การเขียนกวีนิพนธ์...ล กษณะบ งค บของกว...

การเขยนกวนพนธ

กวนพนธ

• กวนพนธ คอ งานเขยนประเภทรอยกรอง ซงงานประเภทนมบทบาทกบคนไทยมาตงแตอดต เพราะคนไทยมนสยรกในการกวหรอทเรยกกนวาคนไทยเปน “คนเจาบทเจากลอน”

• เมอพบสงใกลตวกมกจะพดเปนค าคลองจองและเรยงรอยถอยค าขนจนกลายเปนระเบยบแบบแผน ท าใหวรรณกรรมรอยกรองมอายยนยาว

กวนพนธ

• รปแบบของงานเขยนรอยกรองในปจจบนจะแตกตางไปจากอดต คอ เปนบทสนๆไมใชเรองขนาดยาว ใชค าเขาใจงายแตมพลงและลกซงกนใจ

• สวนเนอหาสาระจากทเปนพธการหรอสดดพระเกยรต หรอเรองราวเกยวกบความรกทพลดพราก หรอเรองราวในแนวนทาน กกลายเปนรอยกรองทมงเนนถายทอดความคดและอารมณความรสกในสงคมและวฒนธรรมแหงยคสมยมากขน

สรปความหมายของกวนพนธ

กวนพนธ (poetry) คอ งานเขยนประเภทรอยกรอง เกดจากจนตนาการทเกยวกบ

โลกและมนษยดวยการเรยงรอยถอยค าอยางมจงหวะ การเลอกสรรภาษาทสรางจนตภาพ

เพอใชแสดงออกถงความคดและความรสกอนลกซง

สรปความหมายของกวนพนธ

งานกวนพนธเปนงานเขยนทมรปแบบฉนทลกษณตามทก าหนดไวแตโบราณ และสามารถคดรปแบบขนใหมตามความคดสรางสรรคของผเขยนหรอกวแตละยคสมย

งานกวนพนธจงมการพฒนาทงรปแบบ เนอหา และความคดอยตลอดเปนระยะเวลา อนยาวนาน กวนพนธ อาจมชอเรยกไดหลายชอ เชน “บทกว” “ค าประพนธ” “บทรอยกรอง” ในอดตเรยก กลอนบาง กาพยบาง

ลกษณะบงคบของกวนพนธ

1. คณะ

2. สมผส 5. ค าเปนค าตาย

4. ค าเอก-โท

6. เสยงวรรณยกต 3. ค าครและลห

7. พยางค

9. ค าสรอย

8. ค าน า

คอ ขอก าหนดเรองจ านวนค า วรรค บาท บท เชน กาพยยาน 11 ก าหนดคณะไววา 1 บท จะม 2 บาท แตละบท จะประกอบดวย 2 วรรค วรรคแรก 5 ค า วรรคหลง 6 ค า

1. คณะ

2.1 สมผสสระ คอ ค าทใชสระตวเดยวกนหรอเสยงเดยวกน ถามตวสะกดตองอยในมาตราเดยวกน เชน รก-ศกด มด-จด เปนตน 2.2 สมผสอกษร (สมผสพยญชนะ) คอ ค าทใชพยญชนะตนตวเดยวกนหรอเสยงเดยวกน โดยไมค านงถงสระและวรรณยกต เชน เรยม-แรม-รอน, แกว-เกด-แกม เปนตน

2. สมผส

2.3 สมผสนอก เปนสมผสทสงและรบสมผสกนนอกวรรค คอ สงจากค าสดทายของวรรคหนาไปยงค าใดค าหนงในวรรคตอๆไป สมผสนอกเปนสมผสบงคบใน รอยกรองทกชนดจะขาดไมได และก าหนดใหใชแตสมผสสระเทานน

2.4 สมผสใน เปนสมผสทคลองจองกนอยภายในวรรคเดยวกน เปนสมผสไมบงคบ ถาใชจะชวยเพมความไพเราะใหแกบทรอยกรองซงมทงสมผสสระและสมผสอกษร

2. สมผส

เปนค าทบงคบใชในการแตงรอยกรองประเภทฉนทเทานน

3. ค าครและลห

คร ลห - ค าทมเสยงหนก

- ค าทกค าทมตวสะกด

- ค าทประสมกบสระเสยงยาว

- ค าทมสระอ า สระไอ สระเอา ซงถอวาเปนเสยงมตวสะกด

- ค าทมเสยงเบา

- ค าทไมมตวสะกด

- ค าทประสมกบสระเสยงสน

- ค าทใชพยญชนะตวเดยว เชน บ ณ ธ

เปนค าทบงคบใชในการแตงโคลง

4. ค าเอก-โท

ค าเอก ค าโท - ค าหรอพยางคทมรปวรรณยกตเอก เชน

วา กลาว ไม ใช

- หมายถงการใชเอกโทษดวย เชน หลา เปลยนเปน ลา, ถา เปลยนเปน ทา

- ค าตายทงหมด เชน เจบ ตาย รก

- ค าหรอพยางคทมรปวรรณยกตโท เชน แจง แลว หนา

- หมายถงพยางคทใชโทโทษดวย เชน เลน เปลยนเปน เหลน

5. ค าเปนค าตาย

ค าเปน ค าตาย - ค าทประสมดวยสระเสยงยาว เชน มา

ลา ป

- ค าทมตวสะกดในแม กง กน กม เกย เกอว เชน นารายณ จนทรแรม แพรว

- ค าทประสม อ า ไอ เอา

- ค าทประสมดวยสระเสยงสน เชน ขรขระ มะล กะป

- ค าทมตวสะกดในแมกก กด กบ เชน มาศ เอก ภพ

เสยงวรรณยกตทง 5 เสยง ไดแก เสยงสามญ เสยงเอก เสยงโท เสยงตร เสยงจตวา

เสยงวรรณยกตเปนเสยงส าคญทใชบงคบในกลอนและกาพยบางชนด

6. เสยงวรรณยกต

ตวอยางเสยงวรรณยกต ใน “กลอนแปดสภาพ” วรรคสดบ ใชไดทกเสยงวรรณยกต ควรเลยง เสยงสามญ ดวยไพเราะนอยทสด

วรรครบ นยมใชเสยง เอก โท จตวา หามใชเสยงสามญ

วรรครอง นยมใชเสยง สามญ ตร ควรเลยงเสยง เอก โท จตวา

วรรคสง นยมใชเสยง สามญ ตร ควรเลยงเสยง เอก โท จตวา

ตวอยางเสยงวรรณยกต ใน “กลอนแปด”

• เสยงทเปลงออกมาครงหนงอาจมความหมาย หรอไมมความหมายกได • ในการแตงรอยกรองถอวาพยางคคอค า • รอยกรองแตละชนดมการก าหนดพยางคไวแนนอนวาแตละวรรคจะมกพยางค

7. พยางค

• ค าทใชขนตนบทรอยกรองบางประเภท เพอบอกใหทราบวาขนเรองใหมตอนใหม หรอบอกชนดของบทรอยกรอง เชน

- กลอนสกวาใชค าวา “สกวา” ขนตน

- กลอนดอกสรอยใชค าซ าโดยมค าวา

“เอย” มาคน เชน “วงเอยวงเวง”

- กลอนบทละครใชวล เชน

“เมอนน” “บดนน” “มาจะกลาวบทไป”

8. ค าน า

• เปนค าทใชตอทายวรรค ทายบาท หรอทายบทในรอยกรองประเภทโคลงและราย

• เพอเพมความไพเราะหรอท าใหความเตม นยมใหลงทายดวยค าดงน เฮย แฮ ฮา รา ฤา นา นอ พอ แม พ เอย ฯลฯ เชน แลแม พเอย เรยมฤๅ

9. ค าสรอย

ตวอยางการใชค าสรอยในโคลงสสภาพ

วทยาศาสตรวเศษไซร สารพด จรงฤๅ

ถอมนอตตาถนด แนวไหว

นวเคลยรวาวเศษจด เปนหนง

ถงแกมลางโลกไหม จอมมวยมนษยสมย

ประเภทของกวนพนธ

1. กาพย 2. กลอน 3. โคลง

4. ฉนท 5. ราย 6. กลอนเปลา

1. กาพย

• เปนค าประพนธทก าหนดคณะ พยางค และสมผส • มลกษณะคลายฉนทแตไมไดก าหนด คร-ลหเหมอนฉนท

• กาพยทนยมใช ไดแก กาพยยาน 11 กาพยฉบง 16 กาพยสรางคนางค 28

ตวอยางกาพยสรางคนางค 28

ตวอยาง: จากบท “เฉลมจรรโลงโมล” ใน ในเวลา ของแรค า ประโดยค า วา เปลยนแปรเปลยนแปลง เหลองดวนส าแดง แซมใบระบาย เหมอนแซมเศราโศก วปโยคเหลอหลาย รวงฟากระจาย หมใหธรณ รวงไปรวงไป รวงรอยอาลย อดตเคยสดขจ รางสนสมทม ประชมโศก เทวษรอนทว

ทนแลงระทม

• เปนรอยกรองทบงคบคณะและสมผส • ความไพเราะของกลอนอยทสมผสนอก สมผสใน ซงมทงสมผสสระและสมผสอกษร • ตองค านงถงเสยงของค าลงทายวรรคแตละวรรคในบทกลอน • กลอนทนยมใช ไดแก กลอน 8, กลอน 6, กลอน 4

2. กลอน

ตวอยางกลอน 8

ตวอยาง ในบท “เดอนดบในดวงตา” ใน ค าหยาด ของเนาวรตน พงษไพบลย ใหคดถงเพยงใดใจจะขาด กมอาจไปตามความคดถง

หามมาหาแตอยาหามความคะนง จะดอดงโดยถอยรอยร าพน

.............................................. ........................................

รทงรวารกจกใหทกข ใจยงรกเราหลอกใหบอกเขา

ชางไมเขดหรอไรนะใจเรา เขามเจาของแลวในแววตา

• เปนรอยกรองทมระเบยบเรยงถอยค าเขาคณะ มก าหนดค าเอก ค าโท และสมผส เปนส าคญ

• โคลงทนยมใช ไดแก โคลงสสภาพ โคลงกระท และโคลงดนบาทกญชร

3. โคลง

• ตวอยาง ในบท “บนทก” ใน บางกอกแกวก าศรวล ขององคาร กลยาณพงศ วนหนงรบขาวสาร สลดจตร คอแมเสยชวต ปวยไข สอนใจเรงฉกคด ไตรลกษณ อนพระพทธเจาได เปลงไวสจจธรรม ฯ กรรมเกาเหตหามสราง ผลสนอง ไหลหลงอสสชลนอง ตราบมวย ชพกวนเปนของ นรกอน ดงฤๅ แรงแตพษรายดวย เรารอนผอนไฉน ฯ

ตวอยางโคลงสสภาพ

• เปนบทรอยกรองทมระเบยบบงคบ คร-ลห เปนส าคญและบงคบคณะ พยางค และสมผส

• ฉนทเปนรอยกรองทแตงยาก อานยาก ปจจบนไมปรากฏวามผใดแตฉนทเปนเรองราวเหมอนในอดต จะมเพยงบทสนๆ

• ฉนททนยมใช ไดแก อนทรวเชยรฉนท 11, วสตดลกฉนท 14, สททลวกกฬตฉนท 19

4. ฉนท

ตวอยางฉนทมความสมพนธกบเนอหา

• วสตดลกฉนท 14 เหมาะส าหรบเนอหาในเชงพรรณนาความงดงามของสงตาง ๆ เชน ชมบารมพระมหากษตรย ชมพระบรมมหาราชวง ชมบานเมอง วดวาอาราม ชมธรรมชาต ชมความงามของสตร และค าฉนทนนบวามความไพเราะทสดและมกใชในการแตงเกยวกบบทโศก

• สททลวกกฬตฉนท 19 เหมาะกบเนอหาทเปนบทอาศรวาท บทไหวคร ท เรยกวา บทประณามพจน หรอจะกลาวถงบคคลและสงศกดสทธหรอบทสดดตาง ๆ

• มาณวกฉนท เหมาะส าหรบเนอความทสนกสนาน ราเรง ตนเตน เราใจ ผจญภย ผาดโผน

• กวนพนธสมยใหมจะปรบเปลยนลลาของฉนทกบเนอหาทสอดคลองกบสงคมและวฒนธรรมในปจจบนมากยงขน

• ดงตวอยาง กวไทยสมยใหมน าลลาของวสนตดลกฉนท 14 มาแสดงค าคร าครวญเพอสอถงความเศราโศกของชวตเดกทตองพลดพรากจากบาน เนองมาจากการขาดไรปจจยพนฐานในการด ารงชวต ใน วนวยในชวต ของคมทวน คนธน ความวา

เดกนอยพเนจรขนด กลสตวกระเซงเดน

เกดมาอนาถ(ะ)และเผชญ วปโยคบหยดเหน

วยเรยนมเรยนเพราะธนะไร ผวจะไขวกล าเคญ

เรยนหวและโหดประลประเดน อวชานะชมชม

• เปนรอยกรองทบงคบคณะ สมผส พยางค ค าเอกและค าโทดวย • การแตงรายจะแตงยาวเทาไรกไดเพยงแตใหมสมผสทกวรรคและจบลงตามขอบงคบ • ค าประพนธประเภทรายมกใชในการเลาเรองราวและใหรายละเอยดเปนส าคญ • รายมอย 4 ชนด คอ รายโบราณ รายสภาพ รายดนและรายยาว

5. ราย

ยอดอาคารสงระดบ ใกลใกลกบโพยมกวาง ทาเวงวางโดยรอบ โดดเดนตอบหาวหน ทาลมบนทกกระแส ทาลมแปรรอนเยน วหคเหนสะดงปก รบบนหลกเตมตระหนก ดวยสะทกสะทานสถาน ยอดอาคารคงมน ไมประหวนเพลงอาทตย จวนเทยงฤทธรอนกลา อบอาวฟาคมหนต เทยงทงนนงสงบ ราวไมสยบยอมระยอ ทรหดตอรอนแสลง ส าแดงทรงเปนศร ตรงปฐพเสถยรสถต ราวรงสฤษฏมาพเศษ ใจกลางเขตนครเจรญ

ตวอยาง ในบท “มหามหรสพ” ใน ในเวลา ของแรค า ประโดยค า ความวา

ตวอยางโคลงรายยาว

• กลอนเปลา เปนบทกวทไรสมผสและฉนทลกษณ มลกษณะคลายรอยแกว • โดดเดนในดานเสยงของค าและจงหวะทลงตว • ผเขยนรนใหมนยมกลอนเปลา เพราะสามารถแสดงอารมณความรสก สอความคด และความหมายทแทจรงของชวตอยางไมมขอบเขตจ ากดซงเหมาะกบสภาพของโลกปจจบน

6. กลอนเปลา

ขอสงเกต

• การเขยนกลอนเปลาจะเขยนเปนวรรคๆวรรคละบรรทด • บทหนงจะมกวรรคกได • ผเขยนจะเนนทความคด ค าทสอนนมกจะแฝงความหมายโดยนยไว

6. กลอนเปลา

ตวอยางกลอนเปลา กลอนเปลาทชอวา “ลวงหนา” ของ ละไมมาด ค าฉว ความวา ดอกไมโรยแลว รวงหลดจากกง ทงกลบกบใบหญา ดอกไมรเวลา ไมคอยทาใหใครบอก แมตนทผลดอก กไมออกปากถามใหเขลา

การสรางสรรคกวนพนธ: การปรงแตงเสยง ค า และความ

• กวนพนธหรอบทรอยกรองตองใชภาษาเปนวสดในการเขยน • ผเขยนจ าเปนตองเรยนรธรรมชาตของภาษาอยางถองแท และเลอกใชเสยง ค า และความเปนเครองมอในการถกรอยตวบทใหสมบรณ สามารถสงสารทางอารมณและความนกคดอนเขมขน ดงน

1. การปรงแตงเสยง

2. การปรงแตงค า

3. การปรงแตงความ

1. การปรงแตงเสยง

• ผเขยนตองใหความใสใจในเรองเสยงเปนพเศษ เพราะถอเปนหวใจของการสรางและการประเมนคากวนพนธ

• วธการสรางความงามทางเสยงทนยมมากคอ

- การเลนเสยงสมผสในมทงสมผสสระและสมผสพยญชนะ

- การเลนเสยงวรรณยกต เปนการเลนเสยงสงๆ ต าๆ คลายผนเสยงวรรณยกต ค าทเลนเสยงวรรณยกตตองม 2 หรอ 3 ค าและตองมเสยงสระและพยญชนะทายมาตราสะกดเดยวกน เชน ทองทองทอง

ตวอยางการปรงแตงเสยง

• ตวอยาง การเลนเสยงสมผสสระ

คลองบางหลวงลวงไหลไปเลยวลด ถงคลองคดน าไมคดคงรสฉ า

แตน าเนาวนนนสช า เกดจากน ามอคดขบถคลอง

สงสารปลาเปนแพแชน าพษ วปรตไปสนฟาดนหมอง

วชาการกาวเกนประเมนมอง ไมไตรตรองจองแตเหนแกตว

(กรงเทพทราวด จารกไวในปท 200 แหงกรงรตนโกสนทร)

ตวอยางการปรงแตงเสยง

• ตวอยาง การเลนเสยงสมผสพยญชนะ

สงคมชางเฟะฟอน เราราวรอนและลมหลง

คนฆากนตรงตรง เราจงลงบญชตาย

รนแรงและเรารอน ราวรอนเสยเหลอหลาย

เรอยเรอยและเรยงราย ไรรางกายรายลลา

(แรค า: รวมบทกวมฉนทลกษณ)

2. การปรงแตงค า

• ผเขยนตองใสใจปรงแตงถอยค าดวยความประณตพถพถน ซงตองผานกระบวนการคดกลนกรองเลอกเฟนและสรางสรรคมากเปนพเศษยงกวาภาษาสามญทใชกนอยในชวตประจ าวน แบงได 3 ประเดน

2.1 การสรรค า

2.2 การเลนค า

2.3 การซ าค าและซ าความ

• คอ การเลอกสรรค ามาเรยงรอยเปนบทกวเพอใหสอสารไดอยางมประสทธภาพสงสดตามจดมงหมายของกวหรอผเขยน

• ผเขยนควรเลอกใชค าทมความหมาย มความสมบรณในแงของการสอสาร ทงการสอภาพและสออารมณ

2.1 การสรรค า

ตวอยางการสรรค า อรารานราวแยก ยลสยบ

เอนพระองคลงทบ ทาวดน

เหนอคอคชซรอนซรบ สงเวช

วายชวาตมสดสน สฟาเสวยสวรรค

(ลลตตะเลงพาย) ชดค ากรยา ราน ราว แยก เสนอภาพของการปรแตกของกลามเนอใหเหนอยางชดเจน แมกระทงภาพพระสรระทกระตกเสอกดนในเฮอกสดทายของลมหายใจ ชวาตม เปนค าสมาส ประกอบศพท ชว กบ อาตม

• การน าค าทมรปหรอเสยงพองกนหรอใกลเคยงกนมาเลนในเชงเสยงและความหมาย แบงเปน

- การเลนค าพองรปพองเสยง

- การเลนค าหลายความหมาย

2.2 การเลนค า

• ตวอยาง การเลนค าพองรปพองเสยง ใตรมโศกโศกแสน สนดนแดนแผนน าฟา จ าไวถงชาตหนา วาเขาฆาเราทงเปน โศกเอยเคยแตเศรา โศกเสมอ พอพเผลอกละเมอ แตนอง เพชฆาตนนคอเธอ หฤโหด เราดงนกมาของ ขายแรวเสนหา

ตวอยางการเลนค า

• ตวอยาง การเลนค าหลายความหมาย

ไมเมาเหลาแลวแตเรายงเมารก สดจะหามจตคดไฉน

ถงเมาเหลาเชาสายกหายไป แตเมาใจนประจ าทกค าคน

(นราศภเขาทอง) ** “เมาเหลา” คอดมสราเมามาย ไมไดสต

** “เมารก” “เมาใจ” สอความหมายวา ลมหลงในความรก

ตวอยางการเลนค า

2.3 การซ าค าและซ าความ • การซ าค า คอ การใชค าเดยวกนกลาวซ าหลายแหงในบทกวหนงบทหรอหลายบท

การซ าค าในแงวรรณศลปมกจะซ าค าทส าคญเพอย าความทกวตองการสอสารใหหนกแนนขน

• การซ าความ คอ การใชค ามากกวาหนงค าหรอประโยคสนๆกลาวซ ากนหลายแหงในบทประพนธหนงบทหรอหลายบทกได เพอชวยสรางความชดเจนของอารมณความรสกทลกซงและชวยเนนย าสารส าคญของเรองทกวตองการน าเสนอ

ตวอยางการซ าค า • ตวอยาง ในบท “ขอทาน” ใน เจานกกว ของไพวรนทร ขาวงาม ยามจน ทนชพใช อนาถา ขอเถด ยตธรรมา มอบบาง ขอความปลอดภยครา ครองชพ ขอศกด ขอศรสราง สทธบางเถดหนอ ขอเถด อสรภาพใช ชวต ขอพบสนตภาพสถต ทวหลา ขอ ขอ ยงขอคด ขอทกข เทวษฤๅ เหนแตเงา เฝาควา คว าควางกะลาเหงา ฯ

ความรกกจกลด เมอรกหมดโปรโมชน ความรกกจกรน เมอมโปรโมชนใหมใหม แรกตาปงกน โปรโมชนกม ผานไปไมทนถงป ทเคยใหมกไม (ไมรเลยวารก, 2554, น. 13) • กวซ าความบางสวนวา “ความรกกจก...เมอ...” ซงเปนลกษณะของประโยคความรวมทมเนอความสอดคลองกน

ตวอยางการซ าความ

• การเขยนกวนพนธยงตองค านงถงการปรงแตงเนอความใหมความลกซงซงสารและอารมณ โดยอาศยเครองมอส าคญคอ

3. การปรงแตงความ

3.1 การใชภาพพจน

3.2 การใชสญลกษณ

• “ส านวนภาษารปแบบหนง เกดจากการเรยบเรยงถอยค าดวยวธการตางๆ ใหผดแผกไปจากการเรยงล าดบค าหรอความหมายของค าตามปรกต เพอใหเกดภาพหรอใหมความหมายพเศษ” (ราชบณฑตยสถาน, 2539, น. 109) อปมา อปลกษณ

อตพจน บคคลวตหรอบคลาธษฐาน

ปฏพจน ปฏทรรศน ภาวะแยง

สมมตภาวะ

3.1 การใชภาพพจน

• ภาพพจนจงเปนวธการส าคญประการหนงทผเขยนควรน ามาสรางสรรคกวนพนธ เพราะกวนพนธมความส าคญอยทอารมณความรสกทลกซงและความคดทซบซอน การแสดงออกถงสงทเปนนามธรรมเหลาน ผเขยนกวนพนธจงตองอาศยการใชภาพพจนเปนสอถายทอดอารมณและความคดใหเปนรปธรรม

• ท าใหเกดภาพในใจและเกดอารมณสะเทอนใจแกผอาน ตลอดจนน าไปสการเขาใจในสารทกวตองการน าเสนอไดอยางเดนชดยงขน

3.1 การใชภาพพจน

• การเปรยบเทยบสงหนงเหมอนอกสงหนง โดยมค าเชอมโยง เชน เหมอน ดจ ดง เชน ปาน ประหนง กล เพยง ฯลฯ

สวรรคโลกโศกสลดกาสรดไห

พระภวไนยเสดจฟามหาสวรรค

ประชาราษฎรกลายกาพราสดจาบลย ดงบตรนนเสยบดาผอาร

อปมา

• คอ การน าเอาสงทตางกน 2 สงหรอมากกวา แตมคณสมบตบางประการรวมกนมาเปรยบเทยบกน โดยเปรยบเทยบวาสงหนงเปนอกสงหนงโดยตรง มกมค าเชอมวา คอ เปน

ตวอยาง ในบท “บพการ” ใน ปณธานกว ของเนาวรตน พงษไพบลย ความวา

ใครแทนพอแมได ไปมเลยทาน คอคจนทรสรยศร สวางหลา สนทานทวปฐพ มดหมน หมองมงขวญซอนหนา นงน าตาไหล ฯ

อปลกษณ

• คอ การกลาวทเกนจรง ภาพพจนประเภทนมไดมงใหเหนภาพทเปนจรงตามตวหนงสอ แตตองการสรางพลงแหงอารมณความรสกทอยเหนอเหตผลใหผอานไดรสก ในบทกวของ เกยรตนคร ความวา จกรวาลหลงแลว น าตา ทวมทงไตรโลกา หมไห สรรพชวตมดมหา มดบอด กราบแทบพระบาทไท สงหวงทพยพมาน (พระเสดจสฟา ราษฎรลวนอาลย, 2560, น. 66)

อตพจน

• การสมมตสงไมมชวต ความคด นามธรรม หรอสตวใหมสตปญญา อารมณ หรอกรยาอาการเยยงมนษย ทงนเพอสรางความกระทบอารมณความรสกและความคดใหแกผอาน

ตวอยาง ในบท “วมานน าคาง” ใน ปณธานกว ขององคาร กลยาณพงศ

น าคางดงดกดนสะอนโศก ชลเนตรโลกวปโยคหรอไฉน

หมมนษยนอยอหงการฆาใคร ฆาพภพสบสมยสดสมานยฯ

ไมรกทะนถนอมคณคาโลก จะทกขโศกไปตราบฟาอวสาน

ยคมนษยจะสดสนมชามนาน เปนพยานเถอะสายธารทจาบลย

บคคลวตหรอบคลาธษฐาน

• การเจรจาหรอกลาวกบสงของ สถานท นามธรรม ขอคดเหน บคคลทถงแกกรรมไปแลว หรอบคคลทมไดปรากฏตวอยในทนน เสมอนวาเปนสงมชวตหรอปรากฏตวอยในทนนดวย

ตวอยางในนราศกรงเกา

แขกเตาไตเตา ตามลม ไปรา

เปนแขกไปเยอนผทม ทช

แถลงสารวาเรยมกรม ใจนก ณ แม

ใหอนงคนชร เรองรอนเรยมถวล

สมมตภาวะ

• การน าเอาค าทมความหมายไมสอดคลองกนและดเหมอนจะขดแยงกนมารวมไวดวยกน เพอใหเกดผลเปนพเศษ ตวอยาง ในบท “จารกไวในหนผา” ใน กวนพนธ ขององคาร กลยาณพงศ วา แจมจนทรเจาเขาเมฆ วเวกหวนใจไปรหาย โลกรางเอวบางนางไม จนหมนไหมในใจเรา ฯ จะโดดเดยวเปลยวจตร มผดไมดงพงเขา ตายทงยนซบเซา หงอยเหงาเปลาสนวญญาณ ฯ

ปฏพจน

• การน าเอาขอความทมองแลวจะขดกนเอง หรอไมนาจะเปนไปไดมาประสานกลมกลนกน เพอใหเกดความหมายลกซงและเปนไปได

ตวอยาง ในบท “พนธนาการใหม” ใน ฤดกาล ของไพวรนทร ขาวงาม ความวา

ปฏทรรศน

ยงกาวยงยาวนาน ยงเหมอนยงอยจ านน

พรอมพรอมทขาร เรยนไปสการเรมตน

ยงรยงอบจน ยงอบใจในทศทาง พรอมพรอมทขาคด วาชวตจะปลอยวาง ยงวางยงอางวาง ยงผกมด ยงรดใจ

ขามเสรหนง เพอจะถงพนธะใหม

วงวนมพนไป จากขอบเขตแหงเสร ขาเปนขาเจบปวด ขาราวรวดในชว ทนไดโดยดษณ ตอความเปนทจะเปน

• กลการประพนธทใชค าหรอขอความทมความหมายตรงกนขาม หรอแตกตางกนมาเทยบกนเพอใหความหมายคมชดขน

ตวอยาง ในบท “บนบาประสาใบ” ของคมทวน คนธน ความวา

โลกนรายนกดวย ความด

พบพายจนผดผ ผดเสน

ใครมทรพยยอมม มอมาก มายเฮย

ใครขาดถกบบเคน บบคนบนแขน

ภาวะแยง

• การใชภาพพจน ปฏพจน ปฏทรรศน และ ภาวะแยงมลกษณะใกลเคยงกนมาก พอจะสรปเปนตารางเพอใหเขาใจไดงายขน ดงน

ปฏพจน (oxymoron)

การใชค าทมความหมายขดแยงกนน ามาคกนไดอยางกลมกลน

ปฏทรรศน (paradox)

การใชขอความทดขดแยงกนมาประสานกลมกลน

ภาวะแยง(antithesis)

การใชค าหรอขอความทมความหมายตรงกนขามหรอแตกตางกนมาเทยบกน

• การใชสงหนงแทนอกสงหนง เปนการสรางจนตภาพซงใชรปธรรมชกน าไปสความหมายอกชนหนง สวนใหญมกจะเปนทเขาใจในสงคม เชน ใชดอกไมแทนผหญง เพราะมคณสมบตรวมกน คอความสวยงามและบอบบาง ใชราชสหแทนผมอ านาจ เพราะราชสหและผมอ านาจตางมคณสมบตรวมกนคอ

ความเกรงขาม • สญลกษณมลกษณะทเปนทงลกษณะสากลและลกษณะเฉพาะ

3.2 การใชสญลกษณ

สญลกษณทเปนลกษณะสากล

“นกพราบ” แทน

“รง” แทน

“หมอก” แทน

“ฤดใบไมผล” แทน

สนตภาพ

ความหวง ก าลงใจ

มายา อปสรรค

การเรมตนหรอความเบกบาน

สญลกษณทเปนลกษณะเฉพาะตว

• กวหรอผเขยนตองอาศยบรบทในการตความ โลกนมอยดวย มณ เดยวนา ทรายและสงอนม สวนสราง ปวงธาตต ากลางด ดลยภาพ ภาคจกรพาลมราง เพราะน าแรงไหน ฯ ภพนมใชหลา หงสทอง เดยวเลย กากเจาของครอง ชพดวย สมมตจองหอง หนชาต น ามตรแลงโลกมวย หมดสนสขศานต

ขอควรค านงถงการเขยนกวนพนธ

• การเขยนกวนพนธนน ผเขยนจ าเปนตองค านงถงองคประกอบหลายอยาง ดงน

1. ผเขยนควรค านงถงลกษณะบงคบทางฉนทลกษณ รจกประเภทของกวนพนธ

2. ผเขยนควรค านงถงจดมงหมายในการแตงวาจะใหอะไรแกผอาน เชน

- มงใหความเพลดเพลน

- มงใหสาระความร แงคดตางๆ

ขอควรค านงถงการเขยนกวนพนธ

3. ผเขยนตองวางโครงเรอง ซงประกอบไปดวย การเรมเรอง การด าเนนเรอง และการจบเรองเชนเดยวกบการเขยนงานทวๆไป ไมวาบทกวนนจะสนหรอยาว

ผเขยนจ าเปนตองรจกวธเปดเรอง-ปดเรองใหเหมาะสมโดยถอหลกวา

การเปดเรองตองเปดใหนาสนใจ เพอเราความสนใจใหผอานอยากตดตามอานตอไป

การปดเรองตองท าใหผอานประทบใจ รวมทงกระตนเราใหเกดขอคดในแงมมใดมมหนง จงควรจบดวยค าหรอความทหนกแนนและลกซงกนใจ

4. ผเขยนตองค านงถงลกษณะทางเนอหา ดงน

เนอหาเปนสากล

เนอหาเสนอมมมองแปลกใหม หรอลกซงกวาธรรมดา

เนอหาสอสะทอนความจรงอยางเทยงธรรม

เนอหาตองสรางความงอกงามในจตวญญาณของผอาน

เนอหานนตองไมลอกเลยนใคร

ขอควรค านงถงการเขยนกวนพนธ

การตงชอเรองกวนพนธ • ผเขยนตองค านงถงการตงชอเรอง ซงมแนวคดในการตงชอ ชอเปนปรศนา

ชอทฟงดหวานและคม

ชอประชดประชน

ชอมความสงาอลงการ

• เปนการตงชอเพอกระตนความอยากรอยากเหนใหผอานสนใจ

• ตวอยาง

การตงชอเรอง “อยน! อยไหน!” ในงานของไพวรนทร ขาวงาม ซงท าใหผอานอยากรวาผเขยนตองการคนหาสงใดอย

เปนการตงชอสอดคลองกบเนอความของบทกวทผเขยนตองการถามหาสนตภาพ เสรภาพ และสนทรยภาพ

ชอเปนปรศนา

• ตวอยาง

การตงชอเรองวา “ใหมไมรสด” ในงานของแรค า ประโดยค า ซงท าใหผอานอยากรวาอะไรใหม และเรองทไมรจกสนสดนนคออะไร

เปนการตงชอทเหมาะกบเนอความในบทกวทกลาวถงเรองชวตของมนษยทเปนเหมอนนองใหมในสงคมอยตลอดเวลา แมจะฝาฟนอปสรรคทางดานการศกษามาแลวกยงตองเรยนรการใชชวตใหมอยไมรสนสด

ชอเปนปรศนา (ตอ)

• การตงชอดวยถอยค าทใหความรสกทงหวาน และคมคายเปนเสนหชวนใหคดวา บทกวนนคงจะหวานไพเราะและคมคายดจชอ

• ตวอยาง

การตงชอเรองวา “ขอรก” ในงานของเนาวรตน พงษไพบลย

ซงเหมาะสมกบเนอความทกวกลาววาชวตของตนอาจอยไดไมนานจงแสดงค ารองขอความรกจากนางเพอใหตวเองไดมวนรนรมย และกวพรอมจะสละชวตใหแกนางอนเปนทรก

ชอทฟงดหวานและคม

• ตวอยาง

การตงชอเรองวา “ลมพดรวงขาว” ในงานของไพวรนทร ขาวงาม ซงเปนการตงชอเหมาะกบเนอความทกวกลาวถงภาพบรรยากาศของทงนาทมลมหนาวพดรวงขาวจนเหนเปนคลนสทองเตมผนนา และใหภาพของชาวนาก าลงกมเกยวขาว แตภาพบรรยากาศนกลบเปนภาพของทงนาทงสดทายทจะเปลยนแปลงไป ซงเปนผลจากการความแปรเปลยนของระบบเศรษฐกจ กวทมความผกพนกบวถชนบทจงพรรณนาดวยความรสกเศราและอาลยรกในทงรวงทองทจะกลายเปนสสานกวางใหญ

ชอทฟงดหวานและคม (ตอ)

• การประชดประชนอยางมศลปะเปนสงทาทายผอาน ซงกวนพนธแนวการเมองและสงคมมกจะตงชอในเชงเสยดส ประชดประชนเพอกระตนเราอารมณและความคดของผอาน

• ตวอยาง

การตงชอเรองวา “สนดานดบ” ในงานของแรค า ประโดยค า

เพอจะสอความถงการประชดประชนเสยดสพฤตกรรมของมนษยทมงหวงแตเสวยสข มความเหนแกตวเกนจะหยดได

ชอประชดประชน

• ตวอยาง

การตงชอเรองวา “ขาวยากหมากแพง” ในงานของสจตต วงษเทศ

เพอจะสอความถงปญหาของชาวนาทตองตกอยในชวงขาวยากหมากแพง แมขาวสารจะขายราคาแพงแตชาวนากลบไดรายไดจากการขายขาวในราคาถก

ชาวนายงตองทกขยากล าบากไมมอาหารทดกนเพราะหม ปลา ไก และผกมราคาแพงไปหมด ชาวนาจงหมดสทธจะซอไดแกกนผกบงรมทางกบเกลอ

ชอประชดประชน (ตอ)

• ความสงาความอลงการนนท าใหเกดความเกรงขาม ขลง และศกดสทธ • ตวอยาง การตงชอเรองวา “แกวมณแหงชวต” “พทธารมณ” “เจยระไน” ในงานขององคาร กลยาณพงศ

ชอมความสงาอลงการ

*** การตงชอกวนพนธไมวาจะเลอกแนววธใดกตาม ชอนนไมควรบอกความกระจางชดของเนอหาจนหมด

*** การหยบยกเอาวลหรอความในวรรคใดวรรคหนงของบทกวนนมาเปนชอ กเปนการชวยใหการตงชองายขน

*** ชอทดตองเปนเสมอนแกนหรอหวใจของเรองเสมอ

ขอค านงถงการตงชอเรองกวนพนธ

คณสมบตของผเขยนกวนพนธ

1. มความคดรเรมสรางสรรค

2. เปนตวของตวเอง

3.สามารถถายทอดอารมณ

4. รจกถอยค า 5.รจกเลอกประเดนมาเขยน

6. สามารถสรางความเปนเอกภาพในเนองาน

7. มประสาทสมผสทางเสยงทด

1. มความคดรเรมสรางสรรค

สามารถเขยนหรอแสดงออกทางการประพนธไดแตกตางจากกวในอดต สามารถน างานประพนธในอดตมาสรางสรรคใหมใหเขากบบรบทงานของตน

• ตวอยาง ในบท “บนทกปาแกว” ใน บางกอกแกวก าศรวล ขององคาร กลยาณพงศ ทน าโคลงสยามมานสต มาดดแปลงเพอสอความใหม ดงเปรยบเทยบเปนตาราง

บางกอกแกวก าศรวล หากฝรงยงอยยง ยนยง ไทยถอยเสมอทาสคง ชพดวย หากฝรงไมวนาศลง ลอกกาก กนเยยวขฝรงมวย หมดสนโคตรสยาม

โคลงสยามมานสต หากสยามยงอยยง ยนยง เรากเหมอนอยคง ชพดวย หากสยามพนาศลงเราอย ไดฤๅ เรากเหมอนมอดมวย หมดสนสกลไทย

สอความถงอานภาพความเปนสยามวาจะ “ยนยง” หรอ “พนาศ” ขนอยกบพลงของประเทศหรอประชาชน

สอถงวถไทยทกลายเปน “ทาส” ของวฒนธรรมตะวนตกจนสญสนความเปนไทย

2. เปนตวของตวเอง

• ผเขยนสามารถสรางสรรคบทกวโดยไมลอกเลยนหรอองรปแบบของผอน • ตวอยาง งานขององคาร กลยาณพงศ จะมลลาใชถอยค าทรนแรง มพลง เพอสะทอน เสยดส ประชดประชนดานมดของสงคมและพฤตกรรมอนเลวรายของคนในสงคม

• อกตวอยางหนง คอ งานของเนาวรตน พงษไพบลย จะมลลาการใชถอยค าทออนหวาน นมนวล และยดรปแบบฉนทลกษณตามขนบนยมเลนเสยงสมผสใน เนอหาสวนใหญของบทกวจะเปนเรองเกยวกบความรก การเมอง ตลอดจนปรชญาทางพทธศาสนา

• ตวอยางใน ล าน าภกระดง ขององคาร กลยาณพงศ วา

งกโลภบาอ านาจวาสนา เกงกลาแตโกงกนหลากหลาย

รกชาตบงหนานาอบอาย มากมายแลววระบรษไทย

.....................................

ชชกกลบชาตเกดใหม กนเมองไทยเสยจนบาคลง

รอยลานพนลานหวานอรอยจง ทงโคตรขาดศลธรรมจรรยา

• บท “หยด” ใน ไมรเลยวารก ของเนาวรตน พงษไพบลย วา หยดเดอนดาวมใหพราวในราตร หยดรวมใหสองหองเวหา

หยดคนวนมใหเลอนเคลอนเวลา หยดชวามใหมแมชวต

หยดทกสรรพสงไดในจกรวาล หยดบนดาลทกขสข หยดถกผด

แตมอาจหยดพกแมสกนด คอหยดคดถงเธอ...คดถงเธอ

3. สามารถถายทอดอารมณ

• กวหรอผเขยนสามารถถายทอดอารมณใหผอานเกดความสะเทอนใจหรอรวมรสกไปกบกวได

• ดงตวอยางในบท “คนขายความหวาน” ใน แรค า: รวมบทกวมฉนทลกษณ ของแรค า ประโดยค า ทพรรณนารปลกษณะและพฤตกรรมของตวละครทตองทนทกขหาบเรขายของดวยความยากล าบาก

กยเฮง, หมอฮอมลวนซอมซอ ชนเหงอเหลอพอเกนรอได หมวกสานเกาเกาอาจเขาใจ จงอบเหงอเอาไวมไหลรน เรขายความหวานทกบานชอง เหมอนขายความหมนหมองไมหมดสน ผซออาจปลมเมอดมกน แตผขายหนายลนทรองชวน กวาจะเปนน าตาลสดทกหยดหยาด ชางยากเขญเหลอคาดไดถกถวน กวาน าตาลจะเปนเงนเกนทบทวน ชางยากเขญทกสวนกระบวนการ ตองหาบหมอด าด าจนค าคลอย หาบอยางเลอนลอยทกหยอมยาน ขมชวตเหลอขมขมน าตาล ขมความหวานเหลอลนจนหวนกลว

4. รจกถอยค า

• ผเขยนตองมความรมรวยทางภาษาหรอมคลงค าศพทมาก สามารถเลอกค ามาใชแตงกวนพนธใหตรงกบความหมายและความรสกไดเปนอยางด เชน

- ค าเรยก “ผหญง” กวสามารถเลอกใชค าเรยกวา เยาวมาลย ดวงสมร ยอดสรอย เนอนวล สายสวาท

- ค าวา “น า” กวสามารถเลอกใชค าเรยกวา ชลธาร มหรรณพ อทก สนธ ละหาน

• ดงความในบท “พลาปพไรครวญ” ใน ในเวลา ของแรค า ประโดยค า วา เปลยวจตจ าเจเอกา อบเฉาเหยาอรา เปลยวเปลาเหงาหมองครองวย เปลาวางรางการงานใด เปลาเปลองคดไป อางวางอารมณจมคะนง คดเลหเสนหาตราตรง ระก าร าพง วงเวงวาเหวเสนหลวง คดอดตขนขมระทมทวง ช าชอกยอกทรวง เจบอดตล าดบอประมาณ

5. รจกเลอกประเดนมาเขยน

• ผเขยนตองมมมมองภาพชวตทแปลกแตกตางไปจากคนธรรมดา สามารถเลอกน าเอา สงแวดลอมรอบตวทเกดจากการสงเกตมาเปนประเดนในการเขยนได

• ผเขยนตองสรางสรรคงานกวใหเกดความสอดคลองกลมกลนกนหรอเกดความเปน อนหนงอนเดยวกนของรปแบบและเนอหา

6. สามารถสรางความเปนเอกภาพในเนองาน

7. มประสาทสมผสทางเสยงทด

• ผเขยนกวตอง รจกจงหวะ รเสยงสงต าหรอเสยงวรรณยกต รน าหนกเสยงของค า • ซงการเขยนบทกวใหมความไพเราะสามารถฝกฝนไดจากการอานออกเสยงและสงเกตลลาจงหวะสมผสทสงและรบกนวาม “เสยงเสนาะ” หรอไม เพอจะไดขดเกลาถอยค าใหสละสลวยยงขน

คณคาของกวนพนธ

แมในปจจบนกวนพนธจะไดรบความนยมนอยกวางานเขยนประเภทรอยแกว แต กวนพนธชนดกใหคณคาตอผอานหลายประการ คอ 1. ชวยใหเขาใจผอน การอานกวนพนธจะชวยใหผอานรบรอารมณความรสกของ มนษยทมทงรก โกรธ เกลยดชง เศรา เหนอกเหนใจ อนจะน าไปสความเขาใจตนเอง และเขาใจปญหาของผอนไดงาย

คณคาของกวนพนธ

2. ชวยใหเกดความคด การอานกวนพนธจะท าใหผอานเหนสาระส าคญของเรองหรอ ความคดเหนของกวทมตอสงคม ธรรมชาต การเมอง ชวต ตลอดจนพทธธรรม กวนพนธ จงชวยเสรมสรางสตปญญาใหกบผอานดวย 3. ชวยสรางจนตนาการ สงหนงทผแตงกวนพนธแสดงออกคอ จนตนาการ ในบทกว จงชวยชใหผอานสงเกตในสงทไมเคยเหนหรอมองขามไป และไดคดในสงทไมเคยนกถงมา กอน บทกวจงชวยเสรมสรางจนตนาการและชวยยกระดบจตใจของผอานไดอยางด

4. ชวยใหเกดความเพลดเพลน กวนพนธท าใหผอานไดพบบรรยากาศทแปลกใหม ซง ชวยใหเกดความเพลดเพลนและผอนคลายความตงเครยดภายในจตใจไดเปนอยางด 5. ชวยใหรคณคาของวรรณศลปไทย กวหรอผแตงมกจะแสดงฝมอในการสรางสรรค บทกวดวยกลวธทางวรรณศลปทง ตามแบบแผนหรอขนบนยม

การสรางสรรคผลงานอนเปนลกษณะเฉพาะโดยไมทงรากเหงาทางวรรณศลปของไทย

การค านงการเลอกใชค ามาสรางความงามทางเสยง

คณคาของกวนพนธ

ดงนนผอานจะไดเรยนรและซมซบกลวธทางวรรณศลปของไทยจนรคณคาและเกด ความหวงแหนตอภมปญญาของกวไทยทสงสมมาอยางยาวนาน หรออาจสรปไดวากวนพนธทมคณคาตองมความสมบรณดวยหลก 3 ประการ คอ

มความคดดคอ มการแสดงความคดออกมาด

กระตนเราอารมณความรสกของผอาน

มความไพเราะท าใหเกดผลทางสนทรยภาพ

แนวคดส าคญในกวนพนธ

• กวนพนธเกดขนจากผสรางงานทเรยกวากวหรอนกประพนธ • ซงมคณสมบตคอ เปนผมความรอบรจากการสงเกต คนควา ศกษาเรยนรหรอเปนผท สงสมประสบการณชวตจนสามารถใชภาษามาถายทอดความร ความคด และอารมณ ความรสกทลกซงของตนทมตอโลกและชวตไดอยางมชนเชงทางศลปะ

• กวในฐานะเปนสวนหนงของสงคมยอมไดรบอทธพลในการรบรตความปรากฏการณตางๆ ทงทางสงคม วฒนธรรม สงแวดลอม เศรษฐกจ การเมอง และสอ “สาร” ความคดเหลานผสานกบการถายทอดอารมณความรสกสะเทอนใจเพอชใหเหนปญหาของมนษยและสงคมทเปลยนแปลงไปตามบรบทแหงยคสมย

• การอานกวนพนธจงท าใหผอานเขาใจความคดของกวและเขาใจอารมณความรสกของมนษย ตลอดจนมองเหนปญหาหรอสภาพการณของสงคมทเปลยนแปลงไป

แนวคดส าคญในกวนพนธ

แนวคดส าคญในกวนพนธ

1. แนวคดเกยวกบสงคมและวฒนธรรม

2. แนวคดเกยวกบธรรมชาต

3. แนวคดเกยวกบการเมองการปกครอง

4. แนวคดเกยวกบพทธธรรม

1. แนวคดเกยวกบสงคมและวฒนธรรม

• การเปลยนแปลงทางสงคมและวฒนธรรมในรอบหลายปทผานมา ประเทศไทยตองปรบตวตามโลกตะวนตกโดยรบเอา “ภมปญญาใหม” เขามาเปลยนแปลงวถชวตเพอให “ทนสมย” เทาเทยมนานาอารยประเทศตามมาตรฐานของชาวตะวนตก

• โดยการจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตขน ซงใหความส าคญในการพฒนาอตสาหกรรมเปนอนดบหนง เพอสนบสนนความเตบโตทางเศรษฐกจ สวนนโยบายดานการเมองและสงแวดลอมไดใหความส าคญในอนดบรองลงมา

• การพฒนาประเทศใหทนสมยเพอใหเปนทยอมรบนบถอนนเปนปจจยหนงทน าไปสการเปลยนแปลงของสงคม และไดสงผลกระทบตอระบบคณคาของวฒนธรรมไทยดงเดม ซงปรากฏการณดงกลาวยงคงเกดขนในปจจบน

• กวในฐานะเปนสวนหนงของสงคมไดรบรและตความปรากฏการณดงกลาวโดยการถายทอดมมมองความคดอารมณความรสกทลกซงผานบทกว

1. แนวคดเกยวกบสงคมและวฒนธรรม

การพฒนาสการเปลยนแปลงทางสงคม

ตวอยางใน ขางคลองคนนายาว กระบวนท 1 ของเนาวรตน พงษไพบลย วา

สนแมใหญนาใหญกยายแยก ทละแปลงเปลยนแปลกเปนรนรน

คนใหมใหมมากมายชลมน ทงโรงงานควนกรนกตงโรง

บานจดสรรรานคากมาถง รถตะบงแลวตะบนควนโขมง

พอกบแมจากนามาอยโยง ชวตโคลงเคลงเคลอนเหมอนเรอลอย

การพฒนาสความหลงลมวฒนธรรมไทย

ตวอยางในบท “มกราคม: ซมซานสงความสข” ใน นราศ 12 เดอน ฉบบไพร ของสจตต วงษเทศ วา เถลงศกมกราคมมาถง เปนเดอนซงสรางรสนยมสญ ทรพยทสะสมไวไดมากมน เอามาทนทงขวางอยางมากมาย ทงทจนขนแคนถงแสนเขญ กมาเนนกนปปนจนเสยหาย ตางซอหาสาระพนอนตราย เศรษฐกจกรอบตายกนเดอนน

แยงกนสง ส.ค.ส. ขอความสข แตคนสงแสนทกขเพราะเปนหน ครนไมสงกไมไดเหมอนไมด ธรรมเนยมสรางมาอยางนจงท าไป ......................................... ............................................... ธรรมเนยมสอนงสมมานมนาน ตองซมซานเสรมตามสงคม

เอาฝรงเขามาเนนกนเปนฝรง ไมยบยงสบเสาะความเหมาะสม

ความเหลอมล าทางสงคมในกระแสการพฒนา ดงตวอยางใน พอสอนลก ของเนาวรตน พงษไพบลย วา ทคนท าตร าตรากอยดกดาน ไมอาจตงมาตรฐานการขายได เปนผซอก าหนดทกบทไป ชาวนาไรไรหลกจกประกน คนก ารวงแตมไดก าไรดวย กนขาวสวยแตไมชวยใหสวยสวรรค ขาวเปลอกปอนปากยกษตกตวงตน ยกษมารมนก าชะตาผนาชน ................................................. ............................................. จงทกนถนเกาเคยเคราครอง เขาเอาเงนมากองกตองขาย ทตกบเปลยนเปนทตกอลฟกราย บานจดสรรเรยงรายขยายเมอง เคยก ารวงกรานกร ามาก าเหลก โรงงานใหญใจเลกมนเศกเครอง เอาคนเปนสายพานเปนฟนเฟอง นคอเรองขนขมสงคมไทย

ความตกต าทางจตวญญาณของมนษย (การลมหลงในกระแสวตถนยม) ตวอยางในบท “โฉนดของฉนอยปรโลก” ใน บางกอกแกวก าศรวล ขององคาร กลยาณพงศ วา วหคเหนหาวบเชาซอฟา มจฉามเชาน าอยาสงสย แตมนษยสามญในเมองไทย นายทนใหญขดเลอดทกนาท ฯ ตองเชาดนกนเดนเชนหม คดครยงจงหรดผ ยายบานแสบแทบทกเดอนป ไมมทดนทรพยสนตนเอง ฯ คานยมยงใหญคอเงนทอง หยงผยองยดเงนชวโฉงเฉง รอนพษเศรษฐกจหมนอลเวง ขมเหงชวตอยนจนรนดร ฯ สะดงตนขนขมบรมอปสรรค ทกขหนกทงตนและหลบฝน โลกนมโฉนดทานทงนน โฉนดฉนอยปรโลกโชคทมฬ ฯ

2. แนวคดเกยวกบธรรมชาต • ในกวนพนธสวนใหญกวจะสอแนวคดเกยวกบความสมพนธระหวางมนษยกบธรรมชาตในฐานะทมนษยเปนสวนหนงของธรรมชาต โดยจะสอสารวา

- ธรรมชาตมความยงใหญและมอทธพลตอการด ารงชวตของมนษย - มนษยใชทรพยากรธรรมชาตอยางฟมเฟอยหรอสรางผลกระทบตอธรรมชาต - การเปนสอแสดงความจรงใหมนษยไดเรยนรถงกฎธรรมชาตผานความเสอมสลายของธรรมชาตทเปลยนแปลงไป ดงน

ธรรมชาตมอ านาจเหนอมนษย ดงตวอยางในบท “บทเพลงแหงปศาจ” ใน ค าหยาด ของเนาวรตน พงษไพบลย วา เสยงโหยเสยงไหม คอเสยงผทวโหวย สมโภชองโอดโอย ลอลมหนาวระราวรก นครจะไดยาก และบางจากจะไดทกข ปากพนงจะสนก ตะลมพกจะเปนวง ลมบาทรหวล ชะเลครวญสะพดคลง เพลงพลานบนดาลดง ประเลงฟาและฟากดน พนองผองเพอนเอย แลสเหวยดาวทกษณ ละโหยละไหยน ประหนงเปรตทเรศไทย

ธรรมชาตถกท าลายจากโลภจรตของมนษย

ดงตวอยาง มนษยพยายามเขามาควบคมและครอบครองธรรมชาตเพอตอบสนองความโลภของตนปรากฏใน ซบทรวงเปนสรวงสรอย ของคมทวน คนธน เหมอมองแลวหมองหมน ทวคนทวคณ โลกสวยพลนมวนสญ มหอมหวานเชนวานวน ถอสขใยถกสาป ใหเหนภาพแหงเผาพนธ พฤกษ – สตวโดนคดสรร สงเวยคนเพอผลคาว

หมอกมวสลวเมอง ทกราวเรองมเรองราว ใจเหนบจงเจบหนาว แลหดหมรหาย

ธรรมชาตสอความจรงแทของชวต

ตวอยาง กวเปรยบชวตมนษยผานความเสอมสลายของใบไม ในบท “เกวยนคร า” ใน น าพรง ของแรค า ประโดยค า ความวา บางกซดจางตางจากหม บางเหลองพอดอยเปนหยอม บางกเหลองเขมเหลองเตมตรอม บางเกอบจะพรอมยอมน าตาล

เรยรายรารางอยอยางนน หมแสงตะวนอนออนหวาน เงยบจนหงอยเหงาเงยบราวราน นงในหมอกมานหวานละไม อากาศยงชมยงอมชน เงาไมพลกฟนยงตนไหว น าคางพรางระยบยงวบไว แตไมรวงทกใบไมไหวตง

3. แนวคดเกยวกบการเมองการปกครอง

ในกวนพนธสวนใหญพบวา • กวพยายามชใหเหนความบกพรองของระบบการเมองการปกครองทไรประสทธภาพในการบรหารประเทศ

• รฐบาลมนโยบายทไมเออประโยชนตอประชาชนสวนใหญ • เจาหนาทของรฐหรอนกการเมองขาดศลธรรมในการปฏบตหนาท เหนแกอ านาจและประโยชนสขสวนตวและพวกพองมากกวาการค านงถงประโยชนสขสวนรวม

• ประชาชนชาวไทยไมมสทธและเสรภาพตามระบอบประชาธปไตยอยางแทจรง

อ านาจและผลประโยชนทางการเมอง ดงตวอยางในบท “การเมองเลนการเมอง” ใน เลนค าอ านาจ ของไพวรนทร ขาวงาม การเมองคอ ชงตอรอง ผลประโยชน? การเมองคอ โลภหลงโทษ โกรธแคนเขญ? การเมองคอ ความชวราย ทจ าเปน? การเมองคอ แขงคดเหน เลนเลอดเนอ? ประชาธปไตย แบบไทยไทย หลายทศวรรษ อ านาจรฐ อ านาจราษฎร รายกาจเหลอ ประวตศาสตร ชนะ-พาย ตายเปนเบอ ประชาชน ยงเปนเหยอ เพอกลกน เพอกลโกง เพอกลก สอ านาจ อดมการณ เพอชาต อาจเดอดดน เพอบานเมอง เพอประชา เพอฟาดน ค าขวญสวย อาจเพอสน แผนดนไทย

ประชาธปไตยทไมเปนธรรม

ดงตวอยาง ในบท “มถนายน: 2475 ร าลก” ใน นราศ 12 เดอนฉบบไพร ของสจตต วงษเทศ วา โอประชาธปไตยเมองไทเอย ยงไมเคยรรสความสดชน

ชางไมมจรงไมย งยน เพราะวาคนถอปนเขาไมยอม ประชาชนคนไทกใจหาย ตองถกคนสนตะพายเหมอนควายผอม บางทถกลงโทษจนโตรดตรอม ถกกนลอมความคดถกปดตา

4. แนวคดเกยวกบพทธธรรม

• กวจะแนะแนวทางใหมนษยทกคนเรยนรและเขาใจจนน าหลกธรรมค าสอนนนมาใชในทาง ปฏบตดวยตนเองเพอเปนประโยชนในการด าเนนชวตทงแกตนเองและผอน • กวยงสอแนวคดเกยวกบพทธธรรมในแงของมนษยเขาไปสมพนธกบโลกและชวตดวยกเลส ตณหาและอปทานจนกอใหเกดความทกขโศก

มนษยไมตระหนกรถงความเปนจรงของชวต

ตวอยางในบท “สนทรยแหงชวตของมนษย” ใน ปณธานกว ขององคาร กลยาณพงศ ความวา

กระจรดมรแจงธลผง คอองคอตตาตณหามหาศาล

หลงใหลตดพษอวชชาชานาน อดมการณไมมทหมายใด

อนจจานหรอคอชวต ธลนอยนดวายสายน าตาไหล

จะจอมจมวนเวรมดมามดไป ไมพบพทธเจาเศราโศกนก

กเลสตณหาทท าใหมนษยอยในหวงแหงความทกขโศก

ดงความใน ซบทรวงเปนสรวงสรอย ของคมทวน คนธน วา โลก “เยน” นนเหนยาก เพราะแรงอยากคนแผลงยง ความเศราจงเขาสง- สถตรมแสนรมรอน ดวยในหวใจนน มแรงฝนคอไฟฟอน ตณหาอทาหรณ ดงฟนเสรมใสเตมซ า

กวนพนธในนตยสาร

• กวนพนธทน าเสนอผานนตยสารจะมขนาดสนไมเกน 8 บท • มงใหเปนบทกวทกระตนเราใหใชสมองพรอมกนกบเราอารมณอนประณต เพราะบทกวของไทยแตเดมนน มกจะเราอารมณเปนสวนใหญ

• ในดานรปแบบ จะมการดดแปลงรปแบบฉนทลกษณบาง ไมเครงครดฉนทลกษณ รวมทง มการคดฉนทลกษณขนมาใหม

• สวนกลอนสภาพมค าอยระหวาง 7-9 ค า กอาจจะมค าในบางวรรค 6 ค า บางวรรค 10 ค า • บางบทกวมการใชรปแบบเพลงพนบานหรอกลอนเปลา ความไมตายตวจงเปนเสนหของบทกวไมท าใหผอานเบอ

กวนพนธในนตยสาร

• ในดานเนอหา บทกวในนตยสารมเนอเรองกวางขวาง แตมกเกยวของกบชวตและสงคมเปนสวนใหญ เชน

• เรองเกยวกบปญหาของคนในสงคมไมวาจะเปนความไมเทาเทยมกน ความยากจน ความเหนแกตว ลมหลงในวตถเงนทองตามระบบกระแสพฒนาและเศรษฐกจทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว

• เรองเกยวกบการเมอง • เรองเกยวกบศลปวฒนธรรมทเสอมสญไปเพราะถกครอบง าจากกระแสโลกตะวนตก • เรองเกยวกบธรรมชาตท งภยแลง ฝนตก น าทวม เรองเกยวกบชวตหรอสภาพการณปจจบนทเกดขนในสงคม

• ในนตยสารจะจดบทกวเปนคอลมนทมชอตางๆกน บางครงมภาพประกอบบทกวเพอเพมความนาอานขนอก

• นตยสารบางฉบบสงเสรมการเขยนบทกว โดยจดหนาส าหรบบทกวโดยเฉพาะ เพอเปนสนามใหนกเขยนหนาใหมไดแสดงฝมอในเชงกาพยกลอน และยงสงเสรมใหคนไทยไดรวมกนรกษามรดกทางวฒนธรรมไทยสบไป

กวนพนธในนตยสาร

แบบฝกหด

• ใหนกศกษารวมกลมกนแตงกวนพนธดวยรปแบบค าประพนธใดกได เชน กลอน 8, กาพย

ยาน 11, โคลงสสภาพ อยางนอย 3 บท โดยแตงใหสอดคลองกบนตยสารทจะท าดวยนะคะ

• อยาลมตงชอกวนพนธ

• อยาลมเขยนกวใหมแนวคดดวยนะคะ

ทกข เวลา

เงน

ไลน

รก

ใจ

อาหาร เทยว ขนม กน ไทย

มอถอ

สงคม วฒนธรรม อนรกษ

เฟสบค

ยากจน

ธรรมชาต กเลส สข แชร

เชคอน/ check in ลมลอง ชมรส