4. kur’an’da bilgi edinme yolları -...

22:43

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

• 3. Kur’an’ın doğru bilgiyi teşvik ettiğine ayetlerden örnekler verir.

4. Vahiy, akıl ve duyuların Kur’an’a göre bilgi edinme yolları

olduğunu açıklar.

22:43

22:43

1. Aklın Dinî Sorumluluktaki Yeri ve Önemi

2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster

22:43

22:43

1. Aklın Dinî Sorumluluktaki Yeri ve Önemi

• Yüce Allah, birçok ayette

akıl sahiplerine hitap eder.

• Akıllı bir varlık olarak

insana, mesajlarını

okumasını ve anlamasını

öğütler.

• Kur’an-ı Kerim’de insanlar

düşünmeye, akıllarını

kullanmaya yönlendirilir:

• «… Anlayan bir

toplum için ayetleri

ayrıntılı bir şekilde

açıkladık.»• (En’âm suresi 98. ayet)

22:43

• İslam’da, dinî sorumluluğun

şartı akıl sahibi olmaktır.

• Dinî sorumluluk, Allah’ın

emirlerine uymak ve

yasaklarından kaçınmaktır.

• Akıl ile dinin öğütlerini doğru

bir şekilde anlayabiliriz,

yorumlayabiliriz ve

sorumluluklarımızın bilincine

varabiliriz.

• Kur’an’da bu konuya dikkat

çekilir:

• «…Doğrusu, ancak akıl

sahipleri öğüt alır.»• (Zümer suresi, 9. ayet)

«Aklı olmayanın dini de yoktur.»

(Suyûtî, Camiu’s - Sağır, C 4, s. 528)

22:43

AYIRT ETME

ANLAMA

YORUMLAMA

BİLİNÇ

• İslam, akla ve düşünmeye büyük

önem verir. İnsanın aklına hitap

ederken ondan, aklını

kullanmasını ister. Kur’an:

• «...Ey akıl sahipleri!...»

• «Düşünmüyor musunuz?»

• «...Aklınızı kullanmıyor

musunuz?»

• «Şüphesiz Allah katında

canlıların en kötüsü,

düşünmeyen sağırlar ve

dilsizlerdir.» (Enfâl suresi, 22. ayet)

22:43

2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster

• Aynı şekilde Kur’an’da

insanların ayetler

üzerinde düşünmeleri

ve öğüt almaları

istenir:

• «Sana bu mübarek

Kitab’ı, ayetlerini

düşünsünler ve

aklı olanlar öğüt

alsınlar diye

indirdik.»• (Sâd suresi, 29. ayet)

22:43

2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster

• Kur’an, insanı Kur’an,

aklını kullanan ve

düşünen kişileri övmüş,

körü körüne inanan ve

bir düşünceye

bağlananları da

yermiştir:

• «Şüphesiz Allah

katında canlıların en

kötüsü, düşünmeyen

sağırlar ve

dilsizlerdir.»• (Enfâl suresi, 22. ayet)

22:43

2. Kur’an Aklımızı Kullanmamızı İster

• «Güneşi ve onun aydınlık

veren parlaklığını düşün...

• Ve güneş(in ışığını

yansıtan) ayı...

• Dünyayı gün ışığına

çıkaran gündüzü düşün...

• Ve onu karanlığa boğan

geceyi...

• Gökyüzünü ve onun harika

yapısını düşün...

• Ve yeryüzünü, onun (uçsuz

bucaksız) genişliğini...

• İnsan benliğini düşün, onun

nasıl (yaratılma) amacına

uygun olarak şekillendiğini...

• Ve nasıl ahlâkî zaaflarla

olduğu kadar Allah’a

sorumluluk bilinciyle

donatıldığını düşün...

• Her kim (benliğini)

arındırırsa kesinlikle

mutluluğa erişir; onu

(karanlığa) gömen ise

hüsrandadır.»• (Şems, 1-10)

22:43

Akıl nimettir, sorumluluğu

gerektirir

Aklı kullanmak önyargılardan

kurtarır

Aklı kullanarak ders çıkarılır/

ibret alınır

Allah’ın mesajlarını insan aklını kullanarak

okur.

İnsan aklını kullanarak yararlı ve zararlıyı ayırt

eder.

İnsan aklını kullanarak hayatı

anlamlandırır.

22:43

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

22:43

• Kur’an’ın temel amaçlarından biri de insana

doğru bilgileri ulaştırarak onu yanlış inanç ve

davranışlara karşı uyarmaktır.

• Bu nedenle de kutsal kitabımız insanları; aklını

kullanmaya, düşünmeye, araştırmaya ve doğru

bilgiye ulaşmak için çalışmaya teşvik eder.

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

22:43

• İnsan, düşüncelerini,

davranışlarını, kararlarını

sahip olduğu bilgilere

göre şekillendirir.

• Doğru düşünmek ve

doğru karar vermek için

bilgilerimizin doğru ve

güvenilir olması gerekir.

• Doğru bilgi, insanın

doğru karar vermesinde

ve doğru sonuçlara

ulaşmasında yol

göstericidir.

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

22:43

• İslam, sürekli

ilerlemeyi öngören

ve kişinin kendini

geliştirmesini isteyen

bir dindir. Kur’an, şu

ayetle bilginin insana

değer kattığını

belirtir:

• «…Hiç bilenlerle

bilmeyenler bir

olur mu? ...» • Zümer suresi, 9. ayet

«Hakkında (kesin) bilgin

bulunmayan şeyin ardına

düşme. Çünkü kulak, göz

ve gönül, bunların

hepsi ondan sorumludur.»(İsrâ suresi, 36. ayet)

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

22:43

• Kur’an, güvenilir olmayan

kaynaklardan gelen bir haberin

doğruluğunu araştırmadan kabul

etmenin doğuracağı sonuçlara dikkat

çeker: (Hucurât suresi, 6. ayet)

• «Ey iman edenler! Eğer bir

fâsık size bir haber getirirse

onun doğruluğunu araştırın.

Yoksa bilmeden bir topluluğa

kötülük edersiniz de sonra

yaptığınıza pişman

olursunuz.»

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

22:43

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

Kur’an’a göre doğru bilginin kaynakları:

Vahiy, akıl ve duyular

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Vahiy, Allah tarafından

peygamberlere

gönderilen emir,

yasak, öğüt ve

bilgilerdir.

• Allah, peygamberlerine

vahiy göndererek pek

çok konuda insanları

bilgilendirmiştir.

• Kur’an-ı Kerim,

Peygamberimize vahiy

yoluyla gönderilmiş bir

kitaptır.

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Vahiy, ilahî kaynaklı olduğu

için kesin ve doğru bilgiler

içerir.

• Vahiy akıl ve duyularla

edinebilecek bilgilerin yanı

sıra insanın aklıyla bilmesi

mümkün olmayan

konularda da bilgiler verir.

• Mesela Allah’ın sıfatları,

peygamberler, ahiret hayatı,

cennet, cehennem, melekler

ve cinler hakkındaki bilgiler

vahiyle bildirilmiştir.

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Vahiy, inanç esasları,

ibadetler, evrensel ahlak

ilkeleri ve insanlar arası

ilişkileri düzenleyen

konularda bilgiler verir.

• Bu sayede insan, neye

inanılacağı, nasıl ibadet

yapılacağı, hangi ahlaki

ilkelere uyulacağı ve

toplumsal ilişkilerde

nelere dikkat edileceği

konularında bilgi sahibi

olur.

«Şüphesiz ki Rabb’iniz,

gökleri ve yeri altı günde

yaratan, sonra arşa kurulan,

geceyi, durmadan kendisini

kovalayan gündüze bürüyüp

örten; Güneş’i, Ay’ı ve

yıldızları emrine boyun

eğmiş durumda yaratan

Allah’tır. Bilesiniz ki

yaratmak da emretmek de

ona mahsustur. Âlemlerin

Rabb’i Allah ne yücedir!»(A’râf suresi, 54. ayet)

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Vahiy, evrenin yaratılışı

ve evrendeki varlıklar

hakkında açıklamalar

yapar.

• İnsanların dikkatini

evrendeki düzene ve

eşsiz güzelliklere

çekerek, Yüce Allah’ın

sonsuz gücüne ve

bilgisine işaret eder.

• Evrenin yaratılışıyla ilgili

bilgi veren ayetlerden

birinde şöyle buyrulur:

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Kur’an’da bilgi edinme

yollarından biri de akıldır.

• Akıl, doğru bilginin elde

edilmesine rehberlik eder.

• İnsan, elde ettiği bilgilerin

doğruluğunu ve yanlışlığını

aklıyla ayırt eder.

• Aklı sayesinde; düşünür,

sorgular, araştırır ve

olaylar arasında sebep -

sonuç ilişkisi kurarak

doğru bilgiye ulaşır. (Modern anlamda) matbaayı bulan Korelilerdir.

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Kur’an, doğru bilgiye ulaşmak

için insanın duyu organlarını

kullanmasını ister.

• Beş duyumuz önemli bir bilgi

kaynağıdır: Görme, duyma,

tatma, koklama, dokunma …

• Dış dünyasındaki birçok şeyin

varlığını; 5 duyusuyla öğrenir.

• İnsanın çevresiyle ve tüm

evrenle ilişkisi büyük ölçüde

duyu organları vasıtasıyla

gerçekleşir.

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Deney ve gözlem yoluyla

elde ettiğimiz bilgilerle

tabiatın işleyişi hakkında

bilgiler ediniriz.

• Doğal yaşamdaki canlıların

kendi aralarında ve

çevreyle kurdukları

ilişkilerdeki düzeni; yıldız

kümeleri ve gezegenlerin

güneş sisteminde

birbirleriyle uyumlu

hareketlerini gözlemleyerek

doğru bilgilere ulaşırız.

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

• Kur’an, insanları

evrendeki düzeni

fark etmeye,

doğayı incelemeye

ve tabiattaki

güzellikleri

görmeye davet

eder.

• İnsanların doğayı

gözlemleyerek de

doğru bilgiye

ulaşabileceklerine

dikkat çeker.

Sonuç:Kur’an’a göre bilgi edinme yolları olan

vahiy, akıl ve duyular birbirini tamamlayanunsurlardır.

Akıl olmadan vahyi anlayamaz, duyularımızla elde ettiğimiz bilgileri

değerlendiremeyiz.Doğru bilgiye akıl, vahiy ve duyularla

birlikte ulaşabiliriz.

22:43

İnanç Esasları

İbadetler,

İnsanlar Arası

İlişkiler

Doğa ile ilişkiler

22:43

3. Kur’an Doğru Bilgiye Önem Verir

4. Kur’an’da Bilgi Edinme Yolları

22:43

5. Bilgi Taassubu Önler

6. Sevgi ve Merhamet Örneği: Hz. Yusuf