de ouderenzorg door een wetenschappelijke bril erik van rossum hogeschool zuyd – lector...
Post on 13-May-2015
222 Views
Preview:
TRANSCRIPT
De ouderenzorg door een wetenschappelijke bril
Erik van Rossum
Hogeschool Zuyd – lector Zorginnovaties voor kwetsbare ouderen
Universiteit Maastricht
Nursing Event 2011
Ouderen(zorg)
‘Beelden’ Zorgen over de ouderenzorg Kan onderzoek bijdragen aan noodzakelijke
verbeteringen?
- Vrijheidsbeperking in het verpleeghuis- Identificeren en ondersteunen van
kwetsbare ouderen
OUDEREN
“Er zijn teveel ouderen en dat wordt nog veel erger” (de grijze golf)
• “Ouderen zijn allemaal ziek en gebrekkig”(ouderdom komt met – veel – gebreken)
• “Ze slokken alle zorg op”
• “De zorg wordt onbetaalbaar”
Levensverwachting bij geboorte:
1900: 50 jaar
2009: 80 jaar
Levensfasen:
1.Jeugd
2.Werkzame leven
3.Extra – 3e – levensfase (ca 60e – 80e jaar)
4.Ouderdom
Percentage 65+ in Europa
Figuur 1: Vijf landen met hoogste en laagste percentage 65-plussers in EU-25, 2004 (Bron: Eurostat, 2006).
(gezonde) levensverwachting op 65-jarige leeftijd
Bron: CBS, 2009 (zie http://statline.cbs.nl)
Ergo:- Met heel veel ouderen gaat het tot op
hoge leeftijd goed
- Basisniveau van de zorg is goed
Maar:- Er zijn ook serieuze problemen
- Zonder goede maatregelen wordt het in de (nabije) toekomst echt zorgelijk
Enige trends:
- Sterke toename aantal ouderen / ouderen metbeperkingen en complexe problematiek
- Vergrijzing én ontgroening (van 1 jongere op 2 ouderen naar 1 op 4!)- Extramuralisatie van de intramurale zorg- Meer roep om eigen regie door cliënt- Grote tekorten op arbeidsmarkt- We hebben (nu al) grootste moeite om zorg goed te organiseren (schotten, versnippering, …)
Behoefte aan nieuwe werkwijzen en vaardigheden van zorgprofessionals (en cliënten en mantelzorgers)
Kan onderzoek bijdragen aan noodzakelijke verbeteringen?
Bijvoorbeeld vanuit
Hogeschool ZuydKenniskring Autonomie en Participatie van chronisch ziekenKenniskring Technologie in de Zorg
Universiteit MaastrichtOnderzoekgroep ‘Innovations in Health Care of the Elderly (Caphri / vakgroep Health Services Research)
Kenniskring Autonomie & Participatie
Kenniskring Autonomie en Participatie
1. Missie: bevorderen dat mensen met een chronische ziekte en kwetsbare ouderen het leven kunnen leiden dat ze graag willen leiden door middel van praktijkgericht onderzoek.
2. Multidisciplinaire groep onderzoekers & docenten van gezondheidszorgopleidingen Zuyd (ca 25 personen, ca 7 fte)
3. Ontwikkelen, implementeren en evalueren van innovaties, vooral gericht op primaire proces tussen professional, cliënt en zijn/haar omgeving.
4. Speerpunten: cliëntgerichte zorg, interdisciplinaire samenwerking, monitoren van zorg en EBP
www.hszuyd.nl/aenp
Sandra Beurskens
Universiteit Maastricht
Onderzoekgroep ‘Innovations in Health Care of the Elderly’
(o.l.v. prof J. Hamers en prof R. Kempen)
Thematiek:
zorgproblemen en –behoeften ouderen, ontwikkelen en evalueren van zorginnovaties, implementatie innovaties
Multidisciplinaire groep (ca 45 onderzoekers, waarvan ca helft promovendi)
Intensieve samenwerking met Hogeschool Zuyd en regionale zorgaanbieders in academisch netwerk
Twee voorbeelden
Vrijheidsbeperking in het verpleeghuis
Identificeren en begeleiden van kwetsbare ouderen
Zorginnovaties bijkwetsbare ouderen
• Identificatie kwetsbare thuiswonende ouderen
• Programmatische aanpak: Zorg uit Voorzorg
Wie is kwetsbaar?
Voor wat? (relevante negatieve uitkomsten)
Wanneer? (tijdvenster uitkomsten)
En hebben we vervolgens wat te bieden?
Doelgroep 1
Doelgroep 2
Aanpak 1
Aanpak 2
mate vankwetsbaarheid
aanpak op maat
Screenen op kwetsbaarheid Accent: wat bieden beschikbare instrumenten?
Screenen thuiswonende ouderenin vorm van zelfrapportage
(o.a.) Groningen Frailty Indicator(GFI) en Tilburg Frailty Indicator (TFI)
Onderdeel promotieonderzoekRamon Daniëls (Hogeschool Zuyd)
Groningen Frailty Indicator
Diverse gezondheidsdomeinen (fysiek, sociaal, …)
Enkele vragen uit GFI:
Welk rapportcijfer geeft u zichzelf voor uw lichamelijke Cijfer: ____fitheid? (1 staat voor heel slecht en 10 staat voor uitstekend)
Bent u de afgelopen 6 maanden veel (6 kg) afgevallen zonder Ja Needit zelf te willen? (of 3 kg in één maand)
Gebruikt u 4 of meer verschillende soorten medicijnen per dag? Ja Nee
Groningen Frailty Indicator (GFI) (Steverink et al.) – 15 items
• Lijst met GFI en TFI, en functionele status, uitgezet
bij 687 ouderen (70+) in 3 huisartspraktijken
• Follow-up na 1 jaar: functionele status,institutionalisering en sterfte
• Bevindingen:- Goed uitvoerbaar: response > 75%- Schatting % kwetsbaren (erg) hoog: 40 à 50% !!- Voorspellen achteruitgang in zelfredzaamheid nog niet
optimaal: veel fout-positieven- Dus: verdient nog aandacht !
Screenen op kwetsbaarheid
Programmatische aanpak
Innovatief interventieprogramma voorkwetsbare thuiswonende ouderen
• Multidisciplinair programma op maat, gericht op preventie van (verdere) achteruitgang in functioneren kwetsbare ouderen
• Samenwerking vele partijen
Uitgangspunten (o.a.)
• Goede inbedding in bestaande zorgpraktijk, multidisciplinaire samenwerking
• Flexibel pakket aan interventies (‘op maat’)
• Casemanagement (praktijkverpleegkundige)
• Aanhaken bij betekenisvolle activiteiten voor ouderen
• Ondersteuning zelfmanagement
Stappen:
1. Screening (GFI: alle 70-plussers in huisartspraktijk)
2. Assessment (praktijkverpleegk + …)
3. Analyse & opstellen plan van aanpak(multidisciplinair team indien nodig)
4. Vaststellen plan van aanpak5. Uitvoeren plan (toolbox van interventies, flexibel
naar inhoud en duur, casemanagement)
6. Evaluatie en follow-up
Toolboxonderdelen
1. Betekenisvolle activiteiten eigen capaciteiten, interesses en tevredenheid in (het uitvoeren van) betekenisvolle activiteiten
2. Aanpassen van omgeving, activiteiten en vaardigheden aanpassen omgeving, aanleren nieuwe vaardigheden of manier van handelen
3. Sociaal netwerk en sociale activiteiten opbouwen/ verstevigen sociaal netwerk
4. Inspanning fysiek: verhogen dagelijkse fysieke activiteit
5. Stimuleren van de gezondheid maatregelen die gezondheid een gezonde levensstijl bevorderen
2009-10:ontwikkeld en uitgetest in 2 huisartspraktijken
(Ramon Daniëls et al.)
2010-13:evaluatie in grootschalig experiment(3500 ouderen gescreend, 360 in trial; 12 praktijken)
(Silke Metzelthin et al.)
Ervaringen (tot nu toe)
• Ouderen zijn tevreden (persoonlijke aandacht, ondersteuning en ‘vangnet’)
• Professionals:- programma is redelijk hanteerbaar- meerwaarde: interdisciplinair werken,
focus op preventie en zelfmanagement,beter beeld van oudere en diens netwerk
• Maar ……..
Ervaringen (II)
Implementatie is lastig en praktijk weerbarstig:
- Oudere (wensen, activiteiten) echt centraal stellen- Competenties professionals (en training)- (eigen) Domein denken- Tijd en financiering multidisciplinair overleg- ……….
Resumerend
• We krijgen meer vat op concept en doelgroep
van kwetsbare ouderen
• Er liggen nog belangrijke vragen, o.a. rond
* opsporen van kwetsbare ouderen
(ook in andere zorgsettings)
* aanpak meervoudige en complexe
risico’s en problemen
* inzet ondersteunende technologie
top related