หน่วย ที่ การ ป้องกัน และ ปราบ...

หนวยท9การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

อาจารยธารตเพงดษฐ

แผนผงแนวคดหนวยท9

9.3การปองกนและ

ปราบปราม

อาชญากรรม

ลกษณะพเศษ

การปองกนและ

ปราบปราม

9.1ความหมายและ

ลกษณะของ

9.1.1ความหมายของอาชญากรรม

9.1.2ลกษณะและการจำแนกประเภทของ

อาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.2สาเหตปจจยและ

ผลกระทบของ

9.2.1สาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรม

9.2.2ผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะ

พเศษ

9.3.1วตถประสงคของการปองกนและ

ปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.3.2ทฤษฎการปองกนอาชญากรรมลกษณะ

พเศษ

9.3.3กลไกและมาตรการทางกฎหมายท

บงคบใชตออาชญากรรมลกษณะพเศษ

หนวยท9

การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

เคาโครงเนอหาตอนท9.1ความหมายและลกษณะของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.1.1ความหมายของอาชญากรรม

9.1.2ลกษณะและการจำแนกประเภทของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

ตอนท9.2สาเหตปจจยและผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.2.1สาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.2.2ผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

ตอนท9.3การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.3.1วตถประสงคของการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.3.2ทฤษฎการปองกนอาชญากรรมลกษณะพเศษ

9.3.3กลไกและมาตรการทางกฎหมายทบงคบใชตออาชญากรรมลกษณะพเศษ

แนวคด1.อาชญากรรมลกษณะพเศษมพนฐานเรมตนมาจากอาชญากรรมธรรมดาในความหมาย

ของนกกฎหมายนกอาชญาวทยาและนกสงคมวทยาเพยงแตลกษณะของอาชญากรรม

บางประเภทไดถกยกระดบความสำคญขนเปนอาชญากรรมพเศษโดยใชกฎหมายรปแบบ

พฤตกรรม และผลกระทบทมตอสงคมเปนแนวทางในการจำแนก ทงน เพอนำเขาส

กระบวนการบรหารจดการทเหมาะสมแตกตางไปจากอาชญากรรมทวไป

2.ในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษใหเกดประสทธภาพและ

ประสทธผลนน จำเปนตองทราบและเขาใจถงสาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรม

ลกษณะพเศษ ทงทางดานสงคม สงแวดลอม และตวอาชญากร ตลอดจนผลกระทบ

ของอาชญากรรมลกษณะพเศษทจะเกดขนตอสงคมทงนเพอใหการกำหนดยทธศาสตร

และมาตรการตางๆทจำเปนตองใชในการควบคมอาชญากรรมลกษณะพเศษใหเปนไป

อยางเหมาะสม

3.อาชญากรรมลกษณะพเศษมการพฒนารปแบบวธการของการกระทำความผดอยางตอ

เนองและตลอดเวลาทงในดานพฤตกรรมการกระทำความผดทมการนำเทคนควธสมยใหม

เขามาเปนเครองมอมการดำเนนงานอยางเปนระบบและขบวนการมความเกยวเนองเชอมโยง

เครอขายระหวางประเทศมความสลบซบซอน แยบยล และละเอยดออนประกอบกบ

ตวอาชญากรเปนผทมความร ความชำนาญและความเชยวชาญในดานนนๆ เปนอยางด

ทำใหสรางความเสยหายและกอใหเกดผลกระทบอยางรนแรงตอระบบเศรษฐกจ สงคม

และความมนคงของประเทศอยางรนแรงขณะทยงมการกระทำความผดอกจำนวนมากท

ไมสามารถดำเนนการสบสวนสอบสวนหรอจบกมตวผกระทำผดไดจงจำเปนตองกำหนด

วตถประสงคในการปองกนและปราบปรามไวเปนพเศษ โดยการจดตงหนวยงานและ

กำหนดมาตรการทางกฎหมายเฉพาะเพอบงคบใชกบอาชญากรรมลกษณะพเศษโดยตรง

วตถประสงคเมอศกษาหนวยท9จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายและวเคราะหความหมายและการจำแนกประเภทของอาชญากรรมลกษณะพเศษได

2.อธบายและวเคราะหสาเหตปจจยและผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษได

3.อธบายและวเคราะหวตถประสงคในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

ภายใตทฤษฎการปองกนอาชญากรรมลกษณะพเศษและการดำเนนงานของหนวยงานท

เกยวของ ตลอดจนมาตรการทางกฎหมายทบงคบใชตออาชญากรรมลกษณะพเศษโดย

เฉพาะได

กจกรรม1.กจกรรมการเรยน

1)ศกษาแผนผงแนวคดหนวยท9

2)อานแผนการสอนประจำหนวยท9

3)ทำแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท9

4)ศกษาเนอหาสาระจาก

4.1)แนวการศกษาหนวยท9

4.2) หนงสอประกอบการสอนชดวชาการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม

5)ปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

6)ตรวจสอบคำตอบของกจกรรมแตละกจกรรมจากแนวตอบ

7)ทำแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท9

2.งานทกำหนดใหทำ

1)ทำแบบฝกหดทกขอทกำหนดใหทำ

2)อานเอกสารเพมเตมจากบรรณานกรม

แหลงวทยากร1.สอการศกษา

1)แนวการศกษาหนวยท9

2)หนงสอประกอบการสอนชดวชาการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ:

ก.หนงสอหลก

-นวลจนทรทศนชยกล(2541)อาชญากรรม (การ ปองกน: การ ควบคม)

กรงเทพมหานครมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

-ป.รตนปญญา การ ปองกน อาชญากรรม กรงเทพมหานคร สำนกพมพ

โอเดยนสโตร

-ผจงจตต อธคมนนทะ (2526) สงคมวทยา วา ดวย อาชญากรรม และ การ

ลงโทษกรงเทพมหานครโรงพมพมหาวทยาลยรามคำแหง

ข.หนงสออานเพมเตม

- Compendium of United Nations standards and norms in crime

prevention and criminal justice,Partthree:Crimeprevention

andvictimissues,page281-302.

-กตตพงษ กตยารกษ ชาต ชยเดชสรยะณฐวสา ฉตรไพฑรย (2548)

อนสญญา ระหวาง ประเทศ วา ดวย การ ปองกน และ ปราบ ปราม อาชญากรรม

(International conventions on crime prevention and suppres-

sion)กรงเทพมหานครมลนธพฒนากระบวนการยตธรรม

2.หนงสอหรอเอกสารอนตามทอางไวในบรรณานกรม

การประเมนผลการเรยน1.ประเมนผลจากการสมมนาเสรมและงานทกำหนดใหทำในแผนกจกรรม

2.ประเมนผลจากการสอบไลประจำภาคการศกษา

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความรเดมในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง“การปองกนและปราบปราม

อาชญากรรมลกษณะพเศษ”

คำแนะนำ อานคำถามตอไปน แลวเขยนคำตอบลงในชองวางทกำหนด ใหนกศกษามเวลาทำแบบ

ประเมนผลตนเองชดน30นาท

1.จงอธบายความหมายและลกษณะของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

2.จงอธบายสาเหตปจจยและผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

3.จงอธบายการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

ตอนท9.1

ความหมายและลกษณะของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

โปรดอานแผนการสอนประจำตอนท9.1แลวจงศกษาสาระสงเขปพรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรองเรองท9.1.1ความหมายของอาชญากรรม

เรองท9.1.2ลกษณะและการจำแนกประเภทของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

แนวคด1.ความหมายของอาชญากรรมนนมความตางกนหลายนยขนอยกบมตมมมองในแตละดาน

แตอาจสรปรวมความไดวา อาชญากรรมเปนพฤตกรรมทฝาฝนขอหามของรฐในสวนท

เกยวกบกฎหมายอาญาซงผกระทำมเจตนาละเมดฝาฝนโดยไมมขอแกตวทสมเหตสมผล

ทำใหรฐตองดำเนนการลงโทษในฐานะทเปนความผด

2.อาชญากรรมลกษณะพเศษมพนฐานเรมตนมาจากอาชญากรรมธรรมดาเพยงแตลกษณะ

ของอาชญากรรมบางประเภทไดถกยกระดบความสำคญขนเปนอาชญากรรมลกษณะพเศษ

โดยใชกฎหมายรปแบบพฤตกรรมและผลกระทบทมตอสงคมเปนแนวทางในการจำแนก

ทงนเพอนำเขาสกระบวนการบรหารจดการทเหมาะสมแตกตางไปจากอาชญากรรมทวไป

วตถประสงคเมอศกษาตอนท9.1จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายและวเคราะหความหมายของอาชญากรรมและความแตกตางระหวางอาชญากรรม

ทวไปกบอาชญากรรมลกษณะพเศษได

2.อธบายและวเคราะหลกษณะและการจำแนกประเภทของอาชญากรรมลกษณะพเศษได

เรองท9.1.1ความหมายของอาชญากรรม

สาระสงเขปคำวา“อาชญากรรม”มผใหความหมายไวมากมายแตกตางกนกลาวคอ

ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน หมายถง การกระทำหรอความประพฤตอนถอวาเปน

ความผดโดยผกระทำจะตองรบโทษตามกฎหมาย

อาชญากรรมในความหมายอยางกวาง หมายถง พฤตกรรมทมการกระทำผดโดยผกระทำผดม

เจตนาในการกระทำดงกลาวโดยเปนการกระทำความผดทมลกษณะรายแรงมความรนแรงและเปนอนตราย

ตอสงคม ซงกอใหเกดผลกระทบจำนวนมหาศาลตอสงคม อนเปนการกระทำทมการละเมดตอกฎหมาย

บานเมองผกระทำผดจะตองไดรบโทษทงทไมเปนทางการจากสมาชกในสงคมอาทการตำหนตเตยนการ

ไมคบหาสมาคมดวยและการไดรบโทษทเปนทางการจากขอกำหนดของกฎหมายบานเมองโดยผกระทำผด

จะตองถกลงโทษโดยผานกระบวนการยตธรรมเปนสำคญ

อาชญากรรมในความหมายอยางแคบหมายถงพฤตกรรมทเปนการละเมดตอกฎหมายอาญาเทานน

โดยการพจารณาพฤตกรรมการกระทำของบคคลในสงคมตามขอกำหนดของกฎหมายอาญาเทานน ไมได

คำนงถงเจตนาหรอลกษณะของความผดแตอยางใดซงตรงกบทนกอาชญาวทยา ชอ EdwinH. Suther-

land ไดใหความหมายของอาชญากรรมวา เปนการกระทำทละเมดกฎหมายอาญาการกระทำใดๆไมวาจะ

นาประณามนาลงโทษมากเพยงใดไมวาจะผดศลธรรมมากนอยแคไหนหรอเลวทรามตำชามากเทาใดกยง

ไมถอวาเปนอาชญากรรมถาไมมกฎหมายหามไว1

นอกจากนอาชญากรรมอาจมความหมายทแตกตางกนในแตละมตดงน

อาชญากรรมในแงกฎหมายหมายถง การกระทำหรอละเวนการกระทำใดๆ อนเปนปฏปกษตอ

บทบญญตหรอขอหามแหงกฎหมายมหาชน โดยสาระสำคญของการตความหมายของอาชญากรรมเปนไป

ตามมาตรา 2 แหงประมวลกฎหมายอาญา ซงจากบทบญญตดงกลาวจะเหนไดวากฎหมายใหสนนษฐานไว

กอนวา ผตองหาหรอจำเลยเปนผบรสทธ จนกวาจะไดมการพสจนความผดโดยกระบวนการพจารณาของ

ศาลตามกฎหมายรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยอยางไรกตามอาชญากรรมในมตดานกฎหมายนนอาจ

แบงเปน2ประเภทคออาชญากรรมทมความชวรายในตวเอง (Mala inse)กบอาชญากรรมทไมมความ

ชวรายในตวเอง(Malaprohibita)

อาชญากรรมในแงสงคมวทยา เปนการมงวเคราะหถงพฤตกรรมของบคคลหรอกลมบคคลทสอ

แสดงเจตนาเปนปฏปกษหรอภยนตรายตอผลประโยชนพนฐานแหงความสงบเรยบรอยของสงคม ซงม

1 วระพงษ บญโญภาส “ขอบเขต และ ความ หมาย ของ อาชญากรรม ทาง ธรกจ เทคนค และ แนวทาง การ ปองกน การ ฉอโกง

ฉอฉล ปลอม แปลง ใน ทาง ธรกจ การ คา และ การ พาณชย”กรงเทพมหานครบรษทธรรมนตการบญชและภาษอากรจำกดหนา6

เหตผลเพยงพอทรฐจะไดกำหนดวธการปฏบตหรอแทรกแซงเพอควบคมและระงบพฤตกรรมอนเปนภยตอ

สงคมเหลานนโดยชอบธรรมดงนนอาชญากรรมในมตมมมองดานสงคมวทยาจงเปนการกระทำทสงผลตอ

สงคมสวนรวมและสงคมมงจะลงโทษผทมพฤตกรรมดงกลาว

อาชญากรรมในแงอาชญาวทยา เปนการมงพจารณาถงปรากฏการณอาชญากรรมและพฤตกรรม

ของอาชญากรในลกษณะสหวทยาการ ซงมความสมพนธกบกฎหมายสงคมวทยามานษยวทยา จตวทยา

จตแพทย และสงคมศาสตรแขนงอนๆทเกยวของกบกฎหมายอยางใกลชด โดยมงสนใจศกษาถงลกษณะ

สภาพปญหาสาเหตปจจยในการกระทำความผดพฤตการณของผกระทำผดสถตอาชญากรรมความเสยหาย

ของอาชญากรรมตอสงคมองคกรอาชญากรรมผถกทำรายอาชญากรรมเปรยบเทยบการจดระบบบรหาร

และประสานงานในหนวยงานกระบวนการยตธรรมทศนคตความรสกของชมชนทมตอการปฏบตงานของ

เจาหนาทในกระบวนการยตธรรมการคมครองปองกนความเปนธรรมกบสทธมนษยชนการกำหนดนโยบาย

ทสอดคลองกบความเปลยนแปลงของสงคมและมาตรการในการปฏบตตอผกระทำผดทเหมาะสม

สรปไดวา อาชญากรรม คอ พฤตกรรมทฝาฝนขอหามของรฐในสวนทเกยวกบกฎหมายอาญา

โดยการกระทำหรอละเวนการกระทำใดๆ ซงกฎหมายบญญตหามไว เพอคมครองประโยชนสาธารณะ

โดยผกระทำมเจตนาละเมดกฎหมายอาญาหรอละเวนไมกระทำในสงทกฎหมายอาญาบงคบใหกระทำ (ทง

Statutoryและcaselaw)โดยไมมขอแกตวทสมเหตสมผลซงทำใหรฐตองดำเนนการลงโทษในฐานะทเปน

ความผด

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในวระพงษบญโญภาส (2544) อาชญากรรมทางเศรษฐกจ

กรงเทพมหานครสำนกพมพนตธรรม)

กจกรรม9.1.1

ทานเขาใจความหมายของอาชญากรรมวาอยางไรจงอธบาย

บนทกคำตอบกจกรรม9.1.1

(โปรดตรวจคำตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท9ตอนท9.1กจกรรม9.1.1)

เรองท9.1.2ลกษณะและการจำแนกประเภทของอาชญากรรม

สาระสงเขปอาชญากรรมลกษณะพเศษ หมายถง อาชญากรรมซงมลกษณะแตกตางไปจากอาชญากรรม

พนฐานกลาวคอเปนอาชญากรรมทมความสำคญและจำเปนตองไดรบความสนใจเปนกรณพเศษเนองจาก

อาชญากรรมเหลาน นอกจากจะมความละเอยดและสลบซบซอนยากแกการศกษาและการควบคมแลว

ยงสงผลกระทบตอระบบเศรษฐกจ สงคมความมนคงและความปลอดภยของประเทศอยางรายแรง เชน

อาชญากรรมทางเศรษฐกจ(WhiteCollarCrime)องคกรอาชญากรรม(OrganizedCrime)อาชญากรรม

ขามชาต(TransnationalCrime)เปนตนซงการควบคมอาชญากรรมพเศษเหลานกระบวนการยตธรรมปกต

มกไมสามารถดำเนนการไดโดยลำพงจำเปนตองอาศยผทมความรความเชยวชาญเฉพาะดานและมาตรการ

ทางกฎหมายเปนพเศษตลอดจนความรวมมอและการประสานงานรวมกบหนวยงานอนทเกยวของทงภายใน

และภายนอกประเทศหรอระหวางประเทศ

พระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547มาตรา21(1)ไดจำแนกประเภทลกษณะของคด

ความผดทางอาญาทจดเปนอาชญากรรมลกษณะพเศษไว โดยพจารณาจากลกษณะความผดทางอาญาทม

ความซบซอนจำเปนตองใชวธการสบสวนสอบสวนและรวบรวมพยานหลกฐานเปนพเศษความผดทางอาญา

ทมหรออาจมผลกระทบอยางรนแรงตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนความมนคงของ

ประเทศความสมพนธระหวางประเทศหรอระบบเศรษฐกจหรอการคลงของประเทศความผดทางอาญาทม

ลกษณะเปนการกระทำความผดขามชาตทสำคญหรอเปนการกระทำขององคกรอาชญากรรมและความผด

ทางอาญาทมผทรงอทธพลทสำคญเปนตวการผใชหรอผสนบสนนทงนตามรายละเอยดของลกษณะการ

กระทำความผดทคณะกรรมการคดพเศษกำหนด โดยทผานมามคดความผดทางอาญาตามกฎหมายฉบบ

ตางๆรวม27ฉบบตามบญชแนบทายพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547ถกจดเปนคดพเศษ

ซงจะตองดำเนนการสบสวนและสอบสวนภายใตพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547ดงน

1.พระราชกำหนดการกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชนพ.ศ.2527

2.พระราชบญญตการแขงขนทางการคาพ.ศ.2542

3.พระราชบญญตการธนาคารพาณชยพ.ศ.2505

4.พระราชบญญตการประกอบธรกจเงนทนธรกจหลกทรพยและธรกจเครดตฟองซเอรพ.ศ.2522

5.พระราชบญญตการเลนแชรพ.ศ.2534

6.พระราชบญญตควบคมการแลกเปลยนเงนพ.ศ.2485

7.พระราชบญญตวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐพ.ศ.2542

8.พระราชบญญตคมครองแบบผงภมของวงจรรวมพ.ศ.2543

9.พระราชบญญตคมครองผบรโภคพ.ศ.2522

10.พระราชบญญตเครองหมายการคาพ.ศ.2534

11.พระราชบญญตเงนตราพ.ศ.2501

12.พระราชบญญตชดเชยคาภาษอากรสนคาสงออกทผลตในราชอาณาจกรพ.ศ.2524

13.พระราชบญญตวาดวยดอกเบยเงนใหกยมของสถาบนการเงนพ.ศ.2523

14.พระราชบญญตธนาคารแหงประเทศไทยพ.ศ.2485

15.พระราชบญญตบรษทมหาชนจำกดพ.ศ.2535

16.พระราชบญญตปองกนและปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542

17.พระราชบญญตมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมพ.ศ.2511

18.พระราชบญญตลขสทธพ.ศ.2537

19.พระราชบญญตสงเสรมการลงทนพ.ศ.2520

20.พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตพ.ศ.2535

21.พระราชบญญตสทธบตรพ.ศ.2522

22.พระราชบญญตหลกทรพยและตลาดหลกทรพยพ.ศ.2535

23.ประมวลรษฎากร

24.พระราชบญญตศลกากรพ.ศ.2469และทแกไขเพมเตม

25.พระราชบญญตภาษสรรพสามตพ.ศ.2527

26.พระราชบญญตสราพ.ศ.2493

27.พระราชบญญตยาสบพ.ศ.2509

อนง เนองจากปจจบนพระราชบญญตการธนาคารพาณชย พ.ศ. 2505 และพระราชบญญตการ

ประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพยและธรกจเครดตฟองซเอร พ.ศ. 2522 ไดถกยกเลกแกไขโดย

พระราชบญญตธรกจสถาบนการเงนพ.ศ. 2551 แลว และขณะนอยระหวางการแกไขเพมเตมบญชแนบ

ทายพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ. 2547 เพอใหความผดตามพระราชบญญตธรกจสถาบน

การเงนพ.ศ.2551เปนคดพเศษทจะตองดำเนนการสบสวนและสอบสวนภายใตพระราชบญญตการสอบสวน

คดพเศษพ.ศ.2547ตอไปอยางไรกตามความผดตามกฎหมายฉบบตางๆขางตนนนมใชทกขอหาหรอ

ฐานความผดทกำหนดไวจะเปนถอเปนคดพเศษทจะตองดำเนนการภายใตพระราชบญญตการสอบสวน

คดพเศษพ.ศ. 2547ทงสน แตจะมเพยงเฉพาะความผดบางฐานบางมาตราเทานนทถกกำหนดใหเปนคด

พเศษโดยพจารณาจากลกษณะของความผดนนๆ วาเขาลกษณะความผดตามมาตรา 21 (1) หรอไม ซง

ความผดฐานใดในกฎหมายแตละฉบบดงกลาวจะเขาขายเปนคดพเศษหรอไมนนจะเปนไปตามหลกเกณฑ

และเงอนไขทคณะกรรมการคดพเศษไดประกาศกำหนดรายละเอยดของลกษณะของการกระทำความผดไว

โดยเฉพาะตวอยางเชน

1)ความผดตามกฎหมายวาดวยการกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชนทเปนคดพเศษนนนอกจาก

จะไดกำหนดเฉพาะความผดทมบทกำหนดโทษตามมาตรา12มาตรา15มาตรา15/1และมาตรา15/2แหง

พระราชกำหนดการกยมเงนทเปนการฉอโกงประชาชนพ.ศ.2547แลวความผดดงกลาวยงตองมหรอมมล

นาเชอวามจำนวนผเสยหายตงแตหาสบคนขนไปหรอมจำนวนเงนทกยมรวมกนตงแตยสบลานบาทขนไป

2) ความผดตามกฎหมายวาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐนอกจากจะ

ไดกำหนดเฉพาะความผดทมบทกำหนดโทษตามมาตรา 4 ถงมาตรา 13 แหงพระราชบญญตวาดวยความ

ผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐพ.ศ.2542แลวความผดดงกลาวยงตองมหรอมมลนาเชอ

วามการกระทำความผดเกยวกบการเสนอราคาเพอเปนผมสทธทำสญญากบหนวยงานของรฐซงมวงเงนหรอ

มลคาตงแตหนงรอยลานบาทขนไป

3) ความผดตามประมวลรษฎากรนอกจากจะไดกำหนดเฉพาะความผดทมบทกำหนดโทษตาม

มาตรา37มาตรา90/4มาตรา90/5และมาตรา91/21(7)แหงประมวลรษฎากรแลวไมวาจะเปนความผด

กรรมเดยวหรอหลายกรรมตางกนยงตองมหรอมมลนาเชอวาเปนเหตใหรฐขาดรายไดเปนเงนภาษอากรรวม

เบยปรบและเงนเพมตงแตหาสบลานบาทขนไป

4)ความผดตามกฎหมายวาดวยศลกากรนอกจากจะไดกำหนดเฉพาะความผดทมบทกำหนดโทษ

ตามมาตรา27มาตรา27ทวมาตรา60มาตรา96และมาตรา97ทศแหงพระราชบญญตศลกากรพ.ศ.

2469 และทแกไขเพมเตมแลว ไมวาจะเปนความผดกรรมเดยวหรอหลายกรรมตางกนยงตองมหรอมมล

นาเชอวามของกลางมลคาราคาของรวมคาอากรเขาดวยแลวเปนเงนตงแตสามสบลานบาทขนไปหรอมการ

ฉอโกงคาภาษหรอขอคนคาภาษโดยทจรตเปนเงนตงแตยสบลานบาทขนไป

5)ความผดตามกฎหมายวาดวยสรรพสามตนอกจากจะไดกำหนดเฉพาะความผดทมบทกำหนด

โทษตามมาตรา147มาตรา161มาตรา162มาตรา165และมาตรา167แหงพระราชบญญตภาษสรรพสามต

พ.ศ.2527แลวไมวาจะเปนความผดกรรมเดยวหรอหลายกรรมตางกนยงตองมหรอมมลนาเชอวามมลคา

หรอปรมาณของสนคาหรอบรการทคำนวณเปนเงนตงแตสบลานบาทขนไป

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดใน

1.ประกาศกคพ.เรองการกำหนดรายละเอยดของลกษณะการกระทำความผดตามมาตรา21วรรค

หนง(1)แหงพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547ลงวนท18มถนายน2547

2.ประกาศกคพ.(ฉบบท2)พ.ศ.2547เรองการกำหนดรายละเอยดของลกษณะการกระทำความ

ผดตามมาตรา21วรรคหนง(1)แหงพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547ลงวนท25ธนวาคม

3.ประกาศกคพ.(ฉบบท3)พ.ศ.2548เรองการกำหนดรายละเอยดของลกษณะการกระทำความ

ผดตามมาตรา 21 วรรคหนง (1) แหงพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ พ.ศ. 2547 ลงวนท 18

พฤศจกายน2548)

ทานเขาใจหลกคดการจำแนกลกษณะประเภทของอาชญากรรมลกษณะพเศษอยางไรจงอธบาย

ตอนท9.2

สาเหตปจจยและผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

หวเรองเรองท9.2.1สาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรมลกษณะพเศษ

เรองท9.2.2ผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

แนวคด1.สาเหตทกอใหเกดอาชญากรรมลกษณะพเศษนนประกอบดวยปจจยเกอหนนตางๆไมวา

จะเปนปจจยกนทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางกายภาพ(PhysicalConditions)ปจจย

ทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางจตใจ(MentalorPsychologicalConditions)ปจจย

ทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางสงคม(SocialConditions)และปจจยทเกดจากสภาวะ

สงแวดลอม(EnvironmentalConditions)

2.ในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษใหเกดประสทธภาพและประสทธผล

จำเปนตองทราบและเขาใจถงสาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรมลกษณะพเศษทงทาง

ดานสงคมสงแวดลอมและตวอาชญากรตลอดจนผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะ

พเศษทจะเกดขนตอสงคมทงน เพอใหการกำหนดยทธศาสตรและมาตรการตางๆ ท

จำเปนตองใชในการควบคมอาชญากรรมลกษณะพเศษใหเปนไปอยางเหมาะสม

1.อธบายและวเคราะหสาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรมลกษณะพเศษได

2.อธบายและวเคราะหผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษได

เรองท9.2.1สาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรมลกษณะพเศษ

สาระสงเขปอาชญากรรมเปนพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากปทสถานของสงคม กฎหมายอาญาเปนปทสถาน

อยางหนง กำหนดไวชดเจนวา พฤตกรรมใดเปนอาชญากรรมมความผดตองไดรบโทษ อาชญากรรมทก

อยางไมวาจะเปนอาชญากรรมพนฐานหรออาชญากรรมลกษณะพเศษเปนพฤตกรรมเบยงเบน (Deviant

Behavior) ซงหมายถงพฤตกรรมทไมสอดคลองกบมาตรฐานหรอความคาดหวงของสงคมใดสงคมหนง

หรอกลมใดกลมหนง เชนฉอโกงตดยาเสพตด โรคแอลกอฮอลเรอรง ทำผดศลธรรมความผดปกตทาง

เพศ อาชญากรรม ซงเหลานแสดงถงพฤตกรรมของบคคลทผดแปลกไปจากพฤตกรรมอนเปนทยอมรบ

ของกลมสงคม

การศกษาอยางเปนระบบเพอคนหาสาเหตของอาชญากรรมไดกำเนดขนในระหวางสมยกลางและ

ชวงระยะการสมยใหม โดยระยะแรกการอธบายในลกษณะเปนสงทเกดขนโดยสนดานความเสอมทราม

ชวชา และเกดจากการยยงสงเสรมจากปศาจ อยางไรกตาม แนวคดและทฤษฎในการอธบายสาเหตการ

กระทำผดเรมเปลยนแปลงไปตงแตศตวรรษท 19 กลาวคอ สำนก Positive School โดย ลอมโบรโซ

กาโรเฟโล และเฟอรร เปนผรเรมศกษาสาเหตแหงอาชญากรรมจากสภาพความบกพรองทางกายภาพและ

การถายทอดทางกรรมพนธ ตอมาเมอการศกษาทางสงคมวทยาไดขยายกวางขวางออกไปนกสงคมวทยา

ไดใหความสนใจตอสาเหตแหงอาชญากรรมในแงของสงคมวทยา ขณะเดยวกน ทฤษฎจตวเคราะหของ

ฟรอยด (Freud) กไดเขามามบทบาทสำคญในการวเคราะหสาเหตแหงอาชญากรรมอกสาขาหนง และ

นบตงแตศตวรรษท 20 เปนตนมา จงไดเปนทยอมรบกนโดยทวไปวา สาเหตแหงอาชญากรรมมปจจยท

เกยวของผสมผสานกนอย4ประการคอ

1.ปจจยทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางกายภาพ(PhysicalConditions)ความผดปกตทางกายภาพ การพจารณาสาเหตของอาชญากรรมในชวงแรกนกวชาการมงศกษา

ปจจยทางกายภาพเปนสำคญโดยศกษาในหวขอตางๆเชนสภาพสรระและพลานามยของบคคลความผดปกต

ของตอมตางๆและการถายทอดทางพนธกรรม

-AnnBettencourtและNormanMiller2พบวาความแตกตางทางดานเพศมความสมพนธกบ

การใชความรนแรงโดยเพศชายมองวาการใชความรนแรงในสถานการณตางๆเปนเรองทละเอยดออนและ

แสดงถงความไมสามารถในการจดการปญหานอยกวาเพศหญง

2 RichardA.Lippa.“AreThereSexDifferencesinSocialBehaviors?”. Gender, Nature and Nurture(second

edition),LawrenceErlbaumAssociates,Inc.,Publisher.NewJersey,pp.18-19.

-EysenckและGudjonsson3พบวาระบบประสาทของแตละคนมความสมพนธกบการตอบสนอง

ในแตละสถานการณแตกตางกน โดยเฉพาะอยางยง ในสถานการณอาชญากรรม ระบบประสาทจะทำงาน

ดวยความซบซอนมากกวาสถานการณทวไป

ทฤษฎทางชววทยามขอสมมตฐานวา ผฝาฝนกฎหมายเปนบคคลซงกระทำผดเพราะเปนผลของ

ความผดปกตทางชววทยาผกระทำผดเปนผลลพธของความบกพรองทางพนธกรรม เชน ความไมสมดล

ของตอมหรอพยาธสภาพทางสมอง ความบกพรองทางรางกายหรออารมณ เชน ไมสมประกอบพการ

รปรางหนาตาอปลกษณ ซงอาจผลกดนใหกออาชญากรรมไดเพราะไมไดรบความสนใจถกดถก เยาะเยย

เหยยดหยาม เปนเหตใหนอยเนอตำใจตองการเรยกรองความสนใจ จงกออาชญากรรมขนเปนการพสจน

ความสามารถแสดงความแกแคนเปนตนดงนนจงอาจกลาวไดวาความบกพรองของพนธกรรมทำใหเกด

อาชญากรรมขน

ในปลายครสตศตวรรษท 19 นายแพทยชาวอตาเลยน ชอ Lombroso ไดทำการศกษาเกยวกบ

ชวภาพของอาชญากรและผปวยโรคจต และไดเขยนหนงสอชอ อาชญากรรม: สาเหตและวธแก (Grimes

Its Causes andRemedies) ซงตอมากลายเปนทฤษฎลกษณะซอน (Theory ofAtavism) โดยเหน

วา อทธพลของสงแวดลอมทเหมาะสมผสมผสานกบอทธพลของพนธกรรมเปนปจจยสำคญทนำไปสการ

กระทำผดและเขายงเชอวาคนทมพฤตกรรมเบยงเบนโดยเฉพาะอาชญากรรมเปนพวกทมความผดปกตทาง

รางกาย เชน รปหนา กะโหลกศรษะ ลกษณะรางกายมนสมอง และเรยกอาชญากรทมความผดปกตทาง

รางกายวาพวกทเกดมาเพอเปนอาชญากร(borncriminal)

2.ปจจยทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางจตใจ(MentalorPsychologicalConditions)ความบกพรองทางจต(Psychopaths)เกดจากความบกพรองของตอมไรทอสมองและพนธกรรม

โดยทวไปมกอธบายโรคทางดานจตเวช(MentalDisorder)แตผทกออาชญากรรมโดยไรความรสก(Cal-

lous)ขาดการไตรตรองสภาพของจตและความรสกทเปนศตรตอสงคมผปวยดวยโรคนจะไมยอมประพฤต

ตนใหอยภายในกฎระเบยบของสงคมและเปนผทมความรสกเหนแกตวอยางรนแรงมความผนผวนทางจตใจ

แตยงไมถงขนวกลจรตเชนมความไมมนคงทางอารมณฉะนนผปวยดวยโรคนยอมประกอบอาชญากรรม

ไดงายกวาบคคลธรรมดาทวไปความสมพนธระหวางความผดปกตทางจตและอาชญากรรมประมาณนอย

กวารอยละ 25 ในอดตนกวจยเชอวา บคคลทมความเจบปวยทางจตใจมกจะกออาชญากรรมและมความ

รนแรงมากกวาบคคลทวไป แตปจจบนผลการศกษาวจยพบวา บคคลทมความเจบปวยทางจตใจไมไดม

ความรนแรงหรอการกออาชญากรรมมากกวาบคคลทวไป

ความสำคญของความผดปกตทางจตเกยวกบอาชญากรรมมการศกษาและพฒนาการอยางตอเนอง

การศกษาเรองจตวทยาวเคราะหนนเกดขนในชวงป ค.ศ. 1856–1930 โดยจตแพทยชาวออสเตรย ชอ

3 HansJ.EysenckandGisliH.Gudjonsson.The Causes and Cures of Criminality.PlenumPressN.Y.:

1989,p.7.

SigmundFreudไดวเคราะหจตใจของมนษยประกอบดวยสวนสำคญ3สวนคอid,egoและsuperego

หากจะอธบายการประกอบอาชญากรรมตามแนวคดจตวเคราะหกอาจจะกลาวไดวา เดกธรรมดาทวไปเกด

มาเพอเปนอาชญากรเพราะชวตเรมตนดวยความไมมศลธรรมและมสญชาตญาณทเปนปฏปกษตอสงคม

อยแลว หนาทของอารยธรรมกคอ ทำใหเดกสลดทงสญชาตญาณดงเดมนเสยตามปกตกจะกระทำไดโดย

ใหเดกไดรบการถายทอดคานยมจากพอแมซงจะชวยใหเดกพฒนาสตสมปชญญะ (superego) ขนมาได

ถาหากสตสมปชญญะไมไดรบการพฒนาอยางเพยงพอแลวกอาจจะทำนายไดเลยวาอาชญากรรมจะตอง

บงเกดขน ในทศนะของจตวเคราะหอาชญากรรมยงอาจจะเกดขนเพราะพฒนา superego จนเกนขนาด

กลาวคอ ในชวงทคนเรากำลงเจรญเตบโตในสงคมนน แรงกระตนในทางเพศและความกาวราวถกเกบกด

เอาไวไมใหแสดงออกเตมท แตกไมไดหมายความวาแรงกระตนสองอยางนจะหายไปไดโดยงายเพราะมก

จะถกเกบซอนไวในจตใตสำนก (Unconsciousmind) เมอถกปฏเสธหรอเกบกดไวนานๆ เขาสนดานดบ

กจะแขงแรงขน สตสมปชญญะกจะไรความหมาย อาชญากรรมกอาจจะเกดขนได ตอมาระหวางป ค.ศ.

1960–1970นกวชาการหลายคนไดหนมาสนใจศกษาสาเหตของการเกดอาชญากรรมหรอการกระทำผดใน

แงประเดนของจตใจอาชญากร(Criminalmind)มากขนดวยเนองจากไดเกดคดฆาตกรรมรนแรงมากมาย

อยางไรกตามการอธบายสาเหตการกระทำดงกลาวขางตนนบเปนการศกษาแบบเฉพาะบคคล (individu-

alisticapproach)กลาวคอศกษาเฉพาะตวผกระทำผดแตในความเปนจรงมนษยทกคนยอมผกพนกบ

สงคมเสมอการยอมรบกฎเกณฑรวมกนมหนาทของตนในสงคมความคดเหลานทำใหเกดมการอธบาย

สาเหตการกระทำผดโดยพจารณาในแงสงคมดวย

3.ปจจยทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางสงคม(SocialConditions)สภาวะแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมทไมเหมาะสม ไดแก การวางงานการตดสงเสพตด การ

เปลยนแปลงทางสงคมจากการรบเอาวฒนธรรมตะวนตกเขามาปฏบตในการดำเนนชวต ความเสอมทราม

ทางศลธรรมคานยมทผดสภาพครอบครวอทธพลทางศาสนาสภาวะเศรษฐกจการคอรรปชนและปญหา

ความขดแยงทางการเมองโดยปจจยทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางสงคม(SocialConditions)สามารถ

จำแนกออกไดเปนสองลกษณะคอ

3.1 โครงสรางทางสงคม (Social Structure)ซงกลาวถงระบบโครงสรางของสงคมอนเปนตว

กำหนดใหเกดอาชญากรรม โดยเฉพาะโครงสรางทางสงคมดานเศรษฐกจมนกสงคมวทยาและนกอาชญา

วทยาหลายทานใหทศนะเกยวกบผลของปจจยดานเศรษฐกจตอการเกดปญหาอาชญากรรมวา ระบบ

เศรษฐกจเปนตวกอใหเกดบรรยากาศของกระบวนการผลกดนใหมพฤตกรรมอาชญากร (Climate

ofMotivationforCriminalBehavior)

3.2กระบวนการทางสงคม(SocialProcess)เปนการอธบายถงสาเหตของพฤตกรรมอาชญากรของ

บคคลหรอกลมบคคลแตละกลมบคคลวามขบวนการอยางไร อนมผลทำใหบคคลนนกลายเปนอาชญากร

หรอมพฤตกรรมอาชญากร (criminal behavior) โดยมสมมตฐานวา พฤตกรรมของมนษยเรยนรได

ดงนนพฤตกรรมอาชญากรกอาจไดรบมาโดยกระบวนการการเรยนรเชนเดยวกบพฤตกรรมมใชอาชญากร

กไดรบโดยกระบวนการเรยนร(learning)กระบวนการทางสงคมมองวามนษยถกขดเกลา(socialization)

จากสถาบนตางๆในสงคมไดแกครอบครวโรงเรยนเพอนททำงานเปนตนซงถาหากความสมพนธเปน

ไปในทางบวกและไดรบการสนบสนนบคคลนนจะปฏบตตามกฎระเบยบของสงคมเปนอยางด ในทางตรง

กนขามหากความสมพนธเปนไปในทางลบบคคลนนกจะฝาฝนกฎระเบยบและนำไปสพฤตกรรมอาชญากร

กระบวนการทางสงคมเชอวา มนษยไมวาจะเปนเชอชาต ชนชนหรอเพศใดกตามตางกมศกยภาพทจะเปน

อาชญากรไดทงสนคนจนหรอคนชนตำมปญหาทางเศรษฐกจสงไดรบการดถกมการศกษานอยครอบครว

แตกสลาย มโอกาสหรอความสามารถในการกออาชญากรรมสง ในขณะทชนชนกลางมกมสงคมทดกวา

ครอบครวอบอนไมมปญหาทางเศรษฐกจมเพอนดเปนทยอมรบของสงคมมโอกาสหรอความสามารถใน

การกระทำความผดนอยอยางไรกตามไมใชวาชนชนกลางหรอกลมทมความพรอมจะไมกระทำความผดเลย

สงนจะขนอยกบการขดเกลาทางสงคมเปนสำคญ

4.ปจจยทเกดจากสภาวะสงแวดลอม(EnvironmentalConditions)สภาพสงแวดลอมมสวนสำคญททำใหคนประกอบอาชญากรรมสภาวะสงแวดลอมทเอออำนวยตอ

การประกอบอาชญากรรมหรอเปนแหลงของอาชญากรรมเชนการสรางทประกอบธรกจทมซอกมมการสราง

ทอยอาศยแออดยดเยยดการไมจดใหมแสงสวางพอเพยงในถนนหนทางและทสาธารณะ เปนตนปจจยท

เกดจากสภาวะสงแวดลอมประกอบดวย

4.1ปจจยทางดานนเวศวทยา เชน ในยานธรกจและอตสาหกรรม อตราการเกดของอาชญากรรม

จะสงกวาทอนในชวงเวลาเดยวกนและสภาพแวดลอมใดซงอยระหวางการเปลยนแปลงของระบบเศรษฐกจ

หรอการเมอง เชนจากภาคเกษตรไปสภาคอตสาหกรรมหรอระบอบการปกครองความขดแยงของกลมบคคล

จะสงขนอาชญากรรมกจะเกดสงขนตามไปดวยเปนตน

4.2ปจจยทางดานสภาพภมอากาศ เชนในฤดรอนการเกดขนของอาชญากรรมประเภทประทษราย

ตอชวตและรางกายจะสงขน สวนในฤดหนาวอาชญากรรมประเภทประทษรายตอทรพยสนจะมากขน

เปนตน

4.3ปจจยทางดานครอบครว ครอบครวทขาดความเอาใจใสตอสมาชกในครอบครวมสวนผลกดน

ใหเกดอาชญากรรมขนมากกวาครอบครวทอบอน

4.4ปจจยทางดานเศรษฐกจ แมความไมเทาเทยมกนทางเศรษฐกจความขดแยงในผลประโยชน

ของชนชนในสงคม และความยากจนมสวนสำคญในการกอใหเกดอาชญากรรมขน แตกมไดเปนสาเหต

ใหเกดอาชญากรรมไดเสมอไป ทำใหแนวคดจากความเชอทวาอาชญากรรมเกดขนจากบคคลทยากจน

เพราะมพนฐานความแตกตางระหวางสภาพความเปนอยทางเศรษฐกจเรมเปลยนไปในตอนตนครสต-

ศตวรรษท 19 ซงเกดสภาวะเศรษฐกจตกตำทวโลกและมการประกอบอาชญากรรมในวงการธรกจการคา

ขนมากโดยเฉพาะในประเทศสหรฐอเมรกาจนสรางความเสยหายตอระบบเศรษฐกจอยางมากอนเปนทมา

ของการศกษาถงอาชญากรรมทางเศรษฐกจทกระทำโดยผมตำแหนงหนาทในสงคมอาศยโอกาสทตนมหนาท

ในตำแหนงนนกระทำความผดซงEdwinH.Sutherlandเรยกวา“White-CollarCrime”4

- อรญสวรรณบบผาหลกอาชญาวทยากรงเทพมหานครบรษทสำนกพมพไทยวฒนาพานช

จำกด2518

- ผจงจตต อธคมนนทะ สงคมวทยาวาดวยอาชญากรรมและการลงโทษ กรงเทพมหานคร

รามคำแหง2526)

ทานเขาใจหลกคดเกยวกบสาเหตปจจยทกอใหเกดอาชญากรรมลกษณะพเศษอยางไรจงอธบาย

4EdwinH.Sutherland.White-Collar Crime.N.Y.:HoltRineheartandWinton,1961,p.26.

เรองท9.2.2ผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

สาระสงเขปอาชญากรรมลกษณะพเศษสรางความเสยหายและสงผลกระทบตอสงคมในวงกวางและลกมากกวา

อาชญากรรมธรรมดาผลกระทบนยแรกของอาชญากรรมลกษณะพเศษกคอ การบอนทำลายระบบนตรฐ

ของประเทศนนๆและแสดงใหเหนวากฎหมายและระบบการบงคบใชกฎหมายของรฐนนไมมประสทธภาพ

อกตอไปกระบวนการยตธรรมไมมความหมายและสามารถตความตอไปจนถงวาการเมองและการปกครอง

ในประเทศนนลมเหลวออนแอประชาธปไตยถกบนทอนและไรประสทธภาพพลเมองในรฐไมมสทธเสรภาพ

เทาเทยมกนรวมไปถงการแสดงใหเหนวาผปกครองประเทศไมมความสามารถและไมสามารถอำนวยความ

ยตธรรมและความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสนใหกบพลเมองในรฐไดอยางทวถงและเทาเทยมกนได

อำนาจมดและอทธพลเถอนเขาแทรกแซงและมอำนาจเหนออำนาจรฐ

อาชญากรรมทเพมจำนวนมากขนแสดงใหเหนถงความสญเสยและความเสอมโทรมของสงคม

กลาวคอ จำนวนอาชญากรรมตลอดจนความสลบซบซอนของรปแบบและการทวความรนแรงมากขนของ

อาชญากรรมนำมาซงความสญเสยทงทรพยากรของประเทศทตองตกเปนเหยออาชญากรรม ตลอดจน

งบประมาณในการปองกนแกไขปญหาอาชญากรรมนอกจากน จำนวนอาชญากรทเพมมากขน เปนตวแปร

สำคญทแสดงใหเหนถงภาวะความเสอมโทรมของศลธรรมในสงคมไดเปนอยางดเนองจากจำนวนอาชญากร

ทเพมมากขนแสดงใหเหนถงกระบวนการขดเกลาทางสงคมไมมประสทธภาพ ทำใหคนในสงคมขาดสง

ยดเหนยวใจขาดความมคณธรรมจรยธรรมในการดำเนนชวตเปนสำคญ

นอกจากนอาชญากรรมลกษณะพเศษยงสงผลกระทบในดานเศรษฐกจการลงทนความนาเชอถอ

ชอเสยงและความมนคงปลอดภยของประเทศโดยรวมทงความเสยหายทสามารถวดเปนตวเงนได (Tan-

gibleDamage) และความเสยหายทมมลคามากมายมหาศาลทไมสามารถวดเปนตวเงนได (Intangible

Damage) โดยเฉพาะอาชญากรรมทางเศรษฐกจ (EconomicCrime)หรอWhite-CollarCrimeและ

องคกรอาชญากรรม(OrganizedCrime)

-วระพงษบญโญภาสอาชญากรรมทางเศรษฐกจกรงเทพมหานครสำนกพมพนตธรรม2544

-วนชยรจนวงศ และสายฝนจนทะพรม (2549)องคกรอาชญากรรม:ผลกระทบตอสงคมและ

ความมนคงและมาตรการปองกนและปราบปรามทมประสทธภาพสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย

ตลาคม)

ทานเขาใจหลกคดดานผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษอยางไรจงอธบาย

ตอนท9.3

หวเรองเรองท9.3.1วตถประสงคของการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

เรองท9.3.2ทฤษฎการปองกนอาชญากรรมลกษณะพเศษ

เรองท9.3.3กลไกและมาตรการทางกฎหมายทบงคบใชตออาชญากรรมลกษณะพเศษ

แนวคด1. อาชญากรรมลกษณะพเศษมการพฒนารปแบบวธการของการกระทำความผดอยาง

ตอเนองและตลอดเวลา ทงในดานพฤตกรรมการกระทำความผดทมการนำเทคนควธ

สมยใหมเขามาเปนเครองมอ มการดำเนนงานอยางเปนระบบและขบวนการ มความ

เกยวเนอง เชอมโยงเครอขายระหวางประเทศ มความสลบซบซอน แยบยล และ

ละเอยดออนประกอบกบตวอาชญากรเปนผทมความรความชำนาญและความเชยวชาญ

ในดานนนๆ เปนอยางด ทำใหสรางความเสยหายและกอใหเกดผลกระทบอยางรนแรง

ตอระบบเศรษฐกจ สงคมและความมนคงของประเทศ ขณะทยงมการกระทำความผด

อกจำนวนมากทไมสามารถดำเนนการสบสวนสอบสวนหรอจบกมตวผกระทำผดไดจง

จำเปนตองกำหนดวตถประสงคในการปองกนและปราบปรามไวเปนพเศษโดยการจดตง

หนวยงานและกำหนดมาตรการทางกฎหมายเฉพาะเพอบงคบใชกบอาชญากรรมลกษณะ

พเศษโดยตรง

2.ระบบงานยตธรรมของไทยจดอยในระบบงานควบคมอาชญากรรม(CrimeControlEs-

tablishment)และมแนวโนมจะกาวเขาไปสระบบงานยตธรรมทเปนระบบยอยของชมชน

(Criminal Justice as aCommunity Subsystem)มากขน เมอระบบงานยตธรรม

ของประเทศไทยไดยอมรบเอาแนวความคดในการจดทำกฎหมายและนตประเพณในการ

ดำเนนคด และในการดำเนนการกบผกระทำความผดทางอาญาจากประเทศตะวนตกมา

ประยกตใชกระบวนการทใชในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของประเทศไทย

จงตองนำเอาทฤษฎทมอยในประเทศดงกลาวนนมาใชดวยซงทฤษฎตางๆดงกลาวนจะ

สะทอนใหเหนถงอดมการณของเจาหนาททปฏบตงานอยในระบบงานยตธรรมทกระบบ

3. การกำหนดใหมกลไกและมาตรการทางกฎหมายเพอใชบงคบตออาชญากรรมลกษณะ

พเศษดวยจดตงกรมสอบสวนคดพเศษและตราพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษ

พ.ศ. 2547 ขนใชบงคบกเพอแกไขขอบกพรองในกระบวนการยตธรรมและปรบปรงให

มประสทธภาพมากขน เนองจากการระบบการสบสวนและสอบสวนเพอปองกนและ

ปราบปรามอาชญากรรมเปนหวใจสำคญของการอำนวยความยตธรรมแกประชาชน แต

ทผานมาพบวาระบบการสบสวนและสอบสวนเดมไมสามารถแกไขปญหาความบกพรอง

ในการรวบรวมพยานหลกฐานในคดบางประเภทได รวมทงวธการสบสวนและสอบสวน

ตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญายงไมเอออำนวยตอการ

แสวงหาขอเทจจรงและหลกฐานทซบซอน ทงทสงคมและปญหาอาชญากรรมไดม

การเปลยนแปลงและพฒนาไปในแบบตางๆมากมายดวยกระแสโลกาภวตนและระบบ

เทคโนโลยททนสมยสงผลใหอาชญากรรมเกดการเปลยนแปลงและมการพฒนารปแบบ

หากไมมการปรบปรงกลไกและมาตรการทางกฎหมายใหมประสทธภาพแลว ยอมเปน

การยากทจะนำตวผกระทำผดมาลงโทษและทำใหอาชญากรรมขยายตวยากแกการ

ควบคม

1.อธบายและวเคราะหวตถประสงคของการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะ

พเศษได

2.อธบายและวเคราะหทฤษฎการปองกนอาชญากรรมลกษณะพเศษได

3.อธบายและวเคราะหกลไกและมาตรการทางกฎหมายทบงคบใชตออาชญากรรมลกษณะ

พเศษได

เรองท9.3.1วตถประสงคของการปองกนและปราบปราม

สาระสงเขปเนองจากอาชญากรรมลกษณะพเศษไดสงผลกระทบตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชนความสมพนธระหวางประเทศ และความมนคงปลอดภยของประเทศอยางรายแรง ทงทางดาน

เศรษฐกจ สงคม และการเมอง การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษจงมวตถประสงค

มงเนนทจะลดและควบคมมใหอาชญากรรมลกษณะพเศษขยายตวและสรางความเสยหายตอสงคมมากขน

ทงน โดยมการสบสวนและสอบสวนเปนหวใจสำคญของการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะ

พเศษแมกระบวนการสบสวนกบสอบสวนจะมความแตกตางในวตถประสงคและวธการ แตกตองดำเนน-

การควบคกนไป ซงการปองกนและปราบปรามนน จดเปนทงมาตรการเชงรกทดำเนนการกอนการกระทำ

ความผดทางอาญาโดยใชวธการสบสวนเพอตดวงจรการเกดของอาชญากรรม และเปนทงมาตรการเชงรบ

ภายหลงมการกระทำความผดทางอาญาเกดขน โดยใชทงการสบสวนและสอบสวนเพอแสวงหาขอเทจจรง

และทราบรายละเอยดแหงการกระทำความผดตลอดจนรวบรวมพยานหลกฐานเพอพสจนความผดตามขอ

กลาวหาและเอาตวผกระทำผดเขาสกระบวนการยตธรรมทางอาญาตอไปหากการปองกนและปราบปราม

อาชญากรรมลกษณะพเศษดำเนนไปไดอยางมประสทธภาพ เปนธรรม รวดเรว และเดดขาดแลว กจะ

สามารถระงบยบยงมใหอาชญากรรมลกษณะพเศษขยายตวและสรางเครอขายอาชญากรรมไดอกตอไป

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดใน นวลจนทร ทศนชยกล อาชญากรรม (การปองกน: การ

ควบคม)กรงเทพมหานครพรทพยการพมพ2538)

ทานเขาใจหลกคดวตถประสงคของการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

อยางไรจงอธบาย

เรองท9.3.2ทฤษฎการปองกนอาชญากรรมลกษณะพเศษ

สาระสงเขประบบงานยตธรรมของประเทศไทยในปจจบนไดมการแบงแยกอำนาจหนาทกนโดยเดดขาดกลาว

คอการสบสวนการสอบสวนและการจบกม เปนหนาทของพนกงานฝายปกครองหรอตำรวจการฟองคด

และการดำเนนคดในศาลเปนหนาทของอยการและทนายความ การพจารณาพพากษาคดเปนหนาทของ

ศาล และการปฏบตตามคำพพากษาเปนหนาทของกรมคมประพฤตและกรมราชทณฑ เมอพจารณาจาก

อำนาจหนาทขององคกรตางๆทเกยวของกบระบบงานยตธรรมในปจจบนอาจแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ

คอลกษณะทเปนระบบงานควบคมอาชญากรรม(CrimeControlEstablishment)และลกษณะซงถอวา

ระบบงานยตธรรมเปนระบบยอยของชมชน(CriminalJusticeasaCommunitySubsystem)ซงรวม

เอาระบบแรกเขาไวดวย

ระบบงานควบคมอาชญากรรม (CrimeControlEstablishment) ไดแก ระบบงานทวาดวยการ

บงคบใชกฎหมายการฟองรองดำเนนคดการตอสคดการพจารณาพพากษาคดการลงโทษและการแกไข

ฟนฟผตองโทษใหกลบตนเปนพลเมองด งานตางๆดงกลาวมานสวนใหญทสดเปนงานทดำเนนการโดย

หนวยงานของรฐซงมวตถประสงคทมงตอการลงโทษผฝาฝนกฎหมายของรฐ

ระบบงานยตธรรมทเปนระบบยอยของชมชน5 (CriminalJusticeasaCommunitySubsys-

tem)หมายความวาหนวยงานตางๆในชมชนทงภาครฐและเอกชนรวมกบระบบงานควบคมอาชญากรรม

(CrimeControl Establishment) เปนระบบงานยตธรรมแบบน ซงกคอ ใหหนวยงานตางๆ เหลานน

มสวนรวมในกจกรรมตางๆ ของระบบงานยตธรรมคอ การปองกนอาชญากรรมและการลดอาชญากรรม

ยกตวอยางเชนสภานตบญญตเมอพจารณาออกกฎหมายถงแมกฎหมายนนจะไมเกยวของกบงานยตธรรม

โดยตรงกจะมผลกระทบตอการบรหารงานยตธรรมโดยทางออมหนวยงานทางบรหารอนๆเชนการศกษา

การสงคมสงเคราะหการบนเทงและการเยาวชนเปนตนมสวนสนบสนนและเปนสวนหนงของระบบงานน

วตถประสงคของระบบงานนคอการสนบสนนใหทกคนปฏบตตามกฎหมายของบานเมอง

จากระบบงานยตธรรม2ระบบทกลาวมานระบบงานยตธรรมของไทยจดอยในระบบงานควบคม

อาชญากรรม (CrimeControl Establishment) และมแนวโนมจะกาวเขาไปสระบบงานยตธรรมทเปน

ระบบยอยของ(CriminalJusticeasaCommunitySubsystem)มากขนอยางไรกตามเมอระบบงาน

ยตธรรมของประเทศไทยไดยอมรบเอาแนวความคดในการจดทำกฎหมายและนตประเพณในการดำเนนคด

และในการดำเนนการกบผกระทำความผดทางอาญาจากประเทศตะวนตกเชนองกฤษและสหรฐอเมรกามา

5 ดระบบของอเมรกนในNationalAdvisoryCommitteeonCriminalJusticeStandardsandGoals.Criminal

Justice System.Washington,D.C.:U.S.GovernmentPrintingOffice,1973,pp.257-260.

ประยกตใช กระบวนการทใชในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมของประเทศไทยตงแตการสบสวน

การสอบสวนและการจบกมผตองหามาจนถงการปฏบตตอผกระทำความผดตามคำพพากษาของศาล จง

ตองนำเอาทฤษฎทมอยในประเทศดงกลาวนนมาใชดวย ซงทฤษฎตางๆ ดงกลาวนจะสะทอนใหเหนถง

อดมการณของเจาหนาททปฏบตงานอยในระบบงานยตธรรมทกระบบประกอบดวย

1.ทฤษฎทมงตอการลงโทษ

2.ทฤษฎทมงตอการแกไขฟนฟผกระทำความผด

3.ทฤษฎทมงตอการใหชมชนเขามามสวนรวมในกระบวนการยตธรรม

4.ทฤษฎทมงตอการปองกนอาชญากรรม

ทฤษฎทมงตอการปองกนอาชญากรรม

เปนทฤษฎทมงเนนการปองกนกอนทอาชญากรรมจะเกดขนเพอมใหอาชญากรรมเกดขนหรอให

เกดขนนอยลงโดยแนวคดในการปองกนมกจะแบงออกเปน2ขนตอนคอ

(1)ขนตอนการปองกนกอนอาชญากรรมเกดขน

(2)ขนตอนการปองกนหลงจากอาชญากรรมเกดขนแลวมใหเกดตอไป

ในการปองกนอาชญากรรมทง2ขนตอนนมกจะพจารณาสาเหตของการเกดขนของอาชญากรรม

เปนหลกและเมอทราบวาอะไรเปนสาเหตของอาชญากรรมแลวกจะไดปองกนมใหอาชญากรรมเกดขนหรอ

ใหเกดขนนอยลง

ตามแนวความคดของผเชยวชาญองคการสหประชาชาตการปองกนอาชญากรรมตามสาเหตตางๆ

ดงกลาวอาจกระทำไดใน3 ระดบคอ ระดบทองถน ระดบชาต และระดบนานาชาต ในระดบทองถนและ

ระดบชาตนนผเชยวชาญไดเนนการวางแผนปองกนอาชญากรรมโดยการประสมประสานระหวางภาคตางๆ

ของหนวยงานรฐบาลและเอกชน ตลอดจนประชาชนดวย เชน ระหวางระบบการศกษา ระบบเศรษฐกจ

และอนๆโดยจะตองมการคำนงถงความสมพนธของการวางแผนแตละอยางซงจะมผลกระทบตอการวางแผน

อยางอนและเนนการวางแผนรวมกนระหวางหนวยงานยตธรรมตางๆดวยโดยมงชใหเหนความจำเปนถงการ

วางแผนการปองกนอาชญากรรมในการวางแผนพฒนาประเทศ6เชนการยายถนของประชาชนจากเขตชนบท

สเขตเมองในประเทศทกำลงพฒนามกจะทำใหความมงหวงของผอพยพเขาสเมองใหญสำเรจไดยากและทำให

ผอพยพหนไปหาการกระทำความผดเพอจะใหไดสงทตนไมสามารถจะไดโดยถกตองตามกฎหมาย ในการ

วางแผนปองกนอาชญากรรมทมสาเหตจากการอพยพนจากรายงานขององคการสหประชาชาตแสดงใหเหน

วาอาจทำใหสำเรจไดในระดบทองถนยกตวอยางประเทศสงคมนยมในยโรปตะวนออกทมอาชญากรรมสง

เนองมาจากประชาชนในเมองไมรจกกนดงนนจงไดมการดำเนนการใหประชาชนไดมโอกาสสงรจกมกคนกน

ซงมผลทำใหเกดการตดตอกนและกนจนกระทงเกด“การ ควบคม อาชญากรรม โดย อตโนมต”วธการปองกน

อาชญากรรมทำนองนถกนำไปใชหลายประเทศนอกจากนในสหรฐอเมรกาการปองกนโดยวธ“การ ออกแบบ

สภาวะ สง แวดลอม และ ความ รวม มอ ของ ประชาชน” ซงกลาวกนวาประสบความสำเรจอยางสง นอกจากน

6SixthUnitedNationsCongressonthePreventionofCrimeandtheTreatmentofOffenders.pp.8-16.

ในการวางแผนการศกษาจะตองมการประสานกบการวางแผนทางเศรษฐกจและสงคมดวย เพราะมฉะนน

ผทสำเรจการศกษาออกมาแลวไมมงานทำและจะกอใหเกดปญหาอาชญากรรมจากผทไมมงานทำเหลาน

การจดการศกษาทเหมาะสมกบสภาพความเปนจรงทางเศรษฐกจและสงคมเทานนทจะมผลตอการพฒนา

ประเทศในทางบวกและมผลตอการหยดยงอาชญากรรมในคนหนมสาวไดดวย

Johnson7นกอาชญาวทยาทมชออกทานหนง ไดเสนอแนวทางการปองกนอาชญากรรมไว2ทาง

ดวยกนคอ

1.การปองกนอาชญากรรมทมงตอบคคลซงแยกออกเปน2กรณคอ

1.1 การบงคบใชกฎหมายอาญาเพอทำใหประชาชนปฏบตตามกฎหมายโดยยบยงผทจะ

ประกอบอาชญากรรมและจบกมอาชญากรไปลงโทษ

1.2การแกไขสภาวะทางสงคมขนพนฐานและการปรบตวทไมเหมาะสมในตวบคคลซงถอกน

วาเปนทเพราะอาชญากรรม

การปองกนอาชญากรรมโดยมงตอบคคลนนยมกนมากในวงการปองกนอาชญากรรมสวนใหญจง

มทมาจาก2ทฤษฎคอทฤษฎการลงโทษเพอยบยงมาจากนกอาชญาสำนกClassicและทฤษฎแกไขฟนฟ

ผกระทำความผดมาจากนกอาชญาวทยาสำนกPositiveอยางไรกดทง2ทฤษฎดงทใชอยในระบบงาน

ยตธรรมทางอาญาในปจจบนไมอาจยบยงมใหประกอบอาชญากรรมหรอแกไขฟนฟผทถกลงโทษใหกลบตน

เปนพลเมองดไดทกคนเพราะอตราอาชญากรรมในสงคมยงคงเพมขนทงในดานปรมาณและความรนแรง

2.การปองกนอาชญากรรมทมงตอสงแวดลอมเปนการรวมเอาความสมพนธทกอยางทมอยระหวาง

บคคลและสงแวดลอมภายนอก ตลอดจนอทธพลตางๆ วธการปองกนแบบน เนนการเปลยนแปลงของ

ชมชนทกอใหเกดอาชญากรรมนกอาชญาวทยาบางทานไดหนมาเอาใจใสกบสภาวะแวดลอมในการปองกน

อาชญากรรม เชน Jeffery8 และNewman9 ไดนำเสนอทฤษฎทมงตอการปองกนโดยการแกไขปรบปรง

สงแวดลอมกอนทอาชญากรรมเกดขนเพอมใหอาชญากรรมเกดขนไดงายถงกระนนทรรศนะของ Jeffery

และNewmanกยงมความแตกตางกนตรงทวา Newman เนนทการทำใหการประกอบอาชญากรรมทำ

ไดยากยงขนโดยการปรบปรงสงแวดลอมสวนJefferyกาวไปไกลกวานนโดยพจารณาประเดนพนฐานท

เกยวกบพฤตกรรมของคนและทฤษฎการเรยนร

เทาทกลาวมาจะเหนแนวความคดในแบบของการปองกนอาชญากรรมมากมายหลายแบบและหลาย

ระดบ ซงมสวนสมพนธกน อยางไรกด การวางแผนปองกนอาชญากรรมโดยจดทำเปนโครงการปองกน

อาชญากรรมโดยตรงออกจะเปนเรองยากและไดรบความสนบสนนทางดานการเงนนอยเพราะสงทจะปองกน

7 ElmerH.Johnson.Crime, Correction and Society. 4thed.(Homewood,lllinois:TheDorseyPress,1978,

p.285.8C.RayJeffery.Crime Preention Through Environmental Design.BeveryHills:SagePublications Inc.,

1977.9 OscarNewman.Defensible Space: Crime Prevention through Urban Design.NewYork:Macmillan,

ยงไมเกดขนและผลของการปองกนตามโครงการกยากทจะคาดหมายได บางครงกมการขดแยงในระหวาง

หนวยงานตางๆทเกยวของซงทำใหการปฏบตตามโครงการปองกนอาชญากรรมไดผลไมดเทาทควร

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในประชยเปยมสมบรณ(2531)อาชญาวทยา:สหวทยาการวา

ดวยปญหาอาชญากรรมโครงการทนตำราโรงเรยนนายรอยตำรวจกรงเทพมหานครโรงพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย)

ทานเขาใจหลกคดทฤษฎการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษอยางไร

จงอธบาย

เรองท9.3.3กลไกและมาตรการทางกฎหมายทบงคบใชตอ

สาระสงเขปการคกคามของอาชญากรรมลกษณะพเศษมผลกระทบตอโครงสรางทางเศรษฐกจ สงคม ทง

ภายในประเทศและระหวางประเทศเปนอยางยงจงมความจำเปนทประเทศตางๆตองใหความรวมมอในการ

ปราบปราม สงทสำคญคอ การสรางกลไกและมาตรการทางกฎหมายเพอสบสวนสอบสวนและรวบรวม

พยานหลกฐานโดยวธพเศษเชนการดกฟง(wiretap)การใชเจาหนาทอำพราง(undercover)การสงภายใต

การควบคม (controlled delivery) การลอใหกระทำผด (entrapment) การสะกดรอยดวยเครองมอ

อเลกทรอนกส(electronicssurveillance)โดยหนวยงานบงคบใชกฎหมายทมประสทธภาพและเพมขด

ความสามารถในการบงคบใชกฎหมายลดความยงยากในการพสจนความผดใหปราศจากขอสงสยตลอดจน

คมครองสทธสวนบคคลตามกฎหมายรฐธรรมนญ

อาจกลาวไดวาแนวคดเกยวกบกลไกและมาตรการทางกฎหมายทจะบงคบใชตออาชญากรรม

ลกษณะพเศษนน มทมาจากอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะ

องคกรค.ศ. 2000 (UnitedNationsConventionAgainstTransnationalOrganizedCrime) ซง

ประเทศไทยไดรวมลงนามในอนสญญาดงกลาว นอกจากอนสญญานจะเปนกรอบแหงความรวมมอทาง

กฎหมายและเปนการกำหนดมาตรฐานระดบสากล(StandardSetting)เพอใหรฐภาคแหงอนสญญาฯได

รวมกนปราบปรามการประกอบอาชญากรรมขามชาตทมเครอขายในลกษณะเปนองคกรอาชญากรรมแลว

รฐทจะเขาเปนภาคแหงอนสญญาฯนยงมพนธกรณทจะตองดำเนนการตรวจสอบกฎหมายภายในของตน

เพอปรบปรงแกไขหรอยกรางกฎหมายขนใหมใหสอดคลองกบขอบทแหงอนสญญาฯดงกลาวสำหรบเนอหา

สาระหรอมาตรการทสำคญๆทอนสญญาฯนกำหนดใหประเทศสมาชกนำไปบญญตไวในกฎหมายภายใน

ประเทศของตนนนนอกจากการกำหนดถอยคำและนยามความหมายของคำวา “กลมอาชญากรทจดตงใน

ลกษณะองคกร”(Organizedcriminalgroup)“อาชญากรรมรายแรง”(Seriouscrime)“ทรพยสนทได

จากอาชญากรรม”(Proceedsofcrime)และกำหนดใหการกระทำหรอการดำเนนกจกรรมทผดกฎหมายของ

องคกรอาชญากรรมทมลกษณะขามชาตตลอดจนการกระทำทมลกษณะเปนการชวยเหลอสนบสนนกจกรรม

ขององคกรอาชญากรรมขามชาตไดแกการมสวนรวมในองคกรอาชญากรรมขามชาตการฟอกเงนการฉอ

ราษฎรบงหลวงการมสวนรวมของนตบคคลในองคกรอาชญากรรมและการขดขวางกระบวนการยตธรรม

เปนความผดอาญาตามกฎหมายภายในของแตละประเทศหากยงไมมบทบญญตกฎหมายดงกลาวแลว

อนสญญาฯขอ20ยงไดกำหนดมาตรการภายในของประเทศสมาชกเพอตอตานการประกอบกจกรรมของ

องคกรอาชญากรรมโดยการใชวธการสมยใหมในการสบสวนและสอบสวนดวยคอ

1.ใหรฐภาคแตละรฐดำเนนมาตรการทจำเปนและเหมาะสมเพอใหมการใชวธการจดสงภายใตการ

ควบคมทกำหนดไวในกฎหมายภายในของรฐภาคนนและการใชเทคนคการสบสวนสอบสวนพเศษอยางอน

เชนการเฝาตดตามโดยใชเครองมออเลกทรอนกสหรอการเฝาตดตามในรปแบบอนๆและการปฏบตการลบ

โดยพนกงานเจาหนาทของรฐนนภายในดนแดนของตนเพอความมงประสงคในการตอตานอาชญากรรมท

จดตงในลกษณะองคกรอยางมประสทธผล

2.รฐภาคจะไดรบการสงเสรมใหทำความตกลงหรอขอตกลงทวภาคหรอพหภาคทเหมาะสมเพอใช

เทคนคการสบสวนสอบสวนพเศษในระดบระหวางประเทศตามความตกลงหรอขอตกลงนน สอดคลองกบ

หลกการความเทาเทยมกนของอธปไตยแหงรฐและตองมการดำเนนการอยางเครงครดตามขอกำหนดของ

ความตกลงหรอขอตกลงนน

3. การใชวธการจดสงภายใตการควบคมในระดบระหวางประเทศ อาจรวมถงวธการตางๆ เชน

การสกดและอนญาตใหสนคายงคงสภาพเดม หรอมการเคลอนยายหรอสบเปลยนทงหมดหรอบางสวน

ทงนดวยความยนยอมของรฐภาคทเกยวของ

ผลของการทประเทศไทยรวมลงนามในอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตานอาชญากรรมขามชาต

ทจดตงในลกษณะองคกรค.ศ.2000ไดสงผลดแกประเทศไทยเปนอยางมากในดานกระบวนการยตธรรม

และการบงคบใชกฎหมายกลาวคอเดมเรามเพยงกฎหมายทบงคบใชแกผประกอบอาชญากรรมซงมลกษณะ

การกระทำแบบปจเจกบคคลตามปกตธรรมดาเทานนซงกฎหมายดงกลาวไมมประสทธภาพเพยงพอทจะนำ

มาบงคบใชแกการประกอบอาชญากรรมลกษณะพเศษเปนเหตใหผประกอบอาชญากรรมหลายรายสามารถ

หลดรอดจากการดำเนนคดไปได แตเมอประเทศไทยไดรวมลงนามในอนสญญาฯ และพธสารทเกยวของ

ดงกลาว ทำใหตองมการปรบปรงและยกรางกฎหมายภายในใหสอดคลองกบบทบญญตของอนสญญาฯ

ซงจะทำใหกฎหมายภายในของประเทศไทยมความเขมแขงและมประสทธภาพเพยงพอทจะบงคบแก

อาชญากรรมลกษณะพเศษได

จากแนวคดเกยวกบกลไกและมาตรการทางกฎหมายตามอนสญญาสหประชาชาตเพอตอตาน

อาชญากรรมขามชาตทจดตงในลกษณะองคกร ค.ศ. 2000 (UnitedNationsConventionAgainst

TransnationalOrganizedCrime) ดงกลาว ไดกอใหเกดหลกการสำคญในการกำหนดใหมกลไกและ

มาตรการทางกฎหมายเพอใชบงคบตออาชญากรรมลกษณะพเศษโดยเฉพาะดวยจดตงกรมสอบสวนคด

พเศษขนในสงกดกระทรวงยตธรรมและมการตราพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ. 2547 ขน

ใชบงคบ เพอแกไขขอบกพรองในกระบวนการยตธรรมและปรบปรงใหมประสทธภาพมากขน เนองจาก

ระบบการสบสวนและสอบสวนเพอปองกนและปราบปรามอาชญากรรมเปนหวใจสำคญของการอำนวยความ

ยตธรรมแกประชาชน แตทผานมาพบวา ระบบการสบสวนและสอบสวนเดมไมสามารถแกไขปญหาความ

บกพรองในการรวบรวมพยานหลกฐานในคดบางประเภทได รวมทงวธการสบสวนสอบสวนตามทบญญต

ไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญายงไมเอออำนวยตอการแสวงหาขอเทจจรงและหลกฐานท

ซบซอนทงทสงคมและปญหาอาชญากรรมไดมการเปลยนแปลงและพฒนาไปในแบบตางๆมากมายดวย

กระแสโลกาภวตนและระบบเทคโนโลยททนสมยสงผลใหอาชญากรรมเกดการเปลยนแปลงและมการพฒนา

รปแบบหากไมมการปรบปรงระบบการสบสวนสอบสวนใหมประสทธภาพแลว ยอมเปนการยากทจะนำ

ตวผกระทำผดมาลงโทษและทำใหอาชญากรรมขยายตวยากแกการควบคมและการปองกนและปราบปราม

อาชญากรรมลกษณะพเศษนจำเปนตองอาศยผเชยวชาญเฉพาะดานเปนผดำเนนการสบสวนและสอบสวน

ดงนนนอกจากการจดตงกรมสอบสวนคดพเศษเพอเปนหนวยงานทรบผดชอบโดยเฉพาะแลวยงไดกำหนด

ใหมพนกงานสอบสวนคดพเศษเจาหนาทคดพเศษและวธการสบสวนสอบสวนคดพเศษขนเพอปฏบตหนาท

ดงกลาวเปนการเฉพาะ

เนองจากการดำเนนคดอาญาของประเทศไทยใชระบบกลาวหา การปฏบตหนาทของเจาพนกงาน

เปนการดำเนนการภายใตบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาโดยการสบสวนเปนการ

แสวงหาขอเทจจรงและพยานหลกฐานของเจาพนกงาน เจาหนาทเพอรกษาความสงบเรยบรอยและเพอท

จะทราบรายละเอยดแหงความผด แตประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาไมไดกำหนดหลกเกณฑ

เงอนไขหรอแบบพธเกยวกบการสบสวนไวโดยเฉพาะ สวนการสอบสวนเปนการรวบรวมพยานหลกฐาน

และการดำเนนการทงหลายอนตามความผดทกลาวหาเพอทราบขอเทจจรงหรอพสจนความผดและเอาตว

ผทำผดมาฟองลงโทษวธการทจะใหมาซงพยานหลกฐานตองเปนพยานหลกฐานทไดมาโดยชอบดวยกฎหมาย

ไมขดตอรฐธรรมนญและสามารถรบฟงลงโทษไดอยางไรกตามทผานมากอนทจะมการจดตงกรมสอบสวน

คดพเศษและตราพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547ขนใชบงคบประเทศไทยกไดมการนำ

เทคนคการสบสวนสอบสวนพเศษบางประการมาใชเปนเครองมอในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม

บางประเภทมาในระดบหนงแลวไดแก

การดกฟงหมายถง การลกลอบดกฟงการสนทนาสอสารทางโทรศพททบคคลอนมถงกนดวย

เครองมออเลกทรอนกสโดยมไดรบความยนยอมจากคสนทนาโดยการดกฟงนนไมจำเปนจะตองดกฟงเฉพาะ

โทรศพทเทานนแตในความหมายทแทจรงการดกฟงเปนการดำเนนการเพอใหลวงรขอมลของบคคลโดยใช

เครองมออเลกทรอนกสเพอใหไดขอมลขาวสารซงสงทางสายหรอคลนแมเหลกอนๆอาจจะเปนขอมลทสงทาง

อนเทอรเนตโทรสารโทรพมพหรอการลกลอบดกฟงคลนทสงไปในอากาศเพอใหไดขอมลขาวสารเปนตน

ทผานประเทศไทยมกฎหมายทมสวนเกยวของกบการดกฟง ไดแก พระราชบญญตโทรเลขและโทรศพท

พ.ศ.2477พระราชบญญตกฎอยการศกพ.ศ.2457ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาตรา105

พระราชบญญตวทยคมนาคมพ.ศ.2498แกไขเพมเตม(ฉบบท3)พ.ศ.2535พระราชบญญตปองกนและ

ปราบปรามยาเสพตดพ.ศ. 2519 แกไขเพมเตม (ฉบบท 4)พ.ศ. 2545 และพระราชบญญตปองกนและ

ปราบปรามการฟอกเงนพ.ศ.2542แตเมอพจารณาจากบทบญญตของกฎหมายแตละฉบบตามทไดกลาวมา

ขางตนกลบพบวาไมไดใหอำนาจในการดกฟงไวชดเจนจะมกเฉพาะแตการดกฟงในเรองความผดเกยวกบ

ยาเสพตดและความผดเกยวกบการฟอกเงนเทานน สวนผลของการดกฟงการสนทนาทางโทรศพททมชอบ

ดวยกฎหมายพยานหลกฐานทไดมากเปนพยานหลกฐานทไดมาโดยมชอบ(illegalobtainedevidence)

เพราะเปนการฝาฝนบทบญญตทคมครองสทธเสรภาพของเอกชนซงจะกระทำไดภายใตเงอนไขความจำเปน

บางประการเทานน

การจดสงภายใตการควบคม(controlleddelivery)เปนการตดตามการลกลอบขนสงสงผดกฎหมาย

เชนยาเสพตดเดกผหญงอาวธสงครามและธนบตรปลอมเปนตนโดยเจาหนาทผมอำนาจโดยรวามการ

กระทำความผดเกดขนและสงทผดกฎหมายนนยงอยในการครอบครองของบคคลแตยงไมดำเนนการจบกม

เนองจากตองการใหมการนำสงผดกฎหมายดงกลาวสงใหถงมอผรบเสยกอนการจดสงภายใตการควบคม

นนเจาหนาทจะตองควบคมอยางใกลชดและมความระมดระวงอยางสงประกอบกบการพจารณาปจจยของ

บคคลพฤตการณและสภาพแวดลอมอนๆสวนวธการปฏบตนนอาจจะใหเจาหนาทอำพรางตวหรอสายลบ

หรอผทกระทำความผดเปนผถอสงของตองหาม

การอำพรางตว (Undercover) เปนการใหเจาหนาทอำพรางตวเขาไปอยในกลมของอาชญากรเพอ

รวบรวมพยานหลกฐานและทราบถงบทบาทภายในองคกรอาชญากรรมซงบางสถานการณอาจมการกระทำผด

ของเจาหนาทรวมอยดวยหรอบางกรณเจาหนาทอาจไมจำเปนตองอำพรางตวแตจะใชบคคลทถกกำหนด

(สายลบ) เขาไปอำพรางตวภายใตการควบคมของเจาหนาท ซงการใชวธการดงกลาวตองใชบคคลทมการ

รกษาความลบเปนอยางดและตองปกปดตวตนทแทจรงแตเปดตวเองใหบคคลทวไปเขาใจวาเปนบคคลอน

นอกจากนแลว ยงมบคคลอกประเภทหนงซงเรยกวา “สายขาว” จะเปนบคคลซงใหขอมลขาวสารเกยวกบ

กจกรรมความเคลอนไหวของอาชญากรรมโดยการเขารวมหรอเกยวพนกบกจกรรมอาชญากรรมนนในการ

อำพรางตวเพอใหไดเขาถงพนทเปาหมายบคคลในองคกร โดยไมเปดเผยสถานะทแทจรงนน การปฏบต

ระยะสนจะไมมความสลบซบซอนและสามารถลวงรขอมลขาวสารไดอยางรวดเรวแตการแฝงตวระยะยาว

เพอใหไดขอมลขาวสารเกยวกบระดบชนของผรวมองคกรการแบงแยกหนาทและสายการบงคบบญชานน

เจาหนาทอำพรางจำเปนตองสรางความไววางใจความเชอถอแกองคกรดงนน จงตองมการเลอกบคคลท

มความร ความสามารถปฏภาณ ไหวพรบการใชภาษาทองถน และอนๆ รวมถงการควบคมโดยเจาหนาท

ระดบสงเพอใหการดำเนนงานเปนไปอยางถกตองชอบดวยกฎหมายและปองกนอนตรายทจะเกดขนทงน

โดยจะตองมการรายงานการปฏบตตามชวงเวลาทกำหนดเพอรวบรวมพยานหลกฐาน นอกจากนผปฏบต

การอำพรางจะตองทราบสถานะของตนเองเพอมใหรวมกระทำความผดกบกลมองคกรอาชญากรรมรวมทง

การประสานกบหนวยงานอน อยางไรกตามความเสยงในการปฏบตการอำพรางนอกจากความยากลำบาก

ในการเขาไปเปนสมาชกขององคกรเพอใหไดรบความไววางใจแลวการปฏบตหนาทหากไมมบทบญญตของ

กฎหมายใหความคมครองแกเจาหนาทหรอบคคลทไดรบมอบหมายแลวยอมเปนสงทไมสามารถปฏเสธความ

รบผดทางอาญาได อกทงพยานหลกฐานทไดจากการปฏบตการอำพรางเปนการปฏบตการดวยเทคนคการ

สบสวนสอบสวนพเศษ หากไมมบทบญญตของกฎหมายใหกระทำไดโดยชอบแลวพยานหลกฐานทไดมา

กอาจมขอโตแยงในการพจารณาคดของศาลวาจะรบฟงลงโทษไดเพยงใด

การสะกดรอยดวยเครองมออเลกทรอนกส (electronic surveillance) เปนการรวบรวมพยาน

หลกฐานเกยวกบจำนวนการใชโทรศพทสถานทตดตอไปถงการใชเครองตดตามตวบคคลหรอยานพาหนะ

เพอทราบถงสถานทของบคคลทตดตาม หรอการใชเครองมออเลกทรอนกสโดยวธการตดตงกบยาน-

พาหนะเพอควบคมยานพาหนะไมใหเคลอนทหรอหยดลงเพอการตรวจคนจบกม เปนตน การใชอปกรณ

อเลกทรอนกสสำหรบการสะกดรอย ไดแก เครองตดตามการเคลอนทของสงของหรอยานพาหนะ เครอง

ถายภาพจากดาวเทยม เครองถายวดโอในการสะกดรอยตดตาม กลองถายวดโอวงจรปด เครองดกรบ

สญญาณเสยงโดยการตดตงกบเจาหนาทอำพรางหรอสายลบ เครองดกรบสญญาณเสยงโดยการตดตงใน

บานหรอรถยนต เครองดกรบสญญาณเสยงระยะไกล (เครองดดเสยง) เครองรบสญญาณเสยงประเภทท

ผานตวกลางเชนกำแพงหรอฝาผนงหองและเครองสนบสนนวธการสบสวนอนๆอยางไรกตามนอกจาก

ความเสยงของการสะกดรอยดวยเครองมออเลกทรอนกสทอาจจะถกตรวจพบการใชเครองมอไดแลวหาก

ไมมกฎหมายรองรบการปฏบตงานและการคมครองเจาหนาทยอมเปนสงทไมสามารถปฏเสธความรบผด

ทางอาญาได อกทงพยานหลกฐานทไดมาจากการใชวธการเชนนกอาจมปญหาวาชอบดวยกฎหมายหรอไม

เพราะมลกษณะทละเมดสทธสวนบคคลตามทรฐธรรมนญใหการรบรองคมครองไว

การลอใหกระทำผด(Entrapment)เปนการรวบรวมพยานหลกฐานเพอพสจนความผดของผกระทำ

ในทนททมการกระทำความผดเกดขน การลอใหกระทำผดเปนวธการลอซอโดยเจาหนาทหรอสายลบเพอ

ใหไดพยานหลกฐานจากการใชหรอการแนะนำของบคคลทเคยตดตอกบอาชญากรหรอองคกรอาชญากรรม

เปนวธทมความเสยงอนตรายและลวงละเมดบทบญญตของกฎหมายดงนนนอกจากจะตองเลอกใชบคคลท

มความรความสามารถเฉพาะตวมปฏภาณไหวพรบสามารถแกไขปญหาเฉพาะหนาเมออยในสภาวะฉกเฉน

ไดด ตองอยภายใตการควบคม และการวางแผนทรดกมแลว ยงมความจำเปนตองมมาตรการคมครอง

เจาหนาทหรอสายลบทกระทำการลอซอเพอมใหตองรบโทษดวยการนำพยานหลกฐานมาใชเพอใหศาลรบ

ฟงลงโทษนนเจาหนาทตองมความสจรตและยตธรรมไมใหเกดขอโตแยงวาพยานหลกฐานทไดรบมาไมชอบ

ดวยกฎหมาย ไมมเหตระแวงสงสย และตองเปนพยานหลกฐานทมนำหนกเพยงพอลงโทษได เนองจาก

พยานหลกฐานทไดจากการลอซอโดยเฉพาะกรณทเจาพนกงานกอใหกระทำผดนนถาถงขนาดทไปชกจงใจ

ใหคนทไมไดตงใจทจะกระทำความผดกระทำความผดเพราะทนการชกจงไมไดสามารถยกขอตอสไมตอง

รบผดได เรยกวา entrapment แตถาเจาพนกงานเพยงแตเขาไปตดตอหรอรวมกระทำความผด เพอทจะ

ใหไดมาซงพยานหลกฐานโดยผกระทำความผดไดกระทำความผดเปนประจำอยแลวไมไดเรมกระทำความ

ผดเพราะการชกชวนของเจาพนกงานผกระทำความผดจะยกขอตอสไมตองรบผด (entrapment) ไมได

อยางไรกตามการใชสายลบในการลอซอมคำพพากษาศาลฎกาทมความเหนสองแนวทางกลาวคอแนวแรก

เหนวา ตองนำสายลบผลอซอมาเปนพยานหลกฐานยนยนการกระทำมฉะนนจะลงโทษจำเลยไมได แต

แนวทสองเหนวา การทไมนำสายลบมาสบกเพอความปลอดภยของสายลบและเพอประโยชนดานการ

ปฏบตงานครงตอๆ ไปดงนน การทไมนำสายลบมาสบจงมไดทำใหพยานหลกฐานของโจทกมนำหนกลด

นอยลงไมคงรบฟงลงโทษจำเลยได นอกจากแนวทางทงสองดงกลาวแลว จำตองนำสายลบเปนพยานโดย

วธการทเรยกวา“การกนประจกษพยาน”

การใชวธการสบสวนสอบสวนพเศษยอมมผลกระทบตอสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญแตเนองจาก

สทธเสรภาพนนอยภายใตเงอนไขบางประการหรออาจถกจำกดได(qualifiedrights)ทงนตามบทบญญต

ของกฎหมายทวไป (subject toany law)หรอตามกฎหมายเฉพาะเรองบางประเภท (subject to some

laws) เชน กฎหมายเกยวกบความมนคงของรฐ เปนตน กลไกและมาตรการทางกฎหมายตางๆ ทเปน

วธการพเศษนอกเหนอจากการสบสวนตามปกตทประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาบญญตไวแมจะ

มสวนทละเมดสทธสวนบคคลเคหะสถานรางกายการสอสารและความเปนสวนตวอยบางแตการละเมด

สทธดงกลาวมไดกระทำกบบคคลทกคนทเปนสจรตชนเพราะมงประสงคบงคบใชแกบคคลทเกยวของกบ

อาชญากรรมลกษณะพเศษเพอประโยชนของสงคมโดยสวนรวมดงนนเมอกระทบกบบคคลเพยงสวนนอย

เพอรกษาประโยชนของบคคลสวนใหญในสงคมใหดำรงอยไดโดยสงบสข จงจำเปนตองกำหนดกลไกและ

มาตรการพเศษไวในกฎหมายเพอคมครองใหเจาหนาทมอำนาจกระทำไดภายใตเงอนไขการตรวจสอบ

พระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ. 2547 เปนกฎหมายวธสบญญตวาดวยขนตอนและ

กระบวนการในการดำเนนคดอาญากบคดพเศษทเพมเตมเครองมอในการสบสวนและสอบสวนคดอาญา

จากทกำหนดไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาหลายประการโดยมมตในลกษณะเปนกฎหมาย

เชงบรหารงานคด กลาวคอ เปนกฎหมายกลางทจะเปนเครองมอในการสนธกำลงและบรณาการทงภายใน

กรมสอบสวนคดพเศษและหนวยงานบงคบใชกฎหมายอนเพอปฏบตงานเชงรกตออาชญากรรมลกษณะพเศษ

โดยมาตรการทางกฎหมายทพระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ. 2547 ไดสรางวธการสบสวนและ

สอบสวนไวเพอบงคบใชตออาชญากรรมลกษณะพเศษโดยเฉพาะกลาวคอ

1.กำหนดคณสมบตพเศษของบคคลผทจะเปนพนกงานสอบสวนคดพเศษและเจาหนาทคดพเศษ

ไวเปนการเฉพาะนอกเหนอจากคณสมบตของขาราชการพลเรอนทวไปตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการ

พลเรอน เพอคดกรองใหไดบคคลทมความรความสามารถความชำนาญ และประสบการณสงมาทำหนาท

ดำเนนการเกยวกบคดพเศษ (มาตรา 15 และมาตรา 16) และเพอประโยชนในการปฏบตหนาทเกยวกบ

คดพเศษยงกำหนดใหพนกงานสอบสวนคดพเศษเปนทงพนกงานฝายปกครองหรอตำรวจชนผใหญและ

พนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา และกำหนดใหเจาหนาทคดพเศษเปนทง

พนกงานฝายปกครองหรอตำรวจและพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา(มาตรา

23)และเพอเปนหลกประกนความมอสระความยตธรรมและความโปรงใสในการปฏบตหนาทของพนกงาน

สอบสวนคดพเศษผบงคบบญชาจะมคำสงยายใหไปดำรงตำแหนงอนอนมใชการเลอนตำแหนงใหสงขนหรอ

การยายประจำปหรอเปนกรณทอยระหวางดำเนนการทางวนยหรอตกเปนจำเลยในคดอาญาทศาลประทบรบ

ฟองแลวหรอมคำสงไมเลอนขนเงนเดอนประจำปหรอลงโทษทางวนยโดยลำพงไมไดตองขอความเหนชอบ

จากคณะกรรมการพนกงานสอบสวนคดพเศษกอน(มาตรา37)

2. กำหนดชองทางในการบรณาการในการประสานการปฏบตงานเพอปองกนและปราบปรามการ

กระทำความผดเกยวกบคดพเศษระหวางหนวยงานเกยวกบการรบคำรองทกขหรอกลาวโทษการดำเนนการ

เกยวกบหมายเรยกและหมายอาญาการจบการควบคมการขงการคนหรอการปลอยชวคราวการสบสวน

การสอบสวนการเปรยบเทยบปรบ การสงมอบคดพเศษ และการดำเนนการอนเกยวกบคดอาญาระหวาง

หนวยงานของรฐทมอำนาจหนาทปองกนและปราบปรามการกระทำผดอาญาตลอดจนกำหนดขอบเขตความ

รบผดชอบของพนกงานฝายปกครองหรอตำรวจ เจาพนกงานอนของรฐกบพนกงานสอบสวนคดพเศษและ

เจาหนาทคดพเศษเพอการดำเนนการรวมกนระหวางหนวยงานทเกยวของ รวมทงการแลกเปลยนขอมล

การสนบสนนจากหนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐในการปฏบตหนาทเกยวกบคดพเศษ(มาตรา22)

3. สงใหขาราชการและลกจางของกรมสอบสวนคดพเศษผหนงผใดปฏบตหนาทเปนผชวยเหลอ

พนกงานสอบสวนหรอเจาหนาทคดพเศษเพอปฏบตงานเรองหนงเรองใดเปนการเฉพาะ โดยใหผนน

เปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายและมอำนาจหนาทเชนเดยวกบเจาหนาทคดพเศษในเรองทไดรบ

มอบหมาย(มาตรา23)

4. ใหอำนาจพนกงานสอบสวนคดพเศษ ในการเขาไปในเคหะสถานหรอสถานทใดๆ เพอการ

ตรวจคนเมอมเหตสงสยตามควรวามบคคลทมเหตสงสยวากระทำความผดทเปนคดพเศษหลบซอนอยหรอ

มทรพยสนซงมไวเปนความผดหรอไดมาโดยการกระทำความผดหรอไดใชหรอจะใชในการกระทำความผด

ทเปนคดพเศษหรอซงอาจเปนพยานหลกฐานไดโดยไมตองมหมายคน รวมถงการเขาคนในเวลากลางคน

ภายหลงพระอาทตยตกภายใตเงอนไขกรณมเหตอนควรเชอวาการเนนชากวาจะเอาหมายคนมาไดบคคลนน

จะหลบหนไปหรอทรพยสนนนจะถกโยกยาย ซกซอนทำลายหรอทำใหเปลยนสภาพไปจากเดม (มาตรา

24(1))รวมทงยดหรออายดทรพยสนทคนพบหรอทสงมาดงกลาว(มาตรา24(5))

5.ใหอำนาจพนกงานสอบสวนคดพเศษตรวจคนบคคลหรอยานพาหนะทมเหตสงสยตามสมควรวา

มทรพยสนซงมไวเปนความผดหรอไดมาโดยการกระทำความผดหรอไดใชหรอจะใชในการกระทำความผด

ทเปนคดพเศษหรออาจใชเปนพยานหลกฐานได (มาตรา 24 (2)) รวมทงยดหรออายดทรพยสนทคนพบ

หรอทสงมาดงกลาว(มาตรา24(5))

6. ใหอำนาจพนกงานสอบสวนคดพเศษในการมหนงสอสอบถามหรอเรยกใหบคคลใดๆสถาบน

การเงน สวนราชการ องคการ หรอหนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจสงเจาหนาททเกยวของมาใหถอยคำ

สงคำชแจงเปนหนงสอหรอสงบญชเอกสารหรอหลกฐานใดๆมาเพอตรวจสอบหรอเพอประกอบการพจารณา

(มาตรา24(3)(4))รวมทงยดหรออายดทรพยสนทคนพบหรอทสงมาดงกลาว(มาตรา24(5))

7. ใหอำนาจพนกงานสอบสวนคดพเศษซงไดรบอนมตจากอธบดเปนหนงสอ ในการยนคำขอฝาย

เดยวตออธบดผพพากษาศาลอาญา เพอเขาถงเอกสารหรอขอมลขาวสารอนใดซงสงทางไปรษณย โทรเลข

โทรศพทโทรสารคอมพวเตอรเครองมอหรออปกรณในการสอสารสออเลกทรอนกสหรอสอทางเทคโนโลย

สารสนเทศใดทถกใชหรออาจถกใชเพอประโยชนในการกระทำความผดทเปนคดพเศษ(มาตรา25)

8. ใหอำนาจอธบดกรมสอบสวนคดพเศษหรอผไดรบมอบหมายในการจดทำเอกสารหรอหลกฐาน

ใดขน หรอเขาไปแฝงตวในองคกรหรอกลมบคคลใด เพอประโยชนในการสบสวนสอบสวน โดยใหถอวา

เปนการกระทำโดยชอบ(มาตรา27)

9. นอกจากพนกงานสอบสวนคดพเศษจะมอำนาจในการเกบรกษาหรอมอบหมายใหผอนเปน

ผเกบรกษาของกลางแลวหากของกลางนนไมเหมาะสมทจะเกบรกษาหรอการเกบรกษาไวจะเปนภาระแก

ทางราชการอธบดมอำนาจสงใหนำของกลางนนออกขายทอดตลาดหรอนำไปใชประโยชนของทางราชการ

(มาตรา28)

10. ไดรบยกเวนไมอยภายใตบงคบกฎหมายวาดวยอาวธปน เครองกระสนปน วตถระเบด

ดอกไมเพลงและสงเทยมอาวธปนและกฎหมายวาดวยการควบคมยทธภณฑเชนเดยวกบขาราชการทหาร

และตำรวจตามกฎหมายดงกลาว(มาตรา29)

11.ใหอำนาจอธบดแตงตงบคคลหรอซงมความรความเชยวชาญเฉพาะดานเปนทปรกษาคดพเศษ

เมอมเหตจำเปนตองใชผมความรความเชยวชาญเฉพาะดานนน(มาตรา30)

12.กำหนดใหมระเบยบกระทรวงยตธรรมวาดวยคาใชจายสำหรบการสบสวนและสอบสวนคดพเศษ

และวธการเบกเงนทดรองจาย(มาตรา31)

13. สามารถรองขอใหมพนกงานอยการหรออยการทหารมาสอบสวนรวมหรอมาปฏบตหนาทรวม

เพอใหคำแนะนำและตรวจสอบพยานหลกฐานตงแตชนเรมตนการสอบสวนในคดหนงคดใดโดยเฉพาะ

(มาตรา32)

14.สรางพนกงานสอบสวนคดพเศษและเจาหนาทคดพเศษเฉพาะคดโดยเสนอใหนายกรฐมนตร

แตงตงเจาหนาทอนของรฐมาปฏบตหนาทในกรมสอบสวนคดพเศษเพอประโยชนในการสบสวนและสอบสวน

คดพเศษเรองใดเรองหนงเปนการเฉพาะ(มาตรา33)

ภายหลงกลไกการจดตงกรมสอบสวนคดพเศษและมาตรการทางกฎหมายในการบงคบใชพระราช

บญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547ตงแตวนท20มกราคมพ.ศ.2547เปนตนมาจนถงสนปพ.ศ.

2552มการรบคดพเศษทงสน575คดโดยมผลการดำเนนคดพเศษทสำคญคอ10

-คดพเศษดานยาเสพตด4คด มลคาของกลางรวม502.46ลานบาท

-คดพเศษดานสงแวดลอม40คด มลคาความเสยหายรวม3,859.02ลานบาท

-คดพเศษดานทรพยสนทางปญญา143คด มลคาความเสยหายรวม3,678.65ลานบาท

-คดพเศษดานภาษอากร79คด มลคาความเสยหายรวม107,218.213ลานบาท

-คดพเศษดานการเงนการธนาคาร44คด มลคาความเสยหายรวม41,255.14ลานบาท

-คดพเศษดานฉอโกงประชาชน38คด มลคาความเสยหายรวม4,002.93ลานบาท

-คดพเศษดานฮวประมล13คด มลคาความเสยหายรวม10,168.97ลานบาท

จะเหนไดวาเฉพาะผลการดำเนนคดทสำคญดงกลาวเพยง361คดทสามารถวดความเสยหายเปน

ตวเงนไดภายในระยะเวลา6ปไดสรางความเสยหายเปนมลคาโดยรวมกวา170,685ลานบาท(เฉลยปละ

กวา28,447ลานบาท)ซงสะทอนใหเหนถงความจำเปนทจะตองมกลไกและมาตรการทางกฎหมายเพอปองกน

และควบคมมใหอาชญากรรมพเศษขยายตวมากขน

-พระราชบญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ.2547

- อรรณพลขตจตถะณรงค รตนานกล สวฒน รงเมฆารตน รายงานสรปผลการวจย เรอง

“เทคนคการสบสวนสอบสวนพเศษ”(หวขอท11ของโครงการวจยเรอง“การพฒนากฎหมายปองกนและ

ปราบปรามองคกรอาชญากรรมขามชาต”ระยะท2)สถาบนกฎหมายอาญาสำนกงานอยการสงสด)

ทานเขาใจหลกคดของหนวยงานและมาตรการทางกฎหมายทบงคบใชตออาชญากรรมลกษณะ

พเศษอยางไรจงอธบาย

10ขอมลจากรายงานการเดนทางไปพบปะสนทนาและแลกเปลยนความคดเหนของคณะกรรมาธการการเงนการคลงการ

ธนาคารและสถาบนการเงนวฒสภาณกรมสอบสวนคดพเศษวนพธท9ธนวาคม2552

แนวตอบกจกรรมหนวยท9

ตอนท9.1ความหมายและลกษณะของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

แนวตอบกจกรรม9.1.1

อาชญากรรมคอพฤตกรรมทฝาฝนขอหามของรฐในสวนทเกยวกบกฎหมายอาญาโดยการกระทำ

หรอละเวนการกระทำใดๆซงกฎหมายบญญตหามไวเพอคมครองประโยชนสาธารณะโดยผกระทำมเจตนา

ละเมดกฎหมายอาญาหรอละเวนไมกระทำในสงทกฎหมายอาญาบงคบใหกระทำ(ทงStatutoryและcase

law)โดยไมมขอแกตวทสมเหตสมผลซงทำใหรฐตองดำเนนการลงโทษในฐานะทเปนความผด

อาชญากรรมลกษณะพเศษ มลกษณะทแตกตางไปจากอาชญากรรมพนฐาน กลาวคอ เปน

อาชญากรรมทมความสำคญและจำเปนตองไดรบความสนใจเปนกรณพเศษ เนองจากอาชญากรรมเหลาน

นอกจากจะมความละเอยดและสลบซบซอนยากแกการศกษาและการควบคมแลวยงสงผลกระทบตอระบบ

เศรษฐกจสงคมความมนคงและความปลอดภยของประเทศอยางรายแรงการควบคมอาชญากรรมลกษณะ

พเศษเหลานกระบวนการยตธรรมปกตมกไมสามารถดำเนนการไดโดยลำพง จำเปนตองอาศยผทมความร

ความเชยวชาญเฉพาะดานและมาตรการทางกฎหมายเปนพเศษตลอดจนความรวมมอและการประสานงาน

รวมกบหนวยงานอนทเกยวของทงภายในและภายนอกประเทศหรอระหวางประเทศ ซงตามพระราช-

บญญตการสอบสวนคดพเศษพ.ศ. 2547 ไดจำแนกประเภทลกษณะของคดความผดทางอาญาทจดเปน

อาชญากรรมลกษณะพเศษไว โดยพจารณาจากลกษณะความผดทางอาญาทมความซบซอนจำเปนตองใช

วธการสบสวนสอบสวนและรวบรวมพยานหลกฐานเปนพเศษความผดทางอาญาทมหรออาจมผลกระทบ

อยางรนแรงตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนความมนคงของประเทศความสมพนธ

ระหวางประเทศหรอระบบเศรษฐกจหรอการคลงของประเทศความผดทางอาญาทมลกษณะเปนการกระทำ

ความผดขามชาตทสำคญ หรอเปนการกระทำขององคกรอาชญากรรม และความผดทางอาญาทมผทรง

อทธพลทสำคญเปนตวการผใชหรอผสนบสนน

ตอนท9.2สาเหตปจจยและผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

สาเหตของการประกอบอาชญากรรมไมวาจะเปนอาชญากรรมพนฐานหรออาชญากรรมลกษณะ

พเศษเกดจากปจจยตางๆดงน

1.ปจจยทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางกายภาพ(PhysicalConditions)

2.ปจจยทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางจตใจ(MentalorPsychologicalConditions)

3.ปจจยทเกดจากสภาวะหรอเงอนไขทางสงคม(SocialConditions)

4.ปจจยทเกดจากสภาวะสงแวดลอม(EnvironmentalConditions)

ผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษคอการบอนทำลายระบบนตรฐของประเทศและแสดงให

เหนวากฎหมายและระบบการบงคบใชกฎหมายของรฐนนไมมประสทธภาพอกตอไปกระบวนการยตธรรม

ไมมความหมายและสามารถตความตอไปจนถงวาการเมองและการปกครองในประเทศนนลมเหลวออนแอ

ประชาธปไตยถกบนทอนและไรประสทธภาพพลเมองในรฐไมมสทธเสรภาพเทาเทยมกน รวมไปถงการ

แสดงใหเหนวาผปกครองประเทศไมมความสามารถและไมสามารถอำนวยความยตธรรมและความมนคง

ปลอดภยในชวตและทรพยสนใหกบพลเมองในรฐไดอยางทวถงและเทาเทยมกนไดอำนาจมดและอทธพล

เถอนเขาแทรกแซงและมอำนาจเหนออำนาจรฐนอกจากนจำนวนอาชญากรรมตลอดจนความสลบซบซอน

ของรปแบบและการทวความรนแรงมากขนของอาชญากรรมยงนำมาซงความสญเสยทงทรพยากรของประเทศ

ทตองตกเปนเหยออาชญากรรมตลอดจนงบประมาณในการปองกนแกไขปญหาอาชญากรรม

ตอนท9.3การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษจงมวตถประสงคมงเนนทจะลดและควบคม

มใหอาชญากรรมลกษณะพเศษขยายตวและสรางความเสยหายตอสงคมมากขน ซงการปองกนและปราบ-

ปรามนนจดเปนทงมาตรการเชงรกทดำเนนการกอนการกระทำความผดทางอาญาโดยใชวธการสบสวนเพอ

ตดวงจรการเกดของอาชญากรรม และเปนทงมาตรการเชงรบภายหลงมการกระทำผดอาญาเกดขนโดยใช

ทงการสบสวนและสอบสวนเพอแสวงหาขอเทจจรงและทราบรายละเอยดแหงการกระทำความผดตลอดจน

รวบรวมพยานหลกฐานเพอพสจนความผดตามขอกลาวหาและเอาตวผกระทำผดเขาสกระบวนการยตธรรม

ทางอาญาตอไป

เนองจากระบบงานยตธรรมของไทยจดอยในระบบงานควบคมอาชญากรรม (CrimeControl

Establishment) ทมแนวโนมจะกาวเขาไปสระบบงานยตธรรมทเปนระบบยอยของชมชน (Criminal

JusticeasaCommunitySubsystem)มากขนและเมอระบบงานยตธรรมของประเทศไทยไดยอมรบ

เอาแนวความคดในการจดทำกฎหมายและนตประเพณในการดำเนนคด และในการดำเนนการกบผกระทำ

ความผดทางอาญาจากประเทศตะวนตกมาประยกตใช กระบวนการทใชในการปองกนและปราบปราม

อาชญากรรมของประเทศไทยตงแตการสบสวนการสอบสวน และการจบกมผตองหามาจนถงการปฏบต

ตอผกระทำความผดตามคำพพากษาของศาล จงตองนำเอาทฤษฎทมอยในประเทศดงกลาวนนมาใชดวย

โดยทฤษฎทมงตอการปองกนอาชญากรรมเปนทฤษฎทมงเนนการปองกนกอนทอาชญากรรมจะเกดขนเพอ

มใหอาชญากรรมเกดขนหรอใหเกดขนนอยลงโดยแนวคดในการปองกนมกจะแบงออกเปน2ขนตอนคอ

ขนตอนการปองกนกอนอาชญากรรมเกดขน และขนตอนการปองกนหลงจากอาชญากรรมเกดขนแลวมให

เกดตอไปในการปองกนอาชญากรรมทง2ขนตอนนมกจะพจารณาสาเหตของการเกดขนของอาชญากรรม

การสบสวนสอบสวนเปนหวใจสำคญของการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมแตทผานมาพบวา

ระบบการสบสวนสอบสวนเดมไมสามารถแกไขปญหาความบกพรองในการรวบรวมพยานหลกฐานในคดบาง

ประเภทได รวมทงวธการสบสวนสอบสวนตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญายง

ไมเอออำนวยตอการแสวงหาขอเทจจรงและหลกฐานทซบซอนทงทสงคมและปญหาอาชญากรรมไดมการ

เปลยนแปลงและพฒนาไปในแบบตางๆมากมายดวยกระแสโลกาภวตนและระบบเทคโนโลยททนสมยสงผล

ใหอาชญากรรมเกดการเปลยนแปลงและมการพฒนารปแบบหากไมมการปรบปรงระบบการสบสวนสอบสวน

ใหมประสทธภาพแลวยอมเปนการยากทจะนำตวผกระทำผดมาลงโทษและทำใหอาชญากรรมขยายตว

ยากแกการควบคม การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษนจำเปนตองอาศยผเชยวชาญ

เฉพาะดานเปนผดำเนนการสบสวนและสอบสวน และมมาตรการทางกฎหมายเพอใชบงคบตออาชญา-

กรรมลกษณะพเศษโดยเฉพาะการจดตงกรมสอบสวนคดพเศษและการตราพระราชบญญตการสอบสวน

คดพเศษพ.ศ.2547ขนใชบงคบกเพอแกไขขอบกพรองในกระบวนการยตธรรมดงกลาวและปรบปรงใหม

ประสทธภาพมากขนโดยมลกษณะเปนกฎหมายวธสบญญตวาดวยขนตอนและกระบวนการในการดำเนนคด

อาญากบคดพเศษมการเพมเตมเครองมอในการสบสวนและสอบสวนคดอาญาจากทกำหนดไวในประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญาและมลกษณะเปนกฎหมายเชงบรหารงานคดกลาวคอเปนกฎหมายกลาง

ทจะเปนเครองมอในการสนธกำลงและบรณาการทงภายในกรมสอบสวนคดพเศษและหนวยงานบงคบใช

กฎหมายอนเพอปฏบตงานเชงรกตออาชญากรรมลกษณะพเศษ

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง“การปองกนและปราบ-

ปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ”

คำแนะนำ อานคำถามตอไปน แลวเขยนคำตอบลงในชองวางทกำหนดให นกศกษามเวลาทำแบบ

ประเมนผลตนเองชดน30นาท

1.จงอธบายความหมายและลกษณะของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

2.จงอธบายสาเหตปจจยและผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษ

3.จงอธบายการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมลกษณะพเศษ

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท9

กอนเรยนและหลงเรยน

1.ความหมายและลกษณะของอาชญากรรมลกษณะพเศษอาชญากรรมคอพฤตกรรมทฝาฝนขอหามของรฐในสวนทเกยวกบกฎหมายอาญาโดยการกระทำ

หรอละเวนการกระทำใดๆซงกฎหมายบญญตหามไวเพอคมครองประโยชนสาธารณะโดยผกระทำมเจตนา

ละเมดกฎหมายอาญาหรอละเวนไมกระทำในสงทกฎหมายอาญาบงคบใหกระทำ(ทงStatutoryและcase

law)โดยไมมขอแกตวทสมเหตสมผลซงทำใหรฐตองดำเนนการลงโทษในฐานะทเปนความผด

อาชญากรรมลกษณะพเศษ มลกษณะทแตกตางไปจากอาชญากรรมพนฐาน กลาวคอ เปน

อาชญากรรมทมความสำคญและจำเปนตองไดรบความสนใจเปนกรณพเศษ เนองจากอาชญากรรมเหลาน

นอกจากจะมความละเอยดและสลบซบซอนยากแกการศกษาและการควบคมแลวยงสงผลกระทบตอระบบ

เศรษฐกจสงคมความมนคงและความปลอดภยของประเทศอยางรายแรงการควบคมอาชญากรรมลกษณะ

พเศษเหลานกระบวนการยตธรรมปกตมกไมสามารถดำเนนการไดโดยลำพงจำเปนตองอาศยผทมความร

ความเชยวชาญเฉพาะดานและมาตรการทางกฎหมายเปนพเศษตลอดจนความรวมมอและการประสานงาน

รวมกบหนวยงานอนทเกยวของทงภายในและภายนอกประเทศหรอระหวางประเทศซงตามพระราชบญญต

การสอบสวนคดพเศษพ.ศ. 2547 ไดจำแนกประเภทลกษณะของคดความผดทางอาญาทจดเปนอาชญา-

กรรมลกษณะพเศษไว โดยพจารณาจากลกษณะความผดทางอาญาทมความซบซอนจำเปนตองใชวธการ

สบสวนสอบสวนและรวบรวมพยานหลกฐานเปนพเศษความผดทางอาญาทมหรออาจมผลกระทบอยาง

รนแรงตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนความมนคงของประเทศความสมพนธระหวาง

ประเทศหรอระบบเศรษฐกจหรอการคลงของประเทศความผดทางอาญาทมลกษณะเปนการกระทำความผด

ขามชาตทสำคญหรอเปนการกระทำขององคกรอาชญากรรม และความผดทางอาญาทมผทรงอทธพลท

สำคญเปนตวการผใชหรอผสนบสนน

2.สาเหตปจจยและผลกระทบของอาชญากรรมลกษณะพเศษสาเหตของการประกอบอาชญากรรมไมวาจะเปนอาชญากรรมพนฐานหรออาชญากรรมลกษณะ