keynotes annette klarenbeek en guido rijnja congres lets talk energy

@Annette Klarenbeek

Lectoraat Communication

and Sustainable Society HanzeHogeschool

Groningen

Twitter.com/Publab

storify.com/PubLab

slideshare.net/PubLab

publab@hu.nl

het gesprek

we zijn sociale wezens

gemeenschappelijke taal

veel van onze opvattingen

ontwikkelen we via contact

met anderen

wanneer de boodschap

niet in dagelijks gesprek

terugkomt valt effect te

vrezen

Hoe verloopt het gesprek?

Mensen die met veel mensen praten

kapper, caféhouder, voorzitter dorpsvereniging, schoolhoofd, moeder,

vader, dominee, wijkagent, winkelier, timmerman, familielid Vaatstra

discoursanalyse

•Hoe mensen over een bepaald thema praten door te kijken naar uitspraken

•Patronen in het dynamische discourse analyseren

(Potter & Wetherell, 1987, 1994, 1995; Potter, 2004, te Molder 1996, Edwards, 1997).

discourse analyse (Harvey Sacks) heeft

aangetoond dat :alledaags taalgebruik zeer gestructureerd is, tot in het kleinste detail

taal niet neutraal is, maar een middel tot handelen

taal cruciaal is in een samenleving

sociale structuren juist gerealiseerd worden in interacties

Sociale interactie

A: Kun je mij het zout aangeven?

B: Alsjeblieft (geeft het zout)

De ontvanger bepaalt

A: Jan en Marie gaan naar het strand

B: Zo, zo…….

Voorstel tot een date

1. Irene En het komende weekend?

2. Paul Dan is het toch vakantie?

3. Irene O ja o nee dat is ook zo

4. Paul ja

Hoe de spreker zichzelf presenteert

Eerlijk

Objectief

Kundig

Ruimhartig

….....

moeder van zeven kinderen

Maar natuurlijk, het is idioot om zeven kinderen te hebben. Dat is louter

egoisme.

Interactie

T.E Ik vraag me eigenlijk af, waarom hebt u ja gezegd aan onze

uitnodiging om mee te doen aan dit programma?

M.R enorme ijdeltuiterij om hier te gaan zitten, enorme ijdeltuiterij

Interactieprobleem interviewer

Handige vragen bij gespreksanalyse

· Wat staat er voor de spreker op het spel? (bijvoorbeeld zijn ‘onschuld’,

zijn ‘oprechtheid’, zijn ‘objectiviteit’)

· Waarvan kan de spreker worden beschuldigd? (bijvoorbeeld

‘vooroordelen’,‘lafheid’, ‘jaloezie’, ‘opschepperij’)

Het gesprek in de energietransitie

mengende gesprekken

Wij hebben vorig jaar in december gemeld en toen is in februari

een contactpersoon geweest. Alles opgenomen in huis,

scheuren van het plafond en alles aan toe ook, ik hoefde niets

te zeggen, nee, als ik wat aanwees zei ie ja dat zie ik wel,

maar vervolgens toen kwam dat rapport uiteindelijk, nul, nul,

nul, toen heb ik de NAM contactpersoon gebeld (noemt naam),

ik zeg, ‘’maar zo kan het niet he, dit gaat alle perken te buiten,

ik zeg; “contact”.

Toen hebben ze met twee architecten een rapport opgemaakt,

die is 27 mei overhandigd aan de betreffende instanties. Ik

hoorde helemaal niks, 14 juni, ik weet de data nog allemaal uit

mijn hoofd, kreeg ik bericht dat (noemt naam) was mijn

contactpersoon niet meer. 27 juni kwam meneer Visser en die

zou over de prijs met mij en de architect onderhandelen. Nou

dat heb ik geweten. Ik hoorde heel lang niets meer, tot 1

november en ik ben er echt heel emotioneel van, dat mag u

gerust weten.

B: Ja op internet kon ik wel veel vinden over schadeafhandeling maar

ik eigenlijk helemaal niks vinden over die inspecties. Ik kon wel lezen

dat die mensen in autootjes rondrijden op straat en dan kijken of er iets

moet gebeuren. Ik dacht ik zou eigenlijk wel willen weten van uhm is

uw woning wel veilig genoeg? Ja waar moet ik dat aan zien? Ik kon

eigenlijk ook nergens een ingang vinden, hoe kom ik daar achter?

Welke mensen kijken daar dan naar? Dat kon ik nergens vinden. Ik zag

wel dat inspecteurs in autootjes rondrijden maar niet een

telefoonnummer of naam. Dus wat is de weg om bij die inspectie te

komen en om het idee te krijgen of je woning nog veilig is?

N: Als het idee bestaat dat uw woning niet veilig is moet u dat

absoluut direct melden bij de NAM.

B: Ja het gaat niet over dat ik dat idee heb. Maar door al dat gedoe,

weet je niet waar je naar moet kijken.

N: Contact opnemen met de NAM

B: Zou het niet handig zijn om te weten op welke criteria je moet letten,

goh als er dat of dat met uw woning aan de hand is, ja niet alleen dat

ie heen en weer wiebelt maar gewoon waar je op moet letten?

Let’s Talk EnergyDrie cases:

1. Windpark Drentse Monden Oostermoer

2. Biovergister Hoogkerk

3. Gaswinning Terschelling

Casus: gaswinning TerschellingTulip Oil dient aanvraag in voor gaswinning bij Terschelling (2014)

Actiegroep ‘GasTvrij Terschelling’ opgericht – 13 februari 2015 eerste

demonstratie

Petitie tegen voorgenomen gasboringen: door 21.000 mensen ondertekend

(Uit contextanalyse Gaswinning Terschelling – Pieter Swieringa)

DataSleutelmomenten: ook te zien als pieken in de berichtgeving op social

media

Vier pieken → drie gekozen:

1. 14 februari: eerste demonstratie GasTvrij Terschelling en eerste berichten in de

media

2. 24 februari: gemeenteraad Terschelling wijst met motie plannen van Tulip Oil af

3. 24 april: Tweede Kamer wil voorlopig geen gaswinning op Terschelling

Data: Facebook- en krantenberichten

Discoursanalyse: op zoek naar patronen in de interactie

Facebook, 23/02/2015, 18:05

Ik hoop toch niet dat ze daar gaan boren

hebben ze niks geleerd van Groningen.

Trouw, 14/02/2015

“Je mag op Terschelling bij wijze van spreken

nog geen konijntje doodschieten vanwege de beschermde status.

Het is nota bene een Natura2000-gebied en dan zal zo’n olie- en gasbedrijf

hier wel mogen gaan boren? Kom nou toch, zeg”.

Facebook, 15/02/2015, 9:08

En dan… zeebevingen en tsunami’s.

Lekker vooruitzicht!!! Ik zeg Hands Off !!!

Reactie Tulip Oil

“Wij hebben de commotie voorzien, het is begrijpelijk, het gaat om een mooi

eiland met hoge natuurwaarde en toch denken wij dat we in alle

transparantie en in overleg met de bevolking met dit project verder kunnen

gaan.”(NRC Next, 19/02/2015)

Reactie Tulip Oil

Er ligt nog niets vast, alle vergunningen moeten nog worden verstrekt. Er is

een winningsvergunning aangevraagd voor de gasbel bij Terschelling maar

meer ook niet.

De bewoners en andere belanghebbenden komen nog aan het woord.

Wij gaan graag in gesprek met iedereen op Terschelling."

(Trouw, 14/02/2015)

Discoursanalytische bril

HANDREIKING

DISCOURSANALYSE

(wat wordt er gezegd? en wat bedoelt iemand daarmee?)

Hoe wordt iets gezegd? En wat is daarvan het effect?

inhoud

vorm

Succes van DAB trainingCrisis Communicatie Team Nationale Politie

Genootschap Burgemeesters

Veiligheidsregio’s

Postbachelor cursus ‘Crises en social media’ voor professionals

Mensen doen dingen met taal

Let’s talk energy

Waarom wordt dit zo

naar voren gebracht?

28-3-2017

Titel presentatie aanpassen 41

Duiken!

Waarderend communiceren maakt het verschil

Guido Rijnja

28-3-2017

“Taking the role of the other” (G.H. Mead)

‘Weg ermee!’

28-3-2017

43

Wat doe je als het botst?

28-3-2017

44

… een eerste reactie…. overleven…

… een tweede reactie …. ontdekken.

Oftewel: stap in de botsing

28-3-2017

45

Iemand die ergens tegen is, is ook ergens voor…

Watskeburt (vuistregels)

Bronbelang nr. 1.: nieuwsgierigheid (‘waarom…?’)

Bevestiging: (h)erken cognitieve dissonantie (‘help me even…’)

Nabijheidsheuristiek: wie doet ertoe (‘mijn buurt’, ‘mijn gemeente’?)

Procedurele rechtvaardigheid: bejegening (‘neem mij serieus’)

Inter-esse: het gebeurt tussen de mensen (‘tussenheid’)

28-3-2017

46

Erkenning. Verplaatsing. Aansluiting.

28-3-2017

47

Ignatius van Loyola

Elisabeth Kübler-Ross

Jigoro Kano

Beweeg mee tot de ander een vraag stelt - en kan wenden

Wie wil winnen moet veerkrachtig enmeegaand zijn

Loop mee in verzet, bied ruimte voor afscheid

28-3-2017

48

“Alles heeft

een ritme”

(Gebaseerd op Elisabeth Kubler-Ross, Lessen voor levenden, 1967)

Wat beweegt je: gemak…

28-3-2017

49

Wat beweegt je: waarden…

28-3-2017

50

U bent

door rood

geredenU krijgt

een bon

Heeft u gezien hoeveel

brugpiepers er om u

heen stonden?

28-3-2017

51

Wat vind ik…. (Standpunt)

Wat wil ik…. (Belang)

Wat voel ik…. (Emotie)

Wat drijft mij

…

(Waarden)

Waarden…

28-3-2017

52

Waarden…

28-3-2017

53

…. drijfveren of idealen

die ons

handelen richten,

al dan niet bewust…(een werkdefinitie)

Frames zijn slagzwaarden

Als wat mij drijft

niet wordt (h)erkend,

ga ik ondergronds

op zoek naar steun(Schweigespirale, Elisabeth Noelle-Neuman)

28-3-2017

54

De WaardeRing

28-3-2017

55

VER-ONT-WAARDIGING

?

VERWAARDIGING

!

Uitzicht

Inzicht

Overzicht

Doorzicht: hoe brengen we ervaringen verder?

De WaardeRing

28-3-2017

56

Uitzicht

Inzicht

Overzicht

Verbreedde context: wie en wat

doet er toe?

Verdiep de verschillen:wat zeggen, willen, drijft mensen?

Verken het perspectief:

hoe benutten we doorwaadbare

plaatsen?

Wat beweegt je: wederzijdse welwillendheid

28-3-2017

57

Wat beweegt je: (h)erkende bandbreedte

28-3-2017

58

Wat beweegt je: speelsheid (lieve deugd!)

28-3-2017

59

Waarderend communiceren

1. Erken en bevestig het ongemak

2. Breng de Ander in stelling (met elkaar)

3. Spreek onderliggende waarden aan

4. Verrijk de basis (Eerste Hulp Bij Ordening)

5. Help perspectieven ontvouwen (Wat kan wel?)

28-3-2017

60

Meer weten: www.dewaardering.com

28-3-2017

61