dlit.ac.thdlit.ac.th/resources_ftp/thai/lessonplans/s2/... · web view๓. สอบถามน...

1

ม ๒/๑ อานออกเสยงบทรอยแกวและบทรอยกรอง ม ๒/๒ จบใจความ

สำาคญ สรปความ และอธบายรายละเอยดจากเรอง

ม ๒/๘ มมารยาทในการอาน

ม ๒/๗ อานหนงสอ บทความ หรอคำาประพนธอยางหลากหลายและประเมนคณคาหรอแนวคดทไดจาก

ม ๒/๑ สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอานในระดบทยากขน

ม ๒/๒ วเคราะหและวจารณวรรณคด วรรณกรรมและวรรณกรรมทองถนทอานพรอม

ม ๒/๓ อธบายคณคาของวรรณคดและ

ม ๒/๔ สรปความรและขอคดจากการอานประยกตใชใน

ท ๒.๑ การเขยน

หนวย ๑สมบตทางวรรณกรรมไทย

ท ๓.๑ การฟง การด และการพด

ม ๒/๑ คดลายมอ

ม ๒/๔ พดในโอกาสตางๆ ไดตรงตาม

ท ๑.๑ การอาน ท ๕.๑ วรรณคดและวรรณกรรม

2

หนวยการเรยนรท ๑ เรองสมบตทางวรรณกรรมไทยกลมสาระการเรยนรภาษาไทย รายวชา ภาษาไทย รหส ท๒๒๑๐๑

ชนมธยมศกษาปท ๒ เวลา ๑๒ ชวโมง๑. มาตรฐานการเรยนรสาระท ๑ การอานมาตรฐาน ท ๑.๑ ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดเพอนำาไปใชตดสนใจ แกปญหา ในการดำาเนนชวตและมนสยรกการอาน

ตวชวด ท ๑.๑ ม.๒/๑. อานออกเสยงบทรอยแกวและบทรอยกรองไดถกตอง ท ๑.๑ ม.๒/๒. จบใจความสำาคญ สรปความและอธบายรายละเอยดจากเรองทอาน

ท ๑.๑ ม.๒/๔. อภปรายแสดงความคดเหนและขอโตแยงเกยวกบเรองทอาน

ท ๑.๑ ม.๒/๗. อานหนงสอ บทความ หรอคำาประพนธอยางหลากหลายและประเมนคณคา หรอแนวคดทไดจากการอาน เพอนำาไปใชแกปญหาในชวต

ท ๑.๑ ม.๒/๘. มมารยาทในการอานสาระท ๒ การเขยนมาตรฐาน ท ๒.๑ ใชกระบวนการเขยนสอสาร เขยนเรยงความ ยอความ และเขยนเรองราวในรปแบบตางๆ เขยนรายงานขอมลสารสนเทศและรายงานการศกษาคนควาอยางมประสทธภาพ

ตวชวด ท ๒.๑ ม.๒/๑. คดลายมอตวบรรจงครงบรรทดสาระท ๓ การฟง การดและการพด

3

มาตรฐาน ท ๓.๑ สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณ และพดแสดงความร ความคดและความรสก ในโอกาสตางๆ อยางมวจารณญาณและสรางสรรค

ตวชวด ท ๓.๑ ม.๒/๔. พดในโอกาสตางๆ ไดตรงตามวตถประสงคสาระท ๕ วรรณคดและวรรณกรรมมาตรฐาน ท ๕.๑ เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคา และนำามาประยกตใชในชวตจรง

ตวชวด ท ๕.๑ ม. ๒/๑. สรปเนอหาวรรณคดและวรรณกรรมทอานในระดบทยากขน

ท ๕.๑ ม. ๒/๒. วเคราะหและวจารณวรรณคดวรรณกรรมและวรรณกรรม ทองถนทอาน พรอมยกเหตผลประกอบ

ท ๕.๑ ม. ๒/๓. อธบายคณคาของวรรณคดและวรรณกรรมทอาน

ท ๕.๑ ม. ๒/๔. สรปความรและขอคดจากการอาน ไปประยกตใชในชวตจรง

๒. สาระสำาคญ/ความคดรวบยอดวรรณคดและวรรณกรรมเปนสมบตทมคณคายงของไทยทเกดจาก

ภมปญญาไทย ซงไดถายทอดความรสกนกคด คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ เรองราวของสงคมในอดตและความงามของภาษา การเรยนร โดยผานทกษะการอานฟงดพดและเขยน การวเคราะหวจารณและกระบวนการทำางานรวมกน จะทำาใหผเรยนไดรบความรความเขาใจวรรณคดและวรรณกรรม จะทำาใหเกดความบนเทงใจ ความซาบซงและภมใจในบรรพบรษทไดสงสมสบทอดมาจนถงปจจบน

๓. สาระการเรยนร

4

๓.๑. ความร - ความหมายของวรรณคดและวรรณกรรม- การสรปใจความสำาคญ- กลวธการประพนธ- การวเคราะหวรรณศลปและอธบายคณคาในการประพนธ- การพดแนะนำาตนเอง

๓.๒ ทกษะ/กระบวนการ- ทกษะการทำางานกลม- ทกษะการพดสอสาร

๓.๓ เจตคต- เหนคณคาของวรรณคดและวรรณกรรมไทย

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน๑. ความสามารถในการสอสาร นำาเสนองานโดยใชวธการสอสารทม

ประสทธภาพ๒. ความสามารถในการคด คดวเคราะหเพอสรางองคความรไปใช

ประโยชนไดอยางเหมาะสม๓. ความสามารถในการใชทกษะชวต นำากระบวนการจากการเรยนรไป

ใชในการดำารงชวตประจำาวน ไดอยางเหมาะสม

๕. คณลกษณะอนพงประสงค / คานยมหลก ๑๒ ประการ๑. ใฝหาความร มความตงใจเพยรพยายามในการเรยน๒. มงมนในการทำางาน รบผดชอบดวยความเพยรเพอใหงานสำาเรจ

ตามเปาหมาย

๖. ชนงาน / ภาระงาน

5

การนำาเสนอการวเคราะหวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดหรอวรรณกรรมรอยแกวและรอยกรองทนกเรยนสนใจ

๗.การวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ- ประเมนการนำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดและวรรณกรรมรอยแกวและรอยกรอง

- แบบประเมนการนำาเสนอ

- ผานเกณฑในระดบดขนไป

การประเมนภาระงานการนำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดและวรรณกรรม

รอยแกวและรอยกรองการ

ประเมนดมาก(๔)

ด(๓)

พอใช(๒)

ปรบปรง(๑)

นำาหนกคะแน

นเนอหา ๑. เนอหาครบถวน

สมบรณ๒. เนอหาถกตอง๓.เนอหาตอเนอง๔. มการคนควาเพมเตม

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๓

กระบวนการทำางาน

๑. มการวางแผนอยางเปนระบบ

ม ๓ ขอ ม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๓

6

๒. การปฏบตตามแผน๓. ตดตามประเมนผล๔. การปรบปรงพฒนางาน

การนำาเสนอ

๑. การใชสำานวนภาษาดถกตอง๒. การสะกดคำาและไวยากรณถกตอง๓. รปแบบนาสนใจ๔. ความสวยงาม

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๒

คณธรรม ๑. ตรงตอเวลา๒. ซอสตย๓. ความกระตอรอรน๔. ความมนำาใจ

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๒

รวม ๑๐

เกณฑประเมน / ระดบคณภาพคะแนน ๓๑ ๔๐ หมายถง ดมาก–คะแนน ๒๑ ๓๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๑ ๒๐ หมายถง พอใช–คะแนน ๐ ๙ หมายถง ปรบปรง–

7

๘. กจกรรมการเรยนร ชวโมงท ๑ ๒–

จดประสงคการเรยนร๑. บอกความหมายและลกษณะของวรรณคดและวรรณกรรมได๒. เขยนแผนภาพความคดเพอแสดงความเขาใจลกษณะวรรณคด

และวรรณกรรมได๓. คดลายมอจากวรรณคดหรอวรรณกรรมทประทบใจกจกรรมการเรยนร

ชวโมงท ๑๑. นกเรยนและครรวมกนสนทนาเกยวกบความหมายของวรรณคด

และวรรณกรรม๒. นกเรยนแบงกลมเปน ๒ กลม แลวสงตวแทนออกมาจบสลาก

หวขอ ๑.วรรณคด หวขอท ๒. วรรณกรรม แลวใหนกเรยนแขงขนกนเขยนชอวรรณคดหรอวรรณกรรม ทนกเรยนรจก ตามทกลมตนเองจบสลากได

๓. นกเรยนแตละกลมชวยกนพจารณาผลงานของกลมตน ชวยกนอภปรายแสดงความคดเหน แลวสรปความหมายและลกษณะของวรรณคดและวรรณกรรมตามความคดของนกเรยน

๔. นกเรยนศกษาใบความรท ๑ เรอง วรรณคดและวรรณกรรมในหวขอ

- ความหมายของวรรณคดและวรรณกรรม- ลกษณะทสำาคญของวรรณคด

8

นำาความรทไดจากความคดของนกเรยนและการศกษาใบความรมาเปรยบเทยบกนแลวสรป เปนองคความรทถกตอง

๕. นกเรยนศกษาใบความรท ๑ ในหวขอประเภทวรรณกรรม เพมเตม๖. นกเรยนนำาความรทไดจากการศกษาใบความรมาเขยนแผนภาพ

ความคดแสดงลกษณะ และประเภทของวรรณกรรมลงในใบงานท ๑

๗. มอบหมายใหนกเรยนอานวรรณคดหรอวรรณกรรมทตนเองสนใจคนละหนง เพอใชในกจกรรม การเรยนชวโมงถดไปชวโมงท ๒

๑. มอบหมายนกเรยนเลอกวรรณกรรมหรอวรรณคดทสนใจคนละ ๑ เรอง

๒. นกเรยนอานสำารวจในระยะเวลา ๑๕ นาท แลวสรปสาระทอาน หลงจากอานจนครบเวลา โดยประเดนทใหศกษาดงนแลวทำาในงานท ๒ วรรณคด/วรรณกรรมทสนใจ

- เปนเรองเกยวกบอะไร เนอเรองเปนอยางไร- มลกษณะคำาประพนธแบบใด (รอยแกว / รอยกรอง) - สาเหตทเลอกเรองนนๆ- จดเปนงานเขยนประเภทใด

ลงในสมดเปนแผนภาพความคด๓. ใหนกเรยนคดลายมอจากเรองทนกเรยนเลอกอาน ในชวงตอนท

ประทบใจ ความยาว อยางนอย ๑๐ บรรทด โดยคดตวบรรจงครงบรรทด

๔. สมนกเรยนออกมานำาเสนอการศกษาวรรณคด/วรรณกรรมทนกเรยนสนใจ แลวรวมกนสรปวา วรรณคดและวรรณกรรมมคณคาตอชวตของเราอยางไร

9

สอและแหลงเรยนร๑. ใบความรท ๑ เรองวรรณคดและวรรณกรรม๒. ใบงานท ๑ ลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม๓. ใบงานท ๒ วรรณคด/วรรณกรรมทฉนสนใจการวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ๑. ตรวจใบงานท ๑ ใบงานท๑ - ผานเกณฑรอยละ ๕๐

ขนไป๒. ประเมน แบบประเมนการเขยน

แผนผงความคดแบบประเมนการคดลายมอ

- ผานเกณฑระดบดขนไป

แบบประเมนแผนผงความคดท ชอ สกล– รายการประเมน/คะแนน

ความครบถวน

(๓ คะแนน)

ความถกตอง(๓

คะแนน)

การนำาเสนอ(๒

คะแนน)

ความคดสรางสร

รค(๒

คะแนน)

คะแนนรวม๔๐

คะแนน

๑๒๓๔๕๖๗๘

10

๙๑๐

ลงชอ……………………ผประเมน……………

(……………………………………….)

………../………../………..

เกณฑการประเมนแผนผงความคดเรอง ลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม

รายการประเมน

ระดบคะแนน นำาหนกคะแนน

๓ ๒ ๑

๑. ความครบถวนของเนอหา

เนอหาครบถวนสมบรณทกหวขอ

เนอหาเกอบครบ ขาด ๑ - ๒ หวขอ

เนอหาไมครบ ขาด ๓ หวขอ ขนไป

๓

๒. ความถกตองของเนอหา

เนอหาของแตละหวขอมความถกตองทงหมด

เนอหาของแตละหวขอ/เรอง ไมถกตอง ๑ - ๒ หวขอ/เรอง

เนอหาของแตละหวขอไมถกตอง ๓ หวขอไป

๓

11

๓.การจดลำาดบ ในการนำาเสนอ

มการจดลำาดบการนำาเสนอเพอแบงกลมเชน มการใชลำาดบหวเรอง, มการใชสญลกษณแสดงหวขอยอย และมการเชอมโยงระหวางเนอหา ดมาก

มการจดลำาดบการนำาเสนอเพอแบงกลมเชน มการใชลำาดบหวเรอง, มการใชสญลกษณแสดงหวขอยอย ระดบด แตการเชอมโยงระหวางเนอหายงมจดผด ๑-๒ จด

การจดลำาดบการนำาเสนอเพอแบงกลมเชน มการใชลำาดบหวเรอง, มการใชสญลกษณแสดงหวขอยอย คอนขางด แตการเชอมโยงระหวางเนอหายงมจดผด มากกวา ๓ จด

๒

๔. ความคดสรางสรรค

ผลงานแปลกใหม แสดงใหเหนถงความคดรเรมสรางสรรค

ผลงานคอนขางแปลกใหม แสดงใหเหนถงความคดรเรมเพยงสรางสรรค บางสวน

ผลงานไมแปลกใหม แตยงมผลงานทบงบอกวามการคดรเรมขนเลกนอย

๒

รวม ๑๐เกณฑประเมน / ระดบคณภาพ คะแนน ๒๗ ๔๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๔ ๒๖ หมายถง พอใช– คะแนน ๐ ๑๓ หมายถง– ปรบปรง

12

แบบประเมนการคดลายมอท ชอ สกล– รายการประเมน/คะแนน

ความถกตอง(๔

คะแนน)

ความเปน

ระเบยบ(๔

คะแนน)

ความสะอาด

(๒ คะแนน)

คะแนนรวม๔๐

คะแนน

๑๒๓๔๕๖๗๘๙

๑๐ลงชอ……………………

ผประเมน……………

(……………………………………….)

………../………../………..

เกณฑการประเมนการคดลายมอ

13

เกณฑประเมน / ระดบคณภาพคะแนน ๓๑ ๔๐ หมายถง ดมาก–คะแนน ๒๑ ๓๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๑ ๒๐ หมายถง พอใช–คะแนน ๐ ๑๐ หมายถง ปรบปรง–

ชวโมงท ๓ ๔–

จดประสงคการเรยนร ๑. อธบายศลปะการประพนธในวรรณคดและวรรณกรรมทอานได๒. อธบายคณคาของวรรณกรรมได๓. วเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรมไดกจกรรมการเรยนร

ชวโมงท ๓

รายการประเมน

ระดบคณภาพ นำาหนกคะแนนดมาก(๔) ด(๓) พอใช(๒) ปรบปร

ง(๑)ความถก

ตองถกตองทกคำา

ผด ๑ ๒ –คำา

ผด ๓ ๔ –คำา

ผดตงแต ๕ คำาขนไป

๔

ความเปนระเบยบ

ตวตรง ชองไฟเทากนทกตวอกษร

มขอผดพลาด ๓ – ๔ แหง

มขอผดพลาด ๕ – ๖ แหง

มขอผดพลาด ๗ แหงขนไป

๔

ความสะอาด

ไมมจดสกปรก

มจดสกปรก ๑ ๒ แหง–

มจดสกปรก ๓ ๔ แหง–

มจดสกปรก ๕ แหงขนไป

๒

รวม ๑๐

14

๑. ครยกตวอยางบทกลอน ทมการเลนเสยง สระ พยญชนะ วรรณยกต ไวบนกระดาน แลวใหนกเรยนอานออกเสยงรอยกรองพรอมกน

ดหนสรง งสดสหนสงหนงสดอย รปงทหนมท

(กาพยหอโคลงประพาสธารทองแดง พระราชนพนธเจาฟาธรรมธเบศร)

จบจบเจาเจาเจา รงมาจอกจาบจนจรรจา จาจาเคาคอยคอยคอยหา เหนโทษซอนซอนซอนสรวหนา นงเราเอาขวญ

(โคลงอกษรสามหม ของพระศรมโหสถ)

๒. ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน- บทรอยกรองทอานนนเปนบทประพนธเกยวกบสงใด มเนอ

เรองสรปอยางไร - นกเรยนคดวาเพราะเหตใดบทรอยกรองดงกลาวจงไดรบการ

ยกยองวาแตงด นกเรยนยกมอตอบคำาถามหรอสมสอบถามนกเรยนรายบคคล๓. สอบถามนกเรยน วานอกจากการเลนเสยงสระ พยญชนะ วรรณยกต จากบทรอยกรองขางตนแลว มวธการอนหรอไม ทบงบอกวาวรรณคดหรอวรรณกรรมจะไดรบการยกยองวาแตงดหรอไดรบ รางวล นกเรยนตอบคำาถามแลวครเขยนสงตางๆนนไวบนกระดาน นกเรยนและรวมกนอภปราย๔. นกเรยนแบงกลมเปน ๔ กลมศกษาความรเกยวกบศลปะการประพนธในวรรณคดไทย

15

จากหนงสอเรยนวรรณคดวจกษ อภปรายความรทไดจากการอานในกลมของตน เปรยบเทยบกบ ขอท ๓ ๕. ใหนกเรยนเลนเกมการเลนเสยงในคำาประพนธ โดยครตดแถบประโยคบนกระดานดำา (ตดประโยคทางซายของกระดาน) แลวควำาบตรคำาตอบไวทโตะหนาชนเรยน ใหนกเรยนแตละกลม สงตวแทนแขงขนกลมละ ๒ คน แขงขนกนนำาบตรคำาตอบไปตดใหตรงกบแถบประโยคทกำาหนดไว กลมใดทำากจกรรมเสรจกอนและถกตองมากทสด ถอวาเปนผชนะ ในการตรวจคำาตอบใหนกเรยน รวมกนเฉลยคำาตอบทถกตองรวมกนครคอยชแนะเพมเตม๖. นกเรยนทำาใบงานท ๓ เรองพจารณาศลปะการประพนธและรวมกนตรวจคำาตอบ๗. นกเรยนรวมกนอภปรายถงองคความรเรองศลปะการประพนธในวรรณคดไทย และครเพมเตม องคความรใหสมบรณ

ชวโมงท ๔ ๑. ครและนกเรยนพดคยถงประโยชนของการศกษาศลปะการ

ประพนธ วาทนกเรยนศกษาวรรณศลป มประโยชนอยางไร นำาไปใชทำาอะไรไดบาง นกเรยนรวมกนตอบคำาถาม

๒. นอกจากคณคาจากศลปะการพนธแลวนกเรยนคดวาวรรณกรรมตางๆ นนใหคณคาอะไร กบนกเรยนอกหรอไมใหนกเรยนรวมกนอภปราย

๓. นกเรยนศกษาใบความรเรองคณคาและการวเคราะหคณคาวรรณกรรมแลวตอบคำาถามตอไปน โดยครใชวธการสมนกเรยนตอบคำาถามในหวขอดงน

16

๑. การวเคราะหคณคาวรรณกรรมมการวเคราะหดานใดบาง๒. แตละดานนนพจารณาสงใดบาง

๔. นกเรยนอภปรายคำาตอบสรปคณคาและหลกการวเคราะหคณคาวรรณคดรวมกน

๕. นกเรยนทำาแบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรม รวมกนตรวจคำาตอบ

๖. นดหมายนกเรยนแบงกลม ๕ กลมและนำาหนงสอวรรณคดหรอวรรณกรรมรอยแกว ทกลมนกเรยนสนใจรวมกนมาเพอทำากจกรรมในชวโมงตอไป

สอและแหลงเรยนร๑. ตวอยางบทกลอนทมวรรณศลปไพเราะชดเจน๒. หนงสอเรยนวรรณคดวจกษ ชนมธยมศกษาปท ๒๓. เกมการเลนเสยงในคำาประพนธ๔. ใบความรเรองคณคาและการวเคราะหคณคาวรรณคดและ

วรรณกรรม๕. ใบงานท ๓ เรองวเคราะหศลปะการประพนธในวรรณกรรม๖. แบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรมการวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ๑. ทดสอบ แบบทดสอบเรอง

การวเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรม

- ผานเกณฑระดบด ขนไป

๒. ประเมน แบบประเมนการวเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรม

- ผานเกณฑระดบด ขนไป

17

แบบประเมนการวเคราะหคณคาทางวรรณคดและวรรณกรรม

ท ชอ สกล– รายการทสงเกต/คะแนนสรปสาระ

สำาคญ(๒

คะแนน)

การนำาเสนอ(๒

คะแนน)

การใชภาษา

(๓ คะแนน)

คณคาทาง

วรรณคด(๓

คะแนน)

คะแนนรวม๔๐

คะแนน

๑๒๓๔๕๖๗๘๙

๑๐ลงชอ……………………

ผประเมน……………

18

(……………………………………….)

………../………../………..

เกณฑการใหคะแนนการประเมนการวเคราะหคณคาทางวรรณคดและวรรณกรรม

ร า ย ก า รประเมน

เกณฑ/คะแนน น ำาห น ก /จ ดเนน

๔ ๓ ๒ ๑

๑.การสรปส า ร ะสำาคญ

มสาระส ำาคญถกต องตามป ร ะ เ ด น ท

ม ส า ร ะส ำาค ญถกต อ ง ต า ม

ม ส า ร ะส ำาค ญถกต อ ง ต า ม

ม ส า ร ะส ำาค ญถกต อ ง ต า ม

๒

19

ต อ ง ก า รทงหมด

ประเด นท ต อ ง ก า รเ ป น ส ว นใหญ

ประเด นท ต อ ง ก า รเ ป น บ า งสวน

ประเด นท ต อ ง ก า รเ ป น ส ว นนอย

๒ .ก า ร น ำาเสนอ

มการนำาเสนอค ว า ม ค ดส ำาค ญแ ละม ก า ร ข ย า ยความททำาใหผอานเกดความเชอมนผลการศกษา

ม ก า ร น ำาเสนอความค ดส ำาค ญแ ต ข า ดการขยายความบางสวนททำาใหผ อ า น ไ ด ร บ ข อ ม ลไม ช ด เจนขาดความเช อมนผลการศกษา

ม ก า ร น ำาเสนอความค ดส ำาค ญบ า งประเดน

ม ก า ร น ำาเสนอความค ดส ำาค ญแ ต ไ ม ชดเจน

๒

๓ .ก า ร ใ ช ภาษา

๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม๒.พดและเขยนสอความหมายไดชดเจน๓.ใชภาษาถกตอง๔.มมารยาทในการพดและเขยน

๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม๒.พดและเขยนสอความหมายไดชดเจน๓.ใชภาษาถกตอง

๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม๒.พดและเขยนสอความหมายไดชดเจน

๑.ใชถอยคำาสำานวนถกตองเหมาะสม

๓

20

๓ .ก า รว เ ค ร า ะ ห คณคาทางวรรณคด แ ล ะวรรณกรรม

ว เ ค ร า ะ ห ไ ด ค ร อ บ ค ล มแ ล ะ ม ร า ยละเอยดทกแงทกมม

วเคราะหไดครอบคลมแ ต ข า ดร า ยล ะ เ อ ย ดบ า งประเดน

วเคราะหไดไ ม ครอบคลมแ ล ะ ข า ดร า ยละเอยด

วเคราะหไดไ ม ครอบคลมแ ล ะ ไ ม ม ร า ยละเอยด

๓

เกณฑการใหคะแนน

ท พฤตกรรม คะแนน๑. การสรปสาระสำาคญ ๒ คะแนน๒. การนำาเสนอ ๒ คะแนน๓. การใชภาษา ๓ คะแนน๔. การวเคราะหคณคาทาง

วรรณคดและวรรณกรรม๓ คะแนน

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน

ระดบคณภาพ

๓๑ ๔๐– ดมาก๒๑ ๓๐– ด๑๑ ๒๐– พอใช๐ ๑๐– ตองปรบปรง

ชวโมงท ๕ ๗–

จดประสงคการเรยนร๑. สามารถวเคราะหคณคาวรรณคดหรอกรรณกรรมรอยแกวได

21

๒. บอกประโยชนทไดจากการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมทสามารถนำาไปปรบใชได

กจกรรมการเรยนรชวโมงท ๕ ๖–

๑. นกเรยนทบทวนหลกการวเคราะหวรรณกรรมรวมกนเพอเปนการทบทวนความร

๒. ใหนกเรยนแตละกลม ศกษาวรรณคดหรอ วรรณกรรมรอยแกว ทสมาชกในกลมชนชอบ โดยมความยาว ๑ ตอน

๓. นกเรยนศกษาเพอเตรยมนำาเสนอตามประเดนตอไปน๒.๑ สรปความเนอเรองยอในตอนทสนใจ๒.๒ เปนวรรณกรรมหรอวรรณคดประเภทใด๒.๓ ตวละครในตอนนนมใครบางและมลกษณะอยางไร๒.๔ มคณคาในดานใดบาง๒.๕ สามารถนำาความรอะไรมาปรบใชในชวตไดและนำามาปรบใช

อยางไรใหนกเรยนแตละกลมยกตวอยางฉาก/ตอนทประทบใจในเรอง

เพอเตรยมอานใหเพอนฟง และใหนกเรยนเตรยมการนำาเสนอใหนาสนใจโดยคดรปแบบเองมความยาวในการนำาเสนอ ไมเกน ๑๕ นาท

๔. ครใหคำาปรกษาและตรวจสอบความคบหนาเปนระยะชวโมงท ๗

๑. นกเรยนจบสลากออกมานำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว

๒. นกเรยนและครรวมกนอภปรายแสดงความคดเหนตอการนำาเสนอ

22

๓. เมอจบการนำาเสนอครและนกเรยนรวมกนสรปประโยชนทไดจารการศกษาวรรณคดแตละเรอง รวมกน

สอการสอนและการเรยนร๑. หนงสอวรรณคดวรรณกรรมรอยแกวในหองสมดกลมสาระการ

เรยนรภาษาไทย/หองสมดโรงเรยน

การวดและประเมนผลวธการ เครองมอ เกณฑ

- ประเมนการนำาเสนอ - แบบประเมนการนำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดรอยแกว

- ผานเกณฑในระดบดขนไป

แบบประเมนคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว

ท ชอ สกล– รายการทสงเกต/คะแนนเนอหา

(๓ คะแนน)

กระบวนการทำางาน

(๒ คะแนน)

การนำาเสนอ

(๓ คะแนน)

คณธรรม(๒

คะแนน)

คะแนนรวม๔๐

คะแนน

๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑๒๓๔๕

23

ลงชอ……………………ผประเมน……………

(……………………………………….)

………../………../………..

เกณฑการใหคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว

การประเมน

ดมาก(๔)

ด(๓)

พอใช(๒)

ปรบปรง(๑)

คะแนน

เนอหา ๑. เนอหาครบถวนสมบรณ๒. เนอหาถกตอง๓.เนอหาตอเนอง๔. มการคนควาเพม

ม ๓ ขอ ม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๓

24

เตมกระบวนการทำางาน

๑. มการวางแผนอยางเปนระบบ๒. การปฏบตตามแผน๓. ตดตามประเมนผล๔. การปรบปรงพฒนางาน

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๒

การนำาเสนอ

๑. การใชสำานวนภาษาดถกตอง๒. การสะกดคำาและไวยากรณถกตอง๓. รปแบบนาสนใจ๔. ความสวยงาม

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๓

คณธรรม

๑. ตรงตอเวลา๒. ซอสตย๓. ความกระตอรอรน๔. ความมนำาใจ

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๒

รวม ๑๐

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน

ระดบคณภาพ

๓๑ ๔๐– ดมาก๒๑ ๓๐– ด๑๑ ๒๐– พอใช๐ ๑๐– ตองปรบปรง

25

ชวโมงท ๘ ๑๐–

จดประสงคการเรยนร๑. สามารถวเคราะหคณคาวรรณคดหรอกรรณกรรมรอยกรองได๒. บอกประโยชนทไดจากการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมท

สามารถนำาไปปรบใชไดกจกรรมการเรยนร

ชวโมงท ๘ ๙–๑. นกเรยนทบทวนหลกการวเคราะหวรรณกรรมรวมกนเพอเปนการ

ทบทวนความรอกครงหนง และอภปรายถงการนำาเสนอในชวโมงทผานมาวาแตละกลมมขอดหรอขอควรปรบปรงอยางไร เพอใหนกเรยนนำาไปปรบปรงแกไข

๒. ใหนกเรยนทง ๕ กลม ศกษาวรรณคดหรอวรรณกรรมประเภทรอยกรอง ทสมาชกในกลม ชนชอบโดยมความยาว ๑ ตอน

๓. นกเรยนศกษาเพอเตรยมนำาเสนอตามประเดนตอไปน๒.๑ สรปความเนอเรองยอในตอนทสนใจ๒.๒ เปนวรรณกรรมหรอวรรณคดแนวใด๒.๓ ตวละครในตอนนนมใครบางและมลกษณะอยางไร๒.๔ มคณคาในดานใดบาง

26

๒.๕ สามารถนำาความรอะไรมาปรบใชในชวตไดและนำามาปรบใชอยางไร

ใหนกเรยนแตละกลมยกตวอยางฉาก / ตอนทประทบใจในเรองเพอเตรยม อานเปนทำานองเสนาะใหเพอนฟงและใหนกเรยนเตรยมการนำาเสนอใหนาสนใจ โดยคดรปแบบการนำาเสนอ มความยาวในการนำาเสนอไมเกน ๑๕ นาท

๔. ครใหคำาปรกษาและใหนกเรยนสงชอเรอง ตอน และความคบหนาในการศกษาคณคาวรรณคด ใหครทราบทายชวโมงชวโมงท ๑๐

๑. นกเรยนจบสลากออกมานำาเสนอการวเคราะหคณคาวรรณคดวรรณกรรมรอยกรอง

๒. นกเรยนและครรวมกนอภปรายในการวเคราะหของกลมทนำาเสนอรวมกนถงความถกตอง ในการนำาเสนอการวเคราะห

๓. เมอจบการนำาเสนอครและนกเรยนรวมกนสรปประโยชนทไดจารการศกษาวรรณคดแตละเรอง รวมกน

๔. นกเรยนทำาแบบทดสอบทายบทเรยนเรองศลปะการประพนธในวรรณคดไทย

สอและแหลงเรยนร๑. หนงสอวรรณคดวรรณกรรมรอยกรองในหองสมดกลมสาระการ

เรยนรภาษาไทย/หองสมดโรงเรยนการวดและประเมนผล

วธการ เครองมอ เกณฑ- ประเมนการนำาเสนอ - แบบประเมนการนำา - ผานเกณฑในระดบด

27

การวเคราะหคณคาวรรณศลปและคณคาจากวรรณคดรอยกรอง

เสนอ ขนไป

แบบประเมนคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยแกว

ท ชอ สกล– รายการทประเมน/คะแนนเนอหา

(๓ คะแนน)

กระบวนการทำางาน

(๒ คะแนน)

การนำาเสนอ

(๓ คะแนน)

คณธรรม(๒

คะแนน)

คะแนนรวม๔๐

คะแนน

๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑ ๔ ๓ ๒ ๑๒๓๔๕๖

ลงชอ……………………ผประเมน……………

(……………………………………….)

………../………../………..

28

เกณฑการใหคะแนนการนำาเสนอการวเคราะหวรรณคดวรรณกรรมรอยกรอง

การประเมน

ดมาก(๔)

ด(๓)

พอใช(๒)

ปรบปรง(๑)

คะแนน

เนอหา ๑. เนอหาครบถวนสมบรณ๒. เนอหาถกตอง๓.เนอหาตอเนอง๔. มการคนควาเพมเตม

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๓

กระบวนการทำางาน

๑. มการวางแผนอยางเปนระบบ๒. การปฏบตตามแผน๓. ตดตามประเมน

ม ๓ ขอ ม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๒

29

ผล๔. การปรบปรงพฒนางาน

การนำาเสนอ

๑. การใชสำานวนภาษาดถกตอง๒. การสะกดคำาและไวยากรณถกตอง๓. รปแบบนาสนใจ๔. ความสวยงาม

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๓

คณธรรม ๑. ตรงตอเวลา๒. ซอสตย๓. ความกระตอรอรน๔. ความมนำาใจ

ม ๓ ขอม ๒ ขอ

ม ๑ ขอ

๒

รวม ๑๐

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน

ระดบคณภาพ

๓๑ ๔๐– ดมาก๒๑ ๓๐– ด๑๑ ๒๐– พอใช๐ ๑๐– ตองปรบปรง

30

ชวโมงท ๑๑ ๑๒–

จดประสงคการเรยนร๑. สามารถพดแนะนำาตนเองตอหนาสาธารณะชนได๒. มมารยาทในการพดทดกจกรรมการเรยนร

ชวโมงท ๑๑๑. สอบถามนกเรยนวาเคยพดแนะนำาตนเองหรอไม และตองพด

อยางไรบาง มอะไรบางทควรพด ในการแนะนำาตนเอง ใหนกเรยนรวมกนอภปราย

๒. ใหนกเรยนชมวดทศนการพดแนะนำาตนเองมความยาวประมาณ ๒ นาทแลวใหนกเรยนสงเกต การพดวาบคคลทพดนนมหวขอทพดอะไรบาง และการพดนดหรอไมอยางไร

๓. นกเรยนศกษาวดทศนการพดทดแลวใหนกเรยนจดบนทกหลกการพดทดทไดเรยนรจาก วดทศน แลวเมอดจบครและนกเรยนรวมกนอภปรายสรปหลกการพดทด

๔. มอบหมายงานใหนกเรยนเขยนบทพดของตนเองแลวสงใหครตรวจสอบวามความเหมาสมหรอไม

๕. ใหนกเรยนนำาบทพดของตนเองไปปรบแกไขโดยสามารถศกษาเพมเตมจากหนงสอเรยนววธภาษา เรองพดดมเสนหเพมเตมเปนการบานชวโมงท ๑๒

๑. นกเรยนออกมานำาเสนอการพดแนะนำาตนเองโดยจำากดความยาวไมเกนคนละ ๑.๓๐ นาท

๒. เมอนกเรยนพดจบทกคนแลวครและนกเรยนรวมกนสรปมารยาทในการพดทดอกครง

31

สอและแหลงเรยนร๑. วดทศนตวอยางการพดแนะนำาตว๒. วดทศนการพดทดการประเมนผล

การวดและประเมนผลวธการ เครองมอ เกณฑ

- ประเมนการพดแนะนำาตนเอง

- แบบประเมนการนำาเสนอ

- ผานเกณฑในระดบดขนไป

แบบประเมนการพดแนะนำาตนเองท ชอ - -สกล รายการประเมน /คะแนน คะแ

นน

๔๐คะแนน

การออกเสยง

การจดลำาดบขนตอนทจะพด

การใชนำาเสยง

ความตรงประเดน

บคลกทาทาง

๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑ ๓ ๒ ๑๑

32

ลงชอ……………………ผประเมน……………

(……………………………………….)

………../………../………..

เกณฑการใหคะแนนการประเมนการพดแนะนำาตนเองการประเมน ระดบคณภาพ คะแน

นด (๓) พอใช(๒) ปรบปรง(๑)การอออกเสยง

ออกเสยงควบกลำา เวน

ออกเสยงควบกลำา

ออกเสยงควบกลำาและ

๒

33

วรรคตอนถกตอง

หรอ เวนวรรคตอนไมถกตอง

เวนวรรคตอนไมถกตอง

การจดลำาดบขนตอนทจะพด

พดไมวกวน มลำาดบขนตอนในการพด

พดไมวกวนไมมลำาดบขนตอนในการพด

พดวกวนไมมลำาดบขนตอนในการพด

๒

การใชนำาเสยง

พดเสยงดงชดเจน นำาเสยงเปนธรรมชาต

พดเสยงดงชดเจน หรอ นำาเสยงเปนธรรมชาต

พดเสยงดงไมชดเจน นำาเสยงไมเปนธรรมชาต

๒

ความตรงประเดน

พดตรงประเดน ไมออมคอม

พดคอนขางตรงประเดน ไมออมคอม

พดไมตรงประเดน ออมคอม

๒

บคลกทาทาง ทาทางเชอมน ไมประหมา

ทาทางไมคอยเชอมน

ทาทางไมเชอมน ประหมา ๒

รวม ๑๐

เกณฑประเมน / ระดบคณภาพ คะแนน ๒๗ ๔๐ หมายถง ด–คะแนน ๑๔ ๒๖ หมายถง พอใช–คะแนน ๐ ๑๓ หมายถง ปรบปรง–

34

ภาคผนวก

35

ใบความรท ๑เรองวรรณคดและวรรณกรรม

วรรณคด กบ วรรณกรรม ทงสองคำา มาจากภาษาองกฤษวา Literature เชนเดยวกน สำาหรบภาษาไทยนนมการใชคำาวา "วรรณคด" กอน ภายหลงจงไดเกดมคำาวา "วรรณกรรม" ขน และจรง ๆ แลว ในอดตกอนป พ.ศ. ๒๔๕๗ ไทยเรายงไมมคำาวา "วรรณคด" ใช เราเรยกหนงสอวรรณคดวา "หนงสอ" หรอเรยกโดยใชชอผแตงกบชอลกษณะคำาประพนธและประเภทของเนอหา (เชน นราศนรนทรคำาโคลงหรอนราศพระยาตรง เปนตน) หรอเรยกโดยใชชอลกษณะคำาประพนธและเหตการณหรอโอกาสททำาใหเกดเรองนนๆขน (เชน เพลงยางหรอกลอนนราศรบพมาททาดนแดง เปนตน)

วรรณคด รจกกนอยางเปนทางการเมอ พ.ศ.๒๔๕๐ ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวในโอกาสททรงตง โบราณคดสโมสรขน วตถประสงคของสโมสรนกเพอสงเสรมการประพนธ การศกษาประวตศาสตรและโบราณคด งานทสำาคญทสดเกยวกบวรรณคดคอ การพมพเผยแพรวรรณคดโบราณ เชน ลลตยวนพาย ทวาทศมาส และนราศพระยาตรง เปนตน นอกจากนยงมคณะกรรมการตรวจคดหนงสอทแตงด เพอรบพระบรมราชานญาตประทบพระราชลญจกรมงกรคาบแกว หนงสอใดทโบราณคดสโมสรนประทบพระราชลญจกรมงกรคาบแกวกไดชอวาเปน "วรรณคด" ซงในขณะนนถอวาเปน "หนงสอด"

36

ตอมาใน พ.ศ. ๒๔๕๗ คำาวา "วรรณคด" จงไดประกาศใชอยางเปนทางการ เนองดวยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดทรงตงวรรณคดสโมสร เพอสงเสรมการแตงหนงสอ เชนเดยวกบกจการของโบราณคดสโมสร และงานทสำาคญของวรรณคดสโมสรนกคอการพจารณายกยองหนงสอสำาคญของชาตวาเรองใดเปนยอดทางไหน สรปไดวา วรรณคด กคอ หนงสอหรองานเขยนทไดรบการยกยองวาแตงด มความงามดานภาษา การใชคำา มคณคาเขาขนวรรณศลป และมเนอหาทดสามารถโนมนาวจตใจผอานใหเกดความเพลดเพลน ความสำานกคด และอารมณตาง ๆ ตามผเขยน ลกษณะทสำาคญของวรรณคด สรปไดดงน ๑. มความเปนศลป (Artistic) ในคณลกษณะขอนวรรณคดตองมความงดงาม กลาวคอ ตองสะทอนชวตในแงความเปนจรงทถกตองงดงาม ๒. มลกษณะของการคาดคะเน (Suggestive) วรรณคดจะไมอยในลกษณะเปดเผยแบบตายตว หากแตจะเขาใจไดโดยการคาดคะเน การตความหมายทางวรรณคดจะขนอยกบการคาดคะเนของแตละคน การคาดคะเนอาจจะแตกตางกนไปตามความซาบซง (Appreciation) ของคนอาน ๓. มลกษณะของความคงทน (Permanent) เปนทนยมและอยในความทรงจำาของคนอานในระยะเวลาอนยาวนาน ไมใชเปนทนยมกนในวนนวนเดยวความหมายของวรรณกรรม คำาวา "วรรณกรรม" มความหมายตรงกบคำาภาษาองกฤษวา "Literature Works" หรอ "General Literature" และการใชคำาวา "วรรณกรรม" มปรากฏครงแรกในพระราชบญญตคมครองศลปะและ

37

วรรณกรรม พ.ศ. ๒๔๗๕ โดยใหคำานยามคำาวา "วรรณกรรมและศลปกรรม" รวมกนไวดงน " วรรณกรรมและศลปกรรม หมายความรวมวาการทำาขนทกชนดในแผนกวรรณคด แผนกวทยาศาสตร แผนกศลปะ จะแสดงออกโดยวธหรอรปรางอยางใดกตาม เชน สมด สมดเลก และหนงสออน ๆ เชน ปาฐกถา กถาอน ๆ เทศนา คำาวา "วรรณกรรม" กไดนยมใชกนแพรหลายมาตามลำาดบ และสมยรฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม ไดจดตงสำานกงานวฒนธรรมทางวรรณกรรมรวมอยในกระทรวงวฒนธรรมแหงชาตเมอ พ.ศ. ๒๔๘๕ มหนาทเผยแพรวรรณกรรมและสงเสรมศลปะการแตงหนงสอ เพอรกษาวฒนธรรมไทยอยางเปนทางราชการสบตอจากวรรณคดสโมสร ในรชกาลพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท ๖ อยางไรกตาม ความหมายของวรรณกรรมทมผใหไวหลากหลายน ตามความหมายของหนงสอความรทวไปทางวรรณกรรมนนจะมความหมายกวาง โดยกนความครอบคลมงานหนงสอทกชนดหรอสงพมพทกประเภท ทงหนงสอทวไป หนงสอตำารา หนงสออางอง วารสาร นตยสาร และเอกสาร ตาง ๆ เปนตนประเภทของวรรณกรรม เนองจาก วรรณคด เปนสวนหนงของวรรณกรรม ตามทไดกลาวมาแลว แมจะมความแตกตางบางกตาม แตเมอกลาวถงประเภทของวรรณกรรม กจะกลาวถง ประเภทของวรรณคดดวยเชนกน ซงไดมผเขยนไดแบงประเภท ตามเกณฑและลกษณะตาง ๆ มากมาย ซงพอสรปไดดงน

๑. แบงตามลกษณะการประพนธ ม ๒ ประเภท คอ ๑.๑ วรรณกรรมรอยแกว คอ วรรณกรรมทไมกำาหนดบงคบคำา

หรอฉนทลกษณ เปนความเรยงทว ไป การเขยนในลกษณะนยงแบงยอยออกเปน

38

๑.๑.๑ บนเทงคด (Fiction) คอ วรรณกรรมทมงใหความเพลดเพลนแกผอานเปนประการสำาคญ และใหขอคด คตนยม หรอ สอนใจ แกผอานเปนวตถประสงครอง ดงท ม.ล. บญเหลอ เทพยสวรรณ กลาววา บนเทงคด เปนวรรณกรรมทผประพนธมจดประสงคทใหความเพลดเพลน แตทงนมไดหมายความวาบนเทงคดเปนวรรณกรรมทไรสาระ บนเทงคดอาจมสาระในดานปรชญา ดานความเขาใจการเมอง หรอประวตศาสตรดกวาหนงสอสารคดบางเรองกได วรรณกรรม ประเภทนผประพนธมงหมายใหความบนเทง ตองกระทบอารมณผอาน มใชสำาหรบใหผอานไดความรหรอความคดเหน ไดแก นวนยาย เรองสน บทละคร

๑.๑.๒ สารคด (Non-Fiction) คอ วรรณกรรมทมงใหความร หรอ ความคด เปนคณประโยชนสำาคญ อาจจะเขยนเชงอธบายเชงวจารณ เชงพรรณนาสงสอน โดยอธบายเรองใดเรองหนง อยางมระบบมศลปะในการถายทอดความร เพอมงตอบสนองความอยากรอยากเหนใหแกผอาน และกอใหเกดคณคาทางปญญาแกผอาน ไดแก ความเรยง บทความ สารคดทองเทยว สารคดชวประวต อนทน จดหมายเหต

๑.๒ วรรณกรรม รอยกรอง คอ วรรณกรรมทการเขยนมการบงคบรปแบบดวยฉนทลกษณตางๆ เชน บงคบคณะ บงคบคำา และแบบแผนการสงสมผสตาง ๆ บางครงเรยกงานเขยนประเภทนวา กวนพนธ หรอ คำาประพนธ เชน โคลง ฉนท กาพย กลอน ราย ลลต เปนตน

๒. แบงตามลกษณะเนอเรอง ม ๒ ประเภท คอ ๒.๑ วรรณกรรมบรสทธ (Pure Literature) หมายถง วรรณกรรมทแตงขนจากอารมณสะเทอนใจตาง ๆ ไมมจดมงหมายทจะใหวรรณกรรมนน ทรงคณคาในทางใดเปนพเศษ แตวรรณกรรมนนอาจจะลำาคา ในสายตาของนกอานรนหลงๆ กเปนได แตมไดเปนเจตจำานงแทจรงของผแตง ผแตงเพยงแตจะแตงขนตามความปรารถนาในอารมณของตนเองเปนสำาคญ

39

๒.๒ วรรณกรรมประยกต (Applied Literature) หมายถงวรรณกรรมทแตงขนโดยมเจตจำานงทสนองสงใดสงหนงอาจเกดความบนดาลใจทจะสบทอดเรองราวความชนชมในวรกรรมของผใดผหนงนนหมายถงวา มเจตนาจะเขยนเรองราวขนเพอประโยชนอยางหนง หรอมจดมงหมายในการเขยนชดเจน มใชเพอสนองอารมณอยางเดยว เชน วรรณกรรมประวตศาสตร วรรณกรรมการละคร และอาจหมายรวมถงพงศาวดารตาง ๆ ดวย

๓. แบงตามลกษณะการถายทอด ม ๒ ประเภท คอ ๓.๑ วรรณกรรมมขปาฐะ หมายถง วรรณกรรมทถายทอดโดยการบอก การเลา และการขบรอง ไมวาจะเปนในโอกาสหรอในวาระใด เชน ในการนอน การเตน การรำา หรอพธกรรมตาง ๆ ๓.๒ วรรณกรรมลายลกษณ หมายถง วรรณกรรมทถายทอดโดยการเขยน การจาร และการจารก ไมวาจะเปนการกระทำาลงบนวสดใด ๆ เชน กระดาษ เยอไม ใบไม แผนดนเผา หรอ ศลา

๔. แบงตามลกษณะของเนอหา (ซงจะเนนไปทางดานวรรณคดไทยเปนสวนใหญ) ม ๗ ประเภท คอ ๔.๑ วรรณคดนราศ วรรณคดประเภทนมลกษณะเฉพาะตว เปนการเขยนในทำานองบนทกการเดนทาง การพลดพราก การครำาครวญเมอตองไกลทอยอาศย คนรกหรอสงรก การเขยนในเชงนราศนมรปแบบโดยเฉพาะ เปนวรรณคดทกวนยมเขยนกนมาก มวรรณคดมากมายหลายเรอง เชน กำาสรวลศรปราชญ ทวาทศมาส นราศของสนทรภ นราศของพระยาตรง นราศนรนทร เปนตน ๔.๒ วรรณคดเฉลมพระเกยรต เปนวรรณคดในเชงประวตศาสตรการบนทกเหตการณแผนดนในทำานองสรรเสรญพระเกยรตของพระมหากษตรย วรรณคด ประเภทนมปรากฏอยในวรรณคดเปนจำานวนมากมาย เชน ลลตยวนพาย ลลตตะเลงพาย เพลงยาวเฉลมพระเกย

40

ตร และโคลงเฉลมพระเกยรตตาง ๆ รวมทงวรรณคดประเภททตองการบนทกเรองราวสำาคญบางประการ เชน โคลงชะลอพระพทธไสยาสน เปนตน ๔.๓ วรรณคดศาสนา วรรณคดประเภทนเปนเรองทเกยวกบพทธศาสนาทงโดยตรงและโดยทางออม คอ มอทธพลมาจากความเชอทางศาสนา เชน มหาชาตฉบบตาง ๆ พระปฐมสมโพธกถา ไตรภมพระรวง ไตรภมฉบบตาง ๆ รวมทงวรรณคดจากชาดก ทงนบาตชาดกและปญญาสชาดก นนโทปทสตรคำาหลวง พระมาลยคำาหลวง เปนตน ๔.๔ วรรณคดทเกยวกบพธการขนบธรรมเนยมประเพณ เนอหาของวรรณคดประเภทนเกยวกบขนบธรรมเนยมประเพณ หรอ พธการตาง ๆ เชน ตำารานางนพมาศ พระราชพธสบสองเดอน ฯลฯ ๔.๕ วรรณคดสภาษต วรรณคดประเภทนเปนเรองเกยวกบคำาสอน ขอเตอนใจ เชน กฤษณาสอนนองคำาฉนท สภาษตพระรวง โคลงราชสวสด อศรญาณภาษต เปนตน ๔.๖ วรรณคดการละครหรอนาฏวรรณคด วรรณคดประเภทนนำาไปใชแสดงละคร หรอการแสดงทางนาฏศลปในลกษณะอน เชน เรองอเหนา รามเกยรต สงขทอง ไกรทอง เปนตน ๔.๗ วรรณคดนยาย วรรณคดประเภทนถาเขยนเปนการประพนธประเภทกลอนจะเรยกวากลอนประโลมโลกย วรรณคดนยายนมทงไมเขยนเปนกลอน เชน ลลตพระลอ และทเขยนเปนกลอน เชน พระอภยมณ เสภาขนชาง - ขนแผน เปนตนขอมลจากhttp://knowledge.eduzones.com/knowledge-2-1-1921.html

41

ใบงานท ๑ลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม

คำาชแจง ใหนกเรยนเขยนแผนภาพความคดแสดงลกษณะและประเภทของวรรณคดและวรรณกรรม

ชอ.......................................................................................

.......ชน................เลขท...................

42

ใบงานท ๒วรรณคด/วรรณกรรมทฉนสนใจ

ชอ...............................................................ชน....................

....เลขท..............................................คำาชแจง ใหนกเรยนอานวรรณคดหรอวรรณกรรมทนกเรยนสนใจแลวทำากจกรรมตอไปน

๑. ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน ๑.๑ ชอหนงสอ/ชอเรอง................................................................................................................................ ๑.๒ ลกษณะคำาประพนธ............................................................................................................................... ๑.๓ ประเภทของวรรณกรรม........................................................................................................................

43

๑.๔ เนอเรองโดยสรป........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ๑.๕ สาเหตทสนใจ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

๒. ใหนกเรยนเลอกขอความทประทบใจจากเนอเรองแลวคดลายมอตวบรรจงครงบรรทด อยางนอย ๑๐ บรรทด............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ..........................................................................................................................................................................................

44................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ...............................................................................................................................................................................

ใบงานท ๓วเคราะหศลปะการประพนธในวรรณกรรม

ชอ.......................................................................................

....ชน........................เลขท.......................

คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน๑. พจารณาคำาประพนธตอไปน วาเปนวรรณศลปคำาประพนธในลกษณะใด โดยนำาตวเลอกไปใช ในการตอบคำาถาม

ก. การเลนเสยงพยญชนะ ข. การเลนเสยงสระค. การเลนเสยงวรรณยกต ง. การเลนคำาจ. อปมา ฉ. อปลกษณช. บคคลวต ซ. สทพจน

๑. เปรยงๆ ดงเสยงฟาฟาด....................................................

45

๒. ครคอแมพมพของชาต....................................................

๓. คณแมหนาหนกเพยง พสธา....................................................

๔. จะวาโศกโศกอะไรทในโลก ไมเทาโศกทรวงหนกเหมอนรกสมร .................................................. ๕. เงยบราวกบปาชา

..................................................... ๖. จะจบจองจองจองสงใดนน ดสำาคญคนคนอยางฉงน

..................................................... ๗. จบจบเจาเจาเจา รงมา

..................................................... ๘. งสหนหนส งอย

.................................................... ๙. เขาขนคคค เคยงสอง

.................................................... ๑๐. โฉมควรจกฝากฟา ฤาดน ดฤา

....................................................

๒. ใหนกเรยนเตมคำาอปมา/อปลกษณ ตอไปนใหถกตอง ๑. ดใจเหมอน............................................... ๒. หนาซดเหมอน......................................... ๓. งงเปน...................................................... ๔. เสยงดงราวกบ......................................... ๕. ปญญาประดจดง..................................... ๖. โกรธเปน................................................. ๗. ยงราวกบ................................................ ๘. เงยบเปน................................................. ๙. ใจกวางราวกบ........................................ ๑๐. เบาเหมอน...........................................

46

เฉลยใบงานท ๓วเคราะหศลปะการประพนธในวรรณกรรม

ชอ.......................................................................................

....ชน........................เลขท.......................

คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน๑. พจารณาคำาประพนธตอไปน วาเปนวรรณศลปคำาประพนธในลกษณะใด โดยนำาตวเลอกไปใช ในการตอบคำาถาม

ก. การเลนเสยงพยญชนะ ข. การเลนเสยงสระค. การเลนเสยงวรรณยกต ง. การเลนคำาจ. อปมา ฉ. อปลกษณช. บคคลวต ซ. สทพจน

๑. เปรยงๆ ดงเสยงฟาฟาด ............สทพจน.................................... ๒. ครคอแมพมพของชาต ............อปลกษณ.................................. ๓. คณแมหนาหนกเพยง พสธา

.............อปมา....................................... ๔. จะวาโศกโศกอะไรทในโลก ไมเทาโศกทรวงหนกเหมอนรกสมร ............การเลนคำา................................ ๕. เงยบราวกบปาชา

.............อปมา........................................

47

๖. จะจบจองจองจองสงใดนน ดสำาคญคนคนอยางฉงน การเลนเสยงวรรณยกต/การเลนเสยงพยญชนะ ๗. จบจบเจาเจาเจา รงมา .........การเลนเสยงพยญชนะ................. ๘. งสหนหนส งอย .........การเลนคำา..................................... ๙. เขาขนคคค เคยงสอง การเลนเสยงวรรณยกต/การเลนเสยงพยญชนะ ๑๐. โฉมควรจกฝากฟา ฤาดน ดฤา .........บคคลวต......................................

๒. ใหนกเรยนเตมคำาอปมา/อปลกษณ ตอไปนใหถกตอง ๑. ดใจเหมอน............................................... (ปลากระดไดนำา) ๒. หนาซดเหมอน......................................... (ไกตม) ๓. งงเปน...................................................... (ไกตาแตก) ๔. เสยงดงราวกบ......................................... (ฟาผา) ๕. ปญญาประดจดง..................................... (อาวธ) ๖. โกรธเปน................................................. (เปนฟนเปนไฟ) ๗. ยงราวกบ................................................ (ยงตกน) ๘. เงยบเปน................................................. (เปาสาก) ๙. ใจกวางราวกบ........................................ (แมนำา) ๑๐. เบาเหมอน........................................... (ปยนย)

เกมการเลนเสยงในคำาประพนธ

48

วธการเลน

๑. ตดแถบประโยคกรอบสฟาใหทางซายมอ

๒. ควำาบตรคำาตอบไวผเลน

๓. ใหผเลนแขงขนกนเปดบตรคำาตอบแลวนำาบตรคำาตอบไปตดดานหลงของแถบประโยคใหถกตอง

ตวอยางแถบประโยคและคำาตอบ

นกนอยนอนแนบนำา ในนา

ตมเตอะตดเตมตา ตนเตน

จบจาบจบเจรจา จะแจม

เรไรรอนรองเรนเรยบรอยรมวง

เอยงอกเทออกอาง อวดองค อรเอย

จำาใจจำาจากเจา จำาจร

รกเรเรรกไร รงรก

เลนตว น

เลนตว ต

เลนตว จ

เลนตว ร

เลนตว อ

เลนตว จ

เลนตว ร

49

ใบความร

เรอง คณคาและการวเคราะหคณคาวรรณคดและวรรณกรรม

วรรณคดและวรรณกรรม

วรรณกรรม คอ ผลงานสรางสรรคทเกดจากอารมณ ความรสกนกคดและการใชภาษาอยางมศลปะ

วรรณคด คอ ผลงานสรางสรรคทไดรบการยกยองวาแตงด มศลปะในการประพนธ ใหคณคาควรแกการศกษา มการอานสบทอดกนมาเปนเวลานาน

การวเคราะห คอ การแยกแยะรายละเอยดองคประกอบตางๆ ศกษาภมหลงประวตทมาของเรอง ประวตผแตง เนอหา เรองราว การดำาเนนเรอง ตลอดจนลกษณะนสยของตวละคร

การวจารณ คอ การใชเหตผล อธบายความรสกของตนเพอวจารณหรอแสดงความคดเหนตอกลวธการแตง การใชภาษารปแบบคำาประพนธ เนอหา แนวคด แลวพจารณางานเขยนนน ทงทนำาเสนอโดยตรง ทแฝงไวใหตความและศกษาบรบทตางๆ ของงานเขยนนน

เนอหาวรรณคดไทย

1. วรรณคดศาสนา มจดมงหมายเพอสรางศรทธาและสงสอนใหผอานเขาใจสาระหลกธรรมของศาสนา เนอเรองมหลกธรรมของศาสนา เนอเรองมทงทนำามาจากคมภรศาสนาโดยตรงและทนำาเคาโครงหรอ

50

แนวคดของศาสนามาผกเปนเรอง เชน รายยาวมหาเวสสนดรชาดก ไตรภมพระรวง สามคคเภทคำาฉนท ธรรมาธรรมะสงคราม ฯลฯ

2. วรรณคดสภาษตคำาสอน แตงขนเพอใชเปนแนวทางใหผอานนำาไปประพฤตปฏบต โดยมเนอเรองสวนใหญไดรบอทธพลจากหลกธรรมทางศาสนา เชน สภาษตพระรวง โคลงโลกนต ฯลฯ

3. วรรณคดขนบประเพณและพธกรรม แบงเปน ๒ ลกษณะ คอ เปนบททนำาไปใชในการประกอบพธ มเนอหาและการใชภาษาทไพเราะ สรางอารมณใหรสกถงความศกดสทธของพธ เชน กาพยเหเรอ ลลตโองการแชงนำา มหาชาตคำาเทศน หรออกลกษณะหนง คอ เนอหาใหรายละเอยดเกยวกบพธกรรมและขนบธรรมเนยมประเพณตางๆ เชน พระราชพธสบสองเดอน โคลงพระราชพธทวาทศมาส ฯลฯ

4. วรรณคดประวตศาสตร มเนอหาเกยวกบการศกษาสงคราม การสดดวรชนทกลาหาญและเลาถงเหตการณสำาคญทเกดขนในบานเมอง เชน ศลาจารกพอขนรามคำาแหง ลลตยวนพาย ฯลฯ

คณคาของวรรณคด

1. คณคาดานเนอหา ชวยใหเปนความสำาคญของการศกษาวรรณคดโดยอาศยการดำาเนนเรองหรอแนวคดเปนเครองมอในการวเคราะหวรรณคด เพอใหเกดความเขาใจทลกซง การดำาเนนเรองในเนอหาเปนสวนททำาใหผอานเขาใจเรองราวทงหมด ทงสอดแทรกแนวคดและกลวธในการดำาเนนเรองใหผอานไดใชมมมองความคดพจารณาเรองนนๆ โดยผอานอาจมทศนะตอเรองแตกตางกนไป ทงนขนอยกบประสบการณและความสนใจของผอาน ซงเปนสงทดทจะทำาใหเกดการพฒนาความคดและเสรมสรางจนตนาการ ชวยยกระดบความคดและจตใจของผอานใหสงขน การวเคราะหคณคาดานเนอหา สามารถวเคราะหในประเดนตางๆ ไดดงน

๑.๑ ไดรบความรความเขาใจในเรองตางๆ เชน ขนบธรรมเนยม ประเพณ สภาพสงคม การเมองการปกครอง การดำารงชวตของคนในสมยนนๆ และความรอนๆ

51

๑.๒ ไดรบประสบการณ กวถายทอดประสบการณทเกดจากการมองโลกอยางกวางขวางและลมลก จากประสบการณสวนตวของกวไดกลายเปนประสบการณรวมระหวางผอานกบกว ผอานไดรบประสบการณจากการอานงานของกว

๑.๓ เกดจนตนาภาพ ผอานเหนคณคาในความงดงามของวรรณคดทำาใหเกดความประทบใจ และรบรความคดทแปลกใหม เปนกระบวนการทใหราบละเอยดโดดเดน และใหผอานไดสรางความคดตาม ซงขนอยกบพนฐานของแตละคน ผอานเกดความคดจนตนาการกวางไกลและประเทองปญญา

๑.๔ พฒนาจตใจผอาน วรรณคดตางตางๆ มเนอหาสาระ เรองราวสนก อานแลวสบายใจ สามารถกลอมเกลาจตใจใหออนโยน ใหขอคดคตธรรม อกทงสอนใหประพฤตด ประพฤตชอบ สรางสรรค จรรโลงใจใหเกดกำาลงใจยามททอแท

2. คณคาดานวรรณศลป วรรณคดทไดรบยกยองวาดเดนตองมกลวธการประพนธทดเยยม และใหคำาเหมาะสมกบลกษณะหนาทของคำา ถกตองตรงความหมาย เหมาะสมกบเนอเรองและมเสยงเสนาะ ซงผอานจะเกดจนตนาการตามเนอเรองได จะตองเขาใจสำานวนโวหารและภาพพจน เสมอนไดยนเสยง ไดเหนภาพเกดอารมณสะเทอนใจ มความรสกคลอยตาม ดงน

๒.๑ การใชโวหาร๒.๑.๑ บรรยายโวหาร เปนการเลาเรอง เลาเหตการณทม

เวลาสถานท ซงแสดงใหเหนความสมพนธตอเนองกน การบรรยายมจดมงหมายใหผอานเขาใจวาเรองราวนนๆ เกดขนและดำาเนนไปอยางไร เรองราวดงกลาวอาจเกดขนจรง หรอเปนเรองทเกดจากจนตนาการของกวกได

๒.๑.๒ พรรณนาโวหาร เปนการใหรายละเอยดของเรองราว เพอใหผอานเหนสภาพหรอลกษณะทละเอยดลออและพรรณนาความรสกกระทบอารมณความรสกของผอาน ทงนการพรรณนาทำาใหผอานผฟงมองเหนภาพ การพรรณนาจงมกแทรกอยในการเลาเรองหรอการบรรยาย

๒.๑.๓ เทศนาโวหาร คอโวหารทมงในการสงสอน โนมนาวจตใจผอานใหคลอยตาม

52

๒.๑.๔ สาธกโวหาร คอ โวหารทมจดมงหมายเพอใหเกดความชดเจนดวยการยกตวอยางประกอบ เพออธบายสนบสนนความคดเหนใหนาเชอถอ

๒.๑.๕ อปมาโวหาร คอ โวหารเปรยบเทยบสงหนงกบอกสงหนง เพอใหผอานเขาใจมากขน

๒.๒ การใชภาพพจน เปนการพลกแพลงภาษาใหแปลกออกไปกวาทเปนอยปกต ทำาใหเกดรสกระทบความรสกและอารมณตางกบภาษาทใชอยางตรงไปตรงมา ดงน

๒.๒.๑ อปมา คอ การเปรยบเทยบสงหนงคลายหรอเหมอนกบอกสงหนง โดยมคำาแสดงความเปรยบ เชน เปรยบ ประดจ ดจ ดง เหมอน ราวกบ ราว เพยง เพยง ฯลฯ

๒.๒.๒ อปลกษณ คอ การเปรยบสงหนงเปนอกสงหนง ซงแตกตางจากการอปมา โดยอปลกษณมกใชคำาวา เปน คอ ในการเปรยบ

๒.๒.๓ สญลกษณ คอ การเปรยบเทยบสงหนงแทนอกสงหนง โดยไมมคำาแสดงความเปรยบ เขาเปนคนเจาชมาก เหนเปลยน“ตกตาหนารถประจำาเลย”

๒.๒.๔ อตพจน คอ การใชถอยคำาทกลาวผดไปจากความเปนจรง โดยกลาวถงสงหนงเปรยบเทยบกบสงทดเกนมากกวาความจรง

๒.๒.๕ บคคลวต คอ การกลาวถงสงทไมมชวตจตใจใหมการกระทำาเหมอนมนษย

๒.๒.๖ สทพจน คอ การใชคำาเลยนเสยงธรรมชาต

๒.๓ การเลนเสยง คอการเลอกสรรคำาทมเสยงสมผสกน ไดแก การเลนเสยงอกษร เสยงสระ และเสยงวรรณยกต เพอเพมความไพเราะและแสดงความสามารถของกวทแมจะเลนเสยงของคำาแตยงคงความหมายไวได ดงบทประพนธ

เสนาสสส ศรแผลงยงคายหลายเมองแยง แยงแยงรกรนรนรนแรง ฤทธรบ

53

ลวงลวงลวงวงแลว รวบเราเอามา๒.๓.๑ การเลนเสยงอกษร คอการใชคำาทมเสยงพยญชนะ

เดยวกนหลายๆ พยางคตดกน เพอความไพเราะ จากบทประพนธดงน รก-รน-รน-รน-แรง-ฤทธ-รบ เปนเสยง /ร/

๒.๓.๒ การเลนเสยงสระ คอ การใชสมผสสระทมเสยงตรงกน ถามตวสะกดกตองเปนตวสะกดในมาตราเดยวกน แมจะใชพยญชนะมาใชเลนสมผสเสยงสระอก ส-ส-ส, คาย-หลาย

๒.๓.๓ การเลนเสยงวรรณยกต คอการใชคำาทไลระดบเสยง ๒ หรอ ๓ ระดบ เปนชดๆ เชน ลวง-ลวง-ลวง

3. คณคาดานสงคมและสะทอนวถไทย วรรณคดเปนวฒนธรรมทางภาษาทแสดงใหเหนถงความเจรญรงเรองในอดต บอกเลาเรองราวดานชวตความเปนอย ขนบธรรมเนยมประเพณ สภาพสงคมหรอความรสกนกคดของคนในสงคม ซงเปนลกษณะประจำาชาตทแสดงออกมาทางวรรณคดดวยภาษาทงดงามไพเราะ ทำาใหผอานเกดความรสกเปนชาตรวมกน เพราะตางรสกวาไดเปนเจาของขนบธรรมเนยมประเพณและภาษาเดยวกน แบงเปน ๒ ประเภทคอ

๓.๑ วรรณคดชนำาสงคม เปนการพจารณาคณคาดานสงคมวาวรรณคดมสวนเกยวขอกบสงคม สะทอนใหเปนสภาพสงคม ทงดานคานยมวฒนธรรมและความประพฤตของคนในสงคม แนวทางการปฏบตตน หรอชใหเหนปญหาทสงคมขณะนนกำาลงเผชญอย

๓.๒ วรรณคดสรางสำานกรวมในความเปนชาต วรรณคดเปนสงผกพนจตใจของคนในชาตใหสำานกวารวมอยในชาตเดยวกน วรรณคดจะเปนสอกลางทนำาไปสการรวมเปนชาต ซงจะเปนเครองผกจตใจคนในชาตใหเปนหนงเดยวกน

4. ขอคดทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน การอานวรรณคด ผอานจะไดรบขอคดตางๆ ทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนได ไมวาจะเปนคตธรรม คำาสอนตางๆ โดยกวนำาเสนอผาน ฉาก ตวละคร หรอบทสนทนา อนเปนลกษณะเฉพาะของแตละเรอง เชน

54

๔.๑ ดานการศกษา ในวรรณคดหลายเรอง จะใหขอคดเกยวกบการศกษาเลาเรยน มคำาสอนทแสดงใหเหนถงคณคาและความสำาคญของการศกษา

๔.๒ ดานการรจกใชชวตอยางพอเพยง เปนขอคดสอนใจสามารถใชไดทกยคสมย

๔.๓ ดานความสามคค วรรณคดชวยปลกสำานกใหมความสามคคกลมเกลยวกน

๔.๔ การปฏบตหนาทของตน ไมวาจะเปนหนาทใดกทำาดวยความเตมใจไมเกยงงอน เพอใหงานประสบความสำาเรจ ทงทเปนหนาทตอตนเอง สงคม หรอประเทศชาต

หลกการวเคราะหคณคาวรรณคด1. การวเคราะหคณคาดานเนอหา ผอานตองทำาความเขาใจบท

ประพนธใหตลอดทงเรอง และจนตนาการขนในใจเพอจะไดเขาใจสารทกวตองการสอ โดยศกษาดงน

๑.๑ วเคราะหสาระของบทประพนธ สาระทกวสออกมายงผอานอาจเกยวกบขอเทจจรง ความร ความคด(ทศนะของกว) หรอความรสกกได เมออานบทประพนธแลวผศกษาควรจบสาระนนมลกษณะแปลกใหมนาสนใจหรอไม มลกษณะสรางสรรคจรรโลงจตใจ หรอชวยยกระดบจตใจผอานใหสงขนไดหรอไม มประโยชนตอใครบาง เพราะเหตใด

๑.๒ วเคราะหการวางโครงเรองและการลำาดบความในเรอง คอ การวเคราะหวากววางโครงเรองในลกษณะใด มองหาปมของเรอง เรมจากปญหาทปรากฏจนกระทงถงการคลคลายปญหา

๑.๓ วเคราะหกลวธการประพนธ คอ การพจารณาเรองกลวธตางๆ ทผแตงนำามาใชในการประพนธ เพอชวยใหงานประพนธมคณคานาสนใจ ชวนใหผอานตดตามหรอเกดความประทบใจในการวเคราะหคณคาดานเนอหาน ผอานตองเขาใจกลวธในการนำาเสนอ

วเคราะหกลวธการนำาเสนอ คอ การพจารณาวากวใชวธการใดททำาใหงานเขยนมความนาสนใจ นาตดตาม หรอนาประทบใจ เชน เสนออยางตรงไปตรงมาทำาใหผอานจบความงาย เสนอดวยใหผอานตความ

55

เสนอดวยวธการใชภาพพจนเหนอจรง สรางความแปลกใหมและดงดความสนใจของผอานหรอเสนอดวยวธการแสดงใหเหนอาการเคลอนไหวทงการเคลอนไหวทางกายและทางอารมณ คอความรสกทเปลยนไปมาของตวละคร เพราะธรรมชาตของมนษยนนยอมมอารมณแปรปรวน เปลยนไปมาตามความนกคดและสภาพแวดลอม

2. วเคราะหคณคาดานวรรณศลป วเคราะหความไพเราะของบทประพนธ คอการพจารณาวาบทประพนธนนๆ มความไพเราะอยางไร ซงความไพเราะของบทประพนธเกดดวยเหต ๒ ประการ คอ ความไพเราะอนเกดจากรสคำา และความไพเราะอนเกดจากรสความ

๒.๑ ความไพเราะอนเกดจากรสคำา พจารณาไดจากการเลอกสรรคำา และการเลอกคำาทมเสยงเสนาะไพเราะ ซงเกดจากวธการใชคำาเลยนเสยงธรรมชาต คำาทมเสยงสมผสคลองจองกน การเลนคำา และลลาจงหวะของคำา

๒.๒ ความไพเราะอนเกดจากรสความ พจารณาไดจากการใชคำาทมความหมายกระชบ ชดเจน และการใชโวหารตางๆ กวถายทอดอารมณ ความรสก ไดอยางลกซง กระแทกอารมณ กระเทอนจตใจ และกระทบความรสก เชน

ไผซอออเอยดเบยดออด ลมลอดไลเลยวเรยวไผ

ออดแอดแอดออดยอดไกว แพใบไลนำาลำาคลองกระเพอมพลวพลวปลวควาง เธอวางรางปลอยลอยลองบนแพใบไผใยยอง แสงทองสองทาบฉาบมาจากบทประพนธจะเหนวารสของคำา คอ การเลอกสรรคำามาใช

เพอใหเกดเสยงเสนาะ ททำาใหเหนภาพและความไพเราะสละสลวย การเปรยบสงหนงเปนอกสงหนง(อปลกษณ) “ไผซอออเอยดเบยดออด ”และมการใชคำาเลยนสยงธรรมชาต(สทพจน) “ออดแอดแอดออด ”นอกจากนจะพบวากวทำาใหบทประพนธงดงามสละสลวยดวยสมผสใน ทงสมผสสระและสมผสอกษร

จากบทประพนธ กวใช อปลกษณ ในการเปรยบ ไผ เปน ซอ ภาพของไผ ออเอยดเบยดออด เมอลมลอดไลเลยวเรยวไผ คอ ลมพดไป

56

ตามชองวางของลำาไผทเรยวยาว กวใชสทพจนในการเลยนเสยงไผเบยดสกน กวจนตนาการวามเจาหญงทกำาลงรอคอยเจาชาย เจาหญงกำาลงลองลอยอยบนแพใบไผ และมแสงแดดอาบไลลงมา บทประพนธนกวใชภาษาแสดงจนตภาพไดอยางงดงามละเมยดละไม โดยการใชภาพพจนอปลกษณและใชสทพจน

3. การวเคราะหคณคาดานสงคมและสะทอนวถไทย วรรณคดและวรรณกรรมทวไป ผแตงมกสอดแทรกความร ความคด และอารมณ สะทอนวถชวต ขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ คานยมของคนในสงคมสมยนนๆ ในวรรณคด ผอานจะตองมวจารณญาณในการอาน คอ เมออานแลวนำาไปคดพจารณาความร ความคด สามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวนได

๓.๑ คณคาทมตอผอาน คอ การวเคราะหวา บทประพนธนนๆ มคณคาตอจตใจ สตปญญา และความประพฤตของผอานแตละคนอยางไร

๓.๒ คณคาทมตอสงคม คอ การวเคราะหวาบทประพนธนนๆ ชวยสะทอนภาพของสงคมไดชดเจนมากนอยเพยงไร และมอทธพลตอความเปลยนแปลงของสงคมในระดบใด

4. การวเคราะหขอคดเพอนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน วรรณคดหรอวรรณกรรมทวไป เมอผอานสามารถวเคราะหไดวาเรองทอานมคณคาดานเนอหา ดานวรรณศลปและดานสงคมอยางไรแลว ผอานยอมสามารถพจารณาขอคดทไดจากการอานวรรณคด หรอวรรณกรรมเรองนนๆ ทสอดแทรกอยและเหนแนวทางในการนำาขอคดไปใชในชวตประจำาวนไดโดยมแนวทาง ดงน

๔.๑ พจารณาขอคด การอานวรรณคดและวรรณกรรมทกเรองผอานจะไดขอคดทแตกตางกน โดยขนอยกนวย ประสบการณและพนฐานความรของผอาน เชน บทละครพดเรองเหนแกลก ผอานจะไดขอคดเกยวกบความรกของพอแมทมตอลก ยอมเสยสละใหไดทกยาง หรอเสภาเรองขนชางขนแผน ตอนพลายงามพบพอ ขอคดทได เขน ความสำาคญของการศกษาเลาเรยนไมวายคใดสมยใด การศกษายงคงมความ

57

จำาเปน แมวาในสมยนนโรงเรยนยงไมมกตองศกษาจากพอแมปยาตายายหรอพระสงฆ

๔.๒ การนำาไปใช พจารณาขอคดทไดจากการอานวรรณคดแลวสามารถนำาประโยชน ความร หรอสาระจากการอานมาประยกตใชใหเขากบชวตประจำาวนไดอยางมประสทธผล เชน นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓ ไดอานเสภาเรองขนชางขนแผน แลวนำาขอคดมาประยกตใชในชวตประจำาวน นกเรยนกสามารถประสบความสำาเรจในชวตการเรยนและการทำางาน สามารถบำาเพญตนใหเปนประโยชนตอสงคมสวนรวมและประเทศชาตได อานแลวสามารถนำาสาระความรมาพฒนาจตใจพฒนาปญญาและจรรโลงสงคมไดการอานวรรณคดหรอวรรณกรรมจะเกดประโยชนสงสดเมอผอานไดกลนกรองคณคาทไดจากวรรณคดออกมา ทงคณคาดานอารมณและคณคาทางความคดนำาไปพฒนาคณภาพชวตของตนเอง สงคม และประเทศชาต

แบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรม

คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน

58

๑. การวเคราะหคณคาวรรณกรรมมหลกการการวเคราะหกดาน อะไรบาง (๑ คะแนน)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๒. การพจารณากาสาระ การวางโครงเรอง การลำาดบความ กลวธการนำาเสนอ เปนการวเคราะหคณคาดาน(๑คะแนน)..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๓. เหตใดจงมคำากลาววา วรรณคดชนำาสงคม “ ”.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๔. เหตใดกวจงมการบรรยายฉากในวรรณกรรม (๑ คะแนน)........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

59

๕. คณคาของวรรณกรรมดานสงคม แบงออกเปน ๒ ลกษณะใหญๆ คอ (๑ คะแนน )๑..........................................................................................................................................................................๒...........................................................................................................................................................................๖. สงสำาคญในการศกษาวรรณกรรมนอกจากความสนกแลวคอ สงใด เพราะอะไร (๒ คะแนน)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๗. ใหนกเรยนทำาเครองหมาย ลงใน ชองคำาตอบ (๓ คะแนน)

คำาถาม ใช ไมใช๑. แดงอานเรอง ๔ แผนดนแลวเกดความรกชาตเปนคณคาของวรรณกรรม๒. จรยธรรมของคนในเรองทอานสะทอนใหสภาพสงคมนนๆ๓. การใชคำาซำาเปนการแสดงความเกงของกวเทานน๔. ภาพพจนในวรรณกรรมเสรมสรางจนตนาการใหผอาน๕. วรรณศลปไมจดเปนคณคาของวรรณกรรม

เฉลยแบบทดสอบเรองการวเคราะหคณคาวรรณกรรม

คำาชแจง ใหนกเรยนตอบคำาถามตอไปน

60

๑. การวเคราะหคณคาวรรณกรรมมหลกการการวเคราะหกดาน อะไรบาง (๑ คะแนน).....๔ ดาน..............................................................................................................................................................๑.คณคาดานเนอหา ...........๒. คณคาดานวรรณศลป .......๓.คณคาดานสงคม....................................................๔. คณคาดานขอคดทสามารถนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน........................................................................๒. การพจารณากาสาระ การวางโครงเรอง การลำาดบความ กลวธการนำาเสนอ เปนการวเคราะหคณคาดาน(๑คะแนน)........คณคาดานเนอหา.........................................................................................................................................๓. เหตใดจงมคำากลาววา วรรณคดชนำาสงคม “ ”........เพราะ วรรณคดสะทอนสภาพสงคมในขณะนนทเปนอย หรอสะทอนพฤตกรรมตองบคคลในยคนนใหเหน.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๔. เหตใดกวจงมการบรรยายฉากในวรรณกรรม (๑ คะแนน)..........การบรรยายฉากในวรรณกรรมเปนสรางภาพในทศนของผอานในเกดจนตภาพคลอยตามหรอเขาถง ฉากหรอเหตการณนน

61

ๆ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๕. คณคาของวรรณกรรมดานสงคม แบงออกเปน ๒ ลกษณะใหญๆ คอ (๑ คะแนน )๑.......ชนำาสงคม....................................................................................................................................................๒......สรางความสำานกรวมในชาต.........................................................................................................................๖. สงสำาคญในการศกษาวรรณกรรมนอกจากความสนกแลวคอ สงใด เพราะอะไร (๒ คะแนน)..............วรรณกรรมสะทอนความคดความรสกของกวทำาใหทราบแนวคด ทศนคตรวมถงสภาพสงคมทงจากการบรรยายตางๆของกวหรอสะทอนออกมาจากตวละคร พฤตกรรม วรรณกรรมจงมคณคาในดานสงคม ดานวรรณศลป และมขอคดทสามารถนำาไปใชประโยชนได............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๗. ใหนกเรยนทำาเครองหมาย ลงใน ชองคำาตอบ (๓ คะแนน)

คำาถาม ใช ไมใช๑. แดงอานเรอง ๔ แผนดนแลวเกดความรกชาตเปนคณคา

62

ของวรรณกรรม๒. จรยธรรมของคนในเรองทอานสะทอนใหสภาพสงคมนนๆ

๓. การใชคำาซำาเปนการแสดงความเกงของกวเทานน

๔. ภาพพจนในวรรณกรรมเสรมสรางจนตนาการใหผอาน

๕. วรรณศลปไมจดเปนคณคาของวรรณกรรม

แบบทดสอบหลงเรยนเรองศลปะการประพนธในวรรณคดไทย

วชาภาษาไทย ท ๒๒๑๐๑ ชนมธยมศกษาปท ๒ จำานวน ๑๒ ขอ--------------------------------------------------------------------

-------------------------------คำาชแจง ใหนกเรยนเลอกคำาตอบทถกทสดเพยงคำาตอบเดยว โดยทำาเครองหมาย × ทบตวเลอกทกำาหนด๑. จดประสงคของการพจารณาภาษาในวรรณคดคอขอใด

ก. บอกชอเรองไดข. นำามาเขยนเรยบเรยงใหมค. อธบายลกษณะของภาษาในเรองง. พดแสดงความคดเหนเกยวกบภาษาวรรณคด

๒. การพจารณาคณคาวรรณคด พจารณาไดจากสงใดก. ภาพ ข. ชอเรองค. ถอยคำา สำานวน ง. ชอเรอง, เนอเรอง

๓. “คนเหนคนเปนคนนนแหละคน คนเหนคนใชคนใชคนไมเกดเปนคนตองเปนคนทกคนไป จนหรอมผดไพรไมพนคน”

บทประพนธขางตนมความเดนในดานใดมากทสดก. การเลนคำาซำา ข. การเลนคำาพองค. การใชสมผสสระ ง. การใชสมผสอกษร

๔. สาระทไดจากคำาประพนธในขอ ๓ คอขอใดก. เกดเปนคนยอมมศกดศร

63

ข. เกดเปนคนตองทำาความดค. จะรวยหรอจนกเปนคนเหมอนกนง. คนจนแนะคนรวยมสทธเทาเทยมกน

จงใชคำาประพนธตอไปน ตอบคำาถามขอ ๕ ๖–“มาทำาลายรวระวงใหพงราบ มารายเสกมนตสาปใหหมดเศรา

มาใหหวงคดถงทกคำาเชา มาปลนเอาหวใจไปหมดแลว”๕. บทประพนธขางตนไมปรากฏลกษณะการแตงแบบใด

ก. การเลนคำาซำา ข. การเลนคำาพองค. การใชสมผสสระ ง. การใชสมผสอกษร

๖. นกเรยนคดวาผแตงมความรสกตามขอใดก. อาลย ข. จรงจงค. เสยใจ ง. มความรก

๗. ขอใดเปนการเลนเสยงพยญชนะก. จะเอาลมหมฟามาหารกข. ถกศรปกตรงใจเสนหาค. ครวญเครงครำาครงคอนคนเวลาง. ไมสรางซาซบรกประจกษทรวง

๘. โหยหวนหวดหวดรถไฟ จดหมายอยไหนในโลกกวางผานหบเหวทะเลทรายไปตามราง เลอยลอดอโมงคกวางอนมดนานบทประพนธขางตนมลกษณะเดนตามขอใด

ก. การใชสทพจน ข. การใชอปมาค. การใชอปลกษณ ง. การเลนเสยงวรรณยกต

๙ มงมตร“ ... เธอมสทธทจะลองแมนำารนทจะบกดงดำากลางคำาคน ทจะชนใจหลายกบสายลมทจะรำาเพลงเกยวโลมเรยวขาว ทจะยมกบดาวพราวผสมทจะเหมอมองหญานำาตาพรม ทจะขมขนลกโลกหมกมน

ในบทรอยกรองน ผแตงวางตนไวในฐานะอะไร

64

ก. บคคลอนเปนทรก ข. เพอนค. พระ ง. คร

๑๐. ขอใดไมมคำาเปรยบเทยบก. ไปเอาขาวโคมลอยนมาจากไหน โกหกทงเพข. งานเลยงคนนฉนจะสวมหนากากอนใหมค. เราไมควรพดเรองนใหคนปากสวางอยางเธอฟงง. พวกกนแลวชกดาบ ตองใหเจาหนาทตำารวจจดการ

*************************************

เฉลยคำาตอบ

แบบทดสอบหลงเรยนขอ คำาตอบ๑.๒.๓.๔.๕.๖.๗.๘.๙.

๑๐.

คคกคขงคกขข