تکنولوژی در دیم زارها

Lecture 9- توسعه های تکنولوژیپایدار

• Dry–land farming technology• Water saving technology• Technology of straw returning to the field• Technology of balanced fertilizer application• Technology of green manure cropping and

applying• Technology for plant protection• Technology for improved crop breeding• Technology of high yielding, efficient and cost

saving cultivation

Dry land farming Or

Rain fed farming

زارها: دیم در زراعت فیزیولوژیک های جنبه منبع(1366) ،

دانشگاهی: جهاد انتشارات کوچکی، و سرمدنیا ترجمه.مشهد

اراضی تخریب مشکالتآبی دیم% 3اراضی مراتع% 9، قابل% 88و های زمن

یک تقریبا که اند، داده اختصاص بخود را جهان در کشتچهارم س>ه حدود و دیم اراضی> از نیم ابی>، اراضی چهارم

هستند ) ( شدن بیابانی تخ>ریب فر>ایند تاثیر تحت> .مراتع• Rangeland desertification include degradation of

the vegetative cover & wood cut• Rainfed cropland desertification include

accelerated water and wind erosion.• degradation processes on irrigated land include

salinization and waterlogging.

و • ها خاک شدن متراک>م ب>ه اراض>ی تخری>ب فراین>د دیگ>ر ازو ) سنگین فلزات تجم>ع مانن>د خاک در س>می ترکیبات تجم>ع

. ) داشت اشاره توان می کش> افت سمومبر • محلی س>طوح در نی>ز توریس>م ص>نع>ت و معادن اس>تخراج

. هستند گذار تاثیر اراضی تخریب• Slight, moderate, and severe degradation usually

are reversible; very severely degraded land is categorized as land which cannot be rehabilitated economically. Slightly desertified land has had yields depressed by less than 10 percent, moderately desertified by 10 to 25 percent, severely desertified by 25 to 50 percent, and very severely desertified by more than 50 percent.

دیمزارها فرسایش و تخریب عللفرسایش • و تخریب و خشک مناطق اکولوژیکی شرایط حساسیت

. دیمزار اراضی•. ای حاشیه اراضی در یا خشک مناطق در کشت و اندازی دست•. آیش حذف و تولید چرخه کاهشطول•. خاک به غذائی عناصر جایگزینی عدم•. تناوب بدون و کشتی تک سیستم•. زیاد و دار برگردان شخم اجرای•. داری دام از زراعت سیستم جدائی•. پائین به رو و شیب جهت در کشت و شخمخاک • و آب> محافظ ساختارهای سایر و ها بندی تراس تخریب

.) مهاجرت) و ها هزینه انسانی، نیروی کمبو>د بدلیل•. دیمزارها در ناپایدار و پائین عملکرد

بادی، • و آبی فرس>ایش شک>ل ب>ه دیمزاره>ا تخری>ب آثار درنتیج>ه، ( عملکرد بدلیل محص>ول زیاد نوس>انات ه>ا، خاک شدن فقی>رغیره و بذر کاشت زمی>ن، تهی>ه کود، مص>رف های هزین>ه پائی>ن ) شدن فقیر گوش>ت، و شی>ر توای>د کاه>ش ، گردد نم>ی تامی>ن

. شد خواهد مشاهده غیره و مهاجرت افزایش کشاورزان،کشاورزی • به متداول کش>ت س>یستم تغیی>ر ب>ا ه>ا پدیده ای>ن از

نظام اصالح طری>ق از زیادی حدود ت>ا روس>تاها توس>عه و پایدارزراعی، مناس>ب های تکنی>ک بکارگیری اراض>ی، وری بهرهکارآموزی اجرا، و گذاری سیاست در برداران بهره مشارک>ت. کرد جلوگیری توان می محلی راهکاری پذیرش و تحقیقات و

و • پتانسیل ارزیاب>ی مل>ی، مناب>ع حف>ظ برای گذاری س>رمایهدر ها یاران>ه اعتبارات، ه>ا، قیم>ت اص>الح زاره>ا، دی>م چالشهایخط تغیی>ر محل>ی، رس>وم و آداب بررس>ی کشاورزی، تولی>د

. کند می کمک باال های چالش حل به غیره و ها مشی

Dry land or rain-fed farming

•3 θΧϖσΎϨϣ ΎϫϢϴϠϗ ϭε έΎΑϢϖσΎϨϣέΩΪϴϟϮΗϩϮϴηΖϋέί ΎϳέΎϴΑϥϭΪΑ

ϮΟΕϻϭΰϧϥΰϴϣυΎΤϟί ϖσΎϨϣ ΪϨΑϢϴδϘΗ•\ θΧ ϠϴΧϖσΎϨϣί ήΘϤϪϧϻΎγε έΎΑήΘϤϠϴϣ•3 θΧϖσΎϨϣ-•3 θΧϪϤϴϧϖσΎϨϣ-•ΏϮσήϣϪϤϴϧϖσΎϨϣ-•ΏϮσήϣϖσΎϨϣ-•ΏϮσήϣ ϠϴΧϖσΎϨϣί ήΘθϴΑ

زارها دیمساالنه • بارش مقدار ک>ه شود، م>ی گفت>ه مناطق>ی ب>ه زاره>ا دی>م

بین حداکثر 250-400آنها .500یا باشد میلیمترمشکالت • باال دمای با توام پایی>ن، نس>بی رطوب>ت زاره>ا، دی>م در

. افزاید می را زراع>ی گیاهان تولی>د برای کاف>ی آ>ب تامی>نرسیدن موج>ب ابر بدون و ص>اف های ش>ب و روزه>ا فراوان>یو تبخیر رفت>ن باال باع>ث و زمی>ن ب>ه تابش>ی انرژ>ی زیادی مقداراثرات باالخره و رشد فرایندهای در تس>ریع و گیاه تعرق . شد خواهد زراع>ی گیاهان تولی>د بر فیزیولوژی>ک نامطلوبکم، بیولوژی>ک فعالی>ت گیاه>ی، پوش>ش کم>ی خش>ک، بادهایو فسفر وجود گاز، ص>ورت ب>ه خاک کرب>ن و نیتروژ>ن رفت>ن هدرو مولیبدن بر، گوگرد، منیزیم، کلس>یم، کربنات پتاس، ک>م، آهن

. هستند علت مزید نامساعد عوامل سایر و زیاد نمک

... زارها دیم•90% ( از کمتر خش>ک خیل>ی مناط>ق در کشور 100اراض>ی

( ) خشک و بارش .100-250میلمتر ) دارد قرار بارش میلمتر ) که ) شود م>ی گفت>ه کارآم>د و باال تولیدی س>یستم ب>ه کاری دی>مدر آبیاری امکانات و بوده متکی اس>مانی نزوالت ب>ه عمدت>امی امکانپذی>ر کاری دی>م عملیات کم>ک ب>ه و نداشت>ه را منطق>ه

گردد.و% 70حدود غرب شمال غرب، در عمدتا ایران، اراض>ی

گیرند، م>ی قرار برداری بهره مورد دیمکاری روش ب>ه شمال ( ارزن، سورگوم، حبوبات، ج>و، گندم، مانن>د محص>والتی ک>ه ) هندوانه، ، شمال های زار دی>م در آفتابگردان س>ویا، پنب>ه،

. ... شوند می کشت و انجیر و بادام پسته، انگور، خربزه،• : دارد نوین های روش ب>ه نیاز مناط>ق ای>ن در تولی>د و زراع>ت

ای، علوفه و مرت>ع گیاهان کش>ت زودرس، ارقام از اس>تفادهمواد از استفاده آن، تلفات کاه>ش و آب گسترس های تکنیک ... و هرز های علف بردن بین از و زدن شخم متعادل، غذایی

استعداد کم های زار دیماز – کمتر بارندگ>ی متوس>ط کشور غرب دیمزارهای در

250) مراتع ) سطح کاهش> عامل میلیمتربه – ج>و ی>ا گندم اص>لی محص>ول س>نتی، شخ>م و کش>ت

) نکاش>ت ) آی>ش گندم .همراه بارش پر دیمزارهای در و) ( ) عدس) نخود با تناوب در جو

می – قرار چرا مورد گیاه>ی بقایای برداش>ت، از بع>دنتیجه در گیرد

. هستند فرسایش> معرض در گرم تابستان در اراضیتخلیه – و فرس>ایش معرض در آل>ی مواد و عناص>رغذائی

. دارند قرار

زارها دیم در زراعی های راهبرداستعداد کم های زار دیم

یکساله • آیشرطوبت • حفظ تکنیکهایهرز • های علف وجی>ن ی>ا چرا

بهاره،با • ردیف>>ی بص>>ورت بذرکاری

مخصوص های ماشینو • آب گس>>ترش های تکنی>>ک

تلفات کاهشمتعادل • غذایی مواد از استفادهو • زودرس ارقام از استفاده

مقاوم

استعداد پر های ز�ار دیم� در�آب • و خاک حفاظت عملیات

تحریم – بکمک خاک حفاظت ( بیش تند های شیب در زراعت

( 7از خطوط روی شخم ، درجهبذر و شخم بندی، تراس تراز،

مخصوص های ماشین با پاشیمناطق در روی آب ایجاد دیم،

... و شده حفاظتمراتع • ایجاد و چرا کنترل

) علوفه) مرتع کشترود>خانه • فرسایش از جلوگیری

آبریز های حوضه در ها

پیشرفته های تکنولوژی برخیکاری دیم در برای • مناسب زراع>ی عملیات بکارگیری

خاک، گرما، نور، مناب>ع از مطلوب اس>تفادهباروری اصالح برای غیره و بذر کود،

. محصول عملکرد افزایش و دیمزارهاو • زودرس بخشکی، مقاوم ارقام انتخاب

( مصرف کارای>ی س>نتی ارقام محص>ول پ>رواکنش ه>ا نهاده ب>ه و دارن>د پائین>ی آ>ب

.) دهند نمی نشان مطلوب

کشت • از اس>تفاده ب>ا کاش>ت س>یستم در تغیی>رمناسب ) برداری بهره برای کشت>ی چن>د و مخلوط

.) منابع ازسیستم • درختکاری، مرغزار، مرات>>ع، کش>>ت

-) ها ) س>یستم ای>ن راهروی>ی کش>ت جنگ>ل زراع>تدیمزار در کشتی ت>ک فص>ل از خارج اشتغال ب>هفصل، غی>ر باران از اس>تفاده ریس>ک، کاه>ش ه>ا،در تعادل ایجاد و خاک عناصر تجزی>ه از جلوگیری

. نماید می کمک اکوسیستم• - انتقال خشک مناط>ق در وب>ز گوس>فند پرورش

اراضی ب>ه مرات>ع از دام کم>ک ب>ه ه>ا لگوم بذر. شده مخروب و ای حاشیه

• - و خاک تهویه موجب ها شک>ن زیر با عمی>ق شخم. شود می غیره و باران اب نگهداری

• - تناوب همچنین آل>ی و شیمیای>ی کود توام کاربرد– ) ( - غل>ه- ، لگوم روغن>ی دان>ه غله س>بز، کود غلهاز کامل برداری بهره منظور ب>ه زمین>ی س>یبشده درآمد و عملکرد افزای>ش باع>ث مناب>ع

است.• - بذر محل کاش>ت زی>ر شیارهای در کوده>ا کاربرد

ظرفیت ب>ه معدن>ی و آل>ی کودهای از مخلوط>یبخشکی مقاوم>ت دوره و خاک رطوب>ت نگهداری . و دامی کود کمپوس>ت، مص>رف افزاید م>ینگهداری ظرفیت کودس>>بز ی>>ا لگوم گیاهان

. دهد افزایشمی را رطوبت

تامین • برای ک>م، باران ب>ا ای حاشی>ه اراض>ی در ج>و کاش>ت.) خاورمیانه ) در مرسوم روش علوفه

با • و پرمحص>ول خشک>ی، ب>ه مقاوم زودرس، س>ورگوم کاش>ت) آفریقا ) و هند در مرسوم روش خوب کیفیت

و • عملکرد با س>فیدک، بیماری خشک>ی، ب>ه مقاوم ارزن کاش>ت) آفریقا ) و آسیا جنوب در مرسوم روش باال پروتئین

بیماری • به مقاوم زودرس، زمین>ی بادام باقال، و عدس کاش>تکشت در بیماری و س>رما ب>ه مقاوم نخود روغ>ن، کیفی>ت ب>ا

.) هند ) و سوریه در مرسوم روش برنج با تناوب در انتظاریبا • مناب>ع ک>ه وحش>ی خویشاوندان و بوم>ی ارقام آوری جم>ع

. هستند زنده غیر و زنده های تنش به تحمل و مقاومت ارزش•- بذر جایگذاری• - مصرف کارای>ی توان>د م>ی بخشک>ی مقاوم مواد ب>ا بذر پوش>ش

میزان ب>ه را / 05/.-71رطوب>ت رطوبت/. مت>ر میل>ی کیلوگرمو دهد، .20افزایش بیافزاید% عملکرد به هم

خاك آلي ماده كارآيي ها مديريت افزايش وآب مصرف

ک>ل دفت>ر در • كشاورزي مدی>ر اراض>ي نوس>ازي و برای تجهي>زپنج>م آ>ن ، برنام>ه افزاي>ش و كشور خاكهاي آل>ي ماده مديري>ت

كاه>ش و آ>ب مص>رف كارآي>ي افزاي>ش 30ت>ا 10درراس>تايكشاورزي آ>ب مص>رف . درص>دي است بررس>ی دس>ت در

طرح ای>ن كاه>ش اجرای محص>ول، عملكرد افزاي>ش ب>ه منج>رفرس>ايش كاه>ش و آ>ب كاه>شمص>رف شيمياي>ي، كود مص>رف

بادي و .آبي شد خواهدعدم • و كشور خاكهاي در آل>>ي مواد شدي>>د كمبود ب>>ه توج>>ه ب>>ا

هاي زبال>>ه تخمي>>ر از حاص>>ل كمپوس>>ت كودهاي از اس>>تفادهبازيافت> هكتاري یشهري كرد هزين>ه ب>ا خري>د 6، و ريال ميليون

تلفيق>ي 10 برنام>ه و مزارع در اس>تفاده و كمپوس>ت كود ت>نعدم از محيط>ي زيس>ت تهدي>د نظارت>ي، و تحقيق>ي ترويج>ي،آل>ي ماده افزاي>ش فرص>ت ب>ه شهري هاي زبال>ه از اس>تفاده

مي تبديل شود.خاك

2- Water saving technology

سیالبخسارت • باش>د، ت>ر خش>ک هوا و آ>ب چ>ه ه>ر تص>ور، برخالف

. خشک مناط>ق در ه>ا بارندگ>ی اس>ت زیادت>ر بارندگ>ی از ناش>یپراکندگی ب>ه مربوط آ>ن از بخش>ی ک>ه بوده، آس>ا س>یل معموال . باشد می خاک حفاظ>ت در آنه>ا نق>ش عدم و گیاه>ی پوش>شفرسایش آبگی>ر های حوض>ه در گیاه>ی پوش>ش بردن بی>ن از

. سازد می ممکن غیر را آب روان کنترل و افزایش را خاکنتوانند • گیاهان و خاک ک>ه ده>د م>ی روی زمان>ی س>یالب واق>ع در

سرعت ب>ه رودخان>ه دب>ی نتیج>ه در و نموده جذب را بارشگذردهی کش>ش رودخان>ه طبیع>ی کانال و یافت>ه افزای>ش

  . متوسط طور ب>ه باشد نداشت>ه را شده ایجاد 30روانابذوب با میزان ای>ن ک>ه شود م>ی تبدی>ل رواناب ب>ه بارش درص>د

. یابد می افزایش برف

ایجاد در موثر عواملسیالب اقلیمی- 1 عوامل

برف- 2 ذوبرواناب- 3 ایجاد در   نقشخاکرواناب- 4 ایجاد در آبخیز حوضه نقشخصوصیاتآبخیز- )5 حوضه تداوم شکل مدت و بودن آرام یا سیالبی حالت در

آب (جریانآبخیز- 6 حوضه مورفولوژیحوضه- 7 در آبراهه تراکمآبخیز- 8 حوضه در پوششگیاهی وضعیتانشعابات- 9 نسبت

لغزش- 10 و زلزله عاملانسانی- 11 عوامل

پیامدهای و اثراتسیالب وباغات- 1 کشاورزی های زمین تخریب

راهها- 2 و ها خانه رفتن بین از3 ) رسوبات- ) تجمع سدها کاهشعمرعلت- ) ... 4 به و یرقان وبا، بیماریها شیوع

) آبها شدن آلودهکاهش- ) 5 محیطی زیست خسارتهای

... و ماهیان طبیعی زادآوری

آوری ) Water harvesting)جمعشامل • باران آ>ب اس>تحصال و آوری جم>ع س>امانه ه>ر اجزای

: اس>ت بخ>ش رواناب چهار ایجاد آوری ، حوض>ه جمع حوض>هرواناب رواناب، و ذخیره ریش>ه توس>عه عم>ق سطح در

. کش>ت برای باران آب اس>تحصال و آوری جم>ع درخت ی>ااهمیت دارای مثم>ر غی>ر حت>ی و مثم>ر درختان و گیاهان

است .فراوانیحوضه • در ک>ه میگردد اطالق عملیات>ی کلی>ه ب>ه آ>ب آوری جم>ع

. رواناب یعنی میگیرد انجام رواناب افزای>ش برای آبگی>ر هایرا خاک نفوذپذیری و داده افزایش اراض>ی بعض>ی در رادیگر مناس>ب جاهای در حاص>له آ>ب از س>پس و کاه>ش

.) میشود ) گفته آب آوری جمع عمل این به نمود استفاده

آبخیز یک اجزاء و محدوده

ایران اصلی آبخیزهای

آبریز های حوضه جوی نزوالت حجم متوسطکشور ) (1347-84اصلی

حاصل آب حجمجوی نزوالت از

میلیارد) مترمکعب(

مساحت 1000حوضه)

کیلومترمربع(

آبریز های حوضهاصلی

74 175 مازندران دریای161.3 425 و فارس خلیج

عمان دریای18 52 ارومیه دریاچه

137.9 824 مرکزی11.09 103 مرز

دریاچه) شرقیهامون(

10 44 قره ) سرخسقوم(

آبخيز حوضه در رسوب و روانابدرمقدار • كه است مهمي عوامل از يكي اراضي شيب

. دارند دخالت آبخيز حوضه در رسوب و رواناب ايجادو • راهها شبكه توسعه همچنين و كاربري تغييرات

و رواناب توليد افزايش موجب مسكوني مناطق. شوند می سيالب خطر

ايران • در آب هدررفت عمده بخش‌هاي از يكي. است باران رواناب در )Kirkby )2001 هدررفت

رواناب توليد در خاك سطح خصوصيات اثر بررسيساختمان و بافت بلندي، و پستي كه گرفت نتيجه

. هستند مؤثر رواناب مكاني الگوي و مقدار در خاك

Different Agronomical Practices for Soil and Water Conservation

گیاهی • پوش>ش اس>تقرار عدم دلی>ل ب>ه شیبدار مناط>ق درشده شتشوی خاک و باالست فرس>ایش میزان مناس>بدست پائی>ن اراض>ی در رس>وب موج>ب و ه>ا رودخان>ه وار>د

. شود می آنها حاصلخیزی کاهش وهای • روش از فرسایش کنترل برای شرایط>ی چنی>ن در

اراضی ) شک>ل باف>ت، ب>ه بس>تگی ک>ه کانتور ایجاد مدیریت>ی. ) کرد استفاده توان م>ی دارد بس>تگی باران ویزگ>ی در و

زراعتی عملیات خاک>ی و اب>ی فرس>ایش کنترل برنام>ه ( روش اما، اس>ت فرس>ایش از جلوگیری س>د دومی>ن ) مکانیکی عملیات اول دفاع ر>ود م>ی بشمار اقتص>ادی

است.

فرسایش کنترلشخم نواری، کش>ت مانن>د خاک حف>ظ های روش> اغل>بآب روان کاه>ش برای بندی تراس> تراز، خطوط روی

استفرسایش تنه>ا ن>ه خش>ک مناط>ق در س>کویی های تراسپخش تراس> روی آ>ب روان بلک>ه کنن>د م>ی ک>م را آ>ب

. گردد می ذخیره ودار شی>ب اراض>ی س>االنه 10-25در سانتی/. 43درج>ه،و خاک الیه .48متر رود می بین از حاصلخیز خاک تن

بزرگ های چاله )1*0.5ایجاد ( Trench cultureمتری های شی>ب در فرس>ایش کاه>ش موثر 6-10در درج>ه

. است بوده

آب و خاک رفت هدر بر شیب و چرا شدت تاثیرهمکاران، و سازندگی،. 1383رحمتی و 32:62پژوهش

خاک، • تلفات و آب روان بررس>ی برای فیروزکوه منطق>ه درمدت ) به ای ( 2مطالعه روی بر ( 30-10شیب )3سال درصد

. است گرفته انجام ظرفیت از بیش و متعادل چرای و•( خاک تلفات ( 1حداکث>ر شی>ب/ در هکتار چرای% 30ت>ن با

شی>ب ب>ه مربوط حداق>ل و . 20مفرط حجم% همچنی>ن، بودشیب در آب کرت )388% 30روان هر در .2*1لیتر ) بود متر

ک>ه • مراتع>ی در داد نشان چریده% 50نتای>ج بیوماس بیشتر ی>احجم ) الش>برگ، خاک خص>وصیات و زیاد خاک رف>ت هدر شود

. ) یابد می کاهش آلی مواد ریشه،مخصوص • وزن دام، حرک>ت اث>ر در خاک فرج و خل>ل کاه>ش

خاک زیاد تراکم دلی>ل ب>ه آ>ب جذب مدت و افزای>ش را خاک. یابد می فزونی نیز

فرسایشخاک کاهشاست )• رس>یده میزان باالتری>ن ب>ه ه>ا خاک فرس>ایش ایران، برابر 15در

اس>ترالیا، 8اروپ>ا، شمالی، 3برابر آمریکای آمریکای 2برابر برابر.) آفریقا و جنوبی

آبخیزهای • و دار شیب اراض>ی در ویژ>ه ب>ه گیاه>ی، پوش>ش ایجاد و حف>ظ . پوشش وضعی>ت بی>ن مس>تقیمی رابط>ه اس>ت حیات>ی بس>یار کشور

جدول ) (. دارد وجود خاک فرسایش شدت و زمین شیب گیاهی،• ( ) بیومت ) طبیع>ی ، ژئوم>ت ژئوس>ل، مص>نوعی های پوش>ش از اس>تفاده

) کنترل برای مهم روش سه جزء زهکشی و ، نارگیل الیاف کنف، مانند. روند می بشمار فرسایش کاهش و

های • جریان سرعت کاه>ش خاک، ذرات حف>ظ راه از ه>ا پوش>ش ) ( مسلح و ، جدول باران ذرات دینامیک>ی نیروهای کاه>ش س>طحی،می فرس>ایش مان>ع خاک در گیاهان ریش>ه گس>ترش راه از خاک کردن

(.Gray, 1995شوند )•. است درختی از تر مناسب ای درختچه پوشش

شدت – و گیاهی پوشش تراکم بین رابطه جدولیوتا، ) کوهستانی مرتعی آبخیز یک در فرسایشخاک

آمریکا(فرسایشخاک شدت) مربع) کیلومتر در تن

مرتع وضعیت پوششگیاهی تراکم) درصد)

1387 ضعیف 10

125 متوسط 27

12.5 خوب 75-60

خاک مقاومت افزایش و تسل>یح جهت باال چگالی با اتیلن پلی جنس از موادی ژئوسل

که اند شده ساخته مصنوعی مرکب الیاف از ها ژئوماتفرسایش برابر در مقاومت بهبود برای ها سراشیبی در

... میروند بکار و باران توسط شده ایجاد

خاک نفوذپذیری افزایشباران • ذخیره و خاک در رطوبت نگهداری ظرفی>ت افزای>ش

زراعی مهندسی روشهای بکمکسرعت • باالبردن خاک، حفاظ>ت در مه>م اهداف از یک>ی

. اثر بر ه>ا خاکدان>ه پوش>ش، بدون خاک در اس>ت آ>ب نفوذ ) ( ذرات و جدول رفته بی>>ن از باران قطرات برخوردکاهش آ>ن نفوذپذیری و مس>دود را آ>ن مناف>ذ خاک پراکنده

. یابد میقطرات • اصابت اث>ر گیاه>ی، بقایای و کلش>ی های مال>چ

. یابد می افزای>ش خاک نفوذپذیری و داده کاه>ش را بارانبدون زمین ب>ه نس>بت آ>ن مقدار نص>ف ب>ه را آ>ب روان مال>چ

.) شکل ) دهد می تقلیل مالچدر • را خاک ردیفی، گیاهان از بیشت>ر غالت و مرتع>ی گیاهان

. وجین نمایند م>ی محافظ>ت باران قطرات برخورد برابر. شود می کم نفوذپذیری و تخریب را خاک ساختار مکرر،

باران قطرات برخورد انرژیجنبشی انرژی

(J/m2/hr.)بارش شدت

(mm/hr.)باران شکل

2 1> ریز باران10 1 سبک50 4 متوسط

350 15 سنگین1000 40 شدید

4500-3000 100 رگبار

سطح • در دوانی آب از خاک، نفوذپذیری افزایش . ایجاد با کند م>>ی جلوگیری خاک تلفات و ) ( می خاک س>طح در پشت>ه و جوی ناهمواری

. داد افزایش را خاک نفوذپذیری توانافزایش • در ای علوف>ه بقوالت تناوب و آی>ش

) زودتر ) برداش>ت شرط ب>ه مانده باق>ی رطوب>ت.) جدول ) موثرند

آیش • و خورده شخم اراضی به ها سیالب هدایت ( و پژوهش افزای>د م>ی خاک رطوب>ت ذخای>ر ب>ه

(. 1382، 62سازندگی

بر- تناوب در بقوالت کشت و آیش اثر جدولگندم کشت زمان در مانده باقی رطوبت مقدار

(1961آرنون،) رطوبت مقداردر مانده باقی

30-120عمقمتری سانتی

به نسبت درصدشاهد

/ هکتار مکعب متر قبلی گیاه

100 3500 آیش100 3500 ) ( شنبلیله سبز کود92 3230 ) باقال) سیلو84 2950 علوفه

) ماشک) خشک72 2520 ) شنبلیله ) دانه

حاصلخیزی و نفوذپذیری کاهش بر پخشسیالب اثراتخاک

( . ا داری، سازندگی(. 1382سررشته و پژوهش مجله62:83

مواد • پتاس، فسفر، به مربوط نتایجمحدوده pHآلی، در نفوذپذیری و ،

مجاور قطعه و س>یالب پخ>ش هایشاهد ) یا (Cطرح

C – 59/1فسفر •21/2عرصه- •C -35/99پتاس •128عرصه- •آلی • /.C -104 مواد/.301عرصه- ••pH C – 10/893/7عرصه- •C – 6/389 نفوذپذیری•7/9عرصه- •

کاهش • ، آوری جم>>ع طرح هدفبکمک گیاه>ی پوش>ش بهبود و فرس>ایشتزریق و ه>ا س>یالب از برداری بهره

. هاست آبخوانآب • ایس>>تگاه در داری آبخوان طرح

در بم شهرس>تان نرماشیر م>نطقه باریک. - شد اجرا زهدان بم ترانزیتی جاده کنار

در • سیالب پخ>ش عملیات کل>ی، بطورموجب زیادی تغییرات خاک حاص>لخیزیاز قبل حاص>لخیزی> افزای>ش و شده،

( ش>اه>>د طرح آن( Cاجرای بع>>د وتائید را موضوع گیاه>ی پوش>ش اس>تقرار

. است کردهمحدوده • به شده منتق>ل رس>وبات میزان

( قطعه شاه>د ب>ه نس>بت س>یالب پخ>ش ) لذا بوده، توجه قاب>>ل طرح مجاورعرصه نفوذپذیری کاه>>ش موج>>ب

( رسوبات اعظ>م بخ>ش اس>ت گردیده(. 20شامل است% رس

گیاهی پوشش کاشتضربه • جاری، آ>ب شدت از زنده گیاه>ی پوش>ش کاش>ت

. نواری کاشت کاهد م>ی فرس>ایش و خاک بر باران قطرات. کاهد می را بادی فرسایش نیز باد مقابل در گیاهی پوشش

درختان • كشت به اقدام توان م>ي مناس>ب شي>ب با اراضي دركم نفوذپذيري معموال ام>ا نمود، دي>م ص>ورت ب>ه مختل>ف

. شود مي رواناب ايجاد سبب خاك سطحبخشي • فن>ي، هاي روش كاربرد ب>ا توان م>ي منظور اي>ن براي

كشت ب>ا و نمود ذخيره خاك در و كرده مهار را باران آ>ب ازو توت انار، پسته، انجي>ر، بادام، انگور، مث>ل مناس>ب درختان

. آورد… عمل به بيشتري استفاده خاك آب منابع از

كوچك • حوضچ>ه ي>ك ايجاد موجود، هاي روش بهتري>ن ازداخل در باران آ>ب لذا و باش>د م>ي درخ>ت ت>ك ه>ر برايهر خاك در نفوذ ب>ا و شده آوري جم>ع حوضچ>ه ه>رقرار گياه استفاده مورد رش>د فص>ل طول در حوضچ>ه، . بازده روش، اين از اس>تفاده درص>ورت گيرد م>يكيفيت و وعملكرد رفت>ه باال باران آ>ب از اس>تفاده

. يابد مي افزايش نيز محصولريشه، • عم>ق مانن>د عوامل>ي ب>ه حوض>ه ري>ز ه>ر مس>احت اندازه

مساحت رواناب، ضري>ب خاك، در آ>ب نگهداري قابلي>تمقدار و ساالنه باران مقدار درخ>ت، ت>ك ه>ر شده اشغال . اثر در همچني>ن دارد بس>تگي س>ال طول در گياه تعرق تبخي>رهاي حوضه ري>ز در باران آ>ب آوري جم>ع س>يستم اعمالخاك مختلف اعماق در شده نگهداري رطوب>ت مقدار كش>ت،

. يابد مي افزايش رشد فصل طول در

انجیرستان در باران اب آوری جمع

زراعی های مدیریتزراع>ی های مدیری>ت اس>تفاده اعمال منظور رطوب>ت ب>ه از بهت>ر و بیشت>ر

باش>د ) ( م>ی آ>ب مص>رف راندمان افزای>ش شده اس>تفاده مانن>د ذخیرهآالت ماشین هرز، ،از های علف کنترل دهی، کود کاشت، تاریخ تراکم،

و ... . زراعی، تناوببین • تعادل ایجاد منظور ب>ه خش>ک، شرای>ط در گیاه>ی تراک>م کردن ک>م

. است مطلوب خاک محدود رطوبت و گیاه پوششبهره • نظر از مجاور، گیاهان رقابت کاهش علت به مربع کاشت الگوی

. است مستطیلی کشت از موثرتر غذایی مواد و آب نور، برداریرقابت • و نموده را رطوبت کمبود ج>بران نزدیکت>ر های ردیف در کش>ت

ها ریش>ه جانب>ی رش>د و کمت>ر رویش>ی رش>د کاه>ش عل>ت ب>ه داخل>ی،. شود می بیشتر رطوبت به رسیدن برای

•. است – مناسبتر باریک کاشت های ردیف در غربی شرقی کاشت• - و نور از استفاده در په>ن، کاش>ت های ردی>ف در جنوب>ی شمالی کاش>ت

. است بهتر رطوبت

شخم های روشتلفات • شخم، عم>ق افزای>ش ب>ا خش>ک مناط>ق در

. از را خاک کلشی شخ>م ام>ا، اس>ت بیشت>ر رطوب>تتلفات کاهش و آ>ب نفوذ ب>ه و محافظ>ت، فرس>ایش . دار مالچ زمی>ن ی>ک فرس>ایش میزان افزاید م>ی آ>ن

1:5. است پوشش بدون و خورده شخم زمیندر • کلوخه شک>ل ب>ه کنده را خاک متداول، شخ>م

می تبدی>ل غبار و گرد ب>ه کردن خرد از پ>س و آوردهذخیره. افزایش عل>ت ب>ه مطلوب شخ>م س>ازدو آب روان کا>ه>ش ریش>ه، نفوذ عم>ق خاک، رطوبت>یمحصول عملکرد و رش>د ب>ه هرز ها>ی عل>ف> کنترل

نمای>د ) م>ی ازای 150کم>ک ب>ه خاک متر 1ت>ن س>انتی.) گردد برمی شخم عمق

ε ϳΎγέϓϭΏϳηέΩϡΧη

خشک مناطق در شخم اهدافتر • پائی>ن و خاک> عم>ق ب>ه آ>ن نفوذ و س>ط>حی آ>ب روان کاه>ش>

) اسکنه ) گاوآهن یا سوسولز با شخم ریشه از• ( کشت گیاهان و خاک س>طح از تعرق و تبخی>ر از جلو>گیری

دو با ای> اس>کنه گاوآه>ن بکم>ک> دقی>ق شخ>م و ای پشت>ه و جوی>(75تیغه - شکل ای تیغه سه لیستر یا متری> سانتی

با ) • تکمیل>ی شخ>م هرز های عل>ف> کنترل ب>ا آ>ب تلفات کاه>ش>عمیق شخ>م و هرز های> عل>ف رش>د اوای>ل در س>ط>حی ادوات

.) ( ) شکل ساله چند هرز های> علف> برای> تابستانهعم>ق‌• ب>ه‌ هاي>ي‌ اي،‌شخ>م‌ ذخي>ره‌ به‌30عملي>ات‌شخ>م‌ و‌ ‌

‌س>انتي‌مت>ر‌در‌س>طح‌زمي>ن‌ك>ه‌ضم>ن‌افزايش>‌70فاص>له‌س>رعت‌نفو>ذ‌آ>ب‌ب>ه‌داخ>ل‌خاك،‌ذخايرس>طحي‌را‌افزايش>‌

مي‌دهند.

3-Technology of straw returning to the fieldخاك، • هدرروي بر تأثير طري>ق از خاک‌ورزی و گياه>ي بقاياي مديري>ت

اثر زيس>ت محي>ط بر آلودگ>ي ايجاد و محي>ط شيم>ي غذاي>ي، عناص>ر . بقاياي كرده‌اند جلب خود ب>ه را عموم>ي توج>ه بنابراي>ن مي‌گذارن>د،از پس ك>ه هس>تند گياه از قس>مت‌هايي عموم>ي طور ب>ه گياه>ي

. مي‌مانند باقي مرتع چراي يا مزرعه در زراعي گياه برداشتحدود • ساالنه جهان توليد 2962در زراعی گیاهان از بقایا تن ميليون

مي‌توانن>>د مي‌گردد. گياه>>ي در بقاياي مهمي تغييرات باع>>ثشوند خاك زيستي و فيزيكوشيميايي .فعاليت‌هاي

وي • گياه>ي بقاياي حفاظت>ي، خاک‌ورزی س>امانه‌هاي خاك ژگدر ي‌هايبعض>>ي در و داده افزاي>>ش را خاك ب>>ه آ>>ب نفوذ مي‌دهن>>د، بهبود را

مي‌شوند هرز علف‌هاي فلور در تغيير ي>>ا س>>ركوبي باع>>ث . حاالتگياهان بقاياي هم‌چني>ن براي غذايي عناص>ر از مهم>ي منب>ع گياه>ي

. هستند زراعي

بعدي • گياه كشت از پي>ش مزرع>ه از بقاي>ا از بخش>ي خروجپوشش بذره>ا، بهت>ر اس>تقرار كاش>ت، عمليات س>هولت س>بب

. شد خواهد هرز علف‌هاي با مبارزه در موفقيت و آنها صحيحاز • زيادتر اص>وال گياه>ي بقاياي تولي>د آ>بي كش>ت س>امانه‌هاي در

از زيادتر بقايای تولي>د مناط>ق اي>ن در اس>ت، دي>م شراي>طتوليد و كش>ت عمليات در اس>ت ممك>ن گاه نياز مورد ميزان

. کند مداخله نيز بعدي محصولهدف‌هاي • جهت زيادي پتانس>يل مناطق>ي چني>ن در حال عين در

. دارد وجود خاك حفاظتخاک‌ورزی • سامانه‌هاي در گياه>>ي بقاياي زياد مقادي>>ر

رشد و شدن س>بز بر شيميايي ي>ا فيزيك>ي طرق از كاهش‌يافته . گياهي بقاياي زياد ميزان مي‌گذارند اث>ر بعدي زراع>ي گياه

. گردد ماشين‌ها از بیشتر استفاده باعث است ممكن

خشك • ونيم>ه خش>ك مناط>ق مشخص>ات از یک>یموجب ك>>ه هواس>>ت رطوب>>ت بودن پايي>>ن

باعث نتيج>ه در و وتعرق، تبخي>ر شدت افزاي>ش . راههاي از يكي ميگردد گياه آب>ی نیاز افزاي>شيا س>طح در گياه>ي بقاياي حف>ظ تبخي>ر كاه>شبه خش>>ك مناط>>ق در خاك س>>طح نزدي>>ك

. است تابستان فصل در خصوصخشك • ونيم>ه خش>ك مناط>ق ديگ>ر ازمشخص>ات

مديريت ك>ه اس>ت آل>ي مواد از خاك بودن فقي>رو اصالح هاي روش از گياه>>ي بقاياي

. ميباشد مناطق اين حاصلخيزي

حداقل ) • گياه>ي بقاياي حف>ظ س>يستم اي>ن در30 ) خاك سطح نزدي>ك ي>ا س>طح در درص>د

از جلوگيري خاك، رطوبت حف>ظ باع>ثض>>ربات اث>ر بر خاك ذرات شس>تشويكاهش و دار شي>>ب اراض>>ي در بارانكاهش همچني>ن ميگردد، آ>بي فرس>ايشخاك‌ورزي سيستم در خاك برهم‌زدن شدتذرات زياد جابجايي و خردشدن از حفاظت>يو كرده جلوگيري آن پودرشدن و خاك

. گردد مي بادي كاهشفرسايش باعث

گیاهی بقایای دفن و برگرداندنمحصوالت انواع گياه>ي بقاياي ارزش ب>ه ت>وج>ه ب>اامروزه خاک، فيزيکي خواص بهبود در کشاورزيو برگرداندن با ه>ا آ>ن بردن بي>ن از شود م>ي توص>يه . مناطق برخ>ي در البت>ه باشد همراه گياه>ي بقاياي دف>ن

. گيرد مي صورت گياه سوزاندن با کار اين هنوز: گياهي بقاياي بردن بين از راههاي

1 - كردن- خرد خاك زير گياهي بقاي>اي كردن خرد : خاك زير در گياهان بقاياي كردن خرد گياهي بقايايت>ردد مورد در مشكلي زدن شخم هنگام شده باعث

. نيايد پيش ادواتزدن- 2 آتش

گیاهی بقایای سوزاندنتوسط • عناصرغذایی کاهشجذب موجب بقایا سوزاندن

،کاهش درخاک آب نگهداری کاهشظرفیت ها، ریشهکاهش و خاک پذیری نفوذ کاهش ، آب مصرف راندمان

. گردد می خاک های میکروارگانیسم فعالیتمی • خاک وساختمان بافت تخریب موجب بقایا سوزاندن

رفتن باال و خاک فرسایش افزایش موجب همچنین گردد،. شد خواهد شیمیایی کودهای مصرف

مغذی • مواد شدید تخریب عامل ، گیاهی بقایای سوزاندن . وارد سريع خيلي معدني مواد اما، شود می خاک سطح در

. شود خاكاثرات • ضمن مدت بلند در گیاهی بقایای سوزاندن

محصول، عملکرد کاهش و خاک کیفیت بر نامطلوبی. گردد می جو اتمسفر در ای گلخانه گازهای افزایش باعث

از • دیگر یکی دامها نیاز مورد خوراک و علوفه تأمین عدم . باشد می گیاهی بقایای سوزاندن مضرات

بقایای در قرمز لوبیا کشت گندم

بررس>ي • منظور گندم ب>ه بقاياي مختلف مقادي>ر اثراتقرم>ز لوبي>ا رق>م دو زراع>ي ويژگي‌هاي پژوهش> بر ی،

س>ال‌هاي دانشكده در1387-88در پژوهش>ي ايس>تگاه . شد انجام باجگاه در واق>>ع شيراز دانشگاه كشاورزيتص>>>ادفي كام>>>ل بلوك‌هاي طرح قال>>>ب در آزماي>>>شتكرار س>>>>ه در شده خرد بار دو كرت‌هاي به‌ص>>>>ورت

. گرديد قرمز )اجرا لوبياي رقم اصلي D81083فاكتور ( ) صفر، نيتروژ>ن فرع>ي فاكتور ، ص>ياد و 69، 34.5و

103.5 ) فاكتور و هكتار در خالص نيتروژ>ن كيلوگرم ( صفر، گندم بقاياي فرع>ي و 3060، 1530فرع>ي

4590 . ) بود هكتار در گندم بقاياي كيلوگرم

و • داشت تفاوت بقاي>ا تيمارهاي بي>ن قرمزدر لوبی>ا دان>ه عملكردتيمار از عملكرد با% 25بيشتري>ن ك>ه آم>د دس>ت ب>ه بقاي>ا

و بقاي>ا بدون . 50تيمارهاي نداشت% معني‌دار تفاوت بقاياب>ه گياه>ي بقاياي . 75افزاي>ش شد% دانه عملكرد كاه>ش باع>ث

درجه رابط>ه دان>ه عملکرد و مص>رفی گندم بقایای میزان بی>نشکل ) (. داشت وجود معنی‌دار دو

نشان • معني‌‌دار تفاوت بقايا مختل>ف مقادی>ر بي>ن دان>ه ص>د وزنب>ا. دان>ه ص>د وزن بيشتري>ن با% 50داد ك>ه آم>د دس>ت ب>ه بقاي>ا

. نيز دانه صد وزن كمترين داشت معني‌دار تفاوت مقادیر سایرتيمار . 75از شد% حاصل همکاران Blackshawبقاي>>ا و

بدون( 2007) سامانه در لوبی>ا دان>ه ص>د وزن ک>ه دادن>د نشان . حالی در یافت کاه>ش معمول>ی خاکورزی ب>ه نس>بت خاکورزی

)Lopez-Bellidoک>ه همکاران صد( 2003و وزن بودن باالت>ررا معمولی خاکورزی از خاکورزی بدون س>امانه در باقال دان>ه

. کردند گزارش

قرمز لوبیا دانه عملکرد و گندم بقایای میزان بین رابطه

خاک خصوصيات بر گندم گياهي بقاياي مديريت تاثيرايران زراعي گياهان علوم .  21-11(:1)39; 1387مجله

بر • مس>تقيم تاثي>ر ب>ا گياه>ي بقاياي مديري>ت> هاي روشبر موثري نق>ش> خاک شيم>ياي>ي و فيزيک>ي خص>وصياتمحي>>>ط و زراع>>>ي هاي اکوس>>>يستم در تولي>>>د پايداري . بقاياي مديري>ت نحوه اث>ر تح>قي>ق اي>ن در دارند زيس>ت ) آنها ) آوري جم>ع و کردن> خاک زير بقاي>ا، س>وزاندن گندممورد دوگان>>ه کش>>ت س>>يستم در خاک خص>>وصيات بر . شام>ل ش>ده گيري اندازه ص>فات گرفت قرار بررس>يو روي کلس>يم، پتاس>يم، فس>فر، نيتروژ>ن>، غذاي>ي> عناص>ر

خاک، آل>>>ي> مواد مخ>ص>>>وص  pHمنيزي>>>م، وزن> خاک، . بود خاک نيتروژن به آلي کربن نسبت و ظاهر>ي

عناص>>>ر • ميزان بر بقاي>>>ا مديري>>>ت تيمارهاي اعمال>ک>>ه طوري ب>>ه داش>>ت تاثي>>ر خاک جذب قاب>>ل غذاي>>ينس>بت بقاي>ا س>وزاندن تيمار در خاک نيتروژ>ن ميزان

ياف>ت کاه>ش شاه>د پتاس>يم ام>ا، ب>ه و روي فس>فر، . بقاي>ا شخ>م تيمار در يافت داري معن>ي افزاي>ش خاک . يافت دار معن>>>>>ي کاه>>>>>ش خاک نيتروژ>>>>>ن ميزانمعن>ي افزاي>ش س>بب خاک ب>ه گندم بقاياي برگرداندن

نس>>بت و آل>>ي مواد ميزان س>>وزاندن. C/Nدار شدميزان گياه>ي داري را خاک pHبقاياي معن>ي طور ب>ه

وزن بر گياه>>>>>ي بقاياي مديري>>>>>ت داد، افزاي>>>>>ش . کردن خارج نداشت تاثي>>>ر خاک ظاهري مخص>>>وصتاثي>>ر شاه>>د ب>>ه نس>>بت خاک از گندم گياه>>ي بقاياي

. نداشت خاک غذايي عناصر بر داري معني

4-Technology of balanced fertilizer application

Balanced Nutrition for Sustainable Crop Production

با • توام طبیع�ی مناب�ع از مناس�ب برداری بهرههای نهاده یا ه�ا کوده مص�رف بهین�ه کاربردنیاز براورد و کافی محص�ول تولی�د برای دیگ�رپایداری رشد، حال در جمعی��ت غذائ��ی

. است ضروری زیست محیط حفظ و کشاورزی• Higher food production needs higher amount

of plant nutrients. As no single source is capable of supplying the required amount of nutrients, integrated use of all sources is a must to supply balanced nutrition to plants.

What is balanced nutrition?عناص>ر • از مقادیرمعی>ن کارب>د معن>ی ب>ه متعادل سایر NPKکود ی>ا

نیاز خاک، در موجود عناصر گرفت>ن نظ>ر در بلک>ه نیس>ت، عناص>ر. است عوامل سایر و گیاه

• It should take into account the crop removal of nutrients, the economics of fertilizers and profitability, farmers ability to invest, agro-techniques, soil moisture regime, weed control, plant protection, seed rate, sowing time, soil salinity, alkalinity, physical environment, microbiological condition of the soil, available nutrient status of soil, cropping sequence, etc. It is not a state but a dynamic concept.

متعادل کود مصرف اثرات• )a( increasing crop yield, )b( increasing crop

quality, )c( increasing farm income, )d( correction of inherent soil nutrient deficiencies, )e( maintaining or improving lasting soil fertility, )f( avoiding damage to the environment, and )g( restoring fertility and productivity of the land that has been degraded by wrong and exploitative activities in the past.

بذر • فراهمی متعادل، کود کاربرد از مندی بهره برایعملیات سایر و خاک در کاف>ی رطوب>ت مرغوب،

. دارد اهمیت نیز زراعی موقع به و مناسب

.

Figure : Nutrient recovery in maize on a degraded soil in SE Asia )after Haerdter & Fairhurst, 2003(

محصول • نوع و منطق>ه برحس>ب متعادل کود مقادی>ر . و نوع دانستن ب>ه خاک تجزی>ه اگرچ>ه اس>ت مقفاوت . میزان اصالح ، کند م>ی کم>ک هرگیاه برای کود مقدارآب کیفی>ت و کمی>ت واریت>ه، گیاه، نوع براس>اس کودگیاهی، بقایای الی>ف کود ب>ه دس>تیابی دس>ترس، قاب>ل

. است تر عملی غیره و بیولوزیک کود• Organic sources are undoubtedly an important

source of nutrients but their amounts and available nutrient content and the release rate is woefully inadequate for meeting the demands of intensive and high yielding crop production.

• There are also wide differences in the consumption ratio of three major nutrients N : P2O5 : K2O in different regions, crops and cropping systems. Similarly divergence in ratio is due to the differences in the quality of land, inherent soil fertility, cropping systems and degree of exploitive agriculture.

محدود • عامل مهمتری>ن ش>ک بدون نیتروزن عنص>رنیست کاف>ی تنهائ>ی ب>ه ام>ا اس>ت، کشاورزی کنندهدر بویژه آ>ن مص>رف کارائ>ی اقتص>ادی اص>الح و

. دارد زیادی اهمیت برنجزارها

• Green manuring with legumes and other means of biological nitrogen fixations such as through Blue Green Algae , Azolla, etc. can contribute to some of the N needs of rice crop but there are numerous technological, economic and operational problems to their use.

• ) الف جنب>ه س>ه از کوده>ا تلفیق>ی مص>رف ) کود کاربرد ب غذائی، عناص>ر مص>رف افزای>ش ) و انها مص>رف کارئ>ی افزای>ش ج و متعادل

. است بررسی قابل گیاهان باروری

ازکودها استفادهمحلول • های نمک شتشوی و هوازدگ>ی خش>ک مناط>ق در

( . مصرف ک>م غذای>ی عناص>ر بنابرای>ن، اس>ت ,S, Caک>مMg( )نادر می( Mn, Br, Zn, Cu, Moو یاف>ت فراوان

شوند.مناطق • اراض>ی در دار س>دیم کودهای مص>رف از پرهی>ز

. دارد ضرورت شدن قلیایی و شور دلیل به خشک• ) فسفات ) س>وپر و آمونیاک>ی آمونی>م س>ولفات های کود

. ترند مناسب: ها کود کارایی بر موثر عوامل

• - روش و زمان نوع خاک، تهویه خاک، رطوب>>تنور شدت گیاه، ژنتیکی خص>وصیات و تراک>م کودپاش>ی،

و...

تخلیه – و تعرق و تبخیر بر نیتروژنه کود اثر جدولخاک رطوبت

راندمان آب مصرف

باقی آبمانده

درخاک (mm )به

هنگام رسیدن

استخراج ذخیره آب

(mmخاک )

ET )mm( عملکرد گندم

(Kg/ha.)

کود مقدار(kh/ha.)

71 80 61 221 1610 0

114 132 112 272 3090 67

115 96 155 315 3630 268

شیمیائی • کودهای مصرف کارائی کلید ، متعادل کودعامل. کودها، حد بیشاز مصرف دیگر، بعبارت است

. آنهاست کارائی آمدن پائینغالت • اما kو Nدر شوند، مصرفمی مساوری بمیزان

ها سبزی برخی و بقوالت ای، غده و ریشه گیاهان Kدراز .N بیشتر شود مصرفمی

متعادل • مصرف یک Kبین کودها مصرف کارائی و: دارد وجود رابطه

• K is a highly versatile and mobile nutrient in plants.• K is involved in all major physiological processes, from the

assimilation and the transport of assimilate to its conversion into storage products such as sugar, starch, protein and oil/fats.

• K also plays a prominent role in the N metabolism.

کاتیون، • در Kبعنوان ساقه، به ریشه از نیترات آنیون همراه بهآمینو ساخت برای و شود می احیاء آمونیم به نیترات که جائی . مقدار با که گیاهانی یابد می انتقال پروتئین، ماده پیش و اسید

خود Kکافی کارئی نیز ساقه به نیترات انتقال در نشوند تغذیه . کمبود که گیاهانی در دهند می دست از فعالین Kرا دارد وجود

. گردد می مختل ریداکتاز نیترات آنزیم• Furthermore, plants supplied with excessive N and/or

inadequate K are more susceptible to pests and diseases and less resistant to soil-borne and climatic stress than plants with balanced nutrition, which also lowers the yield and thus, affects the fertilizer use efficiency.

Figure : Effect of soil K status on the efficiency of N use by spring barley )JOHNSTON et al., 2001(

زیستی کودهایشود می اطالق ای کننده خیز حاصل مواد به زیستی کودهایهای ارگانیسم از گون>ه چن>د ی>ا ی>ک از کاف>ی تعداد حاوی ک>همناسبی نگهدارنده مواد روی ک>ه هس>تند خاکزی مفی>د . تلقیح مای>ه بص>ورت زیس>تی کودهای شوند م>ی عرض>ههای سوش حام>ل ترکی>ب ی>ک عنوان ب>ه و میکروب>یچند ی>ا ی>ک تامی>ن برای باال راندمان ب>ا و موث>ر میکروب>ی . کودهای شوند می تعری>ف گیاه نیاز مورد غذای>ی عنص>رعناصر قادرن>د ک>ه هس>تند های>ی میکروارگانیس>م بیولوژی>کتبدیل اس>تفاده قاب>ل شک>ل ب>ه بالاس>تفاده شک>ل از را غذای>ی . گیرد می انجام بیولوژیک>ی پروس>ه ی>ک در تبدی>ل ای>ن و کنن>دآلودگی اکوس>یستم در و ک>م بیولوژی>ک کودهای تولی>د هزین>ه

. آورد نمی بوجود

زیستی کودهای بندی طبقهبیولوژیک) (

ها( میکروارگانیسم براساسنوع الف•1) آزوسپریلیوم- ) ازتوباکتر، ، ریزوبیوم باکتریایی بیولوژیک کودهایمیکوریزا- ) (2• قارچی بیولوژیک کودهایآزوال- ) – (3• و آبی سبز جلبکهای جلبکی بیولوژیک کودهایفرانکیا- ) ( 4• ها اکتینومیست بیولوژیک کودهای

ها( میکروارگانیسم اعمال به توجه با بمولکولی- 1• ازت های کننده تثبیتمیکوریزا- 2• های قارچباکتري- ) 3• مهمترين از نامحلول های فسفات کننده حل های میکروارگانیسم

باسيلوس، سودوموناس، ريزوبيوم، به مي‌توان فسفات کننده حل هايميکروکوکوس غيره آگروباکتريوم، کرد )و (.Rodriguez &Fraga, 1999اشاره

رشد- 4• محرک ریزوسفر های باکتریکمپوست- 5• به زاید آلی مواد کننده تبدیل های میکروارگانیسمکمپوست- 6• ورمی کننده تولید خاکی های کرم

کاهشجمعیت عواملها میکروارگانیسم

مدت- 1• بلند محیطی های تنش) یخبندان،غرقاب) و زیاد ،حرارت خشکی

شیمیایی- 2• سموم از رویه بی استفادهمدت- 3• به مناسب میزبان گیاه حضور عدم

طوالنی  

5- Technology of green manure cropping and applying

پوششی • وگیاهان سبز کودحداکثر • ب>ه رس>یدن از پ>س ی>ا رش>د درحی>ن ک>ه گیاه>ی ه>ر

خاک به شخ>>م بوس>>یله وبرگ شاخ>>ه ونم>>و رش>>د . کود هکتار یک گویند م>ی س>بز کود را شود برگردانیده

بی>ن معموال وارد 25-50س>بز را گیاهی وبرگ شاخ>ه ت>نبراب>ر خود ای>ن ک>ه میکن>د حیوانی 10-20خاک کود ت>ن

خاک به هوموس ت>ن دو ت>ا ی>ک بی>ن توان>د م>ی و بودهبیافزاید.

و • سریع رش>د بپوشان>د، را خاك س>طح ك>ه گياه>ي ه>ر ب>هشود خاك باروري بهبود باعث و باش>د داشت>ه باالی>ی

.) لگومينوزه ) گياهان شامل گويند مي پوششي گياهان

پوششی گیاهانسطح • حفاظ>ت ب>ا پوشش>ی گیاهان

به باران، قطرات برخورد از خاکاز جلوگیری و رواناب رساندن حداق>لساختمان بهبود بادی، و آب>ی فرس>ایشبه آ>ن فیزیک>ی خص>وصیات و خاکمی کم>ک خاک پایدار خیزی حاص>ل ( یوالف و پاییزه چاودار مانند نمای>د

بهاره(.

سبز کود های ویژگیالرشد • سریع گیاهانی بایدوبرگ • پرشاخوشاداب • گوشتی آبدار،بوده • عمیق های ریشه دارایبیماری • و آفات ، سرما به متحملباشد • داشته بعدی زراعی گیاه روی بر آللوپاتی اثرات نبایدباشند • برخوردار بیشتری نیتروژن تثبیت قدرت ازنمایند • تولید زیادی بیوماسعمل • ب>ه جلوگیری آبشوی>ی و فرس>ایش از خاک، کام>ل پوش>ش ب>ا

. آید می• ) ( ای علوفه نخود و ماشک ، سنگینک خلر مانند

6- Technology for plant protection

هاي • گروه تمامي شام>ل آفات تلفيق>ي مديري>ت. است هرز علفهاي و زا بیماری عوامل حشرات،

کنترل، • سیستم ی>ک بر دالل>ت آفات تلفیق>ی مدیری>تاجرای برای آفات حجمی ص>حیح س>نجش و نظارت

. دارد افات کنترل برنامه یککاهش • ضم>ن مبارزه، روش ای>ن از اس>اسی هدف

یک ب>ه را آفات جمعی>ت ه>ا، ک>ش حشره مص>رفکه ای>ن بدون ده>د م>ی کاه>ش قبول>ی قاب>ل س>طح

. باشد داشته محيط بر سويي اثرات

آفات تلفیقی مدیریتبا • آفات کام>ل حذف روش، ای>ن از هدف

مصرف بلک>ه نیس>ت كشه>ا حشره از اس>تفادهبسیار و طغیان>ی وضعی>ت ب>ه محدود را آنه>ا

. اند كرده ضر>وریبیشتر • وق>ت ص>رف موج>ب تلفیق>ی مبارزه

های هزینه کاه>ش آفات، کنترل و بازدی>د بر>ايمقاوم خطرات کاهش نی>ز و س>موم خری>دو محصول دیدن ص>دمه مان>ع و حشرات شدن

. شود كشمي آفت از ناشی عوارض

سیب در رسان زیان عوامل تلفیقی مدیریتزمینی

بیماری. ) 1• وجود عدم مزرعه قبل وضعیت از یابی اطالع. ) آگاهی پیش جهت کلرادو سوسک یا بادزدگی

از. 2• قبل زراعی بهداشت رعایت بر نظارت و رسانی اطالعکاشت.

بذری. 3• غده ضدعفونی بر نظارت•4. هرز. های علف با رویشی پیش مبارزه برانجام نظارتای. 5• دوره های بازرسی انجامهواشناسی. 6• های داده آوری جمعبه. 7• شیمیائی غیر روشهای بر تاکید و زارعین رسانی اطالع

کاهشخسارت منظوربا. 8• مزرعه در آفت و بیماری مشاهده صورت در بموقع اقدام

. زائی خسارت پتانسیل مشاهده و کارشناس بررسی

کلرادو سوسک با Leptinostarsaمبارزهdecemlineata

• : و( حشرات آوری جمع مکانیکی مبارزه الفآلوده های برگ چیدن با آنها تخم دستجات

• : غیر( گیاهان با تناوب رعایت زراعی مبارزه بتله گیاه کاشت میزبان،

• : فوزالن( از استفاده شیمیائی مبارزه جEC35% اندوسولفان 2بمیزان یا EC35%لیتریا 1-2بمیزان خرداد اواسط در هکتار در لیترتیرماه

)Stripe rust( گندم زرد زنگ بیماریبموازات Puccinia striiformisقارچ • ردیفی زرد های جوش ایجاد عامل

. برگ سطح طرف دو در ها رگبرگالوده )• تیپ تعیین ، آلودگی S=مشاهده ، =VS فراوان های جوش ظهور

ای ( حاشیه لکه بدون• ( ) : و افقی مقاومت مقاوم و متحمل ارقام از استفاده الف تلفیقی کنترل

عمودی(.•. کاشت( زمان رعایت ب• - و( ) یکبار نیتروژن سرک مصرف بکمک گیاه علفی رشد از جلوگیری ج

مصرف کمتر، (.Kآبیاری>•. موزائیکی( کشت د•. ) گیاهی( ) بقایای و توفوردی و گرانستار هرز های علف بردن بین از هایمپکت( ) • تیلت،> فولیکو، آلتو، شیمیائی مبارزه به 0.5-1و ترتیب به لیتر

دهی سنبله مرحله در اپیدمی و کوبی کانون ، بیماری عالیم مشاهده محض>2-1.) نوبت

آنها کنترل و هرز های علفدایمی • ازگیاهان عمدت>ا خش>ک مناط>ق هرز های عل>ف

( ) مانند ) برگ په>ن و اویارس>الم قیاق، مرغ، مانن>د باری>ک ).. هستند و جالی>ز گ>ل س>س، س>یرس، ص>حرایی، پیچ>کمی محس>وب زراع>ی گیاهان س>رسخت رقی>ب ک>ه

شوند.• : فوکا، و وجی>ن شخ>م، عملیات کنترل های روش از

روش دهی، گ>ل هنگام ب>ه ه>ا عل>ف درو آبیاری، و شخ>م ( الرشد، س>ریع هیبری>د کاش>ت، تراک>م اکولوژی>ک های )... ، و پاک آیش و تناوب آت>ش، مال>چ، کردن، غرقاب ) ( می را شیمیای>ی آی>ش شیمیای>ی و بیولوژی>ک کنترل

. برشمرد توان

استفاده • کشاورزي آفات مديري>ت در موجود تدابي>ر بي>ن> ازروش ترين ارزان و س>ريعترين س>م>وم و ه>ا ک>ش آف>ت از

. است اض>طراري وضيت يک به واکنش برايبر • هزينه بس>يار حاض>ر حال در زيس>تي> کنترل هاي روش

ها. ک>ش آف>ت روي>ه ب>ي مص>رف امروزه ام>ا، هس>تندبر سوء اثرات شام>ل ک>ه ان>د کرده ايجاد را زيادي مشکالتهاي ) بيماري يا حاد هاي مس>م>وميت ايجاد انس>ان س>المتحيوانات( و افشان گرده حشرات بر مواد اين> تاثي>ر ، مزم>نتاثير و خاک> و آ>ب ب>ه مواد اي>ن ورود هم>چني>ن و مزارع اهل>يمي> زيس>تي هاي نظام> اي>ن در آ>ن> مس>تقيم وغي>ر مس>تقيم>

باشد.نيز • را کشاورزي محص>والت ه>ا ک>ش آف>ت روي>ه ب>ي مص>رف

از چقدر سوال مهمتري>ن> کن>د م>ي تبدي>ل س>م> ذخيره منب>ع> ب>ه؟ کنيم استفاده سم>وم اين

• ) ( راه تواند م>ي نان>و ابعاد در هوشمن>د س>موم داروهاي از اس>تفاده . در دارند را گياه در حرک>ت قابلي>ت ک>ه داروه>ا اي>ن باشد مناس>بي ح>ل . برچسب ميگيرند قرار هس>تند خاص>ي نشان>ي حاوي ک>ه هاي>ي بس>تهبه و شده نص>ب بس>ته روي بر ک>ه اس>ت مولکول>ي ک>د ي>ک نشان>يعامل حمل>ه مورد ک>ه گياه از بخش>ي ب>ه ک>ه ميده>د اجازه بس>ته

. شود داده تحويل گرفته قرار آفت يا بيماريباشند • م>ي ني>ز تنظيم>ي خود داراي همچني>ن نان>و ابعاد در ناقلي>ن اي>ن

تحويل گياه>ي باف>ت ب>ه الزم ميزان ب>ه فق>ط دارو ک>ه معن>ي اي>ن ب>ه . موثر ام>ا اندک ميزان و هدف باف>ت ردياب>ي در دق>ت شود م>ي دادهحداقل ب>ه کشاورزي در س>موم از اس>تفاده شود م>ي باع>ث دارو

برسد.مراحل • همان در بتوان آ>ن کم>ک ب>ه ک>ه ابزاري ب>ه نياز نتيج>ه در

به ضروري بس>يار کرد مهار و کنترل را بيماري عام>ل ورود ابتداي>ي. ميرسد نظر

ابزارهاي • تلفيق از ک>ه ک>ه هس>تند ابزارهاي>ي زيس>تي حس>گرهاي نان>و. اند آمده بدست زيستي و فيزيکي شيميايي،

7- Technology for improved crop breedingبا • و کاف>ی غذای ب>ه نیاز جهان افزای>ش حال در مردم تغذی>ه

به رس>ان آس>یب و شیمیائ>ی های نهاده افزای>ش بدون کیفی>ت، . باال موجب ک>ه ص>فاتی بر بای>د گره>ا اص>الح دارد زیس>ت محی>ط . نیاز این بنابر کنند تمرک>ز شون>د م>ی گیاهان تولی>د پتانس>یل رفت>نگیاهان فنوتیپی و ژنتیک>ی اص>الح برای جدی>د های تکنولوژ>ی ب>هکشورهای. اختیار در و ارزان باید بویژه های تکنولوژی این دارند

. بگیرد قرار توسعه حال در• : مثال برای

• Rice varieties with high yield, good quality, multi-resistance )rice stem borers and other main rice diseases(

زراعی... گیاهان اصالح•. خشکی به متحمل یا کم آبی نیاز با زراعی گیاهان اصالح•. فاریاب شرایط در باال کارایی با زراعی گیاهان اصالح

سازگاری بررس>ی زده، جوان>ه بذر در اس>مزی شرای>ط ایجاد بررس>یگزینی ب>ه خش>ک، شرای>ط در آنه>ا عملکرد نس>بی ارزیاب>ی و ارقام

آ>ب ) از اس>تفاده در کارای>ی حداکث>ر ب>ا هایی( WUEارقام الی>ن و. NARبا برگ کاهشسطح جبران برای باال

: رطوبتی محدودیت شرایط در تولید توانایی بهبود جهتانتظار 1. مورد رطوبتی رژیم به نسبت گیاهی تراکم تنظیم.2 ( ارقام کاشت خشک>ی وقوع ب>ا رش>د بحران>ی مراح>ل تنظی>م

) کاشت تاریخ تغییر و زودرس.3) ها ) دانه در خشک ماده ذخیره افزایش برداشت افزایششاخص.4 ( علوفه دایم>ی و مفی>د گیاهان برخ>ی غذای>ی ارزش افزای>ش

خوشخوراک(

8- Technology of high yielding, efficient and cost saving cultivation

زیست • محی�ط دوس�تدار و هزین�ه ک�م های تکنولوژ�ی برای ایجادآلودگی و ه>ا هزین>ه افزای>ش ب>ا مقابل>ه در مه>م های چال>ش از ه>ا اگرونومیس>ت

. است برنجکاری در سموم مصرف از ناشی های•: مثال برایکم • ک>ه غذائ>ی، عناص>ر تلفیق>ی مدیری>ت اجزاء از یک>ی زیس>تی کودهای کاربرد

. هستند پایدار کشاورزی در شیمیائی کودهای برای تجدید قابل منبع و هزینه• / گندم در حداقل صفر شخم تکنولوژیبرنج • و اردک توام پرورش تکنولوژی یااز • باصرفه و هزینه کم کارآمد، های تکنولوژی از همگی برنج مستقیم کشت یا

. آیند می بشمار انسانی نیروی لحاظزیستمحیطی چالشهای با منطبق های تکنولوژی از استفاده

بیوگاز • تولید در حیوانی کود از استفادهخاک • و آب منابع حفظ بمنظور ارگانیک کشت از استفاده

Feed Cost Saving Technologyکشت ) • مانن>د علوف>ه کیفی>ت اص>الح برای تحقی>ق

رق>م ریش>ک بدون ، Yuyeonج>و سال طول درافزای>ش موج>ب کشاورزان% 30ک>ه آمد در

) است شده

در شیمیائی کودهای مناسب جانشینکشاورزی

سبز • کود کشت بکمک خاک حاصلخیزی اصالحکنترل • در طبیعی دشمنان از اس>تفاده تکنولوژ>ی

(Aphid bee eating aphidآفات )