sİnİr sİtemİ embrolojİsİ

SİNİR SİSTEMİNİN EMBRYOLOJİK GELİŞİMİ

Prof. Dr. İsmail Hakkı NUR

23 Oct. 2014 Embryology.ppt 3

Hayvan Nedir?

• Mercan• Kökleri var• Gövdesi ve dalları var• Bitkiye benziyor• Fakat bir hayvan mı?• Niçin?

4

Hayvan ne idi?

• Hayvan aşağıdaki özellikler mi demektir?• Çok hücreli ( bitkiler, mantarlar gibi) olduğu için mi?• Ökaryotik hücreler yani çekirdekleri, h.zarları vs

olduğu için mi ancak bitkiler, mantarlar da da var• Diploid -2n li vücut hücreleri olduğu için mi?• Mayoz gamet ürettiği için mi? (Sperm, yumurta hüc.)• Çeşitli gıdaları tükettiği için mi?• Hücreler, hücre duvarlarından(selüloz yapı) yoksun

olduğu için mi?

5

Hayvan Ne idi?• Temel yapısı ile hayvan = Tüp içinde Tüp demektir.

Vücut duvarı = Dıştaki tüp Bağırsaklar(sindirim yolu)= içerdeki tüp• Ağız• Anüs

• İlk olarak net bir şekilde söyleyebiliriz ki beyin ve genel olarak sinir sistemimiz, anne karnındaki gelişim süresince (embriyolojik dönemde) en erken ortaya çıkan ve doğum sonrasında da gelişimi en geç tamamlanan sistemdir.

• Beyin oluşumu fötal yaşamın (anne karnındaki yaşamın) 3. haftasında başlar ve teknik açıdan bakıldığında miyelinizasyon adını verdiğimiz, nöronların miyelin kılıfla kaplanmasının tamamlandığı ergenlik çağına kadar devam eder.

• Yani sinir sisteminin gelişimi insan dişilerinde 15-17 yaşa kadar, insan erkeklerinde ise 16-18 yaşına kadar sürer.

• Ancak neredeyse hiçbir insanda sinir sisteminin gelişimi bu yaşlarda sona ermez, gelişimin tamamlanmasının 30'lu yaşlara kadar devam eder.

• Burada gelişimden kasıt sadece sinir hücrelerinin sayısının artması değildir. Zira bu durum, yani nörogenez (nöronların doğuşu-çoğalması), uzun yıllar, hatta 60'lı yaşlara kadar sürebilir.

• Fakat sadece nöronların sayısının artması, beynin geliştiği anlamına gelmez.

• Beyin gelişimiyle ilgili en önemli nokta, sinaps sayısının artışıdır.

• Ne yazık ki bu artış sadece 30'lu yaşlara kadar sürebilir.

• Bu yaştan sonra ise zihinsel pratik ve çalışmayla var olan sayı korunabilir veya en azından pratik yapmayan bireylere göre daha geç sinaps azalışının görülmesi sağlanabilir.

• Organogenesis terimi sadece sinir sistemi için kullanılmaz.

• Organogenesis: Genel olarak embriyolojik dönemde görülen yapısal katmanların organlara dönüşüm aşamasıdır.

• Embryonik dönemde çift katmanlı bir vücut planı görmekteyiz(germinatif diskte). Yani iç organlar ile dış organlar iki katmanın embriyolojik dönemdeki farklılaşmasından oluşurlar.

• Ancak evrimsel süreçte ilerlediğimizde triploblastik yani üç katmanlı canlılara geçeriz.

• Bu katmanlar endoderm (iç katman), mezoderm (orta katman) ve ektoderm (dış katman) şeklinde üç katman bulunur

• Organogenezin başlangıcıyla birlikte ise bu katmanlar farklılaşarak çeşitli organlara dönüşmeye ve bu organların temellerini atmaya başlarlar. Bu nedenle insan da; 3 katmanlı bir hayvan türüdür.

• Katmanların şekillenmesi ile ilk olarak notokord şekillenir. Notocord’lu hayvanlarda nöral tüp oluşumu gerçekleşir.

2.Hafta da• İkinci haftanın sonuna gelindiğinde embriyo iki tabaka

(epiblast ve hipoblast) hücreden oluşur.

• Primitif çizgi,• Notokord,• Üç germ yaprağı gelişir

• Üçüncü haftada embriyo gastrulasyon adı verilen peryoda girer.

• Gastrulasyon iki tabakalı embriyonik diskin , üç tabakalı embriyonik diske dönüşmesine verilen isimdir. (endoderm, mezoderm ve ektoderm)

Gastrulasyon

• Gastrulasyon primitif çizginin oluşması ile başlar.

• Notokord ve üç germ tabakasının oluşması ile tamamlanır.

• Her üç germ tabakası da epiblast’tan köken alır.

• Primitif çizgi, epiblast hücrelerinin proliferasyonu ve embriyonik diskin orta (median) bölgesine göçü ile oluşur

• Başlangıçta kısa olan ve gittikçe uzayan bu çizgiye primitif çizgi adı verilir

• Primitif çizgi kaudal kısmına yeni hücrelerin eklenmesi ile uzar.

• Kranial ucunda ise yoğun proliferasyon sonucunda primitif düğüm (Hensen düğümü) adı verilen yapı oluşur.

• Primitif düğüm üzerindeki epiblast hücreleri primitif çukur şekillendirir. Aynı şekilde Primitif çizgi üzerinde de epiblast hücrelerinin içe doğru hareketi sonucu çizgi üzerinde primitif oluk oluşur.

• Primitif çizginin epiblast hücreleri, hipoblast arasına girerek embriyonik endodermi oluşturur.

• Primitif çizgiden geri kalan epiblast hücreleri ise embriyonik ektodermi meydana getirir.

Notocord oluşumu

• Primitif çukur bu uzantı içinde ileriye doğru göç ederek, bir lümen oluşturur.

• Bu uzantı ektodermle endoderm arasında uzayarak prekordal plağa erişir. Prekordal plakta endoderm ve ektoderm sıkıca birbirine yapıştığından daha fazla ilerleyemez.

• Nötokordun bu uzantısı primitif çukurdaki hücrelerin invazyonu ile şekillenir.

• Primitif çukur notokord uzantısı, içine doğru ilerleyerek nötokord kanalını oluşturur. Nötokord uzantısı artık primitif düğümden kranialde prekordal plağa kadar uzanan hücresel tüptür.

• Nötokord uzantısının tabanı altta uzanan vitellüs kesesinin embriyonik endodermi ile birleşir .

• Birleşen tabakalar gittikçe dejenere olur ve nötokord uzantısının tabanında açıklıkların oluşması ile sonuçlanır.

• Böylece notokord kanalı ile vitellüs kesesi arasında bağlantı kurulur.

• Bu açıklıklar kısa süre içerisinde birleşir ve nötokord kanalının tabanı ortadan kalkar.

• Nötokord uzantısı artıklarından yassı ve oluk biçiminde notokord plağı oluşur.

• Notokord plağında kranial uçtan başlayarak notokord hücreleri prolifere olur ve içe doğru kıvrılarak çubuk şeklinde notokordu oluşturur.

• Notokord kanalının proksimal bölümü nöroenterik kanal olarak varlığını sürdürür

• Bu kanal amnion ve vitellüs kesesi arasında geçici bir bağlantı sağlar.

• Notokordun gelişimi tamamlandığında nöroenterik kanal da kapanır.

Notokordun işlevleri• Notokord embriyonun primordial eksenini belirler, embriyoya diklik

verir.

• Aksial iskelet (kafa kemikleri ve omurga) gelişimi için temel oluşturur.

• Notokord, etrafında omurganın oluştuğu karmaşık bir yapıdır

• Notokord omur cisimcikleri oluştukça dejenere olup kaybolur. Yalnızca erişkinlerin intervertebral disklerinde nükleus pulposus olarak varlığını sürdürür.

• Etrafında kolumna vertebralis gelişir.

• Gelişmekte olan notokord, üstünde uzanan embriyonik ektodermin kalınlaşmasını ve MSS primordiumu olan nöral plağın oluşumunu uyarır.

GASTRÜLASYON

• Ektoderm’den göç eden hücreler endodermi ve mezodermi şekillendirir.

EKTODERM SİNİRSEL EKTODERM NÖRAL BORU

Notokordun oluşumu

İlkel çizgi caudale, notocord craniale doğru ilerlemeye başlar

Paraksiyel Mezoderm• Gövde iskeleti• İskelet kasları• Dermisin bir bölümü

Ara Mezoderm• Üriner sistem• Genital sistemin bir bölümü

Lateral Mezoderm • Vücut boşluklarını sarar (pleura,periton)•  Kol ve bacakların bir bölümü •  Dermisin büyük bölümü •  Alt tabaka (endodermle süren) •  İç organların mezosu

Kısaca Notokord’un (sırt ipliği)Görevleri

• 1. Embriyoya diklik sağlar ve longitudinal aksı belirler.

• 2. Etrafında kolumna vertebralis gelişir ve vertebralar oluştuktan sonra nucleus pulposus’u oluşturur.

• 3. Üstündeki ektodermi uyararak MSS’nin gelişmesini sağlayacak nöral plağın gelişimini sağlar.

• Bu katmanlardan orta katman (mezoderm) içerisinde notokord oluşur.

• Bu koruyucu yapının üzerinde, dış katmanda ise nöral tübün ilk adımları atılır.

• Bu ilkin yapılar, embriyolojik gelişimin ilerleyen kısımlarında daha da gelişir ve katmanların içe doğru bükülüp tüp benzeri yapılar oluşturmasıyla, dış katmanda nöral tüp oluşumu gözlenir.

• Daha sonra boyuna büyümeyle (mitoz ile olmaktadır) bu tüp benzeri yapı giderek uzar

Evrimsel gelişime bakış

• Evrimsel değişim ile gelişimsel değişim karıştırılır. • Zigotun oluşumundan, canlının ölümüne kadar

geçirilen hemen her değişim gelişimseldir ve evrimsel bir anlamı neredeyse hiç yoktur (bazı dolaylı katkılar haricinde).

• Ancak nesillerin, yani soyların kademeli değişimi evrimsel değişimlerdir. Örneğin sinir sistemi 1. soyda belli bir şekilde gelişiyor; ancak 1000. soyda bir başka şekilde gelişiyorsa, bu evrimsel bir değişimdir.

Ektodermin İleri Gelişimi=Nörolasyon

• 3 haftanın sonuna doğru

• Sinir plakasının yan taraflarında yukarı doğru kabarma belirginleşir ve sinir katlantıları oluşur

• Orta hattaki çizgi şeklindeki çöküntü sinir oluğu adını alır.

Sinir katlantısıAmnion kesesi

Nöral oluk

Somit

Primitif cizgi

• Nöral plağın alttaki mezoderm (notocord) tarafından indüklenmesiyle tubulus nöralisin gelişmesi başlar

NÖRAL PLAK

NÖRAL OLUK

NÖRAL BORU

EKTODERM

KRİSTA NÖRALİS

KRİSTA NÖRALİS PLAĞI

KRİSTA NÖRALİS SEĞMENTLERİ

SERVİKAL

ENSEFALON

BÖLGESİ

MEDULLA SPİNALİS

BÖLGE

BÖLGESİ

EKTODERM

NÖRAL OLUK

NÖRAL

BORU DUVARI

EKTODERM

NÖRAL BORU• 2/3 ANTERİYÖR ENSEFALON

• 1/3 KAUDAL MEDÜLLA SPİNALİS

• KRANYAL NÖROPOR 25.GÜN KAPANIR

• ENSEFALON 3 ŞİŞKİNLİK YAPAR– PROZENSEFALON– MEZENSEFALON– R0MBENSEFALON

• KAUDAL NÖROPOR 27.GÜN KAPANIR

Nöral Krista HücrelerindenGelişen Yapılar

• Spinal ganglionlar• Otonomik sinir sistemi ganglionları,• Böbrek üstü bezinin medullası• Kranial V, VII, IX, X. Sinirler,• Schwan hücreleri• Beyin ve medulla spinalis’in meningeal örtüleri

(Piamater,Araknoid)• GİS(Gastrointestinal) parasempatik ganglionları• Odontoblastlar (Pulpanın etrafındaki kemik doku)

• Tubulus nöralisin kapanması 4. somit seviyesinde başlar ve bu noktadan itibaren kranial ve kaudale doğru bir fermuarın kapanması gibi ilerler.

• Tubulus nöralisin bir süre daha varlığını sürdüren kranial ve kaudal uçlarındaki delikler nöroporus rostralis (nöroporus kranialis) ve nöroporus kaudalis olarak isimlendirilir. Nöroporus rostralis embriyonik dönemin ortalarına doğru kapanırken, nöroporus kaudalis daha geç kapanır

Nöral tüp duvarındaki nöro epitel hücreler nörobalatlara dönüşür

Nörocristal hücreler de GAMES olarak adlandırabilen hücre yapılarına gönüşür

• Ganglion= Cranial sensorik ve otonom ganglion• Arachnoid ve piamater• Melanosit• Enteric ganglionlar• Schwan hücreleri ve böbrek üstü bezinin

medullası

MSS NÖRONLARI

KRİSTA NÖRALİSTEN GELİŞEN HÜCRELER

NÖRAL BORU DUVARINDAN FARKLILAŞAN HÜCRELER

SEMPATİK GANGLİYON

SPİNAL GANGLİYON

EPENDİMA

ASTROSİT

OLİGODENDROSİT

Embriyon Döneminin Temel Özellikleri

• Her 3 germ tabakası belirli dokulara ve organlara dönüşürler

• Temel organ sistemleri ilk oluşumunu tamamlar (organogenezis)

• Organların gelişimine bağlı olarak organizmanın dış vücut şekli belirir

• Teratojenlere en duyarlı dönemdir

Sinir katlantısı

Amnion zarı kesilmiş

Nöral oluk

somit

Primitif cizgi

20. günde

• Sinir katlantıları orta hatta birbirine yaklaşır ve sinir katlantısı kaynarlar.

• Bu birleşme, önce 4. somitin olduğu boyun bölgesinde başlar

• Somit baş ve kuyruk bölgesindeki fermuar gibi birleşmele sürer.

Sinir katlantısı

Somit

Amnon zarı

Nöral kabartılar

ileri servikal (boyun) kısmında başlar, rostral (burun) ve

kavdal(kuyruk) yönlerine doğru ilerler.

23.gün

• Katlantıların ortada birleşmesi tamamlanınca sinir borusu (tüp) ortaya çıkar.

• Bu boru, baş (sefalik) ve kuyruk (kaudal) bölümlerde geçici olarak açıktır.

• –Ön sinir açıklığı• –Arka sinir açıklığı

Ön sinir açıklığı

Arka sinir açıklığı

Ön sinir açıklığının kapanması– 25. günün sonunda olur– 18-20 somitli dönemdir

Arka sinir açıklığının kapanması– 27. günün sonunda olur – 25 somitli dönemdir

Nöral tüpün kapanmış hali

• Sinir katlantıları orta hatta doğru yükselirken;• – Sinir çıkıntısındaki hücreler diğerlerinden farklı hale gelir ve

aşağıdaki mezoderme doğru göç edip epitelyal görünümden mezodermal görünüme değişirler.

• Sinir borusu kapanırken; • – Kulak kabartısı (Otik

plak)- Sonra kulak vezikülü

• – Göz taslağı (Lens plak) - Sonra mercek

Somitogenesis

Segmental olarak axial sistemi (omurga), kasları ve innervasyonunu sağlar.

Somitler , Neurolasyonun başlangıcında ön ve arka yönde olmak kaydıyla paraxial mesodermden şekillenir.

Neural tüp ve notocordun her iki yanında birbirine paralel longitudinal aksis boyunca şekillenir mozoderm hücreleri şekillendirir.

Somitler cirinal caudal yönde bir fissura transversa şekillendirir..

İlk 5 çift somit somitomer’ler başın çiğneme ve yüz kaslarını oluştururlar.

Sayıları türlere göre değişmekle birlikte 8-46 çift somit (Rabbit) her iki tarafta çift olarak bulunurlar

Somitlerin Farklanması• 4. haftanın başında• – Somitler büyümeye ve içe notokorda doğru

hareketlenip onu çevrelemeye başlar, bunlara sklerotom denir, oluşturdukları dokuya mezenşim denir.

• – Sklerotomlardan kemik ve kıkırdak oluşur.

SOMİTLER

• Paraksiyal mezoderm; nöral tüpün her iki yanında baş bölgesinde somitomerleri oluşturur. Üçüncü haftanın başında “somitomer” denilen bu paraksiyal mezoderm hücreleri halka şeklini alarak oksipital bölgeden kaudale doğru “somit” adı verilen doku bloklarını meydana getirir

• 1-3 . Somitler geçici yapılar olmasına rağmen omurgalı embriyolarında vertebranın segmental organizasyonunu için önemlidir.

• Vertebra ve kaburgalar, sırt derisi dermisi, sırt iskelet kasları, vücut duvarı iskelet kasları ve ekstremite kasları somitlerden köken alan hücrelerden gelişen yapılardır.

• Somitlerin dış yüzüne bakan bölümünde dermatom, bunun iç yüzünde myotom oluşur.

• – Her myotom kendi kaslarını oluşturur.• – Dermatomlardan da dermis ve hipodermis

oluşur.

Kısaca her somit kendine ait

• Sklerotomu ile kıkırdak ve kemik elemanlarını,• Miyotomu ile kas dokusunu,• Dermatomu ile de derinin dermis ve deri altı

bağ dokusunu oluşturur.

Ara Mezoderm’den• Boyun ve üst sırt bölgesindekilerden• – Nefrotom gelişir• Daha aşağıdakilerden• – Nefrojenik kordonlar gelişir

• İlk anatomi uzmanları birçok

beyin yapısını gündelik

yaşamda kullanılan nesnelere

benzerlikleri temelinde

adlandırmışlardır (örneğin.:

Amygdala (badem),

hippocampus(deniz atı), genu

(diz), cortex (kabuk), pons

(köprü), uncus(çengel), vb.)

• Sinir sisteminde yönler

normal olarak nöroeksene

göre yapılır.

• Ipsilateral-(vücudun aynı

tarafındaki yapı)

• Contralateral-(vücudun zıt

tarafındaki yapı)

Sinir Sisteminin Temel Özellikleri“İsimlendirme”

• Beyin korteksinde yaklaşık 14 milyar nöron bulunur• Beyin korteksi gelişimine göre 2'ye ayrılır

• A- PALEOKORTEKS-ALLOKORTEKS: İlk gelişen korteks kısımlarıdır. Ancak daha sonra gelişen korteks kısımları buna eklendikçe giderek küçülür

• B- NEOKORTEKS-NEOPALLİUM-İSOKORTEKS: Daha sonra gelişen korteks bölümüdür.(telensefalondan gelişir ve giyrus ve sulkuslarla kıvrımlı bir yapı-beynin %90)

KAVDAL NÖROPORUS

KRANİYAL NÖROPORUS

KALP

GÖBEK BAĞI

KRANİYAL NÖROPORUS 25. GÜN

STOMODEUM

(ilkel ağız)PROC.MANDİB.

PROC.FRONT.

POSTERİYÖR NÖROPORUS 27-28. GÜN

EKSTREMİTE HATTI

KALP

28. günden itibaren nöral tübün sefalik ucunda primer beyin vezikülleri adı varilen üç dilatasyon bölgesi vardır. Prosensefalon, mezensefalon, rhombensefalon

Beynin bölümleri

5 HAFTALIK EMBRYO

T----TELENSEFALON

D---DİENSEFALON

M---MEZENSEFALON

ROMBENSEFALON Rombomerler

NOTOKORDA

MSMP

OMURİLİĞİN GELİŞİMİ (spinal kord)

• Medulla spinalis 4. çift somitin kaudalinde kalan nöral tüp’ten gelişir.

• Kapanan nöral tübün duvarı nöroepitelyal hücrelerden oluşur.

• Nöroepitelyal hücreleri duvarın tüm kalınlığı boyunca ilerleyerek, kalın bir yalancı çok katlı ( pseudostratifiye) epitel tabaka-katman oluşturur.

• Nöroepitelyal hücreleri hem birbirleriyle birleşim kurarlar hemde hızlı bölünerek çoğalırlar.

Kapanmaya başlamış somitlerin altında m.spinalis

NÖROEPİTEL HÜCRELERİ KÖK HÜCRELERİDİR

• Nöroepitel hücreleri bölünerek nöroblast ve glioblastlara faklılaşır

• Nöroblastlar nöroepitelyal tabakanın çevresinde manto tabakası olarak bilinen bir örtü oluştururlar.

• Manto tabakası daha sonra spinal kordun gri cevherini ( substantia grisea)yapar.

• Spinal kordun en dış katmanı olan manto tabakasındaki nöroblastlardan çıkan sinir lifleri içerir ve marjinal tabaka olarak bilinir.

• Marginal tabaka sinir liflerinin myelinizasyonu sonucu beyaz bir görünüm kazandığından spinal kordun beyaz cevheri(substantia alba) adıyla bilinir.

• Sinir fibrillerinin miyelinizasyonundan sonra bu tabaka beyaz renk aldığından Medulla spinalis’in beyaz cevheri olarak adlandırılır.

• Nöral tüp hücreleri manto tabakasını oluşturmak üzere göç eder.

• Manto tabakası da gri tabakaya dönüşür• Alar tabakada sensorik neyronlar bulunur• Basal tabakada motorik nöronlar şekillenir• İkisi arasındaki sınırı sulcus limitans verir

• Manto tabakasındaki hücreler marjinal tabakada toplanan aksonlara sahiptir. Bu tabaka da beyaz katmanı -cevheri oluşturur.

Bazal,Alar,Tavan Ve Taban Plakları

• Manto tabakasına nöroblastların sürekli eklenmesi sonucu, nöral tüpün her iki kenarında dorsal ve ventral bir kalınlaşma gerçekleşir.

• Bazal plaklar olarak bilinen ventral kalınlaşmalar, ventral motor boynuz hücrelerini içerir ve spinal kordun motor bölgelerini oluştururken, alar plaklar denilen dorsal kalınlaşmalar da duyu bölgelerini meydana getirirler.

• Bu iki kalınlaşma bölgesi arasındaki sınırı, sulcus limitans adlı uzunlamasına bir oluk belirler.

• Nöral tübün sırasıyla tavan ve taban plakları olarak bilinen dorsal ve ventral orta hat bölgelerinde nörobastlar yoktur. Bu bölgelerin işlevi bir taraftan diğer tarafa geçen sinir liflerine zemin oluşturmaktır.

• Ventral motor boynuz ve dorsal duyu boynuzlarına ek olarak, bu iki bölge arasında kümelenen bir grup nöron, küçük bir ara boynuz –intermediate boynuz- daha oluşturur. Bu boynuzda otonom sinir sisteminin sempatik kısmına ait nöronlar bulunur ve bu yapıya sadece spinal kordun torasik(T1-T12) ve üst lumbar(L1-L3) bölgelerinde rastlanır

MYELİNİZASYON

• MS TRAKTUSLARINDA gebeliğin ortalarında(4.AYDA )BAŞLAR, doğuma yakın (9.AYDA) TAMAMLANIR.

• ANA MOTOR YOLLAR 2 YAŞINDA TAMAMLANIR• SEREBELLUM VE SEREBRUMDA İSE Puberde

(BULÜĞ) ÇAĞINDA TAMAMLANIR.

MİTOZ GEÇİREN HÜCRE

DNA SENTEZ ZONU

MANTO TABAKASINÖROBLAST

LAR

MEZENKİMNÖRAL BORU DUVARI BAZALİ

NÖRAL KANAL LÜMENİBAĞLANTI KOMPLEKSLERİ TERMİNAL KİLİT

NÖROBLAST GÖÇÜ

RADİYAL GLİYAL HÜCRE

GÖÇ EDEN NÖROBLAST

MS

S.ALBA

RADİYAL GLİYAL HÜCRE

GÖÇ EDEN NÖROBLAST

VENTRİKÜLER

(MİTOTİK) ZON

BAZAL PLAK

ALAR PLAK

EPENDİMA

SPİNAL GANGLİYON

DORZAL KÖK

VENTRAL KÖK

TAVAN PLAĞI

TABAN PLAĞI

AK MADDE

GRİ ADDE

PİYAMATER

YÜZEY EKTODERMİ

MARGİNAL TABAKA/AK MADDE

VENTRAL MOTOR KÖK

KARIŞIK SPİNAL SİNİR

MYOTOM

SEMPATİK BEYAZ RAMUS

SEMPATİK GAMGLİYON

SEMPATİK GRİ RAMUS

AORTA

SPİNAL GANGLİYON

DORZAL DUYSAL KÖK

MENİNKSLER

DORZAL ALAR PLAK TAVAN PLAĞI

SULKUS LİMİTANS

DORZAL BOYNUZ/GRİ MADDE

TABAN PLAĞIYÜZEY EKTODERMİ

CORPUS VERTEBRA

VENTRAL BOYNUZ/GRİ MADDE

NOTOKORDA

VENTRAL DUYSAL KÖK

AK MADDE

GRİ MADDE

DORZAL DUYSAL KÖK

SPİNAL GANGLİYON

VENTRAL MOTOR KÖK

VENTRAL DUYSAL KÖK

KARIŞIK SPİNAL SİNİR

NOTOKORDA

SEMPATİK BEYAZ RAMUS

SEMPATŞK GANGLİYON

MYOTOM

LÜMEN

NÖRAL EPİTELYUM

POSTERİYÖR ARKUS VERTEBRA TASLAĞI

DORZAL BOYNUZ TASLAĞI

LATERAL BOYNUZ

POSTERİYÖR KÖK

MENİNGEAL ALAN

GELİŞEN AK MADDE

PKORPUS VERTEBRA TASLAĞI

KARIŞIK SİNİR

İNTERVERTEBRAL FORAMEN

VENTRAL FİSÜR

ANTERİYÖR BOYNUZI

DORZAL GRİ MADDE

ARA BOYNUZ

VENTRAL DUYSAL KÖK

VENTRAL KOMİSÜR

SUPSTAN SİYA ALBA

EPENDİMDORZAL FUNİKULUS

DORZAL GRİ MADDE

SPİNAL GANGLİYON

DORZAL DUYSAL KÖK

VENTRAL MOTOR KÖK

VENTRAL GRİ MADDEKARIŞIK SİNİR

KRİSTA NÖRALİSTEN HÜCRE GÖÇÜ

NÖRAL BORU

EKTODEM

SPİNAL GANGLİYON

Neuro cristal hücreler derinin pigment hücrelerinin çıktığı yerde dorsolateral olarak göç ederler

Göçleri sırasında :1)spinal ganglion, 2)sempatik ganglion, 3) adrenal medullayı oluştururlar

Crista nöralis’ten hücrelerin göcü

Medulla spinalis’in Zahiren yükselişi (Assendensi)

S-1

C-

8-HAFTALIK 5 AYLIK

YENİ DOĞAN GELİŞKİNL-2/4

L-1

GÖVDENİN DİKLEŞMESİ

M.Spinalis’in gelişimi İntrauterin yaşamın 2-3. ayında

vertabra kanalının tümünü doldururken, 6.ayda S1 de bulunur.

•Yeni doğanda alt ucu L3’de •Erişkinde L1- L2 seviyesinde bulunur

Anencephali

• Aqua ductus mesencephal (ductus ssylivus) tıkanması• Kafa 3 katına kadar büyür• Kafa kemikleri incelir süturlar açılır