adıyaman şivesi

Adıyaman Türkçesi

Sevda KARADAĞ2007177108

Fatma DUMAN2007177040

M.Ö. 69-M.S. 72 Kommagene Krallığı

72-395 Roma imparatorluğu

395-670 Doğu Roma (Bizans)

670-758 Emeviler

758 - 926 Abbasiler

926- 958 Hamdaniler

958 –1114 Bizanslılar

1114 –1204 Eyyubiler

1204 –1298 Anadolu Selçuklular

1298 –1516 Memluklular

1516 –1923 Osmanlı imparatorluğu

•Adıyamanlıların kullandığı Türkiye Türkçesi’nin Adıyaman ağzı

• Yazılı hali bulunmamaktadır

• Adıyaman’nın yerel halkının bir kısmının Kürt olmasından dolayı en çok Kürtçe’denetkilenmiştir.

•Kullandıkları bazı kelimeler Kürtçe’denalınmıştır.

Kürtçe’den geçen bazı kelimeler:

Çırtikli- süslü

Kuttik- kısa boylu

Lottik- arkaya atılan tekme

Pöçcik- bir şeyin son kısmı

Pıssik- kedi

Kıncik- köşe

Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılmasıSesletim farkları:t↔d, k↔h,ğTaş- daşTat- dadGit- gedGidek- gidehTavuk- tovıhHarık-harıhBakim-bahim

Örn; Keko gideh mi?Yemeğin dadı kötüymüş.

Söz dizim:genellikle şimdiki zaman ekini kullanmazlar.

Nedon?- ne ediyorsun?

Napon?- ne yapıyorsun?

Nişlon?- ne yapıyorsun (Gölbaşı - Besni şivesi)

Sen ged ben gelom.

Yemek yiyon mı?

Seni beklom gelmon mı?

Bu çocuk hep gezor heç eve gelmor.

Soru eki: mu soru eki mı ya dönüşür.

Okula gidon mı?

Yaton mı?

Bunu satın alon mı?

Bugün çalışon mı?

Para harcon mı?

Bize gelon mı?

Soru eki: çoğullarda kullanılan mUsUnUz soru eki fiilde belirtilerek özne tekilmiş gibi mı soru eki kullanılır.

Çay içonız mı?

Akşama bize gelonız mı?

Çarşıya gidonız mı?

Yemek yiyonız mı?

Türkü dinlonız mı?

Bazı kelimelerde iki ses birden düşebilir.

Böyle- bele

Bu iş bele mi yapılır?

Öyle mi- ele mi

Sizin eve hırhız girmiş ele mi ki?

Değil- del

Bu bele del işte.

e↔ a a↔e i↔ e

Habbe- hebbe

Hasta-heste

Beraber-barabar

Hiç-heç

Değişik kullanılan bazı kelimeler:

Dürüm-dürmik

Alüminyum-alamyon

Sofra- surfa

Temmuz-tommız

Yusufçuk kuşu- üssibi kuşu

Domatez-tomatiz

Dün-düneyin

Sokak-zukak

Sebze-zebze

Kırlangıç-kelenguç

Tavuk-tovıh

Hakikaten mi?- hakkat mi?

Sahan- sehen

Kuşkana- guşgana