przewód pokarmowy gruczoły układu pokarmowegošlinianki, wątroba, trzustka jama ustna błona...
Post on 28-Feb-2019
213 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Układ pokarmowy
Jama ustna Miażdżenie, fragmentacja i nadtrawianie pokarmu
Pasywny pasaż pokarmu
Trawienie enzymatyczne pokarmu, wchłanianie Żołądek, jelito cienkie, jelito grube
Gruczoły wspomagające funkcję. Zlokalizowane poza przewodem, produkują wydzielinę doprowadzaną do jamy ustnej i jelita przewodami wyprowadzającymi. Ślinianki, wątroba, trzustka
JAMA USTNA Błona śluzowa
§ Śluzówka żująca – wokół zębów, podniebienie twarde, górna powierzchnia języka – miejsca narażone na silne tarcie w trakcie żucia – nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący
§ Śluzówka wyścielająca – błona śluzowa warg, policzków, podniebienie miękkie, dno jamy ustnej
§ Śluzówka specjalna – błona śluzowa grzbietu języka, pełni jednocześnie funkcję żującą oraz zmysłowąnabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący
Funkcje błony śluzowej jamy ustnej
ü Osłaniająca –nabłonek nieprzepuszczalny dla drobnoustrojów (oprócz wirusów), rogowacenie komórek nabłonka.
ü Odnawiająca – równowaga między tworzeniem nowych komórek, a ich złuszczaniem się.
ü Obronna – pełni ją wydzielana ślina (lizozym, IgA) ü Smakowa - kubki smakowe z komórkami będącymi
receptorami smaku.Komórki czuciowe
Komórkimacierzyste
Brodawki liściaste
Kubek smakowy
v Receptorowe komórki smakowe (żyją ok. 14 dni) v Komórki podporowe (niedojrzałe
komórki smakowe) v Komórki prekursorowe (kom. bazalne)
Kubki smakowe grzbietowej części języka odbierają smak kwaśny, słodki, gorzki i słony, umami (smak glutaminianu sodu)
50 - 150
Rozpuszczalne substancje chemiczne (tastanty) wiążą się z receptorami TR1 i TR2 obecnymi w mikrokosmkach komórek smakowych
Funkcje błony śluzowej jamy ustnej
ü Resorpcyjna – zdolność wchłaniania pewnych związków chemicznych (nitrogliceryna, alkohol, cyjanek potasu, środki rozpuszczalne w tłuszczach), wykorzystywana w celach terapeutycznych. Największa zdolność wchłaniania – dolna powierzchnia języka
ü Czuciowa – w błonie śluzowej obecne receptory dotyku (ciałka Ruffiniego), ucisku (ciałka Vater-Pacciniego), bólu, ciepła, zimna.
ü Wydzielnicza – liczne drobne gruczoły ślinowe w całej jamie ustnej (oprócz głównych gruczołów ślinowych).
Małe gruczoły ślinowe uchodzące do jamy ustnej
vGruczoły wargowe v Gruczoły policzkowe v Gruczoły podniebienne v Gruczoły językowe
Gruczoły ślinowe uchodzące do jamy ustnej
Bodźce działające na zakończenia nerwowe ü Psychiczne ü Zapachowe
Trzy pary dużych gruczołów ślinowych:
v Przyuszne – uwalniają w odpowiedzi na bodźce mechaniczne
v Podżuchwowe – bodźce termiczne
v Podjęzykowe – bodźce chemiczne
Pęcherzyk Cewko-pęcherzyk Cewka
Tkanka łączna zrębu i przegród łącznotkankowych zawiera limfocyty i komórki plazmatyczne, produkujące IgA. IgA tworzy kompleksy z komponentą sekrecyjną syntetyzowaną w komórkach surowiczych pęcherzyków. Kompleks IgA-komponenta sekrecyjna wydzielany jest do jamy ustnej. Bierze udział w immunologicznej walce z bakteriami jamy ustnej Przewody śródzrazikowe
Wstawka Odcinki prążkowane
Komórki mioepitelialne
Ślinianka przyuszna
Znaczenie kliniczne Oprócz produkcji śliny jest głównym miejscem docelowym dla wirusa wścieklizny i wirusa świnki. Wirus świnki wywołuje dwa rodzaje powikłań: • zapalenie jąder • zapalenie opon mózgowych
Ślinianki mieszane Podżuchwowa Przewaga komponenty surowiczej
Cewka
Półksiężyc surowiczy
Odcinek prążkowany
EGF - peptyd występujący w osoczu, wyizolowanyze ślinianki myszy
Stymuluje: ü proliferację różnych typów komórek nabłonkowych ü proces biosyntezy białka ü agregację rybosomów, formowanie polisomów
Podjęzykowa
Schemat budowy ściany części trawiącej
Tętnica
Błona mięśniowa
Błona podśluzowa
Błona śluzowa
Tkanka limfoidalna
Duży gruczoł
Żołądek
Jelito cienkie
Jelito grube
Błona surowicza
Nabłonek żołądka
Kosmki i nabłonek Jelita cienkiego
Nabłonek jelita grubego
Błona śluzowa żołądka
§ Nabłonek jednowarstwowy walcowaty – powierzchnia gruczołowa
Śluz wydzielają: Nabłonek powierzchniowy Komórki gruczołów wpustowych Komórki szyjki gruczołów właściwych Komórki gruczołów odźwiernikowych
OdźwiernikWpust
Trzon
Gruczoły właściwe żołądka
Komórki okładzinowe
Komórki główne
1. Komórki śluzowe szyjki 2. Komórki macierzyste3. Komórki okładzinowe4. Komórki główne 5. Komórki dokrewne
Gruczoły właściwe żołądka
Komórki główne Podobne w strukturze do komórek gromadzących ziarna zymogenu (pepsynogen). Wydzielają pepsynogen (42,5 kDa) → pepsyna (35 kDa) (pH poniżej 5,0). Sekrecja stymulowana przez acetylocholinę. Egzocytoza pepsyny bardzo szybka.
Komórki okładzinowe Połączone z kom. głównymi kompleksami połączeń międzykomórkowych. Produkują H+ i Cl- (HCl) oraz czynnik wewnętrzny – wchłanianie wit. B12. ØBardzo liczne mitochondria (40% objętości komórki) –dostarczają ATP dla transportu H+ ØKanaliki wewnątrzkomórkowe z mikrokosmkami ØH-K-ATP-aza (80% białek błonowych mikrokosmków)
Jelito cienkie Dwunastnica Jelito kręte
Błona śluzowa KosmkiKosmki
Krypty jelitowe
Błona podśluzowa
Gruczoły dwunastnicze (Brunnera)
Błona śluzowa • Tkanka łączna właściwa • Tkanka limfoidalna (limfocyty, grudki limfatyczne)
Komórki nabłonka jelitowego
§ Enterocyty z rąbkiem prążkowanym § Limfocyty śródnabłonkowe § Komórki kubkowe
(śródnabłonkowe gruczoły jednokomórkowe)§ Komórki kępkowe § Komórki M § Komórki endokrynowe
Grudka limfatyczna
Komórki krypt jelitowych
§ Komórki macierzyste § Enterocyty § Komórki kubkowe § Komórki kępkowe § Komórki Panetha § Komórki endokrynowe
Enterocyty
Komórki kubkowe
Komórki PanethaŻyją ok. 20 dni. Gromadzą zymogen Wydzielina ochrania nabłonek powierzchniowy przed patogennymi mikroorganizami. üTNFα - prozapalna ) infekcja, uszkodzenie tkanki üLizozym – odcina wiązania peptoglikanu bakterii (brak w kom. człowieka) ü Defenzyny
Jelito grube
Wyrostek robaczkowy
Absorbcja wody, sodu, witamin, minerałów. Transport sodu zależny od energii. Potas i dwuwęglany wydzielane do światła jelita. Właściwości absorbcyjne - środki uspokajające, przeciwbólowe, steroidy.
Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego Układ APUD Amine Precursor Uptake Decarboxylation
Wychwytywanie i dekarboksylacja amin i ich prekursorów
Cechy: § Zawierają aminy i ich prekursory § Zawierają enzymy produkujące aminy (dekarboksylaza
aminokwasowa) § Mogą wychwytywać aminy z krwiobiegu § Pochodzą z grzebieni neuroektodermalnych (w mózgu
niektóre peptydy spełniają rolę neurotransmiterów) § Układ komórek endokrynowych żołądka i jelit, pomimo, że
tworzy duży gruczoł dokrewny jest mało poznany.
Komórki endokrynowe przewodu pokarmowego
Cechy: § Nazwę komórki tworzy się od rodzaju hormonu, jaki jest przez
nią produkowany (immunohistochemia)
§ Mają kształt piramidalny, szeroka podstawą oparte na błonie podstawnej
E
Błona podstawna
E
Część zewnątrzwydzielnicza trzustki
Ø Trypsynogen 1, 2 i 3 Ø Chymotrypsynogen Ø Proelastazy 1 i 2 Ø Proteaza E Ø Kalikreinogen Ø Prokarboksypeptydazy A1, A2, Bb1 i B2 ØAmaylaza Ø Lipaza
Pęcherzyki otoczone błoną podstawną i siecią włókien retikulinowych, komórki wstawki w świetle – komórki śródpęcherzykowe. 1500-3000 mL/dobę izotonicznego zasadowego płynu – woda, jony, proteazy.
Nukleazy: ØDeoksyrybonukleaza ØRybonukleaza
Inhibitory proteaz
Enterokinaza
Trypsynogen → Trypsyna Aktywacja kaskadowa
Wątroba
Hepatocyty dwujądrzaste
Hepatocyty w blaszkach
Zraziki anatomiczne
Naczynia zatokowe
Żyła centralna Przestrzeń międzyzrazikowa, portalna (triada)
1 – 1,5 kg
Żyła
Przewód żółciowyTętnica
Zrazik anatomiczny (klasyczny) Żyła centralna
Naczynia zatokowe Kanaliki żółciowe
Włókna retikulinowe
Hepatocyt
Śródbłonek
Powierzchnia międzykomórkowa
Powierzchnia zatokowa
Powierzchnia kanalikowa
30 µm długości 20 µm szerokości
Zrazik anatomiczny
Zrazik portalny
Gronko
Zrazik portalny (wrotny)
Ogranicza te części wszystkich zrazikówklasycznych, które wydzielają żółć dojednego przewodu żółciowegomiędzyzrazikowego.Unaczynienie – naczynia międzyzrazikowe
Przepływ żółci – od środka zrazika anatomicznego do obwodu Przepływ krwi – z obwodu zrazika do żyły centralnej
Gronko wątrobowe
1 Strefa stałej czynności
2 Strefa pośrednia
3 Strefa stałego spoczynku
Oś gronka stanowią końcowe gałązki triady wątrobowej, leżące wzdłuż granicy dwu sąsiednich zrazików wątrobowych.
Żyła centralna
Natężenie metabolicznej aktywności i strefowość – bezpośrednia korelacja między przepływem krwi (zaopatrzenie w substancje odżywcze) a metabolizmem komórekü tłumaczy proces regeneracjiüwyjaśnia wiele zmian patologicznych
Inne populacje komórki wątroby
Komórki Browicza-Kupffera
Komórki układu makrofagów: niszczenie starych erytrocytów, rozkład hemoglobiny, wydzielanie białek uczestniczących w odpowiedzi immunologicznej, ew. niszczenie bakterii. ok. 15%
Komórki ziarnkowe (pit)
Światło naczyń zatokowych
Komórki śródbłonka naczyń zatokowych
Śródbłonek nieciągły okienkowy
Inne populacje komórki wątroby Komórki gwiaździste (lipocyty, komórki gromadzące lipidy, Ito)
Przestrzeń okołonaczyniowa, pochodzenie mezenchymalne. Gromadzą tłuszcz, zawierają witaminę A. Fizjologiczna funkcja w odpowiedzi na regulatory: ü wychwyt i uwalnianie retinoidów ü synteza i sekrecja białek matrix pozakom. i proteoglikanów ü sekrecja czynników wzrostu i cytokin ü regulacja średnicy światła sinusoidy
W chronicznych schorzeniach wątroby komórki Ito aktywowane przez czynniki produkowane przez hepatocyty i komórki Browicza-Kupffera –proliferują i nabywają cech miofibroblastów z/bez kropli lipidowych i pełnią główną rolę w procesie włóknienia wątroby (może być nieodwracalny)
Marskość wątroby
Funkcje wątrobyWątroba pełni ok. 100 różnych funkcji
Ø Wytwarzanie żółci (600 – 1200 mL/dobę). Żółć – woda, kwasyżółciowe (kwas cholowy), barwniki żółciowe (bilirubina), fosfolipidy,lecytyna, cholesterol, glukoza, IgA, białka, enzymy, liczne sole mineralne.Kwasy żółciowe reabsorbowane w jelicie transportowane do wątroby(krążenie jelitowo-wątrobowe). Bilirubina – toksyczny produkt rozpadudegradacji hemoglobiny (makrofagi śledziony, komórki Browicza-Kupffera). Hepatocyty endocytują bilirubinę związaną a albuminami ikatalizują koniugację bilirubiny do formy rozpuszczalnej (glukuronidubilirubiny). Uwolnienie większej ilości glukuronidu lub wolnej bilirubiny –żółtaczka.
Ø Utrzymywanie stałego stężenia glukozy we krwi (80-120 mg%)
Funkcje wątroby
Ø Wytwarzanie białek – ok. 90% białek krwi. Czynniki procesukrzepnięcia krwi – fibrynogen, czynnik III, protrombina i prokonwertyna,białka dla funkcjonowania układu dopełniacza, białka przenoszącemetabolity, albuminy, globuliny (bez Ig), α-fetoproteina. Syntetyzująlipoproteiny o bardzo małej gęstości (VLDL). IGFI i IGF-II. Erytropoetyna(EPO).
Ø Gromadzenie witamin – w dużych ilościach A, D i B12. Może utrzymywać stały poziom witamin przez określony czas: Wit. A – 10 m-cy Wit. D – 4 m-ce Wit. B12 – 12 m-cy
Funkcje wątroby
Ø Unieczynnianie hormonów steroidowych
Ø Regeneracja – komórki owalne (macierzyste), zlokalizowane w pobliżu końcowych odcinków kanalików żółciowych (przewodziki Heringa). Uczestniczą w regeneracji przy masywnych uszkodzeniach wątroby. Proste podojenie hepatocytów.
Ø Przeszczepy
Ø Narząd hematopoetyczny w życiu płodowym
Pęcherzyk żółciowy
Kamienie żółciowe
Nabłonek jednow-wy walcowaty Funkcje:
• zatężanie (do 10x) i gromadzenie żółci pomiędzy posiłkami • uwalniane żółci przez skurcz mięśniówki (CCK) i bodźce nerwowe
Cholestaza – nieprawidłowe tworzenie i wydalanie żółci na poziomie hepatocyta(wewnątrzwątrobowa) lub strukturalna (guz trzustki lub przewodów żółciowych), lub mechaniczna (kamica żółciowa – kamienie żółciowe)
top related