pelvİk travma -...

PELVİK TRAVMA

Dr. Oğuz UrganDr. Nurseli Bayram

tüm iskelet yaralanmalarının %3 ü mortalite % 5-16

Pelvik Halka ve Bağları

ANAMNEZ

Mekanizma Gebelik-SAT

Ağrının yeri İlaç öyküsü

Son idrar-gaita çıkış zamanı Allerji Son katı-sıvı alış zamanı

FM

Lokalize ağrı ŞOK

FM

Perineal, pelvik ödem, ekimoz, kesi İnguinal ligament ve scrotumda hematom(destot bulgusu) Deformite Prostatın yeri, rectal yaralanma, sfinkter tonusu Meada kan Vaginal kanama ve yırtıklar

Fizik muayenede kararlı olmayan kırıkları hareket ettirmekten, fazladan kanama ve kırık olusturacak hareketlerden kaçınılmalı

Eğer pelvik kırık tespit edilirse aksi ispat edilene kadar karın içi, retroperitoneal, jinekolojik ve ürolojik yaralanma var kabul edilir

GÖRÜNTÜLEME FAST

Tüm multitravmalı hastaya yapılmalıNoninvazif, ucuz, hastabaşıİntraabdominal sıvı varlığını gösterirRetroperitoneal sıvı göstermede yetersiz

DG

Kalça kırığı şüphesi Pelvis AP

Ek görüntüleme gerekliyse inlet, outlet ve judet görüntüleme istenebilir

Bilinci açık, oryantasyonu olan semptomsuz hastalarda rutin görüntüleme yapılmayabilir

İyi Bir DG

Her iki iliak krest Proximal femur Alt lumbar spine Rotasyon Simfizis pubis sakral spinöz proçeslerin ortahattında görünecek

3 Halka Yaklaşımı

Arcuat çizgiPelvik kemiklerPelvik halkanın dışı

İç halka

Arcuat hat düzenli olacakHat sakronöroforaminal çizgiyle devam edecek

Orta Halka

ANTERİOR Pubik kemik r. sup. ve r. inf, simfizis<5mm Obturatuar for düz, intakt, simetrik

LATERAL POSTERİOR Asetabulum Sakral nörofor. hat Artiküler yüzey Sakral kanat,gövde Asetabular çatı Sİ eklem(2-4mm) Koksiks

Dış Halka

İliak kanatlarProximal femurTub. ischiadicaLumbar spine

BT

Pelvik yaralanmalarda BT altın standart

Direk grafide kırık saptanmayan ancak klinik şüphesi yüksek iseDirek grafide kırık saptanan ve ikincil yaralanma düşünülüyorsa çekilmeli

Kontrastlı çekimler yumuşak doku travması, damar dışına madde kaçışı ve pelvik hematomu değerlendirmede faydalıdır

Kontrast maddenin damar dışına kaçışı ve arterial kanamaları ayırt etmede BT % 80-90 duyarlıdır

ANGİOGRAFİ

Pelvik kırıklı ve hemodinamik instabil hastalarda diğer kanama odakları dışlandıktan sonra angiografi düşünülmelidir

BT de kontrast maddenin damar dışına kaçışı ve arterial kanamaları saptanan ve embolizasyon açısından yapılabilir

Fraktur Tipleri Mekanizma

Pelvik halka kırıkları AİTK ADTK

Sacral kırıklar Motorsiklet kazaları

Acetabular kırıklar Düşmeler

Ayrılma kırıkları 14-17 yas atletler

Birçok sınıflama mevcut ancak frakturleri yaralanma mekanizması ve neden olan kuvvetin yonüne göre sınıflayan YOUNG AND BURGESS sınıflaması klinik olarak daha anlamlıdır. Bu sınıflama komplikasyonları göstermede de daha anlamlıdır

YOUNG & BURGESS SINIFLAMASI

Üçtip1.Lateral Kompresyon(%50) Motorlu aracın yandan yayaya çarpması / yol kenarına bariyere çarpması

2.AP Kompresyon/Açık kitap(%25) Motorlu araç kazasında başınve belin öne eğilmesi Yayaya önden çarpma

3.Vertikal shear(%5)

Yüksekten atlama/düşme

4.Kombinasyon (%20)

LK

LK-1 (stabil)

Darbe tarafında sakral kompresyon, pubik kolda transvers kırık TEDAVİYatak istirahati, ağrı kontrolü ve ağır kaldırmaktan kaçınma

Şiddetli kanama %0.5

Mesane yırtılması %4

Uretral yaralanma 2

LK-2

Darbe tarafında iliak kanat kırığı veya si ligament ayrılması

Şiddetli kanama%36

Mesane yırtılması%7

Üretral yaralama%0

LK-3

Darbe tarafında LK1/LK2 , karşı tarafta açık kitap yaralanaması SS,ST,SI ligamentlerde yırtılma

Şiddetli kanama%60

Mesane yırtılması%20

Uretral yaralanma%20

APC

APC-1

SI eklem ve/veya simfisiz pubiste hafif genişleme Gergin ama sağlam ön Sİ,ST,SS lig. ve sağlam arka Sİ lig. TEDAVİYatak istirahati, ağrı kontrolü ve ağır kaldırmaktan kaçınma

Şİddetli kanma %1

Mesane yırtılması %8

Üretral yaralanma%12

APC-2

Ön Sİ lig. da genişleme, kesintiye uğğramış ST ve SS lig Sağlam arka Sİ ligTEDAVİ açık yerine takma ve içerden sabitleme

Şiddetli kanama %28

Mesane yırtılması%11

Üretral yaralanma %23

APC-3

Lateral kaymaya bağlı Sİ lig.da tam parçalanma TEDAVİAçık yerine takma ve içieriden sabitleme

Şidetli kanama%53

Mesane rüptürü%14

Üretral yaralanma%36

VC

Genellikle Sİ lig ile bazen de iliak kanat ve/veya sacrum ile ön ve arka tarafa doğru simfisiz ayrılması ve dikey kayma; Aynı taraf L5 proc. trans.kırık olabiliri

TEDAVİiçerden takma ve yerine sabitleme

Şiddetli kanama%75

Mesane yırtılması%15

Üretral yaralanma %25

Ayrılma ve Pelvisin Tek Kemik Kırıkları

SİAS, SİAİ, tuberositasis ischiadica, r. pubis, c. ischiadica, iliak kanat ve koksiks kırıklar

Bu kırıklar tek başına pelvik halkanın ayrılmasına neden olmazlar

Sıklıkla motorlu araç kazalarına sekonder ortaya çıkar Kırık Kuvveti kalçaya yandan/ diz vasıtasıyla femur, kalça kırık ve çıkıkları, diz yaralanmalrı 45 dec.iliak oblik JUDET GRAFİ 45 dec.obturatuar oblik AP BT parçalı kırıkların tespitinde ve operasyon öncesi planlama için daha faydalıdır

Acetabulum Kırıkları

Asetebulum kırıklarında siyatik sinir yaralanmaları sıktır Yerinden oynamamış kırıklar yatak istirahati ve ağrı kesicilerle tedavi edilebilir Yerinden oynamış kırıklarda erken yerine takma ve içerden sabitleme önemlidir Uzun dönemde önemli sakatlılar söz konusu olabilir

Ayrılma Kırıkları

Ayrılma Kırıkları

1.İliak kanat(duverney kırığı)2.r. pubis sup. kırığı3.r. pubis inf. kırığı4.trans. sacral kırık5.koksiks kırığı6.SİAS kırığı7.SİAİ kırığı8.T. ischiadica kırığı

Pelvik kırıklarda retroperitoneal kanamalar kaçınılmaz bir komplikasyondur 4 lt e kadar kanayabilir Çoğu serbest kemik uçlarından ortaya çıkan düşük basınçlı venöz kanamalardır%10-15 i arterial kanama (a. iliaca int. dalları, a. glutealis sup. ve a. obturatoria) ŞOK ve ÖLÜM

Pelvik Kırıklarda Kanama

Pelvik Stabilizasyon

İnstabil pelvik, şok ile birlikteki hastalarda pelvik stabilizasyon geciktirilmemeli Hem pelvik hacmi hem de kanın toplandığı boşluğu azaltarak kanayan odak için tampon görevi oluşturur Ağrıyı azaltır

Acil Serviste Tedavi

Resüsitasyon Hemorajik şok tedavisi: Kristaloid ve kan ürünleri Pelvik stabilizasyon(çarşaf, ticari stabilizatör,ekternal pelvik stabilizatör) Pelvik stabilizasyon ile venöz kanamaları, angiografik embolizasyon arterial kanamaları kontrol altına alır

Değerlenirme Hipotansiyon/Hipovolemi nedenleri (Torax-abdomen-external-pelvic)Konsültasyon

Komplikasyonlar

Ürogenital yaralanmalar Rectal yaralanmalar Sinir kökü yaralanmalarıUZUN DÖNEMDE Kr. ağrı Cinsel işlev bozuklukları Fonksiyonel sakatlıklar

TEŞEKKÜR EDERİM