ภาคผนวก 1...100 อาวาส และได ฟ นฟ เป นส าน...

98

ภาคผนวก 1.2

แบบบนทกขอมลวด ในเขตเทศบาลต าบลดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

วดล าดบท 1 1 ชอวด วดพระธาตดอยสะเกด 2 ปพ.ศ.ทสราง / อาย พ.ศ. ๒๑๕๕ อาย ๓๙๗ ป 3 ทตง เลขท ๓๐๔ หมท ๓ ต.เชงดอย อ.ดอยสะเกด จ.

เชยงใหม ๕๐๒๒๐ 4 สถานะของวด เปนวดราษฎร

ไดรบพระราชทานวสงคามสมาเมอวนท ๗ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๔๖๑ เนอท ๑๓๒ ไร ๓ งาน ๘๖ ตารางวา

5 เจาอาวาสปจจบน พระโพธรงษ เจาคณะอ าเภอดอยสะเกด เจาอาวาสวดพระธาตดอยสะเกด ปพ.ศ. ๒๕๒๔ – ปจจบน เปนพระเกจอาจารยทมชอเสยง เปนทเคารพศรทธาของประชาชน

6 เจาศรทธาวด ชมชนเชงดอย และชมชนใกลเคยง 7 ประวตศาสตร ประวตความเปนมาของวด วดพระธาตดอยสะเกด วดพระธาตดอยสะเกด ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม เปนวดทเกาแกสรางมาชานาน ตงแตพ.ศ.2155 และไดรบพระราชทานวสงคามสมาเมอวนท 7 กมภาพนธ 2461 เมอพ.ศ.2543 ไดรบยกยองฐานะใหเปนวดพฒนาตวอยางทมผลงานดเดนของกรมศาสนา กระทรวงศกษาธการ ประวตหรอต านานตามทบนทกไวในประวต-ต านานวดดงน ในสมยพทธกาล เมอพระสมมาสมพทธเจาของเราทงหลายไดตรสรธรรมอนวเศษแลว ไดน าเอาธรรมะออกเผยแผแกชาวชนบทนอยใหญ ในชมพทวปจนไดมผรแจงเหนจรงในสจธรรม เปนจ านวนมาก ในกลายนนแล พระพทธองคไดทรงแสดงปาฏหารยมาปรากฏกายทพย ณ บนดอยแหงนแลวทรงเปลงพระฉพพรรณรงสสวางเจดจาไปทว ขณะนนไดมพญานาคคหนงอาศยอยในหนองบว (หางจากวดพระธาตดอยสะเกดประมาณ 1 กโลเมตร ทางดานทศตะวนออกเฉยงเหนอ) ไดเหนฉพพรรณรงสจงแปลกใจพากนเลอยขนสบนดอยแลวไดทศนาเหนพระพทธองค บงเกดความเลอมใส จงแปลงกายเปนชายหนงหญงสาวมาเขาเฝาพรอมกบไดน าดอกบวมาถวาย พระพทธองคทรงรบเอาดอกบวแลวจงทรงแสดงธรรมโปรด และประทานพระเกศาธาตแกพญานาคแปลงคนน พญานาคจงไดอธฐานสรางเจดยหน แลวน าเอาพระเกศาธาตบรรจประดษฐานไวบนดอยแหงน ตอมาไดมนายพรานผแสวงหาของปา

99

ไดมาพบเหนเจดยมลกษณะสวยงาม จงเกดอศจรรย แลวไดน าเอากอนหนมากอเปนรปเจดยขน กลางคนไดนมต (ฝน) วาเจดยทตนพบนนเปนทบรรจพระเกศาธาตของพระพทธเจา จงไดบอกกลาวชกชวนประชาชนในแถบนน ขนไปสกการบชา และเรยกชอภเขาแหงนวา “ดอยเสนเกศ” บาง “ดอยสะเกด” บาง ทเรยกวาดอยเสนเกศนน เพราะเรยกตามพระเกศาธาต ทเรยกวาดอยสะเกด เพราะเรยกเพยนส าเนยงตามทพญานาคลอกคราบ (ชาวเหนอเรยกสะเกด หรอสละเกลด) คอ ถอดหรอลอกคราบนนเอง ดอยแหงน ไดมพทธศาสนกชนขนมานมสการเจดยหน อนเปนทบรรจพระเกศาธาตมากขน จงไดกอเจดยปนเสรมใหใหญ และมนคงกวาเดม ตอมาไดมพระภกษรปหนงชอวา “ครบาเก” จากอ าเภอเมองจงหวดนาน มาสรางวหารและบรณะเจดยพรอมทงสถาปนาขนเปนวด เรยกวา “วดพระธาตดอยสะเกด” ตอมา ไดมชาวบานเขามาอยอาศยในเชงดอย และใกลเคยงเปนจ านวนมากขน ทางราชการจงไดจดตงเปนอ าเภอ โดยใชชอวา “อ าเภอดอยสะเกด” ตามภาษาเรยกของชาวบานเปนตนมา ในจลศกราช 1197 พอนอยอนทจกร ไดมาบรณะวหารหลงเกาอก เมอจลศกราช 1274 ครบาชย วดลวงเหนอ (วดศรมงเมองปจจบน) ไดมาซอมแซมวหารใหดกวาเดม และเสรมองคเจดยใหใหญขนกวาเดม และในจลศกราช 1257 ตรงกบ พ.ศ.2448 พระอภวงค หรอ ครบากาวชย พรอมดวยพอหนานอนทวงศ (พอขนผดง ดอยแดน) ไดมาตงบานเรอนอยในหมบานเชงดอย (ตลาดอ าเภอ) เปนครอบครวแรกไดรวมกนอปถมภวดพระธาตดอยสะเกด ตลอดมา ในสมยพระครมงคลคณาทร(ครบาหมน) เปนเจาอาวาสไดบรณปฏสงขรณถาวรวตถของวดนใหเจรญตามล าดบ และไดมพระครรตนปญญาญาณ (มหาอนสม ป.ธ.4) พระครพนจสภาจารย, พระใบฎกาพรหมบาล, พระธวชชย ไดมาเปนเจาอาวาสตามล าดบ และมการพฒนาวดใหเจรญเรอยมา ชวงนนศรทธาวดเพมมากขน มการอางถงศรทธาวดจากพอขนผดงดอยแดน แมค าเกยว เจรญทรพย คณพระนกร ประชาเขตร แมนางปองเมฆ รามบตร พอนอยสงหแกว แมนางบวชม เจรญทรพย พอค าอาย แมจนทรเปง ชยมงคล พอนอยยทธ แมแกว พวงสายใจ พออยเอยง แมอยบญ สายน าตาล พอก านนจ แมจนทรฟอง เจรญทรพย พอปลดแกว แมจนทรพลอย พรหมขตแกว ลกหลานญาตมตร ศรทธาวดพระธาตดอยสะเกดทกคน ไดอปถมภบ ารงชวยจรรโลงรกษาวดใหมความเจรญมนคงตลอดมา เมอพ.ศ.2519 ทางคณะสงฆจงหวดเชยงใหม ไดสงพระครมงคลศลวงค เจาอาวาสวดบพพาราม อ าเภอเมองจงหวดเชยงใหม (ปจจบน : ไดรบพระราชทานสมณศกดเปนพระราชาคณะชนเทพ ท พระเทพวสทธคณ เจาคณะจงหวดเชยงใหม) มาด ารงต าแหนงเจาคคณะอ าเภอดอยสะเกด และเปนผรกษาการแทนเจาอาวาสวดพระธาตดอยสะเกดไดยกฐานะของวดพระธาตดอยสะเกดใหเปนวดพฒนาประจ าอ าเภอดอยสะเกด ตอมา เมอวนท 24 พฤษภาคม 2524 ไดสงพระมหาพายพ ขตปญโญ นธ.เอก, ปธ.4 (ปจจบนไดรบพระราชทานสมณศกด เปนพระราชาคณะชนสามญ ทพระโพธรงส (สป.)) มาด ารงต าแหนงเจา

100

อาวาส และไดฟนฟเปนส านกศาสนศกษาพระปรยตธรรมแผนกบาล และนกธรรม-ธรรมศกษา โรงเรยนพทธศาสนาวนอาทตย ศนยอบรมเดกกอนเกณฑ คายอบรมคณธรรม โรงเรยนพระปรยตธรรมแผนกสามญศกษา (โรงเรยนดอยสะเกดผดงศาสน) ไดท าการพฒนาดานตาง ๆ ทงทางดานศาสวตถ ศาสนบคคล ศาสนธรรม ใหเจรญรงเรอง จนไดรบยกยองใหเปนวดพฒนาตวอยาง ของกรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการ ในปพ.ศ.2521 และเปนวดพฒนาตวอยางทมผลงานดเดนของส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตในปพ.ศ.2543 เปนวดอทยานการศกษา ของส านกงานการศกษาขนพนฐาน เชยงใหม เขต 1 และวดตนแบบสงเสรมสขภาพ กระทรวงสาธารณสข พ.ศ.2546 และในป พ.ศ.2547 เปนแหลงเรยนรในชมชน ของส านกงานการศกษาขนพนฐาน เชยงใหม เขต 1 จนกระทงถงปจจบนน ในปพ.ศ.2538 สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถไดโปรดใหส านกงานราชเลขาพระราชวง ในพระองค ไดน าเครองอปโภค-บรโภค ขาวสารอาหารแหงและเครองอฐบรขาร สงของพระราชทาน ในสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ มาถวายแดพระภกษ-สามเณร ทอาศยเลาเรยนพระปรยตธรรม ณ วดพระธาตดอยสะเกด และไดพระบรมราชานญาตใหวดพระธาตดอยสะเกด อญเชญตราสญลกษณ งานเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ในมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ มาประดษฐานบนผาทพย พระพทธมหาปฏมากรประทานพร เฉลมพระเกยรต และในป พ.ศ.2549 สมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามกฏราชกมาร ไดทรงพระราชทานน าสรง และผาไตรพระราชทาน เพอสรงพระบรมธาต พระเกศาธาตวดพระธาตดอยสะเกด อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม ปชนยวตถของโบราณเกาแกล าคาของวดพระธาตดอยสะเกดมมาก อาทเชน เจดยซงเปนทบรรจพระเกศาธาต อายรวม 1,000 ป มพระบรมสารรกธาตอนเปนปชนยวตถอนศกดสทธ เปนทสกการะเคารพของชาวอ าเภอดอยสะเกด ทกปในเดอน 8 เปง (ขน 15 ค า เดอน 6 ใต) ทางวดจะอนเชญพระบรมสารรกธาต ลงมาจากทประดษฐานใหพทธศาสนกชนสรงน า และจะมปรากฏสงอนเปนปาฏหารยทกครง นอกจากนน ยงมพระพทธรปบชาทองค า พระพทธรปทองส ารด อกจ านวนมาก เพอใหพทธศาสนกชนไดสกการบชาสบไป

8 ปชนยสถาน อาย / สภาพ / คณคา > ทางสถาปตยกรรม-ประวตศาสตร-ทศนยภาพ

1. เจดยพระเกศาธาตองคเดม สรางเมอป พ.ศ. ๒๔๘๕ เปนศลปกรรมแบบลานนา กออฐถอปน ภายในบรรจพระเกศาธาตแหงองคพระสมมาสมพทธเจา ตามต านานทไดกลาวไว 2. เจดยพระเกศาธาตองคใหม สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๓๖ ครอบองคเดมดานในเพอใหมลกษณะสงเดนเปนสงา คกบวหารจตรมข สรางดวยคอนกรตเสรมเหลกกออฐถอปน สง ๓๐ เมตร 3. วหารจตรมข สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๒๐ ภายในมจตรกรรมฝาผนงปรศนาธรรม บงบอกเรองราวแหงพระสมมาสมพทธเจาทเปนคตธรรม เพอใหศรทธาสาธชนไดน าไปประยกตใชในการพฒนา

101

จตใจ และด าเนนชวตได ปจจบนเปนทประดษฐานพระพทธรป พระเจา ๕ พระองค เปนพระประธานในวหารจตรมข 4. อโบสถ สรางเมอปพ.ศ. ... ลกษณะทรงไทยลานนา ไดบรณปฏสงขรณใหม เมอปพ.ศ. ๒๕๓๘ กอสรางดวยคอนกรตโบราณ กออฐถอปน ขนาดกวาง ๖ เมตร ยาว ๒๒ เมตร 5. หอพระไตรปฎก หรอวหารหลวงพอเกศทองทพย สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๔๗ ดวยคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปน ประดบลวดลายปนปน มณฑปและฉตร เปนทประดษฐานพระพทธรงสทวโชค หรอหลวงพอเกศทองทพย 6. ต าหนกพระจอมเกลา สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๓๗ สรางดวยคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปนสองชน กวาง 25 เมตร ยาว 40 เมตร ใชเปนกฏรบรองพระมหาเถระชนผใหญ 7. อาคารสมเดจพระพฒาจารย (โต) พรหมรงส สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๔๑-๒๕๔๒ ลกษณะคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปน ๒ ชน ขนาดกวาง ๒๕ เมตร ยาว ๔๐ เมตร ดานลางประดษฐานรปเหมอนพระพฒาจารย (โต) พรหมรงส เพอใหพทธศาสนกชนทวไปไดกราบไหวบชา ดานบนเปนส านกคณะสงฆ ส านกงานเจาคณะอ าเภอดอยสะเกด หองประชมเลก และหองประชมใหญ 8. ศาลารายบนลานโพธ สรางเมอป พ.ศ. .... เปนศาลาแบบเรยบงายสรางดวยคอนกรตเสรมเหลก ทรงไทยชนเดยวกวาง 4 เมตร ยาว 15 เมตร หลงคามงกระเบองเคลอบสสมอฐ ยกชอฟา เปนประดษฐฐานพระพทธรปประจ าวนทงเจด พระพทธรปสมฤทธผลหรอหลวงพอพระเจาทนใจ พระพทธสหงคจ าลอง หลอดวยทองเหลอง ปางมารวชย ศลปะเชยงแสน ฯลฯ 9. อาคารหอวฒนากล (ศาลาการเปรยญ) สรางเมอปพ.ศ.25... ตอเนองกบอาคารเจรญทรพยผดงศาสน ลกษณะสรางดวยคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปน 2 ชน ชนบนเปนหองประชม ชนลางเปนหองเกบวสดและใชงานอเนกประสงค กวาง 8 เมตร ยาว 20 เมตร ดานขางมพรอมหองน า ใชเปนอาคารประชม อาคารจดกจกรรมของวด และหนวยงานองคกรตาง ๆ 10. อาคารเจรญทรพยผดงศาสน (ศาลาการเปรยญ) สรางเมอปพ.ศ.2536 ลกษณะสรางดวยคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปน 2 ชน ชนบนเปนหองประชม ชนลางเปนหองพก พรอมหองน า กวาง 10 เมตร ยาว 30 เมตรใชเปนอาคารประชม และอาคารจดกจกรรมของวดและหนวยงานองคกรตาง ๆ 11. อาคารเสรมบญ-หอฉนท (ศาลาการเปรยญ) สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๓๒ ใชเปนหอฉน หอสวดมนต บ าเพญบญ ลกษณะเปนอาคาร ๒ ชน ทรงไทยลานนา แบบเรยบงาย กวาง ๑๐ เมตร ยาว ๒๕ เมตร 12. โรงครว สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๔๕ กอสรางโรงครวส าหรบท าอาหาร และเกบพสดถวยจานของวด ลกษณะคอนกรตเสรมเหลก กวาง 9 เมตร ยาว 24 เมตร 13. กฏสงหเสนยหลงเกา (กฏเจาอาวาสเดม) สรางเมอปพ.ศ. .... อาคารครงปนครงไม 2 ชน เปนทพ านกของสงฆ

102

14. กฏสงหเสนยหลงใหม สรางเมอปพ.ศ. .... อาคารกออฐถอปน 2 ชน สรางตดกบหลงเดม เปนทพ านกของสงฆ 15. กฏธรรมภรมย สรางเมอปพ.ศ. .... อาคารกออฐถอปน 2 ชน เปนทพ านกของสงฆ 16. กฏเจรญญาณ สรางเมอปพ.ศ. .... อาคารกออฐถอปน 2 ชน เปนทพ านกของสงฆในชนสอง และมกจกรรมเรยนรพระธรรมในโอกาสตางๆ ทชนลาง 17. กฏวปสสนา สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๓๘-๒๕๔๐ ลกษณะชนเดยว สรางดวยคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปน ขนาดกวาง 4 เมตร ยาว 6 เมตร เปนกฏทพกของผมาอาศยปฏบตธรรม และศกษาเลาเรยนพระปรยตธรรม มจ านวน ๑๔ หลง ปจจบนสรางเพมอก 5 หลง เปน ๑๘ หลง 18. กฏสงฆ ในบรเวณสวนปาโดยรอบวด 19. อาคารเรยนพระปรยตธรรม / สดอนสรณ สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๓๒ ลกษณะลกษณะคอนกรตเสรมเหลก ๒ ชน กวาง ๑๐ เมตร ยาว ๒๕ เมตร พรอมอปกรณการเรยนการสอน อาคารหลงนไดรบงบประมาณจากมลนธหลวงพอวดปากน า โดยหลวงพอพระธรรมปญญาบด เจาคณะภาค ๗ ปจจบนด ารงต าแหนงสมเดจพระมหารชมงคลาจารย เจาคณะใหญหนเหนอ วดปากน า ภาษเจรญ กรงเทพมหานคร 20. อาคารเฉลมพระเกยรต(โรงเรยนปรยตธรรม 2) สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๔๑-๒๕๔๒ ลกษณะคอนกรตเสรมเหลก กวาง 30 เมตร ยาว 50 เมตร ดานหนาเปน 2 ชน ดานหลงเปน 3 ชน ชนบนสดเปนหองเรยน ชนกลางเปนหองประชม-จดกจกรรม ชนลางเปนหองน าจ านวน 20 หอง 21. อาคารชยมงคล สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๓๔ เพอใชเปนส านกงานคณะสงฆอ าเภอดอยสะเกด ปจจบนใชเปนส านกงานโรงเรยนพระปรยตธรรมส านกศาสนศกษาวดพระธาตดอยสะเกด โรงเรยนดอยสะเกดผดงศาสน ลกษณะเปนอาคาร ๓ ชน กวาง ๗ เมตร ยาว ๑๘ เมตร ชนลางเปนหองพก หองพสด ชนท ๒ เปนหองท างาน ชนท ๓ เปนหองพกอาคนตกะ 22. อาคารมลนธแหงความเมตตาและเอออาร สรางเมอปพ.ศ.2539 เปนอาคารคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปน 2 ชน ขนาดกวาง 8 เมตร ยาว 25 เมตร เปนทตงเครอขายพระสงฆทท างานดานเอดสในประเทศไทย เปนศนยประสานงานเครอขายองคกรศาสนา พทธ ครสต อสลาม ทท างานดานเอดสแหงประเทศไทยเพอชวยเหลอผตดเชอ HIV. และผไดรบผลกระทบจากเอดส ผดอยโอกาส 23. หองสมดวดพระธาตดอยสะเกด สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๔๓ ทรงไทยลานนา กวาง ๙ เมตร ยาว ๑๔ เมตร เพอใหเปนหองสมดเพอการอาน และศกษาหาความรแกพระภกษ สามเณรและบคคลทวไป 24. สนามเดกเลน สรางเมอปพ.ศ.๒๕๔๔ กอสรางสนามเดกเลนวดพระธาตดอยสะเกด บรเวณใกลกบหองสมด พรอมอปกรณสนามเดกเลน 25. รานคาสงฆาภรณมลนธแหงความเมตตาและเอออาร อาคารแบบเรยบงายชนเดยวกงชวคราว จ าหนายสนคาเบดเตลดและสงฆาภรณ

103

26. ศนยรานคาชมชน OTOPวดพระธาตดอยสะเกด ด าเนนการจดตงเมอป พ.ศ. ๒๕๔๙ ลกษณะเปนหองแถวชนเดยวตอเนองจ านวน 15 หอง เพอใชเปนสถานทจ าหนายผลตภณฑของชมชน สนคา OTOP ของชาวอ าเภอดอยสะเกดใหแกนกทองเทยวและประชาชนทวไป สรางรายไดสวนหนงใหกบชมชนและครอบครว 27. ศาลเจาแมกวนอม สรางเมอปพ.ศ. ... สถาปตยกรรมแบบจน เปนทประดษฐฐานรปหลอทองเหลองพระโพธสตวกวนอม สง ๑.๕๙ เมตร และรปปนเซรามก พระโพธสตวกวนอม ในศาลเจาแมกวนอม เพอการสกการบชาของประชาชน 28. พระพทธมหาปฏมากรเฉลมพระเกยรต 12 สงหาคมมหาราชน สรางเมอปพ.ศ.2538 ขนาดหนาตก 9.99 เมตร สง 39 เมตร และมฐานขนาดกวาง 20 เมตร ยาว 20 เมตร ดานใตฐานใชเปนสถานทจดแสดงพพธภณฑพนบานลานนา เพอใหประชาชนไดศกษาวถชวตความเปนอยของชาวลานนาในอดต 29. ศาลา สม-ศร สรางเมอป พ.ศ. ... ศาลาทรงไทยทประดษฐฐานพระพทธรปปางสวล ใกลกบบรเวณทตงสถปเจดยบรรจอฐผลวงลบ หรอ ทางภาคเหนอเรยกวากกระดก 30. บรเวณสถปบรรจอฐ-กกระดก เปนทตงสถปเจดยบรรจอฐผลวงลบหรอกกระดกจ านวนมาก อยตดกบบรเวณพพธภณฑหรอทตงพระพทธมหาปฏมากรเฉลมพระเกยรต 12 สงหาคมมหาราชน 31. หอระฆง-หอกลอง-ฆอง หอระฆงหลงแรกสรางเมอปพ.ศ.๒๕๒๒ ลกษณะคอนกรตเสรมเหลกทรงลานนา บรเวณทตงตดกบอโบสถ และสรางเมอปพ.ศ. ๒๕๔๕ ลกษณะคอนกรตเสรมเหลก ทรงลานนา จ านวน 2 หอ ทตงบรเวณใกลลานโพธ กวาง-ยาว 3 x3 เมตร สง 15 เมตร และในปพ.ศ. .... สรางหอกลองอก 1 หอ บรเวณศาลารายตดกบก าแพงแกว 32. ลานโพธ ลานกจกรรมทางวฒนธรรมและประเพณส าคญตางๆ ของวด มการปลกตนพระศรมหาโพธ หนอกลาจากพทธคยาจากประเทศอนเดย และตนพระศรมหาโพธ หลอกลาจากพทธคยาจากประเทศศรลงกา เปนภมทศนสญลกษณทางพทธศาสนา นอกจากนยงมบอน าโบราณทมมาแตอดต พระพทธรปปางนาคปรก และระฆงโบราณแขวนประดบไว ณ ลานดานหนาอาคารสมเดจพระพฒาจารย (โต) พรหมรงส 33. ก าแพงแกว สรางเมอปพ.ศ.2538-2540 กอสรางก าแพงแกว เขตพทธาวาส-สงฆาวาส ประดบลกกรง 34. บอน าโบราณ ประมาณอายเทากบการสรางวด ตงอยบรเวณลานโพธ ปจจบนไมไดใชงาน เนองจากการพฒนาระบบประปาสมยใหมและทตงไมสะดวกใชงาน ทางวดอนรกษไวตามประเพณความเชอทวาบอน าจะตองไมปดปากบอหรอถมบอ หากขดตอประเพณจะมอนเปนไปในทางทไมด น าในบอจะน ามาใชในกจกรรมประเพณส าคญตางๆ เพอเปนสรมงคล 35. ประปาวดพระธาตดอยสะเกด สรางเมอปพ.ศ.2535 ด าเนนการขดเจาะบอน าบาดาล และสรางถงเกบน า เดนทอสงน า ระบบจายน าในวด ระบบเครองกรองน า ในปพ.ศ.2537 ด าเนนการขดเจาะบอบาดาล จดซอเครองสบน า พรอมทงระบบประปา น าอปโภค บรโภค ภายในวดทงหมด โดยความ

104

อปถมภของมลนธหลวงพอวดปากน า และปพ.ศ.2545 กอสรางถงเกบน า คอนกรตเสรมเหลก กวาง 6 เมตร ยาว 8 เมตร เพอเปนทเกบกกน าฝนและถงส ารองน าใชภายในวด 36. หองน านกทองเทยว ตงอยดานหลงอาคารต าหนกพระจอมเกลา มหลายหองแยกส าหรบชาย-หญง 37. ศาลาพกรอน ตงอยในบรเวณสวนพกผอนรมทาง และจดตางๆ 38. ศาลา 9 หอง เปนอาคารกงชวคราวชนเดยวม 9 หอง ส าหรบทพกชางกอสรางอาคารสถานทตางๆ 39. บรเวณประดษฐฐานพระพทธรปปางเลไลยก ถ า และพระพทธรปปนปนพระประจ าวน ใกลกบทางลงบนไดนาคหรออยดานหลงศาลาครบาหมน 40. ศาลาครบาหมน ศาลาไทยขนาดเลกใกลกบอโบสถ เปนทประดษฐฐานรปปนครบาหมนใหประชาชนไดร าลกถงคณงามความดและกราบไหวบชา 41. เสอวด ศาลเรอนไทยขนาดเลกสรางดวยไมอยดานหลงอโบสถ 42. ปายสอความหมาย/แผนททองเทยว ตงอยทลานโพธตดก าแพงแกว 43. บนไดนาค ม 2 แหง 1)บนไดนาคขนบนวดพระธาตดอยสะเกดสรางดวยคอนกรตเสรมเหลก ตวนาคประดบเกลดกระเบองเคลอบ 2)บนไดนาคขนลานโพธ สรางดวยคอนกรตเสรมเหลก ประดบซลกกรง บนไดแตงผวทรายลาง 44. ลานชมวว บรเวณเชงบนไดนาค และดานลางเปนสวนสมนไพร 45. ศนยวทยชมชน ตงอยดานขางหอพระไตรปฎก หรอวหารหลวงพอเกศทองทพย หรอลานโพธ 46. สวนสมนไพร บรเวณปลกและรวบรวมพชสมนไพร อยดานขางบนไดนาคใกลกบอาคารหอวฒนากล (ศาลาการเปรยญ) มอาณาบรเวณกวางในพนทปาธรรมชาตใกลเคยงกน 47. สวนภมทศนวฒนธรรม บรเวณจดสวนและตกแตงภมทศนใหสวยงามดานหนาทางขนพพธภณฑไปตลอดแนวก าแพงแกว 48. อาคารศรศภกอกษร สรางเมอปพ.ศ.2553 อาคารกออฐถอปนทรงไทยลานนาประยกตขนาดใหญ หลงคามงกระเบองลอนสเขยว มการจดภมทศนดานหนาอาคารบรเวณกวาง ใชเปนหอประชมคณะสงฆจงหวดเชยงใหม 49. สวนปารอบกฏสงฆและเขตวด สวนปาธรรมชาตสรางความรมรน และทศนยภาพทสวยงามใหแกวดทงในระยะใกลและไกล 50. ซมประตทางเขาวดพระธาตดอยสะเกด(ซมประตประทานพร) สรางเมอป พ.ศ. ๒๕๓๑ ตงอยดานหนาทางเขาวด เปนซมประตขนาดใหญ สรางดวยคอนกรตเสรมเหลก กออฐถอปน ดานบนประดษฐานพระพทธรปปางประทานพร เพอเปนความหมายส าคญวา ขอประทานพรใหกบศรทธาสาธชนทงหลายทเขามาเยยมชมวดแหงน 51. ศนยอบรมเดกกอนเกณฑ วดพระธาตดอยสะเกดในโครงการ(หมบาน)รมใบบญ 52. วหารสอบธรรม(หลงเกา) ในโครงการ(หมบาน)รมใบบญ ปจจบนใชเปนทประกอบกจกรรมของ

105

ชมรมผสงอาย ในการผลตสมนไพร และหตกรรมตางๆ เพอการจ าหนายเปนของทระลกแกนกทองเทยว 53. ศาลาบ าเพญบญ ในโครงการ(หมบาน)รมใบบญ 54. ศาลาเอนกประสงค ในโครงการ(หมบาน)รมใบบญ 55. บานเรอน ในโครงการรมใบบญ 56. ปายวด (ทเชงบนไดนาค)

9 ปชนยวตถ อาย / คณคา > ทางจตใจ-ประวตศาสตร / สภาพ

1. พระพทธรงสทวโชค หรอหลวงพอเกศทองทพย เปนพระพทธรปส ารด ปางมารวชย อายกวา ๖๐๐ ป หนาตกกวาง ๓๙ นว หลอดวยทองส ารด พระเกศเปนทองค า ประดบดวยอญมณ ๙ ส ถอเปนพระพทธรปเกาแก และส าคญยงของชาวอ าเภอดอยสะเกด ปจจบนประดษฐานอยในหอพระไตรปฏก 2. พระเจา ๕ พระองค หรอองคพระประธาน ประดษฐานอยภายในวหารจตรมข ประกอบดวย 1) พระพทธรปปนปนปางมารวชย หนาตกกวาง ๕๙ นว(บนสดองคกลาง) ศลปะชางทองถนเชยงใหมอายกวา ๑๕๐ ป 2) พระพทธรปปนปนปางมารวชย หนาตกกวาง ๓๙ นว(บนสดองคซาย) ศลปะชางทองถนเชยงใหมอายกวา ๑๕๐ ป 3) พระพทธรปปนปนปางมารวชย หนาตกกวาง ๓๙ นว(บนสดองคขวา) ศลปะชางทองถนเชยงใหมอายกวา ๑๕๐ ป 4) พระพทธรปอทอง หลอดวยทองเหลอง หนาตกกวาง ๕๙ นว (องคกลาง) 5) พระพทธชนราช หลอดวยทองเหลอง ประดบรศม หนาตกกวาง ๕๙ นว 3. พระพทธมหาปฏมากรประทานพร สรางขนเพอเฉลมพระเกยรต สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ในมหามงคลวโรกาสทรงเจรญพระชนมาย ๖๐ พรรษา วนท ๑๒ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ และไดรบพระราชทานพระปรมาภไธยยอส.ก. มขนาดหนาตกกวาง ๙.๙๙ เมตร สง ๒๕ เมตร ในสวนชนลางใชเปนทจดแสดงพพธภณฑพนบานลานนา 4. พระพทธรปปางแสดงปฐมเทศนา เปนพระพทธรปปนปน ศลปะชางเชยงใหม หนาตกกวาง ๑.๙๙ เมตร ประดษฐานในวหารสอบธรรม 5. พระพทธรปสมฤทธผล(หลวงพอพระเจาทนใจ) เปนพระพทธรปทองเหลองรมด า หนาตกกวาง ๕๙ นว ประดษฐานในศาลาราย วดพระธาตดอยสะเกด 6. พระพทธสหงคจ าลอง หลอดวยทองเหลอง ปางมารวชย ศลปะเชยงแสน หนาตกกวาง ๓๙ นวประดษฐฐานอยในศาลาราย 7. พระพทธรปไมแกะสลกปางประทบยน ศลปะพมา สง ๒ เมตร ประดษฐฐานอยในศาลาราย 8. พระพทธรปนาคปรก สรางขนเพอเทดพระเกยรต พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวล พระวรราชาทนดดามาต หนาตกกวาง ๕๙ นว ปางมารวชย ภายใตนาค ๗ เศยร ศลปะอทอง ปนปน ประดษฐ

106

ฐานบนลานโพธ 9. พทธประธานในอโบสถ เปนพระพทธรปทองเหลองปางสมาธ หนาตกกวาง ๕๙ นว 10. พระพทธรปหยกขาว ศลปะพมาปางมารวชย ท าจากหยกขาวพมา ประดษฐฐานในอโบสถ 11. พระพทธรปปางเลไลยก เปนพระพทธรปปนปน สง ๒.๙๙ เมตร และพระประจ าวนปนปนทง ๗ วน ประดษฐฐานอยดานหลงอโบสถ 12. พระบรมสารรกธาตวดพระธาตดอยสะเกด ซงจะจดใหมประชาชนไดสรงน าพระบรมสารรกธาตเปนประจ าทกป 13. พระอรหนตธาต ๗ พระองค 14. พระพทธคนธารราช พระประธานในอาคารต าหนกพระจอมเกลาเจาอยหว เปนพระพทธรปทองรมด า ปางนงประทานพร ศลปะแควนคนธารราช 15. พทธโสธรจ าลอง หนาตกกวาง ๓๙ นว หลอดวยทองเหลอง ประดษฐฐานอยในหอพระไตรปฏก 16. รปหลอทองเหลองพระโพธสตวกวนอม สง ๑.๕๙ เมตร และรปปนเซรามก พระโพธสตวกวนอม ประดษฐฐานในศาลเจาแมกวนอม 17. พระบรมรปพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท ๔ ประดษฐานในต าหนกพระจอมเกลา 18. พระราชานสาวรยพญามงรายมหาราช องคปฐมกษตรยแหงเมองเชยงใหม ประดษฐฐาน ณ เชงบนไดนาค วดพระธาตดอยสะเกด 19. รปเหมอนสมเดจพระพทธจารย(โต พรหมรงส) หลอดวยปนปน จ านวน ๓ องค ประดษฐานในซมอาคารสมเดจพระพฒาจารยโต พรหมรงส และในเจดยพระเกศาธาต 20. รปเหมอนหลวงปทวด ๒ องค หลอดวยปนปน ๑ องค หลอดวยทองเหลองรมด า ๑ องค ประดษฐฐานในอาคารสมเดจพระพฒาจารยโต พรหมรงส และในเจดยพระเกศาธาต

10 ปชนยบคคล ชอ / ประวต / เกยรตคณ

พระโพธรงษ เจาคณะอ าเภอดอยสะเกด เจาอาวาสวดพระธาตดอยสะเกด ชาตภมชอ พายพ นามสกล กาวยศ เกดวนท ๑๒ เดอน กนยายน พ.ศ. ๒๔๘๘ ประกา เปนบตรของนายศร นางลย ภมล าเนาเดม บานเลขท ๑๒/๑ ถนนสมนเทวราช ต าบลในเวยง อ าเภอเมองนาน จงหวดนาน บรรพชา และอปสมบท เมอวนท ๓๐ เดอนมนาคม พ.ศ. ๒๕๐๙ ปมะเมย ณ วดพระเนตร ต าบลเวยงเหนอ อ าเภอเมองนาน จงหวดนาน โดยม พระครอรรถธรรมวภช วดพญาภ ต าบลในเวยง อ าเภอเมองนาน จงหวดนาน (พระเทพนนนาจารย อดตเจาคณะจงหวดนาน) เปนพระอปชฌาย

107

พระสมหบญเลอน ตลโก วดพระเนตร ต าบลในเวยง อ าเภอเมอง จงหวดนาน (พระครบญกจสนทร เจาคณะต าบลในเวยง เขต ๑ เจาอาวาสวดพระเนตรองคปจจบน) เปนพระกรรมวาจาจารย พระมหาพรศกด ธมมวาท วดพระธาตชางค าวรวหาร ต าบลในเวยง อ าเภอเมองนาน จงหวดนาน (พระเทพนนทาจารย เจาคณะจงหวดนานองคปจจบน) เปนพระอนสาวนาจารย การศกษา พ.ศ. ๒๕๐๕ ส าเรจการศกษาชน ป.๗ โรงเรยนชมชนบานพระเนตรสามคควทยา อ าเภอเมองนาน จงหวดนาน พ.ศ. ๒๕๑๕ สอบไลไดนกธรรมชนเอก จากส านกเรยนวดบพพาราม อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๑๘ ส าเรจชนมธยมศกษาปท ๓ จาก โรงเรยนหอพระ อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๑๘ สอบไลไดหลกสตรมชฌมาภธรรมกโท จากส านกวดเมองมาง อ าเภอเมองเชยงใหม จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๒๘ สอบไลไดประโยค ปธ.๖ จากส านกศาสนศกษาวดพระธาตดอยสะเกดอ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พ.ศ.๒๕๔๗ ศกษาจบ ศาสนศาสตรบณฑต สาขา รฐศาสตรการปกครอง มหาวทยาลยมหามกฏราชวทยาลย วทยาเขตลานนา วดเจดยหลวงวรวหารฯ พ.ศ. ๒๕๔๘ ศลปศาสตรมหาบณฑตกตตมศกด สาขาการพฒนาชมชน จากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๕๑ พทธศาสตรมหาบณฑตกตตมศกดสาขาการจดการเชงพทธจากมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย หนาทการงานและต าแหนงทไดรบ 1. งานปกครอง พ.ศ. ๒๕๒๓ เปนผรกษาการแทนเจาอาวาสวดพระธาตดอยสะเกด ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๒๔ เปนเจาอาวาสวดพระธาตดอยสะเกด ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๒๕ เปนรกษาการแทนเจาคณะต าบลเชงดอย เขต ๑ อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๒๖ เปนเจาคณะต าบลเชงดอย เขต ๑

108

อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๓๑ เปนพระอปชฌาย พ.ศ. ๒๕๓๓ เปนรกษาการแทนเจาคณะอ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๓๔ เปนเจาคณะอ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม 2. สมณศกดทไดรบ พ.ศ. ๒๕๒๘ ไดรบพระราชทานสมณศกด เปนพระครสญญาบตร เจาคณะต าบลชนเอกในราชทนนามท พระครโสภณปรยตสธ พ.ศ. ๒๕๓๕ ไดรบพระราชทานเลอนสมณศกด เปนพระครสญญาบตรเจาคณะอ าเภอ ชนเอก ในราชทนนานามเดม พ.ศ. ๒๕๔๐ ไดรบพระราชทานเลอนสมณศกด เปน พระครสญญาบตรเจาคณะอ าเภอ ชนพเศษ ในราชทนนามเดม พ.ศ. ๒๕๔๖ ไดรบพระบรมราชโองการโปรดเกลา เปนพระราชาคณะชนสามญ ในราชทนนามท พระโพธรงษ 3. ผลงานทไดรบเชดชเกยรต พ.ศ. ๒๕๒๙ ไดรบโลเจาส านกเรยนดเดน พ.ศ. ๒๕๓๐ ไดรบโลเกยรตคณผท าคณประโยชนตอการศกษา จากครสภาอ าเภอดอยสะเกด พ.ศ. ๒๕๓๕ รางวลนอรมา เรองการสนบสนนการศกษาเดกกอนเกณฑ จากยเนสโก ศนยการศกษานอกโรงเรยน จงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๓๕ ประกาศเกยรตคณเจาคณะอ าเภอดเดน จากเจาคณะจงหวดเชยงใหม พ.ศ. ๒๕๓๖ รางวลเสาเสมาธรรมจกรทองค าสาขาการศกษาศนยอบรมเดกกอนเกณฑ จากสมเดจพระเทพ รตนราชสดา สยามบรมราชกมาร พ.ศ. ๒๕๓๗ ประกาศเชดชเกยรตในฐานะททานเปนบคคลทมผลงานการสงเสรมพฒนาพระพทธศาสนา กจการสาธารณะ มความวรยะ เสยสละเพอสงคม และเปนแบบอยางทด มปฏปทา เดนตามรอยเยยงครบา เจาศรวชยนก บญนกพฒนาแหงลานนาไทย พ.ศ. ๒๕๓๗ รบรางวล เจาส านกเรยน ผบรหารการศกษาพระปรยตธรรมดเดน จากเจาคณะจงหวด เชยงใหม พ.ศ. ๒๕๓๘ ไดรบโล-รางวลคนดศรสงคม

109

พ.ศ. ๒๕๔๓ ไดรบโลเจาอาวาสวดพฒนาตวอยางทมผลงานดเดน พ.ศ. ๒๕๔๕ ไดรบโลวดสงเสรมสขภาพ พ.ศ. ๒๕๔๘ ไดรบรางวลคนตนแบบเฉลมพระเกยรต พ.ศ. ๒๕๔๙ ไดรบโลศนยพระพทธศาสนาวนอาทตยดเดน

11 ตนไมในพทธประวต / ตนไมใหญ

อาย / คณคา > จตใจ-ประวตศาสตร- ทศนยภาพ

1. ตนศรมหาโพธ 1) หนอกลาจากพทธคยา ประเทศอนเดย อญเชญมาโดย พระเทพวสทธคณ เจาคณะจงหวดเชยงใหมองคปจจบน ทรงปลกโดย สมเดจพระสงฆราช (วาส วาสนมหาเถระ) วดราชบพตร กรงเทพมหานคร และพระอดมวฒคณ อดตเจาคณะจงหวดเชยงใหม และ พระครมงคลศลวงศ อดตเจาคณะอ าเภอดอยสะเกด หรอพระเทพวสทธคณเจาคณะจงหวดเชยงใหม ทรงปลกรวมกนเมอวนท ๒๙ ธนวาคม ๒๕๒๔ 2) หนอกลาจากประเทศศรลงกา โดยคณพงษพนธ พรหมขตแกว อปทตไทยประจ าประเทศศรลงกา ทรงปลกโดยสมเดจพระมหานากะภตตนตะเถระ สงฆราชประเทศศรลงกา เมอวนท ๑๙ พฤษภาคม ๒๕๒๙ 2. มะขาม 3. มะขามเทศ 4. ลลาวด 5. หางนกยง 6. หวา 7. สารภ 8. กระทง 9. บหงาสาร 10. สก 11. จามจร 12. กวาวเครอ 13. ไทรใบแหลม 14. ชงโค 15. กาลพฤกษ 16. กลปพฤกษ 17. มะกอก 18. กราง/ไกร

110

19. ลาน 20. มะมวง 21. มะขามเทศ 22. ไผน าเตา และไผตางๆ 23. สาละลงกา 24. ขนน 25. อโศกชนดตางๆ เชน อโศกระยา อโศกน าหรอสมสก ฯลฯ 26. ตะแบก / อนทนล 27. ขเหลกอเมรกน 28. ล าไย 29. แสงจนทร 30. เตาราง 31. ทองอไร 32. พกล 33. สนมงกร 34. สพรรณการ / ฝายค า 35. ราชพฤกษ 36. ปาเบญจพรรณโดยรอบวด คณคา - ประวตศาสตรและทศนยภาพ ตนโพธเปนสญลกษณทางพทธศาสนา มประวตศาสตรจากแหลงทมาของตนกลา ตนไมสวนใหญปลกมาพรอมกบการพฒนาวดในอดต เชน ตนลาน มะขาม หางนกยง ชงโค บหงาสาหร สก ฯลฯ เปนตนเปนตนไมทผกพนกบวด สวนตนไมอนๆ ไดรบจากศรทธาประชาชนทตองการใหวดรมรน รมเยน สวยงาม ใหเกดบรรยากาศทผอนคลาย สงบ และสรางเสยงธรรมชาต เชน ลลาวด มะกอกน า จ าป จ าปา สนมงกร สาละลงกา ขนน อโศกตางๆ เปนตน ทศนยภาพทวไป รมรนโดยรอบวดเขยวครมดวยปาธรรมชาต สวยงามเหนเดนชดเมอมองจากถนนใหญ ภายในวดบรเวณลานตนโพธโดดเดนและเปนสญลกษณของวดทรมรน นาศรทธา

12 ภมทศนสถานและทโลง การใชสอยทางวฒนธรรม-งานประเพณ - อน ๆ / คณคา > ประวตศาสตร –ทศนยภาพ

1. ขวงวด/ลานวด 1) ลานบรเวณดานหนาวหารและอโบสถ เดมเปนลานดนกวาง ปจจบนปรบเปนลานคอนกรตส าหรบการเขาถง จากบนไดนาค และรองรบกจกรรมตางๆ ในแตละโอกาส เปน

111

องคประกอบทางภมทศนทพฒนามาพรอมกบการสรางวดทยาวนาน สรางบรรยากาศทางวฒนธรรม กจกรรมประเพณและวถชวต ทโลงใหรสกสบาย มวหาร อโบสถ เปนจดเดน 2) ลานโพธ ลานกจกรรมทางวฒนธรรมและประเพณส าคญตางๆ ของวด มการปลกตนพระศรมหาโพธ หนอกลาจากพทธคยาจากประเทศอนเดย และประเทศศรลงกา เปนภมทศนสญลกษณทางพทธศาสนา มบอน าโบราณ พระพทธรปปางนาคปรก ระฆงโบราณแขวนประดบไว ณ ลานดานหนาอาคารสมเดจพระพฒาจารย (โต) พรหมรงส และศาลารายทประดษฐฐานพระประจ าวนเพอการสกการะ 2. ภมทศนและสภาพแวดลอม เนองจากทตงวดอยบนดอยสงมองเหนไดระยะไกลจากชมชน และวดมจดชมววมองจากมมสงเหนภมทศนชมชนทงยามเชาและยามเยน มปาธรรมชาตโอบลอมพนทสรางความรมเยนและทศนยภาพทสวยงาม บรรยากาศเงยบสงบและเรยบงาย ลอมรอบดวยชมชนขนาดเลก พนทเกษตรกรรมและหนองบวพระเจาหลวงทมความส าคญทางประวตศาสตร สรางววทวทศนวฒนธรรมทสวยงาม 13 กจกรรมทางวฒนธรรม /ประเพณ

กจกรรม / ชวงเวลาจดกจกรรม / คณคา > ทางวฒนธรรม และสงคม – จตใจ

กจกรรมตลอดทงป เดอนมกราคม ท าบญตกบาตรปใหม เดอนเมษายน รดน าด าหวผสงอาย กอเจดยทราย และแหไมค าโพธ เดอนพฤษภาคม วนวสาขบชา มประเพณเวยนเทยนและสรงน าพระธาต แหนมสดรดถวายตนศร

มหาโพธ จดน าดอกบวบชาพระเกศาธาต จดใหมการบวชเนกขมมจารชพราหมณเพอถวายพทธบชา การนมนตพระหววดตางๆ มารวมเจรญพระพทธมนตและรบไทยทาน(ถาหากในปนนมเดอน 10 หนเดยว)

เดอนมถนายน ประเพณสงฆน าพระธาตในวนอฐมบชา : วนถวายพระเพลงพระบรมศพพระพทธเจา (ถาหากในปนนมเดอน 10 สองหน)

เดอนกรกฎาคม วนอาสาฬหบชาและวนเขาพรรษา : ท าบญตกบาตร ท าวด ฟงเทศ ฟงธรรม เดอนตลาคม วนออกพรรษา ท าบญทานตนเงน หรอ กนกวยสลาก/สลากภต เดอนพฤศจกายน ประเพณยเปง และการจดงานปอยหลวง งานทอดกฐน เดอนธนวาคม ประเพณขาวใหม ท าบญตกบาตรสมขาวเปลอก ขาวสาร เพอเปนสรมงคลบชา

พระแมโพสพ นอกจากน ทางวดมกจกรรมในวนธรรมสวนะ วนส าคญทางพระพทธศาสนา และวนชาต ไดแก 1) น าประชาชนท าวตรเชา-เยน 2) กจกรรมปฏบตธรรมของอบาสกอบาสกา นกเรยน และกลมประชาคมฯ ในโครงการตางๆ

112

3) ท าบญตกบาตร 4) แสดงพระธรรมเทศนา แสดงปาฐกถาธรรมในทกๆวนพระ 5) เจรญสมาธภาวนาและเวยนเทยนรอบองคเจดย 6) อบรมพระภกษ-สามเณร หลงท าวตรเยน-เจรญสมาธภาวนา 7) การบรรพชาและอปสมบท วดจะมการบวชนบเปนธรรมเนยมประเพณของชาวไทยทนบถอพระพทธศาสนาอยางหนง เพราะผมศรทธามนคงในพระพทธศาสนา มจดมงหมายทจะใหบตรของตนไดเปนศาสนทายาทสบตออายพระพทธศาสนาใหยนยาวตอไป และอกประการหนงเปนจดประสงคของผเปนบดามารดาทตองการใหบตรของตนไดศกษาเรยนรหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เพอจะไดน าเอาหลกค าสอนมาประยกตใชในชวตประจ าวนในการทจะอยครองเรอนเมอโตเปนผใหญในภายหนา การบวชจะม ๒ ลกษณะ ไดแก การบวชเปนสามเณร เรยกวา "บรรพชา" และการเปนเปน พระภกษ เรยกวา "อปสมบท" การบรรพชา หมายถง การบวชเปนสามเณร ซงเปนการเวนจากพฤตกรรมตาง ๆ ทเคยกระท าในชวตฆราวาส หนมาใชชวตแบบสนโดษ สงบ ดวยจดมงหมายเพอความหลดพนจากกเลสอนเปนจดหมายปลายทางของชวต การบรรพชา เปนกจเบองตนของการอปสมบท การบวชจะตองเขยนใบสมครขอบรรพชาและการอปสมบท และมสงทตองเตรยมในการบวช กอนการเขาพธบรรพชา-การอปสมบท (คอ ค าทองขานนาค ตองฝกทองมากอนใหจดจ าไดคลองค ากอนเขาพธ)

14 กจกรรมบรการ/การทองเทยว กจกรรม / ชวงเวลาจดกจกรรม / คณคา > วฒนธรรม - ทางเศรษฐกจ

1. ศนยรานคาชมชน OTOPวดพระธาตดอยสะเกด สถานทจ าหนายผลตภณฑของชมชน สนคา OTOP ของชาวอ าเภอดอยสะเกดใหแกนกทองเทยวและประชาชนทวไปทมาทองเทยววดทกวน 2. ทจ าหนายผลตภณฑสมนไพร และหตกรรมตางๆ ของชมรมผสงอาย ณ อาคารวหารสอบธรรม(หลงเกา) ในโครงการ(หมบาน)รมใบบญ ปจจบนใชเปนทประกอบกจกรรม ในการผลตสมนไพร ลกประคบ และหตกรรมตางๆ เพอการจ าหนายเปนของทระลกแกนกทองเทยว

15 ผงบรเวณ/องคประกอบ ผงบรเวณวดจากภาพถายทางอากาศ และการส ารวจในพนท

ผงบรเวณแสดงต าแหนงอาคาร สงกอสราง และพชพรรณ

http://www.watphadarabhirom.com/modules/download/download.php?filename=1226075224.pdf



117


วดล าดบท 2 1 ชอวด วดศรประดษฐ (ปาคา) 2 ปพ.ศ.ทสราง / อาย สรางเมอ พ.ศ. 2240 อายประมาณ 313 กวาป (2554) 3 ทตง บานปาคา หมท 4 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม 50220

มเนอทดน 5 ไร 3 งาน 1 ตารางวา สภาพแวดลอมโดยรอบดานหนาวดและดานขางตดชมชน ดานหลงวดตดพนทเกษตรกรรม ทงนา

4 สถานะของวด วดราษฎร สงกดคณะสงฆมหานกาย 5 เจาอาวาสปจจบน พระบญม ธรรมธโป รกษาการแทนเจาอาวาส ปพ.ศ.2552-2554

พระสมห นวตร กตตสาโร เจาอาวาสรปปจจบน 6 ศรทธาวด ชมชนต าบลเชงดอยหมท 4 จ านวน 276 หลงคาเรอน และหมท 3 จ านวน 30

กวาหลงคาเรอน 7 ประวตศาสตร ประวตความเปนมาของวด

วดศรประดษฐ หรอวดปาคา เดมชอวา “วดศรเกด” มความหมายถง บรเวณทเปนปาหญาคาปกคลมหนาแนนแตมตนโพธ(ศร) เจรญเตบโตขนเปนทสงเกตเหนไดเดนชด และมตนดอกแกว(พกล) เจรญเตบโตในบรเวณเดยวกน โดยชาวไทลอไดมาสรางถนฐานทอยอาศยในบรเวณเชงดอย ขยายครอบครวจนเปนชมชนขนาดเลก และพบพระพทธรปประดษฐานอย ณ บรเวณดงกลาว สนนษฐานวาเปนวดราง จงรวมกนพฒนา ใหเปนทตงวดและตงชอวดวา “วดศรเกด” ท าหนาทเปนเปนศนยรวมจตใจของชมชนและเปนวดเลก ๆ ทเงยบสงบ มการปลอยใหทงรางเปนบางชวง ตอมาชมชนไดขยายตวใหญขน มความรวมมอรวมใจรวมกนคดประดษฐสรางวดในเวลาตอมาสบเนองหลายชวงตามศรทธาของชมชน ท าใหวดมชวตชวาขน จงเหนวาควรเปลยนชอวดใหมเปน “วดศรประดษฐ” และใชชอวดนจนถงปจจบน ประมาณอายรวม 313 กวาป

8 ปชนยสถาน อาย/สภาพ/ คณคา > ทางสถาปตยกรรม-ประวตศาสตร-ทศนยภาพ

1. วหาร ไมทราบปพ.ศ.ทสราง เปนสถาปตยกรรมแบบลานนาดงเดมสรางดวยไม ไดรบการบรณะครงแรกเมอปพ.ศ. 2510 โดยเปลยนจากเสาไมเปนเสาปน แตยงคงสภาพวหารไมอย ตอมาในปพ.ศ.2518 ไดบรณะครงท 2 เปลยนหลงคาจากดนขอเปนกระเบองแปนเกลด(แบบโบราณ) และกอผนงปน คงสภาพถงปจจบน เปนทประดษฐฐานพระพทธรปส าคญมาแตอดต เพอการสกการบชาและเปนประธานในการประกอบกจกรรมทางวฒนธรรมและประเพณตางๆ ในปลายปพ.ศ.2553 ชวงเดอนตลาคม ทางวดไดรอถอนและเตรยมการสรางใหม โดยใชแบบวหารวดพราวหนม จากอ าเภอแมแจม

118

2. อโบสถ สรางเมอปพ.ศ.2539 ดวยศรทธาของชมชน เปนสถาปตยกรรมกออฐถอปนแบบรวมสมย มซมประตดานหนาและแนวก าแพงเตยลอมรอบ 4 ดาน ใชประกอบกจกรรมทางสงฆ การบรรพชาและอปสมบท 3. เจดย ตงอยดานหลงอโบสถ สรางเมอปพ.ศ.2534 กอนการสรางอโบสถ 5 ปดวยศรทธาของชมชน เปนองคพระธาตสทองทงองค 4. ศาลาบาตร สรางเมอปพ.ศ.2535 อาคารศาลาบาตรแบบเรยบงายกวาง 3 เมตรยาวประมาณ 17.5 เมตรตงอยรมรวทางทศเหนอ สรางเพอประกอบกจกรรมทางวฒนธรรมของอบาสกอบาสกาเมอเขาวด การท าบญตกบาตรในวนพระและวดส าคญทางพทธศาสนา ฯลฯ มการปรบปรงตดตงประตเหลกใชประกอบกจกรรมและเกบวสดเมอมการจดกจกรรมงานประเพณตางๆ สภาพคอนขางทรดโทรม 5. เสอวด ศาลหรอสถานทเคารพสกการะเทพผดแลวดและชมชน ตงอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอบรเวณมมก าแพงวด สรางขนมาพรอมกบการสรางวด จะมการบรณะปรบปรงอยเสมอหากสภาพทรดโทรมโดยศรทธาจากชมชนหรอเจาบาน ปจจบนโครงสรางกออฐถอปน 6. ซมประต และประตทางเขา ซมประตดานหนาทางเขาแบบลานนายกฉตรสวนยอด มรปพญานาคเปนฐานโคงรบกบตวซม เสาตงประตมากรรมรปสงห 1 ค(ซาย-ขวา) และประตทางเขาดานขางวด กวางประมาณ 3 เมตร มเสาตงประตมากรรมรปสงห1 ค เชนกน ลกษณะเปนชองเปดรวทางทศเหนอและทศใต สรางพรอมกบการสรางรว-ก าแพงวด ปจจบนตดประตรวกรงเหลกปดเปดในโอกาสส าคญ นอกจากนมประตเลกกวาง 1 เมตร ดานหลงวดทศตะวนตก และกวาง 2 เมตรดานขางวดทศใต ซงเปนรปแบบวดในอดตทจะมประต 4 ดานส าหรบการเขา-ออกสชมชน 7. รว ก าแพงวด ไมทราบปพ.ศ.ทสราง สนนษฐานวาสรางมาพรอมกบการสรางวหาร เปนก าแพงกอผนงศลาแลงสน าตาล สงประมาณ 2 เมตร ยงคงสภาพด 8. บอน า ม 2 บอ เปนองคประกอบส าคญของวดและชมชนในอดตเพอการใชสอย ปจจบนความส าคญทางการใชสอยลดลงเนองจากการมระบบน าประปามาทดแทน แตดวยความเชอทวาบอน าสาธารณะหามถมหรอปดปากบอ จะตองเกบรกษาไวเพอสาธารณะประโยชน บอน าจงยงคงสภาพดงเดมแตไมไดใชงาน มอยดานหนาวด 1 บอดานนอกก าแพงวดใกลกบประตทางเขา พบเหนมาพรอมกบการสรางวด ส าหรบใชสอยภายในชมชน ปจจบนไมไดใชสอยแลว และอยภายในวด 1 บอบรเวณศาลาอเนกประสงคดานหลงอโบสถ ไมไดใชสอยแลว 9. ศาลาการเปรยญ / ศาลาอเนกประสงค สรางเมอปพ.ศ. .... เปนอาคารคอนกรตโถงโลง กอผนงคอนกรต ตดลกกรงเหลกดานหนารบแสง ใชประกอบกจกรรมประเพณตาง ๆ การบ าเพญบญ ฟงเทศ ฟงธรรม ของอบาสกอบาสกา และกจกรรมชมชน ดานหลงเปนทเกบวสดสงของตางๆ ทใชในการประกอบกจกรรม 10. กฏสงฆ ทพกสงฆหลงเดมเปนเรอนไมแบบลานนา สรางเมอปพ.ศ.2490 เมอสภาพทรดโทรมไดรอ

119

ถอนสรางใหมในทเดมเมอปพ.ศ.2520 เปนอาคารกออฐถอปนสองชนมระเบยงดานหนา 11. โรงครว/โรงฉนท และอาคารเกบวสด สรางเมอปพ.ศ. 2525 อยใกลกบกฏสงฆตดแนวก าแพงรวทางดานหลงวดทศตะวนตก เปนอาคารกออฐถอปนผนงกงโปรงมหลงคาแบบเรยบงาย มสภาพทรดโทรม 12. ศนยพฒนาเดกกอนเกณฑ สรางเมอพ.ศ.2533 เปนอาคารชนเดยวสภาพคอนขางทรดโทรม รบฝากดแลเดกกอนเกณฑ เพอชวยบรรเทาภาระการเลยงดใหกบพอแมทตองออกไปประกอบอาชพ มเดกเลกในการดและหมนเวยนกนไปประมาณ 30 กวาคน 13. ศนยสาธารณะสข อาคารศาลา 2 หลง ดานหนาทางเขาวด สรางเมอปพ.ศ.2540 ใชเปนทส าหรบการบรการสาธารณะสขของชมชน 14. ศาลาโยธา เปนอาคารชนเดยวแบบเรยบงาย ลอมดวยประตตาขาย สภาพคอนขางทรดโทรม ใชเกบวสดตางๆ ของวดทเกยวกบงานวสดกอสรางและของใชในโรงครว 15. หองน าและสขา ม 2 แหง บรเวณดานหลงศาลาบาตร และบรเวณดานหลงศาลาการเปรยญนอกก าแพงวด ทงสองแหงมลกษณะเปนหองน าแถวชนเดยว 6 – 8 หอง ส าหรบประชาชนทมาประกอบกจกรรมหรอท าบญในวด 16. แทงกน า สรางเมอปพ.ศ. ... อยทางทศใตบรเวณศาลาพกรอนดานนอกก าแพงวด ตดกบศาลาโยธา เปนโครงสรางเหลกสง 8 เมตรสงน าเพอการอโภคภายในวด 17. หอกระจายเสยง ลกษณะโครงสรางเหลก 4 เสา สงประมาณ 15 เมตร 18. ปายวด ปายเดมลกษณะเปนปายเสาเหลก 2 เสา ประกอบดวยแผนไมสามแผนเขยนภาษาลานนา ภาษาไทย และภาษาองกฤษดวยสทองสลกนน หลงคาจวสงกะสแบบเรยบงาย และขางเคยงมปายชอวดขนาดเลกกวาลกษณะเปนปายเสาเหลก 2 เสาเชนกน ตวปายเขากรอบสด าพนสฟาเขยนชอวดภาษาไทยสขาว ตอมาในปพ.ศ.2554 ไดรอทงสองปายออกแลวสรางใหมเปนปายคอนกรตขนาดใหญขน สวนฐานเปนขนบนได 3 ขน แลวยกตวปายกวางประมาณ 3 เมตร

9 ปชนยวตถและจตรกรรม

อาย / สภาพ / คณคา > ทางจตใจ-ประวตศาสตร

1. พระประธานในวหาร อาย 300 กวาป เปนพระพทธรปเกาแกนบตงแตการบรณะวดในชวงแรกเรม สภาพสมบรณ ไมมประวตทสบคนได เปนทเคารพสกการบชาของชาวบานสบมาถงปจจบน 2. พระประธานในอโบสถ เปนพระพทธรปสรางใหมพรอมกบการสรางอโบสถเมอปพ.ศ.2539 ดวยศรทธาของชมชน เปนทเคารพสกการบชาของชาวบาน เปนองคประธานในการประกอบพธกรรมทางสงฆตางๆเชน การบวชนาค/พระ 3. กลองปจา กลองหลวง ฆองหลวง อายกวา 50 ป เปนสงทมประจ าวดจากศรทธาของชมชน ใชส าหรบการเฉลมฉลองหรอสมโพธนอาคารสถานทส าคญ และงานประเพณตางๆของชมชน

120


ไมมการจดบนทก การสบคนและอางอง


อาย / คณคา > ประวตศาสตร - ทศนยภาพ

1. ตนศรมหาโพธ/ตนโพธ เปนตนไมสญลกษณทางพทธศาสนาทปรากฏในพนทนบตงแตการบรณะวดครงแรกในพนทปาหญาคา ตามประวตการตงถนฐานของชมชน จ านวน 1 ตน มอายใกลเคยงกบตนพกล ประมาณ 150 กวาป 2. พกล (แกว) ตนไมโบราณมตนเดยว อาย 150 กวาป สภาพตนสมบรณ มคณคาทางประวตศาสตร 3. ยางนา ตนไมอาย 100 กวาป จ านวน 18 ตน สภาพตนสมบรณ เปนจดสงเกต (Landmark) ไดระยะไกล มคณคาทางประวตศาสตรและภมทศน 4. ไทรใบแหลม ปลกในชวง 15-20 ป เปนไมประดบวด จ านวน 4 ตน 5. ปาลมจน ปลกในชวง 15-20 ป เปนไมประดบวด จ านวน 2 ตน 6. ล าไย ปลกในชวง 15-20 ป เปนไมประดบและรบประทานผลปลกดานหลงวหาร ปจจบนไดตดทงไปเมอมการรอวหารหลงเดม 7. สตารแอปเปล-แอปเปลยาง-แอปเปลดอย จ านวน 3 ตน ทบรเวณศาลาโยธา ตดทงไป 1 ตน 8. ขนน จ านวน 1 ตน ทบรเวณศาลาโยธา 9. มะยม จ านวน 2 ตน ทบรเวณหนาวดตรงดานหลงซมประตทางเขา 10. สะเดา 11. ลลาวด คณคา - ประวตศาสตรและทศนยภาพ เปนสญลกษณทางพทธศาสนาและมประวตศาสตรในการกอสรางวดยคตงถนฐานของชมชน ไดแก ตนโพธ หลายตนปลกมาพรอมกบการสรางวดและการพฒนาวดในอดต เชน ตนยางนา พกล ล าไย ขนน ฯลฯ เปนตนไมทผกพนกบวด สวนตนไมอนๆ ไดรบจากศรทธาประชาชนทตองการใหวดรมรน รมเยน สวยงาม ใหเกดบรรยากาศทผอนคลาย สงบ และสรางเสยงธรรมชาต ทศนยภาพโดยทวไปรมรนในสวนสวนตนโพธ และมองเหนยางนาโดดเดนมากทงในระยะใกลและไกล เปนภมทศนสญลกษณทจดจ าไดงายและนาประทบใจ

12 ภมทศนสถานและทโลง

การใชสอยทางวฒนธรรม-งานประเพณ - อน ๆ / คณคา > ประวตศาสตร–ทศนยภาพ

1. ขวงวด/ลานวด บรเวณดานหนาวหารและอโบสถ เดมเปนลานดนกวางสภาพชนบททมเสนห

121

ปจจบนปรบเปนลานคอนกรตส าหรบการเขาถง การจอดรถ การละเลน การออกก าลงกายของกลมเยาวชน และรองรบงานประเพณตางๆ ในแตละเทศกาล เปนองคประกอบทางภมทศนทพฒนามาพรอมกบการสรางวดทยาวนาน สรางบรรยากาศทางวฒนธรรม กจกรรมประเพณและวถชวต ทโลงใหรสกสบาย มวหาร อโบสถ และตนยางเปนจดเดนมองเหนไดระยะไกล 2. ภมทศนและสภาพแวดลอม มตนยางนาอายนบรอยปทปลกตามแนวก าแพงวดเปนจดสงเกต (Landmark) สามารถมองเหนไดในระยะไกล บรรยากาศเงยบสงบและเรยบงาย ลอมรอบดวยชมชนขนาดเลกและพนทเกษตรกรรมทางทศตะวนตก สรางววทวทศนวฒนธรรมทสวยงาม

13 กจกรรมทางวฒนธรรม /ประเพณ

กจกรรม / ชวงเวลาจดกจกรรม / คณคา > วฒนธรรมและสงคม – จตใจ

กจกรรมตลอดทงป เดอนมกราคม ท าบญตกบาตรปใหม เดอนเมษายน รดน าด าหวผสงอาย กอเจดยทราย และแหไมค าโพธ เดอนพฤษภาคม วนวสาขะบชา และประเพณสรงน าพระธาต โดยนมนตหววดตางๆ มารวมเจรญ

พระพทธมนตและรบไทยทาน(ถาหากในปนนมเดอน 10 หนเดยว) เดอนมถนายน ประเพณสงฆน าพระธาตในวนอฐมบชา : วนถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระพทธเจา (ถาหากในปนนมเดอน 10 สองหน) เดอนกรกฎาคม วนอาสาฬหบชาและวนเขาพรรษา : ท าบญตกบาตร ท าวด ฟงเทศ ฟงธรรม เดอนตลาคม วนออกพรรษา ท าบญทานตนเงน หรอ กนกวยสลาก/สลากภต เดอนพฤศจกายน ประเพณยเปง ประกวดกระทงชมชน บางปมการประกวดนางนพมาศ และการ

จดงานปอยหลวง งานทอดกฐน เดอนธนวาคม ประเพณขาวใหม ท าบญตกบาตรสมขาวเปลอก ขาวสาร เพอเปนสรมงคลบชา

พระแมโพสพ นอกจากน ทางวดมกจกรรมในวนธรรมสวนะ วนส าคญทางพระพทธศาสนา และวนชาต ไดแก 1) การท าวตรเชา-เยน 2) ท าบญตกบาตร 3) แสดงพระธรรมเทศนา แสดงปาฐกถาธรรมในทกๆวนพระ 4) เจรญสมาธภาวนาและเวยนเทยนรอบองคเจดย 5) อบรมพระภกษ-สามเณร หลงท าวตรเยน-เจรญสมาธภาวนา 6) การบรรพชาและอปสมบท วดจะมการบวชนบเปนธรรมเนยมประเพณของชาวไทยทนบถอพระพทธศาสนาอยางหนง เพราะผมศรทธามนคงในพระพทธศาสนา มจดมงหมายทจะใหบตรของตนไดเปนศาสนทายาทสบตออายพระพทธศาสนาใหยนยาวตอไป และอกประการหนงเปนจดประสงค

122

ของผเปนบดามารดาทตองการใหบตรของตนไดศกษาเรยนรหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เพอจะไดน าเอาหลกค าสอนมาประยกตใชในชวตประจ าวนในการทจะอยครองเรอนเมอโตเปนผใหญในภายหนา การบวชจะม ๒ ลกษณะ ไดแก การบวชเปนสามเณร เรยกวา "บรรพชา" และการเปนเปน พระภกษ เรยกวา "อปสมบท" การบรรพชา หมายถง การบวชเปนสามเณร ซงเปนการเวนจากพฤตกรรมตาง ๆ ทเคยกระท าในชวตฆราวาส หนมาใชชวตแบบสนโดษ สงบ ดวยจดมงหมายเพอความหลดพนจากกเลสอนเปนจดหมายปลายทางของชวต การบรรพชา เปนกจเบองตนของการอปสมบท การบวชจะตองเขยนใบสมครขอบรรพชาและการอปสมบท และมสงทตองเตรยมในการบวช กอนการเขาพธบรรพชา-การอปสมบท (คอ ค าทองขานนาค ตองฝกทองมากอนใหจดจ าไดคลองค ากอนเขาพธ) 14 กจกรรมบรการ/การทองเทยว

กจกรรม / ชวงเวลาจดกจกรรม / คณคา > วฒนธรรม - ทางเศรษฐกจ

ไมม

15 ผงบรเวณ/องคประกอบ

ผงบรเวณวดจากภาพถายทางอากาศ และการส ารวจในพนท





124


วดล าดบท 3 1 ชอวด วดรงษสทธาวาส (เมองลวงใต) 2 ปพ.ศ.ทสราง / อาย พ.ศ.2317 อายประมาณ 237 ป (2554) 3 ทตง เลขท 121 หมท 8 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวด

เชยงใหม 50220 ทดนตงวดมเนอท 8 ไร 50 ตารางวา โฉนดเลขท 13659 และ13660

4 สถานะของวด สงกดคณะสงฆมหานกาย ไดรบพระราชทานวสงคามสมาเมอวนท 27 กนยายน พ.ศ.2481 เขตวสงคามสมา กวาง 14 เมตร ยาว 35 เมตร

5 เจาอาวาสปจจบน พระครสตธรรมวจตร 6 ศรทธาวด ชมชนบานลวงใตประมาณ 180 ครวเรอน รากฐานเดมเปนชาวไตลอจากสบ

สองปนนา 7 ประวตศาสตร ประวตความเปนมาของวด

วดรงษสทธาวาส สรางเมอปพ.ศ. 2317 ชาวบานเรยกกนวา “วดเมองลวงใต” ตามชอของชมชนทตงถนฐานซงเปนชาวไทลออพยพมาจากเมองลวงใตเดมทสบสองปนนา (พ.ศ.2317-2417) วดเดมชอ “วดศรนางแยง” แตไมมการบนทกประวต สนนษฐานวาสรางพรอมกบการตงถนฐานของชมชนไทลอในยคสรางบานแปงเมองสมยพระเจากาวละขนครองเมองเชยงใหม และอพยพมาเรอยๆ จนถงยคของเจาแกวนวรฐ ซงเปนยคสดทายของเจาผครองนครเชยงใหม เมอสรางวดไดจดการบรหารและการปกครองโดยเจาอาวาสเทาททราบนาม 9 รป คอ รปท 1 พระทองมน พ.ศ. 2317-2333 รปท 2 พระยอดแกว รตนปญโญ พ.ศ. 2333-2417 รปท 3 พระสรนทร อคคปญโญ พ.ศ. 2417-2455 รปท 4 พระอธการแสง พรหมสโร พ.ศ. 2455-2465 รปท 5 พระค าแสน ปญญาทโป พ.ศ. 2465-2468 รปท 6 พระอธการแกว จนทร ส พ.ศ. 2477-2480 รปท 7 พระครสรสทธาจาร พ.ศ. 2480-2516 รปท 8 พระครรตนปญญากร พ.ศ. 2516-2538 รปท 9 พระครสตธรรมวจตร พ.ศ. 2539-ปจจบน 8 ปชนยสถาน และอาคารใชสอย

อาย / สภาพ / คณคา > ทางสถาปตยกรรม-ประวตศาสตร-ทศนยภาพ

1. วหาร/อโบสถ สรางเมอปพ.ศ. 2317 เปนสถาปตยกรรมแบบทองถนลานนา โครงสรางอฐถอปน บรณะครงแรกเมอปพ.ศ. 2480 บรณะครงท 2 เมอปพ.ศ.2534 คงสภาพถงปจจบน ท าหนาทเปนทงอโบสถและวหาร ในการประกจกรรมทางพทธศาสนา 2. สมาคมไตลอแหงประเทศไทย /พพธภณฑวถชวตวฒนธรรมไตลอ / หอธรรม สรางเมอปพ.ศ.

125

2496 เปนอาคารทรงไทยลานนา 2 ชน กออฐถอปนทาสขาวตกแตงหนาบรรณลวดลายประดบ ตงอยกลางสระน ากอผนงคอนกรต ซงไดรบการบรณะตวอาคารและภมทศนมาแลว 1 ครงแตไมทราบปพ.ศ. ใชประโยชนในการเปนหอธรรมและเปนพพธภณฑเกบรวมรวมหนงสอธรรมมะ พระธรรมคมภรทมมาพรอมกบการสรางวด พระไตรปฎก วตถศลปและสงของทางวฒนธรรมของชมชน 3. เจดย สรางเมอพ.ศ. 2501 กวาง 7 เมตรสง 18.5 เมตร สถาปตยกรรมแบบลานนา เปนทยดเหนยวทางจตใจของประชาชน สบเนองจากครบาอภชยขาวปไดนงปฏบตธรรมกรรมฐานตรงนน ชาวบานจงขอเมตตาครบาอภชยขาวปเปนประธานในการกอสรางเจดย ก าหนดวางศลาฤกษ เมอวนศกรท 9 พฤษภาคม 2501 ตรงกบเดอน 8 เหนอแรม 7 ค า เวลา 13.00 น. บรรจพระธาต วนพธท 18 ธนวาคม 2501 เวลา 13.00 น. สมโพชน ในวนพฤหสบดท 18 ธนวาคม 2501 เวลา 12.30 น. บรรจแกนพระธาต วนท 22 มกราคม 2502 เดอน 8 เหนอ ขน 13 ค า เวลา 10.00 น. ทกปชาวบาน จะรวมกนสรงน าพระธาตโดยถอเอาเดอน 8 ออก 8 ค า เปนวนท าบญประจ าป นมนตหววดมารวมท าบญและรบไทยธรรม 31 วด 4. กฏสงฆ สรางเมอปพ.ศ. 2511 จากศรทธาของชมชนเปนระยะเวลารวม 5 ป จงสรางเสรจในป 2516 เปนอาคารกออฐถอปนแบบเรยบงาย 2 ชนมระเบยงดานหนาตลอดแนว ไดรบการบรณะทาสใหมในชวงปพ.ศ. 2552 ปจจบนสรางตอเตมเปนศาลาเกบของและวสดในการประกอบกจกรรมประเพณตางๆ ทดานขางกฏ 5. หอฉนท สรางเมอปพ.ศ. 2505 เปนอาคารเรอนไมแบบลานนาโบราณยกใตถนสง มมขยนดานหนาแบบเปดโลง หลงคาปนหยา 2 ชน ยงคงสภาพแบบเดมแตทรดโทรม มการบรณะหลายครงดวยการน าไมเกามาซอมแซม หลงคาเปลยนจากแปนเกลดเปนกระเบองลอน โดยไมมการบนทกประวตทแนนอน อดตใชเปนศาลาการเปรยญประกอบกจกรรมทางพทธศาสนาและโรงฉนท หาดไดยากและสญหายไปในปจจบน 6. โรงครวและเกบวสด สรางเมอพ.ศ. 2527 โครงสรางกออฐถอปนแบบเรยบงายชนเดยว ลกษณะเปนอาคารโถงโลง กวาง-ยาวประมาณ 6 X 21 เมตร ใชเปนโรงครวของกลมแมบาน เกบวสด และประกอบกจกรรมอเนกประสงค 7. ศาลาอเนกประสงค/ศาลาศรทธารวมใจอปถมภ สรางเมอปพ.ศ.2539 สถาปตยกรรมลานนาประยกต โครงสรางกออฐถอปนชนเดยวแบบหองโถงโลงมมขดานหนา หลงคาประดบชอฟา ใบระกา ผนงภายในอาคารตกแตงดวยภาพวาดจตรกรรมเรองราววถชวตของชมชนชาวไทลอ ใชสาธารณะประโยชน 8. หอระฆง สรางเมอปพ.ศ.2539 จากศรทธาคณแมจวมง เองเอยวเซยม หอระฆงกออฐถอปนทรงสง 2 ชน ประดบชอฟา และยกฉตรทอง 9. เสอวด ศาลหรอสถานทเคารพสกการะเทพผดแลวดและชมชน ตงอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอ

126

สรางขนมาพรอมกบการสรางวด มการบรณะปรบปรงอยเสมอหากสภาพทรดโทรมโดยศรทธาจากชมชนหรอเจาบาน ปจจบนโครงสรางกออฐถอปนมหลงคาคลมแบบเรยบงาย 10. บอน า บอน าโบราณ 5 แหง ทางทศตะวนออกใกลแนวก าแพงวด 1 แหง ใกลกบแทงกน า 1 แหง และดานขางวหารทางทศเหนอ 1 แหงไมทราบปพ.ศ. ทขดสราง สนนษฐานวามมาพรอมกบการสรางวดเพอการอปโภค บรโภคของชมชนในอดตทยงไมมน าประปาใชสอย ปจจบนไมไดใชงานแลว และยงมดานขางกฏสงฆ 1 แหง เปนบอบาดาลใชสอยเพอการอปโภค 11. กฏทประดษฐสถานรปเหมอนครบาอภชยขาวป สรางเมอปพ.ศ. 2551 โดยศรทธาของชมชน สบเนองจากครบาไดมาเปนประธานสรางเจดยพระธาต ชาวบานจงไดมองเหนคณปการของครบาทมตอพระพทธศาสนา จงไดสรางกฏและรปเหมอครบาไวเปนทกราบไหว และร าลกถงคณความดของครบา 12. ซมประต/ประตทางเขา สรางเมอปพ.ศ. 2549 ซมประตทางเขาหลกอยทางทศใต ลกษณะเปนซมประตโขงกออฐถอปนประดบลายปนปนยกฉตรทอง มชองเปดแนวก าแพงเปนประตทางเขาขนาดเลก 3 แหง ดานแนวก าแพงฝงตะวนออกเปนชองเปดก าแพง กวาง 1 เมตร ฝงตะวนตกเปนประต 2 เสามรปเทวดาพนมมอทหวเสา กวาง 2 เมตร และทศเหนอ(ปจจบนปดตายเนองจากตดสวนชาวบาน) และประตตะวนออกเฉยงใตซงเปดก าแพงกวางถง 6 เมตรส าหรบการเขา - ออกในชวงเทศกาลตางๆ โดยมประตเหลกไวปดเปดเมอมการใชงาน 13. ก าแพงวด สรางเมอปพ.ศ. ....... เปนก าแพงกออฐถอปนแบบลานนาประยกตสง 2 เมตรมรปเทวดาทหวเสา ไดรบการบรณะหลายครง สวนทศเหนอและตะวนออกลกษณะเปนก าแพงอฐบลอกแบบเรยบงายสง 2 เมตรทาสขาว 14. อาคารแสดงสนคาผลตภณฑไตลอ / บานไตลอ เปนอาคารจดแสดงนทรรศการ วถชวต และจ าหนายของทระลกผลตภณฑไตลอ ตลอดจนรองรบกจกรรมโฮมสเตย (Home stay) สรางเมอปพ.ศ. 2547 โดย ดต. ประดษฐ สอาดลวน นายกเทศมนตรต าบลดอยสะเกด ไดรเรมใหมการสรางบานทรงไตลอหรอไทลอ และประสานความรวมมอกบคณะกรรมการหมบานศกษาแบบบานไทลอในประเทศไทยหลายแหง โดยมอบหมายใหนายธานนทร อาจรอด วศวกรโยธา เทศบาลต าบลดอยสะเกด ถอดแบบจากบานไทลอตนแบบ บานหยวน อ.เชยงค า จ.พะเยา ออกแบบปลกสรางใหเหมาะสมกบพนทดน 1 งาน 36 ตารางวา ตงอยบรเวณหนาวด สรางเสรจปลายป 2548 ซงศรทธาบานเมองลวงใตไดรวมท าบญบรจาค 400,000 บาท จดซอมอบใหเปนสมบตของวดรงษสทธาวาสนบตงแตปทสรางเสรจ ท าบญฉลองขนบานใหม เมอวนพฤหสบด ท ๖ เมษายน 2549 เวลา 09.39 น. นมนตพระสงฆ 33 รป ประกอบพธเจรญพระพทธมนต ประธานฝายสงฆ คอ พระเทพวสทธคณ เจาคณะจงหวดเชยงใหม เจาอาวาสวดบพพาราม และเชญนายสวฒน ตนตพฒน ผวาราชการจงหวดเชยงใหม เปนประธานพธเปดปายบานไทลอ

127

15. โรงเกบวสดอปกรณ สรางเมอป 2551 เปนอาคารโลงแบบเรยบงายหลงคาคลม ขนาดประมาณ 9X4 เมตร พนคอนกรต ตงอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอตดแนวก าแพงวด 16. แทงกน าประปา และเครองผลตน าดมชมชน สรางเมอปพ.ศ. 2551 บรเวณบอน าทางทศใตและบรเวณใกลประตทางเขาวด เพอผลตน าในการอโภคและบรโภคภายในวดและบรการชมชน 17. บรเวณทตงสถปเจดยหรอกบรรจอฐ บรเวณทมจตวญญาณ ศรทธาและความเชอ อยตดแนวก าแพงทางประตดานทศตะวนออก มเจดยหรอกของบรรพบรษจ านวนมาก ไมมการบนทกประวตของบรเวณ 18. หองน า-สขา กอสรางเมอปพ.ศ.2553 อาคารกออฐถอปนขนาดเลก 12 หองแยกหองน าชาย-หญง และ มหองน า ส าหรบคนพการและคนชรา 1 หอง เพอบรการประชาชนทวไปทเขามาประกอบกจกรรมในวดไดใชสอย และมหองน าพระภกษ-สามเณร 6 หองทดานหลงกฏ หองน าแมบาน 4 หองทโรงครว หองน าทศาลาอเนกประสงค 2 หอง หองน าบรการนกทองเทยวทบานไตลอ 8 หอง 19. หอกระจายเสยง 20. ปายวด 21. ปายสอความหมาย-ปายการทองเทยววดไตลอ

9 ปชนยวตถและจตรกรรม

อาย / สภาพ / คณคา > ทางจตใจ-ประวตศาสตร

1. พระประธานในอโบสถ/วหาร พระพทธรปปนปนองคสทองปางมารวชย หนาตกกวาง 1.8 เมตร สงถงเปลวเศยร 2.5 เมตร ปางสมาธ 2 องค หนาตกกวาง 80 เซนตเมตร สงถงเปลวเศยร 1.2 เมตร ทประดษฐฐานมาพรอมกบการสรางวหารเดม เปนทเคารพสกการบชาของชาวบาน เปนองคประธานในการประกอบพธกรรมทางพทธสาสนาตางๆ และพระพทธชนราชยทองสมฤทธ หนาตกกวาง 1.20 เมตร สงถงยอดเปลว 1.8 เมตร โดยประมาณ 2. รปเหมอนครบาอภชยขาวป สรางเมอปพ.ศ. 2551 พรอมกบพรอมกบกฏทประดษฐสถานรปเหมอนครบาอภชยขาวป เปนทเคารพศรทธาของชมชน บชาเพอเสรมสรมงคลและร าลกคณงามความดของครบาฯ ควรคาแกการท านบ ารง 3. จตรกรรมฝาผนงในอโบสถ/วหาร ภาพเขยนสเรองราวพระพทธเจามหาชาต 13 กณฑ แสดงถงรากฐานความศรทธาในพทธศาสนา การสบสานต านานเรองราวของพระพทธเจา เขยนภาพภายหลงการสรางอโบสถในชวงทมการบรณะครงท 2 เมอปพ.ศ.2534 โดยศรทธาของชมชน 4. จตรกรรมฝาผนงอาคารศาลาอเนกประสงค ภาพเขยนสเรองราวเกยวกบรากฐานทางศลปวฒนธรรมและวถชวตชาวไทลอ ซงอพยพมาจากสบสองปนนา เขยนภาพ เมอปพ.ศ. 2539-2540 5. กลองหลวงและกลองปจา เปนสงทมประจ าวดจากศรทธาของชมชน ใชส าหรบการเฉลมฉลองหรอสมโพธนอาคารสถานทส าคญ และงานประเพณตางๆของชมชน

128

6. วตถโบราณและสงของตางๆ ในพพธภณฑวถชวตและวฒนธรรมไตลอ ไดแก ขาวของเครองใช วตถศลปตางๆ


1. พระครสตธรรมวจตร เจาอาวาสรปปจจบน เกด 12 มถนายน พ.ศ.2511 บดา-มารดา คอ นายหนว นางอษา วฒคณวทยฐานะพ.ศ.2526 ส าเรจนกธรรมเอก ส านกเรยนวดพระธาตหรภญชย

จงหวดล าพน พ.ศ.2537 สอบไลได ป.ธ. 3 ส านกเรยนวดพระธาตดอยสะเกด

อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พ.ศ.2548 ส าเรจการศกษา ปรญญาตร พทธศาสตรบณฑต มหาวทยาลยมหา

จฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตเชยงใหม งานปกครอง พ.ศ.2538 เปนรกษาการเจาอาวาสวดรงษสทธาวาส พ.ศ.2538-2543 เปนเลขานการเจาคณะต าบลเชงดอย เขต 2 พ.ศ.2539 เปนเจาอาวาสวดรงษสทธาวาส งานศกษา ประธานแหลงเรยนรทางศาสนา ศลปะและวฒนธรรม ประธานศนยวฒนธรรมไทยสายใยชมชนวดรงษสทธาวาส

กรรมการศนยศกษาพระพทธศาสนาวนอาทตย วดรองขเหลก ครสอนพทธศาสนาวนอาทตยวดรองขเหลก

กรรมการควบคมหองสอบธรรมสนามหลวงอ าเภอดอยสะเกด กรรมการจดทนการศกษาศนยพทธศาสนาวนอาทตยวดรองขเหลก กรรมการสงเสรมการศกษาส านกศาสนศกษาวดพระธาตดอยสะเกด 2. นายสพตร สอาดลวน อาย 56 ป อยบานเลขท 14/1 หมท 8 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวด

เชยงใหม เกดวนพฤหสบดท 25 พฤศจกายน 2497 ผรและสบสานดานภาษาพดของชาวไตลอ การศกษา พ.ศ.2509 ประถมศกษาปท 4 โรงเรยนบานปาสกนอย การท างาน พ.ศ.2548 เปนผใหญบานเมองลวงใต

คณะท างานอาสาสมครสาธารณสขชมชน คณะท างานกรรมการหมบาน คณะท างานกรรมการวด(แผนกการเงน) คณะท างานกองทนหมบาน ประธานคณะท างานโครงการ SML

129

คณะท างานแหลงเรยนรทางศาสนา ศลปะและวฒนธรรม คณะท างานศนยวฒนธรรมไทยสายใยชมชน คณะท างานเกษตรกร ประธานกลม สหกรณการเกษตรดอยสะเกดจ ากด

คณะกรรมการด าเนนการสหกรณการเกษตรดอยสะเกดจ ากด 3. ด.ต. ประดษฐ สอาดลวน ทอย 77/1 หม 8 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม 50220 โทร. 053- 291013 มอถอ 081-8811360 เกด 17 พฤษภาคม 2492 การศกษา ป.1 - ป.4 โรงเรยนบานปาสกนอย อ าเภอดอยสะเกด เชยงใหม ม.1 - ม.3 โรงเรยนบานเชงดอย (ดอยสะเกดศกษา) มศ. 4 - 5 โรงเรยนบรณศกดวทยา มธยมศกษาตอนปลาย ศนยการศกษานอกโรงเรยนดอยสะเกด อนปรญญา สถาบนราชภฏเชยงใหม ปรญญาตรมหาวทยาลยนเรศวร การท างาน พ.ศ.2511-2542 รบราชการต ารวจสงกดต ารวจภธร จงหวดเชยงใหม พ.ศ. 2542-2547 นายกเทศมนตรต าบลเชงดอย พ.ศ.2547-2549 นายกเทศมนตรต าบลดอยสะเกด พ.ศ.2551-2553 สมาชกสภาเทศบาลต าบลดอยสะเกด

พ.ศ.2554 นายกเทศมนตรต าบลดอยสะเกด ประกาศเกยรตคณ ประธานกรรมการจดงานสบสานต านานไตลอ และเปนประธานสมาคมไต

ลอแหง ประเทศไทยสาขาเชยงใหม คณะท างานแหลงเรยนรทางศาสนา ศลปะและวฒนธรรม คณะท างานศนยวฒนธรรมไทยสายใยชมชน คณะไวยาวจกรวดรงษสทธาวาส (ฝายการเงน)

4. นายมานพ จนะนา ทอยบานเมองลวงใต เลขท 8/3 หม 8 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม 50220 การศกษาขนสงสด ปรญญาโท การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยนเรศวร ผลงานการวจยเดน วจยเกยวกบการพฒนางานหตถกรรมบานถวาย

ปจจบน ด ารงต าแหนงผอ านวยการโรงเรยนวดเวฬวน อ.สารภ จ.ล าพน สพท. เชยงใหม เขต 4 ประสบการณ/ผลงานท านบ ารงวดและชมชน ระดบหมบาน ประธานกรรมการหมบาน

130

ประธานสหกรณหมบาน หวหนาเหมองฝายหมบาน กรรมการจดงานสบสานต านานไตลอวดรงษสทธาวาส และฝายท าแผนการทองเทยว

ระดบอ าเภอ กรรมการพฒนาคณธรรมจรยธรรมเยาวชนอ าเภอ 5. นายวนย สมร ภมล าเนาเลขท 79/1 หมท 8 ต.เชงดอย อ.ดอยสะเกด จ.เชยงใหม

เกดวนท 2 ธนวาคม 2499 บดานายค าเมอง สมร มารดานางบวผด สมร ปจจบน เปนเลขานการประธานสมาคมไตลอแหง ประเทศไทยสาขาเชยงใหม

ประธานฝายการแตงกายชดพนเมองไตลอ 6. ดร. ศรพร สลาปนจนะนา ทอย 8/3 หม8 ต.เชงดอย อ.ดอยสะเกด จ.เชยงใหม 50220 โทรศพท 053-495881 มอถอ 086-6139291 เปนกรรมการหมบานฝายท าแผนและตดตามผล

เกด 17 กมภาพนธ 2504 เปนบตรของ นายบญม นางขนค า สลาปน การศกษา จบชนประถมศกษาปท 7 โรงเรยนบานเชงดอย

มธยมศกษาปท 3 (ม.ศ.3)โรงเรยนดอยสะเกดวทยาคม มธยมศกษาปท 5 (ม.ศ.5) โรงเรยนวฒโนทยพายพ ปรญญาตร วทยาลยครเชยงใหม คณะครศาสตรบณฑต ปรญญาตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช บณฑตศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ปรญญาโท มหาวทยาลยเชยงใหม ศกษาศาสตรมหาบณฑต ปรญญาเอก มหาวทยาลยปญจาป เมองจนดการ ประเทศอนเดย วจยและพฒนาการศกษา ( Doctor of Philosophy ) ปจจบนก าลงศกษาตอท มหาวทยาลยปทมธาน คณะ นตศาสตรบณฑต

ต าแหนงปจจบน ผอ านวยการโรงเรยนบานปาไฝ สพท. เชยงใหม เขต 1 7. นายสมศกย ไชยวงค ทอยบานเมองลวงใต หม 8 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม 50220 โทร. 053-865457 มอถอ 089-8555437 เกด 18 เมษายน 2500 เปนบตร นายศรวงศ นาบวลอย ไชยวงค การศกษา พ.ศ.2519 จบมธยมศกษาตอนปลาย ( มศ. 5) โรงเรยนบรณศกดวทยา อ.เมอง

จ. เชยงเชยงใหม พ.ศ.2522 จบวทยาลยครเชยงใหม (ป.ก.ศ. สง) พ.ศ.2530 จบปรญญาตร วทยาลยสโขทยธรรมาธราช (ศษ.บ.)

131

พ.ศ.2545 จบปรญญาโท วทยาลยรามค าแหง (ศษ. ม.) การท างาน พ.ศ.2535 อาจารยใหญโรงเรยนบานโพธทองเจรญ อ.ดอยสะเกด พ.ศ.2545 ผอ านวยการโรงเรยนบานปางว อ.ดอยสะเกด พ.ศ.2548 ผอ านวยการโรงเรยนบานปาไผ อ.ดอยสะเกด

พ.ศ.2554 ผอ านวยการโรงเรยนบานลวงเหนอ อ.ดอยสะเกด ประกาศเกยรตคณ พ.ศ.2547 ผบรหารดเดน ของ อ.ดอยสะเกด คณะกรรมการสวสดการชมชนคนดอยสะเกด

คณะกรรมการจดงานสบสานต านานไตลอ บานเมองลวงใต กรรมการคณะท างานภาษาพดแหลงเรยนรทางศาสนาศลปวฒนธรรม

8. นายสมบรณ สมโพธ ทอย บานเมองลวงใต 59 หม 8 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม เกด 7 มนาคม 2499 การศกษา ชนประถมศกษาปท 4 การท างาน ผชวยผใหญบานเมองลวงใต หมท 8 ประกาศเกยรตคณ ประชาคมหมบานเมองลวงใต คณะกรรมการจดงานสบสานต านานไตลอ

กรรมการและเลขานการคณะท างานภาษาพดแหลงเรยนรทางศาสนา ศลปวฒนธรรม คณะท างานศนยวฒนธรรมไทยสายใยชมชน

9. นางสายสนย ไชยถา ทอยบานเมองลวงใต 98/1 หม 8 ต าบลเชงดอย อ าเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม โทร. 053-495224, 08-6916-8234 เกด 30 ธนวาคม 2498 การศกษา ป. 1 - ป. 7 โรงเรยนบานเชงดอย ม. 1 - ม. 3 โรงเรยนสตรวฒโนทยพายพ ปกศ., พม. วทยาลยครเชยงใหม คบ. (ปรญญาตร) เอกการประถมศกษาวทยาลยครเชยงใหม การท างาน พ.ศ.2517 บรรจครสอนโรงเรยนวดหวยแกว อ าเภอสนก าแพงจงหวดเชยงใหม พ.ศ.2522 ครสอนโรงเรยนบานลวงเหนอ อ าเภอดอยสะเกดจงหวดเชยงใหม พ.ศ.2542 เกษยณอายราชการกอนก าหนดขาราชการบ านาญ ปจจบน ประกาศเกยรตคณ เหรญญกกลมแมบานเมองลวงใต ผชวยเหรญญกกลมทอผาไตลอเมองลวงใต

132

คณะกรรมการหมบาน กรรมการและเลขานการคณะท างานการแตงกาย แหลงเรยนรทางศาสนา

ศลปวฒนธรรม คณะท างานศนยวฒนธรรมไทยสายใยชมชน

10. นายอนชต ไชยถา กรรมการหมบานฝายประชาสมพนธ 11. นายพงศศกด ฟองไหล กรรมการหมบานฝายประเพณ พธกรรมและความเชอ 12. นายสมศกด เขอนลอม กรรมการหมบานฝายประเพณ พธกรรมและความเชอ 13. พอสมชย สงวน อาย 62 ป(2554) หมอยาชาวบาน 14. พอพรหมมนท สะอาดลวน อาย 76 ป (2554)หมอยาชาวบานทสามารถผลตสตรยารกษาไดในแตละโรค 15. พอวชย สอาดลวน อาย 53 ป(2554) หมอคาถาน ามนต รกษาผเจบปวย 16. พอเมองด สมโพธ อาย 74 ป(2554) หมอคาถาน ามนต รกษาผเจบปวย 17. พอพน สดาค า อาย 83 ป(2554) พอเลยงเจาบาน/เสอบาน

11. ตนไมในพทธประวต / ตนไมใหญ

อาย / คณคา > ประวตศาสตรและ ทศนยภาพ

1. ตนศรมหาโพธ อายประมาณ 170 ป 2. ตนยางนา 3. ตนตาล 4. ลาน 5. มะพราว 6. มะกอก 7. หวา 8. สก 9. จ าป-จ าปา 10. ล าไย 11. ลนจ 12. มะมวง 13. พกล 14. ราชพฤกษ-คณ 15. สะแล 16. อโศกอนเดย

133

17. หมากนวล 18. ฝรงแคระ 19. ชงโค 20. ไผน าเตา 21. สนมงกร 22. หมากสงฆ 23. หมากเหลอง 24. กระทอน 25. กระถนเทพา 26. แคนา 27. หางนกยง 28. อนทนล 29. ลนฟา-เพกา 30. ปบบาน 31. พญาสตบรรณ-ตนเปด คณคา - ประวตศาสตรและทศนยภาพ เปนสญลกษณทางพทธศาสนา ไดแก ตนโพธใหญ 2 ตน หลายตนปลกมาพรอมกบการสรางวดและการพฒนาวดในอดต เชน ตนตาล มะพราว ยางนา มะกอก ลาน ล าไย ลนจ มะมวง ฯลฯ เปนตนไมทผกพนกบวด สวนตนไมอนๆ ไดรบจากศรทธาประชาชนทตองการใหวดรมรน รมเยน สวยงาม ใหเกดบรรยากาศทผอนคลาย สงบ และสรางเสยงธรรมชาต เชน หางนกยง พญาสตบรรณ ชงโค คณ สารภ กระทอน หมากสงฆ เปนตน ทศนยภาพโดยทวไปรมรน เปนระเบยบ สะอาดตา มบางสวนทลานสวนดานตะวนออกทตองการปรบภมทศนใหโลงสะอาดตาขน

12 ภมทศนสถานและทโลง

การใชสอยทางวฒนธรรม-งานประเพณ - อน ๆ / คณคา > ประวตศาสตร–ทศนยภาพ

1. ขวงวด/ลานหนาวด ลานโลงบรเวณดานหนาอโบสถ เดมเปนลานดนและไดพฒนาเปนลานคอนกรตปอฐบลอก เมอปพ.ศ. 2549 เปนสถานทจอดรถส าหรบผมาวด ออกก าลงกาย และจดกจกรรมประเพณตางๆ ไดแก ท าบญตกบาตรปใหม กจกรรมวนมาฆบชา/วสาขะบชา/อาสาฬหบชา ประเพณนนทนาการชาวไตลอ ด าหวผสงอาย สรงน าพระธาต วนเขาพรรษา-ออกพรรษา วนพอและวนแมแหงชาต วนกตญญกตเวทตาธรรม(วนท าบญเปตพล 12 เปง) ท าบญทานตนเงน/สลากภตประจ าป ประเพณยเปง วนพอแหงชาต เปนตน 2. ขวง/ลานวฒนธรรม ลานโลงบรเวณดานทศตะวนออก เปนลานดนกวางใตรมเงาไมใหญของตน

134

โพธ ตนยางนา ตนตาล ลานและไมประดบอนๆ บางสวนของลานอยในสภาพกลางแจงเพอรองรบการสรางเวทการประกอบกจกรรมตางๆ เปนสถานทออกก าลงกาย และจดกจกรรมประเพณเชนเดยวกบลานหนาวด โดยเฉพาะ “งานสบสานต านานไตลอ” ชวงเดอนเมษายนกอนเทศกาลสงกรานตของทกป ซงเปนกจกรรมทส าคญและมชอเสยงของชมชน 3. ภมทศนและสภาพแวดลอม วดตงอยทามกลางชมชนทมประวตศาสตรการตงถนฐานของชาวไตลอ มความเขมแขงและยงรกษาขนบธรรมเนยมประเพณไวอยางเหนยวแนน สรางบรรยากาศวดบาน/ความเปนศนยกลางชมชนทใกลชด สรางศรทธาวดอยางตอเนอง มชวต และมทวทศนพนทเกษตรกรรมทสวยงาม

13 กจกรรมทางวฒนธรรม /ประเพณ


กจกรรมตลอดทงป เดอนมกราคม ท าบญตกบาตรปใหม เดอนเมษายน รดน าด าหวผสงอาย กอเจดยทราย และแหไมค าโพธ และทส าคญ คอ “งานสบ

สานต านานไตลอ” เดอนพฤษภาคม วนวสาขะบชา และประเพณสรงน าพระธาต โดยนมนตหววดตางๆ มารวมเจรญ

พระพทธมนตและรบไทยทาน(ถาหากในปนนมเดอน 10 หนเดยว) เดอนมถนายน ประเพณสงฆน าพระธาตในวนอฐมบชา : วนถวายพระเพลงพระบรมศพ

พระพทธเจา (ถาหากในปนนมเดอน 10 สองหน) เดอนกรกฎาคม วนอาสาฬหบชาและวนเขาพรรษา : ท าบญตกบาตร ท าวด ฟงเทศ ฟงธรรม เดอนตลาคม วนออกพรรษา ท าบญทานตนเงน หรอ กนกวยสลาก/สลากภต เดอนพฤศจกายน ประเพณยเปง และงานปอยหลวง เดอนธนวาคม ประเพณขาวใหม ท าบญตกบาตรสมขาวเปลอก ขาวสาร เพอเปนสรมงคลบชา

พระแมโพสพ นอกจากน ทางวดมกจกรรมในวนธรรมสวนะ วนส าคญทางพระพทธศาสนา และวนชาต ไดแก

1) การท าวตรเชา-เยน 2) ท าบญตกบาตร 3) แสดงพระธรรมเทศนา แสดงปาฐกถาธรรมในทกๆวนพระ 4) เจรญสมาธภาวนาและเวยนเทยนรอบองคเจดย 5) อบรมพระภกษ-สามเณร หลงท าวตรเยน-เจรญสมาธภาวนา 6) การบรรพชาและอปสมบท วดจะมการบวชนบเปนธรรมเนยมประเพณของชาวไทยทนบถอพระพทธศาสนาอยางหนง เพราะผมศรทธามนคงในพระพทธศาสนา มจดมงหมายทจะใหบตรของตน

135

ไดเปนศาสนทายาทสบตออายพระพทธศาสนาใหยนยาวตอไป และอกประการหนงเปนจดประสงคของผเปนบดามารดาทตองการใหบตรของตนไดศกษาเรยนรหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เพอจะไดน าเอาหลกค าสอนมาประยกตใชในชวตประจ าวนในการทจะอยครองเรอนเมอโตเปนผใหญในภายหนา การบวชจะม ๒ ลกษณะ ไดแก การบวชเปนสามเณร เรยกวา "บรรพชา" และการเปนเปน พระภกษ เรยกวา "อปสมบท" การบรรพชา หมายถง การบวชเปนสามเณร ซงเปนการเวนจากพฤตกรรมตาง ๆ ทเคยกระท าในชวตฆราวาส หนมาใชชวตแบบสนโดษ สงบ ดวยจดมงหมายเพอความหลดพนจากกเลสอนเปนจดหมายปลายทางของชวต การบรรพชา เปนกจเบองตนของการอปสมบท การบวชจะตองเขยนใบสมครขอบรรพชาและการอปสมบท และมสงทตองเตรยมในการบวช กอนการเขาพธบรรพชา-การอปสมบท (คอ ค าทองขานนาค ตองฝกทองมากอนใหจดจ าไดคลองค ากอนเขาพธ)

14 กจกรรมบรการ/การทองเทยว


1. งานสบสานต านานไตลอ ณ วดรงษสทธาวาส "งานสบสานต านานไตลอ" ณ วดรงสสทธาวาส(เมองลวงใต) อ.ดอยสะเกด จ.เชยงใหม จดกนตอเนองทกป ชวงเดอนเมษายนกอนเทศกาลสงกรานต วนท 5-6 เมษายน ซงในปพ.ศ.2553 นบเปนครงท 11 ทมการนดพนองไตลอพนท 7 จงหวดภาคเหนอ พรอมกบชาวไตลอจากสบสองปนนา บรรพบรษชาตพนธไตลอทมภาษาเดยวกนมาพบปะและสงสรรคเปดงานวฒนธรรมกนอยางยงใหญ ทงนนายดาบต ารวจประดษฐ สอาดลวน ประธานกรรมการจดงานสบสานต านานไตลอ และเปนประธานสมาคมไตลอแหงประเทศไทยสาขาเชยงใหม กลาวถง "งานสบสานต านานไตลอ” วา เปนงานประเพณของพนองชาวไตลอซงจดกนมาอยางตอเนอง ณ วดรงสสทธาวาส (เมองลวงใต) อ.ดอยสะเกด มการเตรยมงานกนยงใหญขนตามล าดบจากงานเลกๆ ภายในหมบานขยายเปนต าบล และอ าเภอ และตอมามการประสานพนองไตลอทอาศยอยในแตละจงหวด ตงถนฐานกระจดกระจายกนนน นดมารวมตวกนเพอรวมฟนฟประเพณ ซงอดตรฐมนตรชวยวาการกระทรวงแรงงานฯ คณ ลดาวลล วงศศรวงศ เปนผมเชอสายไตลอและเปนนายกสมาคมไตลอแหงประเทศ ไดน าคณะไตลอจากทกสารทศ ไมวาจะมาจาก ล าปาง ล าพน แพร นาน พะเยา เชยงรายและเชยงใหม มารวมงานประเพณสบสานต านานไตลอกนอยางถวนหนา ในงานจะพบกบการแสดงวฒนธรรมของชาวไตลอ ทงเสอผาเครองแตงกาย ภาษาพด อาหารการกน วถชวตความเปนอย พธกรรมความเชอของไตลอ และไดรบการสนบสนนจากการทองเทยวแหงประเทศไทยภาคเหนอ เขต 1 องคการบรหารสวนจงหวดเชยงใหม เทศบาลต าบลดอยสะเกด และ บรษทสยามไรเซจ ากด ใหการสนบสนนเพอใหงานยงใหญ เปนทรจกของนกทองเทยวทงใกลและไกลทงชาวไทยและชาวตางประเทศ ในวนแรก ของการเปดต านานไตลอ จะมพธสบชะตาหลวงและงานฉลองพดยศของทานเจาอาวาสวด






136

มการแขงบอกไฟลกหน นทรรศการประวตศาสตรชาตพนธของชนเผาไตลอทอพยพมาจากจนแผนดนใหญมาอาศยอยในประเทศในแถบ 7 จงหวดภาคเหนอ พรอมการแสดงของเยาวชนไตลออ าเภอดอยสะเกด การแขงขนดอกไมเพลงแบบสเปรยชงเงนรางวลมากมาย วนทสอง จะเปนบรรยากาศของกาดมวไตลอ และขวงวฒนธรรมไตลอ การเดนรวขบวนจากสนามกฬาเทศบาลต าบลดอยสะเกด จนถงวดรงษสทธาวาส การแสดงกจกรรมของทนองไตลอทไดจดเตรยมกนมาทงหมด 7 จงหวดภาคเหนอ ทส าคญจะมการแสดงละครองประวตศาสตรความเปนมาของการเดนทางมาสประเทศไทย พรอมถนอาศยของพนองไตลอทงหมด โดยจะมนกแสดงซงเปนเยาวชนจากพนทไตลอของอ าเภอเชยงของ จ.เชยงราย กวารอยชวตมาเปดการแสดง พรอมการประกวดสนทรพจนภาษาไตลอ ประกวดเขยนอกษรไตลอ ประกวดดนตรพนเมองไตลอฯลฯ ซงทงสองวนของการจดงาน "สบสานต านานไตลอ" ณ เมองลวงใตนน จะมการแสดงสนคาของพนองไตลอจากทงหมด 7 จงหวดภาคเหนอ จ าหนายใหกบนกทองเทยวทมาชมงาน ตลอดระยะเวลาของการจดงานซงจะมขนในเดอนเมษายนกอนเทศกาลสงกรานต ประธานสมาคมไตลอแหงประเทศไทยสาขาจงหวดเชยงใหม ไดมการประสานงานในเครอขายของชาวไตลอทงหมด 7 จงหวดภาคเหนอตอนบน โดยใหการสนบสนนอยางเตมก าลงความสามารถเพอใหงานเกดขนอยางยงใหญ และสมบรณแบบทสด งานน แสดงถงความรกทมตอชาตก าเนด การเผยแพร และสบสานต านานของชาตพนธชาวไตลอ ศลปวฒนธรรมและประเพณทมคณคาสงใหเปนทประจกษ สรางสรรคอตลกษณและบรรยากาศทางวฒนธรรม สรางรายได สงเสรมการทองเทยวทมชวต และชอเสยงของชมชน 2. สวนจดจ าหนายของทระลกและจดแสดงผลตภณฑไตลอ ณ อาคารแสดงสนคาผลตภณฑไตลอ / บานไตลอ ทตงบรเวณดานหนาวด มสนคาหตถกรรมของชมชนไตลอประเภทผาทอ เสอผา ขาวของเครองใชนานาชนด ซอหาเปนของทระลกหรอไวใชสอยได วางจ าหนายทกวน กจการดแลโดยคณะกรรมการของชมชน ซงมความเขมแขงมาก สรางอาชพ สรางรายได สงเสรมการทองเทยวทมชวต และชอเสยงของชมชน สรางสรรคอตลกษณและบรรยากาศทางวฒนธรรมทหายากในสมยปจจบน 3. กจกรรมบานพกชมชน (Home stay) โดยคณะกรรมการชมชน จดใหมการรบนกทองเทยวแบบวถชนบท ใหบรการทพก ชมและรวมการแสดงพนบาน พรอมบรการอาหารพนบาน และประกอบกจกรรมนนทนาการทางวฒนธรรมตางๆ ทเหมาะสมกบเทศกาลและชวงเวลา ซงรองรบนกทองเทยวไดประมาณ 50 คน เปนกจกรรมทสรางความรกสามคคในชมชน และเปนตนแบบแกเยาวชน

15 ผงบรเวณ/องคประกอบ

ผงบรเวณวดจากภาพถายทางอากาศ และการส ารวจในพนท


138


วดล าดบท 4 1 ชอวด วดโพธทองเจรญ (วดปาตงหลวง) 2 ปพ.ศ.ทสราง / อาย สรางเมอปพ.ศ.2391 อาย 163 ป (2554) 3 ทตง บานโพธทองเจรญ เลขท 139 หมท 2 ต.เชงดอย อ.ดอยสะเกด จ.

เชยงใหม 50200 4 สถานะของวด เปนวดราษฎร สงกดคณะสงฆมหานกาย

ไดรบพระราชทานวสงคามสมา เมอวนท 10 กมภาพนธ พ.ศ.2459 5 เจาอาวาสปจจบน พระครสมมตร สมจตโต 6 ศรทธาวด บานโพธทองเจรญ หมท 2 ประมาณ 300 หลงคาเรอน 7 ประวตศาสตร ประวตความเปนมาของวด

วดโพธทองเจรญ เดมมชอวา “วดปาตงหลวง” เพราะในอดตหมบานแหงนมตนไมตง (พลวง) จ านวนมาก จงเรยกนามวดวา วดปาตงหลวง สรางเมอป พ.ศ.2391 โดยมทานพระพรหม ซงไดรบนมนตจากศรทธาบานปาตงหลวงแหงนใหเปนผปกครองเปนเจาอาวาสและเปนประธานในการบรณปฏสงขรณกอสรางวด ทานพระพรหมจงไดรเรมกอสรางวหารเรอนไมขนาดเลกเปนการชวคราว ดวยศรทธาชมชนในหมบานและพฒนาวดเปนอารามขน ตอมาทานพระพรหมไดลาสกขาไป และใหพระอนตะ ซงเปนพระรองปกครองดแลวดตอจากทาน โดยศรทธาชาวบานไดอาราธนานมนตทานจ าพรรษา และนมนตใหเปนผรกษาการเจาอาวาสแทนพระพรหมสบตอไป พระอนตะไดสรางวหารถาวรขน 1 หลงเมอปพ.ศ. 2410 โดยรอวหารชวคราวนนลงไป เพราะเวลานนทางหมบานกมศรทธาประชาชนเพมจ านวนขนมามาก แตวหารมกเลกและแคบไป จงไดสรางขนใหมดงกลาว และหลงจากสรางวหารเสรจแลว กไดสรางกฏขนอกหนงหลง เพอเปนทอยอาศยของพระสงฆสามเณรอยจ าพรรษาในอารามนตอไป ทานพระอนตะองคนอยอารามนไดประมาณ 15 พรรษา กไดลาสกขาบทเปนฆราวาสเสย ตอจากนนศรทธากไดนมนตพระสรนทร อนาลโย จากเมองวะ ต าบลเมองเลน อ าเภอสนทราย ใหปกครองตอไป แตในสมยนนปพ.ศ.2468 ไดรบพระราชทานวสงคามสมา อารามนจงไดเปนวดขนมาโดยสมบรณตามพระราชบญญตปกครองคณะสงฆไทยในสมยนน ตอจากนนพระสรนทรกไดเรมสรางสงถาวรวตถตางๆ ขน เชน เจดยพระธาต และก าแพง ศาลาบาตรหลงเหนอวหาร ปจจบนนมความยาว 24 หอง และทานอยถง พ.ศ.2483 ทานกไดมรณภาพไป ศรทธากไดนมนตครบาเหมย มาจากวดแมสะลาบ อ าเภอสารภ จงหวดเชยงใหม มารกษาการเจาอาวาส ส าหรบทานเหมยรปนไมไดปฏสงขรณกอสรางสงใดเลย เพราะขณะนนบานเมองกอยในภาวะสงคราม คอสงครามมหาเอเชยบรพา กมแตทหารมาพกแรมผลดเปลยนกนหลายกองพน ทางวดและชาวบานกใหการตอนรบทหารหาญทกกรม

139

กองและชวยเหลอใหความสะดวก จนกระทงหลงสงครามไมนานทานองคนกไดมรณภาพลง ทางศรทธาจงไดนมนตภกษ ทเปนลกศษยของครบาเหมยรกษาการตอ แตอยไมนานกไดลาสกขาบทกนไป วดนจงขาดเจาอาวาสผปกครองไปชวระยะพกหนง ฉะนนจงเปนเหตใหทางวดขาดการปฏสงขรณกอสรางถาวรวตถ ครนเมอปพ.ศ.2491 กไดมนายแสนมหาวน สวรรณกจ ซงเปนผใหญบานขณะนนและเปนทเคารพนบถอของชาวบาน ไดประชมปรกษาหารอกน เพอทจะหาพระมาอยจ าพรรษาในวดนสบอายพระพทธศาสนาใหเจรญตอไป จงไดไปนมนตพระอนแกว นราสโภ วดปาสกนอย ต าบลเชงดอย มาเปนเจาอาวาส และเมอปพ.ศ.2492 ไดรอวหารหลงเกาลง เพราะทรดโทรมมาก แลวด าเนนการกอสรางหลงใหมแลวเสรจภายในป พ.ศ.2493 และในปพ.ศ.2495 ไดรอกฏหลงเกาสรางขนใหม ด าเนนการกอสรางเสรจในปพ.ศ.2496 จนถงป พ.ศ.2500 ไดสรางหอพระไตรปฎกขน แตการสรางในครงนไมเสรจ ในปพ.ศ.2495 พระอนแกวคดวาวดควรตงชอวดใหมใหไพเราะขน โดยเหนวาวดมตนโพธเกาแกเจรญเตบโตมากอนการสรางวด จงไดตงชอวดนวา “วดโพธทองเจรญ” เพอเปนหลกฐานถงตนโพธ/ศรมหาโพธ ซงเปนตนไมทส าคญในพระพทธศาสนา จากนนพระอนแกวจงไดลาสกขาบทไป เปนเหตใหการกอสรางหอพระไตรปฎกนไมเสรจ ขณะนนวดกมเพยงสามเณร 3 รปทจ าวดอย ทางศรทธาจงไดไปนมนตพระสเทพ วดแมจอง มารกษาการเจาอาวาส แตอยไมไดนานกไดลาสกขาไป ตอมาคณะศรทธาไดนมนตพระบญเปง วดบานตว ต าบลตลาดขวญ อ าเภอดอยสะเกด มาเปนประธาน ด าเนนการกอสรางหอพระไตรปฎก และ ศาลาการเปรยญจนเสรจในป พ.ศ.2503 กระทงปพ.ศ.2505 ไดนมนตพระสมย วดแมคอ มาอยจ าพรรษาและรกษาการเจาอาวาส เปนผรเรมขอไฟฟาเขามาใชในวด สรางหอฉนขน 1 หลงทางทศตะวนตกของกฏแลวเสรจในป พ.ศ.2507 พระสมยอยจ าพรรษาในวดนไดไมนานกลากลบวดเดม ทางศรทธาจงไดไปนมนตพระสชาต วดปาเหว อ าเภอสนก าแพง มารกษาการแทนเจาอาวาส ตอมาทานเจาอาวาสรวมกบนายบญเลย สจาร ผใหญบานรวมกบคณะศรทธาไดปฏสงขรณซอมแซมชอฟา ใบระกาและหลงคาโบสถ โดยไดรบความอปถมภจากคณะทหารราบกองพนท 31 คายกาวละ เชยงใหม ท าการทอดกฐนในป พ.ศ.2515 โบสถหลงนจงส าเรจลงไดในปพ.ศ.2517 พระสชาตนอยมาจนถงพ.ศ.2522 จงไดลาสกขาบทไป ศรทธาจงไดไปนมนตพระสมมตร ผชวย เจาอาวาสวดวงธาร เพราะวดนมพระหลายรป ประกอบกบพระสมมตรรปนเปนบตรหลานของคณะศรทธาบานโพธทองเจรญ ทานจงรบนมนตมาอยจ าพรรษาในวดน ทานไดประชมปรกษาศรทธา คณะกรรมการวด และกลมหนมสาว เพอทหารายไดมาซอมแซมชอฟา ใบระกาวหาร ซงเดมเปนไมสกนานเขากสลก หกพงลงดไมสวยงาม ตางกมมตเปนเอกฉนทใหมการเขากรรมขน โดยขออาราธนานมนตทานพระครสรธรรมจาร วดศรโสดา ต าบลสเทพ อ าเภอเมองเชยงใหม มาเปนประธานในการเขายะถาสนต กงคะวตร ทบรเวณกลางทงนาหนาวดโพธทองเจรญ มก าหนด 7 วน 7 คน ในการเขากรรมครงนไดรบความรวมมอจากผมจตศรทธาบรจาค รวมกนจนส าเรจตามวตถประสงคทกประการ และเปนประธานในการบรณะวหาร เปลยนกระเบองมงหลงคาและฉาบฝาผนงตววหาร เขยนรปภาพ

140

มหาชาต 13 กณฑ ภายในวหารรอบทง 4 ดาน สรางศาลาการเปรยญ โดยรอศาลาบาตรหลงเดมทางทศใตออกแลวสรางศาลาการเปรยญขนแทน เมอปพ.ศ.2539 สรางศาลาอเนกประสงคหรอหอฉนท กบซอมแซมศาลาหลงทศเหนอ ตะวนออก และเปลยนหลงคา กระเบองดนเผาเปนกระเบองลอนค และ สรางหองน า หองสขา 8 ปชนยสถาน อาย / สภาพ / คณคา > ทางสถาปตยกรรม-ประวตศาสตร-ทศนยภาพ

1. วหาร วหารเดมสรางเมอปพ.ศ. 2410 เปนเรอนไมสกศลปะลานนา ไดมการบรณะหลายครง จนถงปพ.ศ.2492 ไดรอถอนสรางใหมเปนวหารกออฐถอปนตามรปแบบในปจจบน ในปพ.ศ.2534 ไดมการบรณะหลงคา ชอฟา ใบระกา และในป พ.ศ.2534 บรณะซอมแซมครงใหญ ทาสใหมและเขยนภาพจตรกรรม คงสภาพถงปจจบน 2. อโบสถ สรางเมอปพ.ศ.2466 โครงสรางอฐถอปนหลงคามงแปนเกลดไม ตอมาในปพ.ศ.2511 ไดบรณะชอฟา ใบระกา และหลงคาเปลยนเปนมงกระเบองดนขอ(แบบโบราณ) และในปพ.ศ. 2543 ไดรอถอนทงหลงแลวสรางใหมเปนโครงสรางอฐถอปน ประดบชอฟา ใบระกา เมอปพ.ศ.2548 และคงสภาพถงปจจบน 3. เจดย สรางเมอปพ.ศ.2477 เปนองคพระธาตปนปนสขาวอยดานหลงวหาร ภายในบรรจพระบรมสารรกธาต อญเชญมาจากวดพวกชาง จงหวดเชยงใหม และบรรจพระพทธรปแกะสลกจากไม แกวแหวนเงนทอง พรอมดวยเครองบรวารของสมเดจสมมาสมพทธเจา สภาพเกาแก ไดรบการบรณะเมอปพ.ศ.2554 ใหคงสถาพสมบรณดงเดม 4. หอพระไตรปฎก/หอธรรม/หอไตร สรางเมอปพ.ศ. 2500-2503 เดมเปนหอไตรโครงสรางอฐถอปน 2 ชน ชนบนเปนไม ไดบรณะใหม เมอปพ.ศ. 2540 เปนโครงสรางอฐถอปนทง 2 ชน คงสภาพถงปจจบน ภายในเปนทเกบพระธรรมคมภรโบราณทมมาพรอมกบการสรางวด ปจจบนสภาพผกรอนเนองจากขาดการใชงานและดแลรกษาทไมถกวธ คงเหลอแตคมภรใหม และพระไตรปฎกฉบบของกรมศาสนา ฉลองครบรอบ 80 พรรษา สมเดจพระเจาอยหวฯ 5. ศาลเสอวด และเสอบาน สรางปพ.ศ. 2447 นบตงแตการสรางวด ทมการบรหารการปกครองโดยเจาอาวาสรปท 1 ลกษณะเดมเปนศาลเรอนไมทรงไทยขนาดเลก และมการสรางใหมในปพ.ศ.2545 เมอคราวทมการบรณะวหารครงใหญ โดยศรทธาชมชน เปนศาลทรงไทยสเสายกสงหนหนาทางทศตะวนตก ขนาดกวางยาวประมาณ 1.5 เมตร ตงอยรมก าแพงดานหนาวดใกลกบศาลเดมและตนศรมหาโพธ สวนดานหลงวด(นอกก าแพง) ตดกบโรงครว มศาลเสอบาน 2 หลง ทไดรบการเซนไหวเปนประจ าทกป เชนเดยวกบศาลเสอวด 6. ศาลาบาตร/บ าเพญบญ สรางปพ.ศ. 2478 เปนศาลาทมความยาว 24 หองตลอดแนวก าแพงวดดานทศเหนอ ความกวางประมาณ 3 เมตร ไดรบการบรณะหลงคา โครงสรางเสา และทาสใหมในปพ.ศ. 2535 อดตใชส าหรบท าบญ ตกบาตร จ าวดของอบาสกอบาสกามาถอศลกนเพลในชวงเทศกาลตางๆท

141

ส าคญทางพทธศาสนา เชน เขาพรรษา(ปจจบนกจกรรมบ าเพญบญ ถอศล จ าวดไมมแลว) ปจจบนมการปรบปรงบางสวนเปนโรงครว เกบวสดอปกรณชวคราว ในระหวางการกอสรางอาคารอเนกประสงคหลงใหม 7. ศาลาการเปรยญ หรอ ศาลาบ าเพญบญ เดมเปนศาลาเรอนไมทงหลงขนาดเลก สรางเมอปพ.ศ. 2502 ตอมาทรดโทรมจงไดรอถอนสรางใหมพรอมกบบรณะหอพระไตรปฎกเมอปพ.ศ. 2540 เปนอาคารคอนกรตตดพนแบบลานนารวมสมย ภายในโอโถงรองรบกจกรรมพธกรรมตางๆ ของชมชน และกจของสงฆ 8. ศาลาอเนกประสงค / เดมเปนหอฉนทเรอนไมสรางเมอปพ.ศ.2505 ใชงานจนทรดโทรมจงรอสรางใหมซงอยระหวางการกอสรางปพ.ศ. 2550 ถงปจจบน ยงไมแลวเสรจ เปนอาคารคอนกรตทรงไทย 2 ชน มการยกชอฟา ใบระกา และฉตรทกลางหลงคา ประดบลวดลายนนต าทหนาบรรณดวยสทองพนสเขยวและสเงน ใชประกอบกจกรรมอเนกประสงค เปนโรงครว โรงฉนทในอนาคต และเกบวสดอปกรณ มการกอสรางอาคารขนาดเลกดานหลงเพมเตมเปนทเกบวสดชวคราว 9. กฏสงฆ กฏหลงแรกเปนเรอนไมสกสรางเมอปพ.ศ. 2411 ในสมยพระพระอนตะ ไดรอถอนสรางใหมสรางใหมครงท 2 ในสมยพระอนแกว นราสโภ เมอปพ.ศ.2495 เปนอาคารครงไมครงปน 2 ชน หลงคาปนหยา ดวยสภาพทช ารดตามกาลเวลาเจาอาวาสรปปจจบนไดรอถอนสรางใหมอกครงในปพ.ศ.2526 เปนกฏกออฐถอปน 2 ชน โดยศรทธาพลเอกสายหยด เกดผล ในสมยททานเปนผบญชาการทหารสงสด ปจจบนอาคารยงคงสภาพด เปนทจ าวดของเจาอาวาส พระภกษ และสามเณร 10. ประตทางเขา/ประตดานหลงวด/ก าแพงวด สรางในสมยพระสรนทรเปนเจาอาวาส ปพ.ศ. 2431-2483 ชวงเดยวกนกบทสรางเจดยพระธาต และศาลาบาตร ปพ.ศ. 2477-2478 ลกษณะประตวดแบบลานนาทมประตมากรรมรปสงหนงอยบนหวเสา 1 คซาย-ขวา สวนประตดานหลงเปนชองเปดก าแพงแบบเรยบงายกวาง 2 เมตร ประกอบดวยเสากออฐถอปน 2 เสา แตไมมประตมากรรมรปสงหนงอยบนหวเสา ใชเพอการเขาออกของชาวบาน ปจจบนไดรอก าแพงและประตดานหลงออกครงหนง เพอกอสรางหองน าหองสขา และเวนเปนชองเปดใหมการเขาออกแบบงายๆ ตามเดมสวนก าแพงวดกอดวยอฐโบราณฉาบปนสขาว สง 2 -2.5 เมตรและไดรบการบรณะฉาบปนทาสใหมเมอปพ.ศ.2548 ในสวนก าแพงดานหนา และดานขางวดซงตดกบศาลาบาตรและศาลาการเปรยญ ดานหลงวดยงคงสภาพเดมแตมการรอถอนบางสวนเพอกอสรางศาลาอเนกประสงค และหองน า-สขา นอกจากนไดมการเปดชองก าแพงวดดานขางทางทศใตบรเวณหลงกฏเพอออกไปทศาลาเกบวสดดานหลงวด 11. ศาลาพกรอน อยดานหนาวด ส าหรบการพกรอนของชาวบานทเดนทางผานไปมา หรอการนดพบประกอบกจกรรมตางๆ ของชมชน โดยลกหลานสรางอทศใหพอแสนมหาวน ในปพ.ศ.2518 ปจจบนมสภาพทรดโทรม ซงทางวดไดโอนใหอยในความดแลของเทศบาลต าบลดอยสะเกด 12. หองน า-สขา สรางเมอปพ.ศ.2532 เปนอาคารชนเดยวแบบเรยบงาย มหองน า-สขาหลายหอง

142

ส าหรบพระสงฆและอบาสกอบาสกา สภาพด 13. แทงกน า ม 2 แหง บรเวณใกลเจดยตดกบโรงครว 1 แหง เปนแทงกน าสง 9 เมตรโครงสรางกออฐถอปน ส าหรบการอปโภคภายในวด ดานขางหอไตรและกฏสงฆ 1 แหง เปนทอหลอคอนกรตสง 6 เมตร 2 ชด ส าหรบเกบน าฝน 14. ปายวด ทปากทางเขาวด

9 ปชนยวตถและจตรกรรม อาย / สภาพ / คณคา > ทางจตใจ-ประวตศาสตร

1. พระประธานในวหาร พระพทธรปเกาแกกออฐถอปนแบบโบราณ ทประดษฐานมาพรอมกบการสรางวหารครงแรก เมอปพ.ศ. 2391 ขนาดหนาตกกวางประมาณ 1.8 เมตร สง 3 เมตร ปดทองทงองค เปนทเคารพสกการะบชาของชมชน ควรคาแกการท านบ ารงและอนรกษ 2. พระประธานในอโบสถ เปนพระพทธรปทองเหลองปางสมาธ ไดรบศรทธามาจากคณะกฐนสามคคกรงเทพชลบร น ามาถวายเมอปพ.ศ.2540 ขนาดหนาตกกวางประมาณ 1.5 เมตร สง 2 เมตร ปดทองทงองค 3. พระพทธรปพระสงหสาม พระพทธรปทองเหลองโบราณหนาตกกวาง 12 นว สง 36 นว พบในหนองน าของหมบานเมอปพ.ศ. 2466 คาดการณวาเปนพระพทธรปทเกาแกมานานกอนการขดพบในหนองน า 4. ภาพจตรกรรมฝาผนง ภาพวาดส เมอปพ.ศ. 2535 ทไดบรณะซอมแซมวหารครงใหญ เปนภาพเรองราวพระพทธเจามหาชาต 13 กณฑ บนผาผนงภายในวหารรอบทง 4 ดาน 5. กลองหลวงและกลองปจา เปนสงทมประจ าวดจากศรทธาของชมชน ใชส าหรบการเฉลมฉลองหรอสมโพชนอาคารสถานทส าคญ และงานประเพณตางๆ ของชมชน


พระครสมมตร สมจตโต เจาอาวาสรปปจจบน บรรพชาเปนสามเณร เมอปพ.ศ. 2510 อปสมบทเปนพระภกษ ปพ.ศ. 2518 ด ารงต าแหนงเจาอาวาสเมอปพ.ศ. 2524-ปจจบน ไดเลอนยศจากพระอธการมาเปนพระครชนประทวน ในปพ.ศ. 2535-ปจจบน เปนผมคณปการแก

วด สรางสรรคพฒนาวดและชมชนมาแตอดตจนถงปจจบน รวม 30 กวาป


อาย / คณคา > ประวตศาสตร -ทศนยภาพ

1. ตนศรมหาโพธ มมากอนการสรางวด อายเกนกวา 163 ป เปนตนไมสญลกษณทางพทธศาสนา และ

143

วดไดใชเปนทมาของการตงชอวดวา “โพธทองเจรญ” (ปาตงหลวง) 2. ตนตาล ตนไมทปลกมาแตเดม อาย 100 กวาป 3. ตนสาละลงกา ปลกเมอปพ.ศ.2542 4. ตนอโศกอนเดย 5. ตนสก 6. ตนลนจ 7. ตนมะมวง 8. หมากนวล 9. พญาไรใบ 10. สนฉตร 11. พญาไรใบ 12. ขนน 13. สะเดา 14. มะพราว 15. ปาลมขวด 16. จ าป-จ าปา 17. ลลาวด 18. มะกอกน า 19. กฤษณา คณคา - ประวตศาสตรและทศนยภาพ ตนโพธเปนสญลกษณทางพทธศาสนา ทมประวตศาสตรเกยวของในการกอสรางและการตงชอวด และตนไมอกหลายตนปลกมาในหลายชวงเวลาพรอมกบการพฒนาวด เชน ตนตาล ลนจ สก สาละลงกา อโศกอนเดย ขนน ฯลฯ ซงมความผกพนกบวด สวนตนไมอนๆ ไดรบศรทธาจากประชาชนทตองการใหวดรมรน รมเยน สวยงาม ใหเกดบรรยากาศทผอนคลาย สงบ และสรางเสยงธรรมชาต เชน ปาลมขวด ลลาวด มะกอกน า จ าป จ าปา หมากนวล ฯลฯ ทศนยภาพทวไป รมรน ภมทศนโดยรอบวด สวยงามเมอมองจากถนนใหญจะเหนทงนาเขยวขจ ภายในวดตนโพธโดดเดนและเปนสญลกษณของวดทรมรน นาศรทธา

12 ภมทศนสถานและทโลง การใชสอยทางวฒนธรรม-งานประเพณ - อน ๆ / คณคา > ประวตศาสตร–ทศนยภาพ

1. ขวงวด/ลานวด บรเวณตนศรมหาโพธ เดมเปนลานดนและไดปรบสภาพเปนลานอฐบลอกและเท

144

คอนกรตในบางสวน ในชวงปพ.ศ. 2545-2548 รองรบกจกรรมอเนกประสงค งานประเพณตางๆ ทจดในบรเวณวด 2. ภมทศนและสภาพแวดลอม มตนโพธตนไมสญลกษณในพทธศาสนาอายนบ 160 กวาปทมมากอนการสรางวด เปนจดสงเกต(Landmark) และศนยรวมจตใจในการประกอบกจกรรมทส าคญ เชน การสบชะตา สามารถมองเหนไดในระยะไกล บรรยากาศเงยบสงบ รมรน และเรยบงาย ลอมรอบดวยชมชนขนาดเลกและพนทเกษตรกรรมทางดานทศใตขอวด สรางอากาศบรสทธ ทวทศนวฒนธรรมทสวยงามและมคณคา มองเหนไดระยะไกล 13 กจกรรมทางวฒนธรรม /ประเพณ


กจกรรมตลอดทงป เดอนมกราคม ท าบญตกบาตรปใหม เดอนเมษายน รดน าด าหวผสงอาย กอเจดยทราย และแหไมค าโพธ เดอนพฤษภาคม วนวสาขะบชา และประเพณสรงน าพระธาต : กจกรรมเวยนเทยน ท าบญตก

บาตร ฟงเทศ ฟงธรรม เดอนกรกฎาคม วนอาสาฬหบชาและวนเขาพรรษา : กจกรรมเวยนเทยน ท าบญตกบาตร ฟงเทศ

ฟงธรรม เดอนกนยายน ท าบญเปตพล 12 เปง อทศสวนกศลแกผลวงลบ เดอนตลาคม วนออกพรรษา ท าบญทานตนเงน หรอ กนกวยสลาก/สลากภต เดอนพฤศจกายน ประเพณยเปง การละเลนปลอยโคมไฟ และงานปอยหลวง งานทอดกฐน เดอนธนวาคม ประเพณขาวใหม ท าบญตกบาตรสมขาวเปลอก ขาวสาร เพอเปนสรมงคลบชา

พระแมโพสพ และท าบญอทศสวนกศลแกผลวงลบ นอกจากน ทางวดมกจกรรมในวนธรรมสวนะ วนส าคญทางพระพทธศาสนา และวนชาต ไดแก 1) การท าวตรเชา-เยน 2) ท าบญตกบาตร 3) แสดงพระธรรมเทศนา แสดงปาฐกถาธรรมในทกๆวนพระ 4) เจรญสมาธภาวนาและเวยนเทยนรอบองคเจดย 5) อบรมพระภกษ-สามเณร หลงท าวตรเยน-เจรญสมาธภาวนา 6) การบรรพชาและอปสมบท วดจะมการบวชนบเปนธรรมเนยมประเพณของชาวไทยทนบถอพระพทธศาสนาอยางหนง เพราะผมศรทธามนคงในพระพทธศาสนา มจดมงหมายทจะใหบตรของตนไดเปนศาสนทายาทสบตออายพระพทธศาสนาใหยนยาวตอไป และอกประการหนง เปนจดประสงคของผเปนบดามารดาทตองการใหบตรของตนไดศกษาเรยนรหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เพอจะได

145

น าเอาหลกค าสอนมาประยกตใชในชวตประจ าวนในการทจะอยครองเรอนเมอโตเปนผใหญในภายหนา การบวชจะม 2 ลกษณะ ไดแก การบวชเปนสามเณร เรยกวา "บรรพชา" และการเปนเปน พระภกษ เรยกวา "อปสมบท" การบรรพชา หมายถง การบวชเปนสามเณร ซงเปนการเวนจากพฤตกรรมตาง ๆ ทเคยกระท าในชวตฆราวาส หนมาใชชวตแบบสนโดษ สงบ ดวยจดมงหมายเพอความหลดพนจากกเลสอนเปนจดหมายปลายทางของชวต การบรรพชา เปนกจเบองตนของการอปสมบท การบวชจะตองเขยนใบสมครขอบรรพชา และ การอปสมบท และมสงทตองเตรยมในการบวชกอนการเขาพธบรรพชา-การอปสมบท (คอ ค าทองขานนาค ตองฝกทองมากอนใหจดจ าไดคลองค ากอนเขาพธ)

14 กจกรรมบรการ/การทองเทยว


ไมม

15 ผงบรเวณ/องคประกอบ ผงบรเวณวดจากภาพถายทางอากาศ และการส ารวจในพนท





ภาคผนวก 1...100 อาวาส และได ฟ นฟ เป นส าน...

Documents