนโมฆะ”

DPU

44

คอ การโอนบตรเงนฝากนนเอง ดงนน การโอนบตรเงนฝากจงไมสามารถแยกโอนบางสวนได ไมวาจะเปนจานวนเงนทรบฝาก หรอดอกเบยกตาม 5.3 การใชเงนฝากเปนหลกประกนดวยวธการหกกลบลบหน การหกกลบลบหน (Set off) เปนเรองทตางฝายตางเปนเจาหนลกหนซงกนและกน ในมลหนทมวตถแหงหนเปนอยางเดยวกน และทาใหหนของแตละฝายระงบลงในสวนทเทากน โดยการหกกลบลบกบสทธเรยกรองของตน แตหากฝายใดยงมหนเหลออย กยงคงตองชาระเฉพาะสวนทเหลอนน 5.3.1 หลกเกณฑในการหกกลบลบหน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ประมวลกฎหมายแพงและพาณชยของไทย ไดบญญตเรองการหกกลบลบหนไวในมาตรา 341 ถงมาตรา 348 ซงหนทจะหกกลบลบกนไดนน จะตองเขาหลกเกณฑดงน 1. หนทจะนามาหกกลบลบหน ตองมลกษณะตามทบญญตไวในมาตรา 341 46 ดงน ก. ตองมหนซงกนและกน คอมหนสองรายทบคคลสองฝายตางกเปน เจาหนลกหนซงกนและกน และหนนนตองเปนของลกหนเอง หากเปนหนของบคคลอนแมจะมความเกยวพนกนกบหนของลกหน กไมสามารถนามาหกกลบได เชน หนของหางหนสวนทเปนนตบคคล กบหนของผ เปนหนสวน เปนตน ยกเวนกรณทผ คาประกนขอหกกลบลบหนกบเจาหน ซง

46 มาตรา 341 บญญตวา “ถาบคคลสองคนตางมความผกพนซงกนและกน โดยมลหนอนมวตถเปนอยางเดยวกน และหนทงสองรายนนถงกาหนดจะชาระไซร ทานวาลกหนฝายใดฝายหนงยอมจะหลดพนจากหนของตนดวยหกกลบลบกนไดเพยงเทาจานวนทตรงกนในมลหนทงสองฝายนน เวนแตสภาพแหงหนฝายหนงจะไมเปดชองใหหกกลบลบกนได บทบญญตดงกลาวในวรรคกอนนทานมใหใชบงคบ หากเปนการขดกบเจตนาอนคกรณไดแสดงไว แตเจตนาเชนน ทานหามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกผกระทาการโดยสจรต”

DPU

45

สามารถกระทาได เพราะผ คาประกนนนไมตองรบผดเกนกวาลกหน และอาจยกขอตอสของลกหน ขนใชกบเจาหนได แตลกหนจะเอาหนของผ คาประกนไปหกกลบลบหนกบเจาหนไมได 47 ข. มวตถแหงหนเปนอยางเดยวกน คาวา วตถแหงหนในทน หมายความถงหนทเปนการสงมอบทรพยสน และทรพยสนทจะสงมอบนนเปนทรพยชนดประเภทเดยวกน และใชแทนกนไดดวย เชน เงนตรา ขาวเปลอก ขาวสาร นาตาล เปนตน ค. หนทงสองฝายถงกาหนดชาระดวยกน เนองจากการหกกลบลบหน มผลเสมอนการชาระหน ดงนน การทจะเรยกใหชาระหนไดนนจะตองถงกาหนดแลว แตมได หมายความวา จะตองถงกาหนดชาระพรอมกน เพยงแตในขณะทฝายใดฝายหนงแสดงเจตนาขอหกกลบลบหนนน หนทจะหกกลบตางกถงกาหนดชาระดวยกนแลวเทานน 2. หนนนจะตองไมเปนหนทตองหามมใหหกกลบ ไดแก

ก. หนทสภาพแหงหนไมเปดชองใหหกกลบกนได ข. การหกกลบลบหนขดกบเจตนาของคกรณ ค. หนนนเปนสทธเรยกรองทยงมขอตอสอย ง. เปนหนทเกดแตการอนมชอบดวยกฎหมาย จ. เปนสทธทศาลสงยดไมได ฉ. เปนหนทศาลหามลกหนชาระ ช. เปนหนทกฎหมายหามหก ซ. เปนหนซงไมอาจบงคบได

3. วธการในการหกกลบลบหน เปนไปตามทบญญตไวในมาตรา 342 48 คอ ตองมการแสดงเจตนา โดยฝายหนงแจงไปยงอกฝายหนงวาประสงคจะใหมการหกกลบลบหน กน โดยจะแจงเปนหนงสอหรอดวยวาจากได ซงการแสดงเจตนานนจะตองไมมการกาหนดเงอนไข 47 โสภณ รตนากร. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยหน บทเบดเสรจ

ทวไป, กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ, 2542 หนา 478 48 มาตรา 342 บญญตวา “หกกลบลบหนนน ทาไดดวยคกรณฝายหนงแสดงเจตนาแกอกฝายหนง การแสดงเจตนาเชนนทานวาจะมเงอนไข หรอเงอนเวลาเรมตนหรอเวลาสนสดอกดวยหาไดไม การแสดงเจตนาดงกลาวมาในวรรคกอนน ทานวามผลยอนหลงขนไปจนถงเวลาซงหนทงสองฝายนนจะอาจหกกลบลบกนไดเปนครงแรก”

DPU

46

หรอเงอนเวลา เพราะการแสดงเจตนาโดยมเงอนไขหรอเงอนเวลายอมทาใหเกดความไมแนนอนวา หนสวนทหกกลบกนจะระงบลงแลวหรอไม เมอใด ในทานองเดยวกบหนทยงมขอโตแยง หรอขอตอส ซงกฎหมายกไมใหมการหกกลบเชนกน 5.3.2 หลกเกณฑในการหกกลบลบหนตาม พ.ร.บ. ลมละลาย นอกจากการหกกลบลบหน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยแลว ใน พ.ร.บ. ลมละลาย พ.ศ. 2503 มาตรา 102 และ 103 49 กไดบญญตหลกเกณฑในเรองของการหกกลบลบหนของเจาหนทมสทธขอรบชาระหน ซงเปนหนลกหนอยในเวลาทมคาสงพทกษทรพยดวย ซงมหลกเกณฑทแตกตางจากการหกกลบลบหนตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กลาวคอ การหกกลบลบหนในคดลมละลาย สามารถกระทาไดแมมลแหงหนทงสองฝายจะมไดมวตถเปนอยางเดยวกน หรออยในเงอนไขหรอเงอนเวลากตาม แตหนทจะขอหกกลบในคดลมละลายนน ตองมใชหนซงไมอาจขอรบชาระได ตามหลกเกณฑทกาหนดไวในมาตรา 94 ของ พ.ร.บ.ลมละลาย 50 คอ จะตองเปนหนทเกดขนกอนวนทศาลมคาสงพทกษทรพย ซงเปนหน ของเจาหนทไมมประกน หรอเปนหนของเจาหนมประกนทยอมสละหลกประกนแลว ตาม หลกเกณฑทกาหนดไวในมาตรา 96 สวนหนทไมสามารถหกกลบลบหนในคดลมละลาย หรอหนทไมอาจขอรบชาระหนไดนน ไดแก 1. หนทเกดขนภายหลงศาลมคาสงพทกษทรพยชวคราว หรอเดดขาด

49 มาตรา 102 บญญตวา “ถาเจาหนซงมสทธของรบชาระหน เปนหนลกหนอยในเวลาทมคาสงพทกษทรพย ถงแมวามลหนทงสองฝายจะไมมวตถเปนอยางเดยวกน หรออยในเงอนไขหรอเงอนเวลากด กอาจหกกลบกนได เวนแตเจาหนไดสทธเรยกรองตอลกหนภายหลงทมคาสงพทกษทรพยแลว” มาตรา 103 บญญตวา “เมอบคคลซงมสทธขอรบชาระหนสาหรบหนทอยในเงอนไขบงคบกอนขอหกกลบลบหน บคคลนนจะตองใหประกนสาหรบจานวนหนทขอหกกลบลบหนนน” 50 มาตรา 94 บญญตวา “เจาหนไมมประกนอาจขอรบชาระหนได ถามลแหงหนไดเกดขนกอนวนทศาลมคาสงพทกษทรพย แมหนนนยงไมถงกาหนดชาระ หรอมเงอนไขกตาม เวนแต (1) หนทเกดขนโดยฝาฝนขอหามตามกฎหมาย หรอศลธรรมอนด หรอหนทจะฟองรองใหบงคบคดไมได (2) หนซงเจาหนยอมใหลกหนกระทาขน เมอเจาหนไดรถงการทลกหนมหนสนลนพนตว”

DPU

47

2. หนทเกดขนโดยฝาฝนขอหามตามกฎหมาย หรอศลธรรมอนด หรอหนทฟองรองบงคบไมไดในทางแพง 3. หนทเจาหนยอมใหลกหนกระทาขน โดยเจาหนรถงการทลกหนม หนสนลนพนตว 5.3.3 การใชสทธหกกลบลบหน ในกรณของการใชเงนฝากเปนหลกประกน ในการใชสทธหกกลบลบหน สาหรบกรณของการใชเงนฝากเปนหลกประกน มประเดนทพจารณา ดงน 1. สทธของธนาคารในการหกกลบลบหน กรณทมเจาหนอน หรอเจาพนกงานพทกษทรพย หรอกรมสรรพากรยด หรออายดสทธเรยกรองของลกหนตามสญญารบฝากเงน มมากนอยเพยงใด โดยทวไปกรณทจะเกดปญหาตามขอน จะเปนเรองทธนาคารไดรบแจงใหนาสงเงนหรออายดสทธเรยกรองของลกหนตามสญญารบฝากเงน ในขณะทหนซงมเงนฝากเปนประกนนนยงไมถงกาหนดชาระ เชน หนตามภาระการออกหนงสอคาประกน เพราะหากหนนนถงกาหนดชาระแลว ยอมไมเกดขอปญหาในเรองของการหกกลบลบหน เพราะเขาตามเงอนไขของกฎหมายทธนาคารจะหกกลบลบหนไดกอนทจะสงเงนตามสทธเรยกรองนนใหแกศาล หรอเจาพนกงานทมสทธตามกฎหมายอน เชน เจาพนกงานประเมน ตามประมวลรษฎากร แตในกรณทหนซงเปนประกนนนยงไมถงกาหนดชาระ ธนาคารยอมไมสามารถหกกลบลบหนได เวนแตลกหน ตามสญญารบฝากเงนนนถกฟองเปนคดลมละลาย และเจาพนกงานพทกษทรพยเปนผยดหรออายดทรพยสนของลกหน ธนาคารจงจะสามารถใชสทธหกกลบลบหนตามกฎหมายลมละลายมาตรา 94 ได แมวาหนทเปนประกนนนจะยงไมถงกาหนดชาระกตาม แตธนาคารตองอางสทธในการหกกลบลบหนตามกฎหมายลมละลายเทานน หากธนาคารอางสทธในการหกเงนจากบญช เงนฝากของลกหน หรอผมอบสทธตามสญญารบฝากเงนเปนประกน ตามขอตกลงหรอสญญาทไดทาไวกอนหนานน อาจมความเสยงในการทจะถกเจาพนกงานพทกษทรพยใชสทธตามมาตรา 115 ขอใหศาลเพกถอนขอตกลงดงกลาว โดยถอวาเปนการกระทาของลกหนทมงหมายใหธนาคารไดเปรยบเจาหนอนได และเคยมคาพพากษาฎกาท 311/2527 ตดสนใหเพกถอนได แมปจจบนคา

DPU

48

พพากษาฎกาดงกลาวจะถกกลบหลกไปแลวกตาม กลาวคอ ในปเดยวกน ไดมคาพพากษาฎกาท 2453/2527 (ประชมใหญ) วนจฉยวา การทธนาคารหกเงนจากบญชเงนฝากของลกหนในคดลมละลาย ตามหนงสอยนยอมทไดทาไวใหกบธนาคารมใชการกระทาของลกหน อนมงหมายใหธนาคารไดเปรยบเจาหนอน ตามมาตรา 115 เจาพนกงานพทกษทรพยจงขอใหเพกถอนไมได เพราะแมไมมขอตกลงดงกลาวธนาคารกสามารถใชสทธหกกลบลบหนไดตาม พ.ร.บ.ลมละลาย มาตรา 102 อยแลว 2. ขอตกลงในการยนยอมใหหกกลบลบหนทกระทาไวลวงหนา หรอขอตกลงทยนยอมใหหกกลบลบหนได แมหนจะยงไมถงกาหนดชาระนนมผลบงคบเพยงใด ในทางปฏบต ธนาคารผ รบฝากเงนทเปนเจาหน มกจะใหลกหน หรอผ ทมอบสทธตามสญญารบฝากเงนเปนประกน จดทาขอตกลงยนยอมใหธนาคารหกกลบลบหนไวลวงหนา หรอยนยอมใหธนาคารหกกลบลบหนไดแมหนนนจะยงไมถงกาหนดชาระ ซงการทาขอตกลงในลกษณะน ผ เขยนเหนวา อาจไมเกดผลใด ๆ ในทางกฎหมาย เนองจาก การหกกลบลบหนนนไมจาเปนตองทาไวลวงหนา แตแสดงเจตนาเมอใดกเปนการหกกลบลบหนเมอนน โดยมผลยอนหลงไปจนถงเวลาทอาจหกกลบได ตามมาตรา 342 วรรคสอง ซงเมอหนนนถงกาหนดชาระ แมวาลกหนยงไมผดนดกหกกลบลบหนได เพราะเปนเรองทกฎหมายใหอานาจในการแสดงเจตนาฝายเดยวได สวนในกรณทมการแสดงเจตนาไวลวงหนาวาใหหกกลบลบหนกนได แมหนจะยงไมถงกาหนดชาระ กไมนาจะมผลเชนเดยวกน เพราะผดเงอนไขตามทกฎหมายกาหนดไว แตหากเปนเพยงการแสดงเจตนาใหความยนยอมในการใหธนาคารถอนเงนจากบญชเงนฝากเพอชาระหนได เมอลกหนผดนดไมชาระหน เชนน ผ เขยนเหนวามใชเรองของการแสดงเจตนาหกกลบลบหนไว ลวงหนาแตอยางใด แตเปนการใชสทธถอนเงนโดยอาศยขอสญญา ซงสามารถกระทา หรอใหความยนยอมไวลวงหนาได

DPU

49

บทท 3

การใชทรพยสนเปนหลกประกนในกฎหมายตางประเทศ ในบทนจะศกษาถงลกษณะของทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนได ตามหลกกฎหมายของตางประเทศ โดยศกษาถงหลกเกณฑ วธการตามกฎหมายของประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศองกฤษ และประเทศญป น โดยศกษากฎหมายของตางประเทศ เพอเปนแนวทางในการพฒนาปรบปรงกฎหมายหลกประกนโดยเฉพาะการใชเงนฝากเปนหลกประกนของไทย วาควรจะมการพฒนารปแบบมาเปนหลกประกนหนตามกฎหมายไทยไดอยางไร 1. การใชทรพยสนเปนหลกประกนตามกฎหมายประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศสหรฐอเมรกาประกอบไปดวยมลรฐตาง ๆ จานวน 52 มลรฐ รวมกน โดยมระบบกฎหมายจารตประเพณ (Common Law) ยกเวนเพยงมลรฐ Louisiana ใชระบบกฎหมายลายลกษณอกษร (Civil Law) โดยมรฐสภา (The Congress of the United States) มอานาจในการบญญตกฎหมายไดเทาทไมขดตอรฐธรรมนญแหงประเทศสหรฐอเมรกา (The United States Constitution) อนเปนกฎหมายพนฐานของสหรฐอเมรกาในการจดตง และกาหนดโครงสราง หนวยงานภายในมลรฐ ตลอดจนกาหนดความสมพนธทางการเมอง ซงขอกฎหมายขอหนงทสาคญคอ การแบงแยกอานาจ โดยจากดขอบเขตอานาจของรฐบาล และกาหนดสทธ เสรภาพของประชาชน และอานาจหนาทของแตละมลรฐและหนวยงานของมลรฐไว ซงรฐสภาไดบญญตกฎหมายของรฐบาลกลาง (Federal Law) หรอ United States Code (U.S.Code) ขน โดยอาศยอานาจตามบทรฐธรรมนญแหงประเทศสหรฐอเมรกาในการออกกฎหมายไวในกรณตาง ๆ อาทเชน กฎหมายเกยวกบความสงบเรยบรอยระหวางมลรฐ หรอสงคม เศรษฐกจโดยรวม หรอขจดความขดแยงในกฎหมายระหวางมลรฐ หรอกฎหมายทเกยวกบมลรฐ 1 ซงตามบทรฐธรรมนญแหง

1 “US federal law promulgated by the United States federal government which are applicable throughout the United States and will general override any conflicting state law” (Robert M. Plehn, Bank security and other credit enhancement methods, (Netherland : Kluwer Law International, 1995), P.433)

DPU

50

ประเทศสหรฐอเมรกา ใหอานาจมลรฐแตละรฐมอานาจในการออกกฎหมายเพอบงคบใชภายในมลรฐของตน และมลรฐตาง ๆ ไดออกกฎหมายบงคบใชภายใน (States Law) แตในการดาเนน กจกรรมทางธรกจ การพาณชย มลรฐตาง ๆ ไดรวมมอกนรวบรวมและปรบปรงดดแปลงกฎหมายทบงคบใชในแตละมลรฐนนเพอใหมรปแบบและวธการทสอดคลองกน เพอประโยชนรวมกนในการดาเนนกจกรรมทางธรกจ เชน Uniform Commercial Code (U.C.C) โดยใชบงคบในทางการคาพาณชย และในปจจบน U.C.C มผลใชบงคบภายในมลรฐ 52 มลรฐทงหมด (มลรฐ Louisiana ยอมรบเฉพาะ Article 1, 3, 4, 5, 7, and 8) ตลอดจนโคลมเบยและหมเกาะเวอรจน (The District of Columbia, and The Virgin Islands) ทไดนา U.C.C มาปรบใชเปนกฎหมายภายใน 2 ซงใน U.C.C จะประกอบดวยกฎหมายเกยวกบเรองตาง ๆ ในทางการคาพาณชย อาท Article 2 Sales, Article 3 Negotiable Instruments หรอ Article 5 Letter of Credit อนเปนแนวทางในการตดตอธรกจการคาระหวางกน เพอขจดปญหาความขดแยงทางกฎหมายระหวางมลรฐ ซงใน U.C.C Article 9 Secured Transactions ไดกาหนดเกยวกบเรองหลกประกนแหงหน การนาเอาทรพยสนมาเปนประกนการชาระหน หรอ security interests 3 ระบบกฎหมายอเมรกนในเรองการสรางหลกประกนดวยทรพยสน มบทบญญตกฎหมายเรองนไวเฉพาะเจาะจง โดยในทางพาณชยเกดจากการรวมกนสรางกฎหมายเพอใหเปนแบบแผนเดยวกนในการดาเนนกจกรรมทางธรกจ (Commercial law) และลดความขดแยงในการดาเนนธรกจระหวางมลรฐ โดยม The National Conference of Commissioners on Uniform State Laws และ The American Law Institute รวมกนจดทาขน เรยกวา Uniform Commercial Code (U.C.C) โดย U.C.C ประกาศใชโดยทวไปครงแรกในป ค.ศ. 1962 ไดรบการยอมรบจาก มลรฐตาง ๆ ในการนาไปปรบใชในรฐของตนพอสมควร และไดมการปรบปรงหลกเกณฑ วธการใน U.C.C เปนระยะ ๆ และไดถกปรบปรงครงใหญในป ค.ศ. 1972 ซงจากการปรบปรงและพฒนาในครงน U.C.C เปนทยอมรบใหประกาศใชในมลรฐตาง ๆ ถง 52 มลรฐ และ the District of Columbia ทนา U.C.C มาปรบใชเพอเปนแบบแผนเดยวกน โดยคงหลกการของ U.C.C แต

2 William H. Lawrence, Understanding Secured transactions Second edition, (San Francisco : Matthew Bender & Co., Inc, 1999), p.V. 3 สชาดา กรรณสต. “การใชสทธในทรพยสนทางปญญาเปนหลกประกนหน” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542, หนา 71

DPU

51

รายละเอยดปลกยอย อาจปรบตามความเหมาะสมโดยขนกบสภาพสงคม เศรษฐกจของมลรฐนน ซงนบแตป ค.ศ. 1972 เปนตนมา ไดมการแกไขปรบปรงในบาง Article จนกระทงในป ค.ศ.1998 ไดมความคดทจะปรบปรงและพฒนา U.C.C อกครง โดยยงคงหลกการ โครงสรางไวเชนเดม แต เพมเตมรายละเอยด และระบความหมาย หรอคานยามตาง ๆ ใหชดเจนมากยงขน เพอความสะดวกและรวดเรว 4 ซงใน U.C.C ใน Article 9 วาดวย Secured Transactions จะกลาวถงเรองการสรางหลกประกนดวยทรพยสนไวโดยเฉพาะ โดยใน Article 9 Secured Transactions น นบแตป ค.ศ.1962 ซงเปนปเรมตนของ U.C.C ไดถกแกไขปรบปรงในป ค.ศ. 1966 และป ค.ศ. 1972 พรอมกบการแกไขปรบปรงครงใหญของ U.C.C ในป ค.ศ. 1977 และป ค.ศ. 1998 และในการแกไขเพมเตม U.C.C ในป ค.ศ. 1998 น Article 9 Secured Transactions ไดถกแกไข ปรบปรงดวยเชนกน โดยเพมความชดเจนในประเภททรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนไดตามสภาวะเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป 1.1 การใชทรพยสนเปนหลกประกนตาม Uniform Commercial Code:Article 9 วตถประสงคของ U.C.C Article 9 คอ การใหเจาหนมสทธเรยกรอง และสทธเหนอทรพยสนของลกหนในหลกประกนการชาระ เพอความมนใจวาจะไดรบชาระหนคน โดยทรพยสนทจะนามาเปนหลกประกนตาม Article 9 ได จะตองเปนทรพยสนทเปน Personal property เทานน โดย Article 9 ไดกาหนดวธการ โครงสราง และรปแบบการสรางหลกประกนทเปนรปแบบเดยวกนในการนาทรพยสนมาเปนหลกประกน ซงสามารถรองรบการสรางหลกประกนหนไดกวางขวาง มความยดหยน และมรปแบบทไมซบซอน โดยใน Section 9-102 ไดกาหนดขอบเขตในการใช Article 9 วาใชกบการดาเนนการใด ๆ ทประสงคทจะสรางหลกประกนเหนอทรพยสนสวนบคคล หรอสงทตดอยกบพนดน ตลอดจนสนคา เอกสาร หลกทรพยทางการเงน สงทไมมรปรางทว ๆ ไป สทธเรยกรองทมหลกฐานเปนหนงสอ หรอสทธทางบญช และรวมถง การขายสทธทางบญชหรอสทธเรยกรองทมหลกฐานเปนหนงสอ (…..this article applies to any transaction (regardless of its form) which is intended to create a security interest in personal property or fixtures including goods, documents, instruments, general intangibles, chattel paper or accounts; and also to any sale of accounts or chattel

4 William H.Lawrence, Understanding Secured Transactions, (U.S.A. : Mathew Bender & CO.,Inc., 1999) p.6.

DPU

52

paper) ซงในการพจารณา Article 9 จะพบคาศพทคานยามหลายคาทควรทราบ โดยใน Section 9-105 ไดใหคาจากดความศพททใชใน Article 9 ไว ซงผ เขยนจะนาเสนอเฉพาะคาศพททเกยวของเทานน ดงน (c) “Collateral” means the property subject to a security interest, and includes accounts and chattel paper which have been sold; (d) “Debtor” means the person who owes payment or other performance of the obligation secured, whether or not he owns or has rights in the collateral and includes the seller of account or chattel paper, Where the debtor and the owner of the collateral are not the same person, the term “debtor” means the owner of the collateral in any provision of the Article dealing with the collateral, the obligor in any provision dealing with the obligation, and may include both where the context so requires; (l) “Security agreement” means an agreement which creates or provides for a security interest; (m) “Secured party” means a lender, seller or other person in whose favor there is a security interest, including a person to whom accounts or chattel paper have been sold. When the holders of obligations issued under an indenture of trust, equipment trust agreement or the like are represented by a trustee of other person, the representative is the secured party; จากคาศพทขางตน จะพบคาวา security interest ในคาจากดความ หรอใน Section อน ๆ ซงใน Article 9 ไมไดระบคาจากดความของคานไวโดยเฉพาะ ซงจากการศกษา Security interest หมายถง การนาผลประโยชนในทรพยสนสวนบคคล หรอในสงทตดตงอยคงทเปนประกนการชาระหนเงน หรอการกระทาอนเปนการปฏบตการชาระหน 5 ดงนน ในการศกษาสวนน เพอแสดงใหทราบถงหลกเกณฑ วธการในการสรางหลกประกน ตลอดจนประเภทของทรพยสนทนามาเปนหลกประกนได และทไมสามารถนามาเปนหลกประกนไดภายใต Article 9

5 A security interest is every interest in personal property or fixtures that secures (guarantee) the payment or performance of an obligation, (Roger LeRoy Miller, Business law : text and exercise, 2 nd edition (U.S.A. : West Educational Publishing Company, 1999), p.296.

DPU

53

เพอประโยชนในการศกษาวธการ และรปแบบในการนาเงนฝากมาเปนหลกประกนหนตามกฎหมายสหรฐอเมรกาตอไป 1.1.1 ประเภทของทรพยสนทนามาเปนหลกประกนได ภายใต Article 9 (Classification of collateral) ประเภทของทรพยสนทนามาเปนหลกประกนไดตาม Article 9 มอยหลายประเภท เนองจากคาจากดความของประเภททรพยสนตาม Article 9 มความยดหยน และใหคาจากดความคอนขางกวาง ดงนน ทรพยสนทนามาเปนหลกประกนไดจงมไดเกอบทกประเภท ยกเวนแตเปนทรพยสนทใน Article 9 กาหนดยกเวนไมใหใชบงคบกบทรพยสนเหลานนเทานน ทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกนไดตามทกาหนดไวใน Article 9 มหลายประเภท แตหากจะจดใหเปนกลมแลวแบงไดเปน 3 ประเภทดวยกน 6 โดยพจารณาจากลกษณะของทรพยสนและลกษณะการใชทรพยสนนนเปนขอพจารณาในการจดแบง คอ ทรพยสนทเปนสนคา (Goods) 7, เอกสารแสดงสทธ (Indispensable paper) 8, และสงทไมมรปราง (Intangibles) 9 ซงในแตละประเภทมทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกนได ดงน (ก) สนคาอปโภคบรโภค หรอทรพยสนสวนบคคลทมรปราง สามารถเคลอนทไดเมอตองมการบงคบเหนอหลกประกนนน ประกอบดวย สนคาอปโภคบรโภค (Consumer goods) (Section 9-109 (1)), ผลตภณฑทไดจากฟารม (Farm products) (Section 9-109 (3)), สนคาคงเหลอ (Inventory) (Section 9-109 (4)) และ อปกรณเครองมอ (Equipment) (Section 9-109 (2)) (ข) เอกสารแสดงสทธ หรอหลกฐานทแสดงสทธ (Rights evidenced by indispensable paper) ประกอบดวย หลกฐานเปนหนงสอในหนและหลกประกน (Chattel paper) (Section 9-105 (1) (b)), ตราสารหรอสทธเรยกรองตามตราสาร (Instruments) (Section 9-105 (1) (I) และเอกสารแสดงสทธ (Documents) (Section 9-105 (1) (f) (ค) สงทไมมรปราง หรอไมมเอกสารหลกฐานใด ๆ (Not in writing or, even if they are, they are not dealt with as though they are negotiable) ประกอบดวย บญช

6 William H. Lawrence, Understanding secured transactions. P.7. 7 U.C.C., Article 9, Section 9-105 (1) (h) 8 U.C.C., Article 9, Section 9-105 (1) (f), 9-105 (1) (I), and 9-105 (1) (b) 9 U.C.C., Article 9, Section 9-106

DPU

54

ทนอกเหนอจากทรพยสนทกลาวมาแลว (Accounts) (Section 9-106) และสงไมมรปรางทวไป (General intangibles) (Section 9-106) 1.1.2 การสรางหลกประกน และความสมบรณของสญญาหลกประกน (Creation and enforceability of security interests or attachment) การสรางหลกประกนและความสมบรณของสญญาหลกประกน ตามทกาหนดไวใน Article 9 คอ กรณทสญญาหลกประกน (Security agreement) นนมผลบงคบสมบรณในระหวางคสญญา และมผลบงคบเหนอทรพยสนอนเปนหลกประกนของลกหน หรอผ ทมอบทรพยสนเปนหลกประกนตอเจาหน ซงตาม Article 9 การมผลสมบรณและมผลบงคบใชของสญญาหลกประกนตอคสญญาเรยกวา Attachment ซงในทรพยสนบางประเภท การสรางหลกประกนและความสมบรณของสญญาหลกประกน หรอ Attachment นมผลเพยงพอตอการมผลบงคบตอบคคลภายนอก แตในทรพยสนบางประเภท Attachment อาจไมเพยงพอตอบคคล ภายนอกหรอบคคลทสามได ซงขนอยกบลกษณะของทรพยสนอนนามาเปนหลกประกน การมผลบงคบใชตอบคคลภายนอกในสญญาหลกประกนมความสาคญตอเจาหน เนองจากมผลโดยตรงตอบรมสทธเหนอทรพยสน และการมสทธเหนอทรพยสนทเปนประกนดกวาเจาหนสามญรายอน

โดยหลกทวไป ผ ทนาทรพยสนมาเปนหลกประกน จะตองเปนผ มสทธเหนอทรพยสน หรอเปนเจาของทรพยสนนน เนองจากหากมการไมปฏบตการชาระหน เจาหนอาจตองบงคบตอทรพยอนเปนหลกประกน และทรพยสนทเปนหลกประกนจะตองมมลคามากพอทจะนามาเปนหลกประกนได ซงความสมบรณของสญญาหลกประกนจะเกดขนตอเมอคสญญา ลงนามในสญญาหลกประกน (Attaches) 10 โดย Attachment หรอการมผลสมบรณและมผลบงคบใชของสญญาหลกประกนตอคสญญา จะตองประกอบดวยเงอนไข 3 ประการ ดงน (ก) มสญญาหลกประกนระหวางเจาหนและลกหน (Security agreement – Section 9-203 (1) (a)) ตาม Article 9 สญญาหลกประกนจะมผลสมบรณ ตอเมอมการตกลงใหทรพยสนเปนหลกประกนการชาระหนโดยทาเปนหนงสอ (in writing) และลงลายมอชอโดยลกหนซงเปนฝายทตองรบผดตามสญญาหลกประกน หรอผ รบมอบอานาจในการลงนามแทนลกหน (signed or authenticated by the debtor) โดยในสญญาหลกประกนจะตองม

10 William H. Lawrence, Understanding secured transactions, p. 77.

DPU

55

ขอความระบใหทรพยสนชนดใดเปนหลกประกนการชาระหนตอเจาหน และหากลกหนไมปฏบตการชาระหนตามสญญาเจาหนมสทธบงคบชาระหนจากหลกประกนดงกลาว และรายละเอยด ลกษณะของหลกประกน (Description of the collateral) (ข) มการกาหนดมลคาของหลกประกน (Value – Section 9-203 (1) (b)) ซงเจาหนจะไดรบชาระหนหากมการบงคบหลกประกน คาจากดความของคาวามลคากาหนดไวอยางกวาง ซงคสญญาตามสญญาหลกประกนอาจกาหนดมลคาของหลกประกนเทาจานวนหน หรอในจานวนทพอเพยงตอการเพมความเชอมนของเจาหนในการไดรบชาระหนตามสญญา หรอคสญญาอาจรวมคาวามลคา หมายความถงมลคาในสญญา การเขาผกพนตนในการขอสนเชอ หรอมลคาแหงหนทเกดขนกอนหนานน ลวนเปนมลคาตามสญญาหลกประกนไดทงสน อาทเชน ผซอไดซอสนคาจากผขายโดยผขายไดใหสนเชอไว ปรากฏวาตอมาผซอไมสามารถชาระราคาไดภายในกาหนดเวลาทตกลงกน ผซอและผขายจงตกลงเขาทาสญญาหลกประกนการชาระหนคาสนคา โดยผขายมหลกประกนคอ สนคาทขายไปนน (ค) ลกหนตามสญญาหลกประกนนน จะตองเปนเจาของ หรอมสทธในทรพยสนทใหไวเปนหลกประกน เนองจากหากลกหนไมปฏบตการชาระหนตามสญญา เจาหนมสทธบงคบชาระหนจากหลกประกนดงกลาวได เมอปฏบตตามเงอนไขทง 3 ประการขางตน คอ มสญญาทกาหนดมลคาของหลกประกนซงลกหนเปนเจาของ หรอมสทธในหลกประกนนน เจาหนจะมสทธในทรพยสนทเปนหลกประกนตอลกหนตามสญญาหลกประกนทนท โดยมสทธในการบงคบตอหลกประกนไดตามกฎหมาย ซงหมายความ Attachment ระหวางคสญญามผลสมบรณแลว นอกจากน ตาม Section 9-203 (3) กาหนดใหเจาหนทมสทธในหลกประกนนน มสทธไดรบผลประโยชนทเกดขนจากทรพยสนอนเปนหลกประกน (Proceeds) นนได เชน ธนาคารไดใหตวแทนจาหนายรถยนตก ยมเงน และตวแทนจาหนายรถยนตไดนาสนคาคอ รถยนตเปนหลกประกน ซงหากตวแทนจาหนายรถยนตขายรถยนตอนเปนหลกประกนได ธนาคารมสทธทจะขอรบผลประโยชนจากการขายหลกประกนนนไดดวย ถงแมวาตวแทนจาหนายรถยนตนน จะมรถยนตคนใหมแทนทรถยนตอนเปนหลกประกนเดม ทงน เวนแตคสญญาจะมขอสญญายกเวน Section 9-203 (3) นไว

DPU

56

1.1.3 ความสมบรณของสญญาหลกประกนตอบคคลภายนอก

(Perfection of security interest or Perfection) ถงแมวาสญญาหลกประกนจะมผลสมบรณ และบงคบตอคสญญาหลกประกนไดตาม Attachment of a security interests คอ เมอครบตามเงอนไข 3 ประการดงทกลาวมาแลวขางตน แตในกรณทเจาหนตองการทจะมสทธเหนอทรพยสนอนเปนหลกประกน และมสทธดกวาเจาหนรายอนของลกหน เพอวาหากมเหตการณทลกหนไมปฏบตการชาระหน หรอในกรณทลกหนไดขายทรพยสนอนเปนหลกประกนนนใหแกบคคลอน เจาหนจะไดสามารถปกปองสทธของตนตอเจาหนคนอนหรอตอบคคลภายนอกผซอหลกประกนได โดยการกระทาทเรยกวา Perfection ทงน การจะทาใหสญญาหลกประกนในทรพยสนนนมผลตอบคคลภายนอกดวย Perfection ได สวนของ Attachment จะตองมผลสมบรณมากอนแลวเชนเดยวกน (Section 9-303) วธการทา Perfection กบหลกประกนม 3 วธ การเลอกใชวธใดขนอยกบลกษณะของทรพยสนทเปนหลกประกน คอ Perfection โดยการสงมอบการครอบครอง (By the creditor’s taking possession of the collateral), Perfection โดยอตโนมต (By automatic perfection or Perfection by attachment) และ Perfection โดยการจดทะเบยนเพอแจงตอ สาธารณชนถงการเปนหลกประกน (By filing a public notice of the security interest) 11 (ก) Perfection โดยการสงมอบการครอบครองของทรพยสนอนเปนหลกประกนใหอยในความครอบครองของเจาหน (Pledge) 12 วธนจะใชไดกบทรพยสนทเปนหลกประกนประเภทสนคา ตราสาร หรอเอกสารแสดงสทธ 13 ซงเปนทรพยสนทมรปรางสามารถสงมอบการครอบครองได แตจะใชไมไดกบทรพยสนประเภททเปนสทธทางบญช หรอสงทไมมรปรางทว ๆ ไป (General intangible) โดยลกหนทาการสงมอบทรพยสนหลกประกนใหอยในความ

11 Charles F.Hemphill and Jr.Judy A.Long, Basic Business Law Second edition, (New Jersey : Regent/Prentice Hall, 1994) p.368. 12 Bradford Stone, Uniform Commercial Code, Fourth edition (U.S.A. : West Publishing Company, 1995), p.399. 13 U.C.C., Article 9., Section 9-302 (1) (a), 9-303 (1), 9-305

DPU

57

ครอบครองของเจาหน หรอบคคลภายนอกทกระทาการในฐานะตวแทนเจาหน หรอผ ทมหนาทดแลหลกประกน (a third party bailee) เพอเปนหลกประกนการชาระหน Perfection วธน เจาหนผครอบครองทรพยสนอนเปนหลกประกนอย ยอมมสทธดกวาเจาหนรายอนของลกหน และเจาหนสามารถบงคบตอหลกประกนไดเมอลกหนไมปฏบตการชาระหน (ข) Perfection โดยอตโนมต ทรพยสนทเปนหลกประกนตามสญญาหลกประกนประเภทน ไดแก ทรพยสนประเภททเปนสนคาอปโภคบรโภค (Consumer goods) ซงใชในชวตประจาวนทวไป เกดขนไดหลายครง การให Perfection โดยอตโนมต จะชวยใหเกดความสะดวก รวดเรว เชน นาย ก. ซอเครองใชไฟฟาจากนาย ข. โดยนาย ข.ใหสนเชอสวนบคคลแก นาย ก. โดยนาย ก. เปนผครอบครองเครองใชไฟฟา และนาย ก. ไดทาสญญาหลกประกนให นาย ข. ถกตองครบถวนตามเงอนไข 3 ประการ ดงน เมอสญญาหลกประกนเกด Attachment สมบรณ Perfection ในสญญาหลกประกนในกรณนจะเกดขนโดยอตโนมต ซงในกรณเดยวกน หากนาย ก. ก ยมเงนจากนาย ค. เพอมาซอเครองใชไฟฟาจากนาย ข. เมอนาย ก. ทาสญญาหลกประกนตอนาย ค. ถกตองครบถวน กรณเชนน Attachment และ Perfection เกดขนทนท 14 Perfection วธการน อาจเกดความยงยากแกเจาหน และบคคลภายนอกทสจรต เนองจากทรพยสนอนเปนหลกประกนยงคงอยกบลกหน และบคคลภายนอกไมอาจ ตรวจสอบ และไมทราบภาระผกพนในการตกเปนหลกประกนของทรพยสนนน ทาใหลกหนเสนอขายหลกประกนแกผซอทไมทราบภาระผกพน เปนผลใหเกดความเสยหายตอผซอ เนองจาก เจาหนม Perfection ในทรพยสนทเปนหลกประกนนน (ค) การจดทะเบยนเพอแจงตอสาธารณชนถงการเปนหลกประกน หรอ Filing of Financing Statement วธการน เปนวธการทนยมปฏบตกนมาก เนองจากใหความ

14 Richard A. Mann and Barry S.Roberts, Business law and the regulation of business, U.S.A. : West Educational Publishing Company, 1999, p. 769.

DPU

58

คมครองเจาหนไดดทสด 15 ทรพยสนทกประเภทสามารถ Perfection ดวยวธการนได แตในทรพยสนบางประเภทเจาหนอาจเหนวาการครอบครองสามารถใหความคมครองเพยงพอ เจาหน ในทรพยสนทเปนหลกประกนจงไมจาเปนตองใชวธนเสมอไป ประกอบกบวธนจะตองจดใหมการจดทะเบยนและมการเสยคาธรรมเนยมการจดทะเบยน การจดทะเบยนตามวธน คอการจดทะเบยนใน Financing statement on a form U.C.C.-1 ซงเปนรปแบบเอกสารทกาหนดไวใน U.C.C. เพอใหเปนแนวทางปฏบตทเหมอนกน โดยรายละเอยดใน Financing statement ในแบบ U.C.C.-1 จะประกอบดวย ชอ ทอย ของลกหน และคสญญาอกฝายหนงหรอเจาหน โดยระบสถานทอยของเจาหน รายละเอยดทตงของทรพยสนอนเปนหลกประกนนน ตลอดจนทอยของเจาหนทใชในการสงจดหมายจากลกหน รายการหรอรายละเอยดของทรพยสนอนเปนหลกประกน และในแบบ U.C.C.-1 กาหนดใหลกหน ตองลงนามเพอรบทราบและยอมรบการเปนหลกประกนในทรพยสนนน 16 นอกจากน ถาในกรณทสญญาหลกประกนมขอความครบถวนตามทแบบ U.C.C.-1 กาหนดไวขางตน สาเนาของสญญาหลกประกนสามารถถอเปน Financing statement ไดโดยลกหนจะตองลงนามในสาเนาสญญาหลกประกนนนอกครง (Section 9-402 (1), 9-203 (1) and (2) 17 เมอ Perfection จะกระทาไดตอเมอ Attachment มผลสมบรณแลวในระหวางคสญญา แตใน Section 9-402 (1) คสญญาจะจดทะเบยน Financing statement กอนทจะทาสญญาหลกประกนกได หรอในขณะเดยวกนกบทาสญญาหลกประกนเลยกได ซงกรณนจะเรยกวาเปน Notice filing ซงจะยงไมมผลเปน Perfection จนกวา Attachment จะสมบรณ (Section 9-303 (1)) สถานททใชในการจดทะเบยน Financing statement ตาม Article 9 ม 3 แหง ขนอยกบลกษณะและประเภทของทรพยสนนน ซงโดยทวไปแลวใหจดทะเบยนท the Office

15 Roger LeRoy Miller, Business law : text and exercise, Second edition, p. 297. 16 Thomas Bowers, Law of Commercial transactions and business associations :

concepts and cases, United State : Richard D. Irwin Inc., 1995, p. 436. 17 Bradford Stone, Uniform Commercial Code, Fourth edition., p.389.

DPU

59

of the Secretary of State, Central Filing หรอสถานททลกหนพกอาศยอย (Section 9-103, 9-401) ซงการจดทะเบยนน จะมผลบงคบใชเพยง 5 ป นบแตวนทจดทะเบยน Financing statement (Section 9-403 (2)) หากในกรณทจะตองตออายการจดทะเบยนเปนหลกประกน จะตองกระทากอนลวงหนาภายใน 6 เดอน กอนวนททการจดทะเบยนจะครบกาหนด โดยการตออายในแตละครงจะตออายได 5 ป เชนเดม การจดทะเบยนหลกประกน (Financing Statement) ภายใต U.C.C. น ในการจดทะเบยนทรพยสนเปนหลกประกนทกครง จะจดทะเบยนทรพยสนทตกเปนหลกประกนภายใตชอของลกหน ซงเจาหนหรอบคคลภายนอกสามารถขอตรวจสอบทรพยสนของลกหนทตกเปนหลกประกนได โดยการขอตรวจสอบจากชอของลกหน ซงจะทราบขอมลรายละเอยด อาท ชอเจาหน รายละเอยดของทรพยหลกประกนดงทระบไวในแบบ U.C.C.-1 ทจดทะเบยนไว 18 1.1.4 สทธและหนาทของคสญญา

(Rights and Duties of Creditor and Debtors) เจาหนมหนาทในการดแลรกษาหลกประกน ในกรณทตนไดครอบครองหลกประกนไว หรอลกหนมหนาทในการดแลรกษาหลกประกนเชนเดยวกนในกรณททรพยหลกประกนอยในความครอบครองของตน และเมอลกหนไดทาการชาระหนแลว ผ รบหลกประกนหรอเจาหนมหนาททจะตองสงเอกสารแจงการสนสดของสญญาตอลกหนในสญญาหลกประกน (Termination statement) หรอจดทะเบยนสนสดการเปนหลกประกนตอเจาพนกงานทไดรบแจงการจดทะเบยน Financing statement ในครงแรกนนดวย 1.1.5 กรณลกหนไมปฏบตการชาระหน

(Priorities and Remedies on The Debtor’s Default) ในกรณทลกหนไมปฏบตการชาระหน มขอควรพจารณา ดงน

18 Robert M.Plehn, Bank security and other credit enhancement methods, p. 437.

DPU

60

(ก) ลาดบชนของบรมสทธ (Priorities) ในกรณทมลกหนมเจาหนหลายรายทมสทธบงคบเหนอทรพยสนอนเปนหลกประกนสงเดยวกน ใหใชหลก ดงน 19 - เจาหนทมสญญาหลกประกน (Attachment) ถกตองมลาดบชนมากอนเจาหนทไมมสญญาหลกประกนถกตอง (Conflicting unperfected security interests) - เจาหนทมหลกประกน มลาดบชนกอนเจาหนทไมมหลกประกน (Conflicting security interests versus unperfected interests) - เจาหนทม Perfection กอน มลาดบชนกอนเจาหนซงม Perfection หลงตน (Conflicting perfected security interest) - เจาหนทมหลกประกนไมมสทธเหนอกวาผซอทกระทาการเปนปกตธระในทางธรกจ (Conflicting perfected security interests in commingled or processed goods) (ข) ลกหนไมปฏบตการชาระหน หรอไมปฏบตตามขอกาหนดในสญญา (Default) 20 เมอลกหนไมปฏบตการชาระหนตามสญญาใหถกตอง สญญาหลกประกนและบทบญญตใน Article 9 Part 5 กาหนดใหสทธและการชดใชความเสยหายแกเจาหน โดยทวไป เจาหนอาจฟองรองตอศาลตามสญญาหลกหรอสญญาประธาน หรอจะบงคบชาระหนจากหลกประกนกได กฎหมายใหสทธเจาหนทจะรองขอตอศาลเพอใหบงคบชาระหนจากหลกประกนนน หรอบงคบชาระหนจากหลกประกนดวยตนเองได เวนแตวาเจาหนนนไดสละสทธในหลกประกนภายหลงจากการทลกหนไมปฏบตการชาระหน และลกหนไดแสดงตนทจะขอชดใชความเสยหายใหแกเจาหนกอนทเจาหนจะดาเนนการบงคบตอหลกประกน กรณทลกหนไมปฏบตการชาระ หรอไมปฏบตตามสญญา เจาหนสามารถดาเนนการได 2 วธการ คอ - ในกรณทรพยอนเปนหลกประกนเปนสงมรปราง (Tangible Collateral) เจาหนมสทธในการนาทรพยสนอนเปนหลกประกนมาครอบครอง หรอนากลบมาครอบครองใหมอกครง (Repossession) 21 ในกรณน เจาหนผ รบหลกประกนอาจนาทรพยหลกประกนนนกลบมาครอบครองอกครงเมอเกดการไมปฏบตการชาระหนของลกหน โดยเจาหนไมตองบงคบชาระหน จากหลกประกนโดยกระบวนการทางศาล แตทงน การนาหลกประกนกลบมาครอบครองนน

19 Roger LeRoy Miller, Business law : text and exercise, Second edition, p. 303. 20 Robert M.Plehn, Bank security and other credit enhancement methods, p. 439.

21 U.C.C. Article 9, Section 9-503

DPU

61

จะตองไมขดตอความสงบเรยบรอยอนด ซงหากลกหนคดคานการนาหลกประกนมาครอบครองของเจาหนตอศาล ศาลจะเปนผพจารณาวาการนาหลกประกนมาครอบครองนนขดตอความสงบ เรยบรอยหรอไม และลกหนมเหตอนสมควรในการคดคานเจาหนในการจะนาหลกประกนนนกลบมาครอบครองหรอไม ซงหากศาลพจารณาแลวเหนวาเจาหนไมควรนาหลกประกนมาครอบครอง เจาหนไมสามารถนาทรพยหลกประกนนนมาครอบครอง เจาหนจะตองบงคบชาระหน ตอหลกประกนโดยกระบวนการทางศาลตอไป - การบงคบหลกประกนโดยการจาหนาย ใหเชา หรอกระทาการใด ๆ ตอหลกประกนภายใตขอกาหนดตามกฎหมายเกยวกบการขาย 22 กรณนเจาหนอาจรบหลกประกน หรอนาทรพยหลกประกนนนออกขายตอบคคลทวไป หรอขายเปนการสวนบคคลในวงจากดได โดยการขายจะตองกระทาเยยงการดาเนนการทางธรกจทวไป ในเวลา สถานท ทเหมาะสมในทางพาณชย ในกรณทเปนการใหหลกประกนโดยบคคลอนมใชทรพยสนของลกหน เจาหนจะตองสงหนงสอบอกกลาวลวงหนาถงการบงคบหลกประกน โดยกฎหมายใหสทธแกลกหนในการไถถอนขอซอหลกประกนคนไดกอนทเจาหนจะดาเนนการตอหลกประกนนน แตลกหนจะตองชาระหน ทงหมดทคางตอเจาหน ตลอดจนคาใชจายทเกดขนในการเตรยมการขายนน 23 เจาหนขายหลกประกนไดจานวนเงนเทาใด ใหเจาหนหกคาใชจายทเกดจากการขายและชาระคนหนของตน สวนทเหลอเทาใดตองสงคนลกหน แตหากขาด ลกหนจะตองชดใชสวนทขาดแกเจาหน 24 1.2 การใชเงนฝากเปนหลกประกนตามกฎหมายสหรฐอเมรกา จากการศกษาหลกกฎหมายเกยวกบการนาทรพยสนมาเปนหลกประกน ตาม U.C.C. Article 9 ตามทกลาวมานน จะเหนวา การนาเงนฝากมาเปนหลกประกนหนกสามารถกระทาไดภายใตหลกเกณฑ วธการทกาหนดไวใน U.C.C. Article 9 ซงในสวนนจะศกษาถงการนาเงนฝากมาเปนหลกประกนหน หลกเกณฑทเกยวของ วธการในการนาเงนฝากมาเปนหลกประกน ตามกฎหมายขางตน

22 U.C.C. Article 9, Section 9-504 and Article 2 Sales 23 U.C.C. Article 9, Section 9-506 24 U.C.C. Article 9, Section 9-504 (2)

DPU

62

เงนฝากเปนทรพยสนประเภทหนงตามหลกกฎหมายของสหรฐอเมรกา เนองจากกฎหมายหลกประกนของสหรฐอเมรกา คอ U.C.C. Article 9 Secured Transactions กาหนดให ทรพยสนทกประเภทสามารถนามาเปนหลกประกนไดทงสน ยกเวนแตทรพยสนทใน U.C.C. Article 9 กาหนดยกเวนไวเทานน 25 อาท ทรพยสนทอยภายใตบทบญญตของรฐธรรมนญแหงสหรฐอเมรกา ซงรฐธรรมนญแหงสหรฐอเมรกาไดกาหนดใหสทธแกคสญญาหรอผลสมบรณตอบคคลทสามในการดาเนนการใด ๆ หรอสทธยดหนวงของเจาของทดน หรอสทธในการหกกลบ ลบหน ฯลฯ ไวครบถวนแลว เนองจากการนาสทธตามสญญารบฝากเงนมาเปนหลกประกน เปนสทธทไมม รปราง กลาวคอ เมอผฝากนาเงนมาฝากแกธนาคาร โดยหลกถอวาเงนฝากดงกลาวตกเปนกรรมสทธของธนาคาร ผฝากมสทธทจะไดรบเงนฝากคนโดยไมจาเปนจะตองเปนเงนตราชนด เดยวกน ดงนน หลกเกณฑและวธการในการนาเงนฝากมาเปนหลกประกน ตาม U.C.C. Article 9 จงปฏบตตามหลกเกณฑ วธการเชนเดยวกบทรพยสนอน ๆ นนคอ การจดใหมสญญาหลกประกนทมผลบงคบตอคสญญา หรอ Attachment โดยจะตองจดใหมหนงสอสญญาหลกประกน (Security Agreement) เปนลายลกษณอกษร กาหนดใหเงนฝากนนเปนหลกประกนการชาระหน และลกหนลงลายมอชอในหนงสอสญญาหลกประกน ในสญญาหลกประกนจะตองระบจานวนเงนทเปนประกน และลกหนตามสญญาหลกประกนจะตองเปนผ มสทธในเงนฝากทจะนามาเปนหลกประกนดวย เมอปฏบตครบถวนตามเงอนไข 3 ประการแลว ถอวา Attachment เกดขนอนมผลบงคบตอคสญญาทงสองฝายแลว แตเนองจากสทธตามสญญารบฝากเงนนเปนทรพยสนทไมม รปราง เจาหนไมสามารถครอบครองหลกประกนนได จงควรคมครองและปองกนหลกประกน ของตนจากบคคลภายนอกดวยการ Perfection โดยวธจดทะเบยน Financing Statement เทานน โดยคสญญาในสญญาหลกประกนดวยการนาสทธตามสญญารบฝากเงน นาการเปนหลกประกนของสทธตามสญญารบฝากเงนไปจดทะเบยน Financing Statement ท The Secretary of State หรอหนวยงานอนของรฐทไดรบมอบหมายเปนทางการ (another designated state official) เจาหนตามสญญาหลกประกน จงสามารถมสทธเหนอหลกประกนดกวาเจาหนรายอนทไมมหลกประกน หรอทไมไดจดทะเบยนหลกประกน (Perfection)

25 U.C.C. Article 9, Section 9-104

DPU

63

2. การใชทรพยสนเปนหลกประกนตามกฎหมายประเทศองกฤษ ระบบกฎหมายของประเทศองกฤษเปนแบบกฎหมายจารตประเพณ การใชกฎหมายของประเทศองกฤษจะบงคบใชโดยหลกกฎหมายจารตประเพณทเกดจากศาล และหลก Equity (หลกความเทยงธรรมในการใชดลยพนจวนจฉยคด) ทเกดจากศาล Chancery หลกกฎหมายทง 2 ประเภท เปนกฎหมายพนฐานทเกดจากจารตประเพณและคาพพากษาของศาลทตดสนไว นนคอ เปนกฎหมายทเกดจากคาพพากษา โดยใชประกอบกบ Statutory Law (กฎหมายทเปนลายลกษณอกษร) ระบบการพจารณาคดของศาลในสมยกอน เดมประเทศองกฤษมระบบศาลในการพจารณาคด 2 ศาลแยกตางหากจากกน คอ Court of Law และ Court of Equity โดยตอมาไดรวม Court of Law และ Court of Equity ไวเปนศาลเดยวในป ค.ศ. 1875 26 แตในการพจารณาคดของศาล สวนใหญยงคงนาหลก Equity มาประกอบการพจารณาเพอใหการพจารณาคดเกดความเปนธรรมมากยงขนในคดทเกยวกบกฎหมายทเปนลายลกษณอกษร กฎหมายทเปนลายลกษณอกษรจะบญญตขนในกรณทมความประสงคจะกาหนดสทธ หนาท หลกเกณฑโดยชดแจง หรอเพอใหมการปฏบตทมแนวทางเชนเดยวกน หรอกฎหมายทบญญตขนเพอใชในทางการคาพาณชย 27 การบงคบใชกฎหมายของประเทศองกฤษ จะใช 2 ลกษณะสาคญขางตน คอ ทเปนหลก Equity แนวคาพพากษาของศาล และทเปนหลกตามกฎหมายทเปนลายลกษณอกษร 2.1 กฎหมายหลกประกนตามระบบกฎหมายองกฤษ กฎหมายหลกประกนในระบบกฎหมายองกฤษ แบงออกไดเปน 4 ลกษณะ สาคญ ๆ ดวยกน คอ Pledge, Contractual Lien, Mortgage และ Charge 28 ดงน (1) Pledge เปนหลกประกนประเภททใชมานานทสด และเปนพนฐานกฎหมายหลกประกนในระบบกฎหมายองกฤษ 29 ลกษณะสาคญของ Pledge คอ การสงมอบการ

26 Richard Bethell-Jones, Bank security and other credit enhancement methods-England, p. 133. 27 วทยา จญกาญจน. “การประกนหนดวยทรพยแบบ Floating Charge” วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2537, หนา 37 28 R.M. Goode, Legal problem of credit and security second edition, (England : Sweet & Maxwell, 1988), p. 10.

DPU

64

ครอบครองทรพยทเปนประกนใหแกเจาหน เชนเดยวกบกฎหมายเรองจานาของไทย ไมวาจะไดมการสงมอบกนจรง หรอสงมอบโดยปรยายกตาม โดยใหเจาหนยดถอทรพยนนไวจนกวาจะไดรบชาระหน โดยเมอมการชาระหนแลว ลกหนจะไดรบสทธตาง ๆ ทสญเสยไปเนองจากการ Pledge นนกลบคนมา แตถาลกหนผดนดชาระหน เจาหนกสามารถจาหนายจายโอนทรพยสนดงกลาวไดเพอนาเงนมาชาระหนได แตไมบงคบวาตองขายทอดตลาด Pledge จะสนสดเมอการครอบครองหลกประกนนนสนไป สงทนามาเปนหลกประกนดวย Pledge ไดอาทเชน Bills of Lading, Documents of Title To Goods, Negotiable Instruments and Negotiable Securities สวนสงทไมสามารถนามาใชเปนหลกประกนได อาทเชน หนงสอสญญาทว ๆ ไปทไมมขอกาหนดหนาทการชาระหนของลกหน (Ordinary Written Contracts) (2) Contractual Lien สทธยดหนวงโดยสญญา โดยการยดถอครอบครองทรพยไวเปนหลกประกน หลกประกนประเภทนเกดขนโดยผลของกฎหมาย หรอเกดจากสญญากได สทธของเจาหนตาม Contractual Lien มเพยงการยดหนวงทรพยสนไวเพอเปนหลกประกนการชาระหนเทานน ไมอาจนาทรพยสนทยดหนวงไวไปขายทอดตลาดได 30 (3) Mortgage คอการโอนความเปนเจาของในทรพยสนทเปนหลกประกนใหแกเจาหน โดยมเงอนไขชดแจง หรอโดยปรยายวา สทธในความเปนเจาของทรพยสนทเปนหลกประกนนน จะโอนกลบคนลกหนเมอหนทเปนประกนหมดสนลงแลว Mortgage ไมตองมการ สงมอบการครอบครองในทรพยสนทเปนหลกประกนแตอยางใด ดงนน ทรพยสนทนามาเปนหลกประกนดวย Mortgage จงมไดหลายประเภท อาท ทรพยสนทมรปราง หรอทรพยสนทไมมรปราง กสามารถนามาเปนหลกประกนไดทงสน แต Mortgage จะตองทาตามแบบพธทกฎหมายกาหนดไวสาหรบทรพยแตละประเภท เชน กรณทเปนอสงหารมทรพย ตองมการจดทะเบยน เปนตน (4) Charge เปนหลกประกนทไมตองสงมอบการครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนใหแกเจาหน และไมจาตองโอนสทธความเปนเจาของในทรพยสนทเปนหลกประกนใหแกเจาหนแตอยางใด ซงเปนหลกประกนทแตกตางจาก Pledge หรอ Mortgage หลกประกน

29 Ross Cranston, Principles of Banking Law, (New York : Clarendon Press Oxford, 1997), p. 436. 30 สชาดา กรรณสต, “การใชสทธในทรพยสนทางปญญาเปนหลกประกนหน” วทยานพนธมหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542, หนา 102

DPU

65

ดวย Charge จะเกดขนจากการทาสญญาระหวางเจาหนและลกหน โดยกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนไวโดยเฉพาะเจาะจง หรอจะกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนเปนรายประเภทของ ทรพยสนกได หลกประกนประเภทนใหสทธแกเจาหนใหมสทธเรยกรองเหนอหลกประกน โดย เจาหนจะมสทธกอนเจาหนไมมประกน และบคคลทเขามาในภายหลง แตขอตกลงนจะตองมการจดทะเบยน เจาหนไมสามารถกระทาการใด ๆ ตอหลกประกนนนได จนกวาลกหนจะไมปฏบตการชาระหน 31 แตถาลกหนไมชาระหนเจาหนสามารถบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนนนไดโดยการขาย หรอตงผพทกษทรพย นอกจากหลกประกนทง 4 ประเภทขางตน ยงมการใช Assignment เปนหลกประกนในการโอนสทธเรยกรองเกยวกบทรพยสงใดสงหนง (Chose in Action) 32 เพอเปนหลกประกนการชาระหน อาท การโอนสทธเรยกรองทจะไดรบตามสญญาประกนชวตเปนหลกประกนหน โดยวธการ Assignment ทาเปนหนงสอ และสงหลกฐานเปนหนงสอแจงใหแกบรษทผ รบประกนชวต 33 จากลกษณะของหลกประกนแตละประเภทในระบบกฎหมายองกฤษ หลกประกนทมลกษณะเปนหลกประกนเหนอทรพยสนสวนบคคลม 2 ลกษณะ คอ Mortgage และ Charge ดงนน การใชสทธตามสญญารบฝากเงนเปนหลกประกนหน จงสามารถกระทาไดดวย 2 ลกษณะขางตนเชนเดยวกน ซงจะศกษาในรายละเอยดตอไป 2.2 หลกประกนดวยทรพยสน (Security Right Over Assets) ประเภท Mortgage และ Charge จากลกษณะระบบกฎหมายขององกฤษทใชหลก Equity และ Legal ในการบงคบใชกฎหมาย กฎหมายเกยวกบหลกประกนทง 2 ประเภท คอ Mortgage และ Charge จงแบงออกไดเปน Legal Mortgage และ Equitable Mortgage กบ Legal Charge และ Equitable Charge นอกจากน จากลกษณะของ Charge ทเกดขนจากการทาสญญาระหวางเจาหนและ

31 R.M.Goode, Legal problem of credit and security, p. 14. 32 ราชบณฑตยสถาน, ศพทนตศาสตร องกฤษ-ไทย, กรงเทพ : ราชบณฑตยสถาน, 2541, หนา 50 33 David Palfreman, Law Relating to Banking Service, fourth edition, (London : Pitman Publishing, 1993) p. 280.

DPU

66

ลกหน โดยกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนไวโดยเฉพาะเจาะจง หรอกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนเปนรายประเภทของทรพยสนกไดนน ทาให Charge สามารถแบงยอยออกไดเปน Fixed charge เมอทรพยสนทเปนหลกประกนนนถกกาหนดไวโดยเฉพาะเจาะจง และ Floating charge ในกรณททรพยสนทเปนหลกประกนถกกาหนดเปนรายประเภทของทรพยสน หรอเปนกลม ทรพยสน 34 หลกประกนขางตนยงมความเกยวพนกนในบางลกษณะ เนองจากกฎหมายหลกประกนองกฤษมความยดหยนคอนขางมาก ซงหากพจารณาลกษณะและการบงคบใชเปนหลกประกนอาจพบวา Equitable Mortgage มลกษณะเชนเดยวกนกบ Charge 35 แตกตางกนเพยง Charge ไมมการโอนสทธความเปนเจาของเทานน ในสวนน จะศกษาถงลกษณะของ Legal Mortgage, Equitable Mortgage, Legal Charge, Equitable Charge ตลอดจน Fixed Charge และ Floating Charge และความสมบรณของหลกประกนตามลาดบ 2.2.1 Mortgage ลกษณะสาคญของ Mortgage คอ การโอนสทธในทรพยสนเปนหลกประกนหนโดยมเงอนไขชดแจงหรอโดยปรยายวา สทธในความเปนเจาของทรพยสนทเปนหลกประกนนนจะโอนกลบคนลกหนเมอหนของลกหนหมดสนลงแลว Mortgagor หรอผ นาทรพยสนมาเปนหลกประกนยงคงครอบครองทรพยสนอนเปนหลกประกนนนอย ในขณะท Mortgagee หรอ ผ รบหลกประกนจะไดรบสทธในความเปนเจาของทรพยสนทเปนหลกประกน หรอสทธทจะไดรบความเปนเจาของถาลกหนนนไมปฏบตการชาระหน 36 Mortgage อาจแบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ Legal Mortgage และ Equitable Mortgage ดงน (ก) Legal Mortgage เกดขนจากกฎหมายทใชบงคบเหนอทรพยสนนนกาหนดใหจะตองโอนกรรมสทธตามกฎหมายใหแก Mortgagee หรอใหแก Purchaser เชน

34 R.M. Goode, Legal problem of credit and security second edition, p.15.

35 R.M. Goode, ibid, p.15. 36 David Palfreman, Law Relating to Banking Services, fourth edition, p.278.

DPU

67

The Law of Property Act กาหนดใหการสรางหลกประกนเหนอทดนตองกระทาโดย Legal Mortgage 37 การใชเปนหลกประกนแบบ Legal Mortgage จงตองมการจดทะเบยนและมรปแบบ วธการตามทกาหนดไวตามกฎหมาย จงจะทาใหมผลบงคบเปนหลกประกน หลกประกนแบบ Legal Mortgage เปนการสรางสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนนน (Rights in Rem or Rights over The Property) 38 ซง Legal Mortgage กาหนดใหมการจดใหมการโอนสทธในความเปนเจาของทรพยสนทเปนหลกประกนโดยเดดขาดใหแก Mortgagee รวมถงสทธไถถอนจานอง ภายหลงครบกาหนดชาระ สทธในการโอนทรพยสนทเปนหลกประกนกลบคน Mortgagor เมอไดมการปฏบตการชาระหนครบถวน และ Legal Mortgage จะครอบคลมถงทรพยสนในอนาคตของ Mortgagor แตการไดรบทรพยสนในอนาคตเปนหลกประกนตามลกษณะน คสญญาจะตองจดทาเปนสญญาหลกประกนอกครง (ข) Equitable Mortgage เกดขนจากสญญาหรอขอตกลงของคสญญาใหทรพยสนนนเปนหลกประกนหนโดยการจดทาเปนหนงสอ อาจเกดขนเปนสญญาหลกประกนไดโดยไมตองมแบบตามกฎหมาย หรอแบบการโอนเปนตราสารแตอยางใด การสรางหลกประกนแบบ Equitable Mortgage เปนการแสดงเจตนาของคสญญาทให Legal Mortgage เหนอ ทรพยสนของลกหนเพอใชเปนหลกประกนการชาระหน โดยการฝากเอกสารแสดงสทธในทรพยสนดวยเจตนาเพอเปนหลกประกนการชาระหนตอเจาหน ถอไดวาคสญญาไดกอใหเกดหลกประกนประเภทนแลว Equitable Mortgage จะเปนการสรางสทธในหลกประกนในระหวางคสญญา หรอเปนบคคลสทธเทานน มไดสรางสทธเหนอตวทรพยสนทเปนหลกประกนดงเชน Legal Mortgage 39 หลกประกนประเภทนจะครอบคลมถงทรพยสนทมอยในขณะทาสญญา และ ทรพยสนในอนาคต และจะมผลบงคบตงแตวนทกาหนดในสญญาหลกประกน การมอบเอกสารแสดงสทธในทรพยสน หรอการจดทะเบยน Mortgage ทสานกงานทดน จะปองกนทรพยสนนนจาก Mortgagee รายอน ๆ หาก Mortgagor ไมปฏบตการชาระหน การเยยวยาแกไขความเสยหายทเกดขน Equitable Mortgagee จะไดรบชดใช

37 Nicholas Boume, Business Law for Accountants, fifth edition, (London : Butterworth, 1987), p. 252. 38 David Palfreman, Law Relating to Banking Services, fourth edition, p. 279.

39 David Palfreman, ibid., p.279.

DPU

68

ความเสยหายเทาจานวนหน หรอจะตองรองขอตอศาลใหแตงตง Receiver, Judicial Sale หรอขอใหศาลบงคบหลกประกน เวนแตหากคสญญามหลกฐานเปนหนงสอตาม The Law of Property Act, Section 101 ใหอานาจ Mortgagee ในการแตงตง Receiver หรอขายหลกประกนนนโดยไมตองเขากระบวนการทางศาล 40 2.2.2 Charge Charge อาจพจารณาไดวาเปนประเภทหนงของ Mortgage แมวาจะมหลกบางประการทแตกตางกน เนองจากเปนการสรางสทธเหนอตวทรพยสนทเปนหลกประกน (Rights in Rem or Rights over The Property) เพยงแตในลกษณะของ Charge สทธเหนอตวทรพยสนทเปนหลกประกนอาจเกดขนในระยะเวลาตางกน Charge เกดขนจากการทาสญญาระหวางเจาหนและลกหน โดยกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนไวโดยเฉพาะเจาะจง (Fixed Charge) หรอกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนเปนรายประเภทของทรพยสน (Floating Charge) กได Charge อาจแบงได 2 ประเภท 41 คอ Legal Charge และEquitable Charge ดงน (ก) Legal Charge คอ คสญญาแสดงเจตนาทจะสรางหลกประกนตามกฎ ระเบยบทกฎหมายบญญตไว Charge ลกษณะนจะสรางสทธเหนอตวทรพยสนทเปนหลกประกนในทนท จงมลกษณะเดยวกนกบ legal mortgage (ข) Equitable Charge การสรางหลกประกนทไมมรปแบบกาหนดไว โดยคสญญาไดแสดงเจตนาทจะใหทรพยสนนนเปนหลกประกนหน ซง Equitable Charge แบงออกไดเปน Fixed Charge และ Floating Charge ดงน - Fixed Charge เปนกรณททรพยสนทนามาเปนหลกประกนถกกาหนดไวโดยเฉพาะเจาะจง และจะมผลตอคสญญา (Attach) ในทนททมการสรางสญญาหลกประกน โดยทรพยสนนนไมสามารถถกจาหนาย จายโอนได เวนแตลกหนจะหาทรพยสนมาเพยงพอแกหน ซงกอใหเกดการสรางสทธเหนอตวทรพยสนทเปนหลกประกนในทนท

40 Nicholas Boume, Business Law for Accountants, fifth edition, p.255. 41 Peter J. Groves, Intellectual property rights and their valuation : A handbook for

bankers, companies and their advisers, England : Gresham Book Woodhead Publishing Ltd., 1997, p. 153.

DPU

69

- Floating Charge เปนกรณททรพยสนทเปนหลกประกนถกกาหนดเปนรายประเภทของทรพยสน หรอเปนกลมของทรพยสน เรยกวาเปนทรพยทวไป โดยกาหนดประเภททรพยสนทเปนหลกประกนไวเปนทรพยสนทมอยในขณะทาสญญา และทจะเกดมขนหรอไดรบมาในอนาคต โดยจะกาหนดระยะเวลาในการเปนหลกประกนไวจากเวลาหนงถงเวลาหนง ซงสทธของ chargee มผลสมบรณตอคสญญา (Attachment) โดยไมตองระบเฉพาะเจาะจงทรพยสน ชนนน หลกประกนนจะยงไมมตวทรพยสนเปนหลกประกนเฉพาะสง จงยงไมมการสรางสทธเหนอ ตวทรพยสนทเปนหลกประกน โดย Floating Charge จะใหสทธแก Chargor ในการจดการ หรอเคลอนยายทรพยสนทเปนหลกประกนนนไดในทางทเปนการคาปกตของ Chargor เวนแตเมอมเหตทเกดขนตามทกาหนดไวในสญญา หรอจากการกระทาบางอยางของลกหนเปนเหตให Charge ในทรพยสนทวไปนนแปลงสภาพเปนทรพยเฉพาะสง (Crystallisation) เปนผลใหเจาหนมสทธเหนอตวทรพยสนทเปนหลกประกน ซงเจาหนมสทธบงคบชาระหนได 42 ตามระบบกฎหมายหลกประกนองกฤษ Floating Charge ไมสามารถสรางไดโดยบคคลธรรมดา เวนแตทรพยสนนนเปนทรพยสนประเภทเกษตรกรรม 43 นอกจากน เจาหนสามารถสรางหลกประกน Fixed และ Floating Charge ในทรพยสนชนเดยวกนเพอเปนหลกประกนการชาระหนในหนตางรายได ซง Equitable Chargee ไมมสทธในการบงคบหลกประกน หรอการครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน จะตองขอใหศาลมคาสงใหขายทรพยสนหรอแตงตง Receiver ตอไปเทานน จากการศกษากฎหมายหลกประกนดวยทรพยสนในแตละลกษณะ จะพบความแตกตาง และคลายคลงกนในหลกประกนบางประเภท เปรยบเทยบถงความแตกตางในแตละลกษณะ ดงน

42 วทยา จญกาญจน. “การประกนหนดวยทรพยแบบ Floating Charge” วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2537, หนา 55 43 Richard Bethell-Jones, Bank security and other credit enhancement methods-England, p. 134.

DPU

70

ตารางแสดงความแตกตางระหวาง Legal Mortgage, Equitable Mortgage, Legal Charge, Equitable Charge 44 ความแตกตาง Legal Mortgage Equitable

Mortgage Legal Charge Equitable Charge

ลกษณะสาคญ เกดขนจาก กฎหมายกาหนดไว

เกดขนจากสญญา หรอขอตกลงแสดงเจตนาจะใหเกดหลกประกนแบบ legal mortgage

เกดขนจากค สญญาแสดงเจตนาสรางหลกประกนตามกฎ ระเบยบทกฎหมายบญญตไว

เกดขนจากค สญญาแสดงเจตนาใหทรพยสนเปนหลกประกน

สทธของผ รบหลกประกน

มสทธเหนอ ทรพยสน

มสทธเหนอ บคคล

มสทธเหนอ ทรพยสน

มสทธเหนอ บคคล

ความเปนเจาของ สทธจะโอนโดย เดดขาดใหแก Mortgagee ทงหมดหรอบางสวน

สทธจะโอนโดย ปรยาย จะโอนโดยเดดขาดเมอลกหน ไมชาระหน

ไมมการโอนสทธความเปนเจาของ

ไมมการโอนสทธความเปนเจาของ

ความมผลสมบรณ เมอจดทะเบยนม ผลตามกฎหมาย

ตามทระบใน สญญา

ตามทระบใน สญญา

ตามทระบใน สญญา

การเยยวยาแกไขความเสยหาย

มสทธสมบรณใน การขายหลก ประกน

มสทธสมบรณใน การขายหลก ประกน

ตองใชสทธผาน ศาล หรอขอรบความยนยอมจาก Chargor เทานน

ตองใชสทธผาน ศาล หรอขอรบความยนยอมจาก Chargor เทานน

แบบ โอนโดยตราสาร หรอสญญาตาม กฎหมาย

โอนโดยจดทาเปน หนงสอ ไมมแบบ

ฝากทรพยสน หรอเอกสารแสดงสทธ

ฝากทรพยสน หรอเอกสารแสดงสทธ

บรมสทธ ไมอยภายใตลาดบ บรมสทธ

มลาดบบรมสทธ Equities ทเกดกอน มสทธดกวา

มลาดบบรมสทธ Charge ทเกดกอน มสทธดกวา

มลาดบบรมสทธ Charge ทเกดกอน มสทธดกวา

44 Peter J. Groves, Intellectual property rights and their valuation : A handbook for

bankers, companies and their advisers, p. 154.

DPU

71

โดยสรปแลว ลกษณะและการบงคบใชของ Mortgage กบ Charge แตกตางกน พจารณาไดดงน (ก) ความเปนเจาของ (Ownership) ใน Legal Mortgage สทธความเปนเจาของทงหมดหรอบางสวนจะตองโอนใหแก Mortgagee ในบางกรณอาจมการสงมอบการ ครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนนนดวย แตใน Equitable Charge จะตรงกนขาม คอ จะไมมการโอนสทธความเปนเจาของในทรพยสนนน แตจะใหสทธเหนอทรพยสนตอเมอไมมการปฏบตการชาระหน (ข) การเยยวยาแกไขความเสยหาย (Remedies) เนองจาก Legal Mortgage เปนการโอนสทธความเปนเจาของ Mortgagee จงมสทธเหนอตวทรพยสน (Rights in Rem) นน ซงหากไมมการปฏบตการชาระหน Mortgagee มสทธสมบรณในการขายหลกประกนเพอนาเงนทไดมาหกคาใชจายในการขาย หนสน และดอกเบย แตใน Charge ใหสทธสวนบคคล (Rights in Personam) ในระหวางคสญญาหลกประกนเทานน ไมมสทธในความเปนเจาของ ทรพยสนทเปนประกน จงไมอาจขายหรอเขาครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนได เวนแตไดรบความยนยอมจาก Chargor หรอตามคาสงศาล การใชสทธจงตองกระทาผานทาง Chargor หรอศาลเทานน (ค) แบบ (Form) แบบของ Mortgage หรอ Charge ขนอยกบลกษณะของทรพยสน โดยทวไป Mortgage จะเปนการโอนโดยตราสาร สญญา หรอวธการอนใดทเปนผลใหมการโอนกรรมสทธตามกฎหมาย คอ จะตองปฏบตตามหลกเกณฑ อาท มการจดทะเบยน โอนสทธความเปนเจาของ แตในขณะท Charge สรางขนไดดวยการฝากทรพยสน (The Deposit of The Asset) หรอเอกสารแสดงสทธในทรพยสน (Documents of Title) นนไวกบ Chargee โดยจะตองจดใหม A memorandum of Deposit เพอประกาศการเปนหลกประกนดวย Charge เพอวตถประสงค 3 ประการคอ เพอหลกเลยงขอสงสยในการนาทรพยสนไปฝากไวกบ chargee และเพอสรางความมนใจใหกบเจาหน เนองจากหลกประกนประเภทน เจาหนมเพยงสทธสวนบคคลระหวางคสญญาททรพยสนเปนหลกประกน กบสทธตอทรพยสนเมอมการจดทาสญญาตอไป และถาในกรณทมตราสาร เจาหนมอานาจทจะขายทรพยสนทเปนหลกประกน โดยไมตองไดรบความยนยอมจากลกหน หรอคาสงศาลเมอลกหนไมปฏบตการชาระหน (ง) บรมสทธ (Priority) ในกรณ Equitable Mortgage จะมลาดบบรมสทธกอนเสมอ ถาลาดบของ Equities เทากน Equities ทเกดขนกอนมสทธดกวา แต Legal

DPU

72

Mortgage จะไมอยภายใตบงคบของบรมสทธ เนองจากไดมการโอนสทธความเปนเจาของใหแก Mortgagee แลว 2.3 ภาระผกพนและความสมบรณของหลกประกน (Attachment and Perfection of A Security Interests) Attachment เปนคาทใชแสดงวาไดมการสรางหลกประกนในทรพยสน ระหวางเจาหนและลกหน ความสมบรณของ Attachment เกดขนเมอเจาหนมสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนตอลกหน โดยไมจาเปนตองมสทธเหนอทรพยสนทเปนประกนตอบคคลภายนอก Attachment จงแตกตางจาก Perfection เนองจาก Perfection จะยงคงมขนตอนใหกระทาตอไป อาทเชน จะตองนาทรพยสนทเปนหลกประกนมาอยในความครอบครองของเจาหน หรอจะตองไปจดทะเบยนเพอปรากฏแกบคคลภายนอก วตถประสงคของ Attachment คอ การแสดงวาลกหนไมสามารถโตเถยงสทธของเจาหนตามสญญาหลกประกนได อนเปนผลใหมการจากดการครอบครองทรพยสนทเปนประกนของลกหน 45 การเกด Attachment จะตองประกอบดวย มการโอนทรพยสนเปนหลกประกน หรอทาเปนสญญา โดยระบทรพยสนทเปนหลกประกน ตลอดจนระบหนทเปนหลกประกน โดยลกหนนนจะตองมอานาจในการจดการตอทรพยสนดวย หากครบองคประกอบขางตน ความสมบรณของ Attachment ในระหวางเจาหนและลกหนเกดขนแลว 46 Perfection เปนการใหความคมครองเจาหนวา การเปนหลกประกนของทรพยสนนน ปรากฏแกบคคลภายนอก และใหความคมครองบคคลภายนอกทประสงคจะดาเนนการใด ๆ ตอทรพยสนทเปนหลกประกนนนดวย โดยวธการแจงตอสาธารณชน หรอกระทาการดวยวธอนทสามารถแจงการเปนหลกประกนตอผซอทรพยสนนน ซงรปแบบของ Perfection ม 3 แบบ 47 คอ การสงมอบการครอบครองในทรพยสนประเภททมรปราง และสามารถสงมอบการ

45 R.M. Goode, Legal problem of credit and security second edition, p.27. 46 R.M. Goode, ibid., p. 28-30.

47 R.M. Goode, ibid., p. 38.

DPU

73

ครอบครองใหแกเจาหนได หรอการจดทะเบยนแสดงภาระผกพนในทรพยสนทเปนหลกประกนนน ซงสวนใหญจะเปนการจดทะเบยนท The Companies Registration Office ซงบคคลทวไปสามารถตรวจสอบได หรอในกรณทหลกประกนนนเปนสทธเรยกรองในหน หรอเปนสทธเรยกรองในเงนกองทนใด ๆ ใหทาเปนหนงสอแจงใหลกหนแหงสทธ หรอ Trustee หรอ Fundholder ทราบการเปนหลกประกนนน 48 2.4 การใชเงนฝากเปนหลกประกนตามระบบกฎหมายองกฤษ จากการศกษากฎหมายหลกประกนดวยทรพยสนประเภท Mortgage และ Charge พบวา หากจะใชสทธตามสญญาฝากเงนเปนหลกประกนหน กสามารถกระทาได ทงสองลกษณะ เนองจากเงนฝากทนามาเปนหลกประกนอยในรปของสทธเรยกรองทจะไดรบเงนฝากคน ซงเปนทรพยสนทไมมรปราง 49 ไมอาจสงมอบการครอบครองสทธได กลาวคอ ถานาเงนฝากมาเปนหลกประกนดวย Mortgage ลกหนกตองโอนความเปนเจาของในเงนฝากใหแกเจาหน โดยมเงอนไขวาสทธในความเปนเจาของเงนฝากทนามาเปนหลกประกนนน จะโอนกลบคนลกหน เมอหนทเปนประกนไดหมดสนลงแลว หรอถาจะนามาเปนหลกประกนดวย Charge ซงกสามารถทาได โดยไมจาตองโอนสทธความเปนเจาของในทรพยสนทเปนหลกประกนใหแกเจาหนแต อยางใด เพราะ Charge เกดขนจากการทาสญญาระหวางเจาหนและลกหน โดยกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนไวโดยเฉพาะเจาะจง หรอจะกาหนดทรพยสนทเปนหลกประกนเปนรายประเภทของทรพยสนกได โดยเจาหนมสทธเรยกรองเหนอหลกประกน โดยเจาหนจะมสทธกอนเจาหนไมมประกน และบคคลทเขามาในภายหลง แตขอตกลงนจะตองมการจดทะเบยน 3. การใชทรพยสนเปนหลกประกนตามกฎหมายญปน ประเทศญป นเปนประเทศทใชระบบกฎหมายทเปนลายลกษณอกษร เชนเดยวกบประเทศไทย ระบบกฎหมายของประเทศญป นจะประกอบไปดวยกฎหมายทเปนหลกพนฐาน 6

48 สชาดา กรรณสต. “การใชสทธในทรพยสนทางปญญาเปนหลกประกนหน”, วทยานพนธปรญญา นตศาสตรมหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542, หนา 111 49 Peter J. Groves, ibid., p. 151.

DPU

74

ฉบบ 50 คอ 1. กฎหมายรฐธรรมนญ (The Constitution), 2. ประมวลกฎหมายแพง (The Civil Code), 3. ประมวลกฎหมายพาณชย (The Commercial Code), 4. ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง (The Civil Procedure Code), 5. ประมวลกฎหมายอาญา (The Criminal Code) และ 6. ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (The Criminal Procedure Code) ซงกฎหมายเกยวกบหลกประกนถกบญญตไวใน The Civil Code กฎหมายหลกประกนในประเทศญป น แบงออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ หลกประกนดวยบคคล และหลกประกนดวยทรพย หลกประกนดวยทรพย หรอ Real Security Rights ม 4 ประเภท คอ Right of Retention (สทธยดหนวง), Preferential Rights (บรมสทธ), Pledge (จานา) และ Hypothec โดยไดรบการบญญตใหเปนประเภทหนงของทรพยสทธ ซงเปนสทธเหนอทรพยหลกประกน และใชยนไดกบบคคลภายนอกทกคน และหลกประกนทง 4 ประเภท อาจจดแบงออกไดเปน 2 กลม คอ กลมทเกดขนโดยผลทางกฎหมาย (Real Security Rights by Statute) ไดแก Rights of Retention (สทธยดหนวง) และ Preferential Rights (บรมสทธ) และกลมทเกดขนโดยการตกลงเขาทาสญญา (Real Security Rights by Agreement) ไดแก Pledge (จานา) และ Hypothec 51 การศกษากฎหมายหลกประกนในสวนน ผ เขยนจะศกษาเฉพาะหลกประกนท เกยวของกบการใชเงนฝากประกน โดยจะศกษาหลกประกนทเกดขนจากคสญญาตกลงเขาทาสญญาหลกประกน คอ Pledge (จานา) และ Hypothec เทานน 3.1 หลกประกนดวยทรพยสน (In Rem Security Interests) กฎหมายหลกประกนดวยทรพยสนทจะศกษาตอไป คอ Pledge (จานา) และ Hypothec โดยจะศกษาหลกเกณฑ การบงคบหลกประกนตามลาดบ ดงน 3.1.1 Pledge (จานา)

50 Matsushita Mitsuo, International Trade and Competition Law in Japan, (Great Britain : Oxford University Press Inc, 1993), p.1. 51 David E. Allan, Derek Roebuck, Hisashi Tanikawa and Mary E. Hiscock, Credit and

Security in Japan The Legal Problems of Development Finance, (New York : University of Queensland Press, 1973), pp. 53, 74, 96.

DPU

75

ในประมวลกฎหมายแพงญป น ลกษณะทสอง หลกประกนดวย Pledge ไดรบการบญญตอยในหมวดทเกา ตงแตมาตรา 342 ถง 367 แบงออกเปน 4 สวน คอ สวนทวไป, Pledge ในสงหารมทรพย (Pledge on Movables), Pledge ในอสงหารมทรพย (Pledge on Immovables) และ Pledge ในสทธ (Pledge on Rights) การสรางหลกประกนดวย Pledge เกดขนจากการตกลงเขาทาสญญาหลกประกนของเจาหนและลกหน หรอบคคลภายนอก สาระสาคญของ Pledge คอ การทเจาหน (Pledgee) มสทธครอบครองทรพยสนอนเปนหลกประกนจากลกหน หรอบคคลภายนอก (Pledgor) โดยครอบครองไวในฐานะเปนหลกประกนการชาระหนจากลกหน โดยเปนหลกประกนในหนตามสญญาประธาน ดอกเบย คาปรบ คาใชจายทเกดขนจากการบงคบหลกประกน คาใชจายทเกดขนจากการเกบรกษาหลกประกน และคาเสยหายทเกดขนจากการไมปฏบตการชาระหนของลกหน 52 จากสาระสาคญของ Pledge ทาให Pledge มผลสมบรณตอคสญญา และบคคลภายนอกเมอมการสงมอบการครอบครองใหแกเจาหน และเจาหนไมสามารถใหผ จานาครอบครองทรพยหลกประกนนนแทนตนเองได ตลอดจนลกหนไมอาจตกลงใหเจาหนบงคบหลกประกนดวยการใหหลกประกนตกเปนสทธของเจาหน หรอจดจาหนายหลกประกนโดยวธอนนอกจากทกาหนดไวโดยกฎหมาย 53 ทรพยสนทนามา Pledge ได คอสงทสามารถโอนไดทงหมด 54 ซงตามกฎหมายไดแบงประเภททรพยสนทนามา Pledge ไดเปน 3 ประเภท โดยมลกษณะ หลกเกณฑ การบงคบหลกประกน ดงน (ก) Pledge ในสงหารมทรพย (Pledge on Movables) 55 เนองจากทรพยสนประเภทสงหารมทรพย สามารถเคลอนยายไดดวยการสงมอบ เจาหนจะสามารถอางสทธในหลกประกนตอบคคลภายนอกไดเมอตนยงคงครอบครองหลกประกนนนอย แตในกรณทเจาหนถกเพกถอน หรอถกทาใหสญสนการครอบครองใน

52 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 342, 346 53 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 344, 345, 349

54 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 343 55 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 352-355

DPU

76

หลกประกน เจาหนมสทธทจะนาทรพยสนของลกหน หรอบคคลภายนอกมาเปนหลกประกนโดยนามาครอบครองใหมอกครง ในกรณทเจาหนทมประกนดวยสงหารมทรพย ไมไดรบหลกประกนการชาระหน จนเปนทพงพอใจแกเจาหน เจาหนมสทธทจะรองขอตอศาลเพอใหไดรบหลกประกนทเหมาะสมแกจานวนหน โดยอาจจดใหมผ เชยวชาญดานการประเมนราคาทรพยสนมาดาเนนการประเมนราคาหลกประกน แตเจาหนจะตองจดสงหนงสอบอกกลาวการรองขอตอศาลใหแกลกหน ลวงหนากอนดวย นอกจากนในกรณทสงหารมทรพยชนดเดยวเปนประกนการชาระหนเจาหน หลายราย ลาดบของบรมสทธ จงขนอยกบวนทมการนาสงหารมทรพยมาเปนหลกประกนการชาระหนแกเจาหน เจาหนรายใดไดครอบครองสงหารมทรพยอนเปนหลกประกนกอนมบรมสทธในหลกประกนดกวาเจาหนรายอน (ข) Pledge ในอสงหารมทรพย (Pledge on Immovables) 56 การสรางหลกประกน Pledge ดวยอสงหารมทรพย นอกจากการทาสญญาอนเปนบทบญญตทวไปแลว การสรางหลกประกนในอสงหารมทรพยจะมผลตอบคคล ภายนอกตอเมอไดจดทะเบยนการเปนหลกประกน (Perfection) 57 เจาหนในหลกประกนดวยอสงหารมทรพยมสทธใชสอย หรอกอใหเกดประโยชนในหลกประกนไดโดยการใชทเปนปกตวสย ซงคาใชจายตลอดจนคาธรรมเนยมทเกดขน เจาหนเปนผ รบภาระทงสน ซงหากมการใชประโยชนจากหลกประกนแลว เจาหนไมสามารถเรยกดอกเบยในหนไดอก การสรางหลกประกนในอสงหารมทรพย มกาหนดระยะเวลาไดไมเกน 10 ป ถาคสญญากาหนดระยะเวลาการเปนหลกประกนเกนกวา 10 ป สญญาหลกประกนจะมอายเพยง 10 ปเทานน แตหากครบ 10 ปแลว คสญญาจะทาสญญาหลกประกนใหมไดไมเกน 10 ป ตามทกฎหมายกาหนดไว นอกจากน เนองจากอสงหารมทรพยอยภายใตบงคบกฎหมาย The Immovable Registration Act ซงกาหนดใหการเกดภาระผกพนในอสงหารมทรพยจะตองจดทะเบยน การจดทะเบยนเปนหลกประกนจงกระทาภายใตบทบญญตของกฎหมายขางตน แตใน

56 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 356-361 57 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 361

DPU

77

ปจจบน การสรางหลกประกนประเภทน ไมไดใชกนมากนก เนองจากนยมใชวธ Hypothec ในการนาอสงหารมทรพยเปนหลกประกนมากกวา 58 (ค) Pledge ในสทธ (Pledge on Rights) 59 สทธทจะนามา Pledge ไดจะตองเปนสทธในทรพยสน (Property Right) หรอสทธเรยกรองทางหน (Obligation Rights) อาท สทธเรยกรองในหนทตองชาระตามเขาสง ใหสงมอบตราสารแหงหน และสลกหลงในตราสารถงการเปนหลกประกนใหแกเจาหน และหากเปนสทธเรยกรองในหนทตองชาระแกผ ถอ ใหสงมอบตราสารแหงหนใหแกเจาหนเทานน หรอการนาหนมาเปนหลกประกนจะตองจดการเปนหลกประกนหนไวในสมดทะเบยนผ ถอหนของบรษทดวย สทธในทรพยสนทนามาเปนหลกประกนได จะตองเปนสทธทสามารถโอนไดดวย ซงตามประมวลกฎหมายแพงของญป น (The Civil Code) บญญตเกยวกบสทธเฉพาะบคคล (Private Rights) ทในประมวลกฎหมายแพงใหความคมครองไวมหลายประเภท อาท สทธในทรพยสน คอ สทธในการบงคบควบคมทรพยสนโดยตรงและเดดขาด หรอสทธในทรพยสนทไมมรปราง ผลของหลกประกนดวยสทธ ขนอยกบลกษณะของสทธ ถาหากเปนสทธในหนเงน เจาหนมสทธไดรบชาระหนเทาจานวนหน ถาสทธในการไดรบชาระหนสญสนไปแลว เจาหนมสทธเรยกใหลกหนนาเงนจานวนแหงหนไปฝากไวทสานกงานฝากทรพย (The Official Depository) และเงนจานวนดงกลาวถอวาเปนหลกประกนตอไป แตถาในกรณทสทธนนมใชสทธในเงน เจาหนมสทธใน Pledge เหนอสงทเปนหลกประกนนน

58 David E. Allan, Derek Roebuck, Hisashi Tanikawa and Mary E. Hiscock, Credit and

Security in Japan The Legal Problems of Development Finance, p.77. 59 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 362-368

DPU

78

3.1.2 Hypothec 60 การนาทรพยสนเปนหลกประกนดวย Hypothec เกดขนจากการตกลงเขาทาสญญาของคสญญา เพอใหทรพยสนเปนหลกประกนการชาระหน สาระสาคญของ Hypothec คอ ไมมการโอนการครอบครองในทรพยหลกประกนใหแกเจาหน กรรมสทธและสทธครอบครองในหลกประกนยงคงอยกบลกหน หรอบคคลภายนอกผ เปนเจาของ ซงแตกตางจากลกษณะของ Mortgage ทมการโอนกรรมสทธในหลกประกน และเจาหนทมหลกประกนดวย Hypothec ไมอาจมทรพยสนเปนหลกประกนไดอก หากไมรองขอจากศาล 61 และ Hypothec จะมการจดทะเบยนเพอใหมผลตอบคคลภายนอก (Perfection) หรอไมจดทะเบยนกได แตเจาหนทมหลกประกนดวย Hypothec ทไมไดจดทะเบยนจะไมสามารถอางสทธของตนตอเจาหนอนทมหลกประกนดวย Hypothec เชนเดยวกบตน หรอบคคลภายนอกทซอทรพยสนทเปนหลกประกนไป การจดทะเบยน Hypothec จงเปนผลใหเจาหนมบรมสทธเหนอหลกประกน และมลาดบบรมสทธดกวาเจาหนทจดทะเบยนภายหลง การจดลาดบบรมสทธของเจาหนขนอยกบลาดบวนททไดจดทะเบยน ทรพยสนทเปนหลกประกนดวยวธนตามประมวลกฎหมายแพงญป น มเพยง 3 ประเภท คอ Immovables (อสงหารมทรพย), Superficies (สทธเหนอพนดน) และ Emphyteusis (สทธในการกอใหเกดประโยชนเหนอทดนของบคคลอนโดยจายคาเชา) เนองจากหลกประกนประเภทน ไมมการโอนการครอบครอง หรอโอนกรรมสทธเปนหลกประกนแกเจาหนแตอยางใด ทรพยสนทใชเปนหลกประกนดวยวธน จงควรเปนทรพยสนทสามารถตรวจสอบไดงายถงการเปนหลกประกน ในปจจบนมการสรางหลกประกนดวยวธ Hypothec ในทรพยสนประเภทอนนอกจาก 3 ประเภทขางตน โดยการเพมประเภทของทรพยสน และบญญตกฎหมายพเศษใชบงคบ อาท The Law on Hypothec over Automobiles, The Law on Hypothec over Factories และ The Law on Security over Companies 62

60 The Civil Code, Book II, Chapter IX, Article 369-398 61 Hiroshi Oda, Japanese Law, Reprinted, London : Butterworths, 1992, p.172. 62 Law No.187, 1951, No.54, 1895, No.106,1958

DPU

79

3.2 การใชเงนฝากเปนหลกประกนตามระบบกฎหมายญปน จากการศกษากฎหมายหลกประกนดวยทรพยสนของประเทศญป น จะเหนวาสามารถนาสทธตามสญญารบฝากเงนมาเปนหลกประกนดวยวธการ Pledge ซงกคอ การจานาสทธ ทบญญตไวในมาตรา 362 ของประมวลกฎหมายแพง ซงความหมายของมาตราน คอ สทธในทางทรพยสนทกชนด (Property Right) ไมวาจะเปนทรพยสทธหรอบคคลสทธ ทสามารถโอนกนได ยอมเปนวตถแหงการจานาได เชนเดยวกบวตถทไมมรปราง และในมาตรา 363-366 ไดกาหนดวธการจานาสทธเรยกรอง (Claim) ไว 63 ซงเปนความสมบรณของการจานาสทธเรยกรอง คอ ตองมการสงมอบเอกสารหลกฐานแหงสทธเรยกรอง (a document evidencing such claim) และมาตรา 364 64 บญญตวา ในกรณทเปนหนอนพงตองชาระแกเจาหนโดยเฉพาะเจาะจง ถาไมมการบอกกลาวไปยงลกหนแหงสทธแลว จะยกขนตอสลกหนแหงสทธหรอบคคลทสามไมได แตไมถงกบเปนโมฆะ การบอกกลาวลกหนแหงสทธ จงเปนเพยงเงอนไขในการยกขอตอสในกรณของการจานาสทธเรยกรองเทานน ไมใชเงอนไขในความสมบรณของการจานาสทธเรยกรอง แตเดมประมวลกฎหมายแพงของญป น มาตรา 363 กอนการแกไขในป ค.ศ. 1980 บญญตวา “When an obligation for which a written instrument exists, is made the object of a pledge, the creation of the pledge becomes effective by the delivery of such instrument” ซงอาจแปลความไดวา สทธเรยกรองตามกฎหมายญป นทสามารถนามาจานาไดนน คอสทธเรยกรองทมตราสารแสดงสทธ หรอเอกสารแหงสทธ (A Written Instrument) ซงอาจทาให

63 The Civil Code of Japan, Amendment 26, 1980, EHS. Law bulletin series EHS Vol.2, (Tokyo : Eibun-Horei-Sha, Inc., 1980), p.FA 59 Article 362 “A property right may be the object of a pledge The provisions of the last three section shall apply mutatis mutandis to the pledges mentioned in the preceding paragraph, in addition to the provisions of this section.” Article 363 “If, where a claim is made the object of a pledge, there exists a document evidencing such claim, the creation of the pledge shall take effect by the delivery of the document” 64 Article 364 “Where a nominative debt has been made the object of a pledge, the pledge cannot be set up against the original debtor or other third person unless he has been notified of the pledge in accordance with the provision of Art, 467 or unless he has given his consent thereto.”

DPU

80

การจานาสทธเรยกรองโดยทวไปทมเพยงหลกฐานแหงสทธเรยกรอง หรอหลกฐานแหงหน ไมสามารถนามาจานาได อนเปนขอจากดของการจานาสทธเรยกรองทเปนสทธตามสญญาตาง ๆ ทอาจมมลคามหาศาล แตไมสามารถใชเปนหลกประกนได จงไดมการแกไขบทบญญตในเรองทเกยวกบการจานาสทธเรยกรอง ในป ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2533) ใหการจานาสทธเรยกรอง (a claim) สามารถกระทาไดโดยการสงมอบเอกสารทเปนหลกฐานแหงสทธ (a document evidencing of such claim) ดงนน การจานาสทธเรยกรองตามกฎหมายญป นในปจจบน จงสามารถกระทาไดกวางขนกวาบทบญญตเดม โดยไมจากดเฉพาะสทธเรยกรองอนมตราสารแสดงสทธเทานน J.E.De Becker ไดใหคาอธบายบทบญญตในมาตรา 363-366 เดม ของประมวลกฎหมายแพงญป นไววา 65 การจานาสทธในประมวลกฎหมายแพงญป น ทพบมากทสด คอการจานาสทธเรยกรอง เนองจากสทธเรยกรองแบงออกไดเปนหลายชนด แตละชนดไมอาจจานาไดดวยวธ เดยวกน กฎหมายญป นจงมบทบญญตรองรบวธการจานาสทธเรยกรองแตละชนด สงแรกทตองพจารณากคอ สทธเรยกรองทนามาจานานน เปนสทธเรยกรองทมเอกสารแหงสทธ (an obligation for which a written instrument exists) นนอยหรอไม เอกสารแหงสทธนนเปนสญลกษณแสดงความมอยของสทธ การครอบครองเอกสารแหงสทธ จงเทากบการครอบครองสทธเรยกรองนน การกอใหเกดการจานาเหนอสทธเรยกรองทเปนสาระสาคญ กคอการสงมอบเอกสารแหงสทธใหกบ ผ รบจานา แตถาจะใหการจานาสทธเรยกรองทมเอกสารแหงสทธดงกลาว สามารถยกขนเปนขอตอสบคคลทสามได กฎหมายญป นไดกาหนดวธการไวคลายกบวธการโอนสทธเรยกรอง กลาวคอ 1. ถาเปนหนอนพงตองชาระแกเจาหนโดยเฉพาะเจาะจง (an obligation in favor of a specified person) การจานาจะไมสามารถยกขนเปนขอตอสลกหนแหงสทธ หรอบคคลทสามได เวนแตไดบอกกลาวไปยงลกหนแหงสทธ หรอลกหนแหงสทธใหความยนยอม 2. ถาเปนหนชาระแกบคคลเพอเขาสง (an obligation to order) การจานาไมสามารถยกขนเปนขอตอสบคคลทสามได เวนแตจะไดสลกหลงใหปรากฎการจานาไวในตราสาร

65 J.E.de Becker, Annotated Civil Code of Japan, Reprinted (Washington, D.C. : University of Publications of America, Inc., 1979), p.484.

DPU

81

ดงนน มาตรา 363 จงเปนบทหลกในเรองความสมบรณของการจานาสทธ เรยกรองทกประเภท คอ สทธเรยกรองตามมาตรา 364-366 แตหากจะใหการจานาสทธเรยกรองชนดตาง ๆ สมบรณ กตองสงมอบเอกสารแหงสทธตามแมบทหลกในมาตรา 363 ดวย แตถาจะใหการจานาสทธเรยกรองตามมาตรา 364-366 นน มผลยกขนตอสลกหนหรอบคคลภายนอกได กตองดาเนนการตามวธการทมาตรานน ๆ บญญตไว

DPU

82

บทท 4

วเคราะหปญหา และผลกระทบกบหลกประกนทเปนเงนฝาก 1. ปญหาในผลทางกฎหมายบางประการเกยวกบการจานาสทธ 1.1 ปญหาในดานการจดทานตกรรมสญญา การจดทาขอตกลงลวงหนาระหวางผ จานา และผ รบจานาทยอมใหมการจดการทรพยทจานานอกเหนอไปจากวธการทกฎหมายไดกาหนดไว ในทางกฎหมายไมสามารถใชบงคบได และมผลทาใหการจานาตกเปนโมฆะ โดยทวไปแลว เมอหนทมการจานาถงกาหนดชาระ หากลกหนไมยอมชาระหน เจาหนชอบทจะบงคบจานาโดยเอาทรพยทจานาออกขายทอดตลาดได โดยไมตองฟองศาลใหม คาสงบงคบให หลกเกณฑดงกลาว เปนวธทกฎหมายบญญตไวแลว ในกรณทเกดเหตทลกหน บดพรวไมยอมชาระหน อยางไรกตามอาจมกรณทคสญญาจานาตองการปฏบตใหผดแผกไปจากทกฎหมายไดบญญตไว ซงกมกฎหมายบญญตหามไวเชนกน ทงน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 756 ซงบญญตวา “การทจะตกลงกนไวเสยกอนเวลาหนถงกาหนดชาระเปน ขอความอยางหนงอยางใดวา ถาไมชาระหน ใหผ รบจานาเขาเปนเจาของทรพยสนจานา หรอใหจดการแกทรพยสนนนเปนประการอน นอกจากตามบทบญญตทงหลายวาดวยการบงคบจานานนไซร ขอตกลงเชนนทานวาไมสมบรณ” จะสงเกตไดวา ขอตกลงทกฎหมายมาตรานหาม จะตองเปนขอตกลงททาไวกอนหนถงกาหนดชาระเทานน เพราะถายอมใหคสญญาตกลงกนเชนนนไดกอนเวลาหนถงกาหนดชาระ ผ รบจานาอาจถอโอกาสบบบงคบผ จานาโดยไมเปนธรรม แตหากหนถงกาหนดชาระแลว ผ จานาและผ รบจานาจะตกลงใหจดการกบทรพยทจานา นอกเหนอไปจากบทบงคบของกฎหมายประการใด กตกลงกนไดไมตองหามตามมาตราน 1

1 เสนย ปราโมช. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กฎหมายลกษณะทรพย,

พมพครงท 2 กรงเทพมหานคร : โรงพมพอกษรสาสน, 2520, หนา 87

DPU

83

อยางไรกตาม แมมาตรา 756 จะบญญตวาขอตกลงทฝาฝนมาตรานไมสมบรณ กตาม แตกหมายความเฉพาะขอตกลงทฝาฝนมาตรานเทานนทไมสมบรณ สวนสญญาจานายงใชบงคบไดอย ตามกฎหมายญป น เกยวกบเรองการจานา ถาลกหนไมชาระหนเมอถงกาหนด ผ รบจานา (เจาหน) อาจขายทรพยจานาตามบทบญญตของกฎหมายวาดวยการขายทอดตลาด และรบชาระหนจากเงนทไดจากการขายทอดตลาดกอนเจาหนอนได เชนเดยวกบหลกการบงคบจานาตามกฎหมายไทย ในการทาขอตกลงของธนาคารพาณชยสวนใหญ จะเหนไดวา จะมขอความวา ผ จานาไดนาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากมาจานาเปนประกนหนไวกบธนาคารซงเปนเจาหน โดยมการสลกหลงการจานาไวในหลกฐานการรบฝากเงน และสงมอบใหแกธนาคารไว ซงจะเหนไดวา ขอตกลงทปรากฏในหนงสอสญญาดงกลาว เหนไดชดถงเจตนาของคสญญาในอนทจะรบจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากเพอเปนประกนหน หากหนนนมไดมการชาระเมอถงกาหนด ดงนน การทาขอตกลง จะตองไมมขอความทระบใหธนาคารเจาหนมสทธหกเงนตามบญชเงนฝากชาระหนตามสญญาอนเปนหนประธานไดทนท เพราะหากมขอความดงกลาวไว จะเปนการขดกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 756 ทหามมใหผ จานาและผ รบจานาตกลงกนไวกอนเวลาหนถงกาหนดชาระ ใหผ รบจานาจดการแกทรพยสนจานาเปนประการอน นอกจากบทบญญตทงหลายวาดวยการบงคบจานา ดงคาพพากษาฎกาท 311/2527 (คดระหวาง นายชลอ ทองสวรรณ โจทก นายดเรก กวยานนท กบพวก จาเลย เจาพนกงานพทกษทรพยของนายดเรก กวยานนท ลกหน ผ รอง บจก. ธนาคารไทยทน เจาหนผคดคาน) ซงปรากฏขอเทจจรงวา ลกหนไดทาสญญาเบกเงนเกนบญชจากธนาคาร โดยตกลงมอบเงนฝากประจาทธนาคาร ซงลกหนไดสลกหลงจานาใบรบฝากมอบใหธนาคาร เพอเปนประกนไวในสญญาเบกเงนเกนบญช โดยลกหนไดทาหนงสอยนยอมใหธนาคารหกเงนในบญชเงนฝากประจาของลกหน ตามใบรบฝากทมอบใหไวนน เพอชาระหนแกธนาคารตามสญญาเบกเงนเกนบญชจนครบ โดยลกหนจะไมเพกถอนสญญาน หากยงไมไดมการชาระหนจนครบถวน ปรากฏวาลกหนถกฟองลมละลาย ธนาคารจงนาเงนฝากประจาของลกหนหก

DPU

84

ชาระหนเบกเงนเกนบญช ซงในประเดนดงกลาว ศาลฎกาไดวนจฉยไววา “การทลกหนท 1 จานาใบรบฝากเงนประจารายนไวกบธนาคารผคดคานตามททงสองฝายรบกนมาในคารองและคาแถลงคดคาน ถงหากจะถอวาเปนการจานาสทธ ซงมตราสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 ดงทธนาคารผคดคานตงประเดนมาในคาแกฎกา ธนาคารผคดคานซงเปนเจาหนมประกนกมเพยงสทธเหนอทรพยสนอนเปนหลกประกนคอใบรบฝากเงนประจาทลกหนท 1 ใหไวแกธนาคารผคดคาน ตามพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 มาตรา 95 ซงธนาคาร ผคดคานมแตเพยงสทธทจะดาเนนการฟองรองบงคบคดเอาแกใบรบฝากเงนประจาดงกลาวตอไปได โดยไมตองขอรบชาระหนตอเจาพนกงานพทกษทรพยเทานน ธนาคารผคดคานจงไมอาจ ใชสทธตามมาตรา 95 แหงพระราชบญญตลมละลาย หกเงนตามใบรบฝากประจาดงกลาวไว เพอชาระหนแกธนาคารผคดคานดงทไดแกฎกาขนมา นอกจากน การทลกหนท 1 กบธนาคาร ผคดคานไดตกลงกนไวตามหนงสอยนยอมของลกหนท 1 ตงแตขณะทาสญญาเบกเงนเกนบญชซงเปนเวลากอนทหนจะถงกาหนดชาระ ใหธนาคารผคดคานมสทธหกเงนตามใบรบฝากเงนประจาทจานาไวกบธนาคารชาระหนเบกเงนเกนบญชได ถาลกหนท 1 ไมชาระหนกเปนขอตกลงทใหสทธแกธนาคารผคดคานซงเปนผ รบจานาจดการแกทรพยสนทจานาเปนประการอน นอกจากบทบญญตทงหลายวาดวยการบงคบจานา ขอตกลงดงกลาวนนยอมไมสมบรณตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 756 ขอตกลงยนยอมทลกหนท 1 ใหไวแกธนาคารผคดคาน ดงกลาวจงไมชอบดวยกฎหมาย ธนาคารผคดคานหามสทธหกเงนตามใบรบฝากเงนประจาท ลกหนจานาไวนน ชาระหนเบกเงนเกนบญชตามขอตกลงยนยอมดงกลาวไดไม” จากคาพพากษาฎกาดงกลาว จะเหนไดวา การทลกหนจานาใบรบฝากเงนเพอเปนประกนการชาระหนเบกเงนเกนบญชไว ธนาคารในฐานะผ รบจานา ยอมมสทธเหนอทรพยสนตามใบรบฝากเงนประจาซงผ จานาไดมอบไวแกธนาคาร หากผ จานาไมยอมชาระหน ผ รบจานายอมดาเนนการบงคบจานาเอาจากลกหนไดตามบทบญญตในเรองการบงคบจานา แตการทธนาคารไดตกลงทาสญญาเบกเงนเกนบญชกบลกหน โดยยนยอมใหมขอตกลง 2 ประการ คอ ลกหนตกลงจานาใบรบฝากเงนประจาไวกบธนาคาร เพอเปนประกนหนตามสญญาเบกเงนเกนบญช และลกหนทาหนงสอยนยอมใหธนาคารมสทธหกเงนฝากประจาตามใบรบฝากนน ชาระหน ตามสญญาเบกเงนเกนบญชนน ขอตกลงยนยอมดงกลาวใชบงคบไมได เพราะเปนขอตกลงทขดกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 756 ซงหามมใหคสญญาจานาตกลงกนกอนหนถงกาหนดชาระเปนขอความอยางใดอยางหนงวา ถาไมชาระหนใหผ รบจานาเขาเปนเจาของทรพยสน

DPU

85

จานา หรอจดการกบทรพยสนทจานาเปนประการอน นอกจากวธการบงคบจานาตามกฎหมาย หากมขอตกลงเชนวานถอวาขอตกลงไมสมบรณไมมผลบงคบใช แตสญญาจานายงคงใชบงคบไดอย แตอยางไรกด แมหนตามสญญาจานาจะยงบงคบไดอย แตกทาใหธนาคารตองเสยเปรยบ เพราะไมมสทธหกเงนตามใบรบฝากเงนประจาทลกหนจานาไว ชาระหนเบกเงนเกนบญชตาม ขอตกลงยนยอมนน ธนาคาร (ผ รบจานา) ไดแตดาเนนการฟองคดเพอบงคบจานาตามสทธ จะไปหกเงนมาใชหนโดยไมดาเนนการบงคบจานาไมได ดงนน จากตวอยางคาพพากษาฎกาดงกลาว จงทาใหเหนไดวา ในการจดทา นตกรรมในเรองการจานาทรพยซงมตราสารแสดงสทธนน ควรจดทาโดยยดหลกกฎหมายวาดวยการจานา กลาวคอ ทรพยทจานาตองเปนสงหารมทรพยเทานน และตองมการสงมอบทรพย นอกจากตวทรพยแลว บางกรณหากทรพยนนมตราสารแสดงสทธ กสามารถนาตราสารนน ๆ มาใชสงมอบแทนวตถแหงการจานาโดยไมตองสงมอบทรพยตามทปรากฏในตราสาร โดยใชวธการจานาตราสารนน ๆ โดยเฉพาะ หากลกหนไมชาระหน ผ รบจานาตองดาเนนการบงคบจานาเทานน โดยผ รบจานาและผ จานาจะตกลงกนกอนหนถงกาหนดชาระ ใหจดการกบทรพยทจานาโดยวธอน นอกจากทกฎหมายบญญตไวในเรองการบงคบจานาไมได เพราะเปนการตองหามตามบทบญญตประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 756 หากการจดทานตกรรมการจานาทรพยซงม ตราสารแสดงสทธถกตองตามหลกกฎหมายวาดวยการจานาดงกลาวขางตนแลว กจะทาให นตกรรมการจานาดงกลาวมผลบงคบใชไดสมบรณตามกฎหมาย อยางไรกด จากปญหาตาง ๆ ในผลทางกฎหมายเกยวกบการทผฝากเงนกบธนาคารตกลงทาสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก ดงไดหยบยกไวขางตน หรอในคาพพากษาฎกาตอ ๆ มา เชน คาพพากษาฎกาท 4102/2539 ทวา “จาเลยฝากเงนไวกบผ รอง เงนทฝากจงตกเปนของผ รอง ผ รองคงมแตหนาทคนเงนใหครบจานวน การทจาเลยทาสญญาจานาและมอบสมดคฝากเงนประจาไวแกผ รองกเพยงเพอประกนหนทมตอผ รอง แมจะยนยอมใหผ รอง นาเงนจากบญชดงกลาวมาชาระหนไดโดยไมตองบอกกลาว กเปนเรองความตกลงในการฝากเงนเพอเปนประกนไมเปนการจานาเงนฝาก อกทงสมดคฝากเงนประจากเปนเพยงหลกฐานการ รบฝากและถอนเงนทผ รองออกใหจาเลยยดถอไว เพอสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชของจาเลยเทานน ไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ผ รองจงไมเปนเจาหนบรมสทธจานา ไมมสทธไดรบชาระหนกอนโจทก” หรอในคาพพากษาฎกาท 9722-9731/2539 ทวา “ เงนทจาเลยฝากตก

DPU

86

เปนของธนาคารผ รองซงเปนผ รบฝากแลว ผ รองคงมหนาทแตคนเงนใหครบจานวนเทานน การทจาเลยตกลงมอบเงนฝากพรอมสมดบญชฝากประจาไวแกผ รอง โดยใชขอความวาเปนการจานา กเพยงเพอประกนหนทจาเลยจะพงมตอผ รอง แมจะตกลงยนยอมใหผ รองนาเงนจากบญชดงกลาวมาชาระหนโดยไมตองบอกกลาว หาทาใหตวเงนตามจานวนในบญชเงนฝากยงเปนของจาเลยอนผ รองจะยดไวเปนประกนการชาระหนไม และโดยสภาพแลวสทธการถอนเงนจากบญชเงนฝากยอมไมอาจสงมอบแกกนไดอยางสทธซงมตราสาร ความตกลงดงกลาวจงไมเปนการจานาเงนฝากตาม ป.พ.พ. มาตรา 747 และการทจาเลยมอบใบรบฝากประจาใหผ รองยดถอไวเปนประกนหน ของจาเลยกมใชเปนการจานาสทธซงมตราสารตาม ป.พ.พ. มาตรา 750 ผ รองจงไมใชเจาหน บรมสทธจากการจานาตาม ป.ว.พ. มาตรา 289” จะเหนไดวาลวนเปนปญหาทเกดขนจาก ขอเทจจรงทวา ไดมการนาสทธในการถอนเงนฝากจากธนาคารมาจานาเปนประกนหน โดยถอวา สทธในการถอนเงนฝากเปนสทธเรยกรองอนเปนสทธเกยวกบสงหารมทรพย ซงมคาเปนเงน และอาจถอเอาได กลาวคอ มใบรบฝากเงนซงธนาคารออกใหเปนหลกฐาน ถอเปนทรพยสนอยางหนง จงไดมการนาสทธดงกลาวมาจานากนอยางแพรหลาย โดยในการจานาสทธในการถอนเงนฝาก ดงกลาว ยดหลกเกณฑการจานาดงบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 ซงเปนบทบญญตวาดวยการจานาทรพยสนซงมตราสารแสดงสทธ ซงผ เขยนกเหนดวยทวา การจานาสทธในการถอนเงนฝากดงกลาวไมใชการจานาสทธซงมตราสารตามความหมายของมาตรา 750 แตอยางใด เพราะแมวาสทธเรยกรองทเกยวดวยสงหารมทรพยจะถอเปนทรพยสนอนอาจนามาจานาไดกตาม แตการจานามองคประกอบสาคญอกประการหนง คอ ตองมการสงมอบดวย การนาสทธซงเปนทรพยสนไมมรปรางมาจานา หากสทธนนไมมตราสารแสดงสทธแลว ยอมไมอาจสงมอบกนได แมการบงคบจานากไมอาจบงคบเอากบตวสทธได กฎหมายจงไดกาหนดวาตองมตราสารซงแสดงสทธในตวทรพยหรอตวเงนมาใชเปนหลกฐานในการสงมอบ สทธทจะนามาจานาไดจงตองเปนสทธซงมตราสารเทานน ซงกฎหมายไดกาหนดวธการจานาสทธซงมตราสารน ไวในมาตรา 750 สทธซงมตราสารตามความหมายของมาตรา 750 นน ตองมลกษณะเปนตราสารทมวตถแหงสทธเปนทรพยสน มลกหนทจะสงมอบทรพยหรอใชเงนตามตราสารนน สามารถโอนกนไดดวยวธการของตราสารนน ๆ และไมใชเปนหลกฐานแหงสทธททาขนเพอเปนหลกฐานในการฟองคดเทานน สทธซงมตราสารตามความหมายของมาตรา 750 จงไดแก สทธทจะไดรบเงนตามตวเงน มตราสารคอ ตวเงน สทธทจะไดรบเงนปนผลจากบรษทมตราสารแสดงสทธคอ ใบหน สทธในสนคาระหวางขนสงมตราสาร คอใบตราสง สทธในสนคาทฝากไวมตราสาร คอใบประทวน สนคา ดงนน เมอใบรบฝากไมใชตราสารตามความหมายของประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

DPU

87

มาตรา 750 แลว การจานาสทธในการถอนเงนฝาก แมจะทาในรปของขอตกลงกนกตาม จงไมใชการจานาสทธซงมตราสารแตอยางใด อยางไรกตาม ในทางปฏบตททากนอยในขณะน เมอลกคามาตดตอขอสนเชอจากธนาคาร ลกคามกจะนาสทธทมอยตามสญญาฝากทรพยมาใชเปนหลกประกน ซงธนาคารมกจะใหลกคา (ผฝากเงน) ทาสญญาโดยใชชอวา สญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก ดงรายละเอยดของสญญาตามทกลาวในบทท 2 ซงขณะนกไดมคาพพากษาฎกา (ในภาคผนวก ข.) วนจฉยในเรองนไวแลว ดงนน เมอเกดปญหาขนโดยตรง ธนาคารจะอางวาตนเองมฐานะเปน เจาหนผ รบจานาไมได ทงน เนองจากเหตผลทวาสมดบญชเงนฝากไมอยในความหมายของสทธซงมตราสารตามความมงหมายของบทบญญต มาตรา 750 ผ เขยนมความเหนวา แมการทาสญญาในรปแบบของการจานาสทธโดยใชสมด คฝาก หรอใบรบฝากเงน จะไมกอใหเกดสทธแกธนาคารในฐานะเจาหนผ มบรมสทธจานา แตกมไดหมายความวา จะทาใหขอสญญาในสวนอน ๆ ไมสามารถใชบงคบไดทงหมด เพราะคกรณมเจตนาทจะใชสทธตามสญญารบฝากเงนนนเปนหลกประกนจรง ๆ จงนาจะนามาตรา 173 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาใชบงคบ ในฐานะบทกฎหมายใกลเคยงอยางยง คอ “ถาสวนหนงสวนใดของนตกรรมเปนโมฆะ นตกรรมนนยอมตกเปนโมฆะทงสน เวนแตจะพงสนนษฐานไดโดยพฤตการณแหงกรณวา คกรณเจตนาจะใหสวนทไมเปนโมฆะนนแยกออกจากสวนทเปนโมฆะได” ” ดงนน หากนามาตรา 173 มาปรบใชแกกรณนแลว แมขอตกลงทไดทาไวจะใชอางในฐานะทเปนสญญาจานาสทธไมได แตขอสญญาอน ๆ ทประกอบขนเปนขอตกลงนน หากสามารถแบงแยกออกจากขอสญญาในสวนทเกยวกบจานาได เชน ขอสญญาในการใชเปนหลกประกน หรอขอสญญาในการใหสทธธนาคารในการหกเงนจากบญชเงนฝากเพอชาระหน หรอขอสญญาในการใหเปนหลกประกนตอเนองนน นาจะมผลใชบงคบไดในระหวางคสญญา โดยถอไดวาเปนสญญาใหหลกประกนอยางหนงแกเจาหน ในความหมายของหลกประกนโดยทวไป แมจะ มใชหลกประกนในลกษณะจานา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยกตาม 1.2 ปญหาในเรองการบงคบจานาเกยวกบการแสดงเจตนาหกกลบลบหน

DPU

88

เมอหนประธานทมการจานาถงกาหนดชาระ หากลกหนผดนดไมชาระหน เจาหน ยอมแสดงเจตนาบงคบจานาเพอนาทรพยสนทจานาออกขายทอดตลาดเอาชาระหนไดเลย โดยไมตองฟองศาลขอใหบงคบให แตถงแมเจาหนจะไมตองพงศาลในการบงคบจานากตาม บางครงการทเจาหนจะตองดาเนนการบงคบจานาอาจกอความยงยาก เพราะเจาหนจะตองดาเนนกระบวนการเกยวกบการขายทอดตลาดทรพยสนทจานา ดงนน ถาในกรณทผ จานาทรงไวซงสทธทจะ เรยกรองใหผ รบจานาชาระหนใหแกตนตามสทธทมอย ซงในขณะเดยวกนผ จานาไดเอาสทธนนไปจานาเปนประกนหนไวกบผ รบจานา ซงแตเดมเปนลกหนแหงสทธ ดงนน เมอความเปนหนระหวางบคคล 2 คน ผลดกนเปนเจาหนลกหนในตวคนเดยวกน เขาจะสามารถแสดงเจตนาหกกลบลบหน ไดหรอไม ซงหากเอาเรองหกกลบลบหนมาใชบงคบได กอาจจะเปนประโยชนแกผ รบจานาทจะไมตองยงยากในการบงคบจานา การหกกลบลบหนเปนวธการระงบหนวธหนง โดยทลกหนของหนรายหนงไดเปนเจาหนในหนอกรายหนง และลกหนในหนรายทสองเปนเจาหนในรายตน ดงน หนทงสองจง หกกลบลบกนไป 2 หลกเกณฑทวไปของการหกกลบลบหนกคอ บคคลสองคนตางมความผกพนซงกนในหนสองราย ซงบคคลสองคนตางฝายกเปนเจาหนลกหนกนและกนนนเอง นอกจากน หน ดงกลาวตองเปนหนซงเจาหนมสทธเรยกใหลกหนชาระหนได ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 194 หนสองรายดงกลาว ตองมวตถเปนอยางเดยวกน กลาวคอ หนทงสองมวตถประสงคทจะพงใชในการชาระหนเปนอยางเดยวกน และหนทงสองรายนนถงกาหนดชาระแลว หมายความวา หนทงสองรายจะตองอยในสภาพทจะเรยกรองใหชาระไดในขณะนน เมอถงกาหนดชาระแลว คกรณฝายหนงยอมแสดงเจตนาขอหกกลบลบหนได ทงน เปนไปตามบทบญญตมาตรา 341 และมาตรา 342

2 จด เศรษฐบตร. หลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหน พมพครงท 2 พทธศกราช 2522 แกไขเพมเตมโดยศาสตราจารยจตต ตงศภทย, (กรงเทพมหานคร : เอราวณการพมพ) หนา 566

DPU

89

แมเจาหนและลกหนอาจจะแสดงเจตนาหกกลบลบหน ถาขอเทจจรงเปนไปตาม หลกเกณฑเรองการหกกลบลบหนกตาม แตกมกรณทหามมใหทาการหกกลบลบหน นนคอ หากสภาพแหงหนไมเปดชองใหหกกลบลบหนไดตามบทบญญต มาตรา 341 วรรค 1 หรอในกรณท คกรณไดแสดงเจตนาไมใหมการหกกลบลบหน ตามบทบญญต มาตรา 341 วรรค 2 หรอในกรณทสทธเรยกรองยงมขอตอสอยตามบทบญญต มาตรา 344 หรอในกรณทหนนนเกดจากการอน มชอบดวยกฎหมายตามบทบญญต มาตรา 341 หรอในกรณทสทธเรยกรองนนศาลสงยดไมได ตามบทบญญต มาตรา 347 ผลของการหกกลบลบหน กคอ สามารถหกกลบลบหนไดเทาสวนจานวนทตรงกน กลาวคอ ถาหนทงสองทหกกลบลบหนมเทากน หนทงสองกจะระงบสนไปทงค แตถาหนทงสองรายมจานวนไมเทากน ผลยอมเปนไปตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 341 ทวา “ลกหนฝายใดฝายหนงยอมจะหลดพนจากหนของตน ดวยหกกลบลบกนไดเพยงเทาจานวนท ตรงกน ดงนน หนสวนทเหลอกยงคงเปนหนกนตอไป” สาหรบกรณตามปญหาขางตนทวา ผ จานาทรงไวซงสทธทจะเรยกรองใหผ รบจานาชาระหนใหแกตนตามสทธทมอย และในขณะเดยวกนผ จานาไดเอาสทธนนไปจานาเปนประกนหนไวกบผ รบจานาซงแตเดมเปนลกหนแหงสทธนน เหนวาหากคกรณตองการแสดงเจตนาหกกลบลบหน เพอหลกเลยงปญหาการบงคบจานา ยอมหมายความวาคกรณฝายใดฝายหนงจะตองแสดงเจตนาทจะหกกลบลบหน หรอทาสญญาหกกลบลบหนไวกอนหนจะถงกาหนดชาระ ซงกรณจะเปนการตองหามตามบทบญญต มาตรา 756 ทหามผ จานาและผ รบจานาตกลงกนกอนเวลาหนถงกาหนดชาระ ใหผ รบจานาจดการทรพยสนเปนประการอน นอกจากบทบญญตในเรองการบงคบจานา ดงนน แมการหกกลบลบหนคกรณจะตกลงกนในรปของสญญาได แตถาเปนสญญาททากอนหนจานาถงกาหนดชาระแลว ขอตกลงดงกลาวยอมใชบงคบไมได เวนแตจะเปนการตกลงหกกลบลบหนกนเมอหนถงกาหนดชาระแลว การตกลงกนเพอหกกลบลบหนโดยไมตองดาเนนการบงคบจานายอมกระทาได เชนเดยวกนกบกรณทผฝากเงนนาสทธตามใบรบฝากเงนไปจานากบธนาคารผ รบฝากเงน เพอเปนประกนหนทธนาคารคาประกนผฝากเงนตอบคคลภายนอก จะเหนวาผฝากเงนเปนเจาหนธนาคารผ รบฝากตามสญญาฝากทรพย สวนธนาคารเปนเจาหนจานาในการคาประกน

DPU

90

ผฝากตอบคคลภายนอก หากหนทงสองรายถงกาหนดชาระแลว ยอมสามารถหกกลบลบหนกนได ตามบทบญญตประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 341 ซงเมอแสดงเจตนาหกกลบลบหน ตามบทบญญต มาตรา 342 แลว หนกจะระงบสนไปตามจานวนทหกกนได ซงเกยวกบการ หกกลบลบหนในกรณดงกลาว ทานศาสตราจารยจตต ตงศภทย ไดใหความเหนไวในหมายเหต คาพพากษาฎกาท 2611/2522 ดงน “เรองนแปลกออกไปอก คอ ธนาคารรบจานาสทธตามใบรบฝากเงนซงธนาคารเองเปนลกหน ในกรณท ก. จานาใบรบฝากเงนซงธนาคารเองเปนลกหน ในกรณท ก. จานาใบรบฝากเงนนแก ข. แม ข. จะเปนลกหน ก. อยจานวนหนง ไมใชหนตามใบฝาก ข. กคงรบจานาใบรบฝากเงนของ ก. ได เมอถงคราวชาระหนกคงหกกลบหนกนไดตามวธธรรมดา ตามมาตรา 341 ไมมอะไรขดของ เชน ธนาคารเปนเจาหนทใหผฝากก และในขณะเดยวกนผฝากเงนเปนเจาหนในเงนทฝากธนาคารไว เมอไมตองการหกกลบลบหนกไมแสดงเจตนาไปตาม มาตรา 342 ถาแสดงเจตนาหกกลบลบหนตามมาตรา 342 เมอใด หนกระงบสนไปตามจานวนทหกกนไดตามมาตรา 341” อยางไรกด ในกรณทหนถงกาหนดชาระไมพรอมกนแลว เหนวา ไมอาจหกกลบลบหนได ทงน เพราะตามหลกเกณฑเรองการหกกลบลบหนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 341 วรรค 1 นน การจะหกกลบลบหนกนไดตองปรากฏวาหนทงสองรายถงกาหนดชาระแลว หมายความวา หนทงสองรายจะตองอยในสภาพทจะเรยกรองใหชาระหนไดในขณะนน หากหนรายหนงถงกาหนดชาระแลว แตอกรายหนงไมถงกาหนดชาระแลว กจะหกกลบลบหนกนไมได 3 ดงนน ถาผ จานาทรงไวซงสทธทจะเรยกรองใหผ รบจานาชาระหนใหแกตนตามสทธทมอย และในขณะเดยวกนผ จานาไดเอาสทธนนไปจานาเปนประกนหนกบผ รบจานา ซงแตเดมเปนลกหนแหงสทธ หากสทธเรยกรองของผ จานาถงกาหนดชาระพรอมกบหนจานา โดยคกรณไมประสงคจะใหมการบงคบจานาแลว หนนนยอมหกกลบลบกนไดดวยการแสดงเจตนาของคกรณ ทงน เพราะกฎหมายเรองการจานาหามเฉพาะการตกลงกอนหนถงกาหนดชาระใหจดการ ทรพยสนทจานาเปนอยางอน นอกจากบทบญญตวาดวยการบงคบจานาเทานน แตถาหนถงกาหนดชาระแลว การตกลงจดการทรพยสนทจานาเปนประการอนไมตองหามแตอยางใด

3 จด เศรษฐบตร. หลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหน พมพครงท 2 พทธศกราช 2522 แกไขเพมเตมโดยศาสตราจารยจตต ตงศภทย, กรงเทพมหานคร : เอราวณการพมพ หนา 566

DPU

91

1.3 ปญหาในเรองเจาหนคนอน ๆ มาขออายดสทธทลกหนนามาเปนประกน ในระหวางทหนซงเปนประกนยงไมถงกาหนดชาระ และลกหนยงมไดผดนดชาระหน หรอผดสญญา อนจะทาใหเจาหนมสทธบงคบหลกประกนได ความเสยงอยางหนงของเจาหน กคอ กรณทมเจาหนอนมาอางสทธเหนอหลกประกน ในฐานะทเปนเจาหนของผมอบสทธตามสญญารบฝากเงนเปนหลกประกน ซงอาจทาใหเจาหนทรบหลกประกนนนไดรบความเสยหาย เพราะอาจตองสญเสยสทธในหลกประกนไมวาทงหมดหรอบางสวน เจาหนอนซงจะไดกลาวถงในทน คอ เจาหนตามคาพพากษา และเจาหนทมสทธยดหรออายดทรพยสนของลกหนตามกฎหมายอน อนไดแก เจาพนกงานตามประมวลรษฎากร ซงกคอ กรมสรรพากรนนเอง 1.3.1 เจาหนตามคาพพากษา เจาหนตามคาพพากษา คอ คความหรอบคคลซงเปนฝายชนะคด และเปนผ มอานาจขอใหบงคบคดได 4 สวนผ ทถกบงคบคด คอ คความหรอบคคลทเปนฝายแพคด ซงเรยกวา ลกหนตามคาพพากษา เจาหนตามคาพพากษานนอาจเปนโจทก หรอจาเลย หรอเปนบคคลอนทมความเกยวของกบคดกได เชน ผ รองสอดเขาเปนคความฝายทสาม หรอผ รองขดทรพย ในกรณทศาลพพากษาใหผ รองขดทรพยชนะคด เปนตน เจาหนตามคาพพากษามความแตกตางกบเจาหนธรรมดา เพราะเจาหน ตามคาพพากษาเปนเจาหนทศาลรบรองและบงคบบญชาให สวนจะบงคบเอาหรอไม กเปนสทธของเจาหนตามคาพพากษานน เชนเดยวกบเรองหนธรรมดาในทางแพง ดงนน การบงคบคดจงเปนเรองของเจาหนตามคาพพากษา หากเจาหนตามคาพพากษาไมดาเนนการบงคบคดตอไป ศาลกไมบงคบให ดงนน สทธของเจาหนตามคาพพากษากคอสทธทจะขอใหศาลออกหมายบงคบคดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 275 5 ซงหมายบงคบคดกคอ คาสงของ 4 พพฒน จกรางกร. คาอธบายกฎหมายวธพจารณาความแพง, (กรงเทพมหานคร : 2529), หนา 683 5 มาตรา 275 บญญตวา “ถาเจาหนตามคาพพากษาจะขอใหบงคบคด ใหยนคาขอฝายเดยวตอศาลเพอใหออกหมายบงคบคด

DPU

92

ศาลทตงเจาพนกงานบงคบคด ซงตามมาตรา 278 วรรคแรก 6 ใหเจาพนกงานบงคบคดมอานาจในฐานเปนผแทนเจาหนตามคาพพากษาเพอดาเนนการบงคบคดโดยการยด หรออายดทรพยสนของลกหนตามคาพพากษา และนาออกขายทอดตลาดเอาเงนมาชาระหนตามคาพพากษา ดงนน ผ ทจะดาเนนการยดหรออายดหลกประกน กคอ เจาพนกงานบงคบคดนนเอง การยดและการอายดทรพยสนมความแตกตางกน เพราะการยดทรพยมงถงตวทรพยทเปนของลกหนตามคาพพากษา แตการอายดจะใชกบกรณทเปนเงน หรอทรพยสนทลกหนตามคาพพากษามสทธจะไดรบจากบคคลภายนอก ซงในกรณของสทธตามสญญารบฝากเงนเปนสทธเรยกรองทมวตถแหงสทธเปนเงน เจาพนกงานบงคบคดจะใชวธการอายดสทธของ ลกหนตามคาพพากษาในการไดรบเงนตามสญญารบฝากเงน ตามมาตรา 282 (3) โดยเจาพนกงานบงคบคดจะแจงไปยงธนาคารซงเปนผ รบฝากเงนใหนาสงเงนนนใหแกศาล หรอเจาพนกงานบงคบคด โดยมใหชาระใหแกลกหนตามคาพพากษา และหามมใหธนาคารจาหนายจายโอนสทธนนใหแกบคคลอน สาหรบในคดลมละลายกเชนเดยวกน แมวาทรพยสนทจานาจะจดเปนประกนแหงหน ซงผ รบจานาชอบทจะยดทรพยทจานาไวไดทงหมดจนกวาจะไดรบชาระหน และคาอปกรณครบถวน ดงปรากฏตามบทบญญตประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 758 กตาม แตในกรณทรพยสนทจานานนเปนทรพยสนของลกหนในคดลมละลาย ผ รบจานาไมมสทธทจะ

คาขอนนใหระบโดยชดแจง

(1) คาพพากษาหรอคาสงซงจะขอใหมการบงคบคดตามนน (2) จานวนทยงมไดรบชาระตามคาพพากษาหรอคาสงนน (3) วธการบงคบซงขอใหออกหมายนน”

6 มาตรา 278 วรรคแรก บญญตวา “ภายใตบงคบบทบญญตแหงภาคนวาดวยอานาจหนาทของเจาพนกงานบงคบคด นบแตวนทไดสงหมายบงคบคดใหแกลกหนตามคาพพากษา หรอถาหมายนนมไดสงนบแตวนออกหมายนนเปนตนไป ใหเจาพนกงานบงคบคดมอานาจในฐานเปนผแทนเจาหนตามคาพพากษาในอนทจะรบชาระหน หรอทรพยสนทลกหนนามาวางและออกใบรบให กบมอานาจทจะยดหรออายด และยดถอทรพยสนของลกหนตามคาพพากษาไว และมอานาจทจะเอาทรพยสนเชนวานออกขายทอดตลาด ทงมอานาจทจะจาหนายทรพยสนหรอเงนรายไดจากการนน และดาเนนวธการบงคบทว ๆ ไป ตามทศาลไดกาหนดไวในหมายบงคบคด”

DPU

93

ยดทรพยจานานนไวได และไมอาจรองขอตอศาลใหปลอยทรพยจานาทถกยดนน แตอยางไรกตาม ผ รบจานายอมทรงไวซงสทธเหนอทรพยสนของลกหน ในการทจะไดรบชาระหนอนคางชาระแกตนจากทรพยสนทจานานนกอนเจาหนอน ทงน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 251 ซงจะพจารณาไดจากคาพพากษาฎกาดงตอไปน คาพพากษาฎกาท 1451/2503 (คดระหวาง บรษท มารเบนอดา จากด โดยนายคาซโอะ ผ รบมอบอานาจ โจทก นางศรประคอง แซเอย ผ รองขอเฉลย บรษท มยกวาง จากด จาเลย) คดขอเทจจรงปรากฎวา โจทกขอใหศาลยดทรพยจาเลยเพอชาระตามคาพพากษา ตอมาผ รองยนคารองวา ทรพยจานวน 3 รายการ ทโจทกนายดนน จาเลยจานาไวกบ ผ รองเพอประกนหนจานวน 40,000 บาท ขอใหโจทกถอนการยด เพอผ รองจะไดบงคบจานา หรอใหกองหมายขายเอาเงนชาระหนผ รองกอน โจทกแกวาทรพยเปนของจาเลยซงซอเชอไปจากโจทก จาเลยใหผ รองยดถอทรพยดงกลาวไวเปนประกนการก ยมเงนเทานน แตไมมหลกฐานเอกสารใด ๆ จงไมเปนการจานา การก ยมกเปนโมฆะ โจทกเปนผ มบรมสทธตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 259 (5), 270, 278 (3) ขอใหยกคารอง โจทกและผ รองแถลงรบกนวา ทรพยพพาทจานวน 3 รายการดงกลาว จาเลยซอไวแลวนาไปใหผ รองยดถอเปนประกนการก ยมเงน ศาลแพงพจารณาแลวเหนวา ผ รองมสทธไดรบชาระหนกอนบรมสทธในมลซอขายสงหารมทรพย ดงนน เมอกองหมายขายทอดตลาดไดเงนเทาใด ใหหกใชหนผ รองกอน ศาลอทธรณพพากษายน โจทกฎกา ศาลฎกาพจารณาแลวเหนวา เรองนผ รองไดกลาวอางถงมลหนรายนในคารองไวโดยชดเจนแลววาทผ รองมสทธดกวาโจทก กเพราะจาเลยนาทรพยทพพาททง 3 รายการมาจานา ศาลฎกาเหนวา การจานาไมมกฎหมายบงคบวาตองมหลกฐานเปนหนงสอ ดงปรากฏตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 747 เรองนจาเลยมอบทรพยทพพาทใหผ รองไว

DPU

94

เปนประกนการชาระหนเงน 40,000 บาท ทจาเลยไดเอาของผ รองไปเปนการครบถวนตามมาตรา 747 แลว สญญาจานาไมเปนโมฆะดงทโจทกฎกา พพากษายนตามคาพพากษาศาลอทธรณ ในกรณลกหนซงเอาสทธทจะถอนเงนฝากตามใบรบฝากเงนมาจานาไวกบธนาคาร ตอมาหากลกหนตกเปนผ ลมละลาย เจาพนกงานพทกษทรพยจะขอดาเนนการอายดเงนฝากของผ จานาไดหรอไม ถาไดผ รบจานาคอธนาคารจะมสทธประการใด สาหรบปญหาดงกลาวเหนวา แมธนาคารในฐานะผ รบจานาชอบทจะ ยดทรพยทจานาไวจนกวาจะไดรบชาระหนกตาม แตหากทรพยทจานานนเปนของลกหนในคดลมละลายแลว ธนาคารไมอาจยดทรพยนนไวได ดงนน เจาพนกงานพทกษทรพยชอบทจะดาเนนการอายดเงนฝากของลกหนผ จานาซงตกเปนบคคลลมละลายได โดยธนาคารไมมสทธทจะหกเงนจากใบรบฝากเงนประจาเพอชาระหนจานาของธนาคารกอนได แมลกหนผ จานาจะไดตกลงยนยอมไวในขณะทาสญญาจานาสทธตามใบรบฝากเงน ซงเปนเวลากอนทหนจะถงกาหนดชาระใหธนาคารมสทธหกเงนไดกตาม เพราะการกระทาดงกลาวของลกหนถอเปนการมงหมายใหธนาคารไดเปรยบเจาหนอน ศาลยอมเพกถอนการใชสทธหกเงนตามใบรบฝากเงนของลกหนได ตามพระราชบญญตลมละลาย พทธศกราช 2483 มาตรา 115 7 แตอยางไรกด แมเจาพนกงานพทกษทรพยของลกหนผฝากเงน ซงตกเปนบคคลลมละลายจะไดอายดเงนฝากนนแลวกตาม ปญหาวาธนาคารจะใชสทธหกกลบลบหนกบหนท ลกหนมความผกพนกบทางธนาคารไดหรอไม เหนวา ธนาคารสามารถหกกลบลบหนกบลกหนผลมละลายได หากเขาหลกเกณฑในเรองการหกกลบลบหน กลาวคอ หนทงสองรายอยในสภาพทจะเรยกรองใหชาระไดแลวในขณะนน แตธนาคารจะหกกลบลบหนไดเฉพาะหนทเกดขนกอนการอายดเทานน หนทไดมาหลงจากการอายดแลวหกหนไมได ทงน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 347 ซงบญญตวา “ลกหนคนทสามหากไดรบคาสงศาลหามมใหใชเงนแลว จะยกเอาหนซงตนไดมาภายหลงแตนนขนเปนขอตอส เจาหนผ ทขอใหยดทรพยนน ทานวาหาอาจจะยกไดไม” หมายความวาธนาคารในฐานะลกหนตามสญญาฝากเงน เมอถกเจาพนกงานพทกษทรพยอายดเงนฝากไวแลว หากภายหลงคาสงศาลทใหอายดทรพยสนน เจาหนตามสญญาฝากเงน

7 คาพพากษาฎกาท 311/2527

DPU

95

กลบมาเปนลกหนของธนาคารในหนรายใหม ธนาคารในฐานะเจาหนจะเอาหนรายใหมมาหกกลบ ลบหนกบหนทธนาคารเคยเปนลกหนไมได ซงปญหาดงกลาวนทานศาสตราจารยจตต ตงศภทย ไดใหความเหนไวในหมายเหตคาพพากษาฎกาท 2611/2522 เกยวกบการทเจาพนกงานพทกษทรพยของจาเลยผฝากเงนอายดเงนฝากนน ธนาคารจะหกกลบลบหนไดหรอไมวา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 347 จะหกหนไมไดกเฉพาะแตหนทไดมาหลงจากการอายดแลวเทานน เชนเดยวกบคดลมละลาย ตามคาพพากษาฎกาท 1336/2517 ดงตอไปน ซงหนทเกดกอนมการลมละลาย ยงคงหกกนไดตามปกต คาพพากษาฎกาท 1336/2517 (คดระหวาง นายสมพร สกณศล โจทก บรษท นาตาลลาพน จากดฯ จาเลย บรษท ธนาคารกรงเทพฯ พาณชยการ จากด ผ รอง เจาพนกงานพทกษทรพยของบรษท นาตาลลาพน จากด ผคดคาน) คดปรากฏขอเทจจรงวา บรษทลกหน (จาเลย) ไดก เงนโดยวธเบกเงนเกนบญชจากธนาคารผ รอง โดยเอาทดนอนเปนทตงโรงงาน พรอมทงสงปลกสรางจานองคาประกน ตอมาบรษทลกหนตองการเงนก เพมเตม จงไดขายฝากเครองจกรและอปกรณในการผลตนาตาลทตดตง และเกบรกษาไวในโรงงานไวกบธนาคารผ รอง เปนเงน 4,000,000 บาท แตภายหลงธนาคารผ รอง กบบรษทจาเลยเลกสญญาขายฝากกน ตอมาผ รองรองวา เจาพนกงานพทกษทรพยแจงวาผ รองเปนหนกองทรพยสนของจาเลย 4,000,000 บาท พรอมดวยดอกเบย ใหผ รองนาเงนจานวนดงกลาวพรอมดวยดอกเบยไปชาระ ผ รองอางวามไดเปนหนจาเลยอกแลว ขอใหศาลสงจาหนายชอผ รองออกจากบญชลกหนของจาเลย เจาพนกงานบงคบคดรองคดคาน ขอใหศาลสงยกคารองของผ รอง ศาลชนตนมคาสงใหจาหนายชอผ รองออกจากบญชลกหน ผคดคานอทธรณ ศาลอทธรณพพากษาแกเฉพาะเรองคาขนศาลทผ รองตองชาระ ผ คดคานฎกา

DPU

96

ศาลฎกาวนจฉยวา เงนทขายฝากไดนน บรษทลกหนไมไดรบไป แตไดนามาฝากเปนเงนฝากประจากบธนาคารผ รอง โดยบรษทลกหนไดบนทกขอความไวดานหลงใบรบฝากเงนประจานนวา บรษทลกหนขอมอบใหธนาคารผ รองมสทธรบเงนตามใบฝากน ตลอดจนดอกเบยเงนฝากแทนบรษทลกหน เพอชดใชหนสนและภาระผกพนทงมวลของบรษทลกหน ซงมตอธนาคารผ รองโดยไมมเงอนไข เมอธนาคารผ รองและบรษทลกหนตกลงยกเลกการขายฝากกนแลว ธนาคารผ รองมสทธเอาเงนฝากดงกลาวกลบคนมาเปนของธนาคารผ รองได เพราะเมอเลกสญญากน คสญญาแตละฝายจาตองใหอกฝายกลบคนฐานะเดม แตจานวนเงนตามทขายฝากมอยเทากบจานวนเงนตามใบฝาก และธนาคารผ รองซงเปนผซอฝากกเปนผ รบฝากเงนจานวน ดงกลาวอยแลว ธนาคารผ รองจงยกเลกใบฝากเงนเสย โดยอาศยสทธทบรษทลกหนไดสลกหลงใบฝากเงนนนแลว นาเงนมาชาระหนคาขายฝากได ดงนน ทศาลชนตนและศาลอทธรณฟงวาเงน คาขายฝากของลกหนผ ลมละลายไมเหลออยทธนาคารผ รองนนชอบแลว พพากษายน จากคาพพากษาฎกาดงกลาว จะเหนวา เจาหนของผ ลมละลายซงไดแกธนาคารในฐานะผซอฝากซงเปนลกหนของผ ลมละลายอยดวย กลาวคอ ธนาคารในฐานะผ รบ ฝากเงน สามารถแสดงเจตนาหกกลบลบหนไดโดยไมจาเปนตองใชหนในสวนทตนเปนลกหนผลมละลายกอน แลวจงพสจนหนทตนเปนเจาหนผ ลมละลาย เวนแตเปนหนทตนไดมาหลงจากอายดทรพยแลวเทานน ทหกกลบลบกนไมได ดงนน แมลกหนซงจานาสทธทจะถอนเงนฝากไวกบธนาคารจะตกเปนบคคลลมละลาย หรอแพคดตกเปนลกหนตามคาพพากษา จะถกเจาพนกงานพทกษทรพย หรอเจาหนตามคาพพากษาอายดเงนฝากของลกหนไวกตาม ธนาคารในฐานะเจาหนผ รบจานาสทธทจะถอนเงนฝากของลกหนไว สามารถหกกลบลบหนกบหนของลกหนไดแตตองเปนหนทมกอนการอายดทรพยเทานน 1.3.2 เจาหนตามประมวลรษฎากร นอกจากเจาหนตามคาพพากษาแลว ยงมเจาหนผ มสทธตามกฎหมายอนทมอานาจในการยดหรออายดทรพยสนของลกหนตามทกฎหมายในเรองนน ๆ ไดใหอานาจไว ซงกคอ เจาพนกงานตามประมวลรษฎากร ซงมอานาจทจะสงยดหรออายดและขายทอดตลาดทรพยสนของผ คางชาระคาภาษอากรได โดยไมตองนาคดมาสศาล ซงในกรณทเปนสทธตาม

DPU

97

สญญารบฝากเงน เจาพนกงานกจะแจงการอายดไปยงธนาคารทเปนผ รบฝากเงน และใหธนาคารนาสงเงนนนใหสานกงานสรรพากรภายในระยะเวลาทกาหนดไวในคาสงอายด โดยหามมใหธนาคารจาหนายจายโอนสทธนนใหแกบคคลอนเชนเดยวกน ก. อานาจของกรมสรรพากรในการยดหรออายดทรพยสน ตามประมวลรษฎากร มาตรา 12 บญญตวา “ภาษอากรซงตองเสยหรอนาสงตามลกษณะน เมอถงกาหนดชาระแลว ถามไดเสยหรอนาสงใหถอวาเปนภาษอากรคาง เพอใหไดรบชาระภาษอากรคาง ใหอธบดมอานาจสงยดหรออายดและขายทอดตลาดทรพยสนของผ ตองรบผดเสยภาษอากรหรอนาสงภาษอากรไดทวราชอาณาจกร โดยมตองขอใหศาลออกหมายยดหรอสง อานาจดงกลาวอธบดจะมอบใหรองอธบดหรอสรรพากรเขตกได ในจงหวดอนนอกจากกรงเทพมหานคร ใหผวาราชการจงหวด หรอนายอาเภอมอานาจเชนเดยวกบอธบด ตามวรรคสอง ภายในเขตทองทจงหวดหรออาเภอนน แตสาหรบนายอาเภอนนจะใชอานาจสงขายทอดตลาดไดตอเมอ ไดรบอนญาตจากผวาราชการจงหวด วธการยดและขายทอดตลาดทรพยสน ใหปฏบตตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยอนโลม สวนวธการอายด ใหปฏบตตามระเบยบทอธบดกาหนดโดยอนมตรฐมนตร เงนทไดจากการขายทอดตลาดดงกลาวใหหกคาธรรมเนยม คาใชจายในการยดและขายทอดตลาด และเงนภาษอากรคาง ถามเงนเหลอใหคนแกเจาของทรพยสน ผ ตองรบผดชอบเสยภาษอากรตามวรรคสอง ใหหมายความรวมถง ผเปนหนสวนจาพวกไมจากดความรบผดในหางหนสวนนตบคคลดวย”

DPU

98

อานาจการยดและอายดทรพยสนของผ คางภาษอากรน กฎหมายกาหนดใหอานาจอธบดกรมสรรพากร และผวาราชการจงหวดรวมทงนายอาเภอไวเตมท โดยไมจาเปนตองขออานาจศาลใหออกหมายยด หรออายดทรพยสนดงเชนคดแพงโดยทวไปแตประการใด จงถอไดวามอานาจมากเปนพเศษ 8 ขอทนาสงเกตกคอ ในกรณทผ คางภาษอากรเปนหางหนสวนสามญนตบคคล ผ เปนหนสวนประเภทไมจากดความรบผด จะตองอยในขายทรบผดชอบในหนภาษอากรคางนน กฎหมายไดใหอานาจบคคลทมอานาจดงกลาวยด หรออายดทรพยสนสวนตวของผ เปนหนสวนประเภทไมจากดความรบผดในหางหนสวนสามญนตบคคลทคางภาษนนไดดวย อยางไรกตาม การใชอานาจยดหรออายดนจะตองกระทาภายใน 10 ป นบแตวนอาจใชอานาจได ดงคาพพากษาฎกาท 2728/2534 “การใชอานาจยดหรออายดและขายทอดตลาดทรพยสนของผ ตองรบผดเสยภาษอากรตามมาตรา 12 ตองกระทาภายใน 10 ป นบแตวนอาจใชอานาจดงกลาวได การฟองขอใหเพกถอนการยด มใชกรณการฟองขอใหเพกถอนการประเมน จงไมจาตองอทธรณการประเมน โจทกมอานาจฟอง”

8 ไพจตร โรจนวานช. ภาษสรรพากร คาอธบายประมวลรษฎากร, กรงเทพมหานคร : โรงพมพบรษท สามเจรญพาณชย (กรงเทพ) จากด, 2538, หนา 1-234

DPU

99

ข. ตวอยางหนงสออายดทรพยสนของกรมสรรพากร

ตราครฑ

คาสงอายด ตามมาตรา 12 แหงประมวลรษฏากร

________________ ท__________/_______ ________________________________ วนท___________________________ เรอง ใหอายดทรพยสนของผ คางภาษอากร ดวย___________________________________ อยบานเลขท__________ ตรอก/ซอย_____________ หมท_______ ถนน______________ แขวง/ตาบล___________________ เขต/อาเภอ______________________ กรงเทพมหานคร/จงหวด______________ ไดเปนหนภาษอากรตามมาตรา 12 แหงประมวลรษฎากร อาศยอานาจตามความในมาตรา 12 แหงประมวลรษฎากร และระเบยบกรมสรรพากรวาดวยการอายดทรพยสนตามความในมาตรา 12 แหงประมวลรษฎากร ซงอธบดกรมสรรพากรกาหนดขนโดยไดรบอนมตจากรฐมนตรวาการกระทรวงการคลง อธบดกรมสรรพากร จงแจงมายง ผจดการธนาคาร___________________ สาขา____________________ เพออายดทรพยสนดงตอไปน สทธเรยกรองของ _______________________ ในบญชเงนฝากธนาคาร ___________ สาขา________ ประเภทบญชเงนฝาก___________________ บญชเลขท__________________ และเลขท_________________ และ/หรอบญชอนใดทมชอ ____________________ เปนเจาของหรอเจาของรวม เปนจานวนเงน ________ บาท (ยงไมรวมเงนเพมตามกฎหมาย) โดยหามมใหทาน จาหนาย จาย โอน สทธเรยกรองดงกลาวใหแกบคคลอนใด นอกจากนาสงแกสรรพากรอาเภอ เขต__________ ณ สานกงานสรรพากรเขต___________ ภายใน 7 วน นบแตวนทไดรบคาสงอายดฉบบน หรอภายใน 7 วน นบแตวนทมเงนฝากเขามาในบญชภายหลงไดรบคาสงฉบบน กรมสรรพากรไดแจงการอายดทรพยสนใหแก______________________________________________ ทราบโดยชอบดวยกฎหมายแลว จงแตงตงให________________________________ตาแหนง________________________ พรอมดวย __________________________________________________ตาแหนง_________________________________ เปนผมาอายดทรพยสนของ_____________________________________ ใหคมกบเงนภาษอากรคางรายนดวย ขอใหทานไดปฏบตตามมาตรา 12 ทว แหงประมวลรษฏากรโดยเครงครดดวย หากฝาฝนในกรณ ดงกลาว มความผดตองระวางโทษตามมาตรา 35 ทว แหงประมวลรษฎากร

DPU

100

ลงชอ____________________________ ( ) ตาแหนง__________________________

ค. การจานาสทธ กบบรมสทธในมลหนภาษอากร ใครมสทธดกวากน

(1) ผลของการจานาสทธ ผ รบจานามสทธยดทรพยทจานาไวจนกวาจะไดรบชาระหน เนองจากการจานาเปนการนาเอาทรพยสนมาวางไวเพอเปนประกนในการชาระหน ดงนน ผ รบจานายอมจะมสทธทจะไดรบชาระหนจากทรพยสนนนกอนเจาหนรายอน ดงจะเหนไดจากบทบญญตในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 282 ในเรองเจาหนผ มบรมสทธเหนอสงหารมทรพย ซงบญญตไววา “เมอมบรมสทธแยงกบสทธจานาสงหารมทรพย ทานวาผ รบจานายอมมสทธเปนอยางเดยวกนกบผทรงบรมสทธในลาดบทหนง ดงทเรยงไวในมาตรา 278 นน” โดยพจารณาประกอบกบประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 767 9 ซงจะเหนวา ผ รบจานามสทธทจะบงคบจานาขายทอดตลาดทรพยจานา เอาเงนมาชาระหนและคาอปกรณของตนกอนเจาหน รายอน เวนแตผ รบจานายอมใหทรพยทจานากลบไปสการครอบครองของผ จานา การจานายอมระงบสนไป 10 ทงน ตามบทบญญตประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 769 ซงเจาหนจะไมไดประโยชนจากการเปนเจาหนจานาอกตอไป ดงนน เพอเปนการใหเจาหนผ รบจานาไดสทธจากการเปนผ รบจานาทรพยสนของลกหน ผ รบจานาจงมสทธทจะยดทรพยสนจานานนไวจนกวาจะไดรบชาระหนครบถวน ดงทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 758 11 กลาวคอ ตราบใดทเจาหนยงไมไดรบชาระหนและคาอปกรณครบถวน ผ จานาจะมาเอาทรพยจานาคนไมได

9 มาตรา 767 บญญตวา “เมอบงคบจานาไดเงนจานวนสทธเทาใด ทานวาผ รบจานาตองจดสรรชาระหนและอปกรณเพอใหเสรจสนไป และถายงมเงนเหลอกตองสงคนใหแกผ จานา หรอแกบคคลผควรจะไดเงนนน…..” 10 มาตรา 769 บญญตวา“อนจานายอมระงบสนไป…….(2) เมอผ รบจานายอมใหทรพยสนจานากลบคนไปสครอบครองของผ จานา” 11 มาตรา 758 บญญตวา “ผ รบจานาชอบทจะยดของจานาไวไดทงหมด จนกวาจะไดรบชาระหน และคาอปกรณครบถวน”

DPU

101

จะเหนไดวา สทธของผ รบจานาดงกลาวมหลกเกณฑทานองเดยวกบ ผครองทรพยสนของผ อน และมหนอนเปนคณประโยชนแกตนเกยวดวยทรพยทครองอยนน โดยสามารถทจะยดหนวงทรพยนนไวจนกวาจะไดมการชาระหน ทงน ตามบทบญญตประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 241 12 และตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 244 ผทรงสทธยดหนวงจะใชสทธของตนแกทรพยสนทงหมดทยดหนวงไวนน จนกวาจะมการชาระหน โดยสนเชงกได แตอยางไรกด แมสทธดงกลาวจะมหลกเกณฑทานองเดยวกน แตเมอ เปรยบเทยบกนแลว สทธของผ รบจานาดกวาในแงทวา หากลกหนไมชาระหนประธานและหน อปกรณใหครบถวนภายในกาหนดเวลา ผ รบจานามสทธทจะนาทรพยสนซงจานาออกขายทอดตลาดเพอชาระหนได ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 13 แตในกรณของผทรงสทธยดหนวงนนคงชอบทจะยดหนวงทรพยสนไวจนกวาจะไดรบชาระหนเทานน ไมมสทธจะนาทรพยนนออกขายทอดตลาด สทธของผ รบจานาทจะยดทรพยสนทจานาไวจนกวาจะไดรบชาระหน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 758 น กลาวถงสทธของผ รบจานาทจะยดทรพยสนทจานาไวไดทงหมด ดงนน จงอาจมความหมายวา หากทรพยสนทจานามสวนประกอบ หลายสวน เจาหนยอมยดไวไดหมดทกสวน ผ จานาจะมาขอปลดเอาไปเฉพาะบางสวนไมได จนกวาจะไดมการชาระหนและคาอปกรณครบถวนแลว และแมผ จานาจะไดชาระหนบางสวนใหแกเจาหนกตาม หนทเหลอยงคงผกพนทรพยทจานาทงหมด ทงน โดยไมคานงวาทรพยจานาทยดไวจะมราคามากกวาหนทคางชาระมากเพยงใด นอกจากจะมความหมายในทานองดงกลาวแลว สทธของผ รบจานาทจะยดทรพยสนทจานาไวไดทงหมด อาจหมายความถงกรณทไดมการจานาทรพยหลายสงไวเปนประกนหน ซงเจาหนกรณเชนนกยงมสทธทจะยดทรพยจานาไวไดทงหมด

12 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 241 “ผใดเปนผครองทรพยสนของผ อน และมหนอนเปนคณประโยชนแกตนเกยวดวยทรพยสนซงครองนนไซร ทานวาผนนจะยดหนวงทรพยสนนนไวจนกวาจะไดชาระหนกได แตความทกลาวนทานมใหใชบงคบ เมอหนนนยงไมถงกาหนด…..” 13 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 “เมอจะบงคบจานา ผ รบจานาตองบอกกลาวเปนหนงสอไปยงลกหนกอนวา ใหชาระหนและอปกรณภายในเวลาอนควรซงกาหนดใหในคาบอกกลาวนน ถาลกหนละเลยไมปฏบตตามคาบอกกลาว ผ รบจานาชอบทจะเอาทรพยสนซงจานาออกขายได แตตองขายทอดตลาด…..”

DPU

102

จนกวาจะมการชาระหนและอปกรณครบถวนเชนกน ทงน โดยไมคานงวาจะไดมการชาระหนไปบางกอนแลวเปนจานวนเทาใดกตาม (2) บรมสทธในมลหนภาษอากร การจดเกบภาษอากร เปนทมาของรายรบของรฐบาลทสาคญทสด ซง ไดแกการบงคบใหเอกชนจายเงนใหแกรฐบาล โดยไมคานงถงผลตอบแทนทผจายเงนจะไดรบ ซงภาษอากรจะมลกษณะแตกตางจากรายรบของรฐบาลอยางอนในประการสาคญสองประการ คอ ประการแรกไดแกลกษณะการบงคบ กลาวคอ เมอมการกาหนดเงอนไขหรอกฎเกณฑอยางใดไว ถาหากเอกชนผใดเขาลกษณะหรอกระทาการใด ๆ ใหเขาตามเงอนไขหรอกฎเกณฑนน จะตองจายเงนใหรฐบาล และประการทสอง ไดแกการขาดความสมพนธระหวางเงนทจายกบประโยชนหรอผลตอบแทนทผจายไดรบ 14 หากบคคลใดมหนาททจะตองจายคาภาษอากรใหแกรฐบาลแลว ยงไมไดจาย แมวาบคคลนนจะมภาระหนสนอยกบเจาหนอนอยดวยกตาม ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา 253 15 กไดบญญตถงหนคาภาษอากรดวยวาเปนหนทมบรมสทธเหนอ ทรพยสนทงหมดของลกหน การทกฎหมายใหทางราชการมบรมสทธในหนคาภาษอากร ก เนองจากเปนเรองของความมนคงทางเศรษฐกจ 16 ดงทกลาวมาแลวในวรรคแรก

14 วทย ตนตยกล. กฎหมายเกยวกบภาษอากร, สานกอบรมศกษากฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา, 2521, หนา 2 15 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 253 “ถาหนมอยเปนคณแกบคคลผใดในมลอยางหนงอยางใดดงจะกลาวตอไปน บคคลผนนยอมมบรมะสทธเหนอทรพยสนทงหมดของลกหน คอ

(1) คาใชจายเพอประโยชนอนรวมกน (2) คาปลงศพ (3) คาภาษอากร (4) คาจางเสมยน คนใช และคนงาน (5) คาเครองอปโภคบรโภคอนจาเปนประจาวน”

16 โสภณ รตนากร. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยหน บทเบดเสรจ

ทวไป, กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ 2542, หนา 277

DPU

103

บรมสทธในมลหนคาภาษอากร ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 256 17 กาหนดสาหรบหนทคางชาระในปปจจบนและกอนนนขนไปอก 1 ป รวม 2 ป

เทานน ปปจจ◌บนกคอปทเจาหนขอรบชาระหน (คาพพากษาฎกาท 150/2504 692/2506

882/2511 924/2522) หนภาษอากรทคางชาระมากอนหลาย ๆ ป ถาไมใชหนสาหรบปทขอชาระหรอหนสาหรบปกอน 1 ปแลว รฐบาลหามบรมสทธไม กลาวคอ เจาหนคงมสทธไดรบชาระอยางหนสามญ อยางไรกตาม แมวาจะกาหนดใหคาภาษอากรมบรมสทธเพยงแค 2 ป เทานน แตในทางปฏบตทเกดขนจรง ๆ แมวาหนคาภาษอากรทเกดขนจะคางชาระมากปแลว กตาม กรมสรรพากรกมอานาจพเศษ ตามประมวลรษฎากร มาตรา 12 ทสามารถยดและอายดทรพยสนไดโดยไมตองขอใหศาลออกหมายยดหรอสง และไมตองฟองรองเปนคดกอน ซงผ ทไดรบคาสงยดหรออายดกจาเปนจะตองปฏบตตาม 18 มฉะนนจะมความผดตาม มาตรา 35 ทว 19 แหงประมวลรษฎากร จากผลของการจานาสทธทกลาวขางตน จะเหนไดวา สญญาจานาเปนอปกรณแหงหน ซงทาใหเกดภาระผกพนเหนอทรพยทเปนหลกประกน โดยเจาหนมสทธยดถอครอบครองทรพยสนทจานาไวไดจนกวาจะไดรบชาระหน และมสทธไดรบชาระหนจากทรพยสนทจานานนกอนเจาหนอน แมวาในบทบญญตเรองการจานาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

17 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 256 “บรมสทธในมลคาภาษอากรนน ใชสาหรบเอาบรรดาคาภาษอากรในทดน ทรพยสน หรอคาภาษอากรอยางอนทลกหนยงคางชาระอยในปปจจบนและกอนนนขนไปอกปหนง” 18 ประมวลรษฎากร มาตรา 12 ทว “เมอไดมคาสงยดหรออายดตามมาตรา 12 แลว หามผใดทาลาย ยายไปเสย ซอนเรน หรอโอนไปใหแกบคคลอนซงทรพยสนทถกยดหรออายดดงกลาว” 19 ประมวลรษฎากร มาตรา 35 ทว “ผใดฝาฝนมาตรา 12 ทว ตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป และปรบไมเกนสองแสนบาท ในกรณผกระทาความผดตามวรรคหนงเปนนตบคคล กรรมการผจดการ ผจดการ หรอผแทนของนตบคคลนนตองรบโทษตามทบญญตไวในวรรคหนงดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนในการกระทาความผดของนตบคคลนน”

DPU

104

จะมไดบญญตวาเจาหนจานามสทธจะไดรบชาระหนกอนเจาหนสามญ เหมอนเจาหนจานอง กตาม แตมาตรา 282 กบญญตไววา เมอมบรมสทธแยงกบสทธจานาสงหารมทรพย ทานวาผ รบจานายอมมสทธเปนอยางเดยวกนกบผทรงบรมสทธในลาดบทหนง ดงทเรยงไวในมาตรา 278 นน ซงตามมาตรา 251 ไดใหความหมายของคาวา “ผทรงบรมสทธ” ไววา “ผทรงบรมสทธยอมทรงไวซงสทธเหนอทรพยสนของลกหน ในการทจะไดรบชาระหนอนคางชาระแกตนจากทรพยสนนน กอนเจาหนอน ๆ โดยนยดงบญญตไวในประมวลกฎหมายน หรอบทกฎหมายอน” ดงนน จงทาใหเจาหนผ รบจานา มสทธไดรบชาระหนจากทรพยสนทจานานนกอนเจาหนอนเชนเดยวกบเจาหน ผ รบจานอง แตการจานาสทธตามสญญารบฝากเงนทธนาคารพาณชย ไดจดทาในรปของสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากน มปญหาทางดานกฎหมาย รวมทงจากคาพพากษาของศาลฎกาท 4102/2539 9722-9731/2539 694/2544 และ 3293/2545 ทตดสนเกยวกบการจานาสทธทจะถอนเงนฝากไววามใชการจานาสทธซงมตราสาร ดงนน เมอไมเปนการจานาตามกฎหมาย จงไมอาจจะอางสทธกบบรมสทธในมลหนภาษอากร หรอเจาหนอน ๆ ได 2. ผลกระทบกบหลกประกนทเปนเงนฝากของสถาบนการเงน ในกรณทไดรบคาสงอายดบญช หากการจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากประจา ไมเปนการจานาตามทศาลฎกาไดวางแนวไว ดงตวอยางคาพพากษาฎกาทเกยวของในภาคผนวก ข. กจะมปญหาในกรณทมเจาหนคนอน ๆ มาขออายดสทธทลกหนนาไปจานา ซงไดแกเจาหนตามคาพพากษา หรอในคดลมละลาย หรอแมแตกรมสรรพากรเองทใชแนวคาพพากษาฎกาท 4102/2539 และ 9722-9731/2539 มาใชเปนแนวทางในการอายดบญชเงนฝากของลกคาของธนาคารทมอบเงนฝากไวเปนประกน เพอมใหธนาคารปฏเสธการนาสงเงนในบญชใหแกกรมสรรพากร เมอเปนเชนน ธนาคารในฐานะผ รบจานาสทธดงกลาว จงไมมสทธยดทรพยทจานาไว และไมอาจรองขอตอศาลใหปลอยทรพยทถกยดนน แตธนาคารอาจขอหกกลบลบหนกบลกหนได หากเขาหลกเกณฑการหกกลบลบหน แตอยางไรกด ธนาคารจะหกกลบลบหนไดเฉพาะหนทเกดขนกอนมการอายด เทานน เชนเดยวกบในคดลมละลายตามคาพพากษาฎกาท 1336/2517 ซงเจาหนของผ ลมละลายซงเปนลกหนของผ ลมละลาย กสามารถแสดงเจตนาหกกลบลบหนไดโดยไมจาเปนตองใชหนใน

DPU

105

สวนทตนเปนลกหนผ ลมละลายกอน แลวจงพสจนหนทตนเปนเจาหนผ ลมละลาย เวนแตเปนหนทตนไดมาหลงจากอายดทรพยแลวเทานนทหกกลบลบกนไมได ดงจะเหนไดวา ธนาคารสามารถจะขอใชสทธหกกลบลบหนไดหากเขาเงอนไขตามทกาหนดไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย โดยไมตองนาคดมาสศาล คอ หนทงสองฝายถงกาหนดชาระ และมใชหนทตองหามมใหหกกลบตามกฎหมาย ซงสามารถกระทาได ทงในกรณทเปนเจาหนมบรมสทธ และเจาหนทไมมบรมสทธ แตในทางความเปนจรงในปจจบน หนทเกดปญหามากกคอ หนตามภาระการออกหนงสอคาประกน ซงการทลกคาจะขอใหธนาคารออกหนงสอคาประกนไปมอบไวแกผ รบหนงสอคาประกนนน ธนาคารพาณชยสวนใหญนยมเรยกหลกประกนทเปนเงนฝาก เนองจากเปนการขอสนเชอในระยะเวลาสน ๆ เชน ขอหนงสอคาประกนไปยนซองประกวดราคา หรอคาประกนการปฏบตตามสญญาภายในเวลาทกาหนด และการนาเงนฝากมาเปนหลกประกนทาไดโดยงาย และประหยดคาใชจายไมตองเสยคาธรรมเนยมอยางเชนการจานอง ดงนน เมอธนาคารไดรบคาสงอายด แจงใหนาสงเงนหรออายดสทธเรยกรองของลกหน ตามสญญารบฝากเงน แตภาระหนตามหนงสอคาประกนนนยงไมถงกาหนดชาระ จงทาใหเกดปญหาในเรองของการหกกลบลบหนวาไมสามารถกระทาได

DPU

106

บทท 5

บทสรป และขอเสนอแนะ 1. บทสรป 1.1 ความสาคญของหลกประกน หลกประกนเปนปจจยสาคญอยางหนง ในการวเคราะหความนาเชอถอทางการเงนของลกหน ทจะทาใหเจาหนมความมนใจในการใหก เงน หรอการลงทน หลกประกนในทางกฎหมายจากดเฉพาะการนาทรพยสนมาเปนหลกประกนในรปของการจานอง จานา หรอการคาประกน หรอการใหสทธแกเจาหนในการดาเนนการอยางใดอยางหนงเพอเยยวยา หรอบรรเทาความเสยหายเมอลกหนผดสญญา แตนอกจากหลกประกนในทางกฎหมายแลว ยงมหลกประกนในทางการเงน ซงมไดหลายรปแบบ ขนอยกบการประเมนคาทรพยสนวามความเหมาะสมทจะใชเปนหลกประกนไดมากนอยเพยงใด ในปจจบนสถาบนการเงนหลายแหง มการใหสนเชอโดยไมมหลกประกนแกธรกจทมโครงการดาเนนงานทมโอกาสเปนไปไดสง แตการใหสนเชอในลกษณะนกยงมนอย สวนใหญแลวสถาบนการเงนมกจะมเงอนไขกาหนดใหผขอก เงนตองมหลกประกน เพอลดความเสยงตอหนสญทอาจจะเกดขน เนองจากการทผก ไมสามารถชาระหนไดตามสญญา ซงสถาบนการเงนจะสามารถเรยกหนคนไดโดยใชประโยชนจากหลกประกนนน แตอยางไรกตาม สถาบนการเงนมกจะพอใจทจะไดรบชาระหนคนตามปกต มากกวาทจะไดรบชาระหนคนโดยใชประโยชนจากหลกประกน ดงนน การกาหนดเงอนไขเกยวกบหลกประกนจงมวตถประสงคเพอปองกนมใหสถาบนการเงนประสบกบปญหาหนสญนนเอง ในบางครงหลกประกนจงอาจไมจาเปนตองคมมลหน หรอตองเปนทรพยสนเสมอไป เพราะการใหเครดตโดยมหลกประกนทคมเตมตามวงเงน หรอเกนวงเงนทขอเครดต หรอมหลกประกนทเปนทรพยสนแตเพยงอยางเดยว เปนลกษณะของการดาเนนงานแบบโรงรบจานา มใชสถาบนการเงน เพราะสถาบนการเงนจะตองพจารณาวา โครงการของผขอเครดต หรอผขอสนเชอนน เปนโครงการทกอใหเกดประโยชนหรอไม การใหก โดยยดถอหลกประกนทเปนทรพยสนแตเพยงอยางเดยวจงมแนวโนมลดลง แตกยงคงตองมอย เพราะถงแมสถาบนการเงนจะไดศกษาโครงการจนเปนทพอใจแลวกตาม กยงอาจมความ

DPU

107

เสยงอยบางในระดบหนง จงตองการใหมหลกประกน ดงนน หลกประกนจงอาจเปนทรพยสนทคมหรอไมคมกบวงเงนเครดต หรออาจเปนหลกประกนทมใชทรพยสนกได แลวแตกรณ นอกจากนน หลกประกนในทางการเงนในปจจบน ยงรวมถงขอสญญาใหการสนบสนนทางการเงน หรอสญญาก เงน ทมการกาหนดเงอนไข หรอมาตรการตาง ๆ ใหลกหนตองปฏบต (Undertaking) เพอเปนการรกษาสถานภาพหรอฐานะทางการเงนของลกหนไวเพอให เจาหนมความเชอมนวาลกหนจะสามารถชาระหนไดตามกาหนดเวลา เชนเดยวกบสถานภาพของลกหนในขณะทเจาหนพจารณาใหก เชน ลกหนจะตองดารงสดสวนของหนสนตอทน (Debt to Equity Ratio) ตามอตราทกาหนดไวในสญญา เปนตน และขอสญญาทมลกษณะเปนขอหามมใหลกหนดาเนนการใด ๆ ในอนทจะทาใหความเสยงของเจาหนเพมขน (Negative Pledge) เชน หามมใหลกหนกอภาระผกพนในทรพยสนของลกหน หรอหามลกหนกอหนเพมเตมในจานวนเงนทเกนกวาทกาหนด โดยไมไดรบความยนยอมจากเจาหนกอน เปนตน หลกประกนในทางกฎหมาย อาจมความแตกตางกบหลกประกนในทางการเงนอยบาง กลาวคอ หลกประกนในทางกฎหมายนน นอกจากจะใหสทธแกเจาหนในการดาเนนการอยางใดอยางหนงกบทรพยสนของลกหน เมอลกหนไมชาระหนแลว ยงใหสทธพเศษ คอความ คมครองแกเจาหน ในฐานะเจาหนมบรมสทธ หรอเจาหนมประกนตามกฎหมายอกดวย โดยสทธพเศษของเจาหนประเภทนกคอ จะไดรบชาระหนกอนเจาหนรายอน ๆ ในกรณทลกหนมเจาหน หลายราย หรอลกหนมหนสนลนพนตว หรอมบคคลภายนอกอางสทธเหนอทรพยสนของลกหน ดงนน หลกประกนทด ควรจะตองมผลสมบรณตามกฎหมาย สามารถใชยนบคคลภายนอกได หลกประกนทมผลบงคบเฉพาะคกรณแตไมสามารถใชยนบคคลภายนอกได อาจจะเปนหลกประกนทไมเปนประโยชนแกเจาหนมากนก หรอมไดใหความคมครองเจาหนอยางเพยงพอ ในกรณทมเจาหนหลายรายขอเฉลยทรพย หรอลกหนลมละลาย หลกประกนทดนนควรจะตองมลกษณะ ดงน 1. เปนหลกประกนทสามารถบงคบไดตามกฎหมาย เมอลกหนไมชาระหน โดยไมตองใชเวลา และขนตอนในการดาเนนการมาก และไมกอใหเกดคาใชจายจนเกนสมควร 2. ตองไมเปดโอกาส หรอมชองวางใหลกหน หรอบคคลอนกอความเสยหาย หรอทาใหหลกประกนนนเสอมคาลงไดโดยงาย

DPU

108

3. ตองไมทาใหเจาหนทมหลกประกนนน เสยเปรยบเจาหนอนในการไดรบชาระหนจากหลกประกน ดงนน ทกประเทศจงตองมการสรางระบบกฎหมายเกยวกบหลกประกน เพอใหความคมครองแกเจาหน หรอผลงทน เพราะลาพงแตเพยงขอตกลงระหวางบคคลในการใหหลกประกนตอกนนน ยงอาจไมเพยงพอในการใหความคมครองแกเจาหนในฐานะของการเปนหลกประกนอยางแทจรง 1.2 ขอจากดในทางกฎหมายของการจานาสทธทจะถอนเงนฝาก ปญหาทวา สทธทจะไดรบเงนฝากคนจากธนาคารนนจะจานากนไดหรอไม ผ เขยนมความเหนวา จากคาพพากษาฎกาท 4102/2539 ทวนจฉยออกมาในแนวทวา การฝากเงนไวกบธนาคาร เงนทฝากตกเปนของธนาคารแลว ธนาคารมหนาทคนเงนใหครบจานวน การทลกคาทาสญญาจานาและมอบสมดคฝากเงนไวแกธนาคารกเพยงเพอประกนหนทมตอธนาคาร แมจะ ยนยอมใหธนาคารนาเงนจากบญชดงกลาวมาชาระหนไดโดยไมตองบอกกลาว กเปนเรองการ ตกลงในการฝากเงนเพอเปนประกน ไมเปนการจานาเงนฝาก อกทงสมดคฝากเงนกเปนเพยง หลกฐานการรบฝากเงน และถอนเงนทธนาคารออกใหลกคายดถอไว เพอสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชของลกคาเทานน ไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ธนาคารจงไมเปนเจาหน บรมสทธจานานน จะเหนไดวา จากคาพพากษาฎกาท 4102/2539 หรอคาพพากษาฎกาท 1474/2528 9722-9731/2539 1063/2540 694/2544 ตางกวนจฉยโดยอางมาตรา 750 ทเปนบทบญญตเกยวกบการจานาสทธซงมตราสาร ซงถาจะอางมาตรา 750 ผ เขยนกเหนวาไมใชการจานาสทธซงมตราสารเชนเดยวกน ซงถาจะใหถกตอง ผ เขยนเหนวาการจานาสทธทจะไดรบเงนฝากคนจากธนาคารน นาจะพจารณาจากบทบญญตของ ป.พ.พ. มาตรา 747 ทวา อนจานานน คอ สญญาซงบคคลคนหนง เรยกวา ผ จานา สงมอบสงหารมทรพยสงหนงใหแกบคคลอกคนหนงเรยกวาผ รบจานา เพอเปนประกนการชาระหน กเนองจากวา สทธทจะไดรบเงนฝากคนนนกคอเงน ซงเงนกเปนสงหารมทรพย และสงหารมทรพยยงหมายถงสทธทงหลายอนเกยวดวยสงหารมทรพยดวย (ป.พ.พ. มาตรา 140) จงยอมจานาสทธกนได อยางไรกตาม แมวาสทธอนเกยวกบสงหารมทรพยจะถอเปนทรพยสนซงอาจนามาจานาได แตการจะนาทรพยสนซงไมมรปรางมาจานา ยอมไมอาจสงมอบสทธแกผ รบจานา

DPU

109

ได เมอจะบงคบจานากไมอาจจะบงคบเอากบตวสทธได กลาวคอ ไมอาจจะบงคบโดยการขายทอดตลาดตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 764 เนองจากทรพยสนทจานานเปนตวเงนอยแลว 1.3 ขอจากดของการนาเงนฝากมาเปนหลกประกน ในรปแบบของการ โอนสทธเรยกรอง การใชสทธตามสญญารบฝากเงนเปนหลกประกน ในรปแบบของการโอนสทธเรยกรอง ใหประโยชนแกเจาหนผ รบโอนทจะบงคบชาระหนตามสญญารบฝากเงนได โดยการใชสทธเรยกรองนนในนามของตนเอง และเมอไดมการโอนสทธใหกบเจาหนแลว เจาหนของผโอนไมวาจะเปนเจาหนตามคาพพากษา หรอเจาหนอนยอมไมสามารถยดหรออายดสทธนนไดอก เพราะมใชสทธของลกหนตามคาพพากษา สวนในกรณทเปนการจานานน แมเจาหนผ รบจานาจะมบรมสทธเหนอทรพยสนทจานา แตทรพยทจานากยงคงเปนของผ จานาอย ดงนน เจาหนอนของ ผ จานา เชน เจาหนตามคาพพากษายงสามารถยดหรออายดทรพยสนดงกลาวได โดยผ รบจานา ไมมสทธรองขดทรพย แตผ รบจานาสามารถขอรบชาระหนจากทรพยสนนนในฐานะเจาหนทมบรมสทธตอไป คอจะตองยนคาขอรบชาระหนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 289 วรรคแรก นอกจากนน การโอนสทธเรยกรองยงสามารถกระทาได ไมวาสทธนนจะม หลกฐานแหงสทธหรอไมกตาม เชน ในกรณของการโอนสทธเรยกรองตามบญชเงนฝากกระแส รายวน ซงธนาคารไมมการออกหลกฐานการรบฝากเงนใหแกผฝาก แตการจานาสทธนน จะตองเปนสทธทมตราสารจงจะสามารถจานาได อยางไรกตาม การทาสญญาในรปแบบของการโอนสทธเรยกรอง กมขอจากด ดงน คอ 1. ขอสญญาในเรองของการโอนสทธเรยกรอง ตองมลกษณะเปนการโอนสทธโดยเดดขาด คอ ผ รบโอนเปนผใชสทธไดแตเพยงลาพง ผ โอนตองไมสามารถใชสทธนนไดอกตอไป มฉะนนจะอางวาเปนการโอนสทธเรยกรองไมได ดงนน การทาสญญาโอนสทธตามสญญารบฝากเงน โดยมขอสญญาทยงใหสทธแกผ โอนในการถอนเงนจากบญชเงนฝากไดในบางกรณ จงมใช

DPU

110

การโอนสทธเรยกรอง แตเปนเพยงการใหสทธแกธนาคารในการทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากไดเมอลกหนไมชาระหนเทานน 2. หากธนาคารทรบฝากเงน ซงเปนลกหนแหงสทธ เพยงแตรบทราบการโอนสทธนน แตมไดใหความยนยอมดวย ธนาคารทรบฝากเงนยอมยกขอตอส ทมอยตามสญญารบฝากเงนนนขนตอสธนาคารทเปนผ รบโอนสทธได 3. การโอนสทธเรยกรองยอมมผลเปนการโอนสทธทมอย ณ วนทโอน แตไมมผลไปถงสทธทจะเกดขนในอนาคต เชน ในกรณทผฝากเงนซงเปนผ โอน ไดมการนาเงนเขาฝาก เพมเตมภายหลงจากทมการโอนสทธเรยกรองแลว หากสญญาโอนสทธไดมการกาหนดจานวนเงนทแนนอนไวในวนทโอน กตองถอวาไดโอนสทธตามจานวนทระบไวนน หากมการฝากเงนเพมเตมในภายหลง จะถอวาไดโอนสทธในเงนนนดวยไมได เพราะเปนสทธเรยกรองทเกดขนในภายหลง คสญญาจะทาความตกลงโอนสทธทจะเกดขนในอนาคตดวยไมได เพราะสทธนนมใชสทธทผ โอนมอย ณ วนทโอน 1.4 ขอจากดของการนาเงนฝากมาเปนหลกประกน ในรปแบบของการทาหนงสอยนยอมใหหกเงนในบญชเงนฝาก หรอการหกกลบลบหน การใชสทธตามสญญารบฝากเงนเปนหลกประกน ในรปแบบของการทาหนงสอยนยอมใหหกเงนในบญชเงนฝาก หรอการหกกลบลบหน อาจใหประโยชนแกเจาหนแตเฉพาะในกรณทเจาหนนนเปนธนาคารผ รบฝากเงน เพราะการทาหนงสอยนยอมใหหกเงนจากบญชเงนฝาก หรอการหกกลบลบหนนน หากเปนขอสญญาทกระทาระหวางลกหนกบเจาหนทมใชธนาคารผ รบฝากเงน ยอมใชบงคบกบธนาคารทเปนผ รบฝากเงนไมได เวนแตเปนการทาสญญาสามฝาย หรอการโอนสทธเรยกรอง สวนการหกกลบลบหนนน กยอมกระทาไดในกรณทตางฝายตางมหนตอกนเทานน แตประโยชนของการจดทาสญญาในรปแบบน กคอ ประโยชนในเรองของวธการบงคบหลกประกน คอใหสทธธนาคารทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากมาชาระหนไดทนท หากลกหนผดนดไมชาระหน โดยอาศยความยนยอมททาไวลวงหนา ซงนบวาเปนวธการบงคบหลกประกนทสะดวก รวดเรว และเสยคาใชจายนอย จงมความเหมาะสมทจะใชกบเงนฝากเปนหลกประกน ในกรณทธนาคารซงเปนเจาหนนนเปนธนาคารผ รบฝากเงน ในลกษณะของหลกประกนทางการเงน อยางหนง แตกมขอจากดของการทาสญญาในรปแบบนกคอ 1. ขอสญญาในลกษณะนไมเปนการจานาสทธ และมใชการโอนสทธเรยกรอง จงไมกอใหเกดสทธแกเจาหนในฐานะเจาหนทมบรมสทธ หรอเจาหนมประกน เหมอนการจานา และ

DPU

111

มไดใหสทธแกเจาหนในการเรยกใหลกหนแหงสทธชาระหนใหกบเจาหนได เหมอนการโอนสทธเรยกรอง ดงนน ในกรณทมเจาหนอนมาอางสทธเพอยด หรออายดสทธตามสญญารบฝากเงน เจาหนจะไมไดรบความคมครอง การทาสญญาในรปแบบนจงมความเสยงมากกวาการทาสญญาในรปแบบของการโอนสทธเรยกรอง 2. การทาสญญาในรปแบบของการยนยอมใหหกเงนจากบญชเงนฝาก ยงอาจมความเสยงในกรณทผใหความยนยอมตาย ซงผ เขยนมความเหนวา การใหความยนยอมเปนเรองเฉพาะตว จงนาจะสนสดลงเมอผใหความยนยอมตาย ไมตกทอดไปยงทายาททจะตองผกพนตามความยนยอมนน เวนแตในกรณทลกหนผดนดชาระหนกอนผใหความยนยอมตาย ซงธนาคารสามารถใชสทธหกเงนในบญชเงนฝากไดแลว 2. ขอเสนอแนะ ปญหาทเกดขนในขณะนกคอ ทางกรมสรรพากร รวมถงนกกฎหมายบางทาน ยงไมยอมรบการจานาสทธทจะถอนเงนฝาก จงมปญหาในทางปฏบตของธนาคารวา ธนาคารสามารถดอแพงโดยยนยนตามหลกการเดมตอไปไดหรอไมวา การทธนาคารใหลกคาทาหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนฝากใหไวแกธนาคารนน เปนการจานาสทธ และยนยนทจะไมสงเงนตามทถกอายด เพราะตนเปนผทรงสทธในฐานะผ รบจานาทไดรบความคมครองตามกฎหมาย กสามารถทาได แตปญหากจะไมจบสน เนองจากวา กรมสรรพากรยกคาพพากษาของศาลฎกาขนมาอางในคาสงอายดดวยวา บญชเงนฝากทขออายดนไมเปนการจานาตามกฎหมาย และอางวาจะดาเนนคดอาญากบธนาคารในฐานะทไมปฏบตตามคาสง ตามประมวลรษฎากร มาตรา 12 ทว (มาตรา 12 ทว “เมอไดรบคาสงยดหรออายดตามมาตรา 12 แลว หามผใดทาลาย ยายไปเสย ซอนเรน หรอโอนไปใหแกบคคลอนซงทรพยสนทถกยดหรออายดดงกลาว”) ซงจะมโทษทางอาญาดวย (ป.รษฎากร มาตรา 35 ทว “ผใดฝาฝนมาตรา 12 ทว ตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป และปรบไมเกนสองแสนบาท วรรคสอง ในกรณผกระทาความผดตามวรรคหนงเปนนตบคคล กรรมการผจดการ ผจดการ หรอผแทนของนตบคคลนน ตองรบโทษตามทบญญตไวในวรรคหนงดวย เวนแตจะพสจนไดวา ตนมไดมสวนในการกระทาความผดของนตบคคลนน”) รวมทงธนาคารกจะสญเสยความสมพนธอนดระหวางธนาคารกบกรมสรรพากร ซงจะมผลตอธนาคารตอไปในภายภาคหนาดวย เนองจากธนาคารและกรมสรรพากรจะตองมความสมพนธกนไปอกยาวนาน และ

DPU

112

ตลอดไป ดงนน ถาหากธนาคารจะแกปญหาในเรองการจานาสทธน ผ เขยนกขอเสนอแนะวธการแกไขปญหาสาหรบหลกประกนในรปของเงนฝาก ในกรณดงตอไปน 2.1 การใชสทธหกกลบลบหนของธนาคารพาณชย ในปจจบนน ไดมธนาคารพาณชยหลายแหง เปลยนแปลงรปแบบการนาเงนฝากมาเปนหลกประกน โดยใชวธการใหลกคาผฝากเงนทาหนงสอยนยอมใหหกเงนในบญชเงนฝาก หรอการหกกลบลบหนไว เพอประโยชนในเรองของวธการบงคบหลกประกน คอใหสทธธนาคารทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากมาชาระหนไดทนท หากลกหนผดนดไมชาระหน โดยอาศยความ ยนยอมททาไวลวงหนา โดยไมตองรอใหเงนฝากถงกาหนด (เชนกรณของเงนฝากประจา) ซงนบวาเปนวธการบงคบหลกประกนทสะดวก รวดเรว และเสยคาใชจายนอย แตกมขอจากดดงทไดกลาวมาในขอ 1.4 แตอยางไรกตาม แมวาจะทาหรอไมไดทาหนงสอยนยอมใหหกเงนในบญชเงนฝากไวกตาม ถาหากในกรณทลกคาทมเงนฝากอยกบธนาคาร ถกกรมสรรพากรอายดบญชน แสดงวา ลกคาคนนนเรมมปญหาทางดานการเงนแลว ซงโดยปกตหากลกคาคนนนคางชาระภาษอากร กมกจะคางชาระหนทมกบธนาคารดวย หรอกลาวอกนยหนงกคอ ผดนดชาระหนกบธนาคาร ซงเปนผลใหหนทมอยกบธนาคารถงกาหนดชาระทนท ซงเปนเหตใหธนาคารสามารถหกเงนในบญชของลกคามาชาระหนได ไมวาจะเปนบญชประเภทใด โดยการใชสทธหกกลบลบหน โดยไมตองคานงวาลกคาจะมขอตกลงตามสญญาจานาสทธทจะไดรบเงนฝากคนใหไวกบธนาคารหรอไม กตาม การใชสทธหกกลบลบหนน สามารถหกไดไมวาจะเปนคดแพง หรอคดลมละลาย (ป.พ.พ. มาตรา 341 และ พ.ร.บ. ลมละลาย มาตรา 102) สาหรบคดลมละลายมขอยกเวนเฉพาะกรณเจาหนไดสทธเรยกรองตอลกหนมาภายหลงทมคาสงพทกษทรพยแลว กลาวคอ หากธนาคารใชสทธหกกลบลบหนแลว ผลกเทากบธนาคารไดรบชาระหนจากเงนฝากทฝากไวทธนาคารนนกอนเจาหนอน ทงในกรณลกหนถกเจาหนอนฟองลมละลาย หรอถกฟองคดแพง หกกลบลบหนไมใชการชาระหน เมอธนาคารแสดงเจตนาแกลกคาผก กอน กยอมมสทธหกกลบลบหนไดกอน เปนไปตามหลกกฎหมายทวไป (อาจแสดงเจตนาไวตงแตเวลาทาสญญาก ยมเงนจากธนาคารดวยซาไป) กลาวคอ ฝายใดฝายหนงจะแสดงเจตนาหกกลบลบหน

DPU

113

ตอกนกได ไมตองใหอกฝายหนงยนยอมดวย กรณดงกลาวนไมใชเรองมบรมสทธหรอสทธทจะไดรบชาระหนกอนเจาหนคนอนแตอยางใด กรณทธนาคารยงไมไดใชสทธหกกลบลบหน แตไดรบคาสงของกรมสรรพากรใหอายดเงนฝากของลกหน ซงการหกกลบลบหนมขอจากดอยวาจะทาไดกตอเมอหนทงสองรายนนจะตองถงกาหนดชาระแลวเทานน ดงนน หากหนของลกหนยงไมถงกาหนดชาระ หรอเปนแคภาระ เชน หนตามภาระหนงสอคาประกน เมอกรมสรรพากรมคาสงมาอายด ธนาคารกจะตองปฏบตตาม และสงเงนใหกรมสรรพากร ซงกรณนธนาคารไมสามารถจะหกกลบลบหนได 2.2 การโอนสทธเรยกรองในเงนฝาก สทธเรยกรองในเงนฝากน โดยปกตไมใชสทธเฉพาะตว สภาพแหงสทธเปดชองใหโอนกนได และไมใชสทธทตามกฎหมาย ศาลจะสงยดไมได จงสามารถโอนกนได ซงการโอนสทธเรยกรองเพอเปนประกน กบวธการจานาสทธเรยกรองนนตางกน คอ 1. การโอนสทธเรยกรองนน ตองทาเปนหนงสอการโอนสทธเรยกรองขนมาอกหนงฉบบ แตการจานาสทธเรยกรองนนใชวธสงมอบตราสารทมอยแลวใหแกผ รบจานาไดเลย 2. การโอนสทธเรยกรองนน สทธเรยกรองจานวนทโอนไปตกเปนของเจาหน ทงหมด ถาไมมขอตกลงวาเจาหนมสทธไดรบเงนเพยงเทาจานวนทเจาหนมสทธเรยกรองจาก ลกหนแลว เจาหนอาจไมตองคนเงนสวนเกนใหแกผ โอน แตในกรณของการจานานน แมไมไดเขยนขอตกลงอะไรกนไว ผ รบจานากไมมสทธไดเงนเกนกวาทจะเอามาจดสรรชาระหนและอปกรณ หากมเงนเหลอตองสงคนใหแกผ จานา แตถาไดเงนนอยกวาจานวนคางชาระ ลกหนกยงคงตองรบใชในสวนทขาดอยนน 3. การโอนสทธเรยกรอง เมอหนถงกาหนดชาระลกหนไมชาระ เจาหนสามารถใชสทธในฐานะเจาของสทธไดเลย โดยไมตองมาพจารณาวาควรจะบงคบจานาวธการใด ทงน ผ เขยนมความเหนวา แมวาการโอนสทธเรยกรองจะมขอจากดตามทไดกลาวไวในขอ 1.3 แตผลของการโอนสทธเรยกรองทาใหสทธเรยกรองตกเปนของเจาหนทนท และขาดจากการเปนสทธ หรอทรพยสนของเจาของเดม ซงทาใหเจาหนมสทธเหนอสทธนนดกวา เจาหนอนของลกหนเชนกน เพราะอยในฐานะเจาของสทธ ทาใหเจาหนของผ โอนไมมสทธยดหรออายดสทธเรยกรองนน เพราะไดโอนไปใหผ รบโอนแลว ดงนน การใชวธการโอนสทธเรยกรองจง

DPU

114

นาจะเกดผลดตอเจาหนมากกวาการจานาสทธตามสญญารบฝากเงน เนองจากการจานาสทธตามสญญารบฝากเงนน ปจจบนยงไมมกฎหมายรองรบแตอยางใด 2.3 เปลยนจากจานาสทธทจะถอนเงนฝาก ไปเปนการฝากในรปแบบของบตรเงนฝาก (NCD) ตามพระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 มาตรา 4 ซงแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตการธนาคารพาณชย (ฉบบท 3) พ.ศ. 2535 และพระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพยและธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2535 ไดกาหนดนยามของบตรเงนฝากไว หมายความวา ตราสารซงเปลยนมอไดทธนาคารพาณชย/บรษทเงนทนออกใหแกผฝากเงนเพอเปนหลกฐานการรบฝากเงน และเพอแสดงสทธของผทรงตราสารทจะไดรบเงนฝากคน เมอสนระยะเวลาอนกาหนดไว โดยจะมการกาหนดดอกเบยไวดวยหรอไมกได และมาตรา 9 ตร ไดกาหนดใหธนาคารพาณชยสามารถรบฝากเงนโดยการออกบตรเงนฝากได ดงน “มาตรา 9 ตร ธนาคารพาณชยจะรบฝากเงนทตองจายคนเมอสนระยะเวลาอนกาหนดไว โดยวธออกบตรเงนฝากกได บตรเงนฝากตองมรายการดงตอไปน

(1) คาบอกชอวาเปนบตรเงนฝาก (2) ชอธนาคารพาณชยผออกบตรเงนฝาก (3) วนทออกบตรเงนฝาก (4) จงหวดทออกบตรเงนฝาก (5) ขอตกลงอนปราศจากเงอนไขวาจะจายเงนเปนจานวนหนงทแนนอน พรอม

ดวยดอกเบย (ถาม) (6) วนถงกาหนดจายเงน (7) สถานทจายเงน (8) ชอของผฝากเงน (9) ลายมอชอผ มอานาจลงนามแทนธนาคารพาณชยผออกบตรเงนฝาก”

DPU

115

และมาตรา 9 จตวา กาหนดใหนาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในสวนท เกยวกบเรองตวเงนมาใชบงคบกบบตรเงนฝากดวย จงทาใหบตรเงนฝากนนเปนตราสารทสามารถเปลยนมอได ดวยการสลกหลงและสงมอบ โดยอาศยบทบญญตในเรองตวเงนดงกลาว ซงวตถประสงคทแทจรงในการออกตราสารชนดนกเพอระดมเงนออมจากประชาชน แตเนองจาก คณลกษณะของบตรเงนฝากทสาคญประการหนงคอ ใชเปนหลกประกนไดในลกษณะจานา เนองจากบตรเงนฝากเปนตราสารเปลยนมอได และเปนตราสารแสดงสทธของผทรงตราสารทจะไดรบ เงนฝากคนเมอสนระยะเวลาอนกาหนดไว ซงสทธดงกลาวมกฎหมายบญญตรองรบไว จงทาใหบตรเงนฝากเปนตราสาร ตามความหมายของสทธทมตราสาร ตาม ป.พ.พ. มาตรา 750 ดงนน จงสามารถใชเปนหลกประกนในลกษณะจานาได โดยปฏบตตามวธการทกาหนดไวในมาตรา 926 คอตองสลกหลงการจานาไวในบตรเงนฝากดวย อยางไรกตาม บตรเงนฝากนกมขอจากดในแงทวา ธนาคารแหงประเทศไทย ไดกาหนดใหธนาคารสามารถออกบตรเงนฝากไดในจานวนตงแต 500,000.- บาท (หาแสนบาทถวน) ขนไป จงทาใหลกคาทมเงนฝากเพยงจานวนเลกนอย ไมสามารถจะซอบตรเงนฝากดงกลาวนได และการโอนบตรเงนฝาก ไมสามารถแยกโอนบางสวนได ไมวาจะเปนจานวนเงนทรบฝาก หรอ ดอกเบยกตาม อยางไรกด ขอเสนอแนะทกลาวมาขางตนน เปนเพยงวธการแกปญหาในเบองตนของสถาบนการเงนเทานน หากไมใหปญหาดงกลาวน เปนขอถกเถยงของนกกฎหมาย หรอผ ทเกยวของอกตอไป ผ เขยนเหนวา รฐบาลควรจะมมาตรการ หรอออกกฎหมายออกมาบงคบใชกบหลกประกนทอยในรปของเงนฝาก ใหมบรมสทธเชนเดยวกบการจานอง และจานา ดงทจะกลาวตอไปในขอ 2.4 2.4 การแกไขเพมเตม หรอออกกฎหมายใหสามารถนาเงนฝากมาเปนหลกประกนได และมผลบงคบตามกฎหมาย จากทไดศกษามาแลวทงหมด กฎหมายหลกประกนของไทยทใชบงคบอยในปจจบนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย คอ จานอง และจานา ไมอาจรองรบการใชเงนฝากมาเปนหลกประกนการชาระหนได และเมอศกษากฎหมายหลกประกนในตางประเทศ คอ ประเทศ

DPU

116

สหรฐอเมรกา ประเทศองกฤษ และประเทศญป น ซงมกฎหมายหลกประกนรปแบบทแตกตางกน แตรองรบการใชเงนฝากมาเปนหลกประกนไดทงสน ซงผ เขยนเหนวาการจะใชเงนฝากเปนหลกประกนหนตามกฎหมายในประเทศไทย มอย 2 แนวทาง คอ 2.4.1 การแกไขเพมเตมกฎหมายหลกประกนตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ผ เขยนเหนวาควรจะไดมการดาเนนการแกไขเพมเตมกฎหมายหลกประกน เพอรองรบการนาเงนฝาก หรอสทธในสงทไมมรปรางอน ๆ ในการเปนหลกประกนหน ดงตวอยางของประเทศญป น เนองจากประเทศญป น เปนประเทศทใชกฎหมายในระบบลายลกษณอกษรเชนเดยวกบประเทศไทย ซงประเทศญป นไดมการแกไขเปลยนแปลงกฎหมายเกยวกบหลกประกน โดยเฉพาะบทบญญตในเรองทเกยวกบการจานาสทธเรยกรอง ไดมการแกไขในป ค.ศ. 1980 (พ.ศ. 2533) ซงเดม สทธเรยกรองอนมตราสารแสดงสทธ (an obligation for which a written instrument exists) เปนสทธทสามารถจานาได โดยการสงมอบตราสารใหกบเจาหนผ รบจานา (the creation of the pledge becomes effective by delivery of such instrument) แตไดมการแกไขเปน สทธเรยกรอง (a claim) สามารถจานาไดโดยการสงมอบเอกสารทเปนหลกฐานแหงสทธ (a document evidencing of such claim) ดงนน การจานาสทธเรยกรองตามกฎหมายญป นในปจจบน จงสามารถกระทาไดกวางขนกวาบทบญญตเดม โดยไมจากดเฉพาะสทธเรยกรองอนมตราสารแสดงสทธเทานน ซงการแกไขกฎหมายในสวนน กอาจจะสบเนองจากบทบญญตเดมไมมความเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ทมการเปลยนแปลงไป โดยเฉพาะ รปแบบของหลกประกนทมการพฒนาเพอใชในธรกจตาง ๆ ดงนน ผ เขยนจงมความเหนวา ประเทศไทยกควรทจะมการแกไขเปลยนแปลง โดยใชแนวทางเดยวกบการแกไขกฎหมายของประเทศญป น ซงเปนตนแบบของกฎหมายในลกษณะดงกลาว เพอใหเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจและสงคมของไทยทเปลยนแปลงไปเชนเดยวกนดวย 2.4.2 การบญญตกฎหมายพเศษเกยวกบหลกประกนในทางธรกจ เมอป พ.ศ. 2541 คณะรฐมนตรไดแตงตงคณะกรรมการพจารณามาตรการทางกฎหมายเพอการแกไขปญหาทางเศรษฐกจของชาตขน ซงคณะกรรมการดงกลาวไดมการแตงตงคณะอนกรรมการพจารณาแกไขกฎหมายเกยวกบหลกประกน และการบงคบหลกประกนขน โดยคณะอนกรรมการฯ ไดมการยกรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ ขนมา (รายละเอยดใน

DPU

117

ภาคผนวก ค.) เพอปรบปรงกฎหมายเกยวกบหลกประกน เนองจากในทางปฏบตผประกอบธรกจและสถาบนการเงนตาง ๆ ประสบปญหาในการนาทรพยสนมาใชเปนหลกประกน เนองจาก ป.พ.พ. ในเรองจานองและจานามขอจากด ทาใหผประกอบธรกจ และสถาบนการเงนตาง ๆ หาทางแกปญหาโดยทาสญญาในลกษณะพเศษเพอรองรบความตองการในทางธรกจในการนาทรพยสนทไมสามารถจานอง หรอจานาไดตามกฎหมายมาใชเปนประกนหน โดยลกหนยงคงครอบครองทรพยสนดงกลาวอยในทางความเปนจรง ซงผประกอบธรกจและสถาบนการเงนตาง ๆ กไมมนใจวาสญญาดงกลาวจะมผลบงคบไดตามกฎหมายหรอไมเพยงใด นอกจากนในกรณท ลกหนตกอยในภาวะทมหนสนลนพนตว เจาหนตามสญญาดงกลาวอาจจะประสบปญหาในการบงคบชาระหนจากทรพยทเปนหลกประกนตามสญญา เนองจากเจาหนตามสญญาดงกลาวอาจไมถอวาเปน “เจาหนมประกน” ตามกฎหมายลมละลาย และมไดมบรมสทธใด ๆ อนจะสามารถนามาใชยนตอเจาหนอน ๆ ของลกหนได เพอแกไขปญหาดงกลาว ทางคณะอนกรรมการฯ จงไดพจารณายกรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ โดยนาแนวคดเกยวกบ Secured Transactions ของประเทศสหรฐอเมรกา และ Floating Charge ของประเทศองกฤษ มาใชในระบบกฎหมายไทย เพอเพมประเภททรพยสนทสามารถนามาใชเปนหลกประกน โดยไมตองสงมอบการครอบครองแกเจาหน เชน สนคา วตถดบ เครองมอ ยานพาหนะ สทธเรยกรอง (Account Receivable) สทธในทรพยสนทางปญญา ฯลฯ ทงน โดยรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจดงกลาวน มสาระสาคญทเปนหลกการพนฐานทสาคญ ดงน 1. ทรพยสนไมวาประเภทใดอาจใชเปนหลกประกนได เวนแตกรณทกฎหมายกาหนดไวโดยเฉพาะ (มาตรา 8) กลาวคอ เปดชองใหมการนาทรพยสนทมมลคาทางเศรษฐกจ แตไมสามารถจานองได มาใชเปนประกนการชาระหนไดอยางแทจรง ไมวาจะเปนทรพยสนเฉพาะสง เชน สนคาคงคลง (Inventory) วตถดบทใชผลตสนคา สทธเรยกรองตามสญญา เปนตน หรอ “กจการ” อนไดแก โครงการใดโครงการหนงซงรวมถงทรพยสนทงหมดทใชในการดาเนนโครงการนน รวมทงสทธตาง ๆ ทเกยวของกบการดาเนนโครงการนน 2. บคคลทเปนคสญญาตองเปนนตบคคลทประกอบธรกจ หรอบคคลทกฎหมายกาหนดไว (มาตรา 6 และมาตรา 7)

DPU

118

3. สญญาหลกประกนทางธรกจ ตองทาเปนหนงสอและตองจดทะเบยนตอเจาพนกงานทะเบยนตามหลกเกณฑและวธการทกาหนด เพอประโยชนในการคมครองสทธของบคคลทสาม 4. ผใหหลกประกนไมตองสงมอบทรพยสนทเปนหลกประกนแกผ รบหลกประกน 5. ผใหหลกประกนยงคงครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน โดยมสทธ จาหนาย จายโอน ใชสอย ใชในการผลต นาไปรวมกบทรพยสนอน ใชไปสนไป และไดดอกผลของทรพยสนนน จนกวาศาลมคาสงบงคบหลกประกน 6. ผ รบหลกประกนเมอจดแจงหลกประกนตามกฎหมายแลว ถอวาเปนเจาหนมประกนตามกฎหมายลมละลาย และมสทธไดรบชาระหนจากทรพยสนทเปนหลกประกนกอน เจาหนสามญ และในระหวางผ รบหลกประกนดวยกน หรอระหวางผ รบหลกประกนกบผ รบจานอง ผใดจดทะเบยนกอนมสทธดกวา 7. ผใหหลกประกนสามารถนาทรพยสนทตดจานองไปใชเปนหลกประกนตามรางกฎหมายน หรอจะนาทรพยสนทเปนหลกประกนตามรางกฎหมายนไปจานองเปนประกนการชาระหน หรอจะใชเปนหลกประกนซากได แตการบงคบจานองตองเปนไปตามหลกเกณฑ และวธการทกาหนดไวสาหรบการบงคบหลกประกนตามรางกฎหมายน 8. กรณทมการผดนด หรอมเหตบงคบหลกประกนไดตามสญญา ศาลมอานาจพจารณาออกคาสงบงคบหลกประกน 9. การจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกน อาจใชวธขายทอดตลาดโดยเจาพนกงานบงคบคด หรอจาหนายโดยวธการอนตามทมการรองขอตอศาล 10. แยกวธการบงคบหลกประกนออกเปน 2 วธ คอ การบงคบหลกประกนกรณทรพยสนทเปนหลกประกนไมใชกจการ กบกรณทรพยสนทเปนหลกประกนเปนกจการ และการบงคบและจาหนายหลกประกนทเปนกจการ อาจดาเนนการในลกษณะทผ รบโอนสามารถรบโอนโครงการของผใหหลกประกนและดาเนนโครงการตอไปได เมอพจารณาจากสาระสาคญของ รางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ ดงกลาวนแลว จะเหนวาตองการใหมการนาทรพยสนทกประเภททมมลคาทางเศรษฐกจ มาใชเปนประกนการชาระหนได โดยไมจากดเฉพาะอสงหารมทรพย และสงหารมทรพยมทะเบยนบางประเภทเทานน ซงทรพยสนทวานรวมถงสทธเรยกรองตามสญญารบฝากเงนทสามารถนามาเปนหลกประกนไดดวย แตนาเสยดายทรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจน มการหยบยก

DPU

119

นาเสนอมาตงแตป พ.ศ. 2541 แตจนถงปจจบนน (พ.ศ. 2546) กยงไมมการประกาศเปนกฎหมายออกมาบงคบใช ซงผ เขยนเหนวาควรจะมการหยกยกรางพระราชบญญตในเรองหลกประกนทางธรกจขนมาพจารณาอกครงหนง และถงแมวาจะมการกาหนดใหทรพยสนทกประเภทสามารถนามาเปนหลกประกนได แตเพอใหการนาเงนฝากมาเปนหลกประกนมความชดเจนยงขน มใหเกดการตความ ควรจะกาหนดใหชดเจนลงไปเลยเงนฝากเปนทรพยสนทสามารถนามาเปนหลกประกนได โดยรวมไวเปนสวนหนงในรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจไปพรอมกนใน คราวเดยวดวย

DPU

120

DPU

120

บรรณานกรม ภาษาไทย จด เศรษฐบตร. หลกกฎหมายแพงลกษณะนตกรรมและหน พมพครงท 2 พทธศกราช 2522 แกไขเพมเตมโดยศาสตราจารยจตต ตงศภทย, กรงเทพมหานคร : เอราวณ การพมพ จตต ตงศภทย. ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 2 วาดวยมลแหงหน

กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2523 จตต ตงศภทย. สมมนากฎหมายเกยวกบสถาบนการเงนและดอกเบย สรป วเคราะห

วจารณ และตอบขอซกถาม วารสารกฎหมายจฬาลงกรณ ปท 5 ฉบบท 3 ชมพล จนทราทพย. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะคาประกน

จานองจานา กรงเทพมหานคร : สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2537 ถาวร โพธทอง. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยประกนดวยบคคล

และทรพย กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2523 ธนบด สวสดศร. กฎหมายการธนาคารพาณชย วารสารนตศาสตร 21, 2536 ธนวฒน เนตโพธ. ลกษณะของสญญาจานาทใชในทางพาณชย ในเอกสารการสอนชดวชา กฎหมายธรกจ (Business Law) หนวยท 7-15 กรงเทพมหานคร : สานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2533 พจน บษปาคม. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวย คาประกน จานอง

จานา สทธยดหนวง และบรมสทธ พมพครงท 4 : สานกพมพนตบรรณการ 1 มนาคม 2540

DPU

121

ไพจตร โรจนวานช. ภาษสรรพากร คาอธบายประมวลรษฎากร กรงเทพมหานคร : โรงพมพ บรษท สามเจรญพาณชย (กรงเทพ) จากด, 2538 ไพจตร ปญญพนธ. จานาสทธ บทบณฑตย ตอนท 3 เลมท 35, 2521 ไพจตร ปญญพนธ. แกความเขาใจเรองจานาสทธ บทบณฑตย ตอนท 2 เลมท 36, 2522 ไพจตร ปญญพนธ. การจานาสทธทจะไดรบเงนฝากคน ดลพาห เลม 6 ปท 39, พฤศจกายน- ธนวาคม 2535 และวารสารนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปท 23 ฉบบท 2, มถนายน 2536 พชญ รพพนธ. คาสอนชนปรญญาตร ความรเบองตนเกยวกบกฎหมายทวไป กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2516 พพฒน จกรางกร. คาอธบายกฎหมายวธพจารณาความแพง กรงเทพมหานคร, 2529 พนดา วธนเวคน. ผลของการโอนบลออฟเลดงในระบบกฎหมายไทย. วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต คณะนตศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529 มาโนช สทธวาทนฤพฒ. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยยม ฝากทรพย เกบของในคลงสนคา ประนประนอมยอมความ การพนนและขนตอ กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยรามคาแหง วาสนา สงหโกวนท. การจดการธนาคารพาณชย (Commercial Bank Management), กรงเทพมหานคร : บรษท สานกพมพไทยวฒนาพานช จากด, 2527 วทย ตนตยกล. กฎหมายเกยวกบภาษอากร สานกอบรมศกษากฎหมายแหงเนตบณฑตยสภา, 2521

DPU

122

วทยา จญกาญจน. การประกนหนดวยทรพยแบบ Floating Charge. วทยานพนธปรญญา นตศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2537 โสภณ รตนากร. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยหน บทเบดเสรจ

ทวไป กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ, 2542 เสนย ปราโมช, ม.ร.ว. คาอธบายประมวลกฎหมายแพงและพาณชย กฎหมายลกษณะ

ทรพย พมพครงท 2 กรงเทพมหานคร : โรงพมพอกษรสาสน, 2520 สชาดา กรรณสต. การใชสทธในทรพยสนทางปญญาเปนหลกประกนหน วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542 อานวย ลยาทพยกล. การธนาคารพาณชย ลกคาเงนฝาก และวธปฏบต กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2525 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 1-6 แกไขเพมเตม พ.ศ. 2535 ประมวลรษฎากร ฉบบสมบรณป 2545 จดพมพและจาหนายโดย บรษท สานกพฒนาการ บรหารธรรมนต จากด พระราชบญญต ธนาคารแหงประเทศไทย พทธศกราช 2485, พระราชบญญต การ ธนาคารพาณชย พ.ศ.2505, พระราชบญญต การประกอบธรกจเงนทน ธรกจ หลกทรพย และธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522 ภาษาองกฤษ Becker, J.E., Annotated Civil Code of Japan. Reprinted Washington, D.C. : University of Publications of America, Inc., 1979.

DPU

123

Bowers, Thomas, Law of Commercial transactions and business association : concepts and cases. United State : Richard D. Irwin Inc., 1995. Boume, Nicholas, Business Law for Accountants. Fifth edition. London : Butterworth, 1987. Cranston, Ross,. Principles of Banking Law. New York : Clarendon Press Oxford, 1997. Goode, R.M., Legal Problem of Credit and Security. Second edition, England : Sweet & Maxwell, 1988. Groves, Peter J., Intellectual property rights and their valuation : A handbook for

bankers, companies and their advisers, England : Gresham Book Woodhead Publishing Ltd., 1997. G.W. Paton, A Text Book of Jurisprudence, Oxford : The English Language Book Society and Oxford University press., 1964. Hemphill, Charles/Long, Judy., Basic Business Law, Second Edition, New Jersey : Regent/Prentice Hall, 1994. Lawrence, William H., Understanding Secured Transactions, Second edition, San Francisco : Matthew Bender & Co., Inc, 1999. Mann, Richard A. and Robert, Barry S., Business law and the regulation of business, U.S.A. : West Educational Publishing Company, 1999. Mcloughlin, J., Introduction to Negotiable Instrument, (London : Butterworths), 1983.

DPU

124

Miller, Roger LeRoy, Business law : text and exercise, Second edition. U.S.A. West Educational Publishing Company, 1999. Mitsuo, Matsushita, International Trade and Competition Law in Japan, Great Britain : Oxford University Press Inc., 1993. Oda, Hiroshi, Japanese Law. Reprinted, London : Tutterworths, 1992. Palfremen, David, Law Relating to Banking Services, Fourth edition. London : Pitman Publishing, 1993. Plehn, Robert M., “The United States” in Bank Security and Other Credit Enhancement Methods, Editor by Winnibald E. Moojen. Netherland : Kluwer Law International, 1995. Richard, Bethell-Jone, “England” in Bank Security and Other Credit Enhancement Methods, Editor by Winnibald E.Moojen, Netherlands : Kluwer Law International, 1995. Salmond, Jurisprudence, London : Sweet & Maxwell Co., 1947. Stone, Bradford, Uniform Commercial Code, Fourth edition. U.S.A. : West Publishing Company, 1995. Tanikawa, Hisashi, Credit and Security in Japan – The Legal Problems of Development Finance, New York : University of Queensland Press, 1973.

DPU

125

ภาคผนวก ก. ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ บมจ.ธนาคารกสกรไทย

DPU

126

หนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก

ทาท สานกงาน___________________

วนท______เดอน_________________พ.ศ.__________

ขาพเจา_____________________________________________________________ ขอทาหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากฉบบนใหไวกบ บมจ. ธนาคารกสกรไทย สานกงาน ________________________ (ตอไปนจะเรยกวา "ธนาคาร") ดงมขอความตอไปน

ขอ 1. ตามทขาพเจาไดฝากเงนประเภท ________________________________ สานกงาน ____________________________ ดงตอไปน

ลาดบ บญชเลขท วนทฝาก จานวนเงนฝาก

(ถาไมพอใหทาใบประจาตอและพมพเพม แลวใหผจานาลงชอกากบ)

ขอ 2. เพอเปนหลกประกนการชาระหนใหแกธนาคารตามหนสน และ/หรอภาระผกพนทมอยกบธนาคารในขณะน และ/หรอทจะมตอไปในภายหนานน รวมทงดอกเบย หรอภาระใด ๆ ทจะเกดขนดวย ขาพเจาขอจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากธนาคารของขาพเจาบญชหมายเลขทกลาวขางตน รวมทงดอกเบยทมอยแลวในเวลาน หรอทจะไดตอไปในภายหนาไวตอธนาคารตลอดไปทงจานวน ทงน จนกวาหนสน และ/หรอภาระผกพนทมอยกบธนาคาร รวมทงดอกเบย หรอหนสน และ/หรอภาระผกพนใด ๆ ทอาจจะเกดขนในภายหนา สบเนองจากหนสน และ/หรอภาระผกพนดงกลาวจะระงบสนไป หรอจนกวาธนาคารจะปลดหนสน และ/หรอภาระผกพนดงกลาวใหแกขาพเจา

อนง ถาหากจานวนเงนฝากตามหลกฐานการรบฝากบญชทระบไวขางตนเปลยนแปลงไป ไมวาจะเพมขน หรอลดลง และเนองจากการเปลยนแปลงดงกลาว ธนาคารไดออกหลกฐานการรบฝากเงนใหใหม ไมวาจะออกใหในเลขบญชเดม หรอเลขบญชใหม ขาพเจากยอมจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากตามหลกฐานการรบฝากทธนาคารออกใหใหมนนเปนประกนการชาระหนตามความทกลาวขางตนนเชนกน ในกรณทขาพเจานาเงนมาฝากเพมเตมเขาบญช หรอในกรณทธนาคารยนยอมอนโลมใหขาพเจาถอนเงนฝาก หรอกรณคดดอกเบยใหนน ขาพเจาจะไมยกขนเปนขอตอส หรอถอวาเปนการทธนาคารยอมใหทรพยจานากลบคนสความครอบครองของผจานา ขอ 3. ขาพเจาจะไมทาใหสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก ซงจานาไวตอธนาคารนใหหมดสนไป และจะไมแกไขสทธทจะถอนเงนฝากดงกลาวนใหเปนทเสยหายแกธนาคาร กลาวโดยเฉพาะแตไม

DPU

127

จากดอยเพยงจะไมใชสทธถอนเงนฝาก อนจะทาใหยอดจานวนคงเหลอในบญชตากวายอดหนสน และ/หรอภาระผกพนของขาพเจาทมอยตอธนาคารตามความในขอ 1.ขางตนนน เวนแตธนาคารจะยนยอมดวย แมนหากวาขาพเจาจะไดใชสทธขอถอนเงนฝากจากบญชน ขาพเจากยนยอมใหธนาคารปฏเสธไมยอมใหถอนได

ขอ 4. เมอหนสน และ/หรอภาระผกพนทขาพเจามอยตอธนาคารถงกาหนดชาระ ไมวาเงนฝากรายทกลาวจะถงกาหนดถอนคนตามสทธของขาพเจาแลวหรอไม หรอเมอเงนฝากรายทกลาวขางตนถงกาหนดถอนคนตามสทธของขาพเจากอนการถงกาหนดชาระตามหนสนทมอยกบธนาคาร โดยไมมการตออายเงนฝากรายนอกตอไป ขาพเจาตกลงยอมใหธนาคารดาเนนการบงคบจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากของขาพเจาไดทนท เพอนาเงนทไดจากการบงคบจานามาชาระหนตามหนสน และ/หรอภาระผกพนทขาพเจามอยตอธนาคารนน และใหถอเอกสาร หรอหนงสอหลกฐานใด ๆ ทธนาคารแจงแสดงการบงคบจานาโดยชอบนน เปนหลกฐานในการหกบญช หรอถอนเงนฝากของขาพเจาได

เพอเปนหลกฐาน ขาพเจาไดลงลายมอชอไวเปนสาคญตอหนาพยาน ณ วน เดอน ป ทปรากฎขางตน ลงชอ____________________________________ผจานา ( ) ลงชอ____________________________________พยาน ( ) ลงชอ___________________________________พยาน ( ) บมจ.ธนาคารกสกรไทย ________________________________ไดรบหลกฐานการรบฝากเงนทกลาวถงในขอ 1. ของหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก ซงไดมการสลกหลงแสดงการจานาไวแลวจากผจานา และไดจดแจงบนทกการจานาดงกลาวไวในทะเบยนเงนฝากรายนดวยแลว ลงชอ___________________________________ผรบมอบอานาจใหลงชอแทนธนาคาร ( )

หนงสอมอบอานาจ สานกงาน_______________________

DPU

128

วนท_____เดอน_____________พ.ศ.________ ขาพเจา _________________________________________________ ขอทาหนงสอมอบอานาจใหไวกบ บมจ.ธนาคารกสกรไทย สานกงาน________________________ ดงมขอความตอไปน ขอ 1. ตามทขาพเจาไดฝากเงนประเภท _______________________ ตามหลกฐานการรบฝากเงนของธนาคาร ดงตอไปน เลขท_______________วนท_____________จานวนเงน___________บาท (_____________________) เลขท_______________วนท_____________จานวนเงน___________บาท (_____________________) เลขท_______________วนท_____________จานวนเงน___________บาท (_____________________) เลขท_______________วนท_____________จานวนเงน___________บาท (_____________________) ขอ 2. เพอเปนหลกประกนในการทขาพเจาจะตองชาระหนทมอยกบธนาคารในขณะน และ/หรอทจะมตอไปในภายหนา ใหแกธนาคารในทนทเมอธนาคารเรยกรอง ขาพเจาจงขอมอบอานาจให บมจ.ธนาคารกสกรไทย สานกงาน ______________________ มอานาจหกบญช หรอถอนเงนฝาก รวมทงดอกเบยทเกดขนหรอทบเขาในหลกฐานการรบฝากเงน (ถาม) ของขาพเจาดงกลาวทงหมด หรอแตบางสวน โดยไมตองคานงวาจะครบกาหนดเวลาไถถอนแลวหรอไม เพอนาเงนของขาพเจาดงกลาวมาชาระหนใหแกธนาคารเปนการหกกลบลบหนไดทกเมอ และใหถอวาหนงสอฉบบนเปนหลกฐานในการหกบญช หรอถอนเงนฝากของขาพเจาได นอกจากนนขาพเจาขอมอบอานาจใหธนาคารมอานาจทาการสลกหลงเชค หรอตราสาร หรอเอกสารใด ๆ อนพงจะมมา หรอจาเปน หรอสมควรตองกระทาในการนไดทกประการ ขอ 3. กรณทหลกฐานการรบฝากเงนทระบในขอ 1. ไดมการตออายการฝากออกไปอกกด หรอจานวนเงนเปลยนแปลงไปดวยเหตใดกด ไมวาการตออาย หรอการเปลยนแปลงจานวนเงนนนจะเปนไปโดยใชหลกฐานการรบฝากเงนฉบบเดมหรอฉบบใหมกตาม ใหการมอบอานาจตามหนงสอฉบบนคงมผลใชบงคบสาหรบบญชเงนฝาก และดอกเบยทตออาย และ/หรอเปลยนแปลงนน ๆ ดวยทกประการ ขอ 4. ขาพเจาสละสทธทจะเพกถอนการมอบอานาจดงกลาวขางตน และใหการมอบอานาจตามหนงสอฉบบน มผลผกพนถงผสบสทธของขาพเจาดวย จนกวาหนสนทขาพเจามความรบผด หรอจะตองรบผดนน ไดชาระกนเสรจสนครบถวนแลว เพอเปนหลกฐาน ขาพเจาไดลงลายมอชอไวเปนสาคญ ณ วน เดอน ป ทปรากฎขางตน

ธนาคารไดรบมอบหลกฐาน ลงชอ_______________________ผมอบอานาจ การรบฝากเงนเลขทดงกลาวขางตนไวแลว ( ) ลงชอ_______________________พยาน ____________________________ ( ) ลายมอชอผรบมอบอานาจ ______/_______________/______ ลงชอ_______________________พยาน ( ) ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน)

DPU

129

สญญาจานาสทธการรบเงนฝาก ทาท ธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) สานกงานใหญ วนท สญญานขาพเจา อาย ป อยบานเลขท ถนน ตาบล/แขวง อาเภอ/เขต จงหวด ซงตอไปนจะเรยกวา “ธนาคาร” เพอแสดงวาผ จานาไดตกลงจานาสทธการรบเงนฝาก และธนาคารไดตกลงรบจานาสทธการรบเงนฝาก โดยมหลกฐานแหงสทธ คอ สมดเงนฝากประจาเลขท จานวนเงนฝาก บาท ใบรบเงนฝากประจา รวม ฉบบ ตามใบรบฝากประจาเลขท จานวนเงนฝาก บาท สมดเงนฝากออมทรพยเลขท จานวนเงนฝาก บาท สมดเงนฝากสนทวเลขท จานวนเงนฝาก บาท รวมสทธการรบเงนฝากเปนจานวนเงนทไดรบทงสน บาท ( ) ซงเปนหลกฐานทธนาคารออกใหเปน “หลกฐานแหงสทธการรบเงนฝาก” โดยธนาคารเปนลกหนผ จานาตาม หลกฐานน ซงตอไปจะเรยกวา “ทรพยจานา” ดงมขอความดงตอไปน 1. ผ จานาไดสงมอบสทธการรบเงนฝากทปรากฏตามหลกฐานแหงสทธการรบเงนฝาก อนเปนทรพยจานาแกธนาคาร เพอจานาเปนประกนหนเบกเงนเกนบญช หนเงนก หนเกยวกบการคาประกน หนเกยวกบเลตเตอรออฟเครดต หนเกยวกบทรสตรซท หนเกยวกบการขายลด หรอรบชวงขายลดตวเงน หนอนเกดจากการทธนาคารไดเขารบอาวล/รบรองตวเงน หรอหนอน ๆ ทเกยวกบตวเงน หนทเกยวกบการทธนาคารออกหนงสอคาประกน และหนอนใดในบรรดาทผ จานา และ/หรอ (ซงตอไปนจะเรยกวา “ลกหน”) เปนหนธนาคารอยแลวในขณะทาสญญาน และ/หรอ ทจะเกดขนตอไปในภายหนาดวย ทงน ไมวาหนทกประเภทดงกลาวจะเกดขนประเภทเดยวหรอหลายประเภท หรอตางกรรมตางวาระกนกตาม และไมวาจะเกดจากมลหน ใด หรอเปนจานวนเทาใดกตาม ซงตอไปนจะเรยกวา “หนประธาน” คสญญาตกลงกาหนดจานวนตนเงนไวไมวาจะเปนหนประเภทเดยว หรอหลายประเภทรวมกนในวงเงน –ไมจากดจานวนหน- นอกจากจานวนตนเงนทกาหนดไวน ยงมหนอปกรณ คอ ดอกเบยคาสนไหมทดแทนในการไมชาระหน คาใชจายและคาฤชาธรรมเนยมในการบงคบจานา ซงผ จานา และ/หรอลกหนยอมชดใชตางหากแกธนาคาร และผ จานาตกลงใหทรพยจานาเปนประกนถงหนอปกรณเหลานดวย ทงน ใหเปนทเขาใจกนอยางแจงชดวาการกาหนดจานวนตนเงนไวในวรรคกอนนน เพยงเพอจากดสทธของผ จานา และ/หรอ ลกหนในอนทจะไมใหมการกอหนเกนวงเงนทกาหนดไวเทานน แตทงน การกาหนดจานวนตนเงนดงกลาวไมเปนการตดสทธของธนาคารทจะบงคบจานาสาหรบหนตนเงนเกนวงเงนทกาหนดไว เพราะม

DPU

130

ดอกเบยทบเขาตามขอ 2. หรอสาหรบหนตนเงนกบหนอปกรณรวมกนมจานวนเกนวงเงนทกาหนดไวนน หรอสาหรบหนตนเงนทเกนวงเงนไปไมวาเพราะเหตใด ๆ และหากทรพยจานาไมพอชาระหน ผ จานายงตองรบผดชาระหนใหกบธนาคารจนครบถวนอกดวย เนองจากการจานาทรพยจานาตามสญญาฉบบน เปนการจานาไวเพอประกนหนประธานประเภท ตาง ๆ ดงกลาวในวรรคแรกของผ จานา และ/หรอลกหนทมอยกบธนาคารอยแลวกอนหนาน และ/หรอ ในขณะทาสญญาน และ/หรอ หนทกประเภทดงกลาวขางตนทจะเกดขนตอไปในภายหนาดวย ผ จานาและธนาคารจงตกลงกนวาตราบใดททรพยจานายงอยในความครอบครองของธนาคาร แมจะไมมภาระหนสนคางชาระกนอยเลยกตาม ผ จานาและธนาคารยงคงตกลงใหถอวาสญญาจานาฉบบนยงไมระงบสนไป ยงคงมผลบงคบอยเพอเปนประกนหนประธานทกประเภทดงกลาวขางตนทจะเกดขนในภายหนาของผ จานา และ/หรอ ลกหนตอไปอกดวย นอกจากนน แมวาจะเปนกรณมการแปลงหนใหม ผ จานาตกลงยนยอมใหโอนสทธจานาทไดใหไวเปนประกนหนเดมนนเปนประกนหนทแปลงใหมนนดวย 2. ผ จานายอมใหธนาคารคดเอาดอกเบยในจานวนตนเงนทงสนทผ จานา และ/หรอ ลกหนเปนหน ธนาคารในอตราสงสดสาหรบลกคาทวไปทธนาคารประกาศกาหนดภายใตประกาศของธนาคารแหงประเทศไทยเรองการกาหนดใหธนาคารพาณชยปฏบตในเรองดอกเบยและสวนลด เวนแตเมอลกหน และ/หรอ ผ จานาปฏบตผดนดผดเงอนไขในหนประธาน และ/หรอ ตามทระบในสญญาน ผ จานายนยอมเสยดอกเบยในอตราสงสดสาหรบลกคาทปฏบตผดนดผดเงอนไขทธนาคารประกาศกาหนดภายใตประกาศของธนาคารแหงประเทศไทย ดงกลาว แทนอตราสงสดสาหรบลกคาทวไปดงกลาวขางตน ซงขณะทาสญญานอตราสงสดสาหรบลกคาทวไปเทากบรอยละ ตอป และอตราสงสดสาหรบลกคาทปฏบตผดเงอนไขเทากบรอยละ ตอป แตตอไปอตราดงกลาวอาจเปลยนแปลงไดตามทธนาคารจะประกาศกาหนดเปนคราว ๆ ทงน ผ จานาจะตองนาสงดอกเบยดงกลาวขางตนใหแกธนาคารภายในวนสนเดอนของทก ๆ เดอนเสมอไป ในกรณทมการผดนดไมสงดอกเบยตามบญชเดนสะพด ใหธนาคารคดดอกเบยทบตนไดตามประเพณการคาของธนาคารพาณชย กลาวคอ ยอมใหนาดอกเบยทคางชาระทบเขากบตนเงนกลายเปนตนเงนทจะคดดอกเบยตอไปได และในกรณทมการผดนดชาระดอกเบยในหนเงนก เปนเวลาปหนงไมวาดวยเหตใด ๆ และไมวาธนาคารจะไดเรยกรองทวงถามแลวหรอไม ผ จานายอมใหธนาคารนาดอกเบยซงคางชาระนนทบเขากบตนเงนทคางชาระอยไดทนท ตนเงนและดอกเบยททบเขากนน ใหถอเปนตนเงนซงผ จานาจะตองเสยดอกเบยในอตราเดยวกนนตลอดไป จนกวาจะชาระเสรจสน 3. ในวนทาสญญาฉบบน ผ จานาไดจดขอความแสดงการจานาไวใหปรากฏในหลกฐานแหงสทธการรบเงนฝากดวยแลว 4. ผ จานาขอใหสญญาวาจะไมใชสทธถอนเงนตามสทธในทรพยจานาเปนอนขาด เวนแตจะเปนการถอนเพอใชหนทจานาเปนประกนไวแกธนาคาร หรอตามดลพนจของธนาคารทอนญาตใหผ จานาใชสทธถอนเงนฝากไดตามจานวนทธนาคารเหนสมควร

DPU

131

5. ในกรณทผ จานาไดนาเงนจานวนใดเขาฝากเพมในบญชทรพยจานา หรอเพมขนโดยมดอกเบย ผ จานายอมใหสทธการรบเงนฝากทเพมขนดงกลาวเปนทรพยจานาตามสญญาฉบบนดวย แตทงน ไมตดสทธของธนาคารตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 761 6. ในกรณทสทธในทรพยจานาถงกาหนดชาระกอนหนซงเปนประกนไว ผ จานายนยอมใหธนาคารเบกถอน หรอรบเงนพรอมดวยดอกเบยและยดถอเงนนนไวตอไป หรอธนาคารจะดาเนนการตออายการฝากเงนของผจานาตอไปกไดแลวแตจะเลอก โดยใหถอวาเปนการจานาตามสญญานตอไป 7. เนองจากธนาคารเปนลกหนผ จานา และผ รบจานาดวย ดงนน ธนาคารและผ จานาจงตางตกลงกนใหถอเอาสญญานเปนคาบอกกลาวการจานาใหทราบถงลกหนแหงสทธการรบเงนฝากดวย 8. เปนทเขาใจกนอยางแจงชดวา การจานาตามสญญานไมตดสทธธนาคารทจะใชสทธหกกลบลบหน โดยไมตองแจงใหผ จานาทราบกอนแมหนยงไมถงกาหนดชาระ 9. ในกรณทผ จานามหนไมวาประเภทใดตามสญญาน และ/หรอ สญญาอนอยกบธนาคาร และผ จานามบญชเงนฝากไมวาประเภทใดอยกบธนาคาร และ/หรอ เงนอนใดกตามทมอยกบธนาคาร และ/หรอ เงนทผจานามสทธจะไดรบคนจากธนาคาร รวมทงเงนทผ จานาเปนเจาของ หรอเปนเจาหนธนาคาร ผ จานาตกลง ยนยอมใหเปนสทธของธนาคารทจะใชดลพนจหกเงนดงกลาวไมวาประเภทหนงประเภทใด หรอทกประเภท เพอชาระหนทผ จานามอยกบธนาคารไดทนท โดยไมตองแจงใหผ จานาทราบกอน สญญาฉบบน ผ จานาไดอานและทราบขอความโดยละเอยดแลว เหนวาถกตองตรงกบความประสงค จงไดลงนาม หรอไดลงนามและประทบตราเปนสาคญมอบใหธนาคารยดถอไว ลายมอชอ__________________________________________________ผ จานา ( ) ลายมอชอ__________________________________________________พยาน ( ) ลายมอชอ__________________________________________________พยาน ( )

ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน)

DPU

132

หนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก ทาท ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน)____________________ วนท_____เดอน_____________________พ.ศ.____________ ขาพเจา______________________________________________ อาย________ ป เชอชาต_________ สญชาต___________ ตงบานเรอนอยเลขท________________ ซอย________________ถนน_______________ ตาบล/แขวง______________________อาเภอ/เขต_______________________จงหวด____________________ ขอทาหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากฉบบนใหไวกบ ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน) ________________________ (ตอไปนจะเรยกวา “ธนาคาร”) ดงมขอความดงตอไปน :- ขอ 1. ตามทขาพเจาไดฝากเงนประเภท______________________________ กบธนาคาร ในการน ธนาคารไดออกหลกฐานการรบฝากเงนของธนาคาร คอ_____________________________________________ตามรายละเอยดดงน ลาดบท ประเภท อตราดอกเบย เลขทบญช ลงวนท (As of) จานวนเงน ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ซงเปนหลกฐานแสดงวา ขาพเจามสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากไดจานวนเงนรวม________________บาท นน โดยหนงสอฉบบน ขาพเจาตกลงจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากดงกลาวขางตนเปนจานวนเงนรวมทงสน________________________ บาท (________________________________________________) ขาพเจาไดสงมอบหลกฐานการฝากเงนดงกลาวเพอเปนการแสดงวาขาพเจาไดจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากของขาพเจาใหแกธนาคาร ซงเปนผ รบจานาไวแลว ขอ 2. การจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากของขาพเจาตามขอ 1. ใหรวมถงสทธทจะถอนดอกเบยเงนฝากทมอยแลวในเวลาน หรอทจะไดรบตอไปภายหนาตลอดไปจนครบอายการฝาก หรอการตออายการฝาก (หากจะพงมตอไป) เพอเปนประกนหนใด ๆ ในบรรดาทขาพเจา และ/หรอ________________________ (ตอไปนเรยกวา “ลกหน”) ทมอยกบธนาคาร ไมวาหนสนนนจะมหรอเกดขนกอน หรอขณะหรอหลงจากวนททา

DPU

133

สญญาฉบบน รวมทงคาอปกรณตาง ๆ ตามความใน ม. 748 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พรอมกบยนยอมชาระดอกเบยในอตรารอยละ_____________ ตอป อกตางหากอกดวย หากภายหลงจากวนทาสญญาน ธนาคารไดแจงเปลยนแปลงอตราดอกเบยเงนใหก ยม ขาพเจายอมใหธนาคารคดดอกเบยในจานวนหนทขาพเจา และ/หรอลกหนยงคางชาระหนอยตามสญญาทมอยกบธนาคาร ในอตราทธนาคารไดแจงใหทราบ นบแตวนทมผลใชบงคบไดตลอดไปจนกวาขาพเจา และ/หรอลกหนจะชาระหน เสรจสน โดยไมโตแยงคดคานแตประการใดทงสน อนง หนงสอแจงการเปลยนแปลงอตราดอกเบยทธนาคารไดสงไปใหขาพเจาตามสถานทอยทขาพเจาแจงตอธนาคารปรากฏตามสญญาน ใหถอวาธนาคารไดแจงใหขาพเจาทราบตามความในวรรคกอนแลว ขอ 3. ในกรณทเงนฝากตามขอ 1. เปนเงนฝากประจาทมกาหนดเวลาการฝากแนนอน และเงนฝากครบกาหนดเวลาการฝาก หรอถงกาหนดถอนคนตามสทธของขาพเจาแลว แตเปนเวลากอนหนของขาพเจา และ/หรอลกหนจะครบกาหนดเวลาชาระหนคน ขาพเจาตกลงยนยอมใหธนาคารดาเนนการตออายการฝากเงนของขาพเจาตอไป โดยใหถอวาเปนการฝากและจานาตามสญญานตอไปจนกวาจะชาระหนเสรจ ขอ 4. ในกรณทขาพเจา และ/หรอลกหนผดนด หรอหนของขาพเจา และ/หรอลกหน ถงกาหนดเวลาชาระหน หากยงมหนคางชาระอยเทาใด ขาพเจาตกลงยอมใหธนาคารดาเนนการบงคบจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากหรอใบฝากเงนประจาของขาพเจาไดทนท เพอนาเงนทไดจากการบงคบจานามาชาระหนทขาพเจา และ/หรอลกหนมอยตอธนาคาร และใหถอเอกสาร หรอหลกฐานหนงสอใด ๆ ทธนาคารแจงแสดงการบงคบจานาโดยชอบเปนหลกฐานในการหกบญช หรอถอนเงนฝากของขาพเจาได ขอ 5. ในวนทาสญญาฉบบน ขาพเจาไดมการสลกหลงแสดงการจานาใหปรากฎในหลกฐานการรบฝากเงนของธนาคาร และใหถอการบนทกสลกหลงการจานานเปนการบอกกลาวการจานาแกธนาคารน ซงเปนผ รบฝากไวตามกฎหมายดวย ขาพเจาไดเขาใจขอความในหนงสอสญญาจานาสทธฉบบนโดยตลอดแลว เหนวาถกตองกบความประสงคจงลงลายมอชอไวเปนสาคญ

DPU

134

ลงชอ__________________________________________ผ จานา ( ) ลงชอ__________________________________________สาม/ภรรยา ผใหความยนยอม ( ) ลงชอ__________________________________________พยาน ( ) ลงชอ__________________________________________พยาน ( ) ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน)_______________________________ ไดรบหลกฐานการรบฝากเงนทกลาวถงในขอ 1. ของหนงสอสญญาจานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝาก ซงไดมการสลกหลงแสดงการจานาจากผ จานาไวแลว และไดจดแจงบนทกการจานาดงกลาวไวในทะเบยนการรบฝากเงน หรอบตรบญช เงนฝากรายนดวยแลว ลงชอ__________________________________________ผ รบมอบอานาจลงนามของสาขา ( )

หนงสอยนยอม

ทาท ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน)____________________ วนท_______เดอน___________________ พ.ศ.___________

DPU

135

ขาพเจา___________________________________ ขอทาหนงสอฉบบนมอบใหไวกบ ธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน)_____________________ เพอเปนการแสดงเจตนา และใหความยนยอม ดงมขอความตอไปน :- ขอ 1. ตามทขาพเจาไดฝากเงนกบธนาคารกรงไทย จากด (มหาชน)_________________________ ตามหลกฐานการรบฝากเงนของธนาคาร ดงตอไปน เงนฝากประเภท___________________เลขทบญช_______________________ เงนฝากประเภท___________________เลขทบญช_______________________ แตเนองจาก ขาพเจามภาระผกพนอยกบธนาคาร โดย______________________________________________ ขอ 2. หากขาพเจา และ/หรอ____________________________________(ตอไปนเรยกวา “ลกหน”) มหนสนคางชาระตามภาระผกพน หรอมหนทจะตองชดใชเงนคนใหแกธนาคารอนเกดจากกรณใด ๆ ไมวาหนสนนนจะครบกาหนดเวลาชาระแลวหรอไมกตาม ขาพเจายนยอมใหธนาคารมสทธหกบญชเงนฝากของขาพเจาออกทงหมด หรอบางสวน โดยมตองคานงวาจะครบกาหนดเวลาถอนแลวหรอไม เพอนาเงนดงกลาวมาชาระหน เงนตน ดอกเบย คาเสยหายและอปกรณแหงหน ใหแกธนาคารเปนการหกกลบลบหนไดทกเมอ ทงน ไมจาตองบอกกลาวใหขาพเจาทราบลวงหนาแตอยางใด และใหถอวาหนงสอยนยอมฉบบนเปนหลกฐานในการหกบญช หรอถอนเงนของขาพเจาไดดวย ขอ 3. ตราบใดทขาพเจา และ/หรอลกหนยงมหนสนอยางใดอยางหนงอยกบธนาคารอก ขาพเจา ตกลงไมถอนเงนจากบญชเงนฝากของขาพเจาเปนอนขาด และขาพเจาตกลงสละสทธทจะเพกถอนหนงสอ ยนยอมฉบบนตลอดไป กบใหถอวา การใหความยนยอมตามหนงสอฉบบนมผลผกพนไปถงผ สบสทธของขาพเจาดวย จนกวาหนสนทขาพเจามความรบผด หรอจะตองรบผดนน ไดชาระกนเสรจสนครบถวนแลว ขาพเจาไดเขาใจขอความในหนงสอยนยอมฉบบนโดยตลอดแลว จงไดลงลายมอชอไวเปนสาคญ

ลงชอ__________________________________________ผ จานา ( )

ลงชอ__________________________________________สาม/ภรรยา ผใหความยนยอม ( )

ลงชอ__________________________________________พยาน ( )

ลงชอ__________________________________________พยาน ( )

ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ บมจ. ธนาคารเอเชย

หนงสอสญญาจานาสทธเรยกรองในการถอนคนเงนฝาก

DPU

136

ทาท สานกงาน______________________________ วนท_______ เดอน____________________ พ.ศ.__________

ขาพเจา____________________________________________________________________________ ขอทาหนงสอสญญาจานาสทธเรยกรองในการถอนคนเงนฝากฉบบนใหไวกบ บมจ.ธนาคารเอเชย สานกงาน ________________________________ (ตอไปนจะเรยกวา “ธนาคาร”) ดงมขอความตอไปน ขอ 1. ตามทขาพเจาไดฝากเงนประเภท _________________บญชเลขท_________________ ไวกบ บมจ.ธนาคารเอเชย สานกงาน___________________ และธนาคารไดออกหลกฐานการรบฝากเงนของธนาคาร คอ_____________________ เพอเปนหลกฐานแสดงวาขาพเจามสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากดงกลาวได ขอ 2. เพอเปนหลกประกนการชาระหนใหแกธนาคารตามหนสน และ/หรอภาระผกพนทขาพเจา และ/หรอ_________________________________________ มอยกบธนาคารในขณะน และ/หรอทจะมตอไปในภายหนานน รวมทงดอกเบย หรอภาระใด ๆ ทจะเกดขนดวย ขาพเจาตกลงจานาสทธเรยกรองในการถอนคนเงนฝากของขาพเจาทมอยเหนอบญชหมายเลขทกลาวขางตน ทงจานวนตนเงนทปรากฏอยในวนทาหนงสอสญญาน และจานวนตนเงนทไดฝากเพมตอไปในภายหนา (ถาม) และใหรวมถงสทธในการถอนดอกเบยทมอยแลวในเวลาน และ/หรอทจะไดรบตอไปในภายหนาไวตอธนาคารตลอดไปจนครบอายการฝาก หรอการตออายการฝาก (ถาม) ทงน จนกวาหนสน และ/หรอภาระผกพนทมอยกบธนาคาร รวมทงดอกเบย หรอหนสน และ/หรอภาระผกพนใด ๆ ทอาจจะเกดขนในภายหนา สบเนองจากหนสน และ/หรอภาระผกพนดงกลาวจะระงบสนไป หรอจนกวาธนาคารจะปลดหนสน และ/หรอภาระผกพนดงกลาวใหแกขาพเจา และ/หรอ____________________________ อนง ถาหากจานวนเงนฝากตามหลกฐานการรบฝากบญชทระบไวขางตนเปลยนแปลงไป ไมวาจะ เพมขน หรอลดลง หรอเปนการเปลยนแปลงเกยวกบลาดบทฝาก อตราดอกเบย รวมทงการเปลยนแปลงรายการใด ๆ ในบญชเงนฝากของขาพเจาขางตน และเนองจากการเปลยนแปลงดงกลาว ธนาคารไดออกหลกฐานการรบฝากเงนใหใหม ไมวาจะออกใหในเลขบญชเดม หรอเลขบญชใหม ขาพเจาตกลงใหถอวา การเปลยนแปลง แกไขรายการบญชเงนฝากทงปวง เปนการฝากเงนและการจานาตามหนงสอสญญาจานานตอไปทงสน ในกรณทขาพเจานาเงนมาฝากเพมเตมเขาบญช หรอในกรณทธนาคารยนยอมอนโลมใหขาพเจาถอนเงนฝาก หรอกรณคดดอกเบยใหนน ขาพเจาจะไมยกขนเปนขอตอส หรอถอวาเปนการทธนาคารยอมใหทรพยจานากลบคนสความครอบครองของผ จานา ขอ 3. ขาพเจาจะไมทาใหสทธเรยกรองในการถอนคนเงนฝาก ซงจานาไวตอธนาคารนใหหมดสนไป และจะไมแกไขสทธถอนคนเงนฝากดงกลาวนใหเปนทเสยหายแกธนาคาร กลาวโดยเฉพาะแตไมจากดอยเพยงจะไมใชสทธถอนคนเงนฝาก อนจะทาใหยอดจานวนคงเหลอในบญชตากวายอดหนสน และ/หรอภาระผกพนของขาพเจาทมอยตอธนาคารตามความในขอ 1. ขางตนนน เวนแตธนาคารจะยนยอมดวย แมนหากวาขาพเจาจะไดใชสทธถอนคนเงนฝากจากบญชน ขาพเจากยนยอมใหธนาคารปฏเสธไมยอมใหถอนได

DPU

137

ขอ 4. เมอหนสน และ/หรอภาระผกพนทขาพเจามอยตอธนาคารถงกาหนดชาระ ไมวาเงนฝากทกลาวจะถงกาหนดถอนคนตามสทธของขาพเจาแลวหรอไม หรอเมอเงนฝากรายทกลาวขางตนถงกาหนดถอนคนตามสทธของขาพเจากอนการถงกาหนดชาระตามหนสนทมอยกบธนาคาร โดยไมมการตออายเงนฝากรายน อกตอไป ขาพเจาตกลงยอมใหธนาคารดาเนนการบงคบจานาสทธเรยกรองในการถอนคนเงนฝากของขาพเจาไดทนท เพอนาเงนทไดจากการบงคบจานามาชาระหนตามหนสน และ/หรอภาระผกพนทขาพเจามอยตอธนาคารนน และใหถอเอกสาร หรอหนงสอหลกฐานใด ๆ ทธนาคารแจงแสดงการบงคบจานาโดยชอบนน เปนหลกฐานในการหกบญช หรอถอนเงนฝากของขาพเจาได

ขอ 5. ในกรณทมการระงบ และ/หรอยกเลกการใชบตรเครดตหลก และ/หรอบตรเสรม และ/หรอ วงเงนสนเชอทกประเภท ไมวาเมอใด และดวยเหตผลใดกตาม ขาพเจาตกลงและยอมรบวา สญญาฉบบนยงคงมผลผกพนเพอการชาระหนใหแกธนาคาร จนกวาธนาคารจะไดรบชาระหนครบถวน และขาพเจายอมรบวาขณะทมการระงบ และ/หรอยกเลกการใชบตรเครดต และ/หรอวงเงนสนเชอนน ยอดภาระหนสน และ/หรอยอดหน อนเนองมาจากการใชเครดตอาจปรากฏยอดหนแตเพยงบางสวนเทาทถงกาหนดชาระแลว และ/หรอเทาทถกเรยกเกบแตเพยงบางสวนเทานน และยงคงมยอดภาระหนสน และ/หรอยอดหนอนเกดจากการใชบตรเครดตทยงมอาจแสดงยอดหนอกจานวนหนง ดงนน ขาพเจาจงตกลงใหธนาคารยดหนวงบญชเงนฝากทกประเภทของขาพเจา เพอรอหกชาระหนทขาพเจามอยกบธนาคารจนเสรจสนครบถวน

เพอเปนหลกฐาน ขาพเจาไดลงลายมอชอไวเปนสาคญตอหนาพยาน ณ วน เดอน ป ทปรากฎขางตน

ลงชอ__________________________________________ผ จานา ( )

ลงชอ__________________________________________พยาน ( )

ลงชอ__________________________________________พยาน ( ) บมจ. ธนาคารเอเชย สานกงาน_________________________________ ไดรบหลกฐานการรบฝากเงนทกลาวถงในขอ 1. ของหนงสอสญญาจานาสทธเรยกรองในการถอนคนเงนฝาก และไดจดแจงบนทกการจานาดงกลาวไวในทะเบยนเงนฝากรายนดวยแลว

ลงชอ_______________________________________ผ รบมอบอานาจใหลงชอแทนธนาคาร ( )

ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารดบเอส ไทยทน จากด (มหาชน)

DPU

138

สญญาจานาสทธการรบคนเงนฝาก ทาท ธนาคารดบเอส ไทยทน จากด (มหาชน) ____________________________________ วนท_______เดอน____________________พ.ศ.___________ ขาพเจา______________________________________________________________ อาย________ป สญชาต___________ ตงสานกงานหรอบานเรอนอยเลขท_____________ตรอก/ซอย_____________________ ถนน________________________ตาบล/แขวง_______________________อาเภอ/เขต____________________ จงหวด__________________________ (ซงตอไปนจะเรยกวา “ผ จานา”) ตกลงทาสญญาฉบบนใหไวแก ธนาคารดบเอส ไทยทน จากด (มหาชน) (ซงตอไปนจะเรยกวา “ผ รบจานา”) ดงมขอความตอไปน ขอ 1. ตามทผ จานาไดฝากเงนไวกบผ รบจานา และผ จานามสทธรบคนเงนฝากพรอมทงดอกเบยจากผ รบจานาซงเปนลกหนแหงสทธตามหลกฐานการรบฝากเงน คอ ( ) สมดคฝากบญชเงนฝากประจา บญชเลขท___________________________________________ จานวนเงน_______________________ บาท (____________________________________________________) ( ) ใบรบเงนฝากประจา บญชเลขท_________________________________จานวน_________ฉบบ ตามใบรบเลขท _____________________________________________________________________________ จานวนเงน_______________________ บาท (____________________________________________________) ( ) สมดคฝากบญชเงนฝากออมทรพย บญชเลขท_________________________________________ จานวนเงน_______________________ บาท (____________________________________________________) ( ) บตรเงนฝาก บญชเลขท________________________________________จานวน_________ฉบบ ตามบตรเงนฝากเลขท ________________________________________________________________________ จานวนเงน_______________________ บาท (____________________________________________________) ( ) ______________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ รวมเปนสทธทผ จานามสทธรบคนเงนฝากจากผ รบจานาทงสน____________________________ บาท (________________________________________________________) (ซงตอไปนจะเรยกวา “ทรพยจานา”) ขอ 2. ผ จานาตกลงจานาสทธการรบคนเงนฝากตามทกลาวมาแลวในขอ 1. รวมทงดอกเบยทมอยแลว หรอจะมตอไปในภายหนาเพอเปนประกนการชาระหน และ/หรอภาระผกพนใด ๆ ทผ จานา และ/หรอ

DPU

139

__________________________________________ มอยกบผ รบจานาทกลกษณะ ไมวาจะเปนหนทเกดขนกอน และ/หรอ ทไดเปนอยขณะทาสญญาน และ/หรอ ทจะเกดขนใหมในภายหนา ทงน ใหรวมถงหนอปกรณดวย ขอ 3. ผ จานาไดจดแจงขอความการจานาใหปรากฏบนทรพยจานา และไดสงมอบทรพยจานาใหผ รบจานายดถอไวถกตองแลวในวนทาสญญาน ขอ 4. ผ จานาสญญาวาในระหวางทสญญาจานายงมผลใชบงคบอย ผ จานาจะไมใชสทธถอนเงนจากบญชทรพยจานา และจะไมกระทาการใด ๆ ตอทรพยจานาอนเปนการทาใหเสอมสทธแกผ รบจานาเปนอนขาด เวนแตการถอนหรอการกระทานน ๆ จะเปนการชาระหน หรอในกรณอนใดทผ รบจานาพจารณาเหนสมควร ในกรณทผ รบจานาไดนาเงนจานวนใดเขาฝากเพมในบญชทรพยจานา หรอเพมขนโดยมดอกเบย ผจานายอมใหสทธการรบเงนฝากคนทเพมขนดงกลาวเปนทรพยจานาตามสญญานดวย ขอ 5. ในระหวางทสญญาจานายงมผลใชบงคบอย หากทรพยจานาใดครบกาหนดระยะเวลาการฝาก และ/หรอ จานวนเงนฝากเปลยนแปลงไป ไมวาจะเพมขนหรอลดลง ผ จานายนยอมใหผ รบจานาดาเนนการตออายการฝากเงนของผ รบจานาตอไปได โดยใหถอวาเปนการจานาสทธการรบคนเงนฝากตามสญญานตอไป ทงน ไมวาหลกฐานแหงสทธการรบคนเงนฝากของทรพยจานาจะออกฉบบใหมในเลขบญชเดมหรอบญชใหม และแมวาผ จานาจะมไดจดแจงขอความการจานาใหปรากฏบนทรพยจานาใหมกตาม ขอ 6. ผ จานาและผ รบจานาตกลงใหถอเอาสญญาน เปนคาบอกกลาวการจานาแกผ รบจานาซงเปนลกหนแหงสทธตามทรพยจานาดวย เพอเปนหลกฐาน ผ จานาจงไดลงลายมอชอและประทบตราสาคญ (ถาม) ใหไวตอหนาพยานขางทายน ลายมอชอ__________________________________________ผ จานา ลายมอชอ__________________________________________พยาน ลายมอชอ__________________________________________พยาน

DPU

140

หนงสอใหความยนยอม

โดยหนงสอฉบบน ขาพเจา____________________________________________________________ เจาของบญชเงนฝากประจา/บญชเงนฝากออมทรพย/บตรเงนฝาก เลขท________________________________ ตามใบรบ/บตรเงนฝากเลขท___________________________________________________________________ ซงมอยทธนาคารดบเอส ไทยทน จากด (มหาชน) (ซงตอไปนจะเรยกวา “ธนาคาร”) ตกลงยนยอมใหธนาคารมสทธหกเงน รวมทงดอกเบยจากบญชเงนฝาก/บตรเงนฝากดงกลาว เพอนาเงนมาชาระหนทกลกษณะทขาพเจา และ/หรอ________________________________________ มหนอยกบธนาคารไดทงหมดทนท ไมวาจะเปนหนทเกดขนกอน และ/หรอ ทไดเปนหนอยในขณะใหความยนยอม และ/หรอ หนทจะเกดมขนตอไปในภายหนาทกประการ โดยไมจากดจานวนหน และในการหกเงนจากบญชเงนฝาก/บตรเงนฝากดงกลาว ธนาคารมสทธหกเงนไดทนท แมวาบญชเงนฝาก/บตรเงนฝากดงกลาวจะยงไมครบกาหนดจายเงนตามสญญากตาม ทงน ธนาคารไมจาเปนตองบอกกลาวใหขาพเจาทราบอก และใหถอวาขาพเจาไดตกลงยนยอมในการหกบญชดงกลาวแลวทกประการ ขาพเจาสญญาวาจะไมโตแยงคดคาน หรอเรยกรองคาเสยหายใด ๆ จากการทธนาคารไดใชสทธหกบญชตามหนงสอใหความยนยอมนทงสน และจะไมกระทาการใด ๆ อนเปนการเสอมสทธแกธนาคาร และใหถอวาหนงสอใหความยนยอมฉบบนมผลใชบงคบไดตลอดไป โดยขาพเจาขอสละสทธทจะเพกถอนความยนยอม จนกวาธนาคารจะไดรบชาระหนทงหมดจนครบถวน อนง ในกรณทใบรบเงนฝากประจา/บตรเงนฝากฉบบดงกลาวขางตนครบกาหนดระยะเวลาฝากกด หรอถงวาระการเปลยนสมดคฝากบญชเงนฝากกด หรอจานวนเงนฝากไดเปลยนแปลงไปกด และหนยงไมถงกาหนดชาระ ขาพเจายนยอมใหธนาคารตออายใบรบเงนฝากประจา/บตรเงนฝาก หรอเปลยนใบรบเงนฝากประจา/สมดคฝากบญชเงนฝาก/บตรเงนฝากของขาพเจาไดทกครงตลอดไป และขาพเจาขอสงมอบและยนยอมใหธนาคารหกเงนจากใบรบเงนฝากประจา/สมดคฝากบญชเงนฝาก/บตรเงนฝากทกฉบบทตออาย หรอเปลยนใหมนนได ตามทกลาวไวในวรรคกอนไวตอธนาคาร เพอเปนหลกประกนในการชาระหนตามทระบไวดงกลาว ขางตน และแมวาขาพเจาจะมไดสลกหลงใหปรากฏไวเปนหลกฐานกตาม กใหถอวาหนงสอใหความยนยอมฉบบนคงมผลใชบงคบสาหรบใบรบเงนฝากประจา/สมดคฝากบญชเงนฝาก/บตรเงนฝากทกฉบบทเปลยนใหมไดตลอดไป จนกวาธนาคารจะไดรบชาระหนครบถวน ความตกลงตามหนงสอใหความยนยอมฉบบน ใหมผลผกพนถงผ สบสทธ หรอผ รบโอนสทธและหนาทของขาพเจาดวย จนกวาหนสนทขาพเจา และ/หรอ_________________________________________________ มอยกบธนาคารดงกลาวขางตนจะไดชาระจนเสรจสน เพอเปนหลกฐาน ขาพเจาจงไดลงลายมอชอและประทบตรา (ถาม) ใหไวตอหนาพยานขางทายน

ลายมอชอ__________________________________________ผ จานา

ลายมอชอ__________________________________________พยาน

ลายมอชอ__________________________________________พยาน

DPU

141

ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารซตแบงก เอน เอ

สญญาจานาสทธตามตราสารเงนฝาก

สญญาน ทาขนทธนาคารซตแบงก เอน.เอ. สาขากรงเทพฯ เมอวนท________________________

ระหวาง

______________________________________________ อาย_______ ป ซงอยท_____________ หม________ ซอย__________________________ ถนน_______________________ แขวง/ตาบล_______________________ เขต/อาเภอ__________________________ จงหวด______________________ หรอ

บรษท_________________________________________________ จากด (ทะเบยนเลขท__________________) ซงเปนบรษททจดทะเบยนและดารงอยตามกฎหมายของประเทศไทย มสานกงานจดทะเบยนอยท _________________________ ถนน_________________________ แขวง/ตาบล_________________________ เขต/อาเภอ_____________________ จงหวด______________________ ประเทศไทย (“ผ จานา”)

และ

ธนาคารซตแบงก เอน.เอ. (“ผ รบจานา”)

โดยทผ จานาไดฝากเงนในประเภท______________________ ชอบญช_________________________________ ไวกบผ รบจานา ตามรายละเอยดของจานวนเงนฝาก และอตราดอกเบยเงนฝากทปรากฎในสมดคฝาก/ใบรบฝาก เลขท___________________________ (“ตราสารเงนฝาก”)

โดยทผ จานาไดเขาทาสญญาเงนก /เบกเงนเกนบญช หรอสญญาสนเชออนกบผ รบจานา เปนจานวนเงน ________________ บาท (_________________________________) ตามสญญาเลขท ____________________ ลงวนท_______________________ (“สญญาสนเชอ”) เพอเปนหลกประกนสาหรบภาระผกพนของผ จานาตามสญญาสนเชอและ/หรอหนอน ๆ (ตามทจากดความไวขางลางน) คสญญาทงสองฝายจงตกลงกนดงตอไปน

1. คาจากดความ

คาและขอความของสญญาน ใหมความหมายเชนเดยวกบทกาหนดไวในสญญาสนเชอ เวนแตขอความจะกาหนดใหเปนอยางอน หรอเวนแตทกาหนดไวเปนประการอนในสญญาน

DPU

142

คาวา “หน” หมายถง ภาระผกพนและความรบผดทงหลาย (ไมวาทเกดขนแลวหรอทอาจเกดขน) ของผ จานาตามสญญาสนเชอ และ/หรอเงนทดรอง หนสน ภาระผกพนและความรบผดใด ๆ ทงหมดของผ จานาททา เกดหรอกอขนกอนหนาน ในเวลานหรอภายหลงจากน โดยสมครใจหรอจายอม และไมวาจะเกดขนอยางไรกตาม ไมวาโดยตรงหรอไดมาโดยผ รบจานาดวยการโอน การรบชวงสทธ การใหสทธหรอการสบสทธ ถงกาหนดแลวหรอยงไมถงกาหนด เกดขนแลวหรออาจเกดขน และไมวาผ จานาอาจตองรบผดโดยลาพงหรอรวมกบบคคลอน หรอไมวาหนอาจเรยกคนไมได หรอตกเปนโมฆะ หรอใชบงคบไมไดโดยประการอน หรอภายหลงจากนอาจเรยกคนไมได หรอตกเปนโมฆะ หรอใชบงคบไมไดโดยประการอน อนเนองจากกฎหมายวาดวยอายความ การลมละลาย หรอเพราะเหตอนใดกตาม และ “เงนฝากทจานา” หมายถง สทธและประโยชนทงหลายของผ จานา รวมถงสทธทงหลายทผ จานาอาจมตอผ รบจานาภายใตตราสารเงนฝาก ในอนทจะทวงถามและรบชาระเงน พรอมดวยดอกเบยทงหมดทเกดขน 2. การจานา 2.1 เพอเปนประกนการชาระหนอยางถกตองโดยผ จานา ผ จานาไดจานาเงนฝากทจานาตามตราสารเงนฝากไวกบผ รบจานา และไดสงมอบตราสารเงนฝากใหแกผ รบจานา สญญาจานาสทธตามตราสารเงนฝากน ถอเปนหนงสอทผ จานาแจงการจานาสทธดงกลาวตอผ รบจานา ซงเปนลกหนของสทธดงกลาว 2.2 ในกรณทเงนฝากซงปรากฏอยในตราสารเงนฝากเปนจานวนเงนคงท โดยมระยะเวลาการฝากทแนนอน และจะครบกาหนดกอนวนทถงกาหนดชาระของหน ผ จานาตกลงวาผ รบจานาอาจตออายการฝากเงนทมกบผ รบจานะออกไปอกเปนระยะเวลาเทากบระยะเวลาการฝากเดม หรอระยะเวลาตามทผ รบจานาเหนสมควร ในกรณทเงนฝากไดรบการตออายดงกลาว และ/หรอจานวนเงนฝากตามทปรากฏอยในตราสารเงนฝากเพมขน หรอ ลดลง และผ รบจานาไดออกตราสารเงนฝากฉบบใหมแลว (“ตราสารเงนฝากฉบบใหม”) ผ จานาตกลงเพมเตมวาจะจานาสทธตามตราสารเงนฝากฉบบใหม เพอเปนหลกประกนสาหรบการชาระคนหนสนตามทระบไวขางตน ใหถอวา ตราสารเงนฝากฉบบใหมรวมอยภายในคาจากดความของคาวา “ตราสารเงนฝาก” ดวย เพอประโยชนทงหลายแหงสญญาน

2.3 ในกรณทผ รบจานาอนญาตใหผ จานาเบกถอนเงนฝาก หรอผ รบจานาชาระดอกเบยใหแกผ จานา ผ จานาจะตองไมยกขอตอสจากการนน หรอถอวาการอนญาตหรอการชาระนนเปนการทาใหสทธตามตราสารเงนฝากกลบไปอยในความครอบครองของผ จานา

DPU

143

2.4 ผ จานาตกลงวา หากในเวลาใดกตามไมวาดวยเหตใดกตาม เงนฝากทจานามสมด หรอตราสารอนเปนหลกฐาน ซงเปนการใชแทนหรอเปนการเพมเตมเขากบตราสารเงนฝากทมอย ผ จานาจะตองฝากและจานาสมดและตราสารนนไวกบผ รบจานา ในทนททผ จานาไดรบมา ใหถอวาสมดและตราสารอนดงกลาวรวมอยภายในคาจากดความของ “ตราสารเงนฝาก” ดวย 2.5 ผ จานาจะตองออก ลงนาม ทาและดาเนนการตาง ๆ ใบสาคญ เอกสาร ตราสาร เรองและสงทงหลายทผ รบจานาเหนวาเหมาะสมหรอพงกระทาตามสมควร ในทนททมการรองขอจากผ รบจานา และดวยคาใชจายของผ จานาทงหมด เพอใหเปนทแนนอนวาสทธในหลกประกนของผ รบจานามความสมบรณ และผ รบจานาไดรบประโยชนทงหมดจากสทธในหลกประกนเหนอเงนฝากทจานา 3. การเปลยนแปลง โดยไมกระทบกระเทอนตอภาระผกพนของผ จานาตามสญญาน ผ รบจานามสทธดาเนนการอยางใดอยางหนง หลายอยางหรอทงหมดดงตอไปนเปนครงคราว ซงผ จานาไดตกลงยนยอมดวยอยางชดแจง โดยไมตองไดรบความยนยอมหรอบอกกลาวตอผ จานา (ก) ทาความตกลงใด ๆ กบบคคลอนใดกตาม (ข) ใหการปลดเปลองไมวาทงหมดหรอแตเพยงบางสวน แกผ จานา และ/หรอบคคลใดกตามทตองรบผด หรอ

อาจตองรบผดตอผ รบจานาสาหรบหนหรอสวนใดสวนหนงของหน (ค) ทาการแกไขเงอนไขสนเชอ หรอการสนบสนนทางการเงนใดทให หรอจะใหแกผ จานา ซงอาจเปนการ

เปลยนแปลงขอบเขตของความรบผดของผ จานาตามสญญาน และ/หรอ (ง) รบหลกประกน การคาประกนและ/หรอการชดใชคาเสยหายเพมเตมสาหรบหนสวนใด ๆ หรอหนทงหมด

จากบคคลใดกตาม 4. คารบรอง คายนยน และคาสญญา นอกเหนอจากคารบรอง คายนยนและคาสญญาทใหตามสญญาสนเชอแลว ผ จานาขอรบรอง ยนยนและสญญาตอผ รบจานาอยางชดแจงวา

DPU

144

(ก) ผ จานามสทธในเงนฝากทจานา และเงนฝากทจานาปราศจากภาระ การจานา สทธยดหนวงและภาระ ตดพนใด ๆ และสวนไดเสยทไมเปนคณอนใดซงกระทบกระเทอนตอสทธและประโยชนในเงนฝากทจานา เวนแตสทธของผ รบจานาตามสญญาน และสทธในการหกกลบลบหนตามกฎหมาย

(ข) ผ จานาไดรบและจะดารงไวใหมผลใชบงคบอยางสมบรณ ซงการอนญาต ความยนยอม ใบอนญาต

ทงหลายทจาเปนหรอพงไดมาเกยวกบสญญาน และเพอการปฏบตตามภาระผกพนทงหลายตามสญญานอยางถกตอง

(ค) การลงนามในสญญาน และการปฏบตตามภาระผกพนภายใตสญญาน ไมขดตอกฎหมาย กฎระเบยบ หรอขอจากดตามสญญาทผกพนผ จานา และ

(ง) ผ จานาจะไมโอนหรอจานาโดยประการอน หรอกอสทธในหลกประกนอนใดในเงนฝากทจานา และ

ตราสารเงนฝากทงหมดหรอสวนใดสวนหนง ใหแกบคคลอนใดนอกจากผ รบจานาตามสญญาน 5. การคมครองสทธทมหลกทรพยคาประกน ผ จานาตกลงทจะชดใชใหแกผ รบจานาเมอมการทวงถาม สาหรบคาธรรมเนยม ความสญเสย คาใชจาย หรอความรบผดตามสมควรใด ๆ ทงหมดทเกดขนโดยผ รบจานาหรอเรยกเกบจากผ รบจานา เพอหรอโดยเกยวกบการ

ทาใหสทธตามสญญานสมบรณ และ/หรอการคมครองสทธตามสญญาน

6. การบงคบ 6.1 เมอเกดกรณผดนดโดยผ จานาตามสญญาสนเชอ และในเวลาใดภายหลงจากนน หรอเมอมการละเมดหนใด ๆ หรอในกรณทผ จานา

(ก) เขาทาการประนอมหน หรอทาความตกลงกบเจาหนอนเพอประโยชนของเจาหนทงหมด (ข) ตกเปนผ ลมละลาย หรอเปนผ มหนสนลนพนตว หรอมการออกคาสงเพอยด หรอควบคม หรอม

การแตงตงผพทกษทรพย หรอบงคบหนตอทรพยสนของผ จานาทงหมดหรอบางสวน (ค) ผดนดชาระหนสนหรอดอกเบยเปนเวลาเกนกวา 15 (สบหา) วน หรอ (ง) ไมปฏบตตามขอกาหนดใดของสญญาน หรอละเมดขอกาหนดใดของสญญญาน หรอ

ขอกาหนดใดของสญญาฉบบใดของผ จานา

DPU

145

ผ จานาจะมสทธดาเนนการทจาเปนทงหมด เพอบงคบการจานาทกอขนตามสญญานโดยสอดคลองกบกฎหมายทเกยวของ 6.2 ผ รบจานาไมอยภายใตภาระผกพนทจะตองใชสทธ อานาจ หรอสทธพเศษใด ๆ ทใหแกผ รบจานา โดยหรอตามสญญาน หรอกฎหมายทเกยวของ หรอตองทาการไตสวนเกยวกบลกษณะหรอความเพยงพอของการชาระหนใด ๆ ทผ รบจานาไดรบ หรอตองทาการเรยกรอง หรอดาเนนการอนใด เพอบงคบสทธและผลประโยชนใด ๆ ทกอขนตามสญญาน หรอจานวนเงนใด ๆ ทถงกาหนดตองชาระ หรออาจพงตองชาระตามการเรยกรอง หรอดาเนนการดงกลาว หรอทผ รบจานามสทธไดรบในเวลาใด การกระทาการ หรอละเวนไมกระทาการโดยผ รบจานา จะไมกอใหเกดขอตอส การฟองแยง หรอสทธในการหกกลบลบหนอน ๆ หรอกระทบกระเทอนหรอเสอมเสยตอหนใด ๆ ในทางทเปนประโยชนแกผ จานา 6.3 จานวนเงนทไดรบจากการบงคบจานา ใหผ รบจานานามาใชชาระหนตามดลพนจของผ รบจานาแตเพยง ผ เดยว 6.4 หากจานวนเงนสทธทไดรบจากการบงคบจานามจานวนนอยกวาหนทคางชาระ ผ จานาตกลงทจะชาระสวนทเหลอใหแกผ รบจานาโดยครบถวนทนท 7. ผ สบสทธและผ รบโอน สญญานผกพน และเปนประโยชนแกคสญญา และผ สบสทธและผ รบโอนของคสญญา ผ จานาจะโอนสทธ หรอภาระผกพนของตนตามสญญานมได 8. การไถถอน เมอมการรองขอ ผ รบจานาจะตองปลดเปลองการจานาทกอขนตามสญญาน และสงตราสารเงนฝากคนใหแกผจานาดวยคาใชจายของผ จานา เมอหนทงหมดของผ จานาและภาระผกพนอน ๆ ทงหมดของผ จานาทกอขนตามสญญาน ไดรบการชาระและปลดเปลองอยางครบถวนแลว

9. คาบอกกลาว

ทอยของผ จานาทระบขางตนเปนทอยทางธรกจหรอถนทอยของผ จานา ซงผ จานาเลอกใหเปน “ภมลาเนา” ตามกฎหมายของตน เพอประโยชนในการสงคาบอกกลาว หนงสอตดตอ และการตดตออน ๆ ทงหลายของผ รบจานาถงผ จานา บรรดาคาบอกกลาว หนงสอตดตอและการตดตอใหถอวาผ จานาไดรบแลวโดยชอบ เมอสงไปยงทอย

DPU

146

ขางตน หรอทอยทผ จานาแจงไวครงสดทาย โดยไมคานงวามผตอบรบแทนผ จานาหรอไม ในกรณทผ จานาประสงคจะเปลยนแปลงทอยเพอประโยชนขางตน ผ จานาจะตองแจงทอยใหมตอผ รบจานาเปนลายลกษณอกษร ซงจะใชแทนทอยทระบไวขางตน หรอทอยทแจงตอผ รบจานาครงสดทาย เมอผ รบจานาไดรบการแจง คาบอกกลาว หนงสอตดตอและการตดตอใด ๆ ททาโดยทางเทเลกซ หรอโทรสารจะตองมการแจงยนยนเปนหนงสอไปยงผ รบจานาทนท 10. กฎหมายทใชบงคบ สญญานใหใชบงคบและตความตามกฎหมายของประเทศไทย เพอเปนหลกฐานแหงการน คสญญาไดอานและเขาใจขอความของสญญานแลว และลงลายมอชอไวเปนสาคญ ผ จานา (ตราประทบ ถาม) __________________________________________ ชอ ตาแหนง ธนาคารซตแบงก เอน.เอ. __________________________________________ ชอ ตาแหนง พยาน __________________________________________ พยาน __________________________________________

DPU

147

ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกนของ ธนาคารนครหลวงไทย จากด (มหาชน)

สญญาโอนสทธเรยกรองเงนฝากเปนประกน

ทาท ธนาคารนครหลวงไทย จากด (มหาชน) วนท…………………………………………

สญญานทาขนระหวาง……………………………………………………………….…….. อาย……….ป เชอชาต……….. สญชาต………….. ตงบานเรอนอยเลขท………………… ตรอก/ซอย……………………….. ถนน……………………………. ตาบล/แขวง………………………… อาเภอ/เขต……..……………………. จงหวด……………………….. ซงตอไปในสญญานจะเรยกวา “ผโอน” ฝายหนง กบ ธนาคารนครหลวงไทย จากด (มหาชน) โดย………………………….… ผ รบมอบอานาจ สานกงานใหญตงอยเลขท 1101 ถนนเพชรบรตดใหม แขวงมกกะสน เขตราชเทว กรงเทพมหานคร ซงตอไปในสญญานจะเรยกวา “ผ รบโอน” อกฝายหนง ทงสองฝายตกลงทาสญญากนมขอความดงตอไปน

ขอ 1. “ผ โอน” รบรองวา “ผโอน” เปนผฝากเงนและเปนผ มชอระบเปนผ มสทธรบเงนตามบญชเงนฝากทมการเปดบญชไวกบธนาคารนครหลวงไทย จากด (มหาชน) ตามรายละเอยดตอไปน ลาดบ บญชเงนฝากประเภท บญชเลขท จานวนเงน สาขา 1 ………..…………… …..………….. ……….…..….. ….………..….. 2 ………..…………… …..………….. ……….…..….. ….………..….. รวมทงสน………..บญช ซงตอไปในสญญานเรยกวา “บญชเงนฝาก” จานวนเงนตามบญชเงนฝากรวมทงสน………………………..บาท (………………………………………………….)

ขอ 2. “ผ โอน” ตกลงโอน และ “ผ รบโอน” ตกลงรบโอนสทธเรยกรองทมอยเหนอ “บญชเงนฝาก” ในจานวนเงนฝากรวมทงตนเงนและดอกเบยทมอยในขณะทาสญญา และ/หรอทจะมขนในภายหนาทงหมด นบแตวนทาสญญาฉบบนเปนตนไป โดย “ผโอน” ไดมอบสมดคฝาก และ/หรอสมดบญชตาม “บญชเงนฝาก” ใหแก “ผ รบโอน ยดถอไวในวนทาสญญานแลว และเปนทเขาใจตรงกนระหวางคสญญาวาการโอนสทธเรยกรองในเงนฝากตามสญญาฉบบน เปนการโอนสทธเรยกรองทไมมเงอนไข เปนการโอนแบบเพกถอนไมได สทธเรยกรองเงนฝากจงตกเปนของ “ผ รบโอน” โดยสมบรณทนท ณ วนทาสญญาฉบบน โดยถอเอาสญญาฉบบนเปนหลกฐานแสดงความยนยอมของ “ผโอน” ดวย

ขอ 3. การโอนสทธเรยกรองดงกลาวในขอ 2. เปนการโอนเพอเปนประกนหนสนทกประเภทของ “ผโอน” และ/หรอ…………………………………………… ทมตอ “ผ รบโอน” ในวนทาสญญาน และ/หรอทจะเกดมขนตอไปในภายภาคหนา

DPU

148

ขอ 4. “ผ โอน” รบรองวา “ผโอน” เปนผ มสทธเหนอเงนฝากทระบในขอ 1. โดยชอบและโดยสจรต สทธทผ โอนเงนฝากมอยเหนอ “บญชเงนฝาก” เปนสทธอยางสมบรณปราศจากการรอนสทธ หรอขอโตแยงใด ๆ ทงสน “ผโอน” จะไมยกเลกการโอน ทงจะไมทาใหสทธเรยกรองนระงบไป ไมวาดวยเหตใด ๆ นอกจากจะไดรบความยนยอมเปนลายลกษณอกษรจาก “ผ รบโอน” หากตอไปเปนทปรากฏแก “ผ รบโอน” วา “ผโอน” ไมใช เจาของผฝากเงนโดยชอบหรอโดยสจรตของ “บญชเงนฝาก” กด “บญชเงนฝาก” ถกรอนสทธหรอถกโตแยงสทธโดยบคคลใด ๆ กด หรอเกดความเสยหายใด ๆ แก “ผ รบโอน” อนเนองมาจากการโอน “ผโอน” จะตองรบผด ชดใชคาสนไหมทดแทนใหแก “ผ รบโอน” ทงสน “ผ รบโอน” ตกลงถอเอาคารบรองของ “ผโอน” ตามวรรค 1 เปนสาระสาคญในการท “ผ รบโอน” ไดตกลงยนยอมทาขอตกลงตามมลหนในภาระผกพนตามขอ 3. กบ “ผโอน”

ขอ 5. หาก “ผโอน” ผดนดชาระหน หรอไมปฏบตตามสญญาหรอเงอนไขอนใดทไดใหไวตอ “ผ รบโอน” ในการใหสนเชอ หรอหนสนตามทไดระบไวในขอ 3. หรอไมวากรณใด ๆ “ผ รบโอน” จะดาเนนการเบกถอนหรอลงจายเพอหกเงนฝากจาก “บญชเงนฝาก” ดงกลาวตามสญญาน โดยไมตองแจงให “ผโอน” ทราบ และไมตองขอความยนยอมจาก “ผโอน” ทงใหถอวาสญญาฉบบน “ผ รบโอน” มสทธเบกถอนหรอลงจายเพอหกเงนฝากตามความดงกลาว โดยไมจาเปนตองทาเอกสารในการเบกถอนเงนฝากแตอยางใดอก ในกรณท “ผ รบโอน” ไดเบกถอน หรอลงจายเพอหกเงนฝากชาระหนของ “ผโอน” แลว ยงมเงนเหลออยอก “ผ รบโอน” จะคนเงนทเหลอใหแก “ผโอน” ทนท แตถาเงนทรบมายงไมพอชาระหนของ”ผโอน” “ผโอน” ยงมหนาทตองชาระหนใหแก “ผ รบโอน” ตอไปจนกวาจะชาระหนใหแก “ผ รบโอน” เสรจสน

ขอ 6. หากสทธทโอนกนนเสอมลง หรอสญสนไปทงหมดหรอแตบางสวน หรอไมวากรณใด ๆ ไมวาจะเปนความผดของ “ผโอน” หรอมใชกตาม และเปนเหตให “ผ รบโอน” ไดรบความเสยหาย “ผโอน” ยนยอม รบผดชดใชคาสนไหมทดแทนในความเสยหายนนแก “ผ รบโอน” ทงสน

สญญาฉบบนทาขนเปนสองฉบบ มขอความถกตองตรงกน คสญญาไดอานและเขาใจขอความในสญญาโดยตลอดแลว เหนวาถกตองตรงตามความประสงค จงไดลงลายมอชอ และประทบตราสาคญ (หากม) ไวเปนหลกฐานตอหนาพยาน

ลงชอ…………………………………………………..ผโอน (……………………………………………………)

ลงชอ…………………………………………………..ผ รบโอน (……………………………………………………)

ลงชอ…………………………………………..พยาน ลงชอ…………………………………………..พยาน (…………………………..………………) (……………………………………………)

DPU

149

ตวอยาง แบบฟอรม การใชเงนฝากเปนหลกประกน ของ ธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน)

หนงสอยนยอมมอบเงนฝากเปนประกนหนของตนเอง

ทาทธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานก/สาขา_______________________

วนท____________________________________

หนงสอฉบบนทาขนและทาใหไวแกธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) ซงตอไปในหนงสอน เรยกวา “ธนาคาร” โดย________________________________________________________ อาย_______ป ___________________________________________________________________ อาย______ป อยบานเลขท _____________________________________________________________________________________________________________________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “ผ ยนยอม” ดงมขอความตอไปน โดยทผ ยนยอมเปนเจาของบญชเงนฝาก________________ บญชเลขท ________________ ชอบญช__________________ ณ ธนาคารสาขา____________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “เงนฝาก” และโดยทผ ยนยอมไดทาสญญา_______________________________________ กบธนาคาร เปนจานวนเงน/ในวงเงน__________________ บาท (______________________________________________) ตามสญญา ลงวนท_____________________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “สญญากอหน” และโดยทผ ยนยอมไดทราบ และเขาใจขอความในสญญากอหนโดยตลอดแลว และประสงคทจะใหความยนยอมมอบเงนฝากใหแกธนาคาร เพอเปนหลกประกนการชาระหนของผ ยนยอมตามสญญา กอหน พรอมทงมอบอานาจใหธนาคารจดการแกเงนฝากไดตามทจะกลาวตอไป ฉะนน โดยหนงสอน ผ ยนยอมจงขอใหความยนยอมพรอมทงมอบอานาจในการจดการแกเงนฝาก และขอใหสญญาแกธนาคารดงตอไปน ขอ 1. ผ ยนยอมขอมอบเงนฝากใหแกธนาคาร จานวนเงน____________________ บาท (______________________________________) เพอเปนหลกประกน ในการทผ ยนยอมจะชาระหนตามสญญากอหนใหแกธนาคาร รวมตลอดทงความเสยหาย อนเกดจากการทผ ยนยอมไมชาระหน หรอปฏบตผดสญญา กอหนขอหนงขอใด จนกวาผ ยนยอมไดชาระหนและปฏบตตามสญญากอหนโดยถกตองและครบถวนแลว ขอ 2. ในกรณทผ ยนยอมไมชาระหนตามสญญากอหน หรอไมปฏบตตามสญญากอหน ขอหนงขอใดในประการททาใหธนาคารมสทธเรยกรองใหผ ยนยอม ชาระหนหรอคาเสยหายตามสญญากอหนไดแลว ผ ยนยอมขอใหความยนยอมและมอบอานาจใหธนาคารจดการแกเงนฝาก โดยการหกเงนจากเงนฝาก พรอมทงดอกเบยทเกดขนจากเงนฝาก (ถาม) ไปชาระหนตามสญญากอหน ไมวาจะเปนหน เงนตน ดอกเบย

DPU

150

คาอปกรณแหงหน และคาเสยหาย ดงกลาวไดจนเตมจานวน ทงน โดยไมจาตองบอกกลาวใหผ ยนยอมทราบลวงหนากอน ขอ 3. ในกรณทผ ยนยอมถกบคคลอนเรยกรอง หรอถกฟอง หรอกาลงจะถกฟอง ไมวาจะเปนคดแพง คดอาญา หรอคดลมละลาย หรอเมอมเหตหรอพฤตการณใด ๆ ทแสดงไดวา หรอทธนาคารเชอไดวา ผ ยนยอมไมสามารถหรอนาจะไมสามารถชาระหน หรอคาเสยหายตามสญญากอหนไดครบถวน ทงน ไมวาหน ตามสญญากอหนจะครบกาหนดเวลาชาระแลวหรอไมกตาม ผ ยนยอมขอใหความยนยอมและขอมอบอานาจใหธนาคารจดการแกเงนฝากไดเชนเดยวกบการจดการเงนฝากตามทกลาวในขอ 2. ขอ 4. ในกรณทเงนฝากเปนประเภทเงนฝากประจา หรอใบรบฝากประจาทมกาหนดเวลาการฝากแนนอน และเงนฝากครบกาหนดเวลาการฝากแลว แตเปนเวลากอนทหนตามสญญากอหนถงกาหนดชาระ หรอถงกาหนดชาระแลว แตธนาคารยงไมไดรบชาระจนครบถวน ผ ยนยอมยนยอมใหธนาคารดาเนนการตออายเงนฝากอกระยะเวลาหนง เทากบกาหนดเวลาการฝากเดม และใหถอวาการตออายเชนวานมไดตลอดไป จนกวาธนาคารจะไดรบชาระหนจนครบถวนแลว ขอ 5. ในกรณทการใหความยนยอม และ/หรอ การมอบอานาจแกธนาคารตามทกลาวในหนงสอฉบบนเปนกรณทตองทาเปนหนงสอ หรอตองมหลกฐานเปนหนงสอ ใหถอวาหนงสอยนยอมฉบบนเปนหนงสอใหความยนยอม และหนงสอมอบอานาจเพอการดงกลาว ในทกกรณ และการใหความยนยอมและ/หรอการมอบอานาจดงกลาว มอาจถกยกเลกเพกถอนโดยผ ยนยอมแตฝายเดยวไดจนกวาธนาคารจะไดรบชาระหน และ/หรอ คาเสยหายตามสญญากอหนครบถวนเรยบรอยแลว ผ ยนยอมไดเขาใจขอความในหนงสอยนยอมฉบบนโดยตลอดแลว จงไดลงลายมอชอใหไวเปนหลกฐาน ณ วน เดอน ป ทระบขางตน ลงชอ______________________________________________________________________________ผ ยนยอม ( ) ( ) ลงชอ__________________________________พยาน ( ) ลงชอ__________________________________พยาน ( ) ลงชอ__________________________________พยาน/คสมรสผใหความยนยอม ( )

DPU

151

หนงสอยนยอมมอบเงนฝากเปนประกนหนของผอน หนงสอฉบบนทาใหไวแกธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “ธนาคาร” เมอวนท_____________________________ โดย ______________________________________________________________________________ อาย_______ป ______________________________________________________________________________ อาย_______ป อยบานเลขท___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “ผ ยนยอม” ดงมขอความตอไปน โดยทผ ยนยอมเปนเจาของบญชเงนฝาก_________________________________ บญชเลขท _____________________________ ชอบญช______________________________________________________ ณ ธนาคารสาขา________________________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “เงนฝาก” และโดยท__________________________________________________________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “ลกหน” ไดทาสญญา _________________________________________________ ___________________________________กบธนาคาร เปนจานวนเงน/ในวงเงน ____________________ บาท (________________________________________________) ตามสญญาลงวนท _______________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “สญญากอหน” และโดยทผ ยนยอมไดทราบ และเขาใจขอความในสญญากอหนโดยตลอดแลว และประสงคทจะใหความยนยอมมอบเงนฝากใหแกธนาคาร เพอเปนหลกประกนการชาระหนของลกหนตามสญญากอหน พรอมทงมอบอานาจใหธนาคารจดการแกเงนฝากไดตามทจะกลาวตอไป ฉะนน โดยหนงสอน ผ ยนยอมจงขอใหความยนยอมพรอมทงมอบอานาจในการจดการแกเงนฝาก และขอใหสญญาแกธนาคารดงตอไปน ขอ 1. ผ ยนยอมขอมอบเงนฝากใหแกธนาคาร จานวนเงน_________________ บาท (________________________________________) เพอเปนหลกประกน ในการทลกหนจะชาระหนตามสญญากอหนใหแกธนาคาร รวมตลอดทงความเสยหาย อนเกดจากการทลกหนไมชาระหน หรอปฏบตผดสญญากอหน ขอหนงขอใด จนกวาลกหนไดชาระหนและปฏบตตามสญญากอหนโดยถกตองและครบถวนแลว ขอ 2. ในกรณทลกหนไมชาระหนตามสญญากอหน หรอไมปฏบตตามสญญากอหนขอหนงขอใดในประการททาใหธนาคารมสทธเรยกรองใหลกหน ชาระหนหรอคาเสยหายตามสญญากอหนไดแลว ผยนยอมขอใหความยนยอมและมอบอานาจใหธนาคารจดการแกเงนฝาก โดยการหกเงนจากเงนฝาก พรอมทงดอกเบยทเกดขนจากเงนฝาก (ถาม) ไปชาระหนตามสญญากอหน ไมวาจะเปนหน เงนตน ดอกเบย คาอปกรณแหงหน และคาเสยหาย ดงกลาวไดจนเตมจานวน ทงน โดยไมจาตองบอกกลาวใหผ ยนยอมทราบลวงหนากอน

DPU

152

ขอ 3. ในกรณทผ ยนยอมและ/หรอลกหนถกบคคลอนเรยกรอง หรอถกฟอง หรอกาลงจะถกฟอง ไมวาจะเปนคดแพง คดอาญา หรอคดลมละลาย หรอเมอมเหตหรอพฤตการณใด ๆ ทแสดงไดวา หรอทธนาคารเชอไดวา ลกหนไมสามารถหรอนาจะไมสามารถชาระหน หรอคาเสยหายตามสญญากอหนไดครบถวน ทงน ไมวาหนตามสญญากอหนจะครบกาหนดเวลาชาระแลวหรอไมกตาม ผ ยนยอมขอใหความยนยอมและ ขอมอบอานาจใหธนาคารจดการแกเงนฝากไดเชนเดยวกบการจดการเงนฝากตามทกลาวในขอ 2. ขอ 4. ในกรณทเงนฝากเปนประเภทเงนฝากประจา หรอใบรบฝากประจาทมกาหนดเวลาการฝากแนนอน และเงนฝากครบกาหนดเวลาการฝากแลว แตเปนเวลากอนทหนตามสญญากอหนถงกาหนดชาระ หรอถงกาหนดชาระแลว แตธนาคารยงไมไดรบชาระจนครบถวน ผ ยนยอมยนยอมใหธนาคารดาเนนการตออายเงนฝากอกระยะเวลาหนง เทากบกาหนดเวลาการฝากเดม และใหถอวาการตออายเชนวานมไดตลอดไป จนกวาธนาคารจะไดรบชาระหนจนครบถวนแลว ขอ 5. ในกรณทการใหความยนยอม และ/หรอ การมอบอานาจแกธนาคารตามทกลาวในหนงสอฉบบนเปนกรณทตองทาเปนหนงสอ หรอตองมหลกฐานเปนหนงสอ ใหถอวาหนงสอยนยอมฉบบนเปนหนงสอใหความยนยอม และหนงสอมอบอานาจเพอการดงกลาว ในทกกรณ และการใหความยนยอมและ/หรอการมอบอานาจดงกลาว มอาจถกยกเลกเพกถอนโดยผ ยนยอมแตฝายเดยวไดจนกวาธนาคารจะไดรบชาระหน และ/หรอ คาเสยหายตามสญญากอหนครบถวนเรยบรอยแลว ผ ยนยอมไดเขาใจขอความในหนงสอยนยอมฉบบนโดยตลอดแลว จงไดลงลายมอชอใหไวเปนหลกฐาน ณ วน เดอน ป ทระบขางตน ลงชอ____________________________________________________________________________ผ ยนยอม ( ) ( ) ลงชอ__________________________________พยาน

( ) ลงชอ__________________________________พยาน ( ) ลงชอ__________________________________พยาน/คสมรสผใหความยนยอม

( )

DPU

153

หนงสอยนยอมใหหกเงนจากบญชเงนฝาก

วนท_________________________________ เรยน ทานผจดการธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานก/สาขา___________________________ ขาพเจา__________________________________________________________________ เจาของบญชเงนฝากประเภท_____________________________ บญชเลขท___________________________ ชอบญช____________________________________________________________________ ซงมอยกบธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานก/สาขา___________________________ ซงตอไปในหนงสอนเรยกวา “ธนาคาร” ขอทาหนงสอยนยอมฉบบนใหไวกบธนาคาร เพอเปนหลกฐานวาในกรณท ______________________________ ผดนดหรอผดสญญา ไมชาระหนหรอเงนจานวนใด ๆ ซงในสญญาสนเชอหรอในบนทกหรอขอตกลงตาง ๆ อนเกยวของกบสญญาสนเชอ กาหนดให_________________________________________________ มหนาทตองชาระใหแกธนาคารแลว ขาพเจาตกลงยนยอมใหธนาคารดาเนนการดงตอไปน 1. หกเงนจากบญชเงนฝากดงกลาวขางตนหรอบญชเงนฝากอนของขาพเจาทมอยกบธนาคารไปชาระ 1.1 หนทกประเภท หรอทกลกษณะหนของ_______________________________ ทเปนหนอยกบธนาคารกรงเทพ จากด (มหาชน) สานก/สาขา ________________________________________ ตามจานวนเงนและเงอนไขท ________________________________________ ตองผอนชาระหนใหกบธนาคารหรอจานวนทผดนดทงหมดจนกวาจะหมดหน 1.2 คาเบยประกนอคคภย คาเบยประกนภยอน ๆ คาธรรมเนยมตาง ๆ คาอากรแสตมป คาเชาต นรภย ตลอดจนคาใชจายอน ๆ ท________________________________ จะตองชาระ 2. ในกรณทบญชเงนฝากของขาพเจาทธนาคารหกเงนฝากดงกลาวในขอ 1. เปนบญชประเภทกระแสรายวน ถาไมมเงนในบญชหรอมแตไมเพยงพอทจะใหหกเพอชาระหนดงกลาวขางตน ขาพเจา ยนยอมใหธนาคารทารายการหกหรอถอนเงนจากบญชกระแสรายวนของขาพเจา นาเขาชาระเงนตาม 1.1 และ/หรอ 1.2 จนครบถวน โดยใหถอเสมอนหนงวาเปนกรณทขาพเจาไดเบกเงนเกนบญชไปตามจานวนเงนทธนาคารไดหกไปชาระหน 3. การหกหรอถอนเงนจากบญชเงนฝากตาม 1. และ 2. ทกคราว ขาพเจายนยอมใหธนาคารดาเนนการไปกอนไดโดยแจงใหขาพเจาทราบในภายหลง

DPU

154

ขาพเจาไดอานขอความในหนงสอนโดยตลอดแลว ตรงตามเจตนาของขาพเจา จงไดลง ลายมอชอใหไวเปนสาคญและมอบหนงสอฉบบน ใหไวกบธนาคารเกบไวเปนหลกฐาน ลงชอ_____________________________________ผใหความยนยอม ( ) ลงชอ_____________________________________พยาน ( ) ลงชอ_____________________________________พยาน ( )

DPU

155

ภาคผนวก ข.

DPU

156

คาพพากษาฎกาทเกยวของ คาพพากษาฎกาท 2611/2522 นายเจรญ ศรสมบรณานนท โจทก ธนาคารกรงศรอยธยา จากด ผ รอง บรษท ธเนศพร จากด กบพวก จาเลย ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 657, 750 คดปรากฏขอเทจจรงวา จาเลยไดทาสญญากอสรางทางกบกรมทางหลวง และไดรบคาจางลวงหนาไปจากกรมทางหลวง โดยธนาคารผ รองไดออกหนงสอคาประกนไวตอกรมทางหลวงวา ถาจาเลยผดสญญา ธนาคารผ รองไดออกหนงสอคาประกนไวตอกรมทางหลวงวา ถาจาเลยผดสญญา ธนาคารผ รองจะรบผดชดใชเงนคนตามจานวนทจาเลยตองรบผดตอกรมทางหลวง จาเลยไดฝากเงนประเภทฝากประจา ไวกบธนาคารผ รองสองจานวน ปรากฏตามใบรบฝากประจา เลขท 906/2517 และ 1093/2518 ตามลาดบ จาเลยไดตกลงมอบเงนฝากพรอมใบรบฝากเง◌นประจาเลขท 906/2517 และ 1093/2518 ใหธนาคารผ รอง เพอเปนประกนความเสยหายของผ รองทจะตองรบผดใชเงนแกกรมทางหลวง เนองจากการออกหนงสอคาประกนจาเลยไว และยอมใหผ รองหกเงนจากบญชเงนฝากของจาเลยชาระคาเสยหายทธนาคารผ รองจะตองชดใชแทนไดทนท โดยไมตองบอกกลาวแกจาเลยกอน ทงจาเลยจะไมถอนเงนฝากประจารายนจนกวาธนาคารผ รองจะพนภาระความรบผดชอบตามหนงสอคาประกน ตอมาศาลชนตนไดมคาสงพทกษทรพยจาเลยเดดขาด และทางกรมทางหลวงไดแจงแกธนาคารผ รองวาจาเลยผดสญญา ขอใหธนาคารผรองในฐานะผ คาประกนชาระหนแทนจาเลย แตธนาคารผ รองยงมไดชาระ ปรากฏวาเจาพนกงานพทกษทรพยไดแจงอายดเงนทจาเลยฝากไวกบธนาคารผ รอง โดยใหธนาคารผ รองสงเงนใหเจาพนกงานพทกษทรพย ธนาคารผ รองไดโตแยงการอายดดงกลาว พรอมทงยนคารองขอใหศาลเพกถอนคาสงของเจาพนกงานพทกษทรพย

DPU

157

ศาลชนตน และศาลอทธรณพพากษายกคารอง ธนาคารผ รองฎกา ศาลฎกาพจารณาแลว มปญหาตามฎกาของผ รองวา การทจาเลยตกลงมอบเงนฝาก พรอมใบรบฝากเงนประจาแกธนาคารผ รองตามขอเทจจรงดงกลาว เปนการจานาเงนฝาก หรอไม ศาลฎกาเหนวาเงนทจาเลยฝากไวกบธนาคารผ รอง ยอมตกเปนกรรมสทธของผ รอง ผ รองคงมหนาทตองคนใหครบจานวน การทจาเลยตกลงมอบเงนฝากพรอมใบรบฝากแกผ รอง เพอเปนประกนความเสยหายอนจะเกดเนองจากการทธนาคารออกหนงสอคาประกนจาเลยนน เปนเรองความตกลงในการฝากเงนนนเอง ไมทาใหตวเงนตามจานวนในบญชเงนฝากตกเปนกรรมสทธของจาเลย โดยมผ รองยดไวเปนประกนการชาระหน ความตกลงดงกลาวไมเปนการจานาเงนฝาก คาพพากษาฎกาท 1474/2528 ขอเทจจรงมวา “จาเลยทาสญญากบธนาคารผคดคานไววา จาเลยยอมมอบเงนฝากประจาของจาเลยพรอมดวยใบรบฝากไวเปนประกนหนของจาเลยตอธนาคาร ถาจาเลยผดสญญา ยอมใหธนาคารผคดคานนาเงนจากบญชเงนฝากดงกลาวชาระหนไดทนท และตราบใดทธนาคารยงไมไดรบชาระหน จาเลยจะไมถอนเงนฝาก และจะไมกระทาการใดใหเปนการเสอมสทธในหลกประกน ศาลฎกาเหนวา หนงสอสญญาดงกลาวเปนการจานาสทธตามตราสาร ใบรบฝากเงนประจาของจาเลยเพอเปนประกนหนของจาเลยทมตอธนาคารผคดคานตาม ป.พ.พ. มาตรา 747, 750 ธนาคารผคดคานเปนผ รบจานาสทธตามตราสารนน จงเปนเจาหนมประกน ซงมสทธเหนอทรพยสนอนเปนหลกประกนตาม พ.ร.บ. ลมละลายฯ มาตรา 95 และมาตรา 110 วรรคสาม สทธซงจานาตามตราสารใบรบฝากเงน เปนมลหนซงตองชาระเปนเงนตาม ป.พ.พ. มาตรา 754 วรรคสอง จาเลยไดตกลงกบธนาคารผคดคานใหหกเงนฝากของจาเลยชาระหนได โดยไมตองนาไปขายทอดตลาดเพอบงคบจานา ธนาคารผคดคานจงมสทธหกเงนฝากประจาของจาเลยซงจานาไวนนเอาชาระหนธนาคารไดในฐานะเปนหนมประกน

DPU

158

ธนาคารผคดคานซงเปนเจาหนจาเลยอยกอนพทกษทรพย มสทธหกกลบลบหน กบจาเลยไดตาม พ.ร.บ. ลมละลายฯ มาตรา 102 โดยไมจาเปนตองอาศยความยนยอมของจาเลย และสทธในการขอหกกลบลบหนตามมาตราน ยอมกระทาไดแมจะเปนเวลาหลงพทกษทรพยแลว เจาพนกงานพทกษทรพยจงไมมสทธขอเพกถอนการหกกลบลบหนตามมาตรา 115” คาพพากษาฎกาท 5438/2534 คดสบเนองมาจากศาลชนตนพพากษาใหจาเลยทงสองรวมกนชาระเงน แตจาเลยทงสองไมชาระ โจทกจงบงคบคดโดยขอใหยดทรพยของจาเลยทงสอง และขอใหอายดเงนคาประกนสญญากอสรางโรงเรยนของจาเลยท 1 ศาลชนตนมคาสงใหอายดเงนคาประกนสญญากอสรางดงกลาว หามมใหผ รองสงมอบเงนดงกลาวใหจาเลยท 1 แตใหชาระเงนหรอสงมอบแกเจาพนกงานบงคบคด ธนาคารทหารไทย ผ รองยนคารองวา จาเลยท 1 ไดเปดบญชเงนฝากประจาไวกบผ รอง โดยมขอตกลงและหนงสอใหความยนยอมวาจาเลยท 1 มอบใบรบฝากประจาและเงนฝากในบญชไวเปนหลกประกนหนของจาเลยท 1 ทมตอผ รอง ยนยอมใหผ รองหกเงนตามใบรบฝากประจารวมทงดอกเบยทเกดขนชาระหนสนตาง ๆ ของจาเลยท 1 ตราบใดทจาเลยท 1 ยงมหนสนอยกบผ รอง จาเลยท 1 จะไมถอนเงนฝากจากบญชดงกลาวเปนการจานาสทธตามตราสาร ผ รองจงไมสามารถสงมอบเงนตอเจาพนกงานบงคบคดได ตามคารองนจงมประเดนวา จาเลยไดจานาสทธทจะไดรบเงนฝากประจาคนจากธนาคารผ รงไวกบธนาคารผ รองหรอไม ซงผ รองเหนวาเปนการจานาสทธฯ จงอางวาไมสามารถสงมอบเงนตอเจาพนกงานบงคบคดได ศาลชนตนพจารณาแลว มคาสงวาเงนฝากประจาในธนาคารผ รองตกเปนกรรมสทธของผ รอง ขอตกลงใหเงนฝากและสมดคสอบบญชเงนฝากประจาทมอบแกผ รองเปนประกนหนของจาเลยท 1 ทมตอผ รอง ไมทาใหเงนฝากตกเปนกรรมสทธของผฝากทจะมอบเปนการจานาแกผ รองได กรณจงไมใชการจานาสทธซงมตราสาร และแมจะเปนการจานา เจาหนตามคาพพากษากมสทธอายดทรพยของลกหนตามคาพพากษาได ดงนน โจทกจงมสทธอายดเงนฝากประจาของจาเลยท 1 ได ใหยกคารอง ผ รองอทธรณ

DPU

159

ศาลอทธรณวนจฉยวา การทจาเลยท 1 เปดบญชเงนฝากประจาไวกบผ รอง แลวมอบใบรบฝากประจาใหผ รองไว โดยมขอตกลงกนตามหนงสอใหความยนยอม ฯลฯ นน จะเปนการจานาสทธตามตราสารดงขออางของผ รองหรอไมกตาม จาเลยท 1 กยงคงมสทธเรยกรองเงนตามใบรบฝากประจาจากผ รองได โจทกจงมสทธขอใหอายดเงนจานวนดงกลาวได พพากษายน ผ รองฎกา ศาลฎกากลาววา ปญหาทจะวนจฉยตามฎกาขอแรกมวา การทจาเลยท 1 เปดบญชเงนฝากประจาไวกบผ รอง และมอบใบรบฝากประจาและเงนฝากในบญชดงกลาวใหผ รองไวเปนหลกประกนการชาระหนทจาเลยท 1 มตอผ รอง เปนการจานาเงนฝากประจา หรอเปนการจานาสทธซงมตราสารตามมาตรา 750 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยหรอไม ศาลฎกาเหนวาเมอจาเลยท 1 ฝากเงนไวกบผ รองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 672 ใหสนนษฐานไวกอนกวา ผ รบฝากเงนไมพงตองสงคนอนเดยวกนกบทรบฝาก ผ รบฝากมสทธจะเอาเงนซงฝากนนออกใชกได ฉะนนเงนทฝากจงตกเปนของผ รอง ผ รองคงมแตหนาทคนเงนใหครบจานวนเทานน การทจาเลยท 1 ตกลงมอบเงนฝากพรอมสมดบญชฝากประจาไวแกผ รองกเพยงเพอเปนประกนหนทจาเลยท 1 จะพงมตอผ รอง แมจาเลยท 1 ตกลงยนยอมใหผ รองหกเงนจากบญชดงกลาวมาชาระหนของจาเลยท 1 ไดโดยไมตองบอกกลาวตามหนงสอใหความยนยอมของจาเลยท 1 เอกสารหมาย ร.7 กเปนเรองความตกลงในการฝากเงนเพอเปนประกนนนเอง หาทาใหตวเงนตามจานวนในบญชเงนฝากยงคงเปนของจาเลยท 1 อนผ รองยดถอไวเปนประกนการชาระหนไม ความตกลงดงกลาวจงไมเปนการจานาเงนฝาก และการทจาเลยท 1 มอบใบรบฝากประจาใหผ รองยดถอไวเปนประกนหนของจาเลยท 1 กมใชเปนการจานาสทธซงมตราสาร ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 อกเชนกน เพราะใบรบฝากประจาเปนเพยงหลกฐานการรบฝากเงนและถอนเงนทผ รองออกใหจาเลยท 1 ยดถอไวเพอความสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชฝากประจาของจาเลยท 1 เทานน ไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ฎกาขอนของ ผ รองฟงไมขน

DPU

160

คาพพากษาฎกาท 2051/2537 บรษทเงนทนหลกทรพย จกรวาลทรสต จากด โจทก ธนาคารกรงไทย จากด เจาหน บรษท สหพนธจกรวาล จากด จาเลย แพง จานาสทธซงมตราสาร (มาตรา 750) พ.ร.บ.ลมละลายฯ เจาหนมประกน (มาตรา 96 (3)) สทธซงมตราสารยอมหมายถงตราสารทใชเทนสทธหรอทรพยซงเปนเอกสารททาขนตามแบบพธในกฎหมาย และเปนตราสารทโอนกนไดดวยวธของตราสารนน ไมหมายความถงเอกสารธรรมดาททาขนเพอเปนพยานหลกฐานแหงสทธทว ๆ ไป สทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนต และสญญาเชาซอทลกหนมอบใหเจาหนเพอประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหนนน หาไดมลกษณะเปนสทธซงมตราสารในความหมาย ดงกลาวไม แมสทธดงกลาวอาจโอนแกกนไดกเปนเพยงการโอนสทธเรยกรองธรรมดาเทานน การทลกหนมอบสทธการโอนกรรมสทธรถยนตพรอมทะเบยนรถยนตและสญญาเชาซอแกเจาหน เพอเปนประกนการชาระหนตามตวสญญาใชเงนทโจทกออกใหแกเจาหน จงไมเปนการจานาสทธซงมตราสารตาม ป.พ.พ. มาตรา 750 เจาหนจงไมมสทธขอรบชาระหนอยางเจาหนมประกนตาม พ.ร.บ.ลมละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 96 (3) คาพพากษาฎกาท 4102/2539 นางอมพวน มหาชย โจทก ธนาคารกรงเทพฯ พาณชยการ จากด ผ รอง นายพนธ ใจอนผล จาเลย

DPU

161

แพง ฝากเงน จานาสทธซงมตราสาร (มาตรา 672, 750) จาเลยฝากเงนไวกบผ รอง เงนทฝากจงตกเปนของผ รอง ผ รองคงมแตหนาทคนเงนใหครบจานวน การทจาเลยทาสญญาจานาและมอบสมดคฝากเงนประจาไวแกผ รองกเพยงเพอประกนหนทมตอผ รอง แมจะยนยอมใหผ รองนาเงนจากบญชดงกลาวมาชาระหนไดโดยไมตองบอกกลาว กเปนเรองความตกลงในการฝากเงนเพอเปนประกนไมเปนการจานาเงนฝาก อกทงสมดคฝากเงนประจากเปนเพยงหลกฐานการรบฝากและถอนเงนทผ รองออกใหจาเลยยดถอไวเพอสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชของจาเลยเทานน ไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ผร◌องจงไมเปนเจาหนบรมสทธจานา ไมมสทธไดรบชาระหนกอนโจทก __________________________ คดสบเนองมาจากโจทกฟองจาเลยใหใชเงนตามหนงสอรบสภาพหน 2,907,047 บาท พรอมดอกเบย แลวไดมการประนประนอมยอมความกน และศาลพพากษาตามยอมเมอวนท 22 มนาคม 2536 ใหจาเลยผอนชาระหนจานวนดงกลาวพรอมดอกเบย จาเลยไมชาระ โจทกขอหมายตงเจาพนกงานบงคบคดเพอยดทรพยของจาเลยมาชาระหน และเจาพนกงานบงคบคดไดอายดเงนฝากประจาทจาเลยไดทาสญญาจานาสทธตามตราสารการฝากเงนไวแกผ รอง ผ รองยนคารองขอวา จาเลยทาสญญาจานาสทธตามตราสารการฝากเงนตามบญชทเปดไวกบผ รอง เปนประกนเงนกของลกหนทมตอผ รองรวม 15 ราย ซงลกหนแตละราย และจาเลยผดสญญาไมผอนชาระหนตามขอตกลง และอยระหวางผ รองกาลงดาเนนการเพอหกเงนฝากในบญชเงนฝากประจาของจาเลยทไดจานาไวนนชาระหนแกผ รอง ขอใหผ รองไดรบชาระหน บรมสทธจานาจานวน 594,617.89 บาท กอนโจทกและเจาหนรายอน ๆ หากโจทกสละสทธในการบงคบคดหรอเพกเฉยไมดาเนนการบงคบคด ผ รองขอสวมสทธในการบงคบคดแทน โจทกยนคาคดคานวา จาเลยทาสญญาจานาสทธตามตราสารการฝากเงน ตามเอกสารทายคารองขอ แตผ รองไมใชเจาหนบรมสทธจานา ขอใหยกคารองขอ

DPU

162

ศาลชนตนมคาสงใหผ รองไดรบชาระหนบรมสทธจานา จานวนเงน 594,617.89 บาท กอนโจทกและเจาหนรายอน ๆ หากโจทกสละสทธในการบงคบคดหรอเพกเฉยไมดาเนนการบงคบคด ใหผ รองสวมสทธในการบงคบคดแทน โจทกอทธรณ ศาลอทธรณภาค 2 พพากษากลบใหยกคารองขอ ผ รองฎกา ศาลฎกาวนจฉยวา “คดนผ รองและโจทกไมสบพยาน คความแถลงรบขอเทจจรงกนวา ลกหน 15 ราย ทาสญญาก เงนผ รอง โดยมจาเลยทาสญญาคาประกน และทาสญญาจานาสทธตามตราสารการฝากเงนไวแกผ รองตามเอกสารหมาย ร.1 ถง ร.45 มปญหาวนจฉยตามฎกาของผ รอง สรปไดวา ผ รองเปนเจาหนบรมสทธจานามสทธไดรบชาระหนกอนโจทกหรอไม โดย ผ รองฎกาวา การทจาเลยนาเงนมาฝากประจาไวแกผ รอง ผ รองออกหลกฐานใหแกจาเลยเปนสมดคฝากเงนประจาใหจาเลยยดถอไว กรรมสทธเงนฝากยงเปนของจาเลยอย การทจาเลยมอบสมดคฝากเงนประจาใหแกผ รองไวเปนประกนการชาระหนของลกหนทมตอผ รอง เปนการจานาเงนฝากประจาหรอจานาสทธซงมตราสาร ผ รองจงเปนเจาหนบรมสทธจานาในตราสารเงนฝากของจาเลย ศาลฎกาเหนวา เมอจาเลยฝากเงนไวกบผ รองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 672 ใหสนนษฐานไวกอนวาผ รบฝากไมพงตองสงคนเปนเงนทองตราอนเดยวกนกบทฝาก ผ รบฝากมสทธเอาเงนซงฝากนนออกใชกได ฉะนนเงนทฝากจงตกเปนของผ รอง ผ รองคงมแตหนาทคนเงนใหครบจานวนเทานน การทจาเลยทาสญญาจานาและมอบสมดคฝากเงนประจาไวแกผ รองกเพยงเพอประกนหนทลกหน 15 ราย มตอผ รอง แมจาเลยจะตกลงยนยอมใหผ รองนาเงนจากบญช ดงกลาวมาชาระหนของจาเลยทมตอผ รองโดยไมตองบอกกลาวตามสญญาจานา สทธตราสารการฝากเงนกเปนเรองความตกลงในการฝากเงนเพอเปนประกนนนเอง หาทาใหตวเงนตามจานวนในบญขเงนฝากยงคงเปนของจาเลยอนผ รองไดยดไวเปนประกนการชาระหนไม ความตกลง ดงกลาวจงไมเปนการจานาเงนฝาก และการทจาเลยมอบสมดคฝากเงนประจาใหผ รองยดถอไวเปนประกนหนของลกหน 15 ราย กมใชเปนการจานาสทธซงมตราสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 อกเชนกน เพราะสมดคฝากเงนประจาเปนเพยงหลกฐานการรบฝากและ

DPU

163

ถอนเงนทผ รองออกใหจาเลยยดถอไว เพอสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชเงนฝากประจาของจาเลยเทานน ไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ผ รองจงไมเปนเจาหนบรมสทธจานา ไมมสทธไดรบชาระหนกอนโจทก ศาลอทธรณภาค 2 พพากษาชอบแลว ฎกาของผ รองฟงไมขน” พพากษายน คาพพากษาฎกาท 9722-9731/2539 นางสาวอานสรา โลวฒนะศร โจทก ธนาคารศรนคร จากด (มหาชน) ผ รอง บรษท ไดนามคสรเสรช คอรปอเรชน (ไทยแลนด) จากด จาเลย แพง จานา จานาสทธซงมตราสาร (มาตรา 747, 750) วธพจารณาความแพง บรมสทธ ออกหมายบงคบคด (มาตรา 289, 312) เงนทจาเลยฝากตกเปนของธนาคารผ รองซงเปนผ รบฝากแลว ผ รองคงมหนาทแตคนเงนใหครบจานวนเทานน การทจาเลยตกลงมอบเงนฝากพรอมสมดบญชฝากประจาไวแกผ รองโดยใชขอความวาเปนการจานากเพยงเพอประกนหนทจาเลยจะพงมตอผ รอง แมจะตกลงยนยอมใหผ รองนาเงนจากบญชดงกลาวมาชาระหนโดยไมตองบอกกลาว หาทาใหตวเงนตามจานวนในบญชเงนฝากยงเปนของจาเลยอนผ รองจะยดไวเปนประกนการชาระหนไม และโดยสภาพแลวสทธการถอนเงนจากบญชเงนฝากยอมไมอาจสงมอบแกกนไดอยางสทธซงมตราสาร ความตกลง ดงกลาวจงไมเปนการจานาเงนฝากตาม ป.พ.พ. มาตรา 747 และการทจาเลยมอบใบรบฝากประจาใหผ รองยดถอไวเปนประกนหนของจาเลยกมใชเปนการจานาสทธซงมตราสารตาม ป.พ.พ. มาตรา 750 ผ รองจงไมใชเจาหนบรมสทธจากการจานาตาม ป.ว.พ. มาตรา 289

DPU

164

คาพพากษาฎกาท 1063/2540 นายยงยทธ ศรทองคา โจทก ธนาคารกรงไทย จากด จาเลย แพง ฝากเงน จานาสทธซงมตราสาร กรรมสทธรวม (มาตรา 672, 750, 1357) ญ. กบโจทกรวมกนฝากเงนไวแกธนาคารกรงเทพ กรรมสทธในตวเงนฝากยอมตกเปนของธนาคารกรงเทพไปแลว ธนาคารผ รบฝากคงมหนาทเพยงตองคนเงนใหครบจานวนเทานน การท ญ. นาสมดเงนฝากประจามอบไวแกธนาคารกรงไทย จาเลย จงมใชการจานาเงนฝาก และแมในสญญาระหวาง ญ. กบจาเลยจะมขอความวา “จานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากน ไวกบธนาคารกรงไทย (เจาหน) เพอเปนประกนหนของ หจก.ส. (ลกหน)… ตอธนาคารนเปนจานวนเงน 1,000,000.- บาท บญชเงนฝากประจา 3 เดอน จานวนเงนในบญช 1,000,000.- บาท…” กตาม ลกษณะดงกลาวกหาใชเปนการจานาสทธซงมตราสารดงท ป.พ.พ. มาตรา 750 บญญตไวไม เพราะสมดเงนฝากเปนเพยงเอกสารหลกฐานแสดงถงการรบฝากและถอนเงนทผ รบฝากให ผฝากยดถอไวเพอความสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชฝากประจาของผฝาก และแสดงถงการเปนลกหนหรอเจาหนระหวางผฝากกบธนาคารผ รบฝากเทานน จงเปนเอกสารธรรมดาททาขนเพอเปนหลกฐานแหงสทธทวไป มใชสทธซงมตราสารทใชแทนสทธหรอทรพยซงเปนเอกสารททาขนตามแบบพธในกฎหมายและโอนกนไดดวยวธของตราสาร แมสญญาดงกลาวจะไมใชสญญาจานา แตการท ญ. ซงเปนเจาของรวมในสมดเงนฝากคนหนงมอบสมดเงนฝากใหจาเลยไวตามสญญาเมอ ป.พ.พ. มาตรา 1357 ใหสนนษฐานวาเจาของรวมมสวนเทากน กรณจงผกพนและบงคบกนไดในสวนของ ญ. เพราะมใชสญญาทขดตอกฎหมาย จาเลยจงมสทธโดยชอบตามสญญาทจะยดถอสมดเงนฝากไว โจทกซงเปนเจาของรวมอกคนหนงจะขอใหจาเลยสงมอบสมดเงนฝากใหโจทกไมได __________________________

DPU

165

โจทกฟองวา โจทกและนางสาวญาณ ศรทองคา มกรรมสทธรวมกนในจานวนเงนทฝากไวแกธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา ตอมานางสาวญาณไดลกลอบนาสมดเงนฝากไปจานาสทธการถอนเงนฝากจากบญชไวแกธนาคารกรงไทย จากด สาขาสะพานใหม ซงเปนสาขาหนงของจาเลยเพอคาประกนหนของหางหนสวนจากด สวภาการโยธา ทมตอจาเลยโดยไมไดรบความยนยอมจากโจทก สญญาจานาสทธการถอนเงนฝากจงตกเปนโมฆะ ขอใหพพากษาวาสญญาจานาสทธการถอนเงนจากบญชเงนฝากประจา 3 เดอน บญชเลขท 283-228229-3 สมดเงนฝากประจา 3 เดอน ของธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา จานวนเงน 1,000,000.- บาท ตกเปนโมฆะ หรอใหเพกถอนการจานาสทธทจะถอนเงนฝากจากสมดเงนฝากประจาดงกลาว กบใหจาเลยสงมอบสมดเงนฝากประจาดงกลาวคนแกโจทก หากไมสงคนใหถอเอาคาพพากษาเปนการแสดงเจตนาของจาเลย จาเลยใหการวา ขอตกลงระหวางโจทกกบนางสาวญาณ เรองการเบกจายเงน ไมไดแจงใหจาเลยซงรบจานาโดยสจรตทราบ จงไมผกพนจาเลย นางสาวญาณจะลกสมดเงนฝากไปจากโจทกจรงหรอไม ไมทราบ จาเลยไดแจงการจานาสทธการถอนเงนฝากแกธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา แลว โจทกไมไดใชสทธบอกลางสญญาจานาภายใน 1 ป สญญาจานาสทธการถอนเงนฝากยงคงสมบรณในสวนทนางสาวญาณ มสทธในเงนฝากจานวน 1,000,000.- บาท พรอมดวยดอกเบย เมอหางหนสวนจากด สวภาการโยธา ผดนดไมชาระหน จาเลยจงมสทธยดหนวงสมดเงนฝากทนางสาวญาณจานาไว และนาเงนในบญชหกชาระหนใหแกจาเลยได ขอใหยกฟอง ศาลชนตนพจารณาแลว พพากษายกฟอง โจทกอทธรณ ศาลอทธรณพพากษากลบ ใหจาเลยสงมอบสมดเงนฝากประจา 3 เดอน บญชเลขท 283-228229-3 ของธาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา แกโจทก หากจาเลยไมสงมอบใหถอเอาคาพพากษาเปนการแสดงเจตนาของจาเลย จาเลยฎกา

DPU

166

ศาลฎกาวนจฉยวา “คดมปญหาขอกฎหมายวา การจานาสทธทจะถอนเงนในบญชเงนฝากตามฟองระหวางนางสาวญาณ ศรทองคา กบจาเลยชอบหรอไม เมอขอเทจจรงเปนทยตวา วนท 12 ตลาคม 2532 โจทกและนางสาวญาณไดนาเงนจานวน 1,000,000.- บาท ไปฝากประจาไวแกธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา บญชเลขท 283-228229-3 โดยมเงอนไขวา การสงจายเงนและปดบญชโจทกและนางสาวญาณจะตองลงชอรวมกนตามเอกสารหมาย จ.1 และธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา ไดออกสมดคฝากไวใหตามเอกสารหมาย ล.11 ตอมาวนท 15 กมภาพนธ 2534 นางสาวญาณไดนาสมดเงนฝากตามเอกสารหมาย ล.11 ดงกลาวไปจานาสทธการถอนเงนฝากจากบญชไวแกธนาคารกรงไทย จากด สาขาสะพานใหม ซงเปนสาขาหนงของจาเลยเพอคาประกนหนของหางหนสวนจากด สวภาการโยธา ทมตอจาเลย โดยไมไดรบความยนยอมจากโจทก ตามเอกสารหมาย จ.10 หรอ ล.12 ดงน เหนวา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 747 การจานาผ จานาจะตองสงมอบสงหารมทรพยสงหนงใหแกบคคลอกคนหนงเรยกวาผ รบจานาเพอเปนประกนการชาระหน คดนแมนางสาวญาณสงมอบสมดเงนฝากตามเอกสารหมาย ล.11 ใหแกจาเลยไปแลวกตาม แตเมอนางสาวญาณกบโจทกไดรวมกนฝากเงนตามจานวนในสมดเงนฝากดงกลาวไวแกธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา กรรมสทธในตวเงนฝากยอมตกเปนกรรมสทธของธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา ไปแลว ธนาคารผ รบฝากคงมหนาทเพยงตองคนเงนใหครบจานวนเทานน การทนางสาวญาณนาสมดเงนฝากประจาดงกลาวมอบใหไวแกจาเลยจงมใชการจานาเงนฝาก และแมตามเอกสารหมาย จ.10 หรอ ล.12 จะมขอความวา “จานาสทธทจะถอนเงนจากบญชเงนฝากนไวกบธนาคารกรงไทย จากด (เจาหน) เพอเปนประกนหนของหางหนสวนจากด สวภาการโยธา (ลกหน) ซงเปนลกหนอยในขณะน หรอเปนลกหนในเวลาใดเวลาหนงตอไปภายหนาตอธนาคารนเปนจานวนเงน 1,000,000.- บาท (หนงลานบาทถวน) บญชเงนฝากประจา 3 เดอน เลขท 283-228229-3 ธนาคารกรงเทพ จากด สาขาฉะเชงเทรา จานวนเงนในบญช 1,000,000.- บาท (หนงลานบาทถวน)…” ลกษณะดงกลาวกหาใชเปนการจานาสทธซงมตราสารดงทประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 บญญตไวไม เพราะสมดเงนฝากดงกลาวเปนเพยงเอกสารหลกฐานแสดงถงการรบฝากและถอนเงนทผ รบฝากใหผฝากยดถอไวเพอความสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชฝากประจาของผฝาก และแสดงถงการเปนลกหนหรอเจาหนระหวางผฝากกบธนาคารผ รบฝากเทานน จงเปนเอกสารธรรมดาททาขนเพอเปนหลกฐานแหงสทธทวไป มใชสทธซงมตราสารทใชแทนสทธหรอทรพยซงเปนเอกสารททาขนตามแบบพธในกฎหมาย และโอนกนไดดวยวธของ

DPU

167

ตราสาร แมเอกสารหมาย จ.10 หรอ ล.12 จะไมใชสญญาจานาดงทวนจฉยมาแลว แตการท นางสาวญาณ ซงเปนผฝากเงนตามสมดเงนฝากทพพาทรวมกบโจทกไดทาสญญาตามเอกสารหมาย จ.10 หรอ ล.12 ไวกบจาเลย และมอบสมดเงนฝากใหจาเลยไวตามสญญา ในเมอนางสาวญาณเปนเจาของรวมในสมดเงนฝากคนหนงซงตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1357 ใหสนนษฐานวาเจาของรวมมสวนเทากน กรณจงผกพนและบงคบกนไดในสวนของนางสาวญาณ เพราะมใชสญญาทขดตอกฎหมาย จาเลยจงมสทธโดยชอบตามสญญาทจะยดถอสมดเงนฝากไว โจทกซงเปนเจาของรวมอกคนหนงจะขอใหจาเลยสงมอบสมดเงนฝากใหโจทกไมได ทศาลอทธรณใหจาเลยสงมอบสมดเงนฝากแกโจทกไมตองดวยความเหนของศาลฎกา ฎกาของจาเลยฟงขน” พพากษากลบ ใหบงคบคดตามคาพพากษาศาลชนตน คาพพากษาฎกาท 694/2544 นายคารณ ทองใบ โจทก ธนาคารอาคารสงเคราะห ผ รอง นายวรกจ หรอกอบกจ ทองใบ จาเลย แพง จานา จานาสทธซงมตราสาร (มาตรา 747, 750) วธพจารณาความแพง สทธของบคคลภายนอก (มาตรา 287) คดสบเนองมาจากศาลชนตนมคาพพากษาตามสญญาประนประนอมยอมความใหจาเลยชาระเงนจานวน 4,745,959 บาท พรอมดอกเบยในอตรารอยละ 15 ตอป จากตนเงนจานวน 3,000,000 บาท นบตงแตวนท 27 มนาคม 2541 เปนตนไป จนกวาจะชาระเสรจแกโจทก แตจาเลยไมชาระ ตอมาวนท 25 มถนายน 2541 โจทกขอใหศาลชนตนออกหมายตงเจาพนกงานบงคบคดยดอายดทรพยสนของจาเลย เจาพนกงานบงคบคดอายดเงนฝากของจาเลย ซงอยใน

DPU

168

บญชธนาคารผ รอง สาขาเพชรบร ตามบญชเงนฝากออมทรพยเลขท 79-11-00561-1 จานวน 4,199,064.08 บาท ผ รองยนคารองวา การทเจาพนกงานบงคบคดอายดเงนฝากของจาเลยไมชอบดวยกฎหมาย เนองจากมลหนระหวางโจทกและจาเลยไมมอยจรง พฤตการณของโจทกและจาเลยเปนการสมคบกนกอใหเกดความเสยหายแกผ รอง จาเลยฝากเงนประเภทออมทรพย บญชเลขท 99-11-00561-1 เปนเวลาไมนอยกวา 1 ป เพอเปนประกนการชาระหนของลกคาของจาเลย ซงก ยมเงนจากผ รองเปนจานวนรอยละ 10 ของตนเงนทลกคาแตละรายก ไปจากผ รอง โดยยอมรบผดอยางลกหนรวมกบลกคา พรอมกนนจาเลยยงเอาสทธเรยกรองทจะไดรบเงนฝากคนจากผ รองมาจานาเปนประกนไวกบผ รอง ซงสทธเรยกรองดงกลาวเปนสงหารมทรพย โดยจาเลยสงมอบสมดคฝากอนเปนหลกฐานการฝากใหแกผ รอง และยนยอมใหผ รองหกเงนจากบญชเงนฝากเพอชาระหน เมอลกคาผดสญญากบผ รอง เมอจาเลยจานาสทธเรยกรองโดยชอบดวยกฎหมาย จงเปนทรพยสทธทผ รองในฐานะเจาหนบรมสทธชอบทจะยดของจานาคอสทธเรยกรองและวตถแหงสทธเรยกรองคอจานวนเงนทผ รองจะตองสงคนแกจาเลยทงหมด จนกวาจะไดรบชาระหนครบถวน ขอใหเพกถอนการอายดเงนฝากดงกลาว โจทกยนคดคานวา ผ รองใชสทธโดยมชอบ เนองจากคาพพากษาของศาลชนตนถงทสดแลว ผ รองมไดอยในฐานะคความ และมไดมสวนไดเสยทจะโตแยง พฤตการณแหงคดจาเลยไมไดนาเงนฝากจานาไวกบผ รอง แตเปนเพยงประกนตามเงอนไขของสญญาคาประกนซงกาหนดเวลาเพยง 1 ป เทานน และระยะเวลากลวงเลยไปแลว ผ รองไมมสทธทจะยดหนวงเงนดงกลาว ขอใหยกคารอง ศาลชนตนพจารณาแลว มคาสงใหเพกถอนการอายดเงนฝากออมทรพยบญชธนาคารผ รอง สาขาเพชรบร บญชเลขท 79-11-00561-1 ชอบญช เจาสาราญซนไลต หกฝากคาโครงการ 10% คาฤชาธรรมเนยมใหเปนพบ โจทกอทธรณ ศาลอทธรณภาค 7 พพากษากลบ ใหยกคารอง

DPU

169

ผ รองฎกา ศาลฎกาวนจฉยวา “ขอเทจจรงรบฟงเปนยตวา จาเลยทาหนงสอสญญาคาประกนกบผ รองไวตามเอกสารหมาย ร.5 โดยมสาระสาคญตามสญญาขอท 6 วาจาเลยสญญาวาจะฝากเงนประเภทออมทรพยกบผ รอง ตามบญชเงนฝากออมทรพยเลขท 79-11-00561-1 เปนเวลาไมนอยกวา 1 ป เพอเปนประกนการชาระหนของผกทกรายเปนจานวนเงนในอตรารอยละ 10 ของตนเงนทผกแตละรายก ไปจากผ รอง และจาเลยยอมใหผ รองหกเงนจานวนนเพอชาระหน เมอ ผก รายหนงรายใดหรอทงหมดทกรายผดสญญากบผ รอง….และขอท 7 วา เพอเปนหลกประกนตามสญญา จาเลยยอมมอบสมดคฝากออมทรพยตามขอ 6. ใหผ รองยดถอตลอดไปจนกวาผ รองจะไดรบชาระหนจากผกครบถวน และตกลงยนยอมใหผ รองหกเงนจากบญชออมทรพยดงกลาว ชดใชความเสยหายทเกดขน….มปญหาทตองวนจฉยตามฎกาของผ รองวา ผ รองมสทธขอใหเพกถอนการอายดเงนฝากหรอไม เหนวา สาหรบเงนฝากตามบญชเงนฝากประเภทออมทรพยทจาเลยฝากไวกบผ รองนนยอมตกเปนกรรมสทธของผ รองมาตงแตมการฝากเงนแลว จาเลยผฝากคงมเพยงสทธทจะถอนเงนทฝากไปได และผ รองมหนาทตองคนเงนทขอถอนเทานน จงมใชการสงมอบสงหารมทรพยของจาเลยใหแกผ รองตามลกษณะจานาแตอยางใด กรณมใชจานาเงนฝาก สวนสมดคฝากออมทรพยทจาเลยมอบไวแกผ รอง กเปนเพยงการตกลงมอบสทธทจะไดรบเงนฝากคนใหไวแกโจทกเพอประกนหนของผกทกราย ทงสทธดงกลาวกเปนสงหารมทรพยทไมมรปรางอนจะสงมอบแกกนไดโดยเฉพาะไมใชสทธซงมตราสารตามกฎหมาย จงไมเปนการจานาสทธซงม ตราสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 ดงนน เมอขอเทจจรงฟงไมไดวาจาเลยจานาเงนฝาก หรอจานาสทธซงมตราสารไวแกผ รองดงทวนจฉยมาแลว ผ รองจะอางบรมสทธจานามาบงคบเหนอทรพยสนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 287 ไมได ผ รองไมมสทธขอใหเพกถอนการอายดเงนฝาก ศาลอทธรณภาค 7 พพากษายกคารอง ชอบแลว ฎกาของผ รองฟงไมขน” พพากษายน

DPU

170

คาพพากษาฎกาท 3293/2545 บรษท ซโน-ไทย เอนจเนยรงแอนดคอนสตรคชน จากด กบพวก ผ รองขอ ธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) เจาหนรายท 88 ผ รอง เจาพนกงานพทกษทรพย ผคดคาน บรษท ซโน-ไทย เอนจเนยรงแอนดคอนสตรคชน จากด ลกหน แพง ฝากเงน จานา จานาสทธซงมตราสาร (มาตรา 672, 747, 750) พ.ร.บ. ลมละลายฯ (มาตรา 6) เงนฝากของลกหนทฝากไวกบธนาคารผ รอง ยอมตกเปนกรรมสทธของผ รอง ตงแตทมการฝากเงน ลกหนมสทธทจะถอนเงนทฝากไปได ผ รองคงมหนาทตองคนเงนใหครบจานวนเทานน ตาม ป.พ.พ. มาตรา 672 การสงมอบสมดเงนฝากจงมใชเปนการสงมอบเงนฝากซงเปนสงหารมทรพย สมดเงนฝากเปนเพยงหลกฐานการรบฝาก และถอนเงนทผ รบฝากออกใหแก ผฝากยดถอไวเพอสะดวกในการฝากและถอนเงนในบญชของผฝาก สมดเงนฝากจงไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ขอตกลงทลกหนมอบสมดเงนฝากใหผ รองยดถอไวเปนประกนหน ตอผ รองจงไมใชเปนการจานาสทธซงมตราสารตาม ป.พ.พ. มาตรา 750 ผ รองจงมใชเจาหนมประกนตามมาตรา 6 แหง พ.ร.บ. ลมละลายฯ

___________________________ คดสบเนองมาจากศาลลมละลายกลางมคาสงใหฟนฟกจการของลกหน ผ รองไดยนคาขอชาระหนในการฟนฟกจการตอเจาพนกงานพทกษทรพยผคดคานในมลหนสญญาก เบกเงนเกนบญช จานวน 20,019,686.29 บาท หนสญญาคาประกน จานวน 5,099,625.90 บาท และหนภาระคาประกน จานวน 353,110,868.32 บาท พรอมดอกเบยในอตรารอยละ 15 ตอป จาก ตนเงน 378,230,180.51 บาท นบแตวนทศาลมคาสงฟนฟกจการ จนกวาจะไดรบชาระเสรจใน

DPU

171

ฐานะเจาหนมประกน โดยมหลกทรพยคอ สทธการรบเงนฝากออมทรพย และสทธรบเงนฝากประจา ผคดคานพจารณาแลว มคาสงอนญาตใหผ รองไดรบชาระหนในฐานะเจาหนไมมประกนในมลหนสญญาก เบกเงนเกนบญช จานวน 20,019,686.29 บาท หนสญญาคาประกน จานวน 5,000,000.- บาท และหนภาระคาประกน จานวน 353,110,868.32 บาท พรอมดอกเบยในอตรารอยละ 15 ตอป ของตนเงน 20,190,686.29 บาท นบแตวนถดจากวนทศาลมคาสงให ฟนฟกจการเปนตนไป จนกวาจะชาระเสรจจากลกหน โดยมเงอนไขวา ในมลหนสญญาคาประกน หากผ รองไดรบชาระหนจากบรษท ซโน-ไทย คอนสตรคชนเซอรวส จากด แลวเพยงใด ใหสทธทจะไดรบชาระหนจากลกหนลดลงเพยงนน ตองไมเกนวงเงนคาประกนจานวน 5,000,000.- บาท และในมลหนภาระคาประกน ผ รองจะไดรบชาระหนจากลกหนตอเมอนบแตวนทผ รองไดชาระหนใหแกบคคลภายนอกแทนลกหนแลวตามสญญาคาประกนแตละฉบบเปนตนไป ผ รองยนคารองตอศาลลมละลายกลาง ขอใหมคาสงเพกถอนคาสงของผคดคาน และมคาสงใหผ รองไดรบชาระหนในฐานะเจาหนมประกน กบมคาสงเพมเตมคาสงของผคดคานในสวนของมลหนสญญาคาประกน และหนภาระคาประกนวา พรอมทงหนอปกรณตาง ๆ คอ ดอกเบย คาสนไหมทดแทนในการไมชาระหนตอจากคาวา “และในมลหนสญญาคาประกน เปนเงนจานวน 5,000,000 บาท” ในหนาท 2 บรรทดท 3 และเพมเตมคาวา “พรอมทงดอกเบยในอตราสงสดสาหรบลกคาทปฏบตผดเงอนไขทธนาคารเจาหนประกาศกาหนด ภายใตประกาศของธนาคารแหงประเทศไทย เรองการกาหนดใหธนาคารพาณชยปฏบตในเรองดอกเบยและสวนลด นบแตวนทเจาหนไดชาระหนใหแกบคคลภายนอกแทนลกหนแลว ตามสญญาคาประกนแตละฉบบเปนตนไป ตอจากคาวา “ในมลหนภาระคาประกนเปนเงนจานวน 353,110,868.32 บาท” ในหนาท 2 บรรทดท 3 ของคาสงผคดคาน ผคดคานยนคาคดคานวา ผคดคานมคาสงอนญาตใหผ รองไดรบชาระหนในฐานะเจาหนไมมประกน และไดรบชาระหนในมลหนภาระคาประกนจากลกหนตอเมอนบแตวนท ผ รองไดชาระหนใหแกบคคลภายนอกแทนลกหนแลว ตามสญญาคาประกนแตละฉบบเปนตนไปนน ชอบดวยขอเทจจรงและขอกฎหมายแลว ผ คาประกนจะตองรบผดไมเฉพาะแตเพยงจานวนเงนทคาประกนเทานน ยงตองรบผดในหนอปกรณอยางอน เชน ดอกเบย คาสนไหมทดแทน ซงลกหน

DPU

172

คางชาระ รวมทงคาเสยหายทงปวงทผ คาประกนตองเสยไปในการเรยกรอง หรอฟองรองลกหนเพอบงคบชาระหนอกสวนหนงดวย ผคดคานจงขอแกไขคาสงในสวนนโดยใหผ รองมสทธไดรบชาระหน ในมลหนสญญาคาประกนจานวน 5,000,000 บาท พรอมดอกเบย รวมถงหนอปกรณอยางอนตามสญญาคาประกนดงกลาว ศาลลมละลายกลางมคาสงแกคาสงของผคดคานเปนวา ใหผ รองไดรบชาระหน ในมลหนสญญาคาประกนในวงเงน 5,000,000 บาท พรอมดอกเบยรวมทงหนอปกรณอยางอนตามสญญาคาประกน นอกจากทแกใหเปนไปตามคาสงของผคดคาน ผ รองอทธรณตอศาลฎกา ศาลฎกาแผนกคดลมละลายวนจฉยวา “มปญหาตองวนจฉยตามอทธรณของผรองวา ขอตกลงทลกหนมอบสมดเงนฝากประเภทออมทรพย และสมดเงนฝากประเภทประจาทฝากเงนกบผ รองใหแกผ รองเพอประกนหนก เบกเงนเกนบญชของลกหน จานวน 20,019,686.29 บาทนน ขอตกลงดงกลาวเขาลกษณะเปนการจานา ซงทาใหผ รองมสทธขอรบชาระหนในฐานะ เจาหนมประกนตามพระราชบญญตลมละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 6 หรอไม เหนวา ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 747 บญญตวา “อนวาจานานน คอสญญาซงบคคลคนหนงเรยกวาผ จานา สงมอบสงหารมทรพยสงหนงใหแกบคคลอกคนหนงเรยกวาผ รบจานา เพอเปนประกนการชาระหน” และมาตรา 672 บญญตวา “ถาฝากเงน ทานใหสนนษฐานไวกอนวาผ รบฝากไมพงตองสงคนเปนเงนทองตราอนเดยวกนกบทฝาก แตจะตองคนเงนใหครบจานวน อนงผ รบ ฝากจะเอาเงนซงฝากนนออกใชกได แตหากจาตองคนเงนใหครบจานวนเทานน…..” ดงนเงนฝากข ของลกหนทงสองบญชทฝากไวกบผ รองยอมตกเปนกรรมสทธของผ รองตงแตทมการฝากเงนลกหน มสทธทจะถอนเงนฝากไปได ผ รองคงมหนาทตองคนเงนใหครบจานวนเทานน การสงมอบสมดเงน ฝากจงมใชเปนการสงมอบเงนฝากซงเปนสงหารมทรพย สมดเงนฝากเปนเพยงหลกฐานการรบฝาก และถอนเงนทผ รบฝากออกใหแกผฝากยดถอไวเพอสะดวกในการฝาก และถอน เงนในบญชของผฝาก สมดเงนฝากจงไมอยในลกษณะของสทธซงมตราสาร ขอตกลงทลกหนมอบสมดเงนฝากใหผ รองยดถอไวเปนประกนหนตอผ รอง จงไมใชเปนการจานาสทธซงมตราสารตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 750 ผ รองจงมใชเจาหนมประกนตามมาตรา 6 แหงประราชบญญตลมละลาย พ.ศ. 2483 ทศาลลมละลายกลางวนจวา ผ รองมสทธไดรบชาระหนในฐานะเจาหนไมมประกนนนชอบแลว ศาลฎกาเหนพองดวย อทธรณของผ รองฟงไมขน พพากษายน

DPU

173

ภาคผนวก ค.

DPU

174

ราง

พระราชบญญต หลกประกนทางธรกจ

บนทกหลกการและเหตผล ประกอบรางพระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ……..

หลกการ

ใหมกฎหมายวาดวยหลกประกนทางธรกจเพอใหสามารถนาทรพยสนทมมลคาในทางเศรษฐกจมาใชเปนหลกประกนไดมากขน

เหตผล โดยทบทบญญตเกยวกบการประกนหนดวยทรพยตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยไมสอดคลองกบการเปลยนแปลงของธรกจ และสภาวะเศรษฐกจในปจจบน ทรพยสนทมมลคาทางเศรษฐกจหลายประเภทไมสามารถนามาใชเปนหลกประกนได ดงนน เพอแกไขสภาวะดงกลาวสมควรปรบปรงระบบกฎหมายเกยวกบหลกประกนใหสามารถนาทรพยสนทมมลคาในทางเศรษฐกจมาใชเปนหลกประกนในลกษณะทไมตองสงมอบการครอบครองแกเจาหน ไดมากขน อนจะเปนประโยชนตอเศรษฐกจของประเทศ จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน

DPU

175

ราง พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ

พ.ศ……..

………………………………………………. ………………………………………………. ……………………………………………….

…………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………….. โดยทเปนการสมควรมกฎหมายวาดวยหลกประกนทางธรกจ พระราชบญญตนมบทบญญตบางประการเกยวกบการจากดสทธและเสรภาพของบคคล ซงมาตรา 29 ประกอบกบ มาตรา 35 มาตรา 48 และมาตรา 50 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย บญญตใหกระทาไดโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอความเบองตน มาตรา 1 พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตหลกประกนทางธรกจ พ.ศ……… มาตรา 2 พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนกาหนดเกาสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา 3 ในพระราชบญญตน เวนแตขอความจะแสดงใหเหนเปนอยางอน

DPU

176

“รฐมนตร” หมายความวา รฐมนตรผ รกษาการตามพระราชบญญตน “พนกงานเจาหนาท” หมายความวา ผซงไดรบการแตงตงใหปฏบตการตามพระราชบญญตน “นายทะเบยนทเกยวของ” หมายความวา ผ ทมอานาจจดทะเบยนสทธและนตกรรมเกยวกบทรพยสนตามกฎหมาย รวมทงผ ทมอานาจจดทะเบยนโอนทรพยสนทางปญญาตามกฎหมาย “ทรพยสนมทะเบยน” หมายความวา ทรพยสนมทะเบยนทอาจจดทะเบยนสทธและนตกรรมไดตามกฎหมาย รวมทงทรพยสนทางปญญาซงกฎหมายกาหนดใหมการจดทะเบยนการโอน “เจาพนกงานบงคบคด” หมายความวา เจาพนกงานบงคบคดตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง “หลกประกนทเปนกจการ” หมายความวา หลกประกนซงนตบคคลทจดตงขนเพอทากจการ คอโครงการอยางหนงอยางใดเพยงอยางเดยวใชทรพยสนทงหมด หรอทรพยสนสวนใหญทเปนสาระสาคญในการดาเนนโครงการดงกลาวเปนประกนหนทเกยวของกบโครงการ ดงกลาว ตามกฎหมายน หนทเปนประกนในกรณดงกลาวตองมจานวนไมนอยกวาจานวนทกาหนดในพระราชกฤษฎกา แตมใหนอยกวาหารอยลานบาท ทงน ตองอยภายใตหลกเกณฑและเงอนไขทกาหนดโดยพระราชกฤษฎกา “ผบรหารกจการชวคราว” หมายความวา ผบรหารของผใหหลกประกน เจาพนกงานบงคบคด หรอบคคลอนทศาลสงใหมอานาจจดการหลกประกนทเปนกจการเปนการ ชวคราว และดาเนนการจาหนายหลกประกนทเปนกจการดงกลาวในลกษณะทผ รบโอนสามารถดาเนนกจการตอไปได “ผบรหารของผใหหลกประกน” หมายความวา กรรมการ ผจดการ หรอผ มอานาจดาเนนกจการของผใหหลกประกนอยในวนทศาลมคาสงตงผบรหารกจการชวคราว “ผ ถอหนของผใหหลกประกน” หมายความ ผ ถอหนของบรษทจากด หรอบรษทมหาชนจากด ซงเปนผใหหลกประกน และหมายความรวมถงผ มสวนไดเสยในนตบคคลอน ซงเปนผใหหลกประกนทานองเดยวกบผ ถอหน

DPU

177

มาตรา 4 ใหรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชย และรฐมนตรวาการกระทรวง ยตธรรม รกษาการตามพระราชบญญตน และใหมอานาจแตงตงและถอดถอนพนกงานเจาหนาท กบออกกฎกระทรวง และประกาศเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน กฎกระทรวง และประกาศนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใชบงคบได

หมวด 1 บททวไป

มาตรา 5 สญญาหลกประกนทางธรกจ คอ สญญาซงคสญญาฝายหนง เรยกวา ผใหหลกประกนเอาทรพยสนตราไวแกคสญญาอกฝายหนง เรยกวา ผ รบหลกประกน เปนประกนการชาระหน โดยจะสงมอบทรพยสนนนใหแกผ รบหลกประกนหรอไมกได มาตรา 6 ผใหหลกประกนตองเปนบคคลดงตอไปน (1) บรษทจากด บรษทมหาชนจากด หางหนสวนจากด และหางหนสวนสามญนตบคคล ทตงขนตามกฎหมายไทย หรอนตบคคลทมลกษณะเชนเดยวกนตามกฎหมายของตางประเทศ (2) นตบคคลทมกฎหมายไทย หรอกฎหมายของตางประเทศจดตงขนเปนการเฉพาะ (3) นตบคคลทดาเนนการโดยรฐบาลตางประเทศ นตบคคลอนทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศ องคการของรฐบาลตางประเทศ หรอองคการทตงขนตามขอตกลงระหวางประเทศ (4) บคคลอนทกาหนดโดยรฐมนตร และประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา 7 ผ รบหลกประกนตองเปนบคคลดงตอไปน (1) บรษทจากด บรษทมหาชนจากด หางหนสวนจากด และหางหนสวนสามญนตบคคล ทตงขนตามกฎหมายไทย หรอนตบคคลทมลกษณะเชนเดยวกนตามกฎหมายของตางประเทศ

DPU

178

(2) นตบคคลทมกฎหมายไทย หรอกฎหมายของตางประเทศจดตงขนเปนการเฉพาะ (3) นตบคคลทดาเนนการโดยรฐบาลตางประเทศ นตบคคลอนทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศ องคการของรฐบาลตางประเทศ หรอองคการทตงขนตามขอตกลงระหวางประเทศ (4) บคคลอนทกาหนดโดยรฐมนตร และประกาศในราชกจจานเบกษา มาตรา 8 ทรพยสนไมวาประเภทใดทงทมอยในขณะทาสญญา และทจะมในอนาคตอาจใชเปนหลกประกนตามพระราชบญญตนได ทงน ทรพยสนตอไปนจะใชเปนหลกประกนไมได (1) อสงหารมทรพย ยกเวนหลกประกนทเปนกจการซงมอสงหารมทรพยรวมอยดวย (2) ทรพยสนและสทธทยดหรออายดไมไดตามกฎหมาย หรอไมอยในความรบผดแหงการบงคบคด (3) ทรพยสนและสทธทโอนกนไมไดตามกฎหมาย รวมทงสทธทโดยสภาพไมเปดชองใหโอนกนได (4) สทธทมตราสาร (5) เงน ยกเวนเงนทไดมาตรา 14 และมาตรา 29 มาตรา 9 สญญาหลกประกนทางธรกจ ตองทาเปนหนงสอและมรายการตามมาตรา 10 มฉะนนตกเปนโมฆะ ภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 13 สทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนตามสญญาในวรรคหนง จะยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกได เมอจดแจงการใหหลกประกนตอพนกงานเจาหนาท เมอมการจดแจงการใหหลกประกนตามวรรคกอนแลว ใหถอวาผ รบหลกประกนเปนเจาหนมประกนตามกฎหมายวาดวยลมละลาย มาตรา 10 สญญาหลกประกนทางธรกจตองมรายการตอไปนเปนอยางนอย (1) ชอของผใหหลกประกน

DPU

179

(2) ชอของผ รบหลกประกน (3) หนทกาหนดใหมการประกนการชาระ (4) ทรพยสนทใชเปนหลกประกน (5) ลายมอชอของผใหหลกประกน และผ รบหลกประกน มาตรา 11 บคคลตามมาตรา 6 อาจตราทรพยสนของตนไวเพอประกนหนอนบคคลอนจะตองชาระกได มาตรา 12 ผใหหลกประกนอาจใชทรพยสนทผใหหลกประกนจะไดมาในอนาคตเปนหลกประกนดวยกได แตสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนตามสญญาจะมขนเมอผใหหลกประกนไดทรพยสนนน หลกประกนอาจเปนประกนการชาระหนทเกดขนแลว หรอหนทอาจจะเกดขนในอนาคต หรอหนทมเงอนไขดวยกได มาตรา 13 กรณทรพยสนทเปนหลกประกนเปนสทธเรยกรอง ผ รบหลกประกนจะยกสทธตามสญญาหลกประกนทางธรกจขนเปนขอตอสลกหนแหงสทธไดเมอปฏบตตามมาตรา 9 และไดบอกกลาวไปยงลกหน หรอลกหนยนยอมตามสญญานน คาบอกกลาวหรอความยนยอมเชนวานตองทาเปนหนงสอ มาตรา 14 ถาสทธเรยกรองซงเปนหลกประกนนนถงกาหนดชาระกอนหนซงประกนไว ลกหนแหงสทธตองสงมอบทรพยสนอนเปนวตถแหงสทธใหแกผ รบหลกประกน และทรพยสนนนกกลายเปนของทเปนหลกประกนแทนสทธซงเปนหลกประกน ถาสทธซงเปนหลกประกนนนเปนมลหนซงตองชาระเปนเงน และถงกาหนดชาระกอนหนซงประกนไว ลกหนแหงสทธตองใชเงนใหแกผ รบหลกประกน และผใหหลกประกนรวมกน ถาทงสองฝายตกลงกนไมได แตละฝายอาจเรยกใหวางเงนจานวนนนไว ณ สานกงานฝากทรพยไดเพอประโยชนรวมกน บทบญญตมาตรานใหอยภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 29

DPU

180

มาตรา 15 การทจะตกลงกนไวกอนเวลาหนถงกาหนดชาระเปนขอความอยางใดอยางหนงวา ถาไมชาระหน ใหผ รบหลกประกนเขาเปนเจาของทรพยสนทเปนหลกประกน หรอวาใหจดการแกทรพยสนนนเปนประการอนอยางใดนอกจากตามบทบญญตในหมวด 5 หมวด 6 และหมวด 7 ขอตกลงเชนนนเปนโมฆะ มาตรา 16 ในกรณทผใหหลกประกนครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน ใหนาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองจานองมาใชบงคบโดยอนโลม เทาทไมขดแยงกบกฎหมายน มาตรา 17 ในกรณทผ รบหลกประกนครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน ใหนาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยในเรองจานามาใชบงคบโดยอนโลม เทาทไม ขดแยงกบกฎหมายน

หมวด 2 การจดแจงการใหหลกประกน

มาตรา 18 การจดแจงการใหหลกประกน ใหดาเนนการตอพนกงานเจาหนาท ตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดในกฎกระทรวง กรณททรพยสนทใชเปนหลกประกนเปนทรพยสนมทะเบยน นอกจากจะตองดาเนนการตามวรรคหนงแลว ใหแจงการใหหลกประกนโดยระบหมายเลขทะเบยนการจดแจงการใหหลกประกนตอนายทะเบยนทเกยวของดวย การจดแจงการใหหลกประกนจะสมบรณเมอนายทะเบยนทเกยวของไดบนทกการจดแจงลงในทะเบยนทรพยสนนนแลว มาตรา 19 การจดแจงการใหหลกประกน ใหมรายการดงตอไปน

(1) หมายเลขทะเบยนการจดแจง (2) วนท และเวลาทจดแจง (3) วนททตองตออายการจดแจง (4) ชอและทอยของผใหหลกประกนและลกหน (5) ชอและทอยของผ รบหลกประกน

DPU

181

(6) ขอความซงแสดงวาผใหหลกประกนเอาทรพยสนทระบในรายการจดแจงตราไวแกผ รบหลกประกนเปนการประกนการชาระหน (7) หนทกาหนดใหมการประกนการชาระ (8) จานวนเงนสงสดทตกลงใชทรพยสนเปนประกน (9) ทรพยสนทใชเปนหลกประกน (10) หากมการใชหลกประกนทเปนกจการเปนประกนใหระบไวดวย (11) รายชอเอกสารทแนบมาดวยตามมาตรา 20 (12) ลายมอชอของผใหหลกประกน และผ รบหลกประกน (13) รายการอนใดตามทกาหนดในกฎกระทรวง มาตรา 20 การจดแจงการใหหลกประกน ใหแนบเอกสารดงตอไปนพรอมกบเอกสารการจดแจง (1)ใบสาคญแสดงการจดทะเบยนนตบคคลของผใหหลกประกน ผ รบหลกประกน และลกหน (2) สาเนาทะเบยนทรพยสนทจะจดแจงเปนหลกประกนในกรณทเปนทรพยสนมทะเบยน การแนบเอกสารดงกลาว ใหถอวาเปนการรบรองวาขอมลในเอกสารนนถกตองและสมบรณ ณ วนทจดแจงนน โดยไมไดปกปดหรอละเวนในการเปดเผยขอเทจจรงทสาคญใด ๆ อนอาจทาใหผตรวจสอบขอมลดงกลาวหลงผดในสาระของเอกสารนน มาตรา 21 การจดแจงการใหหลกประกนใหมผลใชบงคบเปนเวลา 5 ป นบจากวนทจดแจง เมอพนกาหนดดงกลาวแลวใหถอวาการจดแจงนนสนผล เวนแตจะมการตออายการจดแจง การตออายการจดแจงตองดาเนนการภายใน 6 เดอนกอนวนหมดอายการจดแจง และใหมผลบงคบครงละ 5 ป นบจากวนทการจดแจงครงกอนหมดอายลง ทงน ใหนาบทบญญตมาตรา 18 มาใชบงคบโดยอนโลม

DPU

182

หมวด 3 สทธและหนาทของผใหหลกประกนและผรบหลกประกน

มาตรา 22 ถามไดกาหนดไวเปนอยางอนในสญญา ในกรณทผใหหลกประกนครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน ผใหหลกประกนมสทธจาหนาย จายโอน ใชสอย ใชในการผลต นาไปรวมเขากบทรพยสนอน ใชไปสนไปในกรณทครอบครองเพอการใชสนเปลอง และไดดอกผลของทรพยสนนน จนกวาศาลจะมคาสงบงคบหลกประกน มาตรา 23 ภายใตบงคบมาตรา 22 กรณทผใหหลกประกนครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกน ผใหหลกประกนตองสงวนรกษาทรพยสนนนเหมอนเชนวญญชนพงสงวน ทรพยสนของตนเอง หากผใหหลกประกนเปนผ มวชาชพเฉพาะกจการคาขายหรออาชวะอยางหนงอยางใด กจาตองใชความระมดระวงและใชฝมอเทาทเปนธรรมดาจะตองใช และสมควรจะตองใชในกจการคาขายหรออาชวะอยางนน ถาผใหหลกประกนทาใหทรพยสนทเปนหลกประกนสญหายหรอเสอมราคาลง เพราะการกระทาหรอความประมาทเลนเลอแหงตน เปนเหตใหผ รบหลกประกนตองเสยหาย ผใหหลกประกนจะตองรบผดเพอความเสยหายนน มาตรา 24 กรณทผ รบหลกประกนครอบครองทรพยสนทเปนประกน ผ รบหลกประกนตองสงวนรกษาทรพยสนนนเหมอนเชนวญญชนพงสงวนทรพยสนของตนเอง หากผ รบหลกประกนเปนผ มวชาชพเฉพาะกจการคาขายหรออาชวะอยางหนงอยางใด กจาตองใชความระมดระวงและใชฝมอเทาทเปนธรรมดาจะตองใช และสมควรจะตองใชในกจการคาขาย หรออาชวะอยางนน ในกรณตามวรรคกอน หากผ รบหลกประกนใหบคคลภายนอกใชสอยหรอเกบรกษาโดยผใหหลกประกนมไดยนยอมดวย ผ รบหลกประกนจะตองรบผดในเหตทรพยสนนน สญหายหรอบบสลายไป แมจะเปนเพราะเหตสดวสย เวนแตจะพสจนไดวาถงอยางไรทรพยสนนนกคงจะตองสญหายหรอบบสลายอยนนเอง มาตรา 25 คสญญาทครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนตองยอมใหคสญญาอกฝายหนงหรอตวแทนเขาตรวจดทรพยสนนนเปนครงคราวในเวลาและระยะอนสมควร

DPU

183

มาตรา 26 เมอผใหหลกประกนมหนงสอไปยงผ รบหลกประกนโดยระบจานวนหนทยงมไดชาระแกผ รบหลกประกน ซงเปนหนทมประกนตามกฎหมายน เพอใหผ รบหลกประกน รบรองความถกตอง ผ รบหลกประกนตองมหนงสอตอบยนยน หรอระบจานวนหนทเหนวาถกตองไปยงผใหหลกประกนภายในสามสบวนนบแตวนทไดรบหนงสอจากผใหหลกประกน มฉะนนหากเกดความเสยหายผ รบหลกประกนตองชดใชคาเสยหายแกผใหหลกประกน ผใหหลกประกนมสทธทจะดาเนนการตามวรรคกอนโดยไมตองเสยคาใชจาย หากผใหหลกประกนใชสทธตามวรรคกอนภายในระยะเวลาหกเดอนนบแตวนทมหนงสอไปยงผ รบหลกประกนครงกอน ผใหหลกประกนตองชาระคาใชจายแกผ รบหลกประกนในแตละครงตามอตราทกาหนดในกฎกระทรวง

หมวด 4 สทธและหนาทระหวางผใหหลกประกนและผรบหลกประกนกบบคคลภายนอก

มาตรา 27 ภายใตบงคบบทบญญตมาตรา 29 ผ รบหลกประกนมสทธทจะไดรบชาระหนจากทรพยสนทเปนหลกประกนกอนเจาหนสามญ ไมวากรรมสทธในทรพยสนจะไดโอนไปยงบคคลภายนอกแลวหรอไม ทงนเวนแตกรณดงตอไปน ใหสทธดงกลาวสนสดลงเมอกรรมสทธในทรพยสนทเปนหลกประกนโอนไปยงบคคลภายนอก แตผ รบหลกประกนยงคงมสทธเหนอทรพยสนตามมาตรา 29 (1) ผใหหลกประกนมสทธโอนทรพยสนทเปนหลกประกน โดยปลอดจากภาระหลกประกน จนกวาศาลจะมคาสงบงคบหลกประกน ในกรณทผ รบหลกประกนทาหนงสอยนยอมใหกระทาเชนนน หรอ (2) ผใหหลกประกนมสทธโอนทรพยสนทเปนหลกประกนซงอยในครอบครองของตนโดยปลอดจากภาระหลกประกน จนกวาศาลจะมคาสงบงคบหลกประกน ในกรณทเปนการขายทรพยสนนนในลกษณะทเปนสนคาในทางการคาตามปกตของผใหหลกประกน หากมขอตกลงหามหรอจากดสทธดงกลาวใหขอตกลงมผลผกพนคสญญา แตจะยกขนเปนขอตอสบคคล ภายนอกทไมรขอตกลงดงกลาวไมได มาตรา 28 ภายใตบงคบมาตรา 56 สทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนตามกฎหมายน จะยกขนเปนขอตอสบคคลดงตอไปนไมได

DPU

184

(1) บคคลภายนอกซงซอทรพยสนทเปนหลกประกนโดยไมรวาเปนการกระทาทขดตอสญญาหลกประกนทางธรกจในการขายทอดตลาด หรอในทองตลาด หรอจากพอคาซงขายของชนดนน หรอ (2) บคคลภายนอกซงไดเงนทเปนหลกประกนโดยไมรวาเปนการกระทาทขดตอสญญาหลกประกนทางธรกจ มาตรา 29 ทรพยสนทไดมาจากการจาหนายจายโอน แลกเปลยน หรอไดมาแทนททรพยสนทเปนหลกประกน รวมทงคาสนไหมทดแทนทไดมาเนองจากทรพยสนทเปนหลกประกนสญหรอเสยหาย ใหถอวาเปนทรพยสนทเปนหลกประกนดวย แตจะยกขนเปนขอตอสบคคล ภายนอกไดเมอจดแจงทรพยสนดงกลาวเปนหลกประกนตอพนกงานเจาหนาท ในกรณททรพยสนทไดมาดงกลาวเปนสทธเรยกรอง จะยกขนเปนขอตอสลกหนแหงสทธไดเมอไดปฏบตตามมาตรา 13 ใหใชบทบญญตตามวรรคกอนกบทรพยสนทไดมาจากการจาหนายจายโอน แลกเปลยน หรอไดมาแทนททรพยสนตามวรรคกอนดวย มาตรา 30 เมอมการจดแจงทรพยสนใดเปนหลกประกนหลายครง ใหถอลาดบสทธของผ รบหลกประกนเรยงตามวนและเวลาจดแจง ผ รบหลกประกนทจดแจงกอนมสทธรบชาระหนกอนผ รบหลกประกนทจดแจงภายหลง มาตรา 31 ทรพยสนใดทเปนหลกประกนตามกฎหมายน หากมการจานอง และจานาทรพยสนดงกลาวดวย หรอมการจานองหรอจานาทรพยสนดงกลาวดวย ใหถอลาดบสทธเรยงตามวนและเวลาทจดแจงในกรณของผ รบหลกประกน วนและเวลาทจดทะเบยนในกรณของผ รบจานอง และวนและเวลาทมการจานาในกรณของผ รบจานา ผ รบหลกประกนทจดแจงกอน ผ รบจานองทจดทะเบยนกอน หรอผ รบจานาทรบจานากอนจะไดรบชาระหนกอนผ รบหลกประกนทจดแจงภายหลง ผ รบจานองทจดทะเบยนภายหลง หรอผ รบจานาทรบจานาภายหลง มาตรา 32 เมอมบรมสทธแยงกบสทธตามสญญาหลกประกนทางธรกจ ใหถอลาดบบรมสทธดงน คอ

DPU

185

ในกรณทมการจดแจงอสงหารมทรพยเปนหลกประกนตามกฎหมายน ใหผ รบหลกประกนมสทธเปนอยางเดยวกนกบผ รบจานองตามมาตรา 287 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ในกรณทมการจดแจงสงหารมทรพยเปนหลกประกนตามกฎหมายน ใหผ รบหลกประกนมสทธเปนอยางเดยวกนกบผ รบจานาตามมาตรา 282 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย หากมการจดทะเบยนจานองสงหารมทรพยนนไวดวย ใหผ รบจานองมสทธเปนอยางเดยวกนกบผ รบหลกประกนและผ รบจานา มาตรา 33 ถาเอาสงหารมทรพยทจดแจงเปนหลกประกนมารวมเขากบสงหารมทรพยอนจนเปนสวนควบหรอแบงแยกไมได ผ รบหลกประกนมสทธตามกฎหมายนเหนอทรพยสนทรวมเขากนตามสวนของคาแหงทรพยสนทเปนหลกประกนของตน ในเวลาททรพยสนรวมเขากน

หมวด 5 การบงคบหลกประกน

มาตรา 34 ผ รบหลกประกนอาจบงคบหลกประกนตามบทบญญตแหงหมวดน โดยยดและจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนเพอนาเงนมาชาระหน หรอบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธ มาตรา 35 หามมใหผ รบหลกประกนบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธของตน เวนแต (1) ผ รบหลกประกนไดรบความยนยอมเปนหนงสอจากผใหหลกประกนภายหลงจากการผดนด หรอเมอไดมหนงสอบอกกลาวบงคบหลกประกน ซงแจงเจตนาบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธแลว ผใหหลกประกนมไดคดคานการบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธเปนหนงสอภายในสามสบวนนบแตไดรบหนงสอบอกกลาวบงคบหลกประกน และ (2) ผใหหลกประกน หรอลกหนชาระหนอนเปนตนเงนนอยกวารอยละ 60 และ

DPU

186

(3) ไมมหลกประกนรายอนทจดแจงทางทะเบยนไว จานอง จานา หรอบรมสทธอนอนจดทะเบยนไว ในกรณทผ รบหลกประกนบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธ หามมใหผ รบหลกประกนเรยกใหผใหหลกประกน หรอลกหนชาระหนจากทรพยสนอนอก และใหถอวาหนอนเปนประธานนนระงบสนไป การใดทแตกตางจากความในมาตรานตกเปนโมฆะ มาตรา 36 เมอลกหนผดนด หรอมเหตทจะบงคบหลกประกนตามสญญา และ ผ รบหลกประกนไดสงหนงสอบอกกลาวบงคบหลกประกนไปยงลกหน และผใหหลกประกน ถา ลกหนและผใหหลกประกนไมปฏบตตามหนงสอบอกกลาว ผ รบหลกประกนอาจยนคาขอฝายเดยวเพอใหศาลมคาสงบงคบหลกประกน ผ รบหลกประกนอาจรองขอตอศาล พรอมคาขอบงคบหลกประกนใหศาลมคาสงจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนดวยการขายทอดตลาด โดยเจาพนกงานบงคบคด การจาหนายโดยวธการอนแทนการขายทอดตลาดโดยเจาพนกงานบงคบคด หรอการบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธกได ในการรองขอจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนโดยวธการอนแทนการขายทอดตลาดโดยเจาพนกงานบงคบคด ใหผ รบหลกประกนแสดงหลกเกณฑ วธการ ระยะเวลา สถานท และผ ดาเนนการจาหนาย รวมทงรายละเอยดอนทจาเปนตอศาลดวย ในการพจารณาของศาลตามวรรคกอน หามมใหศาลมคาสงอนญาตใหจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนโดยวธการอนแทนการขายทอดตลาดโดยเจาพนกงานบงคบคด เวนแตวธการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนตามทรองขอเปนวธทใชในทางการคาตามปกต และกาหนดวนเวลาจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนตามทรองขอลวงพนระยะเวลาทลกหน ผใหหลกประกน บคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรอง หรอผ มสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนอาจรองขอเพกถอนคาสงบงคบหลกประกนแลว มาตรา 37 หนงสอบอกกลาวบงคบหลกประกนดงมาตรากอน ใหมขอความอยางนอยดงตอไปน (1) ชอและทอยของผใหหลกประกน (2) ชอและทอยของผ รบหลกประกน

DPU

187

(3) รายละเอยดของทรพยสนทเปนหลกประกนทประสงคจะบงคบ พรอมดวยหมายเลขทะเบยนการจดแจงการใหหลกประกน (4) หนทใชทรพยดงกลาวเปนหลกประกน (5) เหตแหงการผดนด หรอเหตทจะบงคบหลกประกนไดตามสญญา (6) ขอความทแสดงถงเจตนาทจะบงคบหลกประกน รวมทงวธการบงคบหลกประกน มาตรา 38 หามมใหศาลมคาสงบงคบหลกประกน เวนแตผ รบหลกประกนจะแสดงใหเปนทพอใจแกศาลถงสญญาหลกประกน หลกฐานการจดแจงทางทะเบยน หนงสอบอกกลาวบงคบหลกประกน และบนทกถอยคาเปนลายลกษณอกษรของผ มอานาจกระทาการของผ รบหลกประกน พรอมถอยคายนยนวา ผใหหลกประกนหรอลกหนผดนดชาระหน หรอมเหตตามสญญาทจะบงคบหลกประกนได เพอประโยชนแหงการน ศาลอาจไตสวนตามทเหนจาเปนเกยวกบขออางของผ รบหลกประกน และจะยกขนอางโดยลาพงซงขอกฎหมายอนเกยวดวยความสงบเรยบรอยของประชาชนกได เมอศาลมคาสงบงคบหลกประกน ใหศาลมหมายแจงคาสงบงคบหลกประกนใหผใหหลกประกน ลกหน พนกงานเจาหนาท และนายทะเบยนทเกยวของทราบโดยเรว และแตงตงเจาพนกงานบงคบคดเพอยดทรพย และดาเนนการใหผ รบหลกประกนเขาครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนเพอการจาหนาย หรอการบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธ และเมอศาลมคาสงบงคบหลกประกนแลว หามมใหเจาหนตามคาพพากษาอนยดหรออายดทรพยสนทเปนหลกประกนอก กอนศาลมคาสงบงคบหลกประกน ศาลอาจมคาสงใหผ รบหลกประกนวางเงนประกน หรอใหประกนตามสมควรภายในระยะเวลาทกาหนด เพอปองกนความเสยหายอนเกดจากการบงคบหลกประกนกได หากผ รบหลกประกนไมปฏบตตาม ใหศาลมคาสงยกคาขอบงคบหลกประกน เมอไดรบแจงคาสงศาลใหบงคบหลกประกน ใหพนกงานเจาหนาทและนายทะเบยนทเกยวของจดแจงคาสงบงคบหลกประกนไวในทะเบยนโดยเรว มาตรา 39 ในกรณทผ รบหลกประกนเขาครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนตามมาตรากอน ใหนาบทบญญตมาตรา 24 มาใชบงคบโดยอนโลม

DPU

188

มาตรา 40 กรณทผ รบหลกประกนครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนอยกอนศาลมคาสงบงคบหลกประกนตามมาตรา 38 คาสงบงคบหลกประกนมผลใหผ รบหลกประกนมสทธในการบงคบหลกประกนเชนเดยวกบผ รบจานา มาตรา 41 กรณททรพยสนทเปนหลกประกนเปนสทธเรยกรอง และผ รบหลกประกนไดปฏบตตามมาตรา 13 แลว คาสงบงคบหลกประกนมผลเปนการหามมใหบคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรองชาระหนแกผใหหลกประกน เมอผ รบหลกประกนสงคาสงบงคบหลกประกนใหบคคลดงกลาวแลว ถาเปนสทธเรยกรองขอใหชาระเงนจานวนหนง ใหบคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรองชาระเงนแกผ รบหลกประกนเมอหนแหงสทธเรยกรองถงกาหนดชาระ หรอภายในระยะเวลาทศาลกาหนด ถาเปนสทธเรยกรองอน ๆ เมอหนแหงสทธเรยกรองถงกาหนดชาระ หรอภายในระยะเวลาทศาลกาหนด ใหบคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรองชาระหนแกเจาพนกงานบงคบคด หรอผ รบหลกประกน กรณทศาลมคาสงใหจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนโดยวธอน หรอกรณทศาลมคาสงใหผ รบหลกประกน หรอบคคลอนเปนผขายทอดตลาด มาตรา 42 กรณททรพยสนทเปนหลกประกนเปนสทธในเงนฝากในสถาบนการเงน และผ รบหลกประกนเปนผ รบฝากเงนนน หรอเปนผ รบฝากเงนเพอประโยชนของผ รบหลกประกนทงหมด เมอศาลมคาสงบงคบหลกประกนแลว ผ รบหลกประกนมสทธนาเงนฝากดงกลาวหกชาระหนไดเอง มาตรา 43 เวนแตศาลจะมคาสงเปนอยางอน กรณททรพยสนทเปนหลกประกน เปนทรพยสนทจาเปนตองมการเปลยนแปลงทางทะเบยน เมอเจาพนกงานบงคบคด หรอผ รบหลกประกน แลวแตกรณ แสดงคาสงบงคบหลกประกน ใหนายทะเบยนทเกยวของเปลยนแปลงทะเบยนทรพยสนทเปนหลกประกน โดยถอวาคาสงบงคบหลกประกนเปนเสมอนการแสดงเจตนาของผใหหลกประกน

DPU

189

มาตรา 44 ภายใตบงคบบทบญญตแหงสมาตรากอน เมอศาลมคาสงบงคบหลกประกน ใหดาเนนการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนตามบทบญญตในหมวดตอไป เพอนาเงนมาชาระหน เวนแตผ รบหลกประกนจะมสทธบงคบทรพยสนทเปนหลกประกนหลดเปนสทธ มาตรา 45 ลกหน หรอผใหหลกประกนอาจยนคารองตอศาล เพอขอเพกถอน คาสงบงคบหลกประกนภายในสามสบวนนบแตวนททราบคาสงศาล อนเนองมาจากลกหน หรอผใหหลกประกนมไดผดนด หรอมขอโตแยงอนอนแสดงใหเหนวาผ รบหลกประกนไมมสทธบงคบหลกประกน บทบญญตในวรรคกอน ใหใชบงคบกบบคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรอง หรอผ มสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนดวย เมอบคคลดงกลาวมขอโตแยงวาผ รบหลกประกนไมมสทธบงคบหลกประกน และไดยนคารองภายในสามสบวนนบแตวนทเจาพนกงานบงคบคดยดทรพย และดาเนนการใหผ รบหลกประกนเขาครอบครองทรพยสนทเปนหลกประกนตามมาตรา 38 มาตรา 46 เมอศาลไดรบคารองตามมาตรากอนแลว ใหศาลออกหมายสงสาเนาคารองใหแกผ รบหลกประกนภายในเจดวน นบแตวนรบคารอง เพอใหผ รบหลกประกนคดคานโดยใหผ ยนคารองตามมาตรา 45 เสยคาธรรมเนยมในการสง และใหศาลมคาสงงดการบงคบ และการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนไวกอนจนกวาศาลจะมคาสง หรอคาพพากษา เมอไดสงหมายเรยก และสาเนาคารองใหผ รบหลกประกนแลว ใหผ รบหลกประกนทาคาคดคานเปนหนงสอยนตอศาลภายในสบหาวน มฉะนนถอวาไมมคาคดคาน ในกรณทไมมคาคดคานจากผ รบหลกประกน ใหศาลมคาสงเพกถอนคาสงบงคบหลกประกน และแจงใหเจาพนกงานบงคบคด พนกงานเจาหนาท นายทะเบยนทเกยวของ และบคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรองตามมาตรา 41 ทราบดวย ในกรณทมคาคดคานจากผ รบหลกประกน ใหศาลดาเนนคดตอไปเชนคดสามญ โดยถอวาคารองขอเพกถอนคาสงบงคบหลกประกนเปนคาฟอง และคาคดคานเปนคาใหการ ใหศาลดาเนนการนงพจารณาคดตดตอกนไปโดยไมเลอนคดจนกวาจะเสรจการพจารณา เวนแตมเหตจาเปนอนมอาจกาวลวงเสยได และเมอเสรจการพจารณาคด ใหศาลรบทาคาพพากษาโดยเรว

DPU

190

ถามคารองขอใหเพกถอนคาสงบงคบหลกประกนหลายราย ศาลมอานาจสงใหรวมการพจารณาได แตเมอศาลมคาพพากษา หรอคาสงใหเพกถอนคาสงบงคบหลกประกนในคดหนงแลว ใหจาหนายคดอนทรองขอเพกถอนคาสงบงคบหลกประกนเดยวกนนน คาพพากษา หรอคาสงของศาลตามมาตราน ใหอทธรณไปยงศาลอทธรณได และคาพพากษาหรอคาสงของศาลอทธรณใหเปนทสด มาตรา 47 ลกหน ผใหหลกประกน บคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรอง หรอผ มสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกน อาจมคาขอรวมไปกบคารองขอเพกถอนการบงคบหลกประกน หรอภายในสามสบวนนบแตศาลมคาพพากษา หรอคาสงตามมาตรา 46 เพอใหศาลมคาสงใหผ รบหลกประกนชดใชคาสนไหมทดแทนแกตนได และเมอศาลทาการไตสวนแลวเหนวาคาสงบงคบหลกประกนทถกเพกถอนนนเปนการสงโดยมความเหนผดหลงไป อนเนองมาจากความผด หรอความประมาทเลนเลอของผ รบหลกประกน ใหศาลมคาสงใหผ รบหลกประกนชดใชคาสนไหมทดแทนใหแกลกหน ผใหหลกประกน บคคลซงตองรบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรอง หรอผ มสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนทยนคารองตามจานวนทศาลเหนสมควร และถาผ รบหลกประกนไมปฏบตตามคาสงศาล ศาลมอานาจบงคบผ รบหลกประกนเสมอนหนงเปนลกหนตามคาพพากษา คาสงของศาลตามมาตรานใหอทธรณไปยงศาลอทธรณได และคาพพากษาหรอคาสงของศาลอทธรณใหเปนทสด มาตรา 48 เมอศาลเหนเปนการสมควร หรอผ รบหลกประกนยนคารองขอตอศาลวา การยนคารองขอเพกถอนคาสงบงคบหลกประกนไมมเหตอนสมควร หรอมลกษณะเปนการประวงคด ศาลอาจมคาสงใหผ รองตามมาตรา 45 วางเงนประกน หรอใหประกนตามสมควรกได กรณทผ รองไมวางเงนประกน หรอใหประกนตามทศาลมคาสง ใหศาลยกคารองขอเพกถอนคาสงบงคบหลกประกน การยนคารองตามวรรคหนง ไมเปนการตดสทธของผ รบหลกประกนในอนทจะเรยกรองคาสนไหมทดแทนจากผ รองตามมาตรา 45 และใหนาบทบญญตแหงมาตรา 47 มาบงคบใชโดยอนโลม คาสงของศาลตามวรรคหนง และวรรคสองใหเปนทสด

DPU

191

มาตรา 49 ใหนาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาใชบงคบกบการบงคบหลกประกนโดยอนโลม เทาทไมขดแยงกบบทบญญตแหงพระราชบญญตน มาตรา 50 เวนแตคสญญาจะตกลงไวเปนอยางอน ลกหนหรอผใหหลกประกนมสทธทจะไถถอนทรพยสนทเปนหลกประกนในเวลาใด ๆ กไดกอนมการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกน โดยชาระหนตามจานวนหนทกาหนดใหมการประกนการชาระ รวมทงคาใชจายในการบารงรกษา และการจดการทรพยสนทเปนหลกประกน คาใชจายตาง ๆ ตามสมควร อนเกดจากการบงคบหลกประกน และคาฤชาธรรมเนยมการบงคบหลกประกนแกผ รบหลกประกน

หมวด 6 การจาหนายหลกประกน

มาตรา 51 เมอศาลมคาสงบงคบหลกประกนแลว เจาพนกงานบงคบคดอาจขายทอดตลาดทรพยสนทเปนหลกประกนเมอพนระยะเวลาทลกหน ผใหหลกประกน บคคลซงตอง รบผดในการชาระหนตามสทธเรยกรอง หรอผ มสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกน อาจรองขอเพกถอนคาสงบงคบหลกประกนไดตามมาตรา 45 กอนทาการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกน ใหเจาพนกงานบงคบคดมหนงสอแจงวน เวลา และสถานทจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกน ใหผใหหลกประกน ลกหน และเจาหนอนทมบรมสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกน ซงปรากฏหลกฐานทางทะเบยนทราบลวงหนาไมนอยกวาเจดวน บทบญญตแหงมาตรานใหใชบงคบกบผ รบหลกประกน กรณทศาลมคาสงใหจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนโดยวธการอน หรอมคาสงใหผ รบหลกประกน หรอบคคลอนเปนผขายทอดตลาดโดยอนโลม มาตรา 52 บทบญญตแหงมาตรากอน มใหใชบงคบแกทรพยสนทเปนหลกประกนอนมสภาพเปนของสดของเสยได หรอถาหนวงชาไวจะเปนการเสยงความเสยหาย หรอคาใชจายจะเกนสวนกบคาของทรพยสน เจาพนกงานบงคบคด หรอผ รบหลกประกนมอานาจขายทรพยสนทเปนหลกประกนดงกลาวไดทนท โดยวธขายทอดตลาด หรอวธอนทเหนสมควร

DPU

192

มาตรา 53 กรณทศาลมคาสงใหจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกน โดยวธการอนแทนการขายทอดตลาดโดยเจาพนกงานบงคบคด ใหผ รบหลกประกนปฏบตตามวธการทกาหนดไวในคาสงศาล รวมทงดาเนนการอนใดทเหมาะสมดงเชนวญญชนจะพงปฏบตในสถานการณเชนนน มาตรา 54 ในกรณการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนฝาฝนกฎหมาย หรอคาสงศาล ไมวาเวลาใด ๆ กอนการชาระเงนตามมาตรา 55 เมอศาลเหนสมควร หรอเมอเจาพนกงานบงคบคดรายงานตอศาล หรอเมอผ รบหลกประกน ผใหหลกประกน หรอผ มสวนไดเสยในการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนซงตองเสยหายจากเหตดงกลาว ยนคารองตอศาล ใหศาลมอานาจทจะสงเพกถอนการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนได คาสงของศาลทออกตามความในวรรคนใหเปนทสด ผใหหลกประกน หรอผ มสวนไดเสยจากการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนอาจเรยกรองคาเสยหาย อนเกดจากการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนโดยฝาฝนกฎหมาย หรอคาสงศาลได เวนแตไดใชสทธในการรองขอเพกถอนการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนตามวรรคกอนแลว คาสงศาลทใหชดใชคาเสยหายตามวรรคน ใหอทธรณไปยงศาลอทธรณได และคาพพากษาหรอคาสงของศาลอทธรณใหเปนทสด ใหนาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 296 วรรคหา และวรรคหก มาใชบงคบโดยอนโลม มาตรา 55 เงนทไดจากการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกน ใหจดสรรชาระตามลาดบดงน (1) คาใชจายในการบารงรกษา และการจดการทรพยสนทเปนหลกประกน (2) คาใชจายตามสมควรอนเกดจากการบงคบหลกประกน คาฤชาธรรมเนยมการบงคบหลกประกน และคาธรรมเนยมการขายทรพยสนทเปนหลกประกน (3) ชาระหนใหแกผ รบหลกประกน และเจาหนอนทมบรมสทธเหนอทรพยสนทเปนหลกประกนซงปรากฎหลกฐานทางทะเบยนตามลาดบ (4) เงนทเหลอหากม ใหชาระคนแกผใหหลกประกน ใหนาบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงมาตรา 287 มาตรา 289 และมาตรา 319 มาใชบงคบกบการชาระหนใหแกเจาหนอนทมบรมสทธตาม (3) โดยอนโลม

DPU

193

ลกหนจะตองรบผดชาระหนสวนทขาด หากนาทรพยสนทเปนหลกประกนจาหนายแลวไดเงนสทธนอยกวาจานวนหนทคางชาระ ผใหหลกประกนไมตองรบผดชาระหนสวนทขาด หากนาทรพยสนทเปนหลกประกนจาหนายแลวไดเงนสทธนอยกวาจานวนหนทคางชาระ และหามมใหตกลงเกยวกบความ รบผดของผใหหลกประกนตามสญญาเปนอยางอน มฉะนนตกเปนโมฆะ มาตรา 56 ผ ทซอทรพยสนทเปนหลกประกนจากการจาหนายตามบทบญญตแหงหมวดน ยอมไดรบโอนทรพยสนทเปนหลกประกนไปโดยปลอดจากภาระหลกประกน จานอง และจานา เวนแตไดรวาการบงคบหรอการจาหนายหลกประกนขดตอกฎหมาย หรอคาสงศาล หรอกระทาการโดยไมสจรตในการซอทรพยสนดงกลาว

หมวด 7 การบงคบและจาหนายหลกประกนทเปนกจการ

มาตรา 57 การบงคบหลกประกนทเปนกจการ ซงไดจดแจงไวแลวตามมาตรา 19 (10) ผ รบหลกประกนอาจใชสทธบงคบหลกประกนตามวธการทบญญตในหมวด 5 หรอวธการทบญญตในหมวดนกได แตถามไดมการจดแจงรายการดงกลาว ผ รบหลกประกนอาจใชสทธบงคบหลกประกนตามวธการทบญญตในหมวด 5 เทานน ผ รบหลกประกนไมมสทธบงคบหลกประกนตามวธการทบญญตในหมวดน มาตรา 58 ใหนาบทบญญตแหงหมวด 5 มาใชบงคบโดยอนโลมเทาทไมขดแยงกบบทบญญตแหงหมวดน มาตรา 59 เมอจะบงคบหลกประกนตามวธการทบญญตในหมวดน หนงสอบอกกลาวบงคบหลกประกนตามมาตรา 36 และมาตรา 37 ตองมขอความทแสดงถงเจตนาทจะบงคบหลกประกนโดยวธจาหนายหลกประกนทเปนกจการ ในลกษณะทผ รบโอนสามารถดาเนนกจการตอไปได

DPU

194

มาตรา 60 เมอผ รบหลกประกนแสดงใหเปนทพอใจแกศาล ตามมาตรา 38 และแสดงใหเหนวาสามารถจาหนายหลกประกนทเปนกจการ ในลกษณะทผ รบโอนสามารถดาเนน กจการตอไปได ใหศาลมคาสงบงคบหลกประกน โดยมคาสงตงผบรหารกจการชวคราวใหเปนผ มอานาจจดการหลกประกนทเปนกจการเปนการชวคราว และดาเนนการจาหนายหลกประกนทเปนกจการดงกลาวในลกษณะทผ รบโอนสามารถดาเนนกจการตอไปได โดยศาลมอานาจกาหนดอานาจหนาทของผบรหารกจการชวคราว วธการ เงอนไข และกาหนดเวลาในการจดการ และจาหนายหลกประกนไดตามทเหนสมควร เมอศาลมคาสงตงผบรหารกจการชวคราวแลว หามมใหผ รบหลกประกนใชสทธบงคบหลกประกนตามวธการทบญญตในหมวด 5 เวนแตผ ใหหลกประกนยนยอม หรอศาลเหน สมควร มาตรา 61 ถาขอเทจจรง หรอพฤตการณทศาลอาศยเปนหลกในการมคาสงตามมาตรา 60 เปลยนแปลงไปกอนมการจาหนายหลกประกน ศาลจะมคาสงแกไข หรอยกเลกคาสงเดมกได เมอศาลนนเหนสมควร หรอเมอผบรหารของผใหหลกประกน ผ รบหลกประกน ผบรหารกจการชวคราว หรอเจาพนกงานบงคบคดมคาขอ มาตรา 62 กรณทรฐมนตรเหนสมควร รฐมนตรจะออกกฎกระทรวงกาหนดเกยวกบการจดทะเบยน คณสมบต และคาตอบแทนของผบรหารกจการชวคราวกได มาตรา 63 ใหศาลมคาสงตงบคคลทผใหหลกประกน และผ รบหลกประกนตกลงกนใหเปนผบรหารกจการชวคราว หากไมมขอตกลงเชนนนใหศาลมคาสงตงผบรหารของผใหหลกประกน เจาพนกงานบงคบคด หรอบคคลอนเปนผบรหารกจการชวคราวตามทเหนสมควร เมอบคคลนนยนยอม ทงน ใหศาลกาหนดคาตอบแทนของผบรหารกจการชวคราวดวย เวนแตกฎกระทรวงตามมาตรา 62 กาหนดไวเปนอยางอน แตไมวากรณใด หามมใหศาลมคาสงตงผ รบหลกประกนเปนผบรหารกจการชวคราว มาตรา 64 เมอศาลมคาสงตงผบรหารกจการชวคราวแลว ในการพจารณาของศาลทกครงเพอดาเนนการตามบทบญญตในหมวดน ใหผใหหลกประกนไปศาล และตอบคาถาม

DPU

195

ของศาล เจาพนกงานบงคบคด และผบรหารกจการชวคราว ในเรองทเกยวกบกจการทเปนหลกประกน ในกรณเชนนผใหหลกประกนจะเสนอความเหนอยางหนงอยางใดตอศาลกได เมอผใหหลกประกนรองขอ ศาลจะอนญาตใหผใหหลกประกนไมตองไปศาลในนดใดกได แลวแตกรณ ใหนาบทบญญตในวรรคหนงและวรรคสองมาใชบงคบแกผบรหารกจการชวคราว ในระหวางทยงคงมหนาทตามตาแหนงดงกลาวโดยอนโลม มาตรา 65 เมอศาลมคาสงตงผบรหารกจการชวคราว ใหผ รบหลกประกนแจงคาสงนนแกผบรหารกจการชวคราว เจาพนกงานบงคบคด ผบรหารของผใหหลกประกน ลกหน พนกงานเจาหนาท นายทะเบยนทเกยวของ และนายทะเบยนหนสวนบรษท หรอนายทะเบยนนตบคคลทเกยวของโดยดวน เพอพนกงานเจาหนาทและนายทะเบยนดงกลาวจะไดจดแจงคาสงศาลไวในทะเบยน อานาจหนาทของผบรหารกจการชวคราวเรมแตวนทศาลมคาสงดงกลาว แตจะยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอกไดเมอมการจดแจงคาสงศาลดงกลาว และใหอานาจหนาทของผบรหารของผใหหลกประกนสนสดลงนบแตวนทศาลมคาสงดงกลาว เมอไดรบทราบคาสงตงผบรหารกจการชวคราวแลว ผบรหารของผใหหลกประกนตองสงมอบทรพยสน ดวงตรา สมดบญช และเอกสารเกยวกบทรพยสน หนสน และกจการของผใหหลกประกนแกผบรหารกจการชวคราวโดยเรวทสด เพอการนใหผบรหารกจการชวคราวมอานาจเรยกใหผครอบครองสงมอบทรพยสน ดวงตรา สมดบญช และเอกสารขางตนแกตนไดดวย มาตรา 66 เมอศาลมคาสงตงผบรหารกจการชวคราว ใหอานาจหนาทในการจดการหลกประกนทเปนกจการของผบรหารของผใหหลกประกนตกแกผบรหารกจการชวคราว ใหบรรดาสทธตามกฎหมายของผ ถอหนของผใหหลกประกน ยกเวนสทธทจะไดรบเงนปนผลตกแกผบรหารกจการชวคราว อานาจหนาทของผบรหารกจการชวคราวตามความในวรรคกอน หอยภายใตการกากบดแลของเจาพนกงานบงคบคด เจาพนกงานบงคบคดจะกาหนดอานาจหนาท รวมทงสงใหผบรหารกจการชวคราวทาคาชแจงในเรองบญช เรองการเงน หรอเรองใด ๆ เกยวกบการจดการ กจการและทรพยสน หรอจะสงใหกระทาหรอมใหกระทาการใด ๆ ตามทเหนสมควรกได หามมใหผบรหารกจการชวคราวจาหนาย จาย โอน ใหเชา ชาระหน กอหน หรอกระทาการใด ๆ ทกอใหเกดภาระในทรพยสน นอกจากเปนการกระทาทจาเปนเพอใหการ

DPU

196

ดาเนนการคาตามปกตของผใหหลกประกนสามารถดาเนนตอไปได เวนแตเปนการดาเนนการตามบทบญญตในหมวดน หรอศาลทรบคารองขอจะมคาสงเปนอยางอน มาตรา 67 เวนแตศาลกาหนดเปนอยางอน ภายในเวลาเจดวนนบแตวนทไดทราบคาสงตงผบรหารกจการชวคราว ใหผบรหารของผใหหลกประกนยนคาชแจงตามมาตรา 68 เกยวกบกจการและทรพยสนของผใหหลกประกนทตนรบรองแลวตอผบรหารกจการชวคราว เมอผบรหารของผใหหลกประกนมคาขอขยายระยะเวลา กอนสนกาหนดเวลา ดงกลาวขางตนโดยมเหตอนควร ผบรหารกจการชวคราวอาจขยายระยะเวลาใหอกไดตามทเหนสมควรแตไมเกนสามสบวน ถาผบรหารของผใหหลกประกนไมทา หรอไมสามารถทาคาชแจงได ใหผบรหารกจการชวคราวเปนผ ทาแทน และเพอการนใหมอานาจจางบคคลอนเขาชวยตามทเหนจาเปน โดยคดหกคาใชจายจากทรพยสนของผใหหลกประกน มาตรา 68 คาชแจงเกยวกบกจการและทรพยสนของผใหหลกประกน จะตองแสดงโดยชดแจงถงรายการตอไปน ณ วนทศาลมคาสงตงผบรหารกจการชวคราว

(1) กจการของผใหหลกประกน (2) สนทรพย หนสน และภาระผกพนตาง ๆ ทผ ใหหลกประกนมตอบคคล ภายนอก (3) ทรพยสนทไดใหเปนประกนแกเจาหน และวนทไดใหทรพยสนนนเปนประกน (4) ทรพยสนของบคคลอนทอยในความยดถอของผใหหลกประกน (5) การเปนผ ถอหนในบรษทหรอนตบคคล หรอเปนหนสวนในหางหนสวนอน (6) ชอ อาชพ และทอยโดยละเอยดของเจาหนทงหลาย (7) ชอ อาชพ และทอยโดยละเอยดของผ เปนลกหนของผใหหลกประกน (8) รายละเอยดแหงทรพยสนทจะตกแกผใหหลกประกนในภายหนา (9) ขอมลอนตามทผบรหารกจการชวคราวเหนสมควรใหแจงเพมเตม คาชแจงเกยวกบกจการและทรพยสนของผใหหลกประกน ใหสนนษฐานไวกอนวาเปนหลกฐานอนถกตองทใชยนผใหหลกประกนได

DPU

197

มาตรา 69 ผบรหารของผใหหลกประกนตองใหขอมลทจาเปน และใหความ ชวยเหลอผบรหารกจการชวคราวในการจดการทรพยสนทเปนหลกประกน ดาเนนกจการตอไป และจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกน มาตรา 70 ผบรหารกจการชวคราวอาจรองขอใหศาลมคาสงอนญาตใหทาขอบงคบของผใหหลกประกนขนใหม หรอแกไขเปลยนแปลงขอบงคบ หรอขอความในหนงสอบรคณหสนธของผใหหลกประกน เมอศาลมคาสงอนญาตตามวรรคหนง ใหผบรหารกจการชวคราวแจงคาสง ดงกลาวไปยงนายทะเบยนหนสวนบรษท หรอนายทะเบยนนตบคคลทเกยวของโดยดวน เพอนายทะเบยนจะไดจดแจงคาสงศาลไวในทะเบยน มาตรา 71 ใหผบรหารกจการชวคราวมหนาทดงตอไปน (1) จดการกจการและทรพยสนทเปนหลกประกนแทนผบรหารของผใหหลกประกน (2) ดาเนนกจการของผใหหลกประกนตอไป (3) มอบเงนรายไดทงหมด หรอแตบางสวนตอศาล หรอเจาพนกงานบงคบคดภายในเวลาและกาหนดตามทศาลเหนสมควร (4) แจงศาล เจาพนกงานบงคบคด และผ รบหลกประกน ในกรณทเหนวาจะไมสามารถจาหนายหลกประกนทเปนกจการในลกษณะทผ รบโอนสามารถดาเนนกจการตอไปได (5) ดาเนนการใหมการจาหนายหลกประกนทเปนกจการในลกษณะทผ รบโอนสามารถดาเนนกจการตอไปได โดยบคคลและวธการทศาลกาหนด เชน ขายทอดตลาด ขายในทองตลาด หรอขายโดยการประมล เพอใหไดราคาอนสมควร (6) แจงผ ทไดรบโอนทรพยสนทเปนหลกประกนทงหมดใหชาระราคาแกเจาพนกงานบงคบคดโดยตรง (7) หนาทอนตามทศาลกาหนด ในการปฏบตหนาทตามวรรคกอน ผบรหารกจการชวคราวตองใชความเออเฟอสอดสองอยางบคคลคาขายผประกอบดวยความระมดระวง มาตรา 72 ผบรหารกจการชวคราวพนจากตาแหนงในกรณดงตอไปน

DPU

198

(1) ตาย (2) นตบคคลซงเปนผบรหารกจการชวคราวเลกกน (3) ศาลอนญาตใหลาออก (4) ถกศาลมคาสงพทกษทรพย หรอใหเปนคนไรความสามารถ หรอเสมอนไรความสามารถ (5) ถกจาคกโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เวนแตในความผดอนไดกระทาโดยประมาท หรอความผดลหโทษ (6) พนจากตาแหนงตามเงอนไขทกาหนดไวในคาสงศาล (7) เมอระยะเวลาดาเนนการตามคาสงศาลสนสดลง หรอเมอไดดาเนนการเปนผลสาเรจตามคาสงศาล (8) ศาลมคาสงใหพนจากตาแหนงตามมาตรา 74 มาตรา 73 ใหผบรหารกจการชวคราวจดทารายงานการปฏบตงานตามคาสงศาล เสนอตอเจาพนกงานบงคบคดทกรอบสามเดอน หรอภายในระยะเวลาทเจาพนกงานบงคบคดกาหนด มาตรา 74 ในกรณทผบรหารกจการชวคราวไมดาเนนการตามคาสงศาล หรอปฏบตหนาทโดยทจรต หรอกอใหเกดความเสยหายแกผใหหลกประกน หรอผ รบหลกประกน หรอขาดคณสมบตของผบรหารกจการชวคราวตามทกาหนดไวในกฎกระทรวง หรอมเหตอนทไม สมควรเปนผบรหารกจการชวคราวตอไป เมอศาลเหนสมควร หรอเมอผบรหารของผใหหลกประกน ผ รบหลกประกน หรอเจาพนกงานบงคบคดมคาขอโดยทาเปนคารอง ศาลจะมคาสงใหผบรหารกจการชวคราวพนจากตาแหนง หรอมคาสงอยางใดอยางหนงตามทเหนสมควรกได มาตรา 75 เมอผบรหารกจการชวคราวพนจากตาแหนง และยงมกจการทจะตองดาเนนตอไป ใหศาลมคาสงตงผบรหารกจการชวคราวใหมโดยเรวทสด ใหผบรหารกจการชวคราวเดมมสทธ หนาท และความรบผดเชนเดยวกบผบรหารของผใหหลกประกนตามพระราชบญญตน ใหนาบทบญญตในหมวดนเกยวกบผบรหารกจการชวคราว และผบรหารของผใหหลกประกนมาใชบงคบโดยอนโลม

DPU

199

มาตรา 76 ใหนาบทบญญตมาตรา 55 และมาตรา 56 มาใชบงคบในการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนตามวธการทบญญตในหมวดนโดยอนโลม มาตรา 77 ในกรณทศาลมคาสงยกเลกคาสงบงคบหลกประกนตามมาตรา 61 หรอผบรหารกจการชวคราวพนจากตาแหนงเมอไดดาเนนการเปนผลสาเรจตามคาสงศาลแลว ใหศาลแจงคาสง หรอขอเทจจรงดงกลาวไปยงพนกงานเจาหนาท นายทะเบยนทเกยวของ และนายทะเบยนหนสวนบรษท หรอนายทะเบยนนตบคคลทเกยวของโดยดวน เพอพนกงานเจาหนาท และนายทะเบยนดงกลาวจะไดจดแจงคาสงศาล หรอขอเทจจรงดงกลาวไวในทะเบยน และใหศาลแจงคาสงหรอขอเทจจรงดงกลาวแกผบรหารกจการชวคราว เจาพนกงานบงคบคด ผบรหารของผใหหลกประกน และลกหนโดยไมชกชา เมอไดทราบคาสงของศาลตามวรรคหนงแลว ผบรหารกจการชวคราวตองสงมอบทรพยสน ดวงตรา สมดบญช และเอกสารเกยวกบทรพยสน หนสน และกจการของผใหหลกประกนแกผบรหารของผใหหลกประกนโดยเรวทสด มาตรา 78 ในกรณทศาลมคาสงยกเลกคาสงบงคบหลกประกนตามมาตรา 61 หรอผบรหารกจการชวคราวพนจากตาแหนง ในกรณมการจาหนายทรพยสนทเปนหลกประกนตามคาสงศาลแลว ใหอานาจหนาทในการจดการกจการและทรพยสนของผใหหลกประกนกลบเปนของผบรหารของผใหหลกประกน และใหผ ถอหนของผใหหลกประกนกลบมสทธตามกฎหมายตอไป และใหนาบทบญญตมาตรา 67 และมาตรา 68 มาใชบงคบโดยอนโลม โดยใหผบรหารกจการชวคราวมสทธ หนาท และความรบผดเชนเดยวกบผบรหารของผใหหลกประกน และใหผบรหารของผใหหลกประกนมสทธ หนาท และความรบผดเชนเดยวกบผบรหารกจการชวคราวตามบทบญญตดงกลาว มาตรา 79 คาตอบแทนของผบรหารกจการชวคราว และหนซงผบรหารกจการ ชวคราวกอขนเพอประโยชนในการดาเนนการตามบทบญญตในหมวดน ยกเวนหนละเมดเปนหน บรมสทธเหนอทรพยสนทงหมดทเปนหลกประกนของผใหหลกประกน โดยใหอยในลาดบเดยวกบบรมสทธลาดบท 1 ตามมาตรา 253 แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย

DPU

200

มาตรา 80 คาสงศาลทใหยกเลกคาสงบงคบหลกประกนตามมาตรา 61 หรอ ผบรหารกจการชวคราวพนจากตาแหนงตามมาตรา 72 ไมกระทบถงการใดทผบรหารกจการ ชวคราวไดกระทาไปแลวกอนศาลมคาสงเชนวานน หรอกอนพนจากตาแหนง

หมวด 8 ความระงบสนไปแหงสญญาหลกประกนทางธรกจ

มาตรา 81 สญญาหลกประกนทางธรกจยอมระงบสนไป (1) เมอหนทประกนระงบสนไปดวยเหตประการอนใดมใชเหตอายความ (2) เมอปลดหลกประกนใหแกผใหหลกประกนดวยหนงสอ (3) เมอผใหหลกประกนหลดพน (4) เมอถอนหลกประกน (5) เมอจาหนายทรพยสนซงเปนหลกประกนตามคาสงศาล อนเนองมาจากการบงคบหลกประกน หรอถอนหลกประกน (6) เมอเอาทรพยสนซงเปนหลกประกนหลด มาตรา 82 ผ รบหลกประกนจะบงคบหลกประกน แมเมอหนทประกนนนขาดอายความแลวกได แตจะบงคบเอาดอกเบยทคางชาระตามสญญาหลกประกนทางธรกจเกนกวาหาปไมได มาตรา 83 การชาระหนไมวาครงใด ๆ สนเชงหรอแตบางสวนกด การระงบหน อยางใด ๆ กด การตกลงกนแกไขเปลยนแปลง หรอยกเลกสญญาหลกประกนทางธรกจ หรอหนอนเปนประกนนนเปนประการใดกด ตองนาความไปจดแจงตอพนกงานเจาหนาทภายในสามสบวนนบแตไดรบคาบอกกลาวเปนหนงสอจากผ มสวนไดเสย หากยงมไดมการจดแจงดงกลาว หามมใหยกขนเปนขอตอสบคคลภายนอก ทงน ใหนาบทบญญตมาตรา 18 มาใชบงคบโดยอนโลม กรณทรพยสนทเปนหลกประกนเปนสทธเรยกรอง ใหนาบทบญญตมาตรา 13 มาใชบงคบในการดาเนนการตามวรรคกอนดวยโดยอนโลม

DPU

201

หมวด 9 บทกาหนดโทษ

มาตรา 84 ผใดกระทา หรอยนยอมใหกระทาการดงตอไปนในการจดแจงการใหหลกประกนทางธรกจ

(1) แสดงออกซงความเทจ หรอ (2) ปกปดความจรงซงควรบอกใหแจง

ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนสองเทาของจานวนหนทเปนประกนตามสญญา หรอทงจาทงปรบ แตทงน เงนคาปรบตองไมนอยกวาหาหมนบาท มาตรา 85 ผใดเอาไปเสย ทาใหเสยหาย ทาลาย ทาใหเสอมคา ทาใหไรประโยชน ยายไปเสย ซอนเรนหรอโอนไปใหแกผ อนซงทรพยสนทเปนหลกประกนโดยทจรต จนเปนเหตใหผ รบหลกประกนไมอาจบงคบหลกประกนทงหมดหรอแตบางสวน ตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสองเทาของจานวนหนทเปนประกนตามสญญา หรอทงจาทงปรบ แตทงน เงนคาปรบตองไมนอยกวาสองหมนบาท มาตรา 86 ผใดกระทา หรอยนยอมใหกระทาการดงตอไปนในกระบวนการรองขอ ใหศาลมคาสงใหบงคบหลกประกนตามมาตรา 36 หรอมาตรา 60 หรอในกระบวนการรองขอ ใหศาลเพกถอนคาสงใหบงคบหลกประกนตามมาตรา 45

(1) แสดงออกซงความเทจ หรอ (2) ปกปดความจรงซงควรบอกใหแจง

ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนสองเทาของจานวนหนทเปนประกนตามสญญา หรอทงจาทงปรบ แตทงน เงนคาปรบตองไมนอยกวาหาหมนบาท มาตรา 87 ผใดกระทา หรอยนยอมใหกระทาการอยางหนงอยางใดโดยทจรตในการจาหนายหลกประกนตามหมวด 6 และหมวด 7 แหงพระราชบญญตน อนเปนเหตใหการซอหรอขายทรพยสนทเปนหลกประกนผดไปจากสภาพปกต ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนสองเทาของผลประโยชนทบคคลนนไดรบไว หรอพงจะไดรบเพราะการกระทาดงกลาว หรอทงจาทงปรบ แตทงน เงนคาปรบตองไมนอยกวาหาหมนบาท

DPU

202

มาตรา 88 ผใดใหถอยคา หรอสงสมดบญช เอกสาร หรอวตถพยานอนเปนเทจในสาระสาคญเกยวกบกจการ และทรพยสนของผใหหลกประกนตอเจาพนกงานบงคบคด หรอผบรหารกจการชวคราว ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามแสนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา 89 ผใดฝาฝนบทบญญตแหงมาตรา 64 มาตรา 65 มาตรา 66 วรรคสอง มาตรา 67 และมาตรา 77 วรรคสอง โดยไมมเหตอนสมควร ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา 90 ผใดฝาฝนบทบญญตแหงมาตรา 66 วรรคสาม ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามแสนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา 91 ผบรหารของผใหหลกประกนผใดกระทาการอยางหนงอยางใดดงตอไปน (1) ไมชแจงขอความอนเปนสาระสาคญเกยวกบกจการ หรอทรพยสนของผใหหลกประกนตอศาล เจาพนกงานบงคบคด หรอผบรหารกจการชวคราว เวนแตจะพสจนไดวามไดมเจตนาฉอฉล (2) ยนคาชแจงเกยวกบกจการและทรพยสนของผใหหลกประกนตามมาตรา 68 อนเปนเทจในสาระสาคญซงอาจทาใหผ รบหลกประกนเสยหาย ตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสองแสนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา 92 ผใดลวงรกจการ หรอขอมลใด ๆ ของผใหหลกประกน เนองมาจากการปฏบตตามอานาจและหนาททกาหนดในพระราชบญญตน อนเปนกจการ หรอขอมลทตามปกตวสยของผใหหลกประกนจะพงสงวนไวไมเปดเผย ถาผนนนาไปเปดเผยดวยประการใด ๆ ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามแสนบาท หรอทงจาทงปรบ ความในวรรคหนง มใหนามาใชบงคบแกการเปดเผยในกรณดงตอไปน (1) การเปดเผยตามหนาทหรอเพอประโยชนในการปฏบตตามพระราชบญญตน หรอกฎหมายอน

DPU

203

(2) การเปดเผยเพอประโยชนแกการสอบสวน หรอการพจารณาคด (3) การเปดเผยเกยวกบการกระทาความผดตามพระราชบญญตน (4) การเปดเผยตามคาสงศาล (5) การเปดเผยตอเจาหนาทของรฐทมอานาจตามกฎหมายทจะขอขอมลดงกลาวได มาตรา 93 ผใดเปนผบรการกจการชวคราว ปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาทโดยทจรต หรอกระทาการฝาฝน หรอไมปฏบตตามบทบญญตแหงพระราชบญญตน โดยมงหมายใหเกดความเสยหายแกผใหหลกประกนหรอผ รบหลกประกน ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหาแสนบาท หรอทงจาทงปรบ มาตรา 94 ใหผใหหลกประกน และผ รบหลกประกนเปนผ เสยหายในความผดตามความในพระราชบญญตนดวย มาตรา 95 ในกรณผกระทาความผดซงตองรบโทษตามพระราชบญญตนเปนนตบคคล ใหกรรมการผจดการ หนสวนผจดการ หรอผซงรบผดชอบในการดาเนนงานของนตบคคลในเรองนนตองรบโทษตามทบญญตไวสาหรบความผดนน ๆ ดวย เวนแตจะพสจนไดวาการกระทานนไดกระทาโดยตนมไดรเหนหรอยนยอม หรอตนไดจดการตามสมควรเพอปองกนมใหเกดความผดนนแลว

หมวด 10 คาธรรมเนยม

มาตรา 96 การจดแจงการใหหลกประกน การแกไขเปลยนแปลงรายการการ จดแจง การตออายการจดแจง การยกเลกการจดแจง การตรวจสอบ และการออกหลกฐานการตรวจสอบการจดแจง และการดาเนนการอน ๆ ใหเรยกเกบคาธรรมเนยม และคาใชจายตามทกาหนดไวในกฎกระทรวง มาตรา 97 คาธรรมเนยมและคาขนศาลในการบงคบหลกประกนใหคดตามอตรา

ด◌งตอไปน

DPU

204

(1) คาธรรมเนยมการขอบงคบหลกประกน หรอการขอบงคบหลกประกนหลดเปนสทธ ใหเรยกอตราหนงบาทตอทกหนงรอยบาท ตามจานวนหนทเรยกรอง แตไมเกนหนงแสนบาท (2) คาคารองขอเพกถอนคาสงบงคบหลกประกน คารองละสองรอยบาท ตอเมอผ รบหลกประกนคดคาน จงใหเรยกเปนคาขนศาลในอตราสองบาทหาสบสตางคตอทกหนงรอยบาท ตามจานวนหนทศาลมคาสงใหบงคบหลกประกน แตไมใหเกนสองแสนบาท (3) คาขอใหชดใชคาสนไหมทดแทนตามมาตรา 47 คาขอละสองรอยบาท (4) คาขอใหศาลมคาสงวางเงนประกน หรอใหประกน คาขอละสองรอยบาท ในการคานวณ ถาทนทรพยไมถงหนงรอยบาท ใหนบเปนหนงรอยบาท เศษของหนงรอยบาท ถาถงหาสบบาทใหนบเปนหนงรอยบาท ถาตากวาหาสบบาทใหปดทง ในกรณทมอทธรณหรอฎกา ใหคดคาธรรมเนยมตามอตราเดยวกนน คาธรรมเนยมอน ๆ นอกจากน และอตราคาทนายความ ใหคดอตราเดยวกนกบคาธรรมเนยม และคาทนายความตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 98 คาธรรมเนยมในการขายทอดตลาดโดยเจาพนกงานบงคบคด ใหเรยกอตรารอยละหาของจานวนเงนทขายได ในกรณทผ รบหลกประกนรองขอใหมการจาหนายโดยวธการอน นอกจากการขายตามวรรคกอน ใหคดคาธรรมเนยมการจาหนายเทาทจายจรง แตตองไมเกนอตรารอยละหาของจานวนเงนทจาหนายได คาธรรมเนยมการยดทรพยแลวไมมการจาหนายรอยละหนงของราคาทรพยสนทยด มาตรา 99 คาธรรมเนยมและคาใชจายอน ๆ ใหเรยกเกบตามอตราทกาหนดไวในกฎกระทรวง ผ รบสนองพระบรมราชโองการ ……………………………….. นายกรฐมนตร

DPU

205

ประวตผเขยน นางสกญญา วรยะผล เกดวนท 25 มกราคม พ.ศ. 2507 ทกรงเทพมหานคร สาเรจการศกษาปรญญาตรนตศาสตรบณฑต คณะนตศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง ในปการศกษา 2533 และเขาศกษาตอในหลกสตร นตศาสตรมหาบณฑต ทมหาวทยาลยธรกจบณฑตย เมอ พ.ศ. 2543 ปจจบน ทางานเปนหวหนาสวนในตาแหนงทนายความอาวโส สวนปรกษาและสญญา ฝายกฎหมาย ธนาคารกสกรไทย จากด (มหาชน)

DPU