akademia e kosovËs pËr siguri publike€¦ · sistemet e informacionit gjeografik (gis)...

Sistemet e informacionit dhe ushtrimet me simulime

AKADEMIA E KOSOVËS PËR SIGURI PUBLIKE

Ligjërues: Luan GashiM.Sc. in Computer Science and Engineering, ICT

CCNP Security, CCAI

MCSE Server Infrastructure, MCT

Objektivat

Ligjërues: Luan Gashi 2

• Përshkrimi i sistemeve të informacionit në menaxhimin emergjent

• Definimi i burimeve te të dhënave për sistemet e informacionit në ME

• Përdorimi i këtyre sistemeve në ushtrimet me simulime

Elementet e sistemit emergjent


Menagjmenti emergjent

Pajisjet

Të dhënat / Sistemet e

informacionit

Komunikimi

Reaguesit

• Menaxhmenti emergjent

• Pajisjet

• Të dhënat / Sistemet e informacionit

• Komunikimi

• Reaguesit

Sistemet e informacionit në ME


• Sistemet e Informacionit në ME përmirësojnë komunikimin dhe shkëmbimin e të

dhënave midis institucioneve të përfshira në menaxhimin e emergjencave dhe në

këtë mënyrë lehtësojnë vendimet e shpejta dhe korrekte gjatë situatave emergjente

• Sistemet e Informacionit janë një sistem i integruar i të dhënave kompjuterike dhe

komunikimit i projektuar për të mbështetur vendimmarrësit gjatë emergjencave,

duke u dhënë atyre informacion të detajuar në kohë reale, duke u lejuar atyre që ta

integrojnë atë në mënyrë grafike dhe pastaj të transmetojnë vendimet e tyre

përmes zinxhirit komandues tek reaguesit dhe aktorët tjerë të përfshirë në

procedurat e Menaxhimit të Emergjencave

• Sistemet e Informacionit i japin mundësi menaxhmentit të emergjencave që të

zgjedhë dhe organizojë të dhëna të ndryshme të grumbulluara dhe të shpërndara

nga një mori autoritetesh të përfshira në situata të emergjencave si dhe ti

përpunojë ato të dhëna për të mundësuar zhvillimin dhe zbatimin e një plani të

qartë veprimi në përgjigje të emergjencës

Sistemet e informacionit në ME


Sistemet e Informacionit për Menaxhimin e Emergjencave ndihmojnë përdoruesit dhe

vendimmarrësit si në vijim:

• Mbledhja e të dhënave për emergjencat nga të gjitha institucionet e përfshira në

menaxhimin e emergjencave

• Shkëmbimi i informacionit dhe bashkëpunimi ndërmjet palëve të përfshira për një

vendimmarrje të zgjeruar

• Mbledhja dhe shkëmbimi i informacionit ndërmjet organizatave të përfshira në

menaxhimin e situatave emergjente bazuar në një akses të përcaktuar nga përdoruesi

• Komunikimi efektiv i informacionit midis institucioneve

• Mirëmbajtja e planeve emergjente që mbulojnë të gjitha fazat e menaxhimit emergjent

• Ruajtja e një baze te të dhënave të përditësuar te të gjitha burimeve të nevojshme

njerëzore dhe materiale

• Vlerësimi i situatave emergjente dhe dëmeve të shkaktuara

...(vazhdim) Sistemet e informacionit në ME


• Ekzekutimi i planeve dhe procedurave emergjente

• Njoftimi i palëve të përfshira dhe raportimi i situatës

• Inicimi, koordinimi dhe monitorimi i misioneve të kërkim-shpëtimit

• Koordinimi i ndihmës mjekësore, evakuimit, strehimit dhe operacioneve pas

ngjarjes

• Menaxhimi i burimeve (resurseve) të nevojshme për ndërhyrje

• Regjistrimi i të gjitha transaksioneve për auditimin e ngjarjeve dhe shqyrtimit të

veprimeve

• Mbajtja e marrëdhënieve me median / raportin publik

Pyetje:Si mund të ndërtohet një sistem i informacioneve për menaxhimin e emergjencave?


Sistemi i informacionit në menaxhimin e emergjencave


Sistemi i informacionit në menaxhimin e emergjencave ndërtohet nga pesë burime madhore te të dhënave:

• Të dhënat nga modelimet dhe simulimet

• Sistemet e Informacionit Gjeografik (GIS)

• Teknologjitë hapësinore

• Analizat globale të fatkeqësive

• Sistemet e bazuara në standardet e menaxhimit emergjent

Të dhënat nga modelimet dhe simulimet


• Modelimet dhe simulimet kanë pasur historikisht rendësi në menaxhimin e emergjencave dhe sot aplikohen për nxjerrjen e informacioneve komplekse si shpërndarja e materieve të rrezikshme (lëngjeve dhe gazrave), planifikimi i evakuimeve apo implikimet e incidenteve nukleare

• Teknologjitë e reja të zbuluesve (senzorëve), qasja e të dhënave nga distanca dhe mënyrat moderne të komunikimit emergjent kanë avancuar simulimet dhe japin të dhëna të sofistikuara për të gjitha fazat e menaxhimit emergjent

• Përdorimi i sistemeve virtuale, i pajisjeve për zbulim dhe monitorim të drejtpërdrejt të ngjarjeve si fatkeqësitë, logjistikë komplekse, shërbime mjekësore, etj. ka nxjerr nevojën dhe kërkesën për modelime dhe simulime interaktive

• Simulimet interaktive japin mundësinë e integrimit në sistemet e informacionit me kohë reale

...(vazhdim)Të dhënat nga modelimet dhe simulimet


• Shembull i simulimeve interaktive është krijimi i pamjeve tre dimenzionale nga skanimet satelitore dy dimenzionale të marruranga kënde të ndryshme para dhe pas tërmeteve, përmbytjeve dhe stuhive

• Rezultatet e kontrasteve (para dhe pas ngjarjeve) ofrojnë pamje të gjendjes të cilat mund të përdoren për organizimin e ushtrimeve për menaxhim emergjent afat-shkurtër dhe afat-gjatë

Sistemet e Informacionit Gjeografik (GIS)


• Në menaxhimin e emergjencave, në shumicën e situatave kërkohen informacione gjeografike si: përcaktimi i vendngjarjes, kush rrezikohet, ndryshimi gjeografik i rrezikut, vendosja e ekipeve reaguese, vendosja logjistikes, ndikimi i ngjarjes në rrethinë, etj.

• Këto informacione dhe të tjera që i mundëson GIS-i e ndihmojnë menaxhmentin emergjent të mbledh, ruaj, integroj, analizoj, bashkëndaj dhe aplikoj në sistemin e informacioneve për të vlerësuar dhe menaxhuar në mënyrë efektive me situatën apo për të organizuar ushtrime me simulime

• GIS mund të ofrohet si sistem vetanak i agjensionit, i bashkërenduar në mes të agjensioneve dhe përmes uebit –internetit (kompani komerciale të cilat e ofrojnë këtë shërbim)

Teknologjitë hapësinore


• Teknologjitë hapësinore për pamje dhe komunikim kanë rëndësi të madhe në menaxhimin emergjent (veçanërisht komunikimi në raste kur mënyrat tjera nuk funksionojnë)

• Pamjet satelitore mundësojnë historikun e zhvillimit të ngjarjeve, vlerësimin e dëmeve si dhe mbështesin ri konstruktimin dhe ri zhvillimin e zonave të prekura nga fatkeqësitë

...(vazhdim)Teknologjitë hapësinore


• Sistemi global i pozicionimit jep informacione për vend ndodhjen e automjeteve dhe aseteve duke ofruar kosto të ulët si dhe monitorim të vazhdueshëm të lëvizjeve

• Të dhënat e arkivuara nga teknologjitë hapësinore shërbejnë për realizimin e skenarëve të saktë të ushtrimeve me simulime

Analizat globale të fatkeqësive


• Me zhvillimin e teknologjisë, informacionet mbi fatkeqësitë janë rritur shpejt duke u mundësuar nga shumë burime si ato qeveritare dhe agjensioneve për menaxhim emergjent si dhe ato ndërkombëtare të cilat koordinojnë reagimin emergjent

• OKB në bashkëpunim me Qendrën e Bashkuar të Kërkimeve të BE-së në Ispra (Itali) kanë themeluar Sistemin Global të Lajmërimit dhe Komunikimit (Global Disaster Alert and Communication System ) që është një sistem informacioni i cili mbledh vazhdimisht të dhëna për fatkeqësitë natyrore nga burime të ndryshme

• Në raste të fatkeqësive, kjo qendër lajmëron përdoruesit e regjistruar si dhe i publikon ato në ueb sajtin e vet

• Këto lajmërime i shfrytëzojnë palët e interesuara në menaxhimin e emergjencave si për fazat përkatëse ashtu edhe për ushtrime me simulime

Sistemet e bazuara në standardet e menaxhimit emergjent


• Operimi emergjent duhet të jetë kombinim i sistemeve të komunikimit dhe informimit në mbështetje të atyre që janë të përfshirë në cilëndo fazë të menaxhimit emergjent

• Secili pjesëmarrës në menaxhimin emergjent, bazuar në politikat shtetërore, praktikat e mëhershme dhe të ngjashme, të dalurat nga simulimet si dhe rekomandimet e agjensioneve këshilluese definon standardet e veta në menaxhim të situatave emergjente

• Këto standarde përveç aplikimit, kanë tendencë të vazhdueshme të ngritjes së cilësisë duke u bazuar në të dhënat e sistemeve të informacionit e që realizohen përmes ushtrimeve me simulime

Sistemi i informacioneve për menaxhimin e rreziqeve


• Menaxhimi i rreziqeve përfshinë identifikimin, analizimin, vlerësimin dhe masat lehtësuese me qëllim të parandalimit të situatave emergjente

• Të dhënat për identifikimin e rreziqeve zakonisht gjenden në organizata specifike dhe shpesh qasja e tyre vështirësohet si për shkak të procedurave ashtu edhe për shkak të situatave emergjente

• Për ta lehtësuar këtë, është krijuar projekti evropian ORCHESTRA objektivat e të cilit janë që të dhënat e rreziqeve me karakter mjedisor (p.sh. zjarreve, përmbytjeve) të jenë lehtësisht të qasshme për individët dhe agjensionet të cilat merren me menaxhimin e emergjencave

(ORCHESTRA: Open Architecture and Spatial Data Infrastructure for Risk Management )

Përmbledhje


• Sistemi i informacionit në menaxhimin e emergjencave ndërtohet nga dhe jo vetëm: Të dhënat nga modelimet dhe simulimet

Sistemet e Informacionit Gjeografik (GIS)

Teknologjitë hapësinore

Analizat globale të fatkeqësive

Sistemet e bazuara në standardet e menaxhimit emergjent

• Të dhënat e këtij sistemi të informacioneve shfrytëzohen për fazat e menaxhimit emergjent si dhe janë fondament për organizimin e ushtrimeve me simulime

Referenca


• Bartel Van de Walle, Murray Turoff, Starr Roxanne Hiltz(2010). Information Systems for EmergencyManagement. Published 2015 by Routledge, USA

• http://www.esri.com/news/arcuser/1006/umbrella-37.html

• http://www.esri.com/news/arcuser/0112/sim-disaster.html

• http://www.matricinnovates.com/what-we-do/advanced-software-technologies/project-portfolio/massevac/

• http://www.gdacs.org/

• http://inspire.ec.europa.eu/SDICS/orchestra

http://www.esri.com/news/arcuser/1006/umbrella-37.htmlhttp://www.esri.com/news/arcuser/0112/sim-disaster.htmlhttp://www.matricinnovates.com/what-we-do/advanced-software-technologies/project-portfolio/massevac/http://www.gdacs.org/http://inspire.ec.europa.eu/SDICS/orchestra


Pyetje?

akademia e kosovËs pËr siguri publike€¦ · sistemet e informacionit gjeografik (gis)...

Documents