korleis kan ein nytta autoritetar for lokalitetar til å ... · stein runar bergheim asplan viak...

Korleis kan ein nytta autoritetar for lokalitetar til å laga nye spanande kartbaserte tenester?

Stein Runar Bergheim

Asplan Viak Internet A/S

METADATA

Kva gjer du her? (Kvifor skal vi høyre på deg?)

Eg kjem frå «AVINET»Eitt selskap i Asplan Viak gruppaGrøfter? Vatn/avløp? Arkitektur? Ja, ja – det og – men også

IT! GIS! Data! Kartløysingar for internett

Kven er vi til for? Norske regionale og nasjonale etatar

Tilsvarande ein del andre stadar i Europa og i Midt-Austen

Og kven er eg?GIS, IT, og dataentusiast Ugras i eitt blomsterbedd av plan- og forvaltningsvekstar

Ein demokrat mellom diktatorar Takka ja til eitt 2-vekersprosjekt i Midt-Austen for seks år sidan

På leit etter svar: Europeiske FoU Standardisering, INSPIRE – Europeiske geodata-direktivet

Dataanriking, datautforskingstenester, visualisering

Nordfjording – omset til nynorsk sjølv...

Samarbeider med RA

2013-2015Tidsrom

Intra-lenkjer

Bakgrunnslenkjer

Auto-Tagging til

thesauri, SKOS

filer,

autoritetsreg.

Auto-tagging til

stadnamn,

geonames

Geotagging

crowd-sourcing

applikasjon

Historiske

stadnamn

Aggregering ved

hjelp av MINT

Enklare måtar å

aggregere?

OversynDen tradisjonelle løypa for publisering og anriking av (geo)data

Gamle og nye utfordringar Informasjonssøk, anriking av data

Dei nye moglegheitene Enklare dataintegrasjon

(Auto-) anriking av data

RDF & (Geo)SPARQL

Ting vi gjerne skulle ha sett...

DEN TRADISJONELLE LØYPA

Kva er problemet med den tradisjonelle løypa for å få tak i og

publisere geodata?

Data ligg lagra i lokale filer, databasar

Nokon som står dataene nær er glad i dei og ynskjer å verne dei

mot farane ved ubeskytta ... (gjen)bruk

Avtalar, lisensar, tidsavgrensing, bruksavgrensing, vilkår

Må tolke kjeldedatamodellen og innhaldet

Anriking, verdiauke som kjem til i lokale applikasjonar verken kan eller vil finne vegen attende til

kjelda

Ja – men det virkar bra som det gjer!

Ja det gjer det –men etter ein slik syklus er det berre ein

einaste tanke som har teke eitt klamt tak på sjela...

«ALDRI MEIR» (Mykje arbeid, godt det er lenge til neste gong)

Men vi har då allereie laga datatenester og API?

State-of-the-art for distribuert datalagring i kartverda er WMS,

WCS og WFS

WMS/WCS gjer data/biletdata om til georeferete bilete som kan

lesast over nett

WFS – gjer tilgong til fullstendig datamodell og vektordata i full

oppløysing

Men - ytelsen er ikkje *allverda*

Å seie ja på XMLRelativt stor overhead<?xml version=‘1.0’ encoding=‘UTF-8’?xmlns:mittskjema=‘http://svar.no’><root><mittskjema:svar>Ja</svar></root>

Kartverket sine «seinaste» tilebaserte tenester er raske,

effektive og uvurderlege

Spesielt med lokal caching/ mellomlagring

Men API/OGC framleis avhengig av ulike kjeldemodellar og «ikkje sjølv-dokumenterande» semantikk

GAMLE OG NYE UTFORDRINGAR

Tenester vs dataVåre data er dei beste og (viktigaste) i verden Så lenge våre tenester var dei einaste var dei også dei viktigaste

Men... slik det er i dag er våre tenester mindre enn andre

Våre tenester er ofte betre og i alle fall meir avanserte

Men vi har ikkje ei krone til marknadsføring

Karttenesterpopulære karttenester på nett

Datakvalitet & tenesterDatakvalitet Google Apple Nokia/Bing OSM

Oppdatert **** *** ** ****

Korrekt * * **** **

Fullstendig ****(*)? *** ****

Nøyaktig ** ** *** *

Dekning **** *** ** ***

Marknad Web, Mobil Mobil Web, mobil,

Bilnavigasjon

Overalt, i

aukande grad

ObservasjonarPresisjon er ikkje alt (for å få til bruk) +/- 20 meter (eller meir) er heilt ok for tenestebruk

(ikkje for å finne att ledningar, og ting under bakken)

Alt finst – og litt til Før var det utfordringa å finne det ein leitte etter

Støyfiltrering den nye utfordringa Kva for eitt (to) av dei ti treffa ein har fått er det rette

DEI NYE MOGLEGHEITENE

Så RDF skal liksom forandre alt då?

Neppe, men det har eitt sjarmerande potensiale for

området

Vi kan for eksempel redusere tidsbruken på dataintegrasjon

Du skulle snakke om kart!

Fyrst må vi gje datagrunnlaget vårt koordinatar

Vi kan ta utgangspunkt i ein eksisterande RDF ressurs

Ft1910

Geonames

DbPedia

Leg til ein trippel!

Resultatet

Vi må lagre både PURL og koordinatar

Vi har fått koordinatar, ekstra-informasjon gratis. Kan oppdatere

desse seinare

Men der er ting å merkje seg...

Kvifor ser *mange* Semantic Web tenester slik ut?

Lett å integrere heterogene data – men ikkje så lett å lage

tiltalande einskapleg presentasjon...

Automatisk anrika data kan no bli litt så som så...

Det finst meir enn eitt Blåfjell

Kva så med kart?(Geo)SPARQL-baserte kartlag Desentralisering av informasjon

Kan bruke ontologiar til å bestemme kva som skal synast

Døtre og søner av Noreg

Vi kan lese data frå ein SPARQL database via nett og mate fram all informasjon utan å kjenne til anna ved datamodellen enn X, Y og eitt namn

Denne kan så visualiserast i eitt kart

Javel – men kan vi byrje med dette då? Må vi ikkje vente til dei

sentrale registra er publiserte?

Nokre register er allereie klar –og internasjonale kjelder finst

allereie

Stadnamn: Geonames, Getty Thesaurus of Geographical

Names

Konsept: GEMET, UNESCO, LCSH

Addresser: Openstreetmap

Artiklar: DbPedia, Wikipedia

Personar: VIAF

Sikkert bra men ikkje bra nok –kva trengst for at det skal bli

«skikkeleg"?

SSR har ~1 mill stadnamn, Geonames har ~70 tusen

Matrikkelen: addresser, gardsnummer, bruksnummer

Personar: noko ope som er norsk...

Hendingar, fenomen:

Tidsperiodar, epokar:

Med nokre få slike koplingar kan vi generere kart som fortel historier – ikkje berre viser

punkt

(STEIN) RUNAR BERGHEIMRB@AVINET.NO

Takk for merksemda, spørsmål/svar