gelisimedu igugelisim - gavsispanel.gelisim.edu.tr

gelisimedu igugelisim

ORTOPEDİK PROTEZ VE

ORTEZ

ORTEZE GİRİŞ

Öğr. Gör. Tuba ŞENOL

e-posta: tsenol@gelisim.edu.trgelisimedu igugelisim

ORTEZE GİRİŞ VE ORTEZ KULLANIM

AMAÇLARI

Ortez, işlevini kısmen veya tamamen kaybetmiş uzuvların performansını arttırmak ve daha fazla kullanılabilir hale getirmek amacıyla vücuda takılan cihazlardır.

Zayıf olan kasları, belirli vücut bölgelerini destekleyen, immobilize eden, harekete yardımcı olan, deformiteleriönleyen metal, plastik, deri ve termoplastik kullanılarak yapılan cihazlardır.

Elde kullanılanlar SplintGövde için kullanılanlar Brace (Korse)Ortez hepsi için kullanılır

Ortez Yapımında Kulanılan MalzemelerÇelik; temel malzemedir. Dayanıklı, ucuz, kolay bulunur; ağır, kolay paslanır.AlüminyumPlastikler (termoplastikler, termoset plastikler)Diğer malzemeler; deri, kösele, kalın keten kumaşlar..

Neden orteze ihtiyaç duyarız?Ortezin yapması gerekenler nelerdir?Direkt ve indirekt etkiler nelerdir?İndirekt etkiler neden önemlidir?Orteze nasıl karar verilir?

Neden ortez??

Vücut yerçekimi ve kas çalışmasının ortaya çıkardığı kuvvetleri karşılayamazsa vücudun mekaniği bozulur.

Patomekanide Tedavi Prensipleri:

• Dinlendir,• Kuvvetlendir,• Yapısal ve motor yetersizliği gidermek için cerrahi girişim,• Yapısal ve motor yetersizliği gidermek için eksternal kuvvet

uygulamak

Amaçlar • Ağrıyı gidermek,• Zayıf bir eklemde stabilite sağlamak,• İmmobilizasyon sağlamak,• Normal duruşu sağlamak ya da düzeltmek,• Kas-iskelet sistemine ait deformiteleri düzeltmek,• Yaralanmaya karşı korumak,• Cerrahiye hazırlamak,• Harekete yardım etmektir.

Ortez Örnekleri

• KTS için;• İmmobilizasyon için;• Aksiyal yüklenmeyi azaltmak için;• Deformiteyi önlemek için(DKÇ):

Neler Deformitelere Neden Olur?

• Kas imbalansı,• Gravitasyonel kuvvetlerin kaslarca karşılanamaması,• Progresif fibröz doku hastalıkları,• Reaktif skarlar,• Artritler,• Dolaşım bozuklukları,• Ağrıya bağlı inhibisyon• Konjenital deformiteler

Fonksiyonel Ortezin Özellikleri

• Rahat olmalı,• Fonksiyonu belirgin arttırmalı,• Enerji tüketimini azaltmalı,• Giyip çıkarması kolay olmalı,• Kozmetik,• Dayanıklı olmalıdır.

Hedef ve Kullanım Amaçlarına Göre OrtezlerinSınıflandırması

• Destekleyici (supportive)• Düzeltici (corrective)• Önleyici (preventive)• İmmobilize edici• Ağrı önleyici• Aksiyel yüklenmenin yönünü değiştirici• Yardımcı (assistive)

Fonksiyonlarına Göre

1. Statik ortez2. Dinamik ortez

Vücut Bölgelerine Göre1. Alt ekstremite ortezleri2. Üst ektremite ortezleri3. Gövde (Spinal) ortezleri

Statik Ortez• Uygulandığı eklemde hareketi kısıtlar, istirahat ve rijit

destek gerektiğinde kullanılır• Traksiyonu sağlayarak bozulmuş vücut parçasını korur• Cerrahi sonrası yapıları destekler• Deformite oluşumunu engeller• Yumuşak doku ve kemik iyileşmesine katkıda bulunur

Dinamik Ortez• Deformite, kas güçsüzlüğü veya anormal kas tonusunu

kompanse ederek fonksiyona yardımcı olur• Fonksiyonu kaybeden kasların tekrar geri kazanımlarına

destek olur• Kullanılan kaldıraç, yay, elastik bant gibi eksternal güç

kaynakları eklem hareketini sağlar ve fonksiyonu arttırır

Alt Ekstremite OrtezleriFOAFOKAFOHKAFO…

Üst Ekstremite OrtezleriParmak orteziEl-el bilek orteziDirsek orteziOmuz ortezi

Gövde OrtezleriServikal ortezlerDorsal ve lumbosakral ortezlerSpinal deformite ortezleri

Ortezin Uygulanışı

Uygulama sahasının fiziki özelliklerini en doğru biçimde belirlemeOrtezi yapma/ şekillendirmeİlerleyici kullanım programını belirlemeHasta ya da bakıcıyı eğitme-Cilt gözlemi-Ortezin bakımıOrtezle birlikte mobilite

Ortezin Hedefleri

• Ortezle birlikte fonksiyonel mobilite becerilerini maksimuma çıkarmak,

• Ortezle birlikte bağımsızlığı maksimuma çıkarmak,• Ortezle birlikte giyip- çıkarma işlemini maksimuma

çıkarmak

• Ortezin bakımını maksimum düzeyde sağlamaktır.

Ortez Uygulama Prensipleri

3 nokta prensibi Total temas Parsiyel ağırlık aktarma

3 Nokta PrensipleriUygulanan kuvvetlerin toplamı ve ortaya çıkan momentler toplamı sıfır’ a eşittir.Bir adet kuvvet; deformite oluşan alandan, diğer 2 kuvvet bu kuvvete ters yönde ve şiddeti diğer ikisinin toplamı kadar uygulanmaktadır.Ayakta durduğumuzda; yerçekimi çizgisi (ağırlık merkezinden geçen doğru) şuralardan geçer:Kalça ekleminin arkasındanDiz ekleminin önündenAyak bileği ekleminin önünden

Total Temas Prensibi

Basınç, birim alana uygulanan kuvvete eşittir.Uygulanan ortezin pedi ne kadar büyükse ve ne kadar geniş bir alana uygulanmışsa, deri üzerinde o kadar az bir basınç uygulanmış olur.

P= F (Kuvvet)/ S (Uygulama Alanı)

Parsiyel (Kısmi) Ağırlık Aktarımı

Uygulanan kuvvet ekleme ne kadar uzakta ise, o kadar büyük bir kuvvet kolu; o kadar küçük bir kuvvet uygulaması ile gerekli moment açığa çıkarılabilir.Ortezdeki destek yapısı ne kadar uzun olursa; eklem veya instabilyüzey üzerinde o denli büyük bir moment oluşturulabilir.

Ortez Uygulama Ekibi

Fizyoterapist

Doktor

İş Uğraşı terapisti

Protez-Ortez

Teknikeri-Uzmanı

HASTA

Ortez Uygulama Süreci ;3 fazda incelenebilir:1. Faz 1: Değerlendirme fazıdır. Bireyin hastalığı, bulguları ve engellilik

durumu belirlenir.İlerleyen dönemlerde hastadan beklentilerimiz açığa çıkarılmış olur.

2. Faz 2: Geçerli tedavi planı çizilmeye başlanır. Ortezi ve rehabilitasyon süreci belirlenir. Bu fazda birey cerrahiye yönlendirilecek mi ya da herhangi bir enjeksiyon uygulanacak mı araştırılır. Bireye ortezi uygulanmadan, ölçüler alınmadan yapılacak tüm işlemler uygulanmalıdır. Ayrıca hasta eğitimi de bu fazda yapılmalıdır. Takımdaki her birim kendi branşı ile hastayı bilgilendirmelidir.

3. Faz 3: Fonksiyonel sonuçların değerlendirildiği fazdır. Hastanın artan mobilite düzeyi, kendine bakım aktivitelerindeki ilerleme ,topluma geri dönüş, yaşam kalitesi gibi tüm aktiviteler fonksiyonel sonuçlar içerisindedir.

Ortezin Başarısı Bazı Faktörlere Bağlıdır:

• Ortez uygulama ekibi içerisinde dengeli bir eğitim düzeyi olmasına,

• Uygulayıcının iyi bir biyomekani bilgisi olmasına,• Hasta için doğru ortez seçimi,• Ortezin doğru ölçülerde uygulanması,• Yeterli ve doğru hasta eğitimi,• Optimum düzeyde ortez rehabilitasyonu uygulanması, • Bireyin ortezi kullanım süresi,

Ortez Prensipleri

• Gerekli olduğu sürece ve gerekli olduğu problemlerde kullanılmalıdır.

• Eğer uygun ve mümkünse eklem hareketlerine izin vermelidir.• Yürüyüşün tüm fazlarında fonksiyonel olmalıdır.• Ortezin ayak bileği eklem merkezi tam olarak medial malleol

üzerinde olmalıdır.• Ortezin diz eklemi femur medial kondili üzerinde olmalıdır.• Ortezin kalça eklemi bireyin kalça 90 derecede oturabilmesine

olanak tanımalıdır.• Ortezin rahatlığı, kozmetik oluşu ve fonksiyonelliği ile ilgili hastaların

şikayetleri önem taşımaktadır.

SORU VE ÖNERİLER

İşlenen konuların uygun görseller veya videolar

üzerinde tekrarının yapılması konunun pekişmesi

açısından yararınıza olacaktır.

ÖNERİLEN HAFTALIK ÇALIŞMALAR

BİR SONRAKİ DERS HAKKINDA

gelisimedu igugelisim