osnovni hemijski zakoni atomska i molekulska...

OSNOVNI HEMIJSKI ZAKONIATOMSKA I MOLEKULSKA TEORIJA

Prvi recepti

332g.p.n.e

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

OSNOVNI HEMIJSKI ZAKONIATOMSKA I MOLEKULSKA TEORIJA

ALHEMIJA

VII vijek p.n.e do

XVIII vijeka

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Zakon o održanju mase-

Zakon ekvivalentnih masenih odnosa-

Zakon umnoženih masenih odnosa-

Zakon stalnih masenih odnosa-

OSNOVNI HEMIJSKI ZAKONI

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Gej – Lisakov zakon zapreminskih odnosa-

Avogadrov zakon-

OSNOVNI HEMIJSKI ZAKONI

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON O ODRŽANJU MASE

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Antoan-Loren de Lavoazjeotac savremene hemije

1774 god.

ZAKON O ODRŽANJU MASE

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Mihail Vasilevič LomonosovRuski hemičar

1756 god.

Ukupna masa supstanci koje učestvuju u hemijskoj reakciji ostaje konstantna

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON O ODRŽANJU MASE

Ukupna masa reaktanata jednaka je ukupnoj masi produkata reakcije

Primjer 1:

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

K

ZAKON O ODRŽANJU MASE

2H2 + O2 → 2 H2O

2 g + 16g = 18 g

18g = 18g

Primjer 2:

4 NH3 + 5 O2 4 NO + 6 H2O4.14g + 12.1g + 10.16g = 4 .14g +12g + 10.16g

228g = 228 g

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Žozef Prust francuski hemičar

1789 god.

Elementi se jedine u stalnim masenim odnosima zbog čega je sastav jedinjenja stalan, bez obzira kako je to jedinjenje dobijeno

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Jedno određeno hemijsko jedinjenje sadrži uvek iste elemente međusobno sjedinjene u istim masenim (težinskim) odnosima.

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

voda sa česmemorska voda

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

1 g vodonika + 8 g kiseonika → 9 g vode

2 g vodonika + 8 g kiseonika → 9 g vode

1 g vodonika nije reagovao – višak vodonika

voda sa česmemorska voda

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

1 g vodonika + 8 g kiseonika → 9 g vode

2 g vodonika + 8 g kiseonika → 9 g vode

1 g vodonika nije reagovao – višak vodonika

H2O

2:16

H:O = 1:8

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

H2O

2 H2 + O2 2 H2O

4 g : 32 g 36 g / :4

1 g : 8 g 9 g

4 grama H2 + 4 grama O2 ?

1 g (H2)………..8 g (O2)

x g (H2)………. 4 g (O2)

¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯¯

x = 0,5 g (H2) se jedini sa 4 g O2

4 g – 0,5 g = 3,5 g (H2) u višku

0,5 g (H2) + 4 g (O2) 4,5 g (H2O)

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

Bertolidi

jedinjenja sa nestehiometrijskim sastavom (C. L. Bertholletu)

Daltonidi

jedinjenja koje imaju stalan hemijski sastav (John Dalton)

Idealna formula gvožđe oksida je FeO, ali je zbog kristalografskih šupljina ona zapravo

Fe0,95O.

ZAKON UMNOŽENIH MASENIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Džon Dalton

1802 god.

Ako se sjedinjavanjem dva elementa gradi više jedinjenja, onda različite mase jednog elementa koje se jedine sa istom masom

drugog elementa stoje međusobno u odnosu malih (jednostavnih) celih brojeva.

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

H2O = 2 : 16 = 1 : 8 = 1 : 1 x 8

H2O2 = 2 : 32 = 1 : 16 = 1 : 2 x 8

8 : 16 = 1 : 2

Ako se sjedinjavanjem dva elementa gradi više jedinjenja, onda različite mase jednog elementa koje se jedine sa istom masom

drugog elementa stoje međusobno u odnosu malih (jednostavnih) celih brojeva.

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

H2O = 1 : 1

H2O2 = 1 : 2

Ako se sjedinjavanjem dva elementa gradi više jedinjenja, onda različite mase jednog elementa koje se jedine sa istom masom

drugog elementa stoje međusobno u odnosu malih (jednostavnih) celih brojeva.

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

N2O = 28 : 16 = 14 : 8 = 14 :1 x 8

NO = 14 : 16 = 14 : 16 = 14 : 2 x 8

N2O3 = 28 : 48 = 14 : 24 = 14 : 3 x 8

NO2 = 14 : 32 = 14 : 32 = 14 : 4 x 8

N2O5 = 28 : 80 = 14 : 40 = 14 : 5 x 8

Azot i kiseonik grade 5 oksida.

masa azota – stalnamasa kiseonika - promenljiva

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

ZAKON STALNIH MASENIH ODNOSA

N2O = 28 : 16 = 14 : 8 = 14 :1 x 8

NO = 14 : 16 = 14 : 16 = 14 : 2 x 8

N2O3 = 28 : 48 = 14 : 24 = 14 : 3 x 8

NO2 = 14 : 32 = 14 : 32 = 14 : 4 x 8

N2O5 = 28 : 80 = 14 : 40 = 14 : 5 x 8

ZAKON EKVIVALENTNIH MASA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Jeremias Benjamin Richter

1789 god.

ZAKON EKVIVALENTNIH MASA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Mase dveju supstanci koje reaguju bez ostatka sa jednakom masom neke treće supstance su međusobno ekvivalentne

Ako se određene mase dva elementa jedine sa istom masom nekog trećeg elementa onda se i ono međusobno jedine u tim istim

masenim odnosima.

ZAKON EKVIVALENTNIH MASA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Mase dveju supstanci koje reaguju bez ostatka sa jednakom masom neke treće supstance su međusobno ekvivalentne

Ako se određene mase dva elementa jedine sa istom masom nekog trećeg elementa onda se i ono međusobno jedine u tim istim

masenim odnosima.

CH4 H2O12 g C : 4 g H /:4 2 g H : 16 g O /:2

3 g C : 1 g H 1 g H : 8 g O

CO2

12 g C : 32 g O/: 43 g C : 8 g O

DALTONOVA TEORIJA ATOMA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Džon Dalton

1808 god.

Najsitniji deo elementarne supstance je atom.Atom je nedeljiv.-

Hemijska jedinjenja nastaju spajanjem atoma odgovarajućih elemenata.-

Atomi različitih elemenata imaju različita osobine i različite mase.-

Atomi jedne proste supstance (elementa) imaju iste mase. -

DALTONOVA TEORIJA ATOMA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

DALTONOVA TEORIJA ATOMA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Definisao je pojam relativne atomske težine-relativna atomska masa

Relativna atomska masa elementa pokazuje koliko masa atoma tog elementa ima veću masu od mase atoma vodonika.

GEJ–LISAKOV ZAKON ZAPREMINSKIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Joseph Louis Gay-Lussac

1805 god.

GEJ–LISAKOV ZAKON ZAPREMINSKIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Zapremine gasova koji medjusobno reaguju ili nastaju tokom hemijske reakcije stoje u odnosu malih celih brojeva ako su merenja

vršena pri istim uslovima pritiska i temperature.

GEJ–LISAKOV ZAKON ZAPREMINSKIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

1 dm3 kiseonika + 2 dm3 vodonika → 2 dm3 vodene pare

1 : 2 : 2

GEJ–LISAKOV ZAKON ZAPREMINSKIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

1 dm3 azota + 1 dm3 kiseonika → 2 dm3 azot(II)-oksida

1 : 1 : 2

1 dm3 azota + 2 dm3 kiseonika → 2 dm3 azot(IV)-oksida

1 : 2 : 2

1 dm3 kiseonika + 2 dm3 ugljenik(II)-oksida → 2 dm3 ugljenik(IV)-oksida

1 : 2 : 2

Jednake zapremine različitih gasova pri istim uslovima sadrže jednak broj atoma

VODONIK + HLOR → HLOROVODONIK

1 dm3 + 1 dm3 → 2 dm3 Gej-Lisak

N atoma + N atoma → 2 N čestica Bercelijus

1 atom + 1 atom → 2 čestice

GEJ–LISAKOV ZAKON ZAPREMINSKIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

GEJ–LISAKOV ZAKON ZAPREMINSKIH ODNOSA

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Daltonova atomska teorija – atom nedeljiv

Problem je rešio 1811. god. – Avogadro

MOLEKUL

+

AVOGADROV ZAKON

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Amadeo Avogadro

(1776 – 1856)

AVOGADROV ZAKON

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

U jednakim zapreminama različitih gasova pri istim uslovima pritiska i temperature nalazi se isti broj molekula

+

1 zapremina 1 zapremina

2 zapremina

vodonik hlorhlorovodonik

AVOGADROV ZAKON

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

1 dm3 vodonika + 1 dm3 hlora → 2 dm3 hlorovodonika

N molekula vodonika+ N molekula hlora → 2 N molekula hlorovodonika

1 molekula vodonika + 1molekula hlora → 2 molekula hlorovodonika

+

1 zapremina 1 zapremina

2 zapremina

vodonik hlorhlorovodonik

AVOGADROV ZAKON

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

2 dm3 vodonika + 1 dm3 kiseonika → 2 dm3 vode

2 N molekula vodonika+ N molekula kiseonika → 2 N molekula vode

2 molekula vodonika + 1molekula kiseonika→ 2 molekula vode

AVOGADROV ZAKON

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

Amadeo Avogadro

(1776 – 1856)Stanislao Cannizzaro

1858 god.

AVOGADROV ZAKON

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

U jednakim zapremina različitih supstanci u gasovitom stanju pod istim uslovima nalazi

se isti broj čestica

NA – Avogadrov brojNA = 6,023 x 1023

AVOGADROV ZAKON

OPŠTA I NEORGANSKA HEMIJA BIOLOGIJA

1 mol bilo kog gasa pod normalnim uslovima zauzima zapreminu

Vm = 22,4 dm3