smart online 3 "trust on mobile internet"
Post on 19-Mar-2017
198 Views
Preview:
TRANSCRIPT
จดพมพและเผยแพรโดยสำนกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) (สพธอ.)กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมอาคารเดอะไนน ทาวเวอร แกรนด พระรามเกา (อาคารบ) ชน 21เลขท 33/4 ถนนพระรามเกา แขวงหวยขวาง เขตหวยขวาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 0-2123-1234เวบไซต สพธอ. : www.etda.or.thเวบไซต กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม : www.mdes.go.th
เราปนหนงสอเลมนเพอคณ : เถาแกยคไอท
นกชอปออนไลน ครอบครวไซเบอร
ฉลาด
รเนต 3 ต
อน Trust on M
obile Internetตอน Trust onMobile Internet
ตอน Trust onMobile Internet
9 789749 765760
ISBN 978-974-9765-76-0
หนงสอเผยแพรเพอใชในการสงเสรมการใชอนเทอรเนต การท�าธรกรรมออนไลน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet เลขมาตรฐานสากลประจ�าหนงสอ ISBN 978-974-9765-76-0สงวนลขสทธหนงสอเลมน ตามพระราชบญญตลขสทธ 2537หามคดลอกเนอหา ภาพประกอบกอนไดรบอนญาตรวมทงดดแปลงเปนแถบบนทกเสยง วดโอ โทรทศน และสออนๆพมพครงแรก : 2560
จดพมพและเผยแพรโดยส�านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) (สพธอ.)กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมอาคารเดอะไนน ทาวเวอร แกรนด พระรามเกา (อาคารบ) ชน 21เลขท 33/4 ถนนพระรามเกา แขวงหวยขวาง เขตหวยขวาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 0-2123-1234เวบไซต สพธอ. : www.etda.or.thเวบไซต กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม : www.mdes.go.th
กาหนดทศทาง & แนะนา สรางคณา วายภาพ
กากบดแล ดร.รฐศาสตร กรสต
สรรคสรางเนอหา พรรณทมา สรรพศรนนท
ชณกา อรณยกานนท
ทศพร โขมพตร
รวมแรงกนทา
สรางคณา วายภาพ ผอ.สพธอ.
ดร.รฐศาสตร กรสตผอานวยการอาวโส
สานกพาณชยอเลกทรอนกส
พรรณทมา สรรพศรนนทผจดการ
งานพาณชยอเลกทรอนกส
ชณกา อรณยกานนทผชวยผจดการ
งานสอสารองคกรและประชาสมพนธ
ทศพร โขมพตรเจาหนาท
สอสารองคกรและประชาสมพนธอาวโส
ในยคท Mobile Internet เขามามบทบาทกบชวตประจ�าวนของเรานบตงแตตนเชาถงเขานอน เราตางกใชอปกรณเคลอนทไมวาจะเปน สมารตโฟนหรอแทบเลตในการเขาถงอนเทอรเนตเพอท�ากจกรรมตางๆ ทงสอสงคมออนไลน การคนหาขอมล การท�าธรกรรมทางออนไลน รวมไปถงการซอขายผานชองทางออนไลน อยางไรกตาม เมอสามารถท�าธรกรรมทางการเงนหรอซอสนคาทางออนไลนไดสะดวกสบาย เพยงไมกคลก อาจท�าใหไมทนระมดระวงตว และตกเปนเหยอของมจฉาชพหรอ ผไมประสงคดทอาจสามารถเขาถงขอมลสวนตว หรอขอมลทางการเงนและน�าไปส การสญเสยตางๆ ได
ส�านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) (สพธอ.) กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม มงสงเสรมใหเกดการใชเทคโนโลยดจทลอยางมนคงปลอดภย จงไดจดท�าหนงสอชด “ฉลาดรเนต” เพอเปนคมอในการใชอนเทอรเนตอยางเกดประโยชนและมงคงปลอดภย โดยหนงสอ 2 เลม ทผานมา นนคอ “ฉลาดรเนต 1 ตอน Internet of Thing” และ “ฉลาดรเนต 2 ตอน Trust on Internet” ไดใหความรในการใชอนเทอรเนต ตลอดจนสรางภมคมกนใหแกผอานไดรเทาทนภยกอน ทจะตกเปนเหยอ เพอใหสามารถใชอนเทอรเนตและโซเชยลมเดยอยางมนคงปลอดภย
หนงสอ “ฉลาดรเนต 3” เลมน จะเปนการตอยอดเนอหาจากเลมทผานมา โดยสงเสรมความร ความเขาใจในการใช Mobile Internet อยางมนคงปลอดภย เพอใหสามารถใชงานอยางมนใจและรเทาทน ไมตกเปนเหยอของภยทอาจแฝง มากบผไมหวงด เมอเรามความร ความเขาใจใน Mobile Internet แลว กยอมใชงานได อยางมนใจยงขน
สรางคณา วายภาพ ผอ�านวยการส�านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน)
ค�ำน�ำ
บทท 1 กำวส Mobile Internet 8 1.1 อนาคตของ Mobile Internet ทจะพลกโลก 9 1.2 ยคทองของ Wearable Device 13 1.3 Mobile Application เขาถงงาย ใชสะดวก 19
บทท 2 นบ 1 ถง 3 กพรอมใช Mobile Internet 25 2.1 นบ 1…เลอก Device ทเหมาะกบตวเอง 26 2.2 นบ 2…Package Internet ทคมคา 34 2.3 นบ 3...Mobile Internet ฉบบมอใหม 41
บทท 3 ชวตออนไลน ดวยมอถอเครองเดยว 48 3.1 Social Network ทกนาทคอกจกรรมยอดฮต 49 3.2 Chat ใกล...ไกล คยได งายนดเดยว 56 3.3 Entertainment พกความบนเทงไปไดทกท 64 3.4 Location Base แผนทยอสวน 67 3.5 Shopping (Local) ซอสนคาออนไลนแคปลายนว 70 3.6 Shopping (Global) ซอสนคาตางประเทศไมยาก 74
บทท 4 สงคมไรเงนสด 81 4.1 เปลยนมอถอใหเปนธนาคารดจทล 83 4.2 แอปพลเคชน Mobile Banking รบกระแสดจทล 85 4.3 มนใจใช Mobile Banking 88 4.4 ช�าระเงนแสนงายดวย e-Payment 93 4.5 e-Money พรอมใช 100 4.6 พรอมเพย (Prompt Pay) ปลอดภยใชไดจรง 102 4.7 รจก NFC เทคโนโลยเปลยนมอถอเปนกระเปาสตางค 105
Trust on Mobile Internetตอน Trust on
ฉลาดรเนต 3
บทท 5 รเทำทนมจฉำชพในมอถอ 110 5.1 มอถอกตดไวรสได 114 5.2 อเมลลวงโลกระวงใหด 117 5.3 การปลอมแปลงหนาเวบไซต (Phishing) 119 5.4 ภยบน iOS 124 5.5 ภยบน Android 131 5.6 Online Shopping ชอปงาย สบายใจ แตตองรจกระวงตว 139
บทท 6 ควำมเปนสวนตวทอยในมอคณ 141 6.1 ใชอนเทอรเนตบนมอถอใหเปนสวนตว 144 6.2 สทธขนพนฐานของผบรโภคในกจการโทรคมนาคม 39 ประการ 149
ภำคผนวก 153 ค�าศพทนาร 153 หนาทของผใหบรการทเกยวของกบมอถอ 158 ทองโลกออนไลน พบปญหาเมอใดตดตอไดทน 159
Contents
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
9
1.1 อนาคตของ Mobile Internet ทจะพลกโลก
Mobile Internet ชวยใหชวตมนษยดขนอยางไร
บางคนถงกลาพดวาสามารถเปลยนการสอสารโลกไดทงใบ
ไมวาจะหนไปทางไหน พดนอยกเหนคนพกโทรศพทมอถออยรอบตว บางคนมหลายเครอง บางคนกมแทบเลต (Tablet) ดวย จนแทบจะเปนอวยวะท 33 ของมนษยไปแลว โดยเฉพาะคณพอของพดนอย ทหากลมโทรศพทไว ทบาน ตองรบบงรถยนตกลบบาน มาเอาโทรศพททนท
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
10
คณพอของพดนอยบอกวา ปจจบนโทรศพทมอถอรนทเปนสมารตโฟน (Smartphone) ราคาถกลงมาก มเงนสามพนบาทกสามารถซอไดแลว ซงสมารตโฟนทวานจะมฟงกชนพนฐานกคอ สามารถเชอมตออนเทอรเนต ได ถายรปได ถายวดโอได ม Mobile Application (แอปพลเคชน) แผนท เลนเกม รบสงอเมล เลนเฟซบก (Facebook) เลนไลน (LINE) ได เรยกวา การพกสมารตโฟนเครองเดยว เสมอนกบพกคอมพวเตอรไวกบตวเลย ยงสมยน เครอขายอนเทอรเนตแบบ 3G/4G มใหบรการเกอบทกพนทของประเทศไทยแลว ท�าใหคณพอสามารถเชอมตออนเทอรเนตไดทกททกเวลา
คณพอ : คณพอยงใชสมารตโฟนแทนบตรขนรถไฟฟา จายบลคาน�า คาไฟ โอนเงน จายคากาแฟ เสมอนเปนกระเปาสตางคของคณพอ มนาเวลาคณพอลมโทรศพทไวทบานจงตองรบกลบมาเอาไปดวยทกท
คณแม : ดานสมารตโฟนของคณแม มเพลงมากมายทซอไว นอกจากน คณแมยงใชแอปพลเคชนเรยนรวธการท�าอาหาร และมกจะอปโหลดรปอาหาร ทพงท�าเสรจใหมๆ ผาน Facebook ตดตามสนคาลดราคาผานแอปพลเคชนดล สงซอสนคาผานแอปพลเคชนขายสนคา และโอนเงนช�าระเงนดวยแอปพลเคชน
พดนอย : สวนพดนอยใชแทบเลตชวยในการเรยน ซงมแอปพลเคชน เกยวกบการศกษามากมายทงแบบออนไลนและออฟไลน และยงมเกมสนกๆ อกมากมายใหพดนอยเลนอก ทเวบไซตของโรงเรยนกยงม e-book ให ดาวนโหลดไดอกดวย ท�าใหพดนอยไมตองแบกหนงสอหนกๆ ไปโรงเรยน แตตองระวงอยาใหแบตหมดเชยวนะครบ
คณอา : คณอาของพดนอยกขาย สนคาโดยใชสมารตโฟนเครองเดยว ถายรป สนคาโพสตใน Instagram กขายไดแลว โดยลกคาจะตดตอ สอบถาม และสงซอผาน LINE
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
11
นอกจากน ครอบครวของพดนอยมการตงกลมไลน (LINE) เพอคยกน ทงครอบครว ท�าใหเราใกลชดกนมากขน ในอกมมหนงจะเหนวาเมอมคนใช สมารตโฟนมากขน กจะท�าใหจ�านวนผใชอนเทอรเนตมากขน เปนโอกาสของพอคาแมขายน�าสนคาเขามาขายออนไลน ผซอสนคากจะไดประโยชนเพราะมสนคาใหเลอกมากขน
จะเหนวา Mobile Internet นนมประโยชนมากมาย ชวยใหคน จ�านวนมากเขาถงขอมล ชวยในการท�างาน การคาขาย การศกษา และยงสามารถพกพาอปกรณไปใชงานทไหนกได คนสามารถท�างานไดทกท เกดการ คาขายไดทกเวลา และจากการเพมขนของอปกรณทเชอมตออนเทอรเนต ซงในอนาคตสงของทกอยางกจะเชอมตออนเทอรเนตได เราอาจจะไดเหนรถทไมมคนขบ ใชอปกรณเคลอนทแทนเงนสด บานอจฉรยะ เมองอจฉรยะ ซงพดนอยกยงนกภาพไมออกเลยวาจะเปนอยางไร
นองพดดงชวนรจากการส�ารวจพฤตกรรมผใชอนเทอรเนตในประเทศไทย
ทรวบรวมโดยส�านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) หรอ สพธอ. ในป 2559 พบวาคน Gen Y (เกดป 2524-2543) เปนกลมทมพฤตกรรม
การใชอนเทอรเนตมากทสดถง 53.2 ชวโมง/สปดาห (เฉลยแลวคน Gen Y ใชงานอนเทอรเนตเกอบ 7.6 ชวโมงตอวน) โดยอปกรณทนยมใชการเขาถงอนเทอรเนต กคออปกรณเคลอนท เชน สมารตโฟนเฉลย 6.2 ชวโมงตอวน ซงกจกรรมยอดฮตกคอ
การใชงานเครอขายสงคมออนไลน การดวดโอผาน YouTube การอาน e-news e-book การคนหาขอมล และการท�าธรกรรมทางการเงน ตามล�าดบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
12
สมารตโฟน
85.5% ใชเขาถงอนเทอรเนตใชงานเฉลย 6.2 ชวโมงตอวน
แทบเลตคอมพวเตอร
30.0% ใชเขาถงอนเทอรเนต ใชงานเฉลย 3.5 ชวโมงตอวน
คอมพวเตอรตงโตะ
62.0% ใชเขาถงอนเทอรเนตใชงานเฉลย 5.4 ชวโมงตอวน
สมารตทว
19.8% ใชเขาถงอนเทอรเนต ใชงานเฉลย 2.7 ชวโมงตอวน
คอมพวเตอรพกพา
48.7% ใชเขาถงอนเทอรเนตใชงานเฉลย 4.7 ชวโมงตอวน
รอยละของผใชอนเทอรเนต เปรยบเทยบ 5 อนดบแรกของกจกรรมการใชงานผานอนเทอรเนต ระหวางอปกรณเคลอนทกบคอมพวเตอร
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
13
1.2 ยคทองของ Wearable Device
นอกจากสมารตโฟนแลวยงมอปกรณอนๆ ทสามารถเชอมตอ
กบอนเทอรเนตไดอกมากมาย วนนพดนอยจะมาแนะน�าอปกรณทใช
สวมใสเขากบรางกายทเรยกวา Wearable Device ใหเพอนๆ รจกกน
นอกจากสมารตโฟนทคณพอพกตดตวแลว พดนอยยงเหนคณพอใส สายรดขอมออะไรสกอยาง ซงคณพอบอกวาเปนอปกรณทคอยตรวจจบวาคณพอท�ากจกรรมอะไรบาง เชน นบจ�านวนกาวเดน วดระยะทาง วเคราะหการนอนหลบ เพอเปนขอมลในการดแลสขภาพ วาว! ชางสดยอดอะไรเชนน
Wearable Device คออปกรณสวมใสเขากบรางกาย เชน นาฬกา ก�าไลขอมอ สายรดขอมอ แหวน รองเทา แวนตา เสอผา และอกมากมาย ท�างานและควบคมดวยระบบคอมพวเตอร ม Sensor เพอตรวจวดคาตางๆ ของผทสวมใส
ซงมทงแบบท�างานไดดวยตนเอง และแบบ ทตองท�างานรวมกบอปกรณ เชน สมารตโฟน
และแทบเลต โดยเชอมตอขอมลผาน Wi-Fi หรอ Bluetooth น�ามาแสดงผลทแอปพลเคชนทตดตงไวในสมารตโฟนและแทบเลต
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
14
พดนอยจะยกตวอยาง Wearable Device ทมอยในปจจบนใหเพอนๆ รจกวามอะไรบาง
สายรดขอมอ SmartbandWearable Device ทเปนสายรดขอมอจะบนทกกจกรรมของเพอนๆ
ไมวาจะเปนการเดน วง นอน ปนจกรยาน บนทกเสนทางการเคลอนไหวดวย GPS ค�านวณการเผาผลาญแคลอร สามารถใชงานรวมกบสมารตโฟน เชน สนเตอนเมอมคนโทรเขา สนเมอปลก ควบคมการเลนเพลง สามารถแชรขอมลไปยงเครอขายสงคมออนไลนเพอแขงกนได โดยซงคขอมลรวมกบสมารตโฟน เพอนคนไหนทรกสขภาพ กนาจะชอบ Smartband นะครบ
นาฬกาอจฉรยะ Smartwatch ความสามารถหลกของ Smartwatch
จะคลายๆ กบ Smartband แต Smart-watch จะเกงกวาตรงทมระบบปฏบตการในตว สามารถท�างานไดโดยไมตองเชอมตอกบสมารตโฟน หนาจอมขนาดใหญเทากบนาฬกาใชบอกเวลาไดตามชอของมน มหนาจอระบบสมผสหรอใชปมควบคม ตดตงแอปพลเคชนเพมเตมได ม Sensor ทเยอะกวา Smartband เชน วดอตราการเตนของหวใจ วดระดบความสง วดอณหภม วดรงสยว บางรนกสามารถใสซมได และเชอมตออนเทอรเนตไดดวยตวเอง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
15
เสอผาอจฉรยะ Smart Clothingเป นการน�า Sensor
ทอเขาไปในเสอผา แลวน�ามาประมวลผลท ชปขนาดเลกทถอดออกได โดยสงขอมลไปยงสมารตโฟนผาน Bluetooth สามารถตรวจจบอตราการเตนของหวใจ อตราการหายใจ ตรวจจบการเคลอนไหว เหมาะส�าหรบนกกฬาหรอเพอนๆ ทตองการออกก�าลงกายอยางจรงจง
เทคโนโลยนยงน�ามาใชผลตชดดบเพลงทสามารถตรวจจบความรอนของไฟ ใชกบอปกรณทางการแพทย เชน ผาพนแผล โดย Sensor จะตรวจจบความแนนของผาพนแผลและความถกตองของการพนแผล ใชตรวจสอบสขภาพของผปวย และแจงเตอนผสวมใสหรอผ ดแลเกยวกบปญหาของสขภาพกอนทผ สวมใสจะปวย หรอขณะทเขาหมดสตหรออยในสถานะทชวยตวเองไมได
นอกจากน ยงม Wearable Deviceอกมากมายทยงไมไดกลาวถงในทน เชน แวนตาอจฉรยะ หมวกกนนอกอจฉรยะ เปนตน ซงพดนอยคดวาในอนาคตทกอยางทเราสวมใสไดกจะกลายเปน Wearable Device
แวนตาอจฉรยะ ชดดบเพลง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
16
ตอไปขอมลสขภาพของเราทไดจาก Wearable Device จะมประโยชนอยางมาก เชน ผปวยโรคหวใจ ถาใชเครองมอวดอตราการเตนของหวใจหากมสงผดปกตขอมลจะสงผานอนเทอรเนตไปใหแพทยหรอผดแล ใหไดรบการชวยเหลออยางทนทวงท หรอส�าหรบคนทวไป ทางโรงพยาบาลอาจจะใชขอมลสขภาพเราบนทกไวเพอชวยในการวนจฉยโรคได หรอนกกฬากจะสามารถสงขอมลสขภาพไปยงโคชไดในขณะท�าการฝกซอมหรอแขงขน
ในอนาคตอปกรณเหลานจะมราคาถกลง Sensor ตางๆ กจะถกฝงตวไวในทกสงทเราสวมใสและเชอมตอกนได ท�าให Wearable Device จะมหลากหลายรปแบบและทกขนาด สามารถเกบขอมลสขภาพของเราไดทกมตซงกจะเปนประโยชนถาขอมลเหลานไดรบการเขาถงไดเฉพาะคนทเหมาะสม
หมวกกนนอกอจฉรยะ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
17
นองพดดงชวนรWearable Device แตละตวในปจจบน
Wearable Device ทนยมมากทสดในปจจบน ไดแก นาฬกาอจฉรยะ (Smart Watch) ใชไดทงดเวลา วนท จบเวลา จนถงขนแจงเตอน SMS จาก
สมารตโฟนได แวนตากเกล (Google Glass) แวนตาทเมอสวมใสจะแสดงขอมลทตง แผนทสภาพอากาศ และขอมลอนๆ ทดผานสมารตโฟนไดอกดวย อปกรณวดความแอคทฟ
(Activity Tracker) ทจะชวยกระตนการชวยลดน�าหนก เผาผลาญไขมนขณะออกก�าลงกาย และสดทายคอ นาฬกาสาหรบการวง (Running Watch) ทม Sensor
วดอตราการเตนของหวใจขณะวง เหมาะมากส�าหรบคนรกการออกก�าลงกาย
รปภาพจาก http://www.telecomjournalthailand.com/wearable-tech/
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
18
Wearable Device จะเปลยนไลฟสไตลของคณไดอยางไร
นองพดดงชวนร
รปภาพจาก m.thaiware.com
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
19
1.3 Mobile Application เขาถงงาย ใชสะดวก
Mobile Application คอ ซอฟตแวรทออกแบบใหสามารถใชงานได บนสมารตโฟนหรอแทบเลตไดอยางรวดเรว สะดวก ใชงานงาย ปจจบนม โมบาย แอปพลเคชนใหเลอกมากมาย แอปพลเคชนเหลานสามารถดาวนโหลด และตดตงไดงายจากอปกรณนนเลย โดยในรานคาของแอปพลเคชน จะแบง แอปพลเคชนออกเปนหมวดหมตางๆ เชน รปและวดโอ เกม การศกษา เดก ไลฟสไตล สขภาพและฟตเนส ความบนเทง ทองเทยว การเงน และอนๆ ในแตละ หมวดหมจะมการเรยงล�าดบตามความนยม โดยแยกเปนแอปพลเคชนฟร กบเสยเงนใหดวย เมอกดเขาไปกจะเหนขอมล ค�าอธบาย รวมทงรววของ ผทดาวนโหลดไปใชแลว
Mobile Application ท�าใหสมารตโฟนมการท�างานหลากหลายขน
พดนอยขอแนะน�าใหรจกกบวธการดาวนโหลด Mobile Application และ
ขอแนะน�าในการใชงาน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
20
ในการดาวนโหลดแอปพลเคชน เพอนๆ ตองมบญชผใชส�าหรบดาวนโหลด และหากตองจายเงนซอจะตองผกบญชบตรเครดตหรอบตรเดบตกบบญช นนดวย ส�าหรบพดนอยจะใหคณพอเปนคนดาวนโหลดแอปพลเคชนใหครบ
ประเภทของแอปพลเคชน นอกจากแอปพลเคชนฟรและไมฟรแลว ยงมแอปพลเคชนอกประเภททเรยกวา in-app purchases ซงสามารถ ดาวนโหลดไดฟรโดยไมตองเสยเงนซอ แตหากอยากเพมความสามารถของ แอปพลเคชนกต องจ ายเงนซอภายในแอปพลเคชน ยกตวอยางเช น แอปพลเคชนทมแถบโฆษณา อาจบอกวาใหจายเงนเพอแลกกบการไมแสดง โฆษณา แอปพลเคชนกลองทตองจายเงนซอ Filter เพมเตมหากตองการ ในเกมมการขายสงของเพอเพมความสามารถใหกบตวละคร ท�าใหประหยดเวลาเลน เปนตน
รานคาของแอปพลเคชน
ตวอยางขอมล ค�าอธบาย และรววสนคาในแอปพลเคชน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
21
เพอนๆ ตองระวงไมไปเผลอกดซอของในเกมโดยไมจ�าเปนนะครบ เพราะอาจท�าใหคณพอคณแมของเราตองเสยเงนโดยใชเหต แตบางครงพดนอย กเผลอกดซอของในเกมโดยไมไดตงใจเหมอนกน โดนคณพอดไปหลายท คณพอเลยตงคาบญชใหมใหไมสามารถใชงานการซอในแอปพลเคชน (in-app purchases) ไดอตโนมต ท�าใหพดนอยไมตองกลวทจะกดผดอกแลว ดใจจง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
23
ส�าหรบเพอนๆ ทดาวนโหลดแอปพลเคชนไดเอง ตองระวงในเรองของ แอปพลเคชนปลอมดวยนะครบ เพราะบางครงกมพวกหวใสท�าแอปพลเคชน เลยนแบบของจรงขนมา ท�าใหตองเสยเงนฟร หรอบางครงท�าแอปพลเคชนเลยนแบบธนาคารเพอขโมยบญชของเรา ดงนน กอนดาวนโหลดแอปพลเคชน พดนอยอยากใหเพอนดวาใครเปนผ พฒนาแอปพลเคชน อานรววกอนดาวนโหลด แตถายงไมแนใจกใหถามผรหรอผปกครองกอนนะครบ
สงทตองระวงอกอยางหนงกคอ แอปพลเคชนสวนใหญใชการเชอมตอ ขอมลกบอนเทอรเนต ซงเพอนๆ ตองระวงในเรองของคาใชจาย เชน คาอนเทอรเนตและคาซอแอปพลเคชน ทจะเกดขนเมอมการใชงาน แอปพลเคชน ซงพดนอยจะพดถงในบทถดไปครบ
แตละคนจะมการใชชวตไมเหมอนกน ในแตละชวงเวลากจะใช แอปพลเคชนแตกตางกนไป เชน ระหวางวนท�างานคณพอของพดนอยมกจะใชแอปพลเคชนทเกยวกบการท�างาน เชน ดหน พยากรณอากาศ บนทกเสยง จดบนทก ปฏทน สงทตองท�า เปนตน สวนคณแมทเปนแมบานกจะใช แอปพลเคชนส�าหรบดทว ดละครยอนหลง ดวดโอสอนท�ากบขาว บนทกคาใชจาย ตกแตงภาพ ชอปปงออนไลน เปนตน
หากเปนวนหยดหรอนอกเวลาท�างาน ตอนทคณพอออกไปขางนอก คณพอกจะใชแอปพลเคชนแผนทเพอน�าทาง ดสภาพการจราจร เพอหาเสนทาง ทดทสด หรอหากจะไปรบประทานอาหารนอกบานกสามารถใชแอปพลเคชน เพอหารานอาหารอรอยๆ ทอยใกลได
สวนพดนอยกชอบแอปพลเคชน เกยวกบการสอนภาษา เลนเกม ดการตน อานอบก (e-book) ซงแตละคนกจะใชแอปพลเคชนแตกตางกนไปครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
24
จะเหนไดวาสมารตโฟนมแอปพลเคชนใหใชมากมายซงชวยอ�านวยความสะดวกในชวตประจ�าวน นอกจากจะใชในการตดตอสอสารแลว ยงใชไดทงการท�างาน บนเทง การเงน การศกษา ออกก�าลงกาย สขภาพ และอนๆ อกมากมาย ซงถาเพอนๆ รจกการน�ามาใชใหเปนประโยชนกจะชวยประหยดเวลา เพมประสทธภาพการท�างาน ชวยดแลสขภาพ ชวยใหสามารถคนควาขอมลไดงายขน
นองพดดงชวนรจ�านวนแอปพลเคชนใน iTunes App Store มจ�านวน
มากกวา 1,500 ลานแอปพลเคชน และจ�านวนครงทดาวนโหลดแอปพลเคชนใน App Store ของ Apple มากกวา 1 ลานลานครง
จ�านวนแอปพลเคชนใน Google Play Store มจ�านวนมากกวา 1,600 ลานแอปพลเคชนจ�านวนแอปพลเคชนใน Windows Phone Store มจ�านวนมากกวา 340 ลานแอปพลเคชน
มแอปพลเคชนใหมเกดขนเดอนละ 40,000 แอปพลเคชน25% ของแอปพลเคชนทงหมดเปนเกม แอปพลเคชนยอดนยม 5 อนดบแรก
คอ เกม การศกษา ธรกจ ไลฟสไตล และบนเทง ตามล�าดบ
ขอมลจาก :
http://techcrunch.com/2015/06/08/itunes-app-store-passes-1-5m-apps-100b- downloads-30b-paid-to-developers/
http://www.statista.com/topics/1002/mobile-app-usage/
http://www.mirum.co.th/paper/
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
26
2.1 นบ 1…เลอก Device ทเหมาะกบตวเอง
เดยวน Mobile Device มใหเลอกมากมาย หลายรน หลายแบบ หลายราคา แลวแบบไหนละทตรงกบการใชงานของเรามากทสด พดนอยมขอคดเลกๆ นอยๆ ในการเลอกซอสมารตโฟนใหเหมาะสมกบเราเองครบ
กอนทจะซอมอถอจะตองรวาเรามพฤตกรรมการใชงานอยางไร เพอทจะไดเลอกทเหมาะกบตวเอง และใชงานอยางคมคามากทสด
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
27
1. ขนาดของหนาจอ (Screen Size)ขนาดของหนาจอเปนตวเลอกแรกๆ ของการเลอกซอเลยนะครบ
เพราะเปนการแบงประเภทของ Mobile Device ดวย โดยสมารตโฟน จะมขนาดหนาจอไมเกน 5 นว สวนแทบเลตจะมขนาดหนาจอตงแต 7 นว ขนไป และยงม Device อกประเภทหนงทก�าลงเปนทนยมอยในขณะนเรยกวา แฟบเลต (Phablet) จะมขนาดตงแต 5-7 นวครบ
การเลอกซอ Mobile Device ประเภทไหนใหดทพฤตกรรมของเรา
เชน ถาตองการความสะดวกในการพกพา สมารตโฟนจะเปนตวเลอกทดทสด ถาตองการอานอบก ทองอนเทอรเนต เลนเกมเปนสวนใหญ แทบเลตจะเปนตวเลอกทดทสด แตถาตองการแบบ All in one กเลอกใชแฟบเลต
พกสะดวก
Smartphone Phablet Tablet
เกม อนเทอรเนต อบก
Smartphones5-inch and less
PhabletsBetween 5-7 inches
Tablets7-inches and above
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
28
2. ระบบปฏบตการ (Operating System)เมอเราเลอกขนาดของ Mobile Device ไดแลว ตวเลอกอนดบถดมา
กคอระบบปฏบตการ (OS) ซงปจจบนมใหเลอก 3 ระบบ คอ iOS ของ Apple, Android จากคาย Google และ Windows Phone ของ Microsoft ซงจะมขอดขอจ�ากดแตกตางกนไป พดนอยจะสรปใหฟงดงนครบ
iOS เปน OS ของ Apple ทมากบ iPhone เปนตนแบบของ Mobile OS ในปจจบน มการใชงานทงาย ไมซบซอน มแอปพลเคชนใหเลอกมากมาย OS เปนระบบปดซงจ�ากดให Apple พฒนาไดเพยงผเดยว ไมเปดเผยโคดใหผผลตยหออนน�าไปพฒนาตอ จงสามารถใช OS ไดเฉพาะผลตภณฑของ Apple เชน iPhone กบ iPad เทานน ผใชไมสามารถปรบแตงอะไรไดมาก
Android เปน OS ของ Google เปนระบบเปด อนญาตใหผผลตสมารตโฟนสามารถน�าโคดโปรแกรมไปพฒนาตอได ท�าใหมยหอและขนาดใหเลอกมากมาย ผใชสามารถปรบแตงการใชงานไดมากกวา มอสระในการลงแอปพลเคชนไดหลายทาง ทงจาก Google Play Store หรอจากไฟล .apk แตตองระวงเรองไวรสและมลแวรจากการตดตงไฟลทไมผาน Google Play Store กนดวยนะครบ
Windows Phone เปน OS ของ Microsoft มจดเดนคอ สามารถใชงานเอกสาร Microsoft Office ไดดกวา สวน OS เปนระบบปดเชนเดยวกบ iOS แตกมยหอใหเลอกมากกวา
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
29
พดนอยจะยกตวอยางใหดนะครบ ถาเราตองการ Device ทใชงานงาย และมงบประมาณพอสมควรกอาจเลอก Device จากคาย Apple แตถาตองการ Device ทราคายอมเยาและมหลายยหอใหเลอกกลองด Device ทเปน Android หรอถาเนนเรองการใชงานเอกสารกใช Windows Phone เปนตน เพอนๆ จะลองดตารางตวอยางเปรยบเทยบในตวอยางขางลางกไดนะครบ
iOS Android Windows Phone
เจาของระบบปฏบตการ
ระบบเปด/ปด
การปรบแตง
App Store
อปกรณ/ยหอ
มหลายรนใหเลอก
การจดการไฟล
โปรแกรมเอกสาร
ทเกบขอมล
Apple
ปด
ไมได
App Store
iPhone, iPad, iPod
Touch
นอยมาก
ยาก
Page, Number,
Keynote
iCloud
เปด
ได
Google Play Store
Samsung, LG,
Huawei, Lenovo,
Oppo, ASUS ฯลฯ
มาก
งาย
Google Docs,
Sheet, Slide
Google Drive
Microsoft
ปด
ได
Windows Phone
Microsoft, Nokia,
HTC
นอย
งาย
Microsoft Office
One Drive
ขางตนนเปนเพยงตวอยางงายๆ นะครบ ในความเปนจรงแลวอาจมปจจยอกมากมายทพดนอยไมไดกลาวไวในทน ทงนขนอยกบผใชงานวาถนดใช OS แบบไหนมากทสด
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
30
3. หนวยประมวลผลกลาง (Central Processor Unit)หนวยประมวลผลกลางหรอเรยกยอๆ วา CPU เปรยบไดกบสมองของ
คนเรา ซงมกจะมตวเลขอยสองแบบคอ1) ความเรว CPU หนวยเปน GHz ตวเลขไหนมากกวากจะเรวกวา2) จ�านวนแกนสมองหรอ Core จ�านวนแกนมากกวายงด
4. หนวยความจ�า (Internal Storage)หนวยความจ�า ม 2 ประเภทคอ1) RAM คอ หนวยความจ�าหลกทใชประมวลผลโปรแกรม ยงมเยอะ
ยงเรว2) Internal Storage คอ หนวยความจ�าทใชเกบขอมลในเครอง
เรมตนควรม RAM อยางนอย 1 GB สวนหนวยความจ�าภายใน แลวแต พฤตกรรมของผใช โดยค�านวณจากพนททเหลอจากการลง OS แลว เชน หนวยความจ�าภายใน 8 GB อาจจะเหลอพนทใชจรงเพยง 4 GB สมมตวา แอปพลเคชนหนงแอปพลเคชนมขนาด 200 MB กจะเหลอพนทใหลง แอปพลเคชนเพยง 20 แอปพลเคชนเทานน ซงถาเราใชแอปพลเคชนไมเยอะ กจะเหลอพนทไวเกบขอมลอยางอนอก เชน รปถาย วดโอ เพลง ซงหากลง แอปพลเคชนไปแลวเหลอพนทประมาณ 3 GB ถาจะลงเกมทวไปทมขนาดไฟลไมใหญนก (ประมาณ 200 MB) จะลงไดอกประมาณ 5-10 เกม แตถาเปนเกมทใหญขนาด 1 GB กคงลงไดแค 1-2 เกมเทานน เพราะตองเกบพนทเอาไว ถายรป ถายวดโอ ดาวนโหลดหนง หรอเพลงอก จากตวอยางทพดนอย กลาวมานน 8 GB อาจจะไมเพยงพอ ถาดจากพฤตกรรมทกลาวมา อาจจะตอง เลอกหนวยความจ�าตงแต 16 GB ขนไปครบ ขนอยกบการใชงานของแตละคนดวย อยางพดนอยไมคอยตดตงแอปพลเคชน ไมคอยไดถายรป เลยใชหนวยความจ�า แค 8 GB กพอครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
31
5. กลอง (Camera)กลองกลายเปนคณสมบตพนฐานของ Mobile Device ไปซะแลว ซง
เดยวนจะมทงกลองหนา (Front) เอาไวถายเซลฟ และกลองหลง (Rare) โดยทความละเอยดของกลองจะแตกตางกนออกไป ถาเราชอบถายรปเปนชวตจตใจสงนเปนสงหนงทตองพจารณากอนเลย ความละเอยดของกลองจะมหนวยเปนเมกะพกเซล (MP) โดยความละเอยดกลองหนาและหลงจะไมเทากน กลองหนา คอกลองทอยฝงเดยวกบหนาจอจะมความละเอยดนอยกวากลองหลง เชน 13MP/2MP หมายความวา กลองหนามความละเอยด 2 ลานพกเซล กลองหลง มความละเอยด 13 ลานพกเซล ยงกลองมความละเอยดสง ภาพกจะคมชดกวา และขนาดของรปกจะใหญกวาครบ
6. คลนความถ ส�าหรบคนทซอแทบเลตจะสามารถเลอกรนทใชอนเทอรเนตผาน Wi-Fi
อยางเดยวกได ซงราคาจะถกกวาเครองทใสซมการดของโทรศพท แตถาจะซอแทบเลตรนทตองใสซมการดหรอสมารตโฟน จะตองทราบวา Mobile Device ของเราใชงานไดกบคลนความถไหนบาง จะไดเลอกใชบรการใหถกคายดวยครบ ซงหากเราใชเครองไมตรงกบความถ ประสทธภาพกอาจจะลดลง โดยเพอนๆ สามารถดไดจากทกลอง หรอเวบไซตของผผลตกไดครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
32
เปนททราบกนดวา Mobile Device มใหเลอกมากมายหลายรนแตทส�าคญเพอนๆ จะตองเลอกใหเหมาะกบลกษณะการใชงานของตนเอง ซงจะท�าใหเกดความคมคาในการใชงาน ยกตวอยาง
คณพอ ตองการใช Mobile Device ทพกสะดวกแตกไมเลกจนท�างานไมได คณพอพดนอยเลยเลอกสมารตโฟนขนาด 5.7 นวหรอทเรยกวาแฟบเลต และเลอกใช Android OS เพราะคณพอชอบใชบรการของ Google และใชหนวยความจ�าขนาด 32 GB เพอจะไดไมมปญหาเรองการจดเกบขอมล
คณแม เปนแมบาน ไมตองออกไปไหนกเลยเลอกซอแทบเลตแบบไมมซมการด โดยเชอมตออนเทอรเนตผาน Wi-Fi ในบาน ใชดหนง ฟงเพลง ดวดโอสอนท�าอาหาร เขาเวบไซต ไมคอยดาวนโหลดหรอลงแอปพลเคชน ไมคอยถายรปและไมคอยชอบปรบแตงอะไรมาก จงเลอกใช iPad Wi-Fi ขนาด 16 GB
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
33
นองพดดงชวนรความแตกตางระหวางคลน 1800 MHz กบ 900 MHz
พดนอย ชอบเลนเกม และใชแอปพลเคชนเพอการศกษา แตกไมได ออกไปขางนอกบอย กเลยใชแทบเลต Wi-Fi เหมอนกบคณแม แตขนาดจะเลกกวา และหนวยความจ�ามากกวา
พดดง เนน Chat กบถายรปโพสตลงโซเชยล ใชสมารตโฟนขนาดพอดมอ หนวยความจ�า 16 GB กลองหนาชดๆ
รปจาก http://news.mthai.com/hot-news/infographics/469248.html
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
34
2.2 นบ 2…Package Internet ทคมคา
กอนทจะเลอก Package Internet ใหเราค�านวณปรมาณขอมลทเราจะใชกอน โดยสามารถดจากรป
Package Internet มมากมาย จะมวธเลอกอยางไร
ใหเหมาะสมกบการใชงานของเราเอง
ในแตละคายกจะมโปรแกรมชวยค�านวณการใชงานอนเทอรเนต เพอชวยใหเราเลอกแพกเกจไดเหมาะสม เชน หากเราใชงานอนเทอรเนตทวไป ทองเวบไซต รบ/สงอเมล ใชงาน
โซเชยลเนตเวรก ขอมล 500 MB กอาจเพยงพอกบการใชงาน แตถาเราชอบดาวนโหลดเพลงหรอวดโอ แชร/ดวดโอในโซเชยลเนตเวรก ด YouTube ดวย อาจตองใชขอมลตงแต 3 GB ขนไป ซงแตกตางกนไปตามอปกรณทใช
AIS http://www.ais.co.th/4g/data-calculator/ TRUE http://www.truemove-h.com/calculator.aspx DTAC https://www.dtac.co.th/postpaid/services/internet-
calculator.html ซงแพกเกจกมใหเลอกหลายแบบ ทงแบบรายเดอน (Postpaid) และแบบ
เตมเงน (Prepaid)
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
35
1. แบบรายเดอน ใชกอนจายทหลงผใหบรการเครอขายมกจะคดคาอนเทอรเนตเปนคาบรการแบบเหมาจายไว
เชน ใชบรการอนเทอรเนต 3G/4G ความเรวสงสดไดท 6 GB ถาใชเกนจากนแลว ความเรวของอนเทอรเนตกจะเหลอเพยง 384 Kbps ถาตองการความเรว ทเพมขนกสามารถซอแพกเกจเสรมไดตามจ�านวนขอมลทใช เชน แพกเกจเสรม อนเทอรเนต 3G/4G ความเรวสงสด 1 GB ราคา 150 บาท ใชได 30 วน
2. แบบเตมเงน จายกอนใชการคดคาบรการมกจะคดเปน MB ซงคาบรการตอ MB จะคอนขางสง
แตกมแพกเกจเสรมใหคนเลนอนเทอรเนตดวยครบ เชน สมครแพกเกจหลก โทร 0.50 บาท/นาท SMS 2 บาท/ครง อนเทอรเนต 1 บาท/MB ถาเตม เงน 100 บาท แลวเผลอไปใชอนเทอรเนตรบสงขอมลแค 100 MB เงนกหมดแลว พดนอยแนะน�าใหซอแพกเกจเสรมดวย เชน แพกเกจอนเทอรเนต ไมอนความเรว 384 Kbps 30 วน เพมจากแพกเกจหลก ซงอาจจะจาย เพมแค 100 บาท แตใชอนเทอรเนตแบบไมจ�ากดในเวลา 30 วน
จากตวอยาง คณพอพดนอยกเลอกแพกเกจแบบรายเดอน โดยใชอนเทอรเนต 3G/4G ทความเรวสงสดได 6 GB ครบ
โปรแกรมค�านวณขอมลการใชงาน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
36
รจกกบ Fair Usage Policy (FUP)คอการจ�ากดความเรวในการใชงานเครอขายโทรศพท
มอถอในการเชอมตออนเทอรเนต 3G/4G
ท�ำไมตองม Fair Usage Policy (FUP)ผใหบรการโทรศพทมอถอไดก�าหนด Fair Usage Policy
เพอก�าหนดเงอนไขในการใชงานขอมลผานเครอขาย 3G/4G ใหสามารถใชงานอนเทอรเนตบนมอถอไดอยางเตมประสทธภาพ และใชงานอยางเหมาะสม หากใชงานครบตามปรมาณการใชงานทก�าหนดแลว ผใชงานจะไดรบ SMS เตอนวาเราใชแพกเกจความเรวสงสดตามทเครองรองรบครบแลว โดยทยงสามารถใช งานอนเทอรเนตตอไปไดโดยไมเสยคาใชจายเพมเตม แตจะถก ปรบลดความเรวลง ซงขนอยกบผใหบรการวาจะปรบลดเหลอความเรวเทาไหร ซงสวนใหญจะเหลอเพยงแค 384 Kbps จนกวาจะ ครบรอบบลตามแพกเกจ หรอซอแพกเกจอนเทอรเนตเสรม เพมเตม
นองพดดงชวนร
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
37
ส�าหรบเพอนๆ ทเดนทางไปตางประเทศและตองการใชงานอนเทอรเนต พดนอยวธการแนะน�าอยสองวธครบ
1. ซอซมการดอนเทอรเนตทประเทศปลายทางวธนเหมาะมากหากประเทศทเราไปสามารถซอหาซมการดไดงาย และ
ซมการดทซอจะตองใชกบโทรศพทเราไดดวย ซงกอนไปใหเพอนๆ ตดตอกบ ผใหบรการมอถอทเพอนๆ ใชงานอย เพอสอบถามขอมลวาประเทศทจะไปนนใชคลนความถอะไร จะไดรวาเครองทมอยสามารถน�าไปใชงานไดหรอเปลาครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
38
2. เชา Pocket Wi-Fi จากประเทศไทยไปใชทประเทศปลายทางPocket Wi-Fi เปนอปกรณทสามารถใสซมการดไดเหมอนกบโทรศพท
มอถอ และสามารถกระจายสญญาณอนเทอรเนตผานสญญาณ Wi-Fi ได ซงท�าใหใชอนเทอรเนตพรอมกนไดหลายเครอง โดยทผใหบรการจะเปนคนเตรยมเครองและซมการดทเหมาะในการใชงานของแตละประเทศมาใหเลย ไมตองกลววาจะหาซอซมการดทประเทศปลายทางไมได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
39
3. สมครแพกเกจอนเทอรเนตตางประเทศ (โรมมง) กอนเดนทาง จากผใหบรการในไทย
ส�าหรบเพอนๆ ทตองการรบ สายโทรศพทจากประเทศไทย ระหวาง ทอยประเทศปลายทางตองใชวธนครบ เพราะจะท�าใหเพอนๆ สามารถโทรออก/ รบสายไดโดยใชเบอรโทรศพทเดม แตตองระวงเรองคาใชจายนะครบ เพราะการใชงานแบบนจะมคาใชจายในการรบสายดวยครบ
นอกจากนแลว เพอนๆ จะตองศกษารายละเอยดของแพกเกจใหด เชน เครอขายไหนของประเทศปลายทาง ทอยในแพกเกจ เพอจะไดตงคามอถอใหถกตอง ไมควรตงคาการเลอกเครอขายของมอถอเปนแบบอตโนมต ควรตงคา เครอขายดวยตนเอง เพอปองกนการเลอกเครอขายทไมอยในแพกเกจ และอาจเกดคาใชจายสวนเกนไดนะครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
40
นองพดดงชวนรโรมมง (Roaming) คออะไร?
โรมมง คอ บรการขามเครอขาย ออกแบบมาเพอใหสามารถ ใชสมารตโฟนไดนอกพนท ซงเครอขายทเลอกใชสงคลนความถ ไปไมถง โดยอาศยเครอขายอนมาเปนสอกลางในการเชอมตอ แบงเปน 2 แบบคอ โรมมงในประเทศ (Local Roaming) และโรมมงตางประเทศ (International Roaming)
• โรมมงในประเทศ (Local Roaming) เปนการใชงาน โทรศพทในประเทศ เกดขนเมอผใหบรการเดยวกนมคลนความถมากกวาหนงคลน หากผ ใชบรการออกนอกพนทใหบรการ กจะสลบไปใชอกคลนความถทสามารถใหบรการไดโดยไมเสย คาบรการเพม
• โรมมงตำงประเทศ (International Roaming) เปนการใชงานโทรศพทในตางประเทศ โดยใชเครอขายโทรศพทของผใหบรการตางประเทศ ซงเปนการเชอมตอเครอขายกนระหวางสองประเทศ
โรมมงระหวางประเทศ โรมมงในประเทศ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
41
2.3 นบ 3...Mobile Internet ฉบบมอใหม
เมอเพอนๆ ได Mobile Device
และ Package Internet ทเหมาะสมแลว คราวนเราจะมาเรมใช
Mobile Internet กน
อนเทอรเนต (Internet) คอ การเชอมโยงอปกรณคอมพวเตอร
เขาดวยกนเปนเครอขายขนาดใหญ ผใชสามารถทองเวบไซต ดวดโอ เลนโซเชยล เนตเวรก แชต วดโอคอล ไดอยางสะดวก การเชอมตอกมทงแบบใชสายและแบบไรสาย ซงคอมพวเตอรเหลานนตองมอปกรณรบสงสญญาณทสามารถ รบสงขอมลทตองการผานเครอขายอนเทอรเนตได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
42
สวน Mobile Internet คอการใชงานอนเทอรเนตผาน Mobile Device ทมอปกรณเชอมกบระบบอนเทอรเนตไดในตว ไมวาจะเปนการ เชอมตอกบเครอขายโทรศพทมอถอ หรอเชอมตอกบ Wi-Fi
การใชงาน Mobile Internet ผานเครอขายโทรศพทมอถอ ผใชงานตองตงคาเปดใชงานขอมลกอน โดยเขาไปทการตงคาโทรศพทซงจะแตกตางกนไปตามยหอและเวอรชนของระบบปฏบตการ
ตวอยางการตงคาเปดใชขอมลของระบบปฏบตการแอนดรอยด
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
43
ปจจบน Mobile Device ไมวาจะเปนสมารตโฟน แทบเลต แฟบเลต จะสามารถเชอมตอ Wi-Fi ได โดยอปกรณแตละชนจะมวธการเปด/ปด Wi-Fi ทแตกตางกน การใชงาน Wi-Fi นยมใชภายในอาคาร ซงเมอเปดใชงาน Wi-Fi ในอปกรณมอถอไดแลว ระบบจะท�าการคนหา “สญญาณ Wi-Fi” ทอยรอบๆ อปกรณนน เพอนๆ สามารถเลอกไดวาจะใชงานเครอขาย Wi-Fi อนไหน ซงอาจตองใชรหสผานในการเขาใชงาน
ตวอยางการตงคาเปดใชขอมลของระบบปฏบตการ iOS
ตวอยางการตงคา Wi-Fi ของระบบปฏบตการแอนดรอยด
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
44
เมอเขาใชงาน Wi-Fi และ Wi-Fi ทเชอมตอนนมการเชอมโยงกบอนเทอรเนต เพอนๆ กจะสามารถเลนอนเทอรเนตไดเชนเดยวกบการใชคอมพวเตอร และสามารถใชงานแอปพลเคชน ทตองใชขอมลจากอนเทอรเนตได เชน Facebook, Twitter, LINE, Google Maps, Safari เปนตน
แต Wi-Fi กมขอจ�ากด คอสามารถเชอมตอไดในระยะทไมไกลนก เมอเพอนๆ ตองเดนทางไปเทยวไกลๆ สญญาณ Wi-Fi จะไมสามารถสงไปถง และหากจะใหสญญาณ Wi-Fi ครอบคลมทวประเทศ จะตองตงเสาสญญาณเยอะมาก ไมคมตอการลงทน จงไดพฒนาการสงขอมลผานเครอขายมอถอขนมา ซงยคแรกๆ นนเปนการสงขอมลผานโครงขายโทรศพทมอถอระยะท 2 (2G) โดยเทคโนโลยทเปนทนยมกคอ EDGE/GPRS ซงปจจบนประเทศไทยไดเปดใหบรการโครงขายโทรศพทมอถอระยะท 3 (3G) โดยมเครอขายครอบคลมเกอบ 100% ของประเทศ ท�าใหเพอนๆ สามารถเชอมตออนเทอรเนตความเรวสงไดทกททกเวลา ดวยอปกรณ ทรองรบบรการ 3G และหากอยในพนททมสญญาณ 3G ออนมาก ระบบคนหาสญญาณในอปกรณนนจะน�าเทคโนโลย EDGE/GPRS มาแทนโดยอตโนมต
สวนเพอนๆ ทใชอปกรณเคลอนทซงสามารถเชอมตอเทคโนโลย 4G คอ เครอขายไรสายความเรวสงกจะสามารถสงขอมล ดวยสญญาณและความเรว ทมคณภาพมากกวาเครอขาย 3G ไดตอเนองไมสะดด และรบ-สงขอมลทมไฟล ขนาดใหญไดรวดเรวขน
การเปดใชงาน 3G/4G นน มคาใชจายดงทพดนอยไดกลาวไปในหวขอทแลว การเชอมตอกงายกวา Wi-Fi เพราะไมตองใสรหสผาน โดยผใชตองไปทเมน การจดการเครอขายและการเชอมตอ และท�าการเปดการใชงาน 3G (Voice & Data) กสามารถเชอมตอไดเลย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
45
นองพดดงชวนรววฒนำกำรของโทรศพทมอถอเรามการแบงยคของการพฒนาโทรศพทมอถอเปน Generation ตางๆ
ดงนยคท 1 (1G) เปนยคทมอถอรบสงสญญาณแบบแอนะลอก (Analog)
โดยสงคลนเสยงผานสญญาณวทย ใหบรการเสยง (Voice) เพยงอยางเดยว ไมสามารถเชอมตออนเทอรเนตหรอแมแตสงขอความได มปญหาเรอง ความคมชดของเสยงและปญหาในดานความปลอดภย สามารถถกดกฟงไดงาย หนาจอโทรศพทแสดงเฉพาะตวเลขเทานน เครองโทรศพทมขนาดใหญและมน�าหนกมาก
ยคท 2 (2G) เปนยคแรกของเทคโนโลยมอถอแบบดจทล (Digital) ท�าใหมความคมชดของสญญาณเสยงมากขน ปองกนการดกฟงไดเนองจาก มการเขารหสไว มการสงขอความสน (Short Message Service หรอ SMS) ได และมการใช SIM Card ทสามารถบนทกขอมลได หนาจอโทรศพทสามารถแสดงไดทงตวอกษร ตวเลข และรปภาพ แตหนาจอยงเปนแบบขาวด�าอย
เวลาทคณพอของพดนอยไปตางจงหวด คณพอจะเปดการแชรอนเทอรเนต (Personal Hotspot) จากสมารตโฟน เพอใชท�างานกบโนตบกของคณพอไดเลย ซงคณพอบอกวาสามารถตงคาไดไมยาก และสามารถก�าหนดรหสผานเพอไมใหใครแอบมาใชอนเทอรเนตไดดวย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
46
เทคโนโลย 2G นอกจากใหบรการเสยง (Voice) แลว ยงสามารถ สงขอมล (Data) ไดดวย แตมการรบสงขอมลทชามาก จงมการพฒนาระบบ GPRS (General Packet Radio Service) หรอเรยกกนวา 2.5G มความเรวอนเทอรเนตสงสด 114 kbps แตในทางปฏบตความเรวจะสงสดไมเกน 48 kbps ซงถอวาชามาก
ตอมาจงมการพฒนามาตรฐานเพมขนเรยกวา EDGE (Enhanced Data Rates for Global Evolution) หรอเรยกวายค 2.75G ความเรว ในการดาวนโหลดขอมลสงสดอยท 384 kbps ซงเพยงพอในการรบสงอเมลและการเขาใชงานเวบไซตทวๆ ไปได
โทรศพทในยค 2.5-2.75G จงเปนยคทมการสงขอมลดวยความเรว ทมากขน ท�าใหเรมมการใหบรการสงขอความ ภาพ และเสยงไปพรอมๆ กน (Multimedia Messaging Service หรอ MMS) ได โทรศพทเรมมความสามารถหลากหลายขน เรมมการใชจอส ถายรปได ฟงเพลงได เชอมตออนเทอรเนตได
ยคท 3 (3G) มการรบสงขอมลทเรวขน โดยเรมตนทความเรว 2 Mbps ท�าใหสามารถเขาดเวบไซตทมภาพเคลอนไหว ดทว วดโอ เลนเกมออนไลนได สามารถโทรศพทแบบเหนหนา (VDO Call) ได และไดมการพฒนาเทคโนโลย 3.5G และ 3.9G ทมความเรวในการเชอมตออนเทอรเนตสงสดท 14.4 และ 42 Mbps ตามล�าดบ
ยคท 4 (4G) เปนเทคโนโลยสอสารไรสายความเรวสงทสามารถเชอมตอ อนเทอรเนตดวยความเรวสงสดถง 100 Mbps ท�าใหสามารถใชรบสงไฟล ขนาดใหญ ดวดโอแบบความละเอยดสง (High-Definition) เทคโนโลย 4G จะเนนใหบรการดานขอมล (Data) เทานน ถามการโทรหากนระบบจะเปลยนไป ใชงานระบบ 3G ทรองรบทง Voice และ Data แทน ในประเทศไทยมการใชเทคโนโลย 4G แบบ LTE (Long Term Evolution)
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
47
ขอควรระวงกำรใช Mobile Internetปจจบนจะพบวา Mobile Internet เขามามบทบาทในชวตประจ�าวน
ของเรามาก โดยเฉพาะอยางยง Social Network ทมทงคนดและคนไมด ดงนนจงตองมวธการปองกนและยดถอปฏบตเพอใหตนเองหางจากภยอนตรายตางๆ และเพอความมนคงปลอดภยของตนเอง ดงน
1. การใช Mobile Internet ตองระมดระวงในการเปดเผยขอมลสวนตว เชน เบอรโทรศพทมอถอ วนเดอนปเกด อาชพ ทอย ฯลฯ ซงจะเปน ชองทางใหมจฉาชพ หรอผประสงครายน�าขอมลไปใชในการยนยนตวตน ท�าธรกรรมตางๆ ได
2. การใช Mobile Internet ไมควรโพสตแจงสถานะตางๆ วาอยทไหน หรอก�าลงจะไปไหนนานเทาไหร เพราะเปนชองทางใหมจฉาชพมาเยยมบานเวลาทคณไมอยกได หรอผไมประสงคดมาดกท�ารายไดจากขอมลของเราเอง
3. ใช Mobile Internet ไมควรรบแอดคนทไมรจก คณตองพจารณาใหดกอนรบใครเปนเพอน และไมควรไปพบเพอนทรจกกนในโซเชยลมเดย โดยทไมรจกภมหลง
4. ใช Mobile Internet ตองระวงภยคกคามทางไซเบอร โดยเฉพาะ ไวรส สแปม โทรจน หรอสครปตตางๆ ผานลงกทแนบมาในขอความ ดงนน ถาคณไมแนใจอยาคลกลงกเดดขาด
5. ใช Mobile Internet ตองระมดระวงในการแสดงความคดเหน ทน�ามาสความแตกแยก การโพสตขอความทไมเหมาะสม การโพสตขอความพาดพง ถงบคคลท 3 ในทางเสยหาย เพราะถอเปนการกระท�าความผดตามกฎหมาย
6. ใช Mobile Internet ตองไมปกใจเชอสงทไดยน ไดอานจาก โซเชยลมเดย โดยเฉพาะขอความทแชรกนตอๆ มาหรอขาวลออนๆ
นองพดดงชวนร
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
49
3.1 Social Network ทกนาทคอกจกรรมยอดฮต
ดวยมอถอเครองเดยว พดนอยสามารถตดตามขาวสาร
ความเคลอนไหวของเพอนไดตลอดเวลาเลยครบ
สมารตโฟนเปนอปกรณสอสารทคนนยมใชมากขนเรอยๆ ราคา กถกลงมากๆ สามารถเชอมตออนเทอรเนตไดตลอดเวลา มแอปพลเคชน ทชวยในการสอสารมากมาย ท�าใหสามารถสอสารไดทงทางเสยง ทางภาพนง หรอภาพเคลอนไหวไดดวย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
50
สมารตโฟนสามารถใชไดทงวน เรยกวาตงแตตนนอนจนเขานอนเลยทเดยว ใชเปนนาฬกาปลก ใชดเวลาระหวางวน ตนมากเชกสถานะ Facebook เชกขอความ LINE เชกอเมล อปเดตสถานะระหวางเดนทาง ส�าหรบคนทใชบรการรถสาธารณะกใชสมารตโฟนอานขาวออนไลน อาน News feed ของ Facebook หรอ LINE หรอจะดคลปจาก YouTube หรอฟงเพลง ส�าหรบคนทใชรถสวนตวกใชสมารตโฟนส�าหรบวางแผนกอนเดนทาง หาเสนทาง เชกสภาพการจราจร
เวลาหวกใชแอปพลเคชน เพอสงอาหารมารบประทานได ซอสนคา ออนไลน โอนเงน ช�าระเงน และอกมากมาย เรยกไดวามสมารตโฟนเครองเดยว กสามารถใชบรการออนไลนไดเกอบทกอยาง ท�าใหคนยคนขาดสมารตโฟนไมไดแลวครบ
จากการส�ารวจพฤตกรรมผ ใช อนเทอร เนตในประเทศไทย ป 2559 ของ ETDA พบวา กจกรรมยอดฮตส�าหรบ Mobile Device คอ การใชงานเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) รองลงมากคอ การชมวดโอผาน YouTube และการอานหนงสออเลกทรอนกส ตามล�าดบ โดยท Facebook เปนเครอขายสงคมออนไลนทมคนใชมากทสด
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
51
Facebook สงคมออนไลนยอดฮตในป 2559 มผใช Facebook ทวโลกถง 1,590 ลานคน และใน
ประเทศไทยมผใชงาน 38 ลานคน ซง 90% เปนการใชงานผานโทรศพทมอถอ Facebook ท�าใหคณพอของพดนอยไดเจอเพอนเกาๆ มากมาย ซงบางคนไมได เจอกนตงแตเรยนจบ ท�าใหคณพอรขาวสารของเพอนๆ ไดงายขน เพยงแค อาน News feed ของ Facebook ซงเพอนๆ ของคณพอกจะแชรรปภาพ วดโอ เชกอนสถานททไปเทยว ไปกน หรอท�ากจกรรมตางๆ คณพอกจะไป กดไลคและแสดงความคดเหนไวดวย
คณแมของพดนอยกดไลคเพจเกยวกบการดแลรกษาบาน หรอ เพจอนๆ ทคณแมสนใจเพอตดตามขอมลดๆ จากเพจเหลาน กดไลคเพจเกยวกบสนคาหรอบรการ เพอดสนคา ตดตามโปรโมชน และ สามารถสงซอไดอกดวย
คณพอกสมครเขารวมกลมจกรยาน เปนชมรมจกรยานทคณพอไปปนดวยเสมอ ซงในกลมกจะมการพดคยแลกเปลยนความร นดปนจกรยาน ขายจกรยานมอสอง และเรองตางๆ ทเกยวกบจกรยาน แตคณพอมกจะเตอนพดนอยวาอยาแชรขอมลสวนตวแบบสาธารณะ เชน ขอมลต�าแหนงทอย หรอภาพถายภายในบาน เพราะหาก ผไมหวงดไดขอมลพวกนไปอาจจะเขามาขโมยของทบานเรา ขณะท ไมมใครอยกไดครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
52
นองพดดงชวนรขอคดในการใช Social Network
การแชรรป แชรกจกรรม เชกอน อปเดตสถานะตลอด จะเปนขอมลใหมจฉาชพน�าไปใชในทางทผดได
อกอยางหนงทคณพอพดย�ากบพดนอยวา อยารบแอดคนแปลกหนาหรอแมกระทงเปนรปคนรจก เพราะปจจบนมการปลอมตวใน Facebook มากมาย สามารถเซฟรปจากโปรไฟลอนแลวมาท�าโปรไฟลปลอมไดงายๆ ทางทดควร จะถามเพอนใหแนใจกอนวาเปนตวจรงถงจะรบแอด และยงถาเปนคนแปลกหนากอยาไปรบแอดเลยเพราะอาจเปนผไมหวงดได
การแชรขอมลทแชรตอๆ กนมากเหมอนกน ควรตรวจสอบขอมลดวยวาเปนเรองจรงหรอไม เชน ขอมลการบรจาคเงน เพราะเดยวนมการตดตอเลขบญชเพอใหโอนเขาบญชของตนเอง
การแชรขอมลโดยใช Facebook ขอมลสามารถกระจายไปไดอยางรวดเรว หากขอมลนนท�าผอนเกดความเสยหายคนทกดไลค หรอแชรอาจถกด�าเนนคด ไดครบ
Twitter สนกระชบฉบไวTwitter (ทวตเตอร) เปน Social Network ขนาดเลกทเรยกวา
Micro Blog มลกษณะคลายๆ กบ Blog ทวไป แตตางกนทสามารถเขยนขอความไดเพยง 140 ตวอกษรเทานน เพราะตนก�าเนดของทวตเตอร มาจากการพฒนาการสงขอความสน (SMS) จากโทรศพทมอถอในป 2549
เดยวนทวตเตอรกยงคงรกษาเอกลกษณเดมไว คอสงขอความหรอเรยกวาทวตไดเพยง 140 ตวอกษร และไดพฒนาใหสงรป สงวดโอไดเหมอนกบ Social Network ทวๆ ไป พดนอยสามารถเชอมตอกบเพอนๆ ของ พดนอยและผคนทนาสนใจ โดยการไปตดตาม (Follow) เพอรบขาวสารในสงทพดนอยสนใจอยางทนทวงท และตดตามเหตการณขณะทก�าลงเกดขน ในเวลาจรงจากทกมมมอง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
53
เชน ในชวงการแขงขนฟตบอลโลก คณพอพดนอยจะตามแฮชแทก (Hashtag) #worldcup2014 เพอตดตามขาวสารเฉพาะการแขงขนฟตบอลโลกในปนน ระหวางการแขงขนกจะมแฮชแทกของแตละคดวย เชน คชงชนะเลศระหวาง เยอรมนกบอารเจนตนากจะใช #GERvARG เพอตดตามขาวสารขณะทก�าลงแขงกน
นองพดดงชวนรค�าแนะน�าในการใช Twitter
• จากขอจ�ากดของ Twitter ทสามารถทวตไดเพยง 140 ตวอกษรเทานน ท�าใหอาจมการตความหมายผดไปจากความตงใจของผทวตได
• การทวตขอความออกไปแลว ไมสามารถแกไขขอความนนไดเหมอนกบ Facebook ดงนนกอนทวตตองคดใหด
• ขอความททวตจะมการกระจายอยางรวดเรว จงไมควรทวตสงทไมเปนความจรง หรอขาวลอทยงไมไดรบการยนยนแนนอน
• ไมรทวตขาวหรอขอความทเราไมแนใจวาเปนความจรงหรอไม
• ไมแชรต�าแหนงไปกบทวตโดยไมจ�าเปน
Twitter ยงมแฮชแทกแนะน�าให พดน อย ตดตามดวย โดยจะดจากความนยมในการใชแฮชแทก ในชวงเวลานน เชน ชวงทละครก�าลงฉายกจะมแฮชแทก ชอของละครนน เชน #นาค แฮชแทกทถกแนะน�าเหลาน แสดงใหเหนถง Trends ในขณะนน ท�าใหรวาชวงเวลานน ผคนสนใจเรองอะไรกนอยบาง
ประโยชนของ Twitter มเยอะจนคาดไมถงเลยใชไหมครบ จรงๆ ยงมประโยชนมากกวานอกซงพดนอยคงกลาวไดไมหมดครบ เพอนๆ คงอยากลองใช Twitter บางแลวละส ลองใชแลวกอยาลมมา Follow พดนอยบางนะครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
54
InstagramInstagram (อนสตาแกรม) คอ แอปพลเคชนถายภาพและวดโอ
ทสามารถปรบแตงภาพไดตามแบบทเพอนๆ ตองการดวยฟลเตอร ทแอปพลเคชนเตรยมไวให ซงมหลากหลายอารมณ ภาพหรอวดโอ ทถายสดสวน 1:1 หรอเปนสเหลยมจตรส นอกจากพดนอยจะโพสตบน Instagram แลวยงสามารถแชรไปยง Facebook, Twitter, Tumblr และอนๆ อกมากมายไดในทนท หรอจะสงตรงในรปแบบขอความสวนตวไปหาเพอนๆ ของพดนอยกได
พดนอยสามารถคนหาเพอนจาก Facebook และจากรายชอ ผตดตอในโทรศพทของพดนอย หรอจากท Instagram แนะน�า และหากพดนอยตองการเหนโพสตของใครบนฟดของพดนอย พดนอยกจะแค กดตดตามคนๆ นน
Instagram กเหมอนกบ Social Network ทวๆ ไป เพยงแตการโพสตจะตองเปนรปหรอวดโอเทานน และพดนอยสามารถกดไลคหรอ คอมเมนตรปหรอวดโอของคนอนไดดวย
Instagram ยงมฟเจอรเรยกวา Photo Map ทท�าใหภาพ หรอวดโอของเรามการระบต�าแหนงในแผนทดวย แคโพสตภาพหรอวดโอกอาจถกสะกดรอยจากผไมหวงดได คณพอเลยแนะน�าใหพดนอยไมระบต�าแหนงของรปภาพทโพสต
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
55
นองพดดงชวนรค�าแนะน�าการใช Social Network อยางอนใจ
การใชงาน Social Network เปนการแชรขอมลสวนตวของเราในทสาธารณะ ท�าใหคนอนรวาเราเปนใคร ท�าอะไร อยทไหน เรยนหรอท�างานอะไร มเพอนเปนใคร ชอบไปไหน ชอบกนอะไร บานอยทไหน หรอรแมกระทงเวลากลบบาน ซงขนอยกบวาเพอนๆ แชรขอมลอะไรบาง ถามจฉาชพน�าขอมลเราไปใช เชน คอยตดตามเราแอบเขามาขโมยของทบานตอนเราไมอย หรอปลอมตวเปนเราเพอวตถประสงคไมด และ อกมากมาย ดงนน เพอนๆ จ�าเปนตองสนใจเรองความมนคงปลอดภยและปองกนตวเองจากภยของโลกออนไลนดวย
มวธปองกนตวเองจากการใช Social Network มาแนะน�าดงน1. ตรวจสอบการเขาถงขอมลสวนตวจากแอปพลเคชน2. ปดการคนหาแบบ Public Search เพอไมใหคนแปลกหนา
คนหาชอเรา3. Info Accessible เลอกแสดง/ซอนขอมลสวนตวทจะให
เพอนเราเหน4. ปดการระบต�าแหนงเวลา Chat5. อยาเชกอนทบานของตวเอง6. อยารบแอดคนทไมรจก7. ไมกด Link แปลกๆ8. เปลยนพาสเวรดทก 3-6 เดอน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
56
3.2 Chat ใกล...ไกล คยได งายนดเดยว
เดยวนอยากจะคยกบใครกงายนดเดยว แคม
Application Chat กตดตอกนไดทกเวลาแลว
คณพอพดนอยเลาใหฟงวาสมยกอนโทรศพทตามบานยงไมคอย จะม การสอสารทางไกลจะเปนการเขยนจดหมาย แตการสงจดหมาย หากนกใชเวลานานหลายวนกวาจดหมายจะถงมอผรบ หากจ�าเปนตองสงขอความดวนจะตองใชบรการทเรยกวา โทรเลข ซงเปนการสงขอความ ทเปนรหสมอสผานสายโทรเลขทเชอมตอระหวางไปรษณย เมอขอความสงถงปลายทางกจะมการแปลรหสใหเปนขอความและบรษไปรษณย จะเปนคนน�าขอความสงถงบานผรบทนท ซงขอความทสงทางโทรเลข ตองเปนขอความทส�าคญและเรงดวนมาก เพราะคดคาสงเปนค�าจงมราคาสง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
57
กอนทโทรศพทเคลอนทจะสงขอความหากนไดนน มอปกรณ ทใชรบขอความโดยเฉพาะเรยกวา เพจเจอร โดยผสงขอความจะตองโทรไปยงโอเปอเรเตอร เพอใหโอเปอเรเตอรสงขอความไปยงเครองของผรบ แตเมอโทรศพทเคลอนทมระบบสงขอความสนทเรยกวา Short Message Service (SMS) ผใชงานสามารถสงขอความหากนเองไดโดยไมตองผาน โอเปอเรเตอร เพจเจอรจงเสอมความนยมลงและปดบรการไปในทสด
การสงขอความโดยใชเพจเจอร
วงจรโทรเลข
ขอความ
ผสง ผรบโทร Call Center Pager
สงขอความ
� � � �
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
58
ตอมาบรษท รเสรช อน โมชน จ�ากด (RIM) ผผลตโทรศพทเคลอนท ยหอแบลกเบอรร (BlackBerry) ไดพฒนาโปรแกรมแชต (BlackBerry Messenger) หรอ BBM ขน ซงมความแตกตางจากการสง SMS ทวไปคอ BBM เปนโปรแกรมทใชสงขอความระหวางเครอง BlackBerry เทานน โดยแตละเครองจะมเลขประจ�าตว Personal Identification Number (PIN) เอาไวเปนหมายเลขในการสงขอความหากน ซงนอกจากการรบสงขอความแลว ยงสามารถ สงไฟลภาพ อดเสยงแลวสง สงต�าแหนงทางภมศาสตรไปยงผรบได มความสามารถในการแชตเปนกลมได
โทรศพทสามารถสงขอความหากนไดโดยตรง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
59
เนองจาก BBM เปนโปรแกรมทใชสงขอความระหวางเครอง Black Berry เทานน จงไดมคนพฒนาแอปพลเคชนทสามารถสงขอความ ภาพ เสยง วดโอ ขามระบบปฏบตการได ไมวาจะใชโทรศพทยหออะไรกตาม เพยงแครเบอรโทรศพทเพอนทใช WhatsApp กสามารถสงขอความหากน ไดแลว
ในปจจบนแอปพลเคชน Chat ทเปนทนยมทสดของไทยกคอ LINE มผใชงานในประเทศไทยถง 41 ลานคน และทวโลกกวา 560 ลานคน ซงความสามารถพนฐานของแอปพลเคชน Chat ในปจจบนนคอ การเพมเพอนจากสมดโทรศพท การสงขอความรปภาพ วดโอ เสยง สตกเกอร การโทร คยผานอนเทอรเนต พดนอยจะแนะน�าแอปพลเคชน Chat ทนยมของคนไทย ใหเพอนๆ รจกนะครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
60
LINE สงขอความฟรทกททกเวลาLINE เปนแอปพลเคชนส�าหรบสงขอความทไดรบความนยม
ในการตดตอสอสารของคนยคน ดวยการใชงานทงาย ไมซบซอน ตดตงงาย แคลงแอปพลเคชนและใชเบอรโทรศพทกสามารถตดตอกบเพอนทใช LINE ไดแลว โดยสามารถสงขอความและยงมสตกเกอรแสดง ความรสกนารกๆ มากมาย สงรปวดโอ ขอความเสยง มฟงกชนโทรฟรและ วดโอคอลฟรผานอนเทอรเนต (แตตองเสยคาบรการอนเทอรเนตนะครบ) นอกจากนยงสามารถแชร Location ไดอกดวย
นอกจากเปนแอปพลเคชนส�าหรบสมารตโฟนแลว LINE ยงสามารถ ตดตงไดทงบนระบบปฏบตการ Windows และ Mac OS ซงท�าใหคนทใชคอมพวเตอรกสามารถคยกบคนทใชสมารตโฟนได โดยใช LINE ID เดยวกนกบทสมครไวกบสมารตโฟน
การสนทนาทาง LINE
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
61
LINE ไดเพมความสามารถขนเรอยๆ โดยมหนาไทมไลนไวส�าหรบแชรขอความ รปภาพ วดโอ และสตกเกอร เพอแลกเปลยนเรองราวตางๆ กบเพอนสนทของเรา
คณสมบตของ LINE ทเปนทนยมอกอยางหนงกคอ LINE Group ซงเปนการ Chat เปนกลม พดนอยเปนสมาชกของกลมครอบครว ท�าใหครอบครวเราสอสารกนไดงายขน สวนคณพอจะใชกลมส�าหรบคยกบเพอนรวมงาน คณแมมกลมแมบาน คณปกมกลมเพอนรวมรนสมยเรยน เรยกวา ท�าใหไมขาดการตดตอกนเลย
แตบางครงการใช LINE มากเกนไป เชน การสงขอความเขาไปในกลมโดยไมจ�าเปนกอาจท�าใหพลาดขอความทส�าคญ อกทงยงเปนการ รบกวนเพอนๆ อกดวย
LINE สามารถเพมเพอนโดยอตโนมตเพยงแคเราบนทกเบอรเอาไว ในสมดผตดตอของสมารตโฟน ดงนน หากเราตงคาใหเพมเพอนอตโนมตเขากจะสามารถเขามาเหนไทมไลนเราได ซงส�าหรบเพอนหรอคนรจกคงไมเปนไร แตถาเปนผไมหวงดแลวกไมปลอดภยเลย ดงนน การแชร อะไรกตามบนไทมไลนจะตองระมดระวง เสมอนะครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
62
Messenger แอปพลเคชน แชตจาก FacebookMessenger เปนแอปพลเคชนทแยกออกมาจากแอปพลเคชนหลก
ของ Facebook ใชส�าหรบสงขอความคยกบเพอนใน Facebook รวมถง คนทอยในสมดโทรศพทของเรา โดยทคนคนนนยงไมไดเปนเพอนเรา ใน Facebook สามารถใชโทรหากนผานอนเทอรเนตได รองรบการสนทนา เปนกลม มสตกเกอรใหใชเหมอนกบ LINE สามารถบนทกเสยงแลวสง แชรต�าแหนงทตงไดเหมอนกบแอปพลเคชน Chat ทวไป นอกจากน ยงสามารถสงภาพเคลอนไหวประเภท GIF ไดอกดวย
BeeTalk หาเพอนใหมรอบๆ ตว
BeeTalk เปนแอปพลเคชนทนยมในหมวยรนเมองไทย สามารถ สมครใชไดเพยงมเบอรโทรศพทหรอใชบญช Facebook การใชงาน ตอนแรกกจะคลายๆ กน คอ ท�าการคนหาเพอนจากรายชอในโทรศพท ของเรา หรอจากรายชอเพอนใน Facebook จดเดนของ BeeTalk กคอสามารถหากล มเพอนรอบๆ ตวเราได ตามความสนใจ เช น เพอนปนจกรยาน เพอนชอปปง หรอเพอนในหมบานและทท�างาน ดวยฟงกชนคลบของ BeeTalk หรอจะเขาไปใชบอรดซงมเรองราว นาสนใจมากมาย มการแบงตามหมวดคลายกบเวบบอรดบนคอมพวเตอร แตใชงายกวาเพราะออกแบบมาใหใชงานบนโทรศพทมอถอโดยเฉพาะ การสงขอความหรอแชตกมฟงกชนกระซบ ทขอความจะหายไปหลงจากเปดอาน นอกจากน เรายงสามารถวาดรปและสงสตกเกอรใหเพอนๆ ไดอกดวย
ถาพดนอยจะเปรยบการใชงาน Facebook กบ BeeTalk อาจกลาวไดวา Facebook เอาไวคนหาเพอนเกา BeeTalk เอาไวหาเพอนใหม แตเพอนๆ ตองระมดระวงในการคยกบคนแปลกหนาดวยนะครบ อยาพงไวใจใครงายๆ ละ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
64
3.3 Entertainment พกความบนเทงไปไดทกท
ฟงเพลงในประเทศไทยคายเพลงเกอบทกคายจะมชอง YouTube เปนของ
ตนเองเพอเผยแพรเพลงของศลปน สามารถดและฟงไดฟร หากเพลงนน มคนฟงและสงตอกนเยอะ กจะท�าใหศลปนนนดงขนมาได เชน ศลปนเกาหล ชอ “ไซ” ทดงจากเพลง “กงนมสไตล” ดวยเหตน คณแมของพดนอยเลยไดฟงเพลงใหมๆ เสมอ และหากชอบเพลงนน คณแมกจะซอมาฟงทหลง
ดทวแบบสดๆ สมารตโฟนมแอปพลเคชนส�าหรบ
ดทวมากมาย ซงมทงแอปพลเคชนของ ชองเอง และแอปพลเคชนรวมชองทว มแบบดสดไดอยางเดยว และแบบด ยอนหลงกได แถม YouTube มบรการทเรยกวา YouTube Live ทท�าใหผทมบญช YouTube สามารถ ถายทอดสดรายการของตนเองได ทวหลายชองจงเชอมตอสญญาณสดมาออกอากาศทาง YouTube และยงสามารถเลอนดยอนหลงในขณะทก�าลงถายทอดสดไดอกดวย คณพอของพดนอยชอบมาก เพราะเวลาดบอลแลวดจงหวะรเพลยไมทน คณพอสามารถเลอนไปดจงหวะ ยงประตกครงกได
นอกจากชองทวทมาใช YouTube ออกอากาศแลว ยงมชองทผลต รายการออกทาง YouTube เพยงอยางเดยว ท�าใหพดนอยมตวเลอกทจะชม
รายการไดมากมาย โดยเฉพาะชองทเกยวกบ การศกษา มพๆ ใจดได ท�าคลปวดโอ สอนหนงสอเอาไวใหดวย แถมมบทเรยนท พดนอยเรยนอยพอดเลย พดนอยเลย ไมตองเสยเงนไปเรยนพเศษเพมเลย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
65
Streaming เพลงนบลานฟงฟรไดทงออนไลนและออฟไลนพดนอยเลาใหคณพอฟงวา เพอนๆ ของพดนอยแนะน�าวา มแอปพลเคชน
ส�าหรบฟงเพลงฟร มเพลงนบลานเพลงใหเลอกฟงทงเพลงไทย เพลงสากล โดยสามารถเลอกฟงแบบฟรหรอแบบเสยคาสมาชก ยกตวอยาง เชน แอปพลเคชน JOOX ทเราสามารถเลอกเพลงมาเกบไวฟงในแอปพลเคชน ในขณะไมไดเชอมตออนเทอรเนต นอกจากนยงมโหมดคาราโอเกะ รองเพลงคลอตามไดในขณะก�าลงฟงเพลง แตคณพอกแนะน�าพดนอยวา เพลงทกเพลงลวนแลวแตมลขสทธ ตองระมดระวงไมดาวนโหลดหรอ แจกจาย หรอท�าอะไรทเปนการผดกฎหมายลขสทธ
การซอเพลงทถกตองตามลขสทธคณพอบอกวาในสมารตโฟนมแอปพลเคชนทซอเพลงอย แลว
สามารถคนหาเพลงไดทกยค ทกแนว แตจะตองมบญชทผกกบธนาคารไวเพอซอเพลง เมอซอแลวเพลงจะเปนของเราไปตลอด สามารถใชบญชของเราดาวนโหลดเพลงกครงกได คณภาพของเสยงเพลงกด ซงปจจบนเพลงหนงเพลงมราคาเทยบไดกบขาวจานเดยวเทานน ถาซอเปนอลบมกจะ ถกลงอก และการซอเพลงยงเปนการสนบสนนศลปน สนบสนนคายเพลง ใหสามารถสรางสรรคงานใหเราไดฟงตอไป เพอนๆ ไดยนแบบนแลว เรามา ซอเพลงถกลขสทธฟงกนดกวาครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
66
นอกจากการซอเพลงมาเปนของตวเองแลว ยงมแอปพลเคชน ส�าหรบฟงเพลงเปนรายเดอน สามารถฟงเพลงไดไมจ�ากดโดยไมตองซอเปนเพลงๆ แตตองเสยคาบรการรายเดอนแทน เหมาะส�าหรบคนทอยากจะฟงเพลงเยอะๆ ปจจบนมผใหบรการทงไทยและตางประเทศมากมายใหเลอก จนพดนอยเลอกไมถกเลยละครบ แตส�าหรบเพอนๆ ทอยากลองใชบรการ กควรตรวจสอบเงอนไขการใหบรการใหดนะครบ
นองพดดงชวนร
ดหนงออนไลนเสรมสกนดส�าหรบเพอนๆ ทอยากดภาพยนตร แตไมคอย
มเวลาวาง เพราะตองใชชวตไปกบการท�างานและเดนทางนอก สถานท พดดงมวธทคณพอมกใชเปนประจ�า คอ ใชการดาวนโหลด แอปพลเคชนดหนงออนไลน เชน แอปพลเคชน Hollywood HDTV คลงหนงฮอลลวดพรเมยมถกลขสทธ พรอมทง Soundtrack และพากยไทย มากกวา 10,000 เรอง ดไดทนท ไมตองดาวนโหลด ไมเสยเวลาและเปลองเนอทหนวยความจ�าอปกรณ คณพอบอกวา ตอไปถาอยากดหนง กสามารถเลอกดจากแอปพลเคชน ซงจะ
ประหยดเงนและประหยดเวลาเดนทางไปไดอก
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
67
3.4 Location Base แผนทยอสวน
เดยวนไมคอยเหนใครพกแผนทใหญๆ กนแลว ไมวาจะเปนคนไทย หรอนกทองเทยว เพราะวาสมารตโฟนมแอปพลเคชนแผนทน�าทางนเอง เวลาคณพอพาพดนอยไปเทยว กจะดแผนทจากสมารตโฟนทยดไวกบกระจกรถ ท�าใหพวกเราไมหลงทาง สามารถไปถงจดหมายไดถกตอง
จะไปไหนมาไหนกสะดวก ดวยแผนทน�าทาง
ไมตองกลวหลงทางอกตอไป
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
68
สมารตโฟนปจจบนจะมระบบ GPS ทสามารถระบต�าแหนงของโทรศพทได เมอน�าต�าแหนงไปใชกบแผนทน�าทางกจะสามารถแสดงต�าแหนงของเราบนแผนทไดอยางแมนย�า ค�านวณเสนทางไปยงต�าแหนงทตองการได มการบอกสภาพการจราจร และตวเลอกในการเดนทาง เชน หลกเลยงทางหลวง ไมขนทางพเศษ แอปพลเคชนกจะค�านวณเสนทาง ใหใหม
ตอนพดนอยไปตางจงหวด คณพอมกจะใชแอปพลเคชน เพอคนหา รานอาหารเดดๆ ทอยใกลๆ ทพก หรอระหวางทางทผาน พดนอยเลย ไดกนของอรอยๆ ตลอดการเดนทางเลย บางครงน�ามนรถใกลจะหมด คณพอกใชแอปพลเคชน เพอหาปมน�ามนทใกลทสดไดอกดวย สามารถใชคนหาโรงแรมทพก และอนๆ อกมากมาย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
69
ยงมแอปพลเคชนอกหลายอยางทใชประโยชนจาก Location Base เชน แอปพลเคชนเรยกแทกซ บางครงคณพอไมสามารถมารบพดนอยได คณพอกจะใชแอปพลเคชนเรยกแทกซมารบพดนอยไดเลย โดยคนขบจะร ต�าแหนงของผโดยสาร คนเรยกกจะรวาใครเปนคนขบ คนขบสามารถ โทรมาหาคนเรยกได และระหวางทางสามารถดไดวาต�าแหนงของรถแทกซนน อยทไหน คณพออนใจไดเลยครบ
มบางครงคณพอจะไปบานเพอน แตหาทางไปไมถก เพอนของคณพอ กสง Location มาใหทางขอความ เมอคณพอไดแลวกใช Location นน น�าทางไปยงบานเพอนไดถกตอง ใน Social Network ไมวาจะเปน Facebook, Twitter หรอ LINE เพอนๆ สามารถใชฟงกชนทเรยกวา การ Check-in เพอบอกใหคนรวาตอนนเราอยทไหน คณพอบอกวา เราไมจ�าเปนตองเชกอนหรออปเดตตลอดเวลา เพราะอาจมผไมหวงด คอยตดตามเรา หรอแอบมาขโมยของทบานของเราตอนเราไมอยได
นองพดดงชวนร
แอปพลเคชนแผนทตองเชอมตอกบอนเทอรเนตเพอดาวนโหลดแผนทในต�าแหนงทเราอย มาใชงาน แตเรากสามารถเลอกดาวนโหลดแผนทมากอนเพอใชในระบบแบบออฟไลนได ไดแก MAPS.ME, MapFactor,
GPS Navigation & Maps Sygic เปนตน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
70
ถาอคอมเมรซท�าใหพดนอยสะดวกสบาย ไมตองไปซอของทราน
แลวละก เอมคอมเมรซยงท�าใหพดนอยสบายขนไปใหญ เพราะไมตองเปดคอมพวเตอร
กสามารถซอของไดแลว มสมารตโฟนเครองเดยวกซอขายสนคาออนไลนไดทกททกเวลาจรงๆ
3.5 Shopping (Local) ซอสนคาออนไลน
แคปลายนว
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
71
ชอปปงออนไลนดวยมอถอเครองเดยวประเทศไทยมคนซอขายสนคาผานอนเทอรเนตมากมาย นบวนก
ยงจะมากขนเรอยๆ ตามจ�านวนผใชอนเทอรเนต เปนเพราะการเตบโตของผใชสมารตโฟนและเครอขาย 3G ทครอบคลมเกอบทงประเทศ ท�าให การชอปปงผานโทรศพทมอถอเปนทนยมแถมมแอปพลเคชนทชวยในการซอขายอกมากมาย แคถายรปแลวโพสตกสามารถขายสนคาไดแลว ท�าใหมผขายเพมขนเปนจ�านวนมาก ในขณะทผซอกสะดวก เพราะมแอปพลเคชน มากมายทชวยในการเลอกซอสนคา ซงมทงแอปพลเคชนทเปนแหลงรวม รานคาหลายๆ ราน เชน Lazada, WeloveShopping, Tarad แอปพลเคชน ทรวมคปอง หรอดลสวนลดรานคา เชน Priceza เปนตน และยงมพอคา แมคาทขายของโดยใช Social Network เชน Facebook, LINE, Instagram อก เหนดวยกบพดนอยไหมครบวา เพยงแคมสมารตโฟน กมชองทางทจะชอปปงมากมายเลย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
72
แอปพลเคชนทเปนแหลงรวมรานคาแอปพลเคชนชอปปงเยอะจง แลวจะเรมจากแอปพลเคชนอะไรดนะ?
พดนอยแนะน�าใหเพอนเรมจากแอปพลเคชนทเปนแหลงรวมสนคากอน จะรวมสนคาจากผขายหลายๆ รานแลวมาจดหมวดหมใหคนหางาย ผขายมทงเปน แบรนดใหญๆ ขายเอง มทงรานคาทวไป และบคคลทวไปมาประกาศขาย มการรบประกนสนคาใหดวย การช�าระเงนกมหลายวธ และทพดนอยชอบกคอ มวธเกบเงนปลายทางใหเลอกดวย เชน H&M, TopShop และ Zara เปนตน
แอปพลเคชนดลหรอคปองเปนแอปพลเคชนทรวมดลตางๆ ใหพดนอยไดเลอก เชน คปองอาหาร
มลคา 1,000 บาท แตจายเงนซอแค 499 บาท หรอเปนสนคาราคาพเศษ ทสามารถจดสงสนคาไดเลยเหมอนซอสนคาออนไลนทวไป สนคาและบรการ ทนยมมาขายดลมกจะเปนสนคาและบรการทขายดตามชวงเวลา เชน รานอาหารจะขายดชวงสดสปดาห โรงแรมจะมลกคามากในฤดทองเทยว ดลทขายกจะม การจ�ากดชวงเวลา เชน ใชไดเฉพาะวนจนทรถงวนพฤหสบดเทานน หรอเปนรานคา เปดใหม ตองการดงลกคาไปใชบรการเยอะๆ ซงแอปพลเคชนดลจะมฟงกชนคนหาดลทอยใกลๆ กบต�าแหนงทเราอยปจจบนไดดวย และหากซอดล ดลจะมการบนทกไวทแอปพลเคชน และสามารถน�าคปองทไดไปแสดงกอนใชบรการไดเลย เชน PaiNaiDii, XetaSale และ Buzzebees เปนตน
ชอปปงผาน Social Networkเดยวนการขายสนคาโดยใช Social Network เปนทนยมมาก
เพราะนอกจากจะใชงายแลว ยงเขาถงผคนไดเปนจ�านวนมากอกดวย ผขายแคใสรายละเอยดของสนคา ไมวาจะเปนรปภาพหรอวดโอ ส�าหรบเพอนๆ ทจะซอสนคาผานชองทางน กสามารถคยกบคนขายไดอยางสะดวก ทงทางโพสตหรอทางขอความ (Inbox)
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
73
นองพดดงชวนรขอควรระวงในการชอปปงออนโมบาย (Shopping on Mobile)
การซอสนคาออนไลนไมวาจะทางคอมพวเตอรหรอทางสมารตโฟน ขอจ�ากดกคอ เราไมไดเหนและสมผสสนคาจรงๆ เราไมเหนรานคาของผขาย เราไมรวาผขายมตวตนจรงหรอไม พดดงจงมวธเชกขอมลมาใหเพอนอาน กอนชอปคะ
1. ควรเปรยบเทยบราคาสนคาในทองตลาดกอนซอ โดยเฉพาะสนคาทราคาถกเกนจรง ตองระวงใหดเพราะอาจจะไดสนคาปลอม หรอของไมมคณภาพได
2. ควรจะดขอมลของผขาย ซงบางแอปพลเคชนจะมคะแนนบอก และลองหาขอมลผขายโดยใชเบอรโทรศพท เลขทบญช ชอรานคาจาก Google กอนวานาเชอถอหรอไม
3. อานรววสนคาและบรการวามใครซอแลวมปญหาอะไรหรอเปลา4. การซอของจากแอปพลเคชนขายของมอสอง ไมควรโอนเงนช�าระ
คาสนคาไมวาในกรณใด เพราะโอนแลวอาจจะไมไดของกได ควรอานค�าแนะน�าของผใหบรการทกครง
5. ตรวจดการพดคยระหวางผขายกบลกคาใน Social Network วามการใหบรการทดหรอไม
6. อานขอมลสนคาและเงอนไขใหละเอยดกอนตดสนใจซอทกครง 7. ถาซอคปอง กใหดวนทสามารถใชไดและวนหมดอาย เงอนไข
ขอยกเวน 8. หากมการรบประกน ใหศกษาเงอนไขการรบประกนใหละเอยด
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
74
แคสแกนกชอปไดแลว ดวยแอปพลเคชน ของ Amazon จะท�าใหเพอนๆ สามารถชอปสนคา
จากตางประเทศ โดยใชอปกรณเคลอนทสแกนบารโคดของสนคา หรอรปถาย หรอตว
สนคาจรงๆ เพอคนหาสนคา แทนการพมพไดเลย
3.6 Shopping (Global) ซอสนคาตางประเทศ
ไมยาก
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
75
อกหนงความสขของการใชชวตในยคโซเชยลนกคอ การทเราตองการจะซอสนคา แตไมตองออกไปเดนชอปสนคา ตามหางสรรพสนคาใหเมอยเทา โดยหนงในรานคาอคอมเมรซทไดรบความนยม มากทสดในโลกคงหนไมพน Amazon
Amazon เวบไซตอคอมเมรซทเรมจากการขายหนงสอ แตปจจบนไดขายสนคา ทกอยาง มสนคาใหเลอกมากมายทกหมวดหม สนคา และมโมบายแอปพลเคชนใหทง ในสมารตโฟนและแทบเลต ท�าใหเราสามารถใชกลองจากอปกรณโมบายคนหา
สนคาดวยบารโคด รปหรอสนคาจรงได รองรบการคนหาดวยเสยง เวลาพดนอยไปทหองสมด แลวอยากสงซอหนงสอทอยในหองสมด พดนอยเพยงแคสแกนบารโคด หรอหนาปกหนงสอ เพอคนหาหนงสอแลวกสงซอไดทนท หรอถายงไมซอกบนทกเกบไวในสงทตองการซอ (Wish List) ได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
76
นอกจากเราจะไปซอสนคาบน Amazon ไดแลว Amazon ยงอนญาต ใหเราน�าสนคามาประกาศขายไดอกดวย ท�าใหมผประกอบการรายยอยมากมายน�าสนคามาขายบน Amazon ซงมสนคาทงของใหมแกะกลอง ของใชแลวสภาพด หรอ Refurbished ราคากแตกตางกน บางครงสนคา มราคาทถกมากๆ จนนาสงสย ดงนน การซอสนคาบน Amazon จ�าเปนตองตรวจสอบขอมลผขายโดยสงเกตจาก Feedback Rating ทเปรยบเสมอนความพงพอใจจากลกคา ซงสามารถด Feedback ยอนได
เมอไดสนคาทตองการแลว เราอาจคลก Buy This Item เพอไปจายเงนเลย หรอจะคลก Add to Cart เพอชอปสนคาตวอนตอ
การ Checkout เพอช�าระเงน ใหกรอกทอยและขอมลบตรเครดต เลอกวธการจดสงสนคา เลอกสกลเงนในการช�าระเงน พดนอยแนะน�าใหเลอกเปนเงนดอลลาร เพราะหากเลอกสกลเงนบาทแลว อตราแลกเปลยนท Amazon ตงไวจะแพงกวาอตราแลกเปลยนปจจบนเพราะมคาธรรมเนยมของ Amazon บวกเขาไปดวย สวนการตดบตรเครดตเปนสกลเงนดอลลาร จะคดอตราแลกเปลยนตามวนทตดเงนจากบตรเครดต ซงจะถกกวาคดจาก Amazon
Feedback Rating การช�าระเงน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
77
ในขนตอนนเราจะเหนคาใชจายทงหมด มลคาสนคา คาขนสง ภาษ เมอรวมแลวหากเรารสกวามนแพง เราสามารถยกเลกการสงซอได หรอหากเผลอกดสงซอไปแลว กสามารถยกเลกไดทนทหรอภายหลง แตเรา ตองแจงยกเลกกอนทสนคาจะจดสงนะครบ
เมอสงซอสนคาเสรจแลวเราสามารถตดตามสถานะการจดสงไดจากแอปพลเคชน ซงจะแจงเตอนทกสถานะการสงสนคา เชน สนคาไดรบการบรรจแลว ก�าลงจดสง สงถงผรบแลว เรยกวาตดตามไดทกขนตอนเลย
นอกจาก Amazon ทท�าแอปพลเคชนแลว eBay เวบไซตประมลสนคาชอดงของอเมรกา กไดท�าแอปพลเคชนไวใหเราใชดวยเหมอนกน การใชงานกไมไดแตกตางกนมาก มระบบสแกนบารโคดเพอคนหาสนคา มการแยกสนคาไวเปนหมวดหม ระบบการคนหาใชงานงาย สนคาใน eBay จะม ทงสนคาแปลกๆ สนคาหายาก ของเกา ของสะสม มระบบการขายหลายแบบ ทงแบบประมลและแบบช�าระเงนไดทนท การช�าระเงนกใชระบบ PayPal ซงมนคงปลอดภยและใชงานงาย มระบบตรวจสอบและใหคะแนนผขาย ท�าใหเรามนใจในการซอสนคา
eBay AliExpress
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
78
ถาเพอนๆ อยากไดสนคาราคาถก คาสงฟร แถมมเมนภาษาไทยดวย พดนอยแนะน�าใหลองใชแอปพลเคชน AliExpress ซงเปนเจาของ เดยวกบ Alibaba เวบไซตคาสงชอดงจากจน โดยทเราสามารถซอของ ไดทละชนไมตองซอเยอะเหมอนกบสงท Alibaba และยงสงฟรอกดวย โดยอาจจะไดสนคาชาหนอย แตถาเพอนๆ อยากใหสงไวขน เราสามารถ เลอกวธสงแบบอนได ซงจะมการคดคาขนสงเพมขนตามบรการทเลอก
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
79
การช�าระเงนกมทงแบบเครดตการด และระบบช�าระเงนของ Alibaba ทเรยกวา AliPay มระบบคมครองผซอโดยจะคนเงนเตมจ�านวน หากเราไมไดรบสนคา และคนเงนบางสวนหรอเตมจ�านวนหากสนคา ไมเปนไปตามทระบไว
หากเราไมพอใจผขาย สามารถให Feedback Rating กบผขาย คนนนได
นอกจากน ยงมแอปพลเคชนอกมากมายทสามารถใชชอปสนคา จากตางประเทศบนโทรศพทมอถอทไมไดกลาวถง ไมวาจะเปนของ Alibaba, Taobao ซงไมวาจะซอของจากแอปพลเคชนอะไร กอนจายเงนเราจะตองพจารณาหลายอยาง เชน เรองคณภาพสนคา คะแนนของผขาย ระบบการจายเงน วธการจดสง และการรบประกนสนคา ซงจะท�าใหเรา ลดความเสยงทจะถกโกงหรอไดสนคาไมตรงกบทตองการ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
80
นองพดดงชวนรขอควรระวงในการชอปปงตางประเทศ
ในยคสมยนนกชอปแทบทกคนจะมสมารตโฟนตดตว นนเทากบวาอ�านาจการซอสนคาจะอยในมอสองขางไมไปไหน ในหวขอ 3.5 เราไดพดถง การชอปปงออนโมบายกนไปแลว ครงนส�าหรบนกชอปทจะโกอนเตอรไปสงซอสนคาจากตางประเทศจะตองมขอควรระวงอยางไรกนบาง
1. ถาไมกลววาจะถกเชดเงนไปแบบฟร ควรเชกคอมเมนตหรอ แหลงทมาของรานคาในตางประเทศเสยกอน ซงปจจบนนเทคโนโลย กาวไกล จะลองเชกขอมลจากเวบไซตพนทปวาเพอนๆ ทเปนเคสตวอยางเคยชอปสนคาจากรานคานหรอเปลา
2. แมจะเปนรานคาทเชอถอได กอยาปกใจเชอเสยทเดยว เพราะอาจจะเคยมประวตในการสงของทผดพลาด เชน สนคาช�ารด บบสลาย ซงกอนสงซอตองคยกบทางรานใหเรยบรอย เพราะอาจไมรบประกนเปลยนคนได
3. เลอกชอปกบรานคาทจดทะเบยนพาณชยอเลกทรอนกส ซงในแตละประเทศจะมหนวยงานคมครองอย
4. อปเดตโปรแกรมแอนตไวรสอย ตลอด เพราะขนาดการท�าธรกรรมผานระบบออนไลนภายในประเทศ เรายงตองระมดระวงถกโจรกรรมขอมลสวนตว แลวนก�าลงไปชอปซอสนคาจากตางประเทศเชยว จะไมระมดระวงไดอยางไร
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
82
การช�าระเงนคาสนคาหลงจากท�ารายการสงซอแลวมมากมาย หลายวธ ไมวาจะเปนการเกบเงนปลายทาง การโอนเงนผานธนาคาร การช�าระดวยบตรเครดต การช�าระผานจดช�าระเงน นอกจากน ยงมบรการทางการเงนบนอนเทอรเนต เชน บรการธนาคารทางอนเทอรเนต บรการสงเงนผานอเมล บรการกระเปาสตางคอเลกทรอนกส และอกมากมาย
ดวยสมารตโฟนเครองเดยว เพอนๆ สามารถช�าระคาสนคาแทนเงนสด โดยใชท�ารายการผานธนาคารอนเทอรเนต ช�าระบลตางๆ เชน คาน�า คาไฟ คาโทรศพท ใชเปนบตรผานรถไฟฟา เรยกวาแทบไมตองพกเงนสดเลยทเดยว
หลงจากทเพอนๆ รวธการเลอกซอสนคาผาน โมบายอนเทอรเนตไปแลว
ถงเวลาตองจายเงนแลวละ พดนอยมวธการจายเงนดวยสมารตโฟนมาเลาใหฟงนะ
ครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
83
4.1 เปลยนมอถอใหเปนธนาคารดจทล
เพอนๆ คงเคยไดยนค�าวากระเปาเงนออนไลน หรอกระเปาเงนอเลกทรอนกส (e-Wallet) กนบางใชไหมครบ พดนอยจะเลาใหฟงวา มนคออะไร เจา e-Wallet กเหมอนกบกระเปาสตางคของเรานนแหละ เพยงแตเมอเรามเงนในกระเปานแลว สามารถน�าไปใชจายคาสนคาและบรการตางๆ ทงในโลกออนไลนและออฟไลนไดงาย เปรยบเสมอนมเงนในบญชธนาคาร แตสามารถน�าเงนไปใชจายไดอยางรวดเรวเสมอนมเงนสดอยในมอ
ในประเทศไทยมผใหบรการดาน e-Wallet อย 3 คายใหญคอ AIS, DTAC และ Truemove โดยใชบรการชอวา AIS mPAY, Jaew Wallet, Wallet by Truemoney ตามล�าดบ ซงแตละบรการกจะมแอปพลเคชน ใหดาวนโหลดเพอใชบนสมารตโฟน
มแคมอถอกเปดบญชธนาคารไดแลว ไมตองมเงนฝากขนต�า ไมตองมสมดบญช
แถมมดอกเบยใหดวย
Jaew Wallet Wallet by Truemoney
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
84
โดยทวไปแอปพลเคชน e-Wallet จะมความสามารถดงน
โอน/รบเงน ช�าระบล
โอน/รบเงนเราสามารถโอนเงนระหวางบญช e-Wallet ไดเพยงทราบเบอรมอถอ
ของผรบเงน ซงสามารถโอนเงนขามคายได ไมวาผรบเงนจะใช e-Wallet คายเดยวกบเราหรอไม หรอหากผรบเงนยงไมไดใชบรการ e-Wallet เรากสามารถโอนเงนไปยงบญชธนาคารของผรบเงนไดเชนกน
ช�ำระบล
เราสามารถใช e-Wallet ช�าระบล ไมวาจะเปนบลคาน�า คาไฟ คาโทรศพท คาสาธารณปโภคอนๆ คาบตรเครดต สนเชอ ประกน อนเทอรเนต เคเบลทว ฯลฯ ซงอาจจะมคาธรรมเนยมในการช�าระเงนแตกตางกนไปตามคาย แตสงทพดนอยชอบมากทสดกคอ ความสามารถในการสแกนบารโคดเพอช�าระเงนได ท�าใหการท�ารายการสะดวกรวดเรว ไมตองเสยเวลาพมพรายละเอยดเวลาจายบล
แคนกสะดวกมากมายแลวใชไหมครบ แตการเตมเงนเขา e-Wallet หรอโอนเงนจาก e-Wallet กลบเขาบญชธนาคารนนอาจจะตองเสย คาธรรมเนยม แถมยงไมมดอกเบยเหมอนกบฝากธนาคารทวไป ดงนน พดนอยจะเตมเงนเทาทจ�าเปน ไมเหลอเงนคางไวเยอะครบ
แตถาเพอนๆ อยากใชงาน e-Wallet ทไดดอกเบยดวย ปจจบนน เรมมการใหบรการ e-Wallet ของบางคายทผกกบบญชธนาคารทรวมโครงการ โดยจะสามารถใชเงนในบญชธนาคารเปนเงนใน e-Wallet ไดเลย และยงไดดอกเบยหากมเงนเหลอในบญชอกดวย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
85
4.2 แอปพลเคชน Mobile Banking รบกระแสดจทล
ทกธนาคารในประเทศไทยจะมบรการธนาคารทางอนเทอรเนต ทเรยกวา “อนเทอรเนตแบงกกง” ท�าใหพดนอยสามารถเชกยอดเงนฝากไดโดยไมตองไปอปเดตสมดบญชทธนาคาร คณพอพดนอยกชอบท�ารายการทางธนาคาร เชน โอนเงนมาใหพดนอย ช�าระคาบตรเครดต เตมเงนคาทางดวน เตมเงนคาโทรศพทใหพดนอยไดดวยตวเอง
การสมครใชบรการอนเทอรเนตแบงกกงกงาย สามารถสมครออนไลน ไดเลย หรอทางตเอทเอม ถามบตรเอทเอมของธนาคาร หรอจะไปทสาขากได ในการสมครจะตองเตรยมเลขบตรประจ�าตวประชาชน เลขทบญชธนาคาร หรอเลขบตรเอทเอม หรอบตรเครดตอยางใดอยางหนง อเมลส�าหรบสมครและเบอรโทรศพทมอถอดวยนะครบ ซงขนตอนกไมยงยาก แตจะแตกตางกนไปตามนโยบายของแตละธนาคารครบ
การใชบรการ Mobile Banking กสามารถท�าได 2 วธ วธทหนงคอ การใชบรการผานเวบเบราวเซอรของโทรศพททเปนโมบายไซต (Mobile Site : เวบไซตทมการปรบขนาดใหเหมาะกบการใชงานผานอปกรณมอถอ) วธทสอง คอ การใชบรการผานแอปพลเคชนทธนาคารมไวให ซงพดนอยจะขอแนะน�า วธทสอง เพราะใชงานงายกวา แถมยงมนคงปลอดภยดวย
ไมวาจะเปนการโอนเงน ช�าระเงน จายบล เตมเงน เชกยอดเงน
กสามารถท�าไดบนโทรศพทเครองเดยว
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
86
วธสงเกตแอปพลเคชนวาเปนแอปพลเคชนปลอมหรอไม ใหเพอนๆ
ดชอผพฒนาขางใตชอแอปพลเคชน วาเปนชอธนาคารนนๆ หรอไม ถาไมใชกอยาตดตงนะครบ หรอจะเขาไปทหนาเวบไซตของธนาคารเพอกดลงกทธนาคารใหไวเพอตดตงกได
การโหลดแอปพลเคชน เพอตดตงลงเครองกไมยากเลย เหมอนกบการตดตงแอปพลเคชนทวไป เพยงแตเพอนๆ ตองระวงอยาตดตงแอปพลเคชนปลอมทไมไดท�าโดยธนาคารเอง แตท�าโดยผไมหวงด หากเพอนๆ น�าแอปพลเคชนเหลานนมาใช เงนในบญชของเราอาจถกขโมยได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
87
เพยงเทาน เพอนๆ กจะสามารถท�ารายการทางธนาคารไดอยาง สะดวก รวดเรว มนคงปลอดภยบนโทรศพทมอถอ โดยไมตองไปทธนาคารอกตอไป
ส�าหรบแอปพลเคชน Mobile Banking จะมความสามารถเพมเตมจาก การใชงานธนาคารออนไลนผานเวบไซต ซงความสามารถของแอปพลเคชน Mobile Banking จะแตกตางกนไปตามแตละธนาคาร เชน
สามารถแสดงสาขาธนาคารทใกลๆ กบต�าแหนงทเราอย แสดงต�าแหนงของตเอทเอมทอยใกลเราได และมระบบน�าทางไปยง จดหมาย
สามารถสแกนบลเพอช�าระเงนคาสนคาได โดยใชกลองจากโทรศพท
มปมหรอเมนส�าหรบโทรเขา Call Center มระบบปฏทนแสดงการท�าธรกรรมทางอเลกทรอนกส
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
88
4.3 มนใจใช Mobile Banking
จรงๆ แลวระบบรกษาความมนคงปลอดภยของธนาคารจะมความเขมงวดมาก ซงจะปกปองบญชเราตงแตการเขาใชงาน ถาเราใชงาน ผานโปรแกรมเวบเบราวเซอรธนาคารจะใชระบบ Secure Socket Layer (SSL) ซงจะท�าการเขารหสขอมล Username กบ Password ท�าให ผไมหวงดแอบขโมยขอมลเราไปใชไมได สงเกตไดจากไอคอนกญแจ สเขยวเวลาเรา Login เขาใชบรการ และดไดจาก URL จะตองเปน https:// ซงจะปกปอง Username กบ Password ซงเปรยบเสมอนกบลกกญแจ ไมใหใครมาแอบกอปปไปใชงานไดเลย
การใช Mobile Banking มความมนคงปลอดภยหรอเปลา
พดนอยเคยอานขาวเกยวกบปลนเงนออนไลนอยหลายครง
แลวเราจะมนใจไดอยางไรวาเงนของเราจะไมหาย
การเขารหสขอมลดวย SSL
ไอคอนรปกญแจสเขยว
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
89
และหากเปนการลงแอปพลเคชน บางธนาคารจะมการตรวจสอบตวเลขเครองมอถอ เบอรมอถอ และรหสผาน ซงตองตรงกนกบทสมครเทานนจงสามารถท�าธรกรรมได โดยเมอ Login เขาใชบรการแลว อาจม SMS และอเมลสงมาใหเราทกครง ซงหากเราไมไดเปนคน Login เรากจะรไดทนทวามคนแอบเขาไปท�าธรกรรมในบญชของเราอย ซงเราจะไดแจงธนาคารทนท
เมอ Login เขามาแลว ในขณะท�าธรกรรมทางธนาคารกจะมการเขารหสขอมลดวยมาตรฐาน AES 256 Bits ซงเปนมาตรฐานความมนคงปลอดภยระดบโลก ท�าใหขอมลของเราไมมทางถกโจรกรรม และหากมการเพมบญชบคคลอน หรอมการโอนทกๆ Transaction จะมการสงรหส One Time Password (OTP) มายงเบอรโทรศพททเราไดแจงไวตอนสมคร ใชบรการ ซงหากเราจะเปลยนเบอรโทรศพท ทางธนาคารกจะมขนตอนท ยนยนตวตนวาเปนเราเปลยนจรงๆ ซงบางธนาคารตองไปท�าเรองเปลยน ทสาขาเลย
จากขอมลพดนอยเลาใหฟงจะเขาใจวาทางธนาคารไดมระบบ รกษาความมนคงปลอดภยใหกบผใชงานตงแตการเขาสบรการแลว โดยทางธนาคารไดมระบบการปองกนการกอปปลกกญแจเพอปองกนไมใหโจร เขาไปท�าธรกรรมในบญชของเราได แตหากโจรสามารถเขาไปไดแลว เรากจะทราบไดอยางรวดเรวจากการเตอนผาน SMS วามการ Login เขามา ในบญชของเรา และหากจะโอนเงนออกจากบญชของเรากท�าไดยาก เพราะจะตองใชรหส OTP ในการท�ารายการทกครง เหนไหมละครบ วาระบบรกษาความมนคงปลอดภยของธนาคารเขาเจงจรงๆ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
90
แตพดนอยกยงสงสยวา เมอธนาคารมระบบรกษาความมนคง ปลอดภยขนาดนแลว ท�าไมยงมขาววามการขโมยเงนจากบญชอนเทอรเนต แบงกกงอย คณพอบอกวาคนรายสามารถขโมย Username กบ Password โดยการสรางเวบไซตธนาคารปลอม ซงการกระท�าแบบนเรยกวา Phishing คนรายอาจปลอมอเมลธนาคาร หรอ SMS สงขอความมาใหเหยอโดยม Link ธนาคารปลอมทเมอคลกไปแลว หนาเวบไซตจะเหมอนกบหนา Login ของ ธนาคารเลย ถาเรากรอก Username กบ Password ไปกเทากบวาเราสงกญแจ ใหเขาไปแลว เมอเขาเขาไปได เขากจะไปเพมบญชธนาคารและโอนเงน ออกจากบญชของเรา
เพอนๆ สงสยไหมครบวา เขาจะเพมบญชไดอยางไร ในเมอการเพมบญชตองทราบรหส OTP ซงจะสงมายงโทรศพทของเจาของบญชเทานน คณพอกเฉลยใหพดนอยฟงวา นอกจากเขาจะไดกญแจไปแลว เขายงมวธฝงโปรแกรมไวทเครองของเรา หรอทเรยกวา Malware โดยใชวธสง SMS หรออเมลทเหมอนกบวาสงมาจากธนาคาร ท�าใหเหยอหลงเชอและ ตดตงโปรแกรม Malware ทมอถอ โดยทไมรวานนคอโปรแกรมดก SMS จากธนาคารทสงมายงโทรศพทของเราใหสงไปยงโทรศพทของคนรายแทน เมอเขาเขาไปในบญชเราได และสามารถเพมบญชของตนเองและโอนเงนได เงนในบญชของเรากจะหายไปโดยไมรตว
เมอเหยอตดตงมลแวรทโทรศพทกจะถกขโมย Username และ Password รวมถงรหส OTP
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
91
ปจจบนบางธนาคารถงกบปองกนการเขาใชบรการ โดยผเขาใชงานตองใชเครองเดม ซมเบอรเดม และรหสผาน ถงจะเขาใชบรการได เรยกวาตอใหถกขโมยขอมลกไมสามารถเขาไปท�ารายการได และกมการพฒนาระบบรกษาความมนคงปลอดภยทมากขนตลอดเวลา เชน การท�าแอปพลเคชน ของธนาคารทมระบบรกษาความมนคงปลอดภยมากกวา Mobile Banking ทใชงานผานเวบเบราวเซอร
นองพดดงชวนรพดดงมวธสงเกตแอปพลเคชนปลอมมำบอกเพอนๆ ดงนคะ• ตรวจสอบจากชอ Developer โดยแอปพลเคชนทมาจากธนาคารสวนใหญ
จะใชชอธนาคารเปนผพฒนาแอปพลเคชน โดยมรายการชอ Developer ดงตอไปนo ธนาคารกรงไทย : Krung Thai Bank PCL.o ธนาคารกรงเทพ : Bangkok Bank PCL.o ธนาคารไทยพาณชย : Siam Commercial Bank PCL.o ธนาคารกสกรไทย : KASIKORNBANK PCL.o ธนาคารกรงศรอยธยา : Bank of Ayudhya Public Company Limitedo ธนาคารธนชาต : Thanachart Bank Plc.• ใหตรวจสอบจากจ�านวนดาวนโหลด และรววของผใชงาน โดยสงเกต
แอปพลเคชนทมยอดดาวนโหลดต�าหรอรววของผใชงานทแจงถงความผดปกต• ใหตรวจสอบจากธนาคาร โดยอาจเขาไปดรายละเอยดจากเวบไซตของ
ธนาคาร หรอสอบถามจากธนาคารโดยตรงเพยงเทานเพอนๆ กจะใชงาน Mobile Banking ไดอยางมนใจแลวนะคะ
วาแลวพดดงขอไปโหลดแอปพลเคชนมาใชสกหนอยดกวา
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
93
4.4 ช�าระเงนแสนงายดวย e-Payment
ในชวตประจ�าวนของมนษยยคปจจบนนน พดนอยพบวาเรามกมเรองเกยวของกบการท�าธรกรรมและการช�าระเงนอยตลอด ยงในสมยนการช�าระเงนเพอซอสนคาและบรการตางกมตวชวย โดยมการน�ากระบวนการช�าระเงนระบบอเลกทรอนกสหรอเรยกกนวา ระบบการช�าระเงนแบบอเลกทรอนกส (e-Payment) มาใชในการท�าธรกรรมตางๆ มากขน
โดย e-Payment จดเปนระบบการช�าระเงนแบบอเลกทรอนกสทรฐบาลก�าลงพยายามผลกดนเพอใหมระบบรองรบการช�าระเงนทางอเลกทรอนกสทไดมาตรฐาน เพอสอดคลองกบการใชงานเทคโนโลย โดยเฉพาะอนเทอรเนตและโทรศพทมอถอทขยายวงกวางขนตงแตในชวงป 2558 ทผานมา ซงรายละเอยดดานความเปนมานน หากเพอนๆ คนใดตองการทราบสามารถเขาไปศกษาไดท www.epayment.go.th
ส�าหรบเพอนๆ ทก�าลงจะเปนนกธรกรรมรนใหม แตยงไมทราบถง วธการช�าระเงนผาน e-Payment พดนอยจะขออธบายขนตอนการช�าระใหเขาใจงายๆ ดงน
พดนอยไดแนะน�าเพอนๆ เกยวกบแอปพลเคชนทท�าใหมอถอเปลยนเปน
บตรเงนสดอเลกทรอนกสแลว แตสวนใหญจะตองมการเตมเงนกอนใชเสมอ แตแอปพลเคชน
ทพดนอยจะแนะน�าในหวขอน ไมจ�าเปนตองเตมเงนเพราะเปนการจายเงนดวยวงเงนบตรเครดต
นาสนใจไหมละครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
94
ขนตอนการช�าระเงน1. เมอมการตกลงซอสนคาและบรการ เพอนๆ จะตองกรอกขอมล
บตรเครดตใหละเอยด หลงจากนนกสงขอมลไปยง Acquiring Bank (ธนาคารทฝายรานคาใชบรการอย)
หมำยเหต แตทงนกไมตองกลววารานคาจะรขอมลดงกลาว เนองจาก e-Payment จะมระบบรกษาความมนคงปลอดภยขอมลสวนน ซงทางราน ไมสามารถเหนได
2. หลงจากนน Acquiring Bank ท�าการตรวจสอบมายงธนาคาร ผออกบตร วาบตรเปนของจรงและสามารถใชซอสนคาไดอยหรอไม
3. เมอตรวจสอบเรยบรอยแลว Acquiring Bank จะท�าการเรยกเกบ เงนจากธนาคารผออกบตร
4. ธนาคารผออกบตรโอนเงนไปยง Acquiring Bank เขาสบญชรานคา5. สงขอมลการช�าระกลบไปยงรานคา6. รานคาสงขอมลการช�าระกลบไปยงลกคา เพอยนยนการสงซอ
ไมวาจะเปนบรการ e-Wallet เชน mPAY, Jaew Wallet, Wallet by Truemoney หรอบรการ Beat Banking หรอ AIS mPAY Rabbit เราจ�าเปนจะตองมเงนเตม หรอฝากเขาไปยงบญชเหลาน แตแอปพลเคชน ทพดนอยจะแนะน�า เปนแอปพลเคชนทสามารถตดเงนจากบตรเครดตไดทนท เชน แอปพลเคชน Mobile Credit Card และ LINE Pay
แอปพลเคชนแรกทพดนอยจะแนะน�ากคอ แอปพลเคชน Mobile Credit Card เปนแอปพลเคชนทท�าใหโทรศพทเปลยนเปนบตรเครดต ทสามารถเพมบตรเครดตไดถง 3 ใบ สามารถสแกนบลเพอจายบลคาน�า คาไฟ หรอจะเตมเงนโทรศพท ซอการดเกม ซอ Skype Credit, Gift Cards ของ Google Play/iTunes
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
95
การลงทะเบยนแอปพลเคชนใชเพยงโทรศพทมอถอกบบตร เครดตเทานน เมอลงทะเบยนส�าเรจเราสามารถใชวงเงนบตรเครตดในการชอปปงไดทนท โดยไมจ�าเปนตองเตมเงนกอนใชบรการเหมอนบตรเงนสดอเลกทรอนกส เราสามารถเตมเงนคาโทรศพท เกมออนไลน เตมเครดต Digital Content เชน iTunes, Google Play และ Skype Credit ได จายบลคาน�า คาไฟ ไดทนท
เรมตนใชงานไดทนท
● Mobile Top Up
เตมเงนไดไมจ�ำกดคำยทง
dtac happy, 1-2 call,
truemove, truemove-H
● Digital Content Top Up
บรกำรเตมเงน iTunes Gift Card,
Google play หรอ Skype
● Game Card Top Up
รองรบกำรเตมเงนจำกหลำกหลำย
คำยเกม
● Dtac Postpaid Bill
บรกำรเตมเงน iTunes Gift Card
หรอ Google play
● E-Commerce stuff
ชอปปงออนไลน
● Utility Bill
ไมวำจะคำน�ำ คำไฟ
คำโทรศพท กสำมำรถจำยได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
96
ขอดของแอปพลเคชนนกคอ การตดเงนไมไดตดเงนสด เพราะ
เปนการใชวงเงนบตรเครดต แตคนทจะใชแอปพลเคชนนได จ�าเปนตองม บตรเครดตเทานน และบลทสามารถจายไดดวยแอปพลเคชนนกยงนอยมาก เมอเทยบกบแอปพลเคชน Truemoney Wallet และ mPAY ของคายทร และเอไอเอส คณพอพดนอยจะลงแอปพลเคชนนไวจายคาน�า คาไฟ เพราะไม ตองจายเปนเงนสด สวนบลอนๆ กจะใชแอปพลเคชนของคายอนแทนครบ
แอปพลเคชนสองทพดนอยจะแนะน�ากคอ LINE ครบ แอปพลเคชน LINE มบรการช�าระเงนของตวเองชอ “LINE Pay” โดยทเพอนๆ สามารถเพมบตรเครดตหรอบตรเดบตกอน เมอเราใชบญช LINE Pay ไปช�าระเงน เราเพยงแคเลอกบตรทตองการใหตดเงนไดเลย โดยไมตองใสขอมลบตร ทกครงเวลาช�าระเงน ท�าใหเราสามารถช�าระเงนไดอยางรวดเรว
LINE Pay
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
97
เราสามารถเลอกซอสนคาบนรานคาทอยในแอปพลเคชน LINE
เชน LINE Shop, Gift Shop ซอสตกเกอรไลน ธมไลน ผาน LINE Store (http://store.line.me) และยงมรานคาออนไลนจ�านวนมากรบช�าระดวย LINE Pay
รานคาทอยในแอปพลเคชน LINE
LINE Store
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
98
นอกจาก LINE Pay จะใชช�าระเงน โดยการตดบญชบตรเครดต/เดบตแลว แตถาเราไมมบตรทงสองแบบ กยงเตมเงนเขา “กระเปาเงน LINE Pay” เพอใชในการช�าระเงนได แถมยงสงเงนทางขอความ Chat ใหกบเพอนได
นอกจากการสงเงนหรอโอน
เงนแลว ผใชสามารถสงค�าขอเงนใหเพอนสงเงนกลบมาไดดวย โดยไมจ�าเปนตองใชบญชธนาคารเลย โดยเงน ทไดรบกสามารถน�าไปใชจายกบรานคา ออนไลนหรอออฟไลนทรบการช�าระเงนดวย LINE Pay ไดอกดวย หรอหาก จะถอนเงนกสามารถโอนเงนไปยงบญช ธนาคารไดเชนกน
การช�าระเงนดวย LINE Pay
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
99
การเลอกช�าระเงนผาน e-Payment/Payment gateway แทน การโอนเงนผานบญชธนาคาร นอกจากสะดวกรวดเรวแลว ยงเปนอกวธ ทมนคงปลอดภยในการชอปปงออนไลน เนองจากมชวงเวลาทผใหบรการ ยงไมโอนเงนไปยงผ ขายสนคาทนท ซงหากมปญหาในการสงสนคายง มโอกาสทเราจะแจงไปยงผใหบรการ เพอระงบการช�าระเงนไปยงผขายได นบเปนขอดทชวยปองกนการสญเสยโดยใชเหต นอกจากนยงสามารถ ด�าเนนการไดตลอด 24 ชวโมง
นองพดดงชวนรเพอนๆ จะเหนวาสมยนมแอปพลเคชนส�าหรบการ
ช�าระเงนเยอะมากจนสบสน พดดงไดท�าตารางสรปไวใหแลวคะ
AIS mPay Jaew Wallet LINE PayWallet byTruemoney
Mobile Credit Card
กระเปำเงน
Credit Card
Debit Card
Rabbit Card
Virtual Card
โอน/รบเงน
โอนระหวำงคำย
สงค�ำขอ
แชรเงน
ช�ำระบล
Beat Banking
√
—
—
√
√
√
√
—
—
√
√
√
—
—
—
—
√
√
√
√
√
—
√
√
√
—
—
—
—
—
—
—
—
√
—
—
—
√
—
√
—
—
√
—
—
√
—
—
—
—
—
—
—
√
—
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
100
4.5 e-Money พรอมใช
พดนอยร สกวาตวเองโชคดจรงๆ กบการเปนเดกยค Gen Z ทมเทคโนโลยทนสมยมาอ�านวยความสะดวกในการใชชวตประจ�าวน ยกตวอยาง การซอสนคาและบรการตางๆ ไมตองพกเงนสดมากมายเหมอนแตกอน เพราะปจจบนนขอเพยงแคม e-Money กสามารถใชจายไดแลว ซงในอนาคตคาดวา จะมผใหบรการ e-Money มากขนแนนอน
e-Money (เงนอเลกทรอนกส) คอ มลคาเงนทถกบนทกในระบบอเลกทรอนกส เชน เครอขายโทรศพทมอถอ หรอเครอขายอนเทอรเนต ซงผใชบรการไดช�าระเงนลวงหนา (Prepaid) แกผใหบรการ e-Money และสามารถใชช�าระคาสนคาและบรการตามรานคาหรอหนวยงานทรวมรายการไดทนท เชน บตรซออาหาร บตรเตมเงนมอถอ บตรชมภาพยนตร บตรรถโดยสาร รวมทงการซอสนคาผานเวบไซต ท�าใหมความสะดวกรวดเรว ไมเสยเวลารอเงนทอน ไมตองพกเงนสดใหยงยากอกดวย
ยคดจทล สะดวกสบายใชจายได โดยไมตองพกเงนสด
ดวย e-Money (เงนอเลกทรอนกส)
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
101
ในปจจบนเราสามารถใชบรการ e-Money ไดจาก 3 ชองทาง ดงน1. การซอหรอเตมเงนบตร e-Money ผานรานคาทรวมรายการ 2. การใชผานโทรศพทมอถอ โดยใชวธการสมครผานโทรศพทมอถอ
โดยเมอซอสนคาและบรการเรยบรอยแลว ผใหบรการจะสง SMS แทนใบเสรจรบเงนและแสดงยอดเงนคงเหลอในบญชใหแกผใชบรการ
3. การใชผานเครอขายอนเทอรเนต โดยใชวธการสมครผานเวบไซต ของผใหบรการเพอขอเปดบญช e-Money และทกครงทมการซอสนคาและบรการ ผใชบรการจะตองท�าการกรอกเลขทบญชและรหสผานสวนตว เพอใหรานคาตรวจสอบรายการช�าระเงน โดยเมอตดเงนแลว ผใหบรการจะสง SMS แทนใบเสรจรบเงนและแสดงยอดเงนคงเหลอในบญชใหแกผใชบรการ
หากเงนหมดจะท�าอยางไร 1. ผใชบรการสามารถตดตอขอเตมเงนกบรานคา ต ATM เวบไซตของ
ผใหบรการ หรอบญชบตรเครดตของผใชบรการทมสญลกษณเตมเงน 2. ผใหบรการเงนอเลกทรอนกส จะท�าการบนทกมลคาของเงนทเตม
ใหแกผใชบรการเตมเงน โดยผใชบรการสามารถตรวจสอบการท�าธรกรรม การเตมเงนผานใบเสรจรบเงน ขอความใน SMS บนโทรศพทมอถอ หรอทางอเมล ของผใชบรการ
นองพดดงชวนรขอควรระวง กำรใช e-Money
เพอนๆ ตองไมลมวา e-Money แทจรงแลว คอ เงนสดทอย ในรปแบบของอปกรณอเลกทรอนกส หากเกดกรณ ท�าบตร e-Money หาย กไมตางจากการท�ากระเปาเงนสดหาย โดยจ�านวนเงนทจะสญหายนนจะมมลคาเทากบเงนทคงคางเหลออย ดงนนตองระมดระวงกนดวยนะครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
102
4.6 พรอมเพย (Prompt Pay) ปลอดภยใชไดจรง
เทคโนโลย ถาเรารจกใชอยางระมดระวง กจะเกดความมนคงปลอดภยกบตนเอง โดยเฉพาะในเรองของเงนทองทกวาจะหามาใหเรา ใชไดแตละสตางคนนกแสนยากล�าบาก ยงถาตองพกเงนจ�านวนมากแลวเกดท�าหายไปละก คงเครยดตายแนๆ แตกยงดทวนนมนวตกรรมใหม เรยกวา Prompt Pay (พรอมเพย) หรอบรการโอนเงนและรบเงนโอนแบบใหม
Prompt Pay จะท�าใหผ ใชบรการสะดวกมากขน โดยในทน จะตองท�าการผกบญชเงนฝากธนาคารกบหมายเลขบตรประจ�าตวประชาชน หรอเบอรโทรศพทมอถอ โดยบรการดงกลาวด�าเนนการโดยธนาคารแหงประเทศไทยและธนาคารพาณชยทกแหงไดรวมมอพฒนาขน เพอสนบสนนระบบการช�าระเงนแบบ Any ID ทอ�านวยความสะดวกในการโอนเงนและการจายสวสดการของรฐอกดวย ทงยงลดการพกพาเงนสดในการทตอง ใชจายครงละมากๆ มาใชจายผาน e-Payment ทสะดวกแคเพยงคลกผานปลายนว
Prompt Pay บรการโอนเงนและรบเงนโอนแบบใหม อยากท�าธรกรรมเมอไหรกสะดวกสบาย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
103
การใชงานบรการ Prompt Pay เพอนๆ ทสนใจจะใชบรการ Prompt Pay สามารถเลอกชองทางบรการ
ทปจจบนถกพฒนาขนมาใหใชได ดงน1. ใชบญชธนาคารผกกบบตรประชาชน หรอผกกบเบอรโทรศพทมอถอ
ไดสงสด 3 เบอรตอ 1 บญช สรปคอ สามารถใชไดสงสดเพยง 4 บญช2. หากม 2 บญช เราสามารถเลอกบญชแรกผกกบบตรประชาชน ซง
บญชนนจะมความส�าคญในกรณคนเงนภาษ หรอรบเงนกบสวสดการภาครฐ สวนบญชทสองเลอกผกกบเบอรโทรศพทมอถอไวส�าหรบโอนเงน ท�าธรกรรมทวไป เรยกวาอยากท�าธรกรรมเมอไหรกคลกเลย
นองพดดงชวนร
ประโยชนของบรกำร Prompt Pay อยามองวา บรการ Prompt Pay มดแคเปนชองทางสะดวกในการโอนเงน
เทานนนะครบ เพราะนอกจากประโยชนขางตนแลว การโอนเงนเขาธนาคารเดยวกน หรอตางธนาคารผานระบบ Prompt Pay ยงชวยประหยดคาธรรมเนยมไดมากเลยดวย ซงปจจบนม เรต ดงน
1. วงเงนไมเกน 5,000 บาท ไมเสยคาธรรมเนยม2. วงเงน 5,001-30,000 บาท คดคาธรรมเนยมไมเกน 2 บาท ตอรายการ3. วงเงน 30,001-100,000 บาท คดคาธรรมเนยมไมเกน 5 บาท ตอรายการ4. วงเงนมากกวา 100,000 บาทขนไป คดคาธรรมเนยมไมเกน 10 บาท ตอรายการ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
104
นองพดดงชวนรควำมปลอดภยในกำรใชงำน Prompt Pay
ระบบ Prompt Pay มการดแลความมนคงปลอดภย แบงไดเปน 3 ขนตอน หลกๆ คอ ขนตอนตงการลงทะเบยนทรดกม ขนตอนการพฒนาระบบกลาง และขนตอนการใชงานของประชาชนผโอนเงนอยางถกตอง
1. ขนตอนตงกำรลงทะเบยนทรดกม : ธนาคารจะมการตรวจสอบตวตน ของลกคาและความเปนเจาของหมายเลขโทรศพทมอถอ นอกจากน ธนาคารแหงประเทศไทย ไดก�าชบใหธนาคารปฏบตตามแนวทางทก�าหนดในการรบ ลงทะเบยน Prompt Pay เพอใหการลงทะเบยนมความมนคงปลอดภย
2. ขนตอนกำรพฒนำระบบกลำง : Prompt Pay เปนระบบทพฒนา เพมจากระบบโอนเงนทใชอยปจจบน จงมความปลอดภยไมดอยกวาบรการโอนเงนในปจจบน เปนระบบทเชอมระหวางธนาคารกบผใหบรการระบบกลาง Prompt Pay ของประเทศ คนภายนอกไมสามารถตอเขากบระบบนผานชองทาง อนเทอรเนตทวไปได และธนาคารแหงประเทศไทย ไดตดตามดแลการพฒนาระบบดานความมนคงปลอดภยดวย
ทงน ผใหบรการระบบกลางไดใหบรการในระบบทมมาตรฐานความปลอดภยดานเทคโนโลยและสารสนเทศ ตามมาตรฐาน ISO-27001 ซงเปนทยอมรบในระบบสากล และมการตรวจสอบประเมนความปลอดภยจากหนวยงาน ภายนอกทไดรบการรบรองอกชนหนง
3. ขนตอนกำรใชงำนของประชำชน : นอกเหนอจากระบบกลางแลว Prompt Pay ไดมการออกแบบในสวนของกระบวนการเขาใชงาน กลาวคอ ผใชบรการททกธนาคาร จะตองมการใสเลขรหสหรอ Password และมการยนยนรายการกอนท�าการโอนทกครง ซงจะท�าใหผใชบรการสามารถท�าธรกรรมได อยางมนคงปลอดภย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
105
4.7 รจก NFC เทคโนโลยเปลยนมอถอเปนกระเปา สตางค
ไมวาจะดหนง ซอของกน ของใช ขนรถไฟฟา กใชโทรศพทแทนเงนสดไดดวยเทคโนโลย NFC
บตรเงนสดอเลกทรอนกสปจจบนเราจะพกเงนสดกนนอยลง และหนมาช�าระเงนดวยบตรเงนสด
อเลกทรอนกสมากขน เพราะสะดวกในการพกพา รวดเรว ไมตองรอเงนทอนหรอ กลววาจะไมมเงนทอน เราจะพบเหนบตรเหลานในรปแบบของบตรซออาหาร ในศนยอาหาร บตรรถไฟฟา บตรเตมเงนมอถอ บตรชมภาพยนตร และบตรอนๆ ซงผ ใชบรการไดช�าระเงนลวงหนาใหกบผ ใหบรการเงนอเลกทรอนกสหรอ เรยกวา การเตมเงน และผใชบรการสามารถน�าไปใชช�าระคาสนคาคาบรการแทนการช�าระดวยเงนสดตามรานคาทรบช�าระได
� รานคาตดเงนในบตร
ผใชบรการ
� ซอบตรเงนสด
� รานคาออกใบเสรจแสดงยอดเงนคงเหลอในบตร
รถโดยสาร รถไฟฟา
รานสะดวกซอหางสรรพสนคา
บรษทผใหบรการ / รานคา ตวแทนจ�าหนาย
� ช�าระสนคาและบรการ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
106
บตรเงนสดอเลกทรอนกสทเราใชอย มหลายแบบ ถาเปนแบบทใช ในศนยอาหารมกจะเปนบตรแถบแมเหลก เวลาใชตองน�าบตรไปรดกบหวอาน เพออานขอมลเงนในบตรและตดเงนในบตร ถาบตรทใชเปนตวรถไฟฟาจะตอง แตะกบเครองอานเทานน เพอความสะดวกรวดเรว โดยตวบตรจะมการฝงชป และขดลวดสายอากาศไวภายใน ท�าใหสามารถตดตอกบเครองอานบตร ทรบส งสญญาณผานคลนวทยได ในระยะทก�าหนด และท�าการบนทก จ�านวนเงนเอาไวในชป ซงบตรแบบนจะเรยกวาสมารตการดแบบไรสมผส (Contactless Smart Card)
นอกจากเราจะเหนการใชงานสมารตการดแบบไรสมผสเปนตวรถไฟฟาแลว ยงมบตรทใชซอของในรานสะดวกซอ เชน บตรเซเวนการดของ 7-11 ซง นอกจากใชแทนเงนสดแลว ยงสามารถสะสมแตมไดอกดวย และกมบตรทสามารถใชขนรถไฟฟาและซอสนคาในรานคาปลก ใชในรานอาหารและเครองดม ใชซอ ตวหนง และอนๆ ไดภายในบตรใบเดยว เรยกวา บตรแรบบท ซงกมการสะสมแตม ดวยเหมอนกน แตตองเชกดวยนะครบวาใชบรการไดทไหนบาง
รานคาทรบช�าระดวยบตรแรบบท
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
107
NFC เปลยนมอถอเปนกระเปาสตางคNFC คออะไรNFC ยอมาจาก Near Field Communication (การสอสารระยะใกล)
เปนเทคโนโลย RFID : Radio Frequency Identification แบบหนงทชวยใหอปกรณสองเครอง “สอสาร” กนแบบไรสายไดในระยะใกลประมาณ 4-10 เซนตเมตร มรปแบบการใชงาน 3 แบบ ไดแก
1. NFC Card Emulation Mode ท�างานเสมอนเปนบตร Contactless Smart Card เพอใชในการท�าธรกรรม โดยน�ามอถอไปแตะหรอน�าไปใกลกบเครองอาน
2. Peer-to-Peer Mode ในโหมดนอนญาตใหมการจบคและการเชอมตอ อยางรวดเรวแบบไรสายกบอปกรณทเปดใชงาน NFC อนๆ โดยไมจ�าเปนตอง ปอนรหสผานและมการยนยนเพยงแคน�าอปกรณทงสอง “แตะ” หรอน�ามาใกลกน เทานน กสามารถสงรปถายหรอขอมลอนๆ ถงกนได เชน การจบคมอถอกบ ล�าโพง หรอจบคมอถอกบเครองพมพ เปนตน
3. Reader/Writer Mode ในโหมดนอปกรณ NFC สามารถท�าตวเสมอนเปน เครองอานเขยนแทก NFC ทตดอยในสมารตโปสเตอร นามบตร หรอจดใหบรการ ขอมล โดยสามารถก�าหนดเงอนไขได เชน 100 คนแรกทอานโฆษณาทจดบรการ จะไดคปองสวนลดพเศษ ซงจ�านวนทลดลงไปเรอยๆ กคอการเขยนขอมล ไปยงแทก NFC นนเอง ซงการใช Barcode, QR Code หรอ RFID Tag ไม สามารถท�าได
วนกอนพดนอยเหนคณพอใชโทรศพทจายเงนแทนบตรเงนสด ใชแตะ ผานประตสถานรถไฟฟาแทนบตรรถไฟฟา คณพอบอกวาคณพอเพงไปเปลยน ซมการดเปน Rabbit SIM ซงเปนซมทรองรบเทคโนโลย NFC (Near Field Communication) ในโทรศพทมอถอ ท�าใหมอถอของคณพอกลายเปนกระเปาสตางค สามารถช�าระเงนแบบอเลกทรอนกส เพยงน�าโทรศพทมอถอแตะทเครองอาน ณ จดช�าระเงนไดเหมอนบตรแรบบทเลย แถมยงสามารถเตมเงนโดยใช mPAY App ดวยนะ เรยกวาไมตองไปตอควเตมเงนใหเสยเวลา นอกจากน ยงสามารถดประวต การใชงานผานแอปพลเคชนไดเลยดวย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
108
ส�าหรบเพอนๆ ทจะใชมอถอแทนกระเปาสตางค ตองตรวจสอบกอนนะครบ วามอถอของเราสามารถใชงาน AIS mPAY Rabbit ไดหรอยง โดยเขาไป เชกท http://www.ais.co.th/mpay/aismpayrabbit/handset.html ถาใชงานไดกใหไปเปลยนซมทศนยบรการ ซงอาจจะมคาใชจายในการเปลยนซม กอนใชกตองเตมเงนเขาบตรดวยนะครบ แตอยาเตมเงนมากไปละ เพราะถาโทรศพทหาย เงนกอาจถกน�าไปใชดวย ถงแมวาสามารถโทรอายดได แตกอาจจะไมทน นอกจากน หากเพอนๆ ทใชบรการรถไฟฟา ตองระวงอยาให แบตเตอรมอถอหมดระหวางทาง เพราะจะไมสามารถใชมอถอในการแตะ เพอออกจากสถานไดเนองจาก NFC จะถกปดไปดวย
AIS mPAY Rabbit
นองพดดงชวนร ในสหรฐอเมรกา การใชโทรศพทมอถอแตะจายแทน
เงนสดมมานานแลวในป 2554 ทาง Google ไดเปดการใชงาน Google Wallet โดยมโมบายแอปพลเคชนทเกบขอมลบตรเครดต บตรสะสมแตม บตรของขวญ และคปอง เพยงแคน�ามอถอไปแตะทเครองอานและกด Pin ทมอถอกสามารถจายเงนได โดยกอนจายเราสามารถเลอกบตรทจะตดเงนได และหากเรามคปองสวนลด คปองจะถกน�ามาใชแบบอตโนมต
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
109
ในป 2557 Apple ไดเปดตวระบบจายเงนทเหมอนกบ Google Wallet แตมขอดกวาตรงทเราไมตองใส Pin Code ตอนจายเงน เพราะ Apple ใชระบบ Touch ID ในการยนยนตวตน เพยงแคน�าโทรศพทไปแตะทเครองอาน NFC ของรานและเอานวแตะท Touch ID หรอปม Home ของเครอง กสามารถช�าระเงนไดอยางมนคงปลอดภยและรวดเรว
ความมนคงปลอดภยในการใช NFC
การใชงานมอถอแทนเงนสดดวยเทคโนโลย NFC นนมความมนคงปลอดภยไหมนะ เนองจากเปนการเกบขอมลทางการเงนไวทโทรศพท หาก มใครทสามารถขโมยขอมลนไป กสามารถขโมยเงนเราไปใชไดนะส ซงการขโมยขอมลสามารถท�าไดโดยการใชโทรศพททตดตงแอปพลเคชนส�าหรบ ดดขอมลจากมอถอเราและสงตอไปยงมอถออกเครองหนง ท�าใหมอถอ เครองทไดรบขอมลสามารถน�าเงนทอยในมอถอของเราไปใชซอสนคาได
นอกจากน ยงมการท�าเครองอาน NFC ปลอม หรอตดตงอปกรณเพมเตม ทเครองอาน NFC เพอท�าส�าเนาขอมลทางการเงนของเราแลวน�าไปใชได อกดวย
นองพดดงชวนร กำรใชงำนเทคโนโลย NFC ใหมนคงปลอดภย
1. เพอนๆ ตองตรวจสอบเครองอาน NFC วามอปกรณแปลกปลอมอะไรตดตงอยหรอเปลา 2. ไมควรน�าอปกรณไปแตะกบ NFC tag ทนาสงสย 3. ปด NFC ทกครงเมอไมไดใชงาน 4. ตงรหสผานส�าหรบการใชงานโทรศพทมอถอ เพอปองกนไมให คนอนเอาเงนเราไปใชในกรณโทรศพทหาย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
111
เคยไดยนประโยคทวา “โลกนเรมอยยากขนทกวน” ไหมครบ
ไมทราบวาใครเปนเจาของประโยค แตวยรนอยางพดนอยอยากจะอทานเปนศพทวยรนวา “ฟงแลวขนลก”แตกระนนในกรณนของการใชชวตในโลก Social Media
แลวละก มจฉาชพทแฝงเขามาในชองทางตางๆ จะไมสามารถ ท�าอนตรายกบเราไดเลย หากเรารถงกลลวงและวธปองกน
ไวรสทบรรดามจฉาชพจะสงผานเขามาทางสมารตโฟนของเรา ซงเพอนๆ สามารถศกษาและปฏบตไดตามวธ
ตอไปน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
112
เดยวนมการหลอกลวงทางโทรศพททเรยกวา “แกงคอลเซนเตอร” โดยมจฉาชพจะใชโทรศพท หรอบรการเสยงผานอนเทอรเนต (Voice Over Internet Protocol หรอ VoIP) แอบอางเปนเจาหนาทสถาบนการเงน หรอพนกงานในหนวยงานของรฐ ฯลฯ เพอหลอกลวงขอขอมลส�าคญหรอใหเหยอโอนเงนไปใหโดยมหลากหลายวธ ดงน
ถกรางวลใหญจากการชงโชค แตตองไปโอนเงนคาธรรมเนยมหรอคาภาษกอน ถงจะไดรบรางวล
คนเงนคาภาษ อางวาเปนเจาหนาทกรมสรรพากร เพอใหเหยอไป กด ATM ตามค�าสงเพอรบเงนคนภาษ แตกลบกลายเปนการโอนเงน ใหคนรายไปแทน
เงนประกนชวต อางวาเปนเจาหนาทจากบรษทประกนชวต ผเสยชวต ไดท�าประกนชวตไวแตขาดสงจ�านวนหนง หลอกใหเหยอทเปนญาต โอนเงนจ�านวนนเพอทจะไดรบเงนประกนกอนใหญ
บญชถกอายด อางวาเปนเจาหนาทจากสถาบนการเงน แลวแจงวา บญชของเหยอถกอายดโดยธนาคารแหงประเทศไทย ขอใหยนยน ขอมลสวนตว เมอไดขอมลของเหยอกจะน�าไปท�าธรกรรมทางการเงน ในนามของเหยอ หรอหลอกใหเหยอไปยกเลกรายการทต ATM โดยท�าตามวธของมจฉาชพ
นอกจากวธทพดนอยเลาใหฟง กยงมวธอนๆ อกมากมาย โดย “แกงคอลเซนเตอร” จะเปนผทมจตวทยาสง ท�างานกนเปนทม ดงนน เพอนๆ ควรจะศกษา ตดตามขอมลอยางสม�าเสมอ เพอทจะไมตกเปนเหยอ นะครบ และหากสงสยวาก�าลงถกหลอก พดนอยแนะน�าใหอยาหลงเชอ โดยงาย ใหลองโทรศพทไปยงหนวยงานทถกแอบอางเพอตรวจสอบขอมล ใหแนใจกอน จะไดไมถกหลอกครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
113
การใชบรการโทรศพทมอถอ นอกจากจะตองระวงภยจาก “แกงคอลเซนเตอร” กยงมภยรายจากมจฉาชพ ดวยกลรายรปแบบอนๆ เชน ภยรายจากการปลอยมลแวร โปรแกรมประสงครายทจองโจมตระบบ รวมไปถงการขโมยขอมลในมอถอของคณ ทตองคอยระมดระวงไมแพกน ซงพดนอยจะกลาวในหวขอถดไปครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
114
5.1 มอถอกตดไวรสได
เพอนๆ อาจจะคดวามอถอไมตดไวรส ซงความจรงมอถอทวไปก ไมนาตดไวรสได แตถาเพอนๆ ใชมอถอทเปนสมารตโฟน ทมความสามารถเหมอนกบคอมพวเตอร สามารถตดตงโปรแกรมหรอแอปพลเคชนได กมความเสยงทจะตดไวรสไดเหมอนกนครบ
ไวรสทแพรระบาดในสมารตโฟนมกเกดจากการทเราตดตงแอปพลเคชน จากแหลงทไมร จก ตดตงแอปพลเคชนจาก SMS ทสงมาในโทรศพท การตดตงแอปพลเคชนเถอน แอปพลเคชนปลอม การไปปรบแตงระบบปฏบตการของเครอง หรอการน�าสมารตโฟนไปเชอมตอกบคอมพวเตอรทไมนาไววางใจ
บางครงมอถอของพดนอยมอาการคาง ไมตอบสนองการท�างาน
อะไรเลย ซงอาการแบบนคลายๆ กบอาการของเครองคอมพวเตอร
ทตดไวรสเลย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
115
เมอไวรสไดท�ำกำรตดตงตวเองบนสมำรตโฟนของเรำแลว จะสำมำรถท�ำควำมเสยหำยใหกบเรำหลำยรปแบบ
1. ขโมยขอมลสวนตว เชน Username หรอ Password ของบญชธนาคาร บญชอเมล บญชโซเชยลเนตเวรก ขอมลรายชอผตดตอ เบอรโทรศพท ฯลฯ
2. ลบขอมลในสมารตโฟนของเรา เชน รปภาพ วดโอ อเมล3. ลกลอบใช SMS โปรแกรมแชต อเมล สงขอความสแปมไปยงเพอนๆ
ของเราใหตดตงไวรสตวนตอ 4. ดกรหส OTP จากธนาคารทใชในการท�าธรกรรมทางอเลกทรอนกส5. กอกวนระบบ ท�าใหแบตเตอรหมดไว ท�าใหเครองชา ใชงานไมได ซงหากผทปลอยไวรสไดขอมลของเราไป อาจน�าไปโอนเงนจากบญชของ
เราได ขโมยบญชอเมล บญชโซเชยลเนตเวรก เพอหลอกใหเพอนเราโอนเงนให
เรำสำมำรถปองกนไวรสเบองตนไดโดย1. ตดตงแอปพลเคชนระบบรกษาความมนคงปลอดภยทสามารถสแกนไวรสได2. แตตองไมตดตงแอปพลเคชนทสงมาทาง SMS แอปพลเคชนแชต หรอ
ทางอเมล3. หลกเลยงการตดตงแอปพลเคชนจากผใหบรการรายอนๆ ทไมนาเชอถอ4. ตดตงแอปพลเคชน จากผใหบรการทไววางใจไดเทานน เชน ระบบปฏบตการ
แอนดรอยด กตดตงจาก Google Play ถาเปน iOS กตดตงจาก App Store5. อานสทธการเขาถงขอมลตางๆ ของแอปพลเคชนทตดตง หากมการ
เรยกรองสทธทนาสงสยกไมควรโหลด6. อานรววของแอปพลเคชนกอนโหลดมาใชงาน7. ดผพฒนาวานาเชอถอหรอไม 8. อปเดตระบบปฏบตการใหเปนรนลาสดเสมอ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
116
นองพดดงชวนร มลแวร (Malware : Malicious Software) เปนโปรแกรมทมวตถประสงคราย ตอระบบคอมพวเตอรถกสรางขนมาเพอขดขวางการท�างานหรอเขาแทรกซมขโมย ขอมลของผใชและสงกลบไปใหแฮกเกอรทสรางมลแวรนน ซงในปจจบนมมอถอ ตดมลแวรเยอะมาก
ขอสงเกตมอถอตดมลแวร1. แบตเตอรมอถอหมดเรวผดปกต อาจเกดจากมลแวรทท�างานอยเบองหลงและ
ใชงานแบตเตอรตลอดเวลากได2. สายหลดบอย เพราะระหวางทเพอนๆ คยโทรศพทอย มลแวรอาจก�าลงท�างานอย
เพอดกฟงหรอดกขอมลตางๆ ระหวางการโทรกได3. ตรวจสอบ SMS ในมอถอของเพอนๆ วามการสงจากเครองโดยเราไมไดสง
หรอเปลา หรอหากไมพบกใหตรวจจากคาบรการโทรศพทมอถอวามคาใชจายไหนผดปกตไหม
4. ตรวจสอบขอมลการใชอนเทอรเนตวามการใชงานเยอะขนผดปกตหรอเปลา เพราะมลแวรบางตวมการขโมยขอมลในมอถอของเรา และอปโหลดขอมลผานทางอนเทอรเนตไปยง Server ของแฮกเกอรผสรางมลแวรนน
5. มอถอท�างานชาลง เนองจากมลแวรไปแยงการใชงาน CPU เพอนๆ ตรวจสอบ ไดโดยการดวาใน RAM มการท�างานอะไรอยบาง ลองลบใหหมด และหากเครอง ยงชาอยแสดงวาเราโดนมลแวรเขาแลว
หากมอถอตดมลแวรควรท�าอยางไร?1. เปลยนรหสผานโมบายแบงกกง อเมล โซเชยลเนตเวรกตางๆ เพอปองกนการน�าไปใช2. ลบแอปพลเคชนทนาสงสย หรอเพงดาวนโหลดทง ถาเพอนๆ สงสยวาแอปพลเคชน
ทดาวนโหลดมานนท�าใหเกดอาการขนตน3. ลองตดตงแอปพลเคชนก�าจดไวรส เชน Kaspersky Antivirus & Security
ซงจะชวยเตอนและลบสงทนาสงสยใหไดอตโนมต4. หากอาการของเครองยงไมดขน ท�าการลางเครองใหมซงอาจเปนทางเลอก
สดทายทจ�าเปนกได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
117
5.2 อเมลลวงโลกระวงใหด
มการหลอกลวงทางอนเทอรเนต เรยกวา Scam เปนการหลอกใหเราคดวาจะไดเงนกอนโต เชน หลอกวาเปนผโชคดถกรางวล หลอกวาจะสง สงของทมมลคาสงมาให หลอกวาจะไดเงนฟรๆ ดวยเหตผลตางๆ หลอกใหรวมท�าธรกจทมผลตอบแทนสง เรยกวาท�าใหเราโลภกอน โดยคนรายจะสงอเมลเปนจ�านวนมาก ไปหาเหยอกลมใหญ ภายในอเมลจะมเนอหาเชญชวน โนมนาว ท�าใหเหยอเชอมนวาจะไดรบเงนจ�านวนมาก และยอมโอนเงนคาธรรมเนยม คามดจ�าสนคา หรอเงนลงทน ไปใหคนราย โดยหวงวาจะไดเงนกอนโตคนภายหลง
อ เมลทคนร ายส งไป มจ�านวนมาก ถามคนเชอไมกเปอรเซนตกเพยงพอแลว เมอเหยอตดกบดกและตดตอกลบมา คนราย หรอเรยกวา Scammer กจะโนมนาวใหเหยอหลงเชอ เกดความโลภ และโอนเงนไปใหคนราย
วนนมอเมลมาหาพดนอยวา “คณเปนผโชคดถกลอตเตอรรางวลใหญ”
ตนเตนจง แตวา พดนอยไมเคยซอลอตเตอร แลวจะถกรางวลไดอยางไรนะ?
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
118
ในประเทศไทยมผเสยหายทถกหลอกวาไดรบรางวลจากตางประเทศ เปนจ�านวนเงนนบพนลานบาท ซงพอตดตอกลบไป ทางคนรายไดบอกให เหยอเดนทางไปรบรางวลทประเทศนน แตเหยอไมสามารถไปได ซงแทจรงแลว เปนอบายของคนรายเพอหลอกใหเหยอตายใจ และตอมากอเมลมาบอก เหยอวาไมตองเดนทางไปกได แตใหเหยอสงเงนคาธรรมเนยมการจาย เงนรางวลมากอน แลวจะสงเงนรางวลมาใหดวยวธโอนทางบญชเงนฝาก เมอเหยอหลงเชอและไดโอนเงนไปใหคนราย รวมทงหมดประมาณ 6 ลานบาท แตหลงจากโอนเสรจแลวกไมไดรบการตดตอกลบมาอกเลย ซงเงนทโอนไปนน เปนเงนสวนตว เงนทไดจากการจ�านองบาน และเงนกนอกระบบ ซงเหยอไมมโอกาสไดเงนทโอนไปใหคนรายคนแนนอน
นาตกใจมากใชไหมครบ ไมนาเชอวาจะมคนหลงเชออเมลแบบน แตเนองจากมการสงเปนจ�านวนมาก และอาศยความโลภของคน ท�าให ยงมคนทถกหลอกอยครบ
นองพดดงชวนรวธการปองกนใหพนภยจาก Email Scam 1. ไมควรเปดอเมลจากผสงทไมรจกหรอไมนาไวใจ 2. ถาไดรบอเมลประเภทถกรางวลใหญ ชวนใหลงทน ไดเงนมางายๆ ใหสงสยไวกอนวาเปนการหลอกลวง 3. ไมตอบกลบอเมลแปลกๆ ทเราไมรจก 4. พงระลกไวเสมอวา ในโลกออนไลนทกอยางสามารถปลอมไดหมด เชน ชอผสง ปลอมเปนคนอน ใชชอหรอรปคนอนในการตดตอ ดงนน ไมควรไวใจใครงายๆ 5. ศกษารปแบบของการหลอกลวงทางอเมลแบบตางๆ กรณศกษา
ทมผน�ามาเผยแพรทางสอตางๆ เพอปองกนการตกเปนเหยอ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
119
5.3 กำรปลอมแปลงหนำเวบไซต (Phishing)
Phishing คอ การหลอกลวงทางอนเทอรเนตโดยใชอเมลหรอเวบไซตปลอม เพอใหไดขอมลส�าคญ เชน การสงอเมลปลอมทอางวามาจาก ธนาคาร โดยสงขอความเพอขอใหทาน “อปเดต” หรอ “ยนยน” ขอมลเพอหลอกใหเหยอเปดเผยขอมลทางดานการเงนหรอขอมลสวนตวตางๆ อาท หมายเลขบตรเครดต รหสประจ�าตว (User Name) รหสผาน (Password) หมายเลขบตรประจ�าตว ซงผไมประสงคดกจะไดขอมล ส�าคญเหลานนไปทนท หรอบางครงอาจใชชวงเหตการณส�าคญ โดยปลอมอเมลจากธนาคารเพอขอรบบรจาคในการชวยเหลอภยพบตตางๆ เปนตน
การปลอมแปลงหนาเวบไซต (Phishing) เพอหลอกใหเราเขาไปทเวบไซตปลอม
เพอการขโมยขอมลสวนตว เปนภยคกคามทางอนเทอรเนตแบบหนงทเพอนๆ
ตองระมดระวงไมใหตกเปนเหยอ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
120
กำรท�ำ Phishing เพอขโมยขอมลสวนตวผทท�า Phishing จะสงอเมลหรอขอความทอางวามาจากองคกร
ตางๆ ทเหยอตดตอดวย เชน บรษทใหบรการอนเทอรเนตหรอธนาคาร โดยสงขอความเพอใหเหยอกลวเพอ “อปเดต” หรอ “ยนยน” ขอมลบญช กอนทจะมผลเสยหายกบเหยอ โดยอเมลทเหยอไดรบจะดสมจรงมาก มการใส Hyperlink ทอเมล ใหเหมอนกบ URL ขององคกรนนจรงๆ แตถาน�าเมาสไปชท Link กจะพบวาไมใช URL จรง แตเปน Link ทสงไปยงเวบไซตปลอมหรอหนาตางทสรางขน
ตวอยางอเมลปลอม
เมอเหยอเขาสเวบไซตปลอมเหลาน จะถกลอลวงใหกรอกขอมลสวนตว ซงจะถกสงไปยงผสรางเวบไซตปลอม เพอน�าขอมลของเหยอไปใช เชน ซอสนคา ขโมยบญชอเมล บญชธนาคารทางอนเทอรเนต หรออนๆ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
121
ปองกนตนเองจำก Phishing ทหลอกขโมยขอมลสวนตวไดอยำงไร1. ระวงอเมลทขอใหกรอกขอมลสวนบคคล โดยเฉพาะอเมลทมาจาก
สถาบนการเงน ผสงอเมลลวงมกจะขอใหเรากรอกขอมล เชน รหสประจ�าตว (Username) รหสผาน (Password) หมายเลขบตรเครดต ซงขอความ ทไดรบสวนใหญจะเปนขอความทท�าใหเรากลว และตองรบปฏบตตามเพราะอาจเกดความเสยหาย ในความเปนจรงทางสถาบนการเงนจะไมมนโยบายขอขอมลประเภทนของลกคาทางอเมลโดยเดดขาด
2. ไมควรคลกลงกในอเมลเพอเขาไปยงหนาเวบไซต เพราะลงกทเหนในอเมลอาจเปนลงกทน�าไปยงเวบไซตปลอม เราควรเขาสเวบไซตโดยตรงโดยการพมพ URL ใหม
3. หากเวบไซตททานจะใหขอมลส�าคญตองขนตนดวย https เสมอ หากเปนแค http กไมควรใหขอมล
4. รายงานอเมลทนาสงสยวาเปนสแปม หรอลบทงเพอปองกนการเปดซ�าและเผลอไปคลกลงก
กำรท�ำ Phishing เพอหลอกใหโอนเงนช�ำระคำสนคำนอกจากการปลอมอเมลเปนสถาบนการเงนเพอขโมยขอมล
ทางการเงนแลว ยงมการท�า Phishing เพอหลอกใหคคาโอนช�าระเงน คาสนคาไปยงบญชธนาคารของคนราย โดยผเสยหายสวนใหญเปนธรกจสงสนคาน�าเขาจากตางประเทศ ซงตดตอกนทางอเมล โดยมวธการช�าระคาสนคาดวยวธการโอนเงนผานทางบญชธนาคาร
คนรายจะสวมรอยเปนคคาจากตางประเทศ โดยปลอมแปลงอเมลใหคลายกบอเมลของผทตดตออยเดม ซงอเมลอาจจะตางกนทการสะกดค�า ถาผรบไมสงเกตใหดกจะไมร ถามการตอบกลบดวยปม Reply กจะไมมทางรเลยวาก�าลงคยผดคนอย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
122
เมอคนรายปลอมเปนคคาทงสองฝายและเปนตวกลางตอบกลบอเมลโดยททงสองฝายไมรตว และเมอถงเวลาจะช�าระเงนกจะแจงเปลยนบญชธนาคารเปนของคนราย โดยใชอบายตางๆ เชน การใหสวนลดในการช�าระเงนผานบญชใหม การปรบเพมคาธรรมเนยมของธนาคารเดม เปนตน
การท�า Phishing กรณแบบน มผเสยหายเคยโอนเงนไปใหคนรายอยหลายคด มลคาความเสยหายนบลานบาท
วธกำรปองกนตนเองจำกกำรท�ำ Phishing เพอหลอกใหโอนเงนผดบญช1. ไมควรใชปม Reply เพอตอบอเมล ควรพมพ คดลอก หรอเลอก
จาก Contact เทานน2. หากมการแจงเปลยนแปลงหมายเลขบญชธนาคาร ควรโทรไป
สอบถามเพอยนยนความถกตอง หรอมการยนยนเปนลายลกษณอกษร หรอยนยนโดยตรวจสอบยอนกลบ
3. ตรวจสอบบญชอเมลของเราอยางสม�าเสมอ หากมความผดปกต เชน อเมลทคคาสงมามคนเปดอานกอนทเราจะอาน หรอหายไป หรอมการใชอเมลจากเครองทไมร จก ใหรบเปลยนพาสเวรดอเมลทนท
4. ตงค�าถามกนลมของอเมลใหรดกม และใชการยนยนตวตนผานมอถอ
5. เปลยนพาสเวร ดอเมลอยางนอยเดอนละครง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
123
นองพดดงชวนรจดสงเกตอเมลปลอม
1. ชอผสง มจฉาชพมกแอบอางโดยปลอมแปลงชอผสงใหเปนชอขององคกร จงควรตรวจสอบชอบญชอเมลควบค
2. ชอบญชอเมล มกจะไมใชขององคกรทถกอางอง ซงโดยสวนมากหากเปนชอบญชอเมลของสถาบนการเงนจรงๆ มกลงทายดวยตวยอขององคกรนนๆ เชน xxx@bot.or.th ซงมาจาก Bank of Thailand
3. URL ตรวจสอบวาเปน URL ของสถาบนการเงนนนจรงๆ โดยดวาขนตนดวย https:// หรอไม และควรสะกดถกตองทกตวอกษร
จดสงเกตเวบไซตปลอม
1. สญลกษณรปกญแจ แสดงการเขารหสปลอดภย จะแสดงในหนาเวบไซตทลงชอเขาใชระบบ
2. ชอผใหบรการ จะแสดงชอสถาบนการเงนทจดทะเบยนใชเวบไซตนนๆ 3. URL จะตองขนตนดวย https:// เพราะ “s” แสดงถงการเขารหสความ
ปลอดภยในการเขาสระบบ ขอมลจากกลโกงธนาคารออนไลน : http://www.1213.or.th/th/finfrauds/OnlineFraud/ Pages/OnlineFraud.aspx
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
124
5.4 ภยบน iOS
iOS (ไอโอเอส) เปนชอเรยกระบบปฏบตการบนอปกรณพกพา ทพฒนาโดยบรษท Apple ใชกบ iPhone, iPad และ iPod Touch เทานน บรษท Apple ไมอนญาตใหน�า iOS ไปตดตงบนอปกรณพกพาทผลตโดยบรษทอน เหมอนกบระบบปฏบตการ Android ของ Google และระบบปฏบตการ Windows Phone ของ Microsoft
แมวาระบบปฏบตการ iOS เปนระบบทมความปลอดภยสง แตกไมได หมายความวาผใชระบบปฏบตการ iOS
จะปลอดภยจากมลแวรนะครบ เพราะลาสดมการคนพบมลแวรตวใหมทสามารถโจมตอปกรณทใชงาน
ระบบปฏบตการ iOS ได
อปกรณของ Apple ทตดตงระบบปฏบตการ iOS
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
125
ระบบปฏบตกำร iOS ไดออกแบบใหมควำมมนคงปลอดภยมำก โดยมมำตรกำรดงน
1. ผใชไมสามารถตดตงแอปพลเคชนจากแหลงภายนอกได ตองดาวนโหลด จาก App Store เทานน
2. กระบวนการตรวจสอบแอปพลเคชนทจะสงขน App Store นนเปนการตรวจสอบโดยมนษย ซงมการตรวจสอบทงคณภาพของแอปพลเคชนและความมนคงปลอดภยในการใชงาน ดงนนจงมโอกาสนอยทแอปพลเคชน ทเปนอนตรายจะหลดขนมาอยบน App Store
3. iOS ความเขมงวดในการจ�ากดสทธการเขาถงขอมลส�าคญของผใช แอปพลเคชน เชน เปดใชงานกลองถายรป อดเสยง ดภาพทถาย ดขอมลปฏทน ดต�าแหนง GPS ซงจ�าเปนตองไดรบการอนญาตจากผใชกอนเสมอ โดยจะม หนาตางแจงเตอนการขออนญาตแสดงขนมาในครงแรกทผใชเรยกใชงาน ความสามารถนนๆ
4. แอปพลเคชนทตดตงอยในเครองจะไมสามารถเขาถงขอมลของ แอปพลเคชนอนๆ ได นอกจากผใชจะเปนคนก�าหนดขอมลทตองการแชร ระหวางแอปพลเคชนตางๆ เอง
5. ระบบการจดการแอปพลเคชนของ iOS แอปพลเคชนทมการท�างานอยเบองหลง (ไมถกเรยกขนมาแสดงผล) จะถกจ�ากดความสามารถในการท�างาน ไมสามารถใชทรพยากรของระบบไดมากเทา Android เชน แอปพลเคชน ของ iOS ทรนอยเบองหลง จะสามารถรบขอความแจงเตอนเพอมาแสดงผล ไดเทานน ไมสามารถอดเสยงหรอประมวลผลงานอนทท�าคางอยได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
126
มาตรการทง 5 ขอนท�าใหการใชงานระบบปฏบตการ iOS แบบ ผใชทวไปมความปลอดภยมาก ยกเวนวาจะมการผดพลาดของกระบวนการบางอยาง เชน การตรวจสอบแอปพลเคชนดวยคนกอนสงขน App Store ไมรดกมพอ กอาจมแอปพลเคชนทเปนมลแวรหลดออกมาใหดาวนโหลดได ซงกเคยเกดขนมาแลว
มลแวรใน iOS ตวแรกสดคนพบเมอป พ.ศ. 2552 เปนมลแวร ทมการแอบสงตอผาน SMS ของผใชไปยงบคคลอน หลงจากนนกเรมมการ คนพบมลแวรใน iOS อยเรอยๆ โดยมทงแบบทเปน Spyware หรอมลแวร ขโมยขอมลธนาคารออนไลน แตเกอบทงหมดสามารถตดไดเฉพาะเครอง ทมการปรบแตงระบบปฏบตการเพอลงแอปพลเคชนจากแหลงอน หรอเรยกวาการเจลเบรคเทานน
ในป พ.ศ. 2554 นกวจยชอ Charlie Miller ไดทดลองสงแอปพลเคชน ขน App Store โดยลกษณะภายนอกเปนแอปพลเคชนธรรมดา แตตงคาไววาเมอผใชตดตงแอปพลเคชนนลงในเครองแลวจะสามารถดาวนโหลด โคดของมลแวรมาท�างานบนแอปพลเคชนตวน ซงจะผานการตรวจสอบจาก Apple และหลดขนมาอยบน App Store ได ท�าใหเหนชองโหวของ iOS ในขณะนน
ผใชงาน iOS ตองตดตงแอปพลเคชนผาน App Store เทานน
การขอสทธในการเขาถงขอมลส�าคญจากผใช
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
127
มเพยง 2 ครงเทานนทมลแวรใน iOS (ตวทไมใชนกวจยท�า) สามารถหลดขนไปอยใน App Store และสรางความเสยหายใหกบผใช หลงจากท คนพบกจะมการลบออกจาก App Store ดวยเวลาอนรวดเรว
นอกจากมลแวร 2 ตวขางตนแลว มลแวรเกอบทงหมดทพบใน iOS จะตดไดจากเครองทถกเจลเบรคเทานน ดงนน ถาเพอนๆ ไมไปเจลเบรคเครอง โอกาสทจะตดมลแวรกเปนไปไดนอยมาก
ตอมาใน พ.ศ. 2556 มทมนกวจยจาก Georgia Tech ไดใชเทคนคใหม ทท�าใหสามารถสงแอปพลเคชนทเปนมลแวรขนไปอยบน App Store ได อกครง เหตการณเหลานกเปนเครองพสจนทดวา ถงแมจะใชคนตรวจแลวกตามแตกไมอาจไวใจเรองความปลอดภยได 100% อยด
iPhone iPad iPod ตดมลแวรภำยใน 1 นำทโดยปกตแลวระบบปฏบตการ iOS จะไมอนญาตใหผใชตดตงแอปพลเคชน
จากแหลงอนทไมใช App Store แต Apple กไดเปดชองทางใหผพฒนา แอปพลเคชนหรอองคกรตางๆ สามารถแจกจายหรอตดตงแอปพลเคชน ทพฒนาขนมาเองลงในอปกรณของตวเองไดโดยไมผานชองทาง App Store ซงโดยสวนใหญจะเปนแอปพลเคชนทพฒนาขนมาส�าหรบทดสอบหรอ เพอใชงานเฉพาะภายในองคกรเปนหลก
การจะท�าแบบนได ผพฒนาจะตองแจงหมายเลขประจ�าเครอง (UDID) ใหกบ Apple และสราง Provisioning Profiles ขนมาในอปกรณ iOS นน เมอท�าตามขนตอนทงสองอยางแลวจะสามารถตดตงแอปพลเคชน โดยไมผาน App Store ได ซงท�าใหเกดความเสยงในการตดมลแวร แตกเกดขนในวงแคบเทานน
แตจากชองโหวนเองกมผพฒนาเครองชารจไฟทสามารถท�าใหอปกรณ iOS ของเราสราง Provisioning Profiles ขนมาเองและตดตงมลแวรเขาสเครองอตโนมตภายในเวลาไมถง 1 นาท โดยทเราไมมทางรตวเลย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
128
วธการตรวจสอบเพยงแคเราเขาไปทแอปพลเคชน Settings ->General -> Profiles ซงคนทวไปมกจะไมไดเขามาตรวจสอบ
แตปญหานไดถกแกไขแลวใน iOS เวอรชน 7 โดยมขอความเตอนการ เชอมตอทกครง เพอปองกนการเชอมตอทไมไดรบอนญาต แตบางครงเจาของเครองกเผลอกด Trust ไดโดยไมไดตงใจ
ฉะนนการปองกนทนาจะมประสทธภาพมากทสดกคอ หลกเลยงการเชอมตอ กบอปกรณทไมรจก หรอเชอมตอเฉพาะอปกรณทเปนของตนเองเทานน เทาน กนาจะชวยใหการใชงานอปกรณ iOS ของเรามความปลอดภยมากขนไดแลว
ขอความเตอนเมอน�าเครองไปเชอมตอ กบเครองคอมพวเตอร
มลแวร WireLurkerWireLurker เปนมลแวรตดในเครองคอมพวเตอรทใชระบบปฏบตการ
Mac OS X หรอ Windows กอน และเมอผใชน�าอปกรณ iOS มาเชอมตอกบเครองคอมพวเตอรเครองนนผานสาย USB มลแวรจะแอบตดตงแอปพลเคชน อนตรายไวทอปกรณ iOS ของเรา แมวาเครองของเราจะไมผานการเจลเบรคกตาม
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
129
อนตรายของมลแวร WireLurker คอ ความสามารถทจะเขาถงขอมลทกอยางบนอปกรณเคลอนทระบบ iOS ได เชน ขอมล Address Book หรอ iMessage ความสามารถตดตงแอปพลเคชนอนตรายลงไปทบแอปพลเคชนเดมในเครองได
ทางศนยวจยของ Kaspersky พบวามลแวร WireLurker แพรระบาดในประเทศจน แคนาดา ไตหวน หรอฮองกง แตยงไมพบในประเทศไทย ถงแมวา มลแวรตวนยงไมมรายงานคนพบวาระบาดในบานเรา แตเพอนๆ สบายใจได เพราะมลแวรตวนจะมากบแอปพลเคชนเถอนของเครอง Mac ทปลอย ใหดาวนโหลดทเวบไซตจนเทานน ถาเพอนๆ ใชโปรแกรมอยางถกตองกไมมทาง ตดมลแวรตวนแนนอน ยงไปกวานนทาง Apple กไดท�าการบลอกแอปพลเคชน ทปลอยมลแวรตวนทางเวบไซตดงกลาวแลว และผทพฒนากถกจบกมตวไปแลว
ถงแมวามลแวร WireLurker จะไมแพรระบาดแลว กยงวางใจไมได เพราะอาจมนกพฒนารายอนพฒนามลแวรทคลายๆ กบ WireLurker มาเผยแพร อกกได พดนอยจงมวธปองกนตนเองจากภยคกคามของมลแวรแบบ WireLurker มาบอกเพอนๆ ดงน
1. ควรดาวนโหลดโปรแกรมหรอแอปพลเคชนทถกลขสทธเทานน2. ควรชารจอปกรณมอถอผานปลกไฟโดยตรง เพอปองกนมลแวรตดผาน
ทางสาย USB3. ตดตงโปรแกรมปองกนไวรสในระบบปฏบตการ Mac OS X และ
Windows 4. ควรสแกนเพอตรวจหามลแวรในคอมพวเตอรของผใชงานสม�าเสมอ 5. ไมดาวนโหลดโปรแกรมออนไลนจากเวบไซตทไมนาเชอถอ6. อปเดตระบบปฏบตการ Mac OS X และ Windows ใหเปนเวอรชนลาสด
เสมอ7. ไมตดตงโปรแกรมหรอแอปพลเคชนทไมแนใจ จากภยทพดนอยยกตวอยางมาท�าใหเรารวา ไมมระบบปฏบตการใด
ปลอดภยจากมลแวร 100% ดงนนเพอนๆ จ�าเปนตองระมดระวงและศกษาหาความรอยางสม�าเสมอนะครบ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
130
นองพดดงชวนรการเจลเบรค (Jailbreak) เครองคออะไร? โดยปกตแลวผ ใชระบบปฏบตการ iOS จะตดตงแอปพลเคชนไดจาก App Store ซงเปนรานจ�าหนายแอปพลเคชนของ Apple ไดเพยงทเดยวเทานน ซงแอปพลเคชนทงหมดใน App Store ไดผานการตรวจสอบของ Apple แลว การเจลเบรคคอ การปรบแตงระบบปฏบตการ iOS ของ Apple ท�าใหสามารถตดตงแอปพลเคชนทไมไดผานการตรวจสอบของ Apple หรอเรยกวา แอปพลเคชนเถอนได โดยผานรานจ�าหนายแอปพลเคชน เชน Cydia หรอ Icy
ซงขนอยกบเครองมอในการเจลเบรค
Cydia Store ส�าหรบตดตงแอปพลเคชนเถอน
Provisioning Profiles คออะไร?
โดยปกตแลว Provisioning Profiles นนจะใชกบอปกรณ iOS ทอนญาตใหมการลงทะเบยน เปนอปกรณส�าหรบใชในการพฒนา หมายถง อปกรณ iOS ใดกตามทตดตง Provisioning Profiles เทากบวาสามารถตดตงแอปพลเคชนทพฒนาขนเองไดทนท มกจะถกน�ามาใชงานกบ นกพฒนาแอปพลเคชนเปนสวนใหญ
ตวอยาง Provisioning Profiles ทมการตดตงอยในอปกรณ iOS สามารถดไดจากเมน General -> Profiles
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
131
5.5 ภยบน Android
Android (แอนดรอยด) เปนชอเรยกระบบปฏบตการบนอปกรณพกพา เรมพฒนาโดยบรษทแอนดรอยดซงภายหลงบรษท Google ไดซอกจการ ไปพฒนาตอ Android เปนระบบปฏบตการแบบโอเพนซอรซ (Open Source) ท�าใหนกพฒนาสามารถแกไข ดดแปลงโคดแอนดรอยดไดอยางอสระ ไมม คาลขสทธในการน�าไปใช ท�าใหบรษทผผลตอปกรณพกพาอนๆ สามารถน�า Android ไปปรบแตงและตดตงในอปกรณพกพาของตนเองได
กอนทจะมารจกกบภยบน Android พดนอยจะอธบายถงวธการตดตงแอปพลเคชนในระบบปฏบตการใหเพอนๆ เขาใจกนกอนนะครบ
กำรตดตงแอปพลเคชนในระบบปฏบตกำร Android การตดตงโปรแกรมในระบบปฏบตการ Android สามารถท�าได 2 ทาง
คอ ตดตงจาก Google Play และดาวนโหลดไฟล .apk มาตดตงเอง ซงแตละแบบ มวธการดงน
Android เปนระบบปฏบตการ บนสมารตโฟนทมคนใชมากทสดในโลก จงม
ผพฒนา Malware เปนจ�านวนมาก ทงในรปแบบของ .apk และใน Google Play Store
ดงนนเพอนๆ ทใช Android จะตองระวงในการตดตงแอปพลเคชนดวยนะ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
132
ตดตงจาก Google PlayGoogle Play คอ ศนยรวมโปรแกรมของระบบปฏบตการ Android
ท Google เปดใหผใชสามารถเขามาคนหาและดาวนโหลดโปรแกรมทมาจากผพฒนาภายนอกไดผานทางเวบไซต https://play.google.com หรอเขา จากแอปพลเคชน Google Play ในโทรศพทมอถอ หากผใชตองการตดตงโปรแกรม ใดๆ กสามารถตดตงฟรหรอซอตามราคาทระบไว โดยคลกไปทราคาทอยใต ชอของโปรแกรมนนๆ หลงจากเลอกอปกรณทตองการตดตงโปรแกรมแลว หากผใชเชอมตออปกรณดงกลาวเขากบอนเทอรเนต โปรแกรมทเลอกกจะ มการดาวนโหลดและตดตงลงในอปกรณดงกลาวใหโดยอตโนมต ตวอยางหนาจอ เวบไซต Google Play เปนดงรป
Google Play
การก�าหนดคาใหอปกรณสามารถตดตงแอปพลเคชนจากแหลงอนๆ ได
ตดตงจากไฟล .apkไฟล .apk เปนไฟลทใชส�าหรบตดตง
โปรแกรมของระบบปฏบตการ Android ซงผใช อาจดาวนโหลดมาจากเวบไซตของผ พฒนาโปรแกรมเอง หรอดาวนโหลดมาจากเวบไซตทแจกโปรแกรมซงอาจละเมดลขสทธ โดยปกตแลวระบบปฏบตการ Android จะรองรบ การตดตงโปรแกรมอนๆ ทไมไดอยใน Google Play ได โดยผใชตองมาก�าหนดคาจากเมน Setting เลอก Applications แลวเลอก Unknown Sources เพอยอมรบการตดตงโปรแกรมทไมรแหลงทมา ดงรป
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
133
ผใชสามารถใชโปรแกรมประเภท File Manager เพอเปดหาโปรแกรม .apk ทอยใน SD Card ท�าการตดตงโปรแกรมจากไฟล .apk ทดาวนโหลดมาได
แตไมวาจะเปนการตดตงแอปพลเคชนจาก Google Play หรอจากไฟล .apk จะมการแสดงหนาจอ Permission เพอใหผใชตรวจสอบและยอมรบสทธการเขาถงของโปรแกรมทจะตดตง
การตดตงแอปพลเคชน จากไฟลทมนามสกล .apk
Permission ใน Android คออะไรระบบปฏบตการ Android นนออกแบบมาใหมความมนคง
ปลอดภยตงแตแรก โปรแกรมทกตวในระบบจะสามารถเขาถงได แคคณสมบตพนฐานของระบบ เชน สวนตดตอกบผ ใชการแสดงผล ทางหนาจอ เปนตน หากผพฒนาตองการใหโปรแกรมของตนมการเรยกใช คณสมบตพเศษเพมเตมจากระบบปฏบตการ เชน อานขอมลบญชผใช หรอเขยนขอมลใน SD Card กจ�าเปนตองเพมสวนทเปนการขอใชสทธ (Permission) ดงกลาวในโปรแกรมของตนดวย
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
134
รายการสทธ ท งหมดท โปรแกรมตองการใชงานนนจะ ปรากฏตงแตแรกตอนผใชตดตง โปรแกรม ดงรป เพอใหผ ใชได รบทราบและพจารณาการท�างานของโปรแกรมกอนท�าการตดตง
ผใชควรดวาแอปพลเคชน ทจะตดต งนขอสทธอะไรบ าง สามารถเขาถงสวนไหนไดบาง เปน การปองกนตวเองจากแอปพลเคชน ทไมพงประสงค ยกตวอยางเชน ขอ Permission Full Internet Access เพอขออนญาตใหแอปพลเคชน เชอมตอกบอนเทอรเนตได ขอ
การขอสทธในการเขาถง (คณสมบตพนฐานของอปกรณพกพา
จากแอปพลเคชนทก�าลงตดตง)
Permission Read Contact Data คอ การอนญาตใหแอปพลเคชนอาน หรอสรางรายชอผตดตอในสมดโทรศพทได และยงมอกหลาย Permission ทผใชตองระวง
จะเหนไดวา Permission บางอยางอาจถกผไมหวงดน�าไปใช ในทางทผดได เชน สราง Malware เพอแอบอานขอมลรายชอผตดตอ ของผใช แอบถายรปผใช รวมถงแอบสงขอมลของผใชงานผานอนเทอรเนตกลบไปใหผพฒนา Malware เปนตน Malware ทถกสรางมาเพอขโมยขอมล อาจมาในรปของโปรแกรมธรรมดา เชน เครองคดเลข แตมความตองการ Permission ทไมนาจะเกยวของกบการท�างานของโปรแกรม เชน เขาถง ขอมลรายชอผตดตอ เขาถงกลองถายรป หรอเชอมตอกบอนเทอรเนต เปนตน ดงนน กอนท�าการตดตงโปรแกรมทกครงควรตรวจสอบใหแนใจวา โปรแกรมนนไมไดมการขอใชสทธเกนความจ�าเปน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
135
หากผ ใช ต องการตรวจสอบวาโปรแกรมทตดตงไปแลวนน มการขอ Permission อะไรบาง สามารถท�าไดดวยการ เขาไปทเมน Settings เลอก Applications แลวเลอก Manage Applications จากนน จะปรากฏรายชอโปรแกรมทตดตงในระบบ ซงสามารถเลอกดรายละเอยด Permission ของแตละโปรแกรมได
หากโปรแกรมทไดตดตงไปแลว แจงใหท�าการ Update แบบ Manual Update หมายความวา ทางผพฒนาม การปรบเปลยน Permission บางอยางจาก
Settings -> Applications -> Manage Applications -> Permission
เวอรชนกอนหนา กอนท�าการตดตงโปรแกรมเวอรชนใหมควรตรวจสอบ Permission เพอความแนใจอกครงหนง
ภยจำกกำรตดตงแอปพลเคชน บน Androidหลงจากทเพอนๆ ไดท�าความเขาใจในการตดตงแอปพลเคชน
บน Android แลว พดนอยจะยกตวอยางการโจรกรรมขอมลจากแอปพลเคชน ใหเพอนๆ ไดรและระวงตวครบ การปลอม SMS (Phishing SMS) จากธนาคารใหตดตงแอปพลเคชน
ขอมลจาก ThaiCERT เมอวนท 8 มนาคม 2556 ไดเตอนวามการ สง SMS โดยปลอมเบอรโทรศพทผสงวามาจากธนาคาร และม Link ใหดาวนโหลดแอปพลเคชน (.apk) เมอผใชกดตดตงแอปพลเคชน แอปพลเคชน จะขอ Permission ในการเขยนขอมลลงใน External Storage (เชน SD Card) และรบสง SMS
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
136
เมอตดตงเสรจแลวเปดแอปพลเคชน เขาไปจะพบหนาจอใหใสรหสผานส�าหรบ เขาใชงานบญชธนาคารออนไลน ดงรป ซงหากกรอกขอมลไปผใชอาจถกขโมย ขอมลรหสผานได เพราะจากการตรวจสอบ ของ ThaiCERT พบวาแอปพลเคชนมฟงกชนในการสง SMS ไปยงหมายเลขโทรศพททอยในประเทศรสเซย ผซงอาจน�าไปสการขโมยเงน จากธนาคารในภายหลงได
แอปพลเคชนธนาคารปลอมใน Google Play Storeขอมลจาก ThaiCERT เมอวนท 27 มนาคม 2557 ไดเตอนวา
มการพบแอปพลเคชนธนาคารปลอมอยใน Google Play Store โดย แอปพลเคชนเหลานพฒนาโดย SCIENTIFIKA MEDIA
เมอเรยกใชงานแอปพลเคชนปลอม จะพบหนาจอใหใสรหสผานส�าหรบเขาใชงานบญชธนาคารออนไลน ซงเปน Link ของธนาคารจรงๆ และมโฆษณาอยดานลางแอปพลเคชน
จากการตรวจสอบ Permission ทแอปพลเคชนรองขอ พบวา ทง 5 แอปพลเคชนตองการสทธในการเชอมตออนเทอรเนตและแสดงผล Ads เทานน ซงไมมการสงขอมลหรอการขโมยขอมล วตถประสงคของ ผพฒนาแอปพลเคชนนาจะเปนการหารายไดจากการโฆษณาทแสดงดานลาง แอปพลเคชนเทานน
อยางไรกตาม การใชงานแอปพลเคชนลกษณะนในการท�าธรกรรม ออนไลนถอวามความเสยง เนองจากผใชไมสามารถทราบไดวาแอปพลเคชน ทใชงานอยนนมการขโมยขอมลหรอไม หรอในอนาคตแอปพลเคชนท ในขณะนไมมพฤตกรรมประสงคราย จะมการอปเดตตวเองเพอใหมความสามารถอนๆ ทเปนอนตรายเพมขนหรอไม ผใชงานจงควรท�าธรกรรมออนไลนผานทางแอปพลเคชนทเปนทางการของธนาคารเทานน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
137
แอปพลเคชน iMessage Chat อาจขโมยขอมลส�าคญขอมลจาก ThaiCERT เมอวนท 24 กนยายน 2556 ไดเตอนเกยวกบ
แอปพลเคชน iMessage Chat ทใหดาวนโหลดใน Google Play Store ซงสามารถท�าใหมอถอ Android คยกบแอปพลเคชน iMessage ของไอโฟนได ซงการใชงานจะตองใช Apple ID ในการใชงาน
ThaiCERT ไดตรวจสอบแอปพลเคชนดงกลาวแลวพบวา ไมไดถกพฒนาขนโดย Apple จงไดทดลองตดตงแอปพลเคชนดงกลาวลงในเครอง Galaxy Nexus ทใช Android 4.3 แลวทดลองสงขอความไปยงเครอง iPad ทใช iOS 7.0 ผลการทดสอบพบวาทง 2 เครองสามารถสงขอความสนทนากนไดจรง
แอปพลเคชนดงกลาวนรองขอ Permission ทนาสงสย ดงน : ตรวจสอบสถานะและเชอมตอกบระบบเครอขาย ตรวจสอบสถานะการใชงานโทรศพท แกไขหรอลบขอมลทอยใน SD Card ตดตง Shortcut เพมเตมในระบบ เขาถงขอมลในสวนทมการสงวนสทธ (Protected Storage) เปดใชงานกลอง ถายภาพ บนทกเสยง อานขอมลรายชอผตดตอและขอมลบนทกการโทรลาสด การอนญาตใหแอปพลเคชนเขาถงขอมลเหลาน อาจถกขโมย
ขอมลสวนตวได เชน ขโมย Apple ID หรออาจถกดกขอมลการสนทนาใน iMessage นอกจากนยงอาจถกขโมยขอมลส�าคญ เชน รายชอผตดตอ ภาพถาย วดโอคลป ไฟลทอยใน SD Card หรอขอมลส�าคญอนๆ ทอยในเครองได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
138
แมวาเมอวนท 25 กนยายน 2556 ทาง Google Play Store ไดถอนแอปพลเคชน iMessage Chat ออกจากการใหบรการดาวนโหลดแลว แตกยงม .apk ใหผใชดาวนโหลด ซงเพอนๆ ไมควรตดตงแอปพลเคชน ทมความเสยงเชนนนะครบ
จากตวอยางทพดนอยกลาวมาทงหมด ไมวาจะเปนแอปพลเคชน ทอยใน Google Play Store หรอแอปพลเคชนทตดตงโดยตรงจาก .apk ลวนแลวแตมความเสยงในการถกโจรกรรมขอมลทงนนครบ แตแอปพลเคชน ทอยใน Google Play Store จะมความปลอดภยมากกวา เพราะทาง Google ไดกรองมาแลวขนหนง แตผใชกตองระวงอยด โดยผใชอาจตรวจสอบ แอปพลเคชนทนาสงสยไดโดยวธการดงตอไปน
1. ตรวจสอบจากจ�านวนดาวนโหลด และรววของผใชงาน โดยสงเกตแอปพลเคชนทมยอดดาวนโหลดทต�าหรอรววของผใชงานทแจงถงความผดปกต
2. ตรวจสอบการรองขอสทธ (Permission) ของแอปพลเคชนวามความเหมาะสมหรอไม เชน แอปพลเคชนทมการขอสทธในการสง SMS และ Internet Access ควรพจารณาวามการรองขอสทธดงกลาวเพอ จดประสงคใด
3. ตรวจสอบจากชอ Developer หากเปนแอปพลเคชนของ ธนาคารผพฒนาจะตองเปนชอของธนาคารนนๆ
4. ไมควรตดตงแอปพลเคชน .apk ทถกสงผาน SMS หรอโปรแกรมแชต หรออเมล หรอผานเวบไซตทใหดาวนโหลด .apk
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
139
5.6 Online Shopping ชอปงำย สบำยใจ แตตองรจกระวงตว
ปจจบนคนไทยนยมซอสนคาผานชองทางออนไลนกนมากขน เรยกวาใน 1 ป มเงนหมนอยในระบบจ�านวนมาก ประเทศไทยมมลคาอคอมเมรซทงสน 2,245,147.02 ลานบาท จากผลส�ารวจมลคาพาณชยอเลกทรอนกสไทยป 2558 โดย ETDA ซงมลคาสงนถอเปนเรองดกบเศรษฐกจของประเทศไทย แตส�าหรบ นกชอปทงหลาย พดนอยกอยากจะใหขอสงเกตในการชอปอยางระมดระวงตว ซงจะชวยสรางความมนคงปลอดภยใหกบทกคนเอง โดยสามารถปฏบตได ดงน 6 ขอสงเกต ซอสนคำผำนชองทำงออนไลนใหมนใจ
1. อยาเหนแกของถก รวาเขาหลอก อยาใหเขาหลอก : เวลาคนหาสนคาในชองทางออนไลน หากเจอสนคาทราคาต�ากวาทองตลาดมากเสยจนผดสงเกต เพอนๆ ตองรจกตรวจสอบขอมลผขายใหละเอยดเสยกอน เชน ชอจรง นามสกลจรง เลขบญชธนาคาร ฯลฯ สามารถคนหาไดผานเวบเสรชเอนจน เพราะบางทอาจพบขอมลดๆ มผซอรายอนๆ มาบนวาถกโกงจากผขายรายนกเปนได ดงนนอยาคดแตตองการจะได ของถกเพราะแททจรงแลวอาจเปนกลอบายของผราย เพอโนมนาวใหเราอยากซอสนคา
2. ของถกใชวาจะดเสมอไป : บางครงการไดสนคาราคาถกมาไวในครอบครอง เพอนหลายคนอาจจะรสกภมใจในความสามารถในดานการหาของถกของตนเอง แตหา รไมวา สนคาทเราเหนเพยงแครปภาพหรอขอความสนๆ ผานชองทางออนไลน พอสงมาถงมอเรา อาจจะเปนของทมต�าหนหรอช�ารดบบสลาย หรออาจเปนของปลอม กเปนได เพราะฉะนน ควรทจะสอบถามถงรายละเอยดของสนคาจากผขายใหละเอยดวาสนคาเปนอยางไร อยในสภาพกเปอรเซนต เพอใชเปนหลกฐานยนยนในภายหลง
ชอปปงออนไลน มด มราย “เชกขอมลผขายใหละเอยด”
ทองจ�าใหขนใจ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
140
3. หดซอทละนอย แตมนคงปลอดภย : ขอน พดนอยเตอนไวส�าหรบเพอนๆ ทเปนนกชอปมอใหม อยากใหลองสงซอสนคาในราคาทไมแพง และจ�านวนทไมมากนกกบผขายออนไลนกอน และเมอซอสนคากนไปจนมนใจ จงคอยๆ ขยบขนไปซอสนคาทมราคาสงขน เพราะหากเปนผรายแฝงตวมาเปนพอคาออนไลน คนเหลานจะมความตองการใหเราสงสนคาจ�านวนมาก และแสนแพง เพอกนอรอยเรยบในทเดยว
4. เชกความเคลอนไหว อยาเชอในสงทเหนดวยตาเสมอไป : โลกออนไลนนนกมทงคนดและคนไมด ไมตางจากโลกจรงเทาใดนก แต โลกออนไลนจะตองเพมความระวงมากกวานด ตรงทผขายสนคาบางคน อาจมไดมากกวา 1 ตวตน หรอ 1 Account ดงนน การจะเปนนกชอปออนไลน ทมสกลขนเทพ จะตองรจกขอ Account จรงๆ ทเราสามารถเหนพฤตกรรม ความเคลอนไหว มการอปเดตเปนประจ�า มการเปลยนแปลงโปรโมชนและ กลมเพอนหมนเวยนกนมาพดคยซอสนคาอยตลอด
5. เปนเวบไซตจดทะเบยนการคา : หากจะเอาใหชวรขนไปอก เรา กควรซอสนคาจากเวบไซตหรอผขายทมการจดทะเบยนกบกรมพฒนาธรกจ การคา กระทรวงพาณชย ซงสามารถตรวจสอบไดท http://www.dbd.go.th/edirectory
6. จายแบบบตรเครดต หรอช�าระผานระบบช�าระเงนออนไลน เพมความเซฟต มความมนคงปลอดภย : เพอนๆ หลายคน มกใชวธจายเงนให รานคาออนไลนดวยการโอนเงน ซงหากมปญหาในการซอขาย สวนใหญ มกจะไมไดรบเงนคน การช�าระดวยบตรเครดตหรอผานระบบช�าระเงนออนไลนทรานคานนรองรบ หากมปญหาเรายงสามารถแจงระงบสตางค ทก�าลงจะเสยไปได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
142
สมารตโฟนไมได เป นเพยงแคเครองมอในการตดตอสอสารทใช โทรศพทหรอสงขอความเทานน ยงเปนทงกลองถายรป กลองถายวดโอ เครองมอ เขาใชงานอนเทอรเนต รวมถงเปนกระเปาสตางค เปนธนาคารออนไลน อกดวย ซงหากมใครหยบโทรศพทเราไป และเขาใชงานแอปพลเคชนตางๆ เชน อเมล หรอโพสตขอความในโซเชยลเนตเวรกในชอของเราได และอาจถกขโมยบญชผใชงานไมวาจะเปนอเมล โซเชยลเนตเวรก หรอแมแตเขาถงบญช อนเทอรเนตแบงกกง
ในปจจบนสมารตโฟนเสมอนปจจยท 5 ทตดตวอยเสมอและ
ยงเปนทเกบขอมลสวนตวของเราไวมากมาย ทงขอมลการท�าธรกรรมทางอเลกทรอนกส รายชอ
ผตดตอ รปถาย วดโอ และขอมลส�าคญอนๆ เราจ�าเปนตองระมดระวงไมใหใครมาลกลอบ
แอบขโมยขอมลของเราไปได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
143
สมารตโฟนเปนอปกรณสวนตว ดงนน เราควรตงรหสลอกหนาจอ เพอ ไมใหใครสามารถใชงานโทรศพทของเราไดโดยทเราไมอนญาตและหากจะตองสง โทรศพทซอมหรอขายตอ เราตองลบขอมลและการตงคาทงหมดกอนเสมอ เราควรศกษาการใชงานโหมดสญหายเพอตงคาการใชงานกรณเครองหาย ซงเราจะสามารถลอกเครองได สามารถทจะสงใหลบขอมลในมอถอทางคอมพวเตอรได ควรบนทกหมายเลข IMEI 15 หลกไว เพอใชส�าหรบแจงความและตดตามการใชงานของมอถอ
การใชงานโหมดสญหายเพอตดตามต�าแหนงโทรศพท
การตงรหสลอกหนาจอ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
144
6.1 ใชอนเทอรเนตบนมอถอใหเปนสวนตว
ในโลกของความเปนจรงขอมลสวนตางๆ ของเราจะไมเปดเผยไดงาย เชน ขอมลอาย ทอย สถานะครอบครว แตในโลกออนไลน เราถกตดตามอยตลอดเวลา ทงจากผใหบรการเวบไซต เพอนในโซเชยลเนตเวรก ซงหากเราไมระวงอาจเปนเหยอ ใหกบผไมหวงดได ดงนน เราจ�าเปนตองรจกตงคาความเปนสวนตวเมอเราใชงานโมบายอนเทอรเนต
ปดกำรแสดงต�ำแหนงแอปพลเคชนหลายตวจ�าเปนตองใชขอมลพกดต�าแหนงทเราอย เชน
แอปพลเคชนแผนทจะตองรต�าแหนงของเราเพอบอกเสนทาง แอปพลเคชนคปอง จะขอต�าแหนงของเราเพอใชหารานคาทมขอเสนอใกลๆ กบต�าแหนงของเรา ซงเปนประโยชนกบเรา
แตบางครงถาเราไมตองการเปดเผยทอยของเราใหคนอนทราบ เราจ�าเปน ตองปดการแสดงต�าแหนงส�าหรบแอปพลเคชนเหลานน เชน แอปพลเคชนแชต จะแสดงต�าแหนงของเราขณะแชต ท�าใหคนทแชตกบเราร ว าเราอย ทไหน แอปพลเคชนโซเชยลเนตเวรกจะแสดงต�าแหนงทอยของเราขณะทโพสตโดยเรา ไมตองเชกอน ซงอาจท�าใหคนอนสามารถตดตามเราได
ในโลกออนไลนผใชงานอนเทอรเนตจะสามารถถกตดตาม (Tracking) ไดตลอดเวลา ไมวาจะเปนต�าแหนงทใชงาน พฤตกรรมการทองเวบไซต
และอนๆ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
145
การปดการแสดงต�าแหนงสามารถท�าได โดยไปท การตงคา -> ความเปนสวนตว ->การเขาถงต�าแหนง แลวเลอกเปด/ปดการเขาถง ต�าแหนงในแตละแอปพลเคชนได
กำรใช Browser ใหเปนสวนตวส�าหรบการใชงาน Browser เพอเยยมชมเวบไซต เจาของเวบไซต
สามารถตดตามสะกดรอย เกบสถต เกบพฤตกรรมการทองเวบไซตของเรา ซงจะท�าใหเวบไซตเหลานนสามารถน�าเสนอโฆษณาเฉพาะบคคล จากประวตการทองเวบไซตของเราได
เราสามารถตงคาใหไมสามารถตดตามได โดยไปท การตงคา -> ความเปนสวนตว -> ไมตองตดตาม (Do Not Track) ซงจะเปนการระบวา คณไมตองการใหมการตดตามการเรยกดของเรา แตกขนอยกบนโยบาย ดานความเปนสวนตวของแตละเวบไซตวาจะด�าเนนการตามทเรารองขอหรอไม
การปดการแสดงต�าแหนง การตงคาความเปนสวนตว
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
146
ควำมเปนสวนตวในโซเชยลเนตเวรกการใชงานโซเชยลเนตเวรกเราจ�าเปนตองตงคาความเปนสวนตว
เพอไมใหขอมล หรอกจกรรมทเราแชรเผยแพรไปยงคนทไมพงประสงค ดงนน เราควรตงคาใหเพอนเทานนทเหนกจกรรมของเรา และหลกเลยงการตงคาสงทเราท�าใหเปนสาธารณะ หรอคนทวไปเหนได เราควรตงคาใหซอนขอมลสวนตว เชน วนเกด เบอรโทรศพท ทอย ขอมลครอบครว ใหดไดเฉพาะเราเทานน เพราะมจฉาชพอาจน�าขอมลเหลานปลอมไปท�า ธรกรรมทางการเงน หรอน�าไปหลอกลวงผอนได
นอกจากการตงคาแลว เราตองระวงเรองการโพสตดวย เราไมควรโพสต แชรสถานท โดยเฉพาะต�าแหนงของบาน เพราะเราอาจถกสะกดรอย จากผ ไมหวงดได เราไมควรแสดงขอมลสวนตวทเปนความลบ เชน บตรประจ�าตวประชาชน บตรเครดตลงในโซเชยลเนตเวรก ไมวาจะอยในรปแบบขอความ หรอรปภาพ เพราะแฮกเกอรและผไมหวงดสามารถ แฝงตวมากบกลมเพอนทเราอนญาตใหเขาชมได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
147
นองพดดงชวนรท�าอยางไรเมอโทรศพทมอถอหาย
1. โทรตดตอไปยงผใหบรการโทรศพทมอถอทตนเองใชบรการอย เพอระงบ การใชงานหมายเลขของเรา
2. หากมการตงคาเปดการใชงานการคนหาโทรศพทมอถอ ใหไปทเวบไซตหรอ แอปพลเคชนส�าหรบคนหาโทรศพทมอถอตามระบบปฏบตการทเราใชงานอย โดย เวบไซตสามารถแสดงต�าแหนงปจจบนของเครองหากเครองออนไลนอย หรอต�าแหนง สดทายหากมการปดเครอง ซงเราสามารถสงลอกเครองหรอลบขอมลในเครอง ไดอกดวย
3. ไปท�าเรองแจงความทสถานต�ารวจ แจงหมายเลข IMEI แลวใหทาง ผ ใหบรการโทรศพทมอถอด�าเนนการตรวจสอบหมายเลข IMEI ทหายไปวา มการโทรออกโดยใชมอถอหมายเลข IMEI ทหายหรอไม ซงทนททหาเจอ โอเปอเรเตอรทพบ IMEI นจะรายงานใหเราทราบได
วธการเชกหมายเลข IMEI ของโทรศพทมอถอหมายเลข IMEI คอ รหสประจ�าตวเครองโทรศพท เราสามารถเชกหมายเลข
IMEI ไดดวยการกดแปน *#06# จะมตวเลข 15 หลกปรากฏขนมา วธการเชกหมายเลข IMEI มอกหลายวธ ดงน
1. อยทถาดใสซมหรอชองใสแบตเตอรหรอดานหลงเครอง หรอต�าแหนง อนๆ แลวแตรน/ยหอของโทรศพท
2. ดทการตงคาโทรศพท • iOS ไปท Settings > General > About • Android ไปท Settings > About Device > Status > IMEI • Windows ไปท Settings > About3. เชกทเวบไซต www.google.com/settings/dashboard ส�าหรบระบบ
ปฏบตการ Android จากนน Login ดวยบญช Google แลวเลอกในสวน Android จะเหนเลข IMEI เครองทคณใช
4. ส�าหรบ iOS สามารถใช iTunes บนคอมพวเตอร โดยไปทการตงคา บน PC ใหไปทแกไข -> การตงคา จากนนคลกแทบอปกรณ และวางเมาสคางไวเหนอขอมลส�ารองของอปกรณ iOS เพอดหมายเลขประจ�าเครอง
5. ดจากหมายเลขขางกลองโทรศพทมอถอ หรอใบเสรจรบเงน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
148
การตงคาเปดใชงานการคนหาโทรศพทมอถอเมอซอโทรศพทมอถอใหม นอกจากทจะตองจดหมายเลข IMEI ไวแลว
เรายงตองตงคาโทรศพทตามแตละระบบปฏบตการตางๆ ดงน1. iOS ไปท Settings > iCloud > Find My iPhone เพอเปดใชงาน Find
My iPhone และ Send Last Location2. Android ไปท System Setting > Security > Device Administrators
เพอเปดใชงาน Android Device Manager3. Windows ไปท Setting > Find My Phone เพอเปดการใชงาน Find My Phone
การใชงานเวบไซตแอปพลเคชนคนหาโทรศพทมอถอ1. ไปทเวบไซตหรอแอปพลเคชนของแตละระบบปฏบตการ • iOS ใหไปท www.icloud.com/#find หรอแอปพลเคชน Find My iPhone • Android ใหไปท www.google.com/android/devicemanager
หรอแอปพลเคชน Google Device Manager • Windows ใหไปท WindowsPhone.com หรอ account.microsoft.
com/devices2. เราจะเหนต�าแหนงลาสดของโทรศพทของเราบนแผนท 3. เราสามารถสงใหเครองสงเสยงหรอลอกเครอง หรอลบขอมลจากเครองได
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
149
6.2 สทธขนพนฐำนของผบรโภคในกจกำรโทรคมนำคม 39 ประกำร
ส�านกงาน กสทช. ไดก�าหนดสทธขนพนฐานของผบรโภคในกจการโทรคมนาคมไว 39 ประการ เพอปองกนการถกเอาเปรยบจากผใหบรการโทรศพทมอถอไวดงน
1. ผบรโภคตองไดรบขอมลรายละเอยดของบรการและเงอนไขอยางชดเจนเพอการตดสนใจเลอกและตกลงท�าสญญา
2. บรษทตองท�าส�าเนาสญญามอบใหผบรโภค3. หามบรษทเลอกปฏบต แบงแยก หรอกดกนผบรโภครายหนงรายใด4. บรษทตองเรยกเกบคาบรการในอตราเทากนส�าหรบบรการลกษณะ
เดยวกนหรอประเภทเดยวกน5. บรษทไมมสทธเปลยนโปรโมชนกอนหมดเวลาและโดยผบรโภคไมยนยอม6. บรษทจะขอขอมลสวนบคคลเกนจ�าเปนไมได
ควรรไววาสทธขนพนฐานของมนษยเปนเรองส�าคญ ยงเปนกจการโทรคมนาคม
ยงตองศกษา เพกเฉยไมได เพราะสงผลตอความมนคงปลอดภยของตวเราเอง
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
150
7. บรษทไมมสทธน�าขอมลสวนบคคลของผใชบรการไปใชประโยชน และไมมสทธเปดเผยขอมลการใชบรการแกผอน
8. หลงยกเลกสญญาแลว บรษทตองเกบขอมลสวนบคคลของผบรโภคไว 3 เดอน ยกเวนมเหตจ�าเปน ใหเกบไมเกน 2 ป หรอตามทกฎหมายก�าหนด
9. ผบรโภคมสทธขอด ขอส�าเนา แกไข ระงบการเปดเผย หรอหามการประมวลผลขอมลสวนบคคลของตนเองได
10. ผบรโภคมสทธขอทราบขอมลการใชบรการของตนเองได11. บรษทตองจดใหมมาตรการปองกนและรกษาความมนคงปลอดภยของ
ขอมลสวนบคคล12. บรษทตองจดใหมระบบปองกนการดกฟง ตรวจ กกสญญาณ หรอ
เปดเผยขอมลทสอสารกน หรอท�าใหความหมายของขอมลเปลยนแปลงไป13. ผบรโภคตองไดรบบรการทมคณภาพตามทบรษทโฆษณาไดแจงไว
มเชนนนบรษทตองเยยวยาความเสยหายอยางเปนธรรม14. หามบรษทเกบคาบรการในชวงทเกดเหตขดของเวนแตเหตนนเกดจาก
ผบรโภค15. หามบรษทเรยกเกบคาใชจายอนใดนอกจากทก�าหนดในสญญา และ
หามเรยกเกบเงนในลกษณะการวางเงนประกน16. หามบรษทเรยกเกบคาบรการลวงหนา เวนแตไดรบอนญาตจาก กสทช.17. หามก�าหนดระยะเวลาใชงานของเงนเตมลวงหนา (Prepaid) เวนแต
ไดรบอนญาตจาก กสทช.
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
151
18. เมอผบรโภคแจงวามการคดคาบรการผดพลาด บรษทตองพสจน ความถกตองและแจงขอมลกลบโดยเรว หากเกน 60 วนจะไมมสทธเรยกเกบเงนจากจ�านวนทถกโตแยง
19. หากมการคดคาบรการผดจรงบรษทตองคนเงนสวนตางใหผบรโภคภายใน 30 วน หากเกนก�าหนดตองเสยดอกเบยดวย
20. ผบรโภคมสทธแจงระงบการใชบรการชวคราวไดฟรโดยแจงบรษท ลวงหนา 3 วน และเมอครบก�าหนดแลวบรษทตองเปดบรการโดยไมคดคาใชจาย
21. หากผบรโภคระงบบรการเกนกวาระยะเวลาขนสงทบรษทก�าหนด บรษทมสทธยกเลกบรการโดยแจงเปนหนงสอใหทราบลวงหนาอยางนอย 30 วน
22. หามบรษทระงบบรการเมอผบรโภคคางช�าระคาบรการนอยกวา 2 รอบการเรยกเกบ
23. กรณถกระงบบรการผบรโภคมสทธขอเปดใชบรการใหมโดยไมเสยคาใชจาย24. ผบรโภคมสทธยกเลกสญญาเมอไหรกไดดวยการแจงเปนหนงสอไปยง
บรษทลวงหนาอยางนอย 5 วนท�าการ25. กรณบรษทท�าผดสญญาบรการ ผบรโภคมสทธบอกเลกสญญาทนท26. หามบรษทเรยกคาปรบจากการยกเลกสญญาของผบรโภค แมใน
กรณทมการขายอปกรณพวงบรการและท�าสญญาแบบก�าหนดระยะเวลาขนต�าไว แตผบรโภคตองคนหรอจายคาเครองอปกรณนนใหบรษทในราคาไมเกนราคาตลาด
27. เมอสญญาเลกกนบรษทตองคนเงนทคางช�าระหรอเงนคงเหลอจากการช�าระลวงหนาใหผบรโภค
28. ผบรโภคมสทธเปลยนเครอขายผใหบรการโทรศพทมอถอโดยยงคงใชเลขหมายเดม
29. เมอใชโทรศพทมอถอโทรไปยงเลขหมายเครอขายเดยวกน การเรยกสาย ส�าเรจตองมากกวา 90% และอตราสายหลดตองไมเกน 2%
30. เมอใชโทรศพทมอถอโทรไปยงเลขหมายตางเครอขายกน การเรยกสายส�าเรจตองมากกวา 85%
31. ผบรโภคสามารถแจงยกเลก SMS ทมการสงผานทางเครอขายผใหบรการ ไดท Call Center ของผใหบรการ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
152
นองพดดงชวนรการรองเรยนหากถกละเมดสทธสามารถรองเรยนกบทาง กสทช. ไดทางอเมล tcp.service@nbtc. go.th หรอ tcp.service@hotmail.com หรอโทร 1200 กด 1 (โทรฟร) และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดท http://tcp.nbtc.go.th
32. เมอโทรหา Call Center ตองรอสายไมเกน 60 วนาท33. หลงสมครใชบรการโทรศพทบานตองใชบรการไดภายใน 10 วนท�าการ34. หลงแจงซอมแซมโทรศพทบานและโทรศพทสาธารณะ ตองมการ
ด�าเนนการภายใน 24 ชวโมง35. ตองมการจดโทรศพทสาธารณะใหบรการอยางนอย 2 เลขหมาย
ตอหมบาน 6,000 แหงทวประเทศ36. ตองมการจดโทรศพทสาธารณะและโทรศพทพนฐานใหบรการ
ในสถานศกษา ศาสนสถาน สถานพยาบาล และหนวยงานทท�างานเพอสงคม 4,000 แหง
37. หากจดตงสถานวทยคมนาคม (เสาสญญาณฯ) บรษทตองท�าความเขาใจกบประชาชนในพนทกอน
38. บรษทตองตดตงปายเครองหมายการคา เบอรตดตอ รวมถงปายเตอน ในบรเวณทตงเสาสญญาณฯ
39. ผบรโภคสามารถรองเรยนปญหาการใชบรการไปยงผใหบรการและหนวยงานก�ากบดแลได
ทมา : มอถอในมอเดก ฉบบการตน
http://tcp.nbtc.go.th/website/home/ebook/556
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
153
ค�าศพทนาร1. Application (แอปพลเคชน) : โปรแกรมประยกตทไดรบการออกแบบใหท�างาน กบสมารตโฟนหรอแทบเลต ซงมโปรแกรมใหเลอกหลายๆ ประเภท เชน ประเภทสราง ความบนเทง การศกษา สขภาพ ถายภาพ ฯลฯ
2. App Store (แอปสโตร) : คอรานขายแอปพลเคชน สรางขนมาเพอใหเราสามารถ ซอหรอดาวนโหลดและตดตงแอปพลเคชนลงในโทรศพทมอถอของเราได มทงแบบฟร และจายเงนซอ โดยแตละระบบปฏบตการจะมรานคาแอปพลเคชนของตนเอง โดย iOS จะเรยกวา “App Store” สวน Android จะเรยกวา “Play Store” และ Windows เรยกวา “Windows Store”
3. Blog (บลอก) : เปนค�ารวมมาจากค�าวา เวบลอก (weblog) เปนรปแบบเวบไซตประเภท หนง จะเขยนขนในล�าดบทเรยงตามเวลาในการเขยน โดยแสดงขอมลทเขยนลาสด ไวแรกสด บลอกโดยปกตจะประกอบดวย ขอความ ภาพ ลงก ซงบางครงจะรวมสอตางๆ ไมวาจะเปนเพลง หรอวดโอในหลายรปแบบได จดทแตกตางของบลอกกบเวบไซตโดยปกต คอ บลอกจะเปดใหผเขามาอานขอมล สามารถแสดงความคดเหนตอทายขอความ ทเจาของบลอกเปนคนเขยน ท�าใหผ เขยนสามารถไดผลตอบกลบโดยทนท ค�าวา “บลอก” ยงใชเปนค�ากรยาไดหมายถง การเขยนบลอก และนอกจากนผทเขยนบลอก เปนอาชพกจะเรยกวา “บลอกเกอร”
4. Contact smart card (คอนแทค สมารตการด) : สมารตการดแบบสมผส เปนบตรทมการฝงชปใตหนาสมผสทเปนแผนโลหะสทองขนาดเลก มเสนผานศนยกลาง ประมาณครงนวทดานหนาของบตร ตอนใชงานตองสอดบตรเขาในเครองอานใหหนาสมผส ของบตรไดแตะกบหนาสมผสภายในเครองอานบตร สวนใหญจะเปนกบบตรเครดตหรอ บตรเอทเอม ปจจบนประเทศไทยไดใชสมารตการดชนดนท�าบตรประจ�าตวประชาชน หรอซมการดของโทรศพทมอถอ
ภำคผนวก
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
154
5. Contactless smart card (คอนแทคเลส สมารตการด) : สมารตการดแบบ ไรสมผส เปนบตรทมการฝงชปและขดลวดสายอากาศเอาไวภายในอาจมองดวย ตาเปลาไมเหน สามารถตดตอกบเครองอานบตรทรบสงสญญาณผานคลนวทยได ในระยะทก�าหนด ซงอาจเปนระยะทใกลชด (Proximity Card) หรอระยะทใกลเคยง (Vicinity Card) แลวแตมาตรฐานของบตร โดยไมจ�าเปนตองใหบตรสมผสกบเครองอาน ดงกลาว สวนใหญจะใชกบบตรเกบเงนทางดวน บตรโดยสารของรถไฟฟาบทเอส และรถไฟฟาใตดน และบตรช�าระเงนยอย เชน บตร Smart Purse เปนตน
6. CPU (ซพย) : คอหนวยประมวลผลกลาง เปนสมองกลของสมารตโฟน แทบเลต และแฟบเลต ซพยมหลายประเภท ทงแบบ Single Core, Dual Core, Quad Core ชงเปนจ�านวนแกนสมองเปรยบเสมอนมคนท�างานเพมตามจ�านวน Core ทเพมขนมา ยงจ�านวนของแกนสมองมมากเทาไหร ยงสงผลใหการประมวลของสมารตโฟน มประสทธภาพมากขนเทานน นอกจากน ความเรวของ CPU กยงเปนตวแปรส�าคญ ในการประมวลผล ยงมความเรวมากเทาไหร การประมวลผลของ CPU กยงตอบสนอง การท�างานไดเรวขนเทานน
7. Fair Usage Policy (แฟร ยเสจ โพลซ) : กฎเกณฑการใชงานอนเทอรเนตผาน เครอขายโทรศพทเคลอนท กฎเกณฑนก�าหนดขนโดยผใหบรการ เพอใหผใชบรการ มโอกาสเขาใชงานอนเทอรเนตผานเครอขายโทรศพทเคลอนทไดอยางยตธรรมและ เทาเทยมกน
8. GPS (จพเอส) : ยอมาจาก Global Positioning System คอระบบบอกต�าแหนง บนพนผวโลก โดยอาศยการค�านวณจากความถสญญาณนาฬกาทสงมาจากดาวเทยม ทโคจรอยรอบโลกซงมต�าแหนงทแนนอน ท�าใหระบบนสามารถบอกต�าแหนง ณ จดท สามารถรบสญญาณไดทวโลก โดยเครองรบสญญาณจพเอสรนใหมๆ จะสามารถ ค�านวณความเรวและทศทางน�ามาใชรวมกบโปรแกรมแผนท เพอใชในการน�าทางได
9. Hashtag (แฮชแทก) : คอค�าทขนตนดวยเครองหมาย “#” เพอใชในการจดกลม สงทเราโพสต เพอใหผใชงานสอสงคมออนไลนสามารถตดตามความสนใจเรองใด เรองหนง
10. Location Based Service (โลเคชน เบส เซอรวส) : เปนการบรการบอก ต�าแหนงทางภมศาสตร โดยใชอปกรณพกพา เชน โทรศพทมอถอ แทบเลต สมารตโฟน หรออปกรณอนๆ สญญาณเครอขายของผใหบรการตางๆ การใหบรการต�าแหนงทอยนน ตองอาศยอปกรณเฉพาะในการเชอมตอกบดาวเทยม เชน เครองรบสญญาณ GPS
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
155
11. Mobile Banking (โมบายแบงกกง) : เปนการพฒนารปแบบการใหบรการ ตางๆ ของ Online Banking โดยออกแบบมาใหใชงานไดงายๆ ผานอนเทอรเนต เบราวเซอรบนมอถอหรอแอปพลเคชนของแตละธนาคาร
12. NFC (เอนเอฟซ) : ยอมาจาก Near Field Communication เปนเทคโนโลย การสอสารไรสายผานคลนวทยทความถ 13.56 MHz ใชสงขอมลไดในระยะไมเกน 10 ซม. มความเรวในการรบสงขอมลไดสงสด 424 kbit/s สามารถจบคอปกรณได อยางรวดเรวและใชพลงงานต�า จากขอดดงกลาว NFC จงมการน�ามาใชในการรบสง ขอมลปรมาณเลกนอยภายในระยะเวลาสนๆ ดงนน อปกรณทสามารถใชงาน NFC ไดสะดวกจงเปนอปกรณพกพา เชน โทรศพทมอถอหรอแทบเลต ซงสามารถใชงาน ไดโดยการน�าไปแตะหรอสมผสกบเครองอาน NFC หรออปกรณทมความสามารถ NFC เหมอนกน ตวอยางการใชงาน NFC เชน การจายเงนผานโทรศพทมอถอ (Mobile Payment) การใชแทนบตรโดยสาร การใชแทนบตรเขาตวอาคาร การใชยนยนตวตน ในการเชอมตอ Bluetooth / Wi-Fi หรอการรบสงขอมลทมขนาดไมใหญมาก เชน รปถาย เปนตน
13. One Time Password : OTP (วน ไทม พาสเวรด : โอทพ) : คอรหสผานทใช ครงเดยวทสงทาง SMS ใหผทท�าธรกรรมออนไลนเพอการตรวจสอบและยนยนตวตน
14. Phishing (ฟชชง) : เปนรปแบบการหลอกลวงโดยใชอเมลหรอหนาเวบไซต ปลอมเพอใหไดมาซงขอมล เชน ชอผใช รหสผาน หรอ ขอมลสวนบคคลอนๆ เพอ น�าขอมลทไดไปใชในการเขาถงระบบโดยไมไดรบอนญาต หรอสรางความเสยหาย ดานอนๆ โดยเฉพาะดานการเงน โดยค�าวา Phishing เปนค�าพองเสยงจาก ค�าวา Fishing ซงหมายถง การตกปลา โดยเปรยบเหมอนการใชเหยอลอในการ ตกปลานนเอง โดยวธการมกจะหลอกหลวงดวยการปลอมอเมล หรอปลอมหนา เวบไซตทท�าใหหลงเชอ และกรอกขอมลในการลอกอนเขาระบบ ผไมหวงดกจะ ไดชอผใชและรหสผานไปทนท
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
156
15. RAM (แรม) : เปนหนวยความจ�าชวคราวในสมารตโฟน มหนาทพกขอมลส�าหรบ การค�านวณของเครองและเปนพนทในการรนแอปพลเคชนตางๆ สมารตโฟนทม RAM มาก เครองกจะท�างานไดรวดเรวและราบรน หากม RAM นอยกอาจท�าใหเครองเกดอาการ กระตกได RAM จะมการจองการใชงานใหกบแอปพลเคชนตางๆ ทเราเปดขนมา ซงหากเปดหลายๆ แอปพลเคชนพรอมกน จะท�าใหหนวยความจ�าเหลอนอยลงและ เครองจะชาหรอหยดท�างานได
16. ROM (รอม) : เปนหนวยความจ�าในสมารตโฟนท�าหนาทเสมอนฮารดดสกใน คอมพวเตอร เปนพนททใชเกบระบบปฏบตการ แอปพลเคชน และไฟลตางๆ เชน รปถาย วดโอ เพลง เปนตน
17. Secure Sockets Layer : SSL (ซเคยว ซอกเกต เลเยอร : เอสเอสแอล) : เปนเทคโนโลยทพฒนาขนมาใชจดการกบภยคกคามทางอนเทอรเนต ดวยความ สามารถในการเขารหสลบขอมล (Encrypt) กอนทจะสงผานเครอขายไปถงผรบ ปลายทาง เวบไซตทใชโพรโทคอล HTTPS จะเปนเวบไซตทเขารหสขอมลกอนสง หากมผไมหวงดดกรบขอมลกจะไมสามารถเขาใจขอมลนนได ซงการทจะใชงาน โพรโทคอล HTTPS ไดนน เครองใหบรการเวบไซตจะตองท�าการตดตงใบรบรอง ความปลอดภยทางอเลกทรอนกส (Certificate) เสยกอน ซงใบรบรองความปลอดภย ทางอเลกทรอนกสสามารถท�าขนเองหรอซอจากผใหบรการรบรองทนาเชอถอ (Trusted certificate authority) กได เพยงแตใบรบรองทท�าขนเองนน ปองกนเวบเบราวเซอร จะแจงเตอนความผดปกต เนองจากไมมผรบรองความนาเชอถอ ทงนใบรบรองจะ เปนตวบงบอกความถกตองของขอมลทเกยวของกบเวบไซตนน เชน การยนยนความ เปนเจาของเวบไซต ความสมบรณของการเขารหสลบขอมล ชวยเพมความมนใจ ใหกบผใชงานขณะทมการรบ-สงขอมล
18. Smart Card (สมารตการด) : เปนบตรพลาสตกชนดหนง มขนาดเทากบบตรเครดต หรอบตรเอทเอม แตตางกนตรงทมการฝงชปไวทบนบตรดวย ซงในตวชปนสามารถ บนทกขอมลทางอเลกทรอนกสได และมวธการรกษาความปลอดภยเปนอยางด
19. Smartphone (สมารตโฟน) : คอโทรศพทมอถอทมความสามารถในการเชอมตอ อนเทอรเนตและสามารถดาวนโหลดแอปพลเคชนตดตงเพมเตมทเครองได เสมอนกบ คอมพวเตอรขนาดเลกทเราสามารถพกพาไปไหนมาไหน เพอตดตอขอมลและสอสาร ตลอดจนท�างานไดสะดวกในทกททเราตองการ
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
157
20. Tablet (แทบเลต) : คออปกรณคอมพวเตอรทมหนาจอระบบสมผสขนาดใหญ ตงแต 7 นวขนไป พกพาไดสะดวก สามารถใชงานหนาจอผานการสมผส มแอปพลเคชน มากมายใหเลอกใช ขอดของแทบเลตคอมหนาจอทกวาง ท�าใหมพนทการใชงานเยอะ มน�าหนกเบา พกพาไดสะดวกกวาโนตบกหรอคอมพวเตอร สามารถจดบนทกหรอ ใชเปนอปกรณเพอการศกษาไดเปนอยางด
21. Phablet (แฟบเลต) : เปนค�าทเกดจากค�า 2 ค�าคอ ค�าวา Phone และ Tablet ท เปนการผสมผสานกนระหวางโทรศพทมอถอและแทบเลต โดยค�านยามทดจะใกลเคยง ทสดเวลานคอ “มอถอลกผสมกบแทบเลต” โดยโทรศพทมอถอประเภทนมจดเดนคอ มหนาจอขนาดใหญและใชเปนโทรศพทไดอกดวย
22. Voice over IP : VoIP (วอยซ โอเวอร ไอพ : วโอไอพ) : เปนการสอสารทางเสยง ผานโครงขายอนเทอรเนต หรอโครงขายอนๆ ทใชอนเทอรเนตโพรโทคอล สญญาณ เสยงจะมการตดแบงเปนแพกเกจวงผานไปบนโครงขายทใชส�าหรบการสอสารขอมลทวไป แทนการใชวงจรเฉพาะตามวธการสอสารในระบบโทรศพทแบบดงเดม เปรยบไดกบการ ใหรถยนตวงแทรกกนไดตามชองวางทมอยของถนน แทนการใหรถยนตคนเดยว จองถนนวงแบบผกขาด ขอดของวอยซ โอเวอร ไอพ กคอการสามารถใชโครงขาย ไดอยางมประสทธภาพ ท�าใหสามารถใหบรการไดในอตราคาบรการทถกลงมา
๑๐๑๐
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
158
หนาทของผใหบรการทเกยวของกบโทรศพทมอถอ
เพอประโยชนแกผใชบรการทเกยวของกบโทรศพทมอถอ ส�านกรบ เรองรองเรยนและคมครองผบรโภคในกจการโทรคมนาคม (รท.) ส�านกงาน คณะกรรมการกจการกระจายเสยง กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต ไดระบสทธในการรองเรยน กรณ “การรองเรยนตอผใหบรการโดยตรง” 5 ประการ ดงน
1. กรณทผบรโภคไดรบความเสยหายยนเรองรองเรยนตอผใหบรการ ผใหบรการ ตองออกหนงสอแจงการรบเรองรองเรยน พรอมแจงสทธใหผรองเรยนทราบ ภายใน 7 วน2. ถาผใหบรการตรวจเรองรองเรยน ปรากฏวาเรองรองเรยนไมมมล ผใหบรการตอง ท�าหนงสอแจงใหกบผรองเรยนทราบภายใน 14 วน พรอมแสดงเหตผลทไมรบ พจารณาเรองรองเรยน และแจงสทธในการรองเรยนตอ กสทช. และหนวยงานอน โดยระบสถานทตดตอและเลขหมายโทรศพทของหนวยงานนนๆ ใหทราบ โดยชดเจน3. แตหากผรองเรยนยงคงเหนวาเรองรองเรยนมมล เปนสาระ หรอสมเหตสมผล ผรองเรยนสามารถสงเรองให กสทช. พจารณา และ รท. จะเปนผแจงผล การพจารณาใหผรองเรยนและผใหบรการทราบภายใน 14 วน และถาผลปรากฏ วาเรองรองเรยนมมล ใหผใหบรการด�าเนนการแกไขตอไป4. ผใหบรการตองแกไขขอรองเรยนใหแลวเสรจภายใน 30 วน ยกเวนแตมเหตสดวสย ไมอาจด�าเนนการใหแลวเสรจ จะตองแจงความคบหนาและก�าหนดเวลาทคาดจะ ด�าเนนการใหแลวเสรจทก 10 วน5. กรณผลการเจรจาระหวางผใหบรการและผรองเรยนไมไดขอยต ไมวาทงหมดหรอ บางสวน ผใหบรการตองเสนอรายงานกระบวนการแกไขปญหาเรองรองเรยน บนทกการเจรจา รายละเอยด พยาน หลกฐานทงหมดให รท. ทราบภายใน 3 วน นบจากวนทการเจรจาตกลงเสรจสน เพอน�าเขาสกระบวนการพจารณาเรอง รองเรยนและระงบขอพพาทโดย กสทช. ตอไป
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
159
หนวยงาน
ศนยรบเรองรองเรยน ปญหาออนไลน กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม โดยส�านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) หรอ ETDA (เอตดา)
ศนยประสานการรกษาความมนคงปลอดภยระบบคอมพวเตอรประเทศไทย (ไทยเซรต) ภายใต ETDA กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม
ส�านกงาน คณะกรรมการคมครองผบรโภค
www.1212occ. com
www.thaicert.or.th
www.ocpb.go.th
โทรศพท 1212
อเมล 1212@mict.go.th
โทรสาร 0-2127-5789
แอปพลเคชน 1212 OCC
เวบไซต www.1212occ.com
โทรศพท 0-2123-1212
อเมลแจงเหตภยคกคาม report@thaicert.or.th
สายดวน1166อเมลconsumer@ocpb.go.thเวบไซต http://complain.ocpb.go.th/
กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม มอบหมายใหส�านกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) ด�าเนนการ ศนยรบเรองรองเรยนปญหาออนไลน 1212 Online Complaint Center หรอ 1212 OCC เพอเปนศนยกลางการรบเรองรองเรยน ปญหาทเกดจากการซอขายทางออนไลน การกระท�าความผดตามพระราชบญญตวาดวย การกระท�าความผดเกยวกบคอมพวเตอร รวมถงการกระท�าความผดทางเทคโนโลย สารสนเทศ ภยคกคามทางไซเบอรตลอดจน ปญหาทางออนไลนอนๆ ทเกยวของ
รบแจงเหตภยคกคาม รวมทงประสานงานระหวางหนวยงานทงในและตางประเทศ ทงภาครฐ เอกชน มหาวทยาลย ผใหบรการอนเทอรเนต หรอผเกยวของในการตอบสนองและจดการกบเหตการณความมนคงปลอดภยสารสนเทศ
มบทบาทหนาทในการบงคบใชกฎหมายใหเกดประโยชนสงสดตอผบรโภค โดยคมครองผบรโภคในดานโฆษณา ดานฉลาก และดานสญญา
เวบไซต ตดตอ ภารกจ
ทองโลกออนไลน พบปญหาเมอใดตดตอไดทน
ฉลาดรเนต 3 ตอน Trust on Mobile Internet
160
หนวยงาน เวบไซต ตดตอ ภารกจ
ส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา
กองบงคบการ ปราบปรามการ กระท�าความผด เกยวกบอาชญากรรม ทางเทคโนโลย หรอ บก.ปอท.
ศนยคมครอง ผใชบรการทาง การเงน ธนาคาร แหงประเทศไทย
www.fda.moph.go.th
www.tcsd.in.th/
www.1213.or.th
สายดวน 1556
โทรศพท 0-2590-1556
อเมล 1556@fda.moph.go.th
โทรศพท 0-2142-2555-60
เวบไซต http://www.tcsd.in.th/แจงเหตเบาะแส
สายดวน1213
อเมลfcc@bot.or.th
มบทบาทหนาทในการบงคบใชกฎหมายวาดวย ผลตภณฑสขภาพ ซ งมขอบเขตการรบ เรองรองเรยนและด�าเนนการใหค�าปรกษาตลอดจนแกไขปญหาในเรองดงตอไปน • มความบกพรองของผลตภณฑสขภาพทเหนไดชดเจน เชน ไมมคณภาพตามมาตรฐานทกฎหมายก�าหนด • มการโฆษณาโออวด หลอกลวงหรอท�าใหเขาใจผดในสาระส�าคญของผลตภณฑสขภาพนน • เปนผลตภณฑสขภาพทไมไดรบอนญาต ปลอม ไมไดมาตรฐานเรองคณภาพ หรออาจไมปลอดภยตอผบรโภคในทกกรณ
มขอบเขตการรบเรองรองเรยนและด�าเนนการ ใหค�าปรกษา ตลอดจนแกไขปญหาในดานการกระท�าความผดเกยวกบอาชญากรรมทางเทคโนโลย ความผดตามพระราชบญญต วาดวยการกระท�าความผดเกยวกบคอมพวเตอร รวมไปถงการหลอกลวง หรอฉอโกงทางอนเทอร เนตหรอสอสงคมออนไลนและ เรองอนๆ ทเกยวของ
เปนศนยกลางในการด�าเนนงานดานการคมครองผใชบรการทางการเงน เพอลดความเสยงและความเสยหายทอาจจะเกดขนจากการใชบรการ รวมทงใหรเทาทนการหลอกลวง ทางการเงนจากกล มมจฉาชพ เพอไมให ตกเปนเหยอภยทางการเงนในรปแบบตางๆ
จดพมพและเผยแพรโดยสำนกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน) (สพธอ.)กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคมอาคารเดอะไนน ทาวเวอร แกรนด พระรามเกา (อาคารบ) ชน 21เลขท 33/4 ถนนพระรามเกา แขวงหวยขวาง เขตหวยขวาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 0-2123-1234เวบไซต สพธอ. : www.etda.or.thเวบไซต กระทรวงดจทลเพอเศรษฐกจและสงคม : www.mdes.go.th
เราปนหนงสอเลมนเพอคณ : เถาแกยคไอท
นกชอปออนไลน ครอบครวไซเบอร
ฉลาด
รเนต 3 ต
อน Trust on M
obile Internet
ตอน Trust onMobile Internet
ตอน Trust onMobile Internet
9 789749 765760
ISBN 978-974-9765-76-0
top related