triz sunum

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 3 / 65

YARATICILIK

Ana rekabet faktörleri– Teknolojik Gelişmeler– Kısalan ürün ömürleri– Müşteri beklentilerindeki

hızlı değişim

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 4 / 65

•Anlık Cevap İhtiyacı•Sabırsız Bir Dünya•Değişime Karşı Direnç

•Değişimin Tehlike Yaratması

•Zayıf Tanımlanmış Problem ve Hedefler

•‘Burada icat olmaz’ Sendromu

•Alışkanlıklar•Geçmiş Tecrübeler•Riski Göze Alamamak•Geçmiş Tecrübelerden Ders Alınmaması

YARATICILIĞIN ÖNÜNDEKİ ENGELLER

YARATICILIK

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 5 / 65

Teoriya Resheniya Izobretatelskikh Zadatch

ТеорияРешенияИзобретательскихЗадач

YARATICIPROBLEM ÇÖZME TEKNİĞİ

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 6 / 65

Theory ofInventiveProblems Solving

YARATICIPROBLEM ÇÖZME TEKNİĞİ

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 7 / 65

1946

Genrich Altshuller

200.000 patent

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 8 / 65

• Sistematiktir,• Adım adım gelişir,• Geniş çözüm önerileri

içerisinde rehberlik eder,• Tekrarlanabilir ve güvenilirdir,• Yaratıcı bilgi birikiminin

tamamına erişilebilir.

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 9 / 65

PROBLEM ÇÖZME TEKNİKLERİ

Problem ?Problem ?

Problem ?

Çözüm !Çözüm !

Çözüm !

Kaos: “Bir deneyelim!” “Hepsini deneyelim!” “Direk çözüme

ilerleyelim!”

Beyin fırtınası vb. Morfolojik analiz vb. TRIZ

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 10 / 65

PROBLEM ÇEŞİTLERİ

• Çözümü bilinen problemler

• Çözümü bilinmeyen problemler

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 11 / 65

PROBLEM ÇEŞİTLERİ

Çözümü bilinen problemler

• Kitaplar, teknik dergiler ya da konunun uzmanlarına danışılarak çözülebilir.

Problem Çözümü bilinen benzer problem

Benzer bilinen çözüm

Çözüm

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 12 / 65

• Yaratıcı problem olarak da bilinir.• “Çözümün başka bir probleme yol açtığı

problem.” - Altshuller

• Örnek:Metal Levha: Dayanıklılık ↑

Ağırlık ↑

PROBLEM ÇEŞİTLERİ

Çözümü bilinmeyen problemler

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 13 / 65

TRIZTRIZ TEORİSİ• Yaratıcılık

Seviyesi• Teknik

Sistemlerin Gelişim Aşamaları

• Mükemmellik

TRIZ ARAÇLARI• 40 Temel

Prensip• Çelişki ve

Çelişki Matrisi

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 14 / 65

YARATICILIK SEVİYESİ

• Gerçekten yaratıcı patentlerde, patent sahibi çelişkileri ortadan kaldıran bir çözüm önerisi geliştirmiştir.

• Patent sahiplerinin karşılaştığı problemlerin

% 90’ı, çeşitli teknik alanlarda, yalnızca 40 temel yaratıcı prensipten biri kullanılarak çözülmüştür.

Altshuller’in Bulguları

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 15 / 65

İncelenen 200.000’un üzerindeki patentte, yalnızca 40.000’i problemlere radikal ve yaratıcı bir çözüm getirmiştir; diğerleri sadece ürün veya sistem parametrelerinde yapılan küçük iyileştirmelerden ibarettir.

YARATICILIK SEVİYESİAltshuller’in Bulguları

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 16 / 65

Altshuller’in Problem Sınıflandırması

Seviye Yaratıcılık SeviyesiÇözümlerin

YüzdesiBilgi Kaynağı

İncelenmesi Gereken Yaklaşık Çözüm Sayısı

1 Bilinen çözüm 32% Kişisel bilgi birikimi 10

2 Küçük iyileştirmeler 45% Şirketin bilgi birikimi 100

3 Büyük iyileştirmeler 18% Sektör içerisindeki bilgi birikimi 1000

4 Yeni bir konsept 4%Sektör dışındaki bilgi birikimi

100,000

5 Buluş (icat) 1% Bilinen her şey 1,000,000

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 17 / 65

Teknik Sistemlerin Gelişim Aşamaları

• Doğuş

• Büyüme

Yeni bir ürün

Büyüme

Doğuş

Olgunluk

Düşüş

Ürün FonksiyonuSatışlar

Zaman Zaman

• Olgunluk

• Düşüş

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 18 / 65

MÜKEMMELLİK SEVİYESİ Mükemmellik Seviyesi =

Fi = Faydalı Etkiler Hi = Zararlı Etkiler

Bu eğilimin limiti alındığında, Ideal Final Result (IFR) teoremi elde edilir

Teoremin sonsuza ulaştığı yerde, ortada olmayan bir makinenin, tüm fonksiyonlarını yerine getirmesi durumuna ulaşılmaktadır.

Örnek: Araba ve çevre kirliliği.

HF

i

i

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 19 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 20 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 21 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 22 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 23 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 24 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 25 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 26 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 27 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 28 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 29 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 30 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 31 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 32 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 33 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 34 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 35 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 36 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 37 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 38 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 39 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 40 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 41 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 42 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 43 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 44 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 45 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 46 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 47 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 48 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 49 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 50 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 51 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 52 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 53 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 54 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 55 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 56 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 57 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 58 / 65

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 59 / 65

1. Hareketli nesnenin ağırlığı 14. Dayanıklılık, güç 27. Güvenilirlik

2. Sabit nesnenin ağırlığı 15. Hareketli nesnenin dayanıklılığı 28. Ölçülerin doğruluğu

3. Hareketli nesnenin uzunluğu 16. Sabit nesnenin dayanıklılığı 29. Üretimin doğruluğu

4. Sabit nesnenin uzunluğu 17. Sıcaklık30. Nesneye etki eden zararlı faktörler

5. Hareketli nesnenin alanı 18. Parlaklık 31. Zararlı yan etkiler

6. Sabit nesnenin alanı19. Hareketli nesnenin harcadığı enerji

32. Üretilebilirlik

7. Hareketli nesnenin hacmi 20. Sabit nesnenin harcadığı enerji 33. Kullanım kolaylığı

8. Sabit nesnenin hacmi 21. Güç 34. Tamir edilebilirlik

9. Hız 22. Enerji kaybı 35. Uyumluluk

10. Kuvvet 23. Madde kaybı 36. Sistemin karmaşıklığı

11. Gerilim ve basınç 24. Bilgi kaybı 37. Karmaşık kontrol

12. Şekil 25. Zaman kaybı 38. Otomasyon seviyesi

13. Nesnenin dengesi 26. Madde miktarı 39. Verimlilik

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 60 / 65

• Aşağıdaki durumlardan herbiri bir fiziksel çelişkiyi gösterir:– Bir sistem özelliği iki zıt durumda bulunmak

zorunda ise,– Bir özellik, bileşen, eleman vb. hem olmalı

hem de olmamalı ise

ÇELİŞKİ ve ÇELİŞKİ MATRİSİ

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 61 / 65

• Fiziksel çelişkileri çözmek için aşağıdaki ayırma prensipleri kullanılabilir:– Zamanda ayırma – Mekanda ayırma – Parçalar ve bütün arasında ayırma – Duruma göre ayırma

ÇELİŞKİ ve ÇELİŞKİ MATRİSİ

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 62 / 65

ÇELİŞKİ ve ÇELİŞKİ MATRİSİ

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 63 / 65

Sorun: Bir sunum çubuğu aşağıdaki birbirleriyle çelişen özelliklere sahip olmak zorundadır:

• Uzun olmalı

• Küçük olmalı

Çelişki Matrisi ile çözülmüş bir örnek

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 64 / 65

Hareketli nesnenin

ağırlığı

Sabit nesnenin

ağırlığı

Hareketli nesnenin uzunluğu

Sabit nesnenin uzunluğu

Hareketli nesnenin

alanı

Sabit nesnenin

alanı

Hareketli nesnenin

hacmi

Sabit nesnenin

hacmi

1 2 3 4 5 6 7 8

1Hareketli nesnenin ağırlığı

+  15, 8, 29,34

 29, 17, 38, 34

 29, 2, 40, 28

2Sabit

nesnenin ağırlığı

  +  10, 1, 29, 35

 35, 30, 13, 2

 5, 35, 14, 2

3Hareketli nesnenin uzunluğu

8, 15, 29, 34

  +  15, 17,

4 

4, 7, 17, 35

4Sabit

nesnenin uzunluğu

 35, 28, 40, 29

  +  17, 7, 10, 40

 35, 8, 2,14

5Hareketli nesnenin

alanı

2, 17, 29, 4

 14, 15, 18, 4

  +  7, 14, 17, 4

6Sabit

nesnenin alanı

 30, 2, 14, 18

 26, 7, 9, 39

  +    

Geliştirilen Özellik

Kötüleşen Özellik

U.Mahir YILDIRIM / Nejdet YILMAZ / Deniz AKSOY 65 / 65

•KaynaklarAltshuller G. S., The innovation algorithm : TRIZ, systematic

innovation and technical creativity

http://en.wikipedia.org/wiki/Morphological_analysis

http://www.machinedesign.com

http://www.insankaynaklari.com

http://www.kalder.org

http://www.spac.com.tr/soft/triz.htm

www.triz-journal.com