kİmyasallar yÖnetİmİ mevcut durum...kalıcı organik kirleticiler (koklar) • kalıcı organik...

KİMYASALLAR YÖNETİMİMEVCUT DURUM

Bursev DOĞAN ARTUKOĞLU – Şb.Md.V.

Sunum İçeriği

• Zararlı Kimyasallar / Etkileri

• Kimyasallara İlişkin Uluslararası Sözleşmeler / Mevzuat

• Kalıcı Organik Kirleticiler

• Yürütülen Çalışmalar

Günlük Hayatta Kimyasallar

Çevresel Zararların Etkileri

Kimyasallar – Sözleşmeler / Mevzuat

Rotterdam Sözleşmesi Kabul Tarihi: 1998 Yürürlüğe giriş tarihi24 Şubat 2004 161 Taraf

Stockholm Sözleşmesi Kabul Tarihi: 2001 Yürürlüğe giriş tarihi17 Mayıs 2004 184 Taraf

Minamata Sözleşmesi Kabul Tarihi: 2013Yürürlüğe giriş tarihi16 Ağustos 2017116 TarafTürkiye

Taraf olma tarihi: 20 Aralık 2017

TürkiyeTaraf olma tarihi: 12 Ocak 2010

TürkiyeTaraf olma tarihi: -

Kapsam: Yasaklanmış veya ciddi şekilde kısıtlanmış kimyasallarHükümler:-İhracat / ithalat için ön bildirimli kabul prosedürü-Potansiyel olarak tehlikeli kimyasallar hakkında bilgi alışverişi

Kapsam: Kalıcı Organik Kirleticiler (KOK)Hükümler:-Azaltım-Kısıtlama-Azaltım ve Eliminasyon

Kapsam: Cıva / Bazı cıva bileşikleriHükümler:-Cıvalı ürün/atık-Emisyon ve salım-Altın madenciliği

Basel Sözleşmesi Kabul Tarihi: 1989 Yürürlüğe giriş tarihi5 Mayıs 1992 187 TarafTürkiyeTaraf olma tarihi: 20 Eylül 1994

Kapsam: Zararlı atıklar ve diğer atıklarHükümler:-Üretimin en aza indirilmesi-Çevreye duyarlı yönetimin teşvik edilmesi-Sınıraşan hareketleri kontrol etme koşulları ve prosedürü

Sözleşmeler - Sinerji

Rotterdam Sözleşmesi / İthalat-İhracat TüzüğüYürütülen Çalışmalar

Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Hakkında Yönetmelik Taslağı

Minamata Sözleşmesi / Cıva TüzüğüYürütülen Çalışmalar

REGULATION (EU) 2017/852 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCILof 17 May 2017on mercury, and repealing Regulation (EC) No 1102/2008

https://civasizturkiye.com

Cıva Hakkında Yönetmelik Taslağı

Stockholm Sözleşmesi / POPs TüzüğüYürütülen Çalışmalar

www.kalicikirleticiler.com

Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar)

• Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar);

• Sınır-aşan taşınma,

• Kalıcılık,

• Biyobirikim, ve

• Toksik,

• özellik gösteren sentetik ve genellikle halkalı organik ve halojenli moleküllerdir.

Bu özelliklerin bir araya gelmesi KOKlarıküresel bir sorun haline getirmiştir.

KOK’ların Doğada Taşınımı

KOK’lar antropojenik kimyasallardır. Yani, Doğada karşımıza çıkan KOKların tamamı insan ürünüdür.

KOK’ların Sağlık Üzerine Etkileri

KOK bileşikleri üzerinde uzun yıllardırgerçekleştirilen in vivo ve in vitro toksisiteçalışmalarından elde edilen sonuçlara görebu bileşiklerin olumsuz sağlık etkilerini;

• Cilt toksisitesi (klorakne gibi), • Bağışıklık toksisitesi, • Üreme ve gelişme üzerine olumsuz

etkiler, • Teratojenik etki, • Endokrin yıkımı,• Kanserojen etki

şeklinde sıralamak mümkündür.

Zehirlenme öncesi 3 ay sonra 4 yıl sonra

KOK’lara İlişkin Yürütülen Projeler

Mevcut KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve İstenmeden Yapılan Salınımlarının Azaltılması Projesi Proje Hazırlama Hibesi(2013-2014)

2014-2016

KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve KOK’ların İstenmeden Yapılan Salınımlarının Azaltılması Projesi (2015-2020) (UNIDO –UNDP)

2016-2019

HBCDD Projesi (EPS ve XPS köpüğü üreten endüstrilerde çevre performansının geliştirilmesine yönelik bir ön değerlendirme projesi) (UNIDO) (2019-2023)

2019-2021

Kalıcı Organik Kirleticilere ilişkin AB Tüzüğü’nün Uygulanması Projesi (2013-2015)

Kalıcı Organik Kirleticilerle (KOK) Kirlenmiş Sahaların Tespiti ve İyileştirilmesi Projesi(2019-2021)

KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve KOK’ların İstenmeden Yapılan Salımlarının Azaltılması

Projesi https://kalicikirleticiler.com

Destek

GEF

Proje Dönemi

( 2015 – 2019 )

Uygulayıcı

TC

UNIDO

UNDP

Bileşen 1: Mevcut

KOK

Stoklarının

ve

Atıklarının

Bertaraf

Edilmesi

Bileşen 2: PCB

Stoklarının

Çevreyle

Uyumlu

Etkin

Yönetimi için

Planlama

Yapılması

Bileşen 3: İstenmeden

Üretilen KOK

Salımlarının

Azaltılması

Bileşen 4: KOK’larla

Kontamine

Olmuş

Sahaların

Yönetimi

Bileşen 5: KOK’lar ve

Çevreyle Uyumlu

Kimyasal

Yönetimi için

Kurumsal ve

Düzenleyici

Kapasitenin

Güçlendirilmesi

UNDP UNDPUNIDO

KOK Stoklarının Ortadan Kaldırılması ve KOK’ların İstenmeden Yapılan Salımlarının Azaltılması

Projesi https://kalicikirleticiler.com

Destek

GEF

Proje Dönemi

( 2015 – 2019 )

Uygulayıcı

TC

UNIDO

UNDP

Bileşen 1: Mevcut

KOK

Stoklarının

ve

Atıklarının

Bertaraf

Edilmesi

Bileşen 2: PCB

Stoklarının

Çevreyle

Uyumlu

Etkin

Yönetimi için

Planlama

Yapılması

Bileşen 3: İstenmeden

Üretilen KOK

Salımlarının

Azaltılması

Bileşen 4: KOK’larla

Kontamine

Olmuş

Sahaların

Yönetimi

Bileşen 5: KOK’lar ve

Çevreyle Uyumlu

Kimyasal

Yönetimi için

Kurumsal ve

Düzenleyici

Kapasitenin

Güçlendirilmesi

UNDP UNDPUNIDO

Kalıcı Organik Kirleticilerle (KOK) Kirlenmiş Sahaların Tespiti ve İyileştirilmesi Projesi

Destek

EU

TC

Proje Dönemi

( 2019 – 2022 )

Uygulayıcı

IPA

UNDP

Bileşen 1:

KOK’larla kirlenmiş sahaların yönetimine ilişkin kurumsal kapasitenin artırılması

Bileşen 2:

KOKlarla kirlenmiş sahaların tespiti, sınıflandırılması ve Kirlenmiş Sahalar Bilgi Sisteminin (KSBS) KOKları izleyecek şekilde güncellenmesi

Bileşen 3:

Kirlenmiş Sahaların iyileştirilmesiyle ilgili uygulamaya yönelik ulusal kapasitenin güçlendirilmesi (Pilot uygulama ve Yardım Masası kurulumu)

UNDP AB

Çevre Yönetimi Genel MüdürlüğüKimyasallar Yönetimi Dai. Bşk.Öncelikli Kimyasalların Yönetimi Şb.oky@csb.gov.tr