analys… · web viewka201 project “training on learning disabilities for parents and teachers....

KA201 PROJECT “TRAINING ON LEARNING DISABILITIES FOR PARENTS AND TEACHERS. NEW STRATEGIES AND METHODOLOGIES AND ICT CONTRIBUTIONS”,

THE FIRST MEETING IN SPAIN IN 17/20 OCTOBER 2015

11. "Öğrenme güçlükleri" nedir? Temel kavramlar (lütfen bazı teorilerin olduğunu, bazılarının bilişsel süreçlerde ve diğer nörofizik süreçlerde ana noktayı bulunduğunu göz önünde bulundurun), bu nedenle, ülkenizde hangi teorilerin en çok hangi teorilerin üzerinde düşündüğü hakkında yazmanız gerekir.

Günümüz bilgi çağı olarak tanımlanmaktadır. Bu çağda bilgi edinmek okuma ve yazma, hesaplama yoluyla mümkündür. Öğrenciler, okul hayatları boyunca bu becerileri kazanmak zorundadırlar. Ne yazık ki, ilkokulda bu becerilerin yeterli bir seviyesini geliştiremeyenler, ileri eğitim ve diğer alanlarında başarısız olabilirler (Akyol, 2006). Öğrenme engelleri veya öğrenme bozuklukları, çok çeşitli öğrenme problemlernini çatı terimidir. Öğrenme Özürlüler Ulusal Ortak Komitesi (1997) 'öğrenme güçlüğünü', dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme veya matematiksel yeteneklerin edinilmesi ve kullanılmasında önemli güçlüklerle kendini gösteren heterojen bir grup gruptur şeklinde tanımlar. Bu bozukluklar, merkezi sinir sistemi işlev bozukluğu nedeniyle olduğu düşünülür ve birey için özeldir ve ömür boyunca sürebilir.

Öğrenme özürlülüğü zeka ya da motivasyon ile ilgili bir problem değildir. Öğrenme engelli çocuklar tembel veya aptal değildir. Aslında, çoğu herkesten daha akıllıdır. Beyinleri basitçe farklı şekilde kablolanmıştır. Bu fark, bilgiyi alma ve işleme biçimlerini etkiler.

Basitçe söylemek gerekirse, öğrenme engelli çocuklar ve yetişkinler çevresini farklı görür, duyar ve anlarlar. Bu durum, yeni bilgi ve becerileri öğrenirken ve bunları kullanırken sorunlara yol açabilir. Öğrenme güçlüğünün en yaygın türleri, okuma, yazma, matematik, akıl yürütme, dinleme ve konuşma ile ilgili problemleri içerir.. Beyin yaralanması, minimal beyin fonksiyon bozukluğu ve gelişimsel afazi gibi, öncelikle görme, işitme veya motor engellilik, zihinsel gerilik, duygusal rahatsızlık veya çevresel, kültürel veya ekonomik dezavantajın sonucu olan öğrenme problemlerine dahil değildir.

"Okumada ; çocukların harfler ve sesler arasındaki ilişkiyi anlamada güçlük çekmesine neden olan duruma disleksi denir.Diğer bir öğrenme bozukluğu türü ise yazı yazmayı ve yazım hataları, sözcük seçimi, harf oluşumu, dilbilgisi ve dilbilgisi ile ilgili sorunlara yol açan diagrafyadır. Matematik öğrenmede güçlük olan Dyscalculia başka bir öğrenme yetersizliğidir, bu durumu olan bir çocuğun temel matematik denklemlerini yerine getirmekte ve matematiksel kavramları anlamada zorluk çekmesi mümkündür Dispraxia aynı zamanda motor becerilerini engelleyen yaygın bir öğrenme

Training on learning disabilities for parents and teachers. New strategies and methodologies and ICT contribution.

2015-1-ES01-KA201-015806 1

yetersizliğidir. Türkiye'de okuyan öğrencilerin% 15-20'’si okuma-yazma-hesaplama becerileri konusunda sorunlar yaşanmaktadır (Yılmaz, 2008).

Özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG) bireysel olarak uygulanan standart testlerde, kişinin kronolojik yaşı, ölçülen zekâ düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda; okuma, matematik ve yazılı anlatımın, beklenenin önemli ölçüde altında olmasıdır. ÖÖG görsel, işitsel, motor duyusal alandaki özürlerden, zihinsel gelişim geriliğinden, yaygın gelişimsel bozukluklardan, fırsat eksikliği, yetersiz öğrenim gibi okula ilişkin zorluklardan, kültürel etkenlerden, duygusal bozukluk ve iletişim bozukluğundan, çevresel etmenlerden ayırt edilmelidir. Özgül Öğrenme Güçlüğü terimi, “disleksi” (okuma alanında güçlük), “disgrafi” ( yazı alanında güçlük) ve “diskakuli” (matematik alanında güçük) terimlerinin hepsini kapsamaktadır.Özel öğrenme güçlüğü:

Doğuştandır. Görme işitme sorununa bağlı değildir. Zeka sorununa bağlı değildir. Eğitimdeki aksamalar, sık okul değişikliği gibi nedenlere bağlı değildir. Beyindeki bazı farklılıklar nedeniyle öğrenme süreçlerinden bir ya da birkaçında aksama olur. Her çocuğun iyi olduğu ya da zorlandığı alanlar farklıdır. Her çocuk kendine özgüdür.

Türkiye'de ÖÖG'de ana yaklaşım ile ilgili araştırmalara baktığımızda; Eğitim politikaları

değiştikçe ve araştırma bulguları biriktikçe öğrenme güçlüğünün tanılama kriterleri değişmektedir. Zeka testleri ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Öğrenme Güçlüğü Testleri, çeşitli başarı odaklı inceleme ve değerlendirme tekniklerinden oluşur. Ana yaklaşım, bir öğrencinin temel zekasını (IQ) oluşturmak ve öğrencinin zekasıyla ilgili nerede performans gösterdiğini görmek için bir dizi "başarı testi" gerçekleştirmektir. Bir öğrenme yetersizliğinin belirleme testinin alt testlerindeki puanlardaki önemli değişkenlik (genellikle dağılım olarak adlandırılır) tarafından teşhis edilebileceği sıklıkla varsayılmaktadır. Bir öğrencinin performansı (başarı testi) belirrmesi yaklaşık iki ya da daha fazla yılına düşerse IQ testi), o öğrencinin kamu tarafından finanse edilen yardım programları için bir "öğrenme güçlüğüne" sahip olması. Ancak son zamanlarda bazı araştırmacıların nöropsikoloji testleri üzerinde ısrarcı olması değerlendirmede olmalıdır. Sınırlı test, yalnızca IQ testinden ve başarı düzeylerinin değerlendirilmesinden oluşur; çocuğun ya da yetişkinlerin beyninin, en iyi standartlara ve en ilgili / hedefli müdahaleleri sağlayacak şekilde çalışıp çalışmadığına dair yeterli bilgi sağlamaz. Nöropsikoloji, beyin fonksiyonu ve davranış arasındaki ilişkiyi araştırır. Bir nöropsikolojik değerlendirme belirli nörogelişimsel bozuklukların tanı ve tedavisinde kilit bir unsurdur. Uygun bir değerlendirmeyle birlikte, işbirlikçi bir ekip, öğrenme güçlüğü belirtileri gösteren çocuklar için bireyselleştirilmiş bir eğitim planı oluşturabilir.

2. Laws in each country that are related to learning disabilities (the general in the country and local or regional laws)


2015-1-ES01-KA201-015806 2

Türkiye'de örgün eğitim, okul öncesi eğitim, ilkokul, orta öğretim okulu eğitim kolejleri ve yüksek öğrenimi içermektedir. Özel eğitim, Türk eğitim sisteminin önemli bir parçasıdır. Milli Eğitim Bakanlığı, hem Türkiye'de normal eğitim hem de özel eğitim organizasyonundan sorumludur. Özel eğitime ihtiyaç duyan bireyler 573 Özel Eğitim Kanunu ile korunmaktadır. Bu Yasa Özel Eğitim hizmetlerini düzenler. Özel Eğitim Kanunu'na göre, Türkiye'de hizmet, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından ülke çapında planlanmakta ve uygulanmaktadır. 1990'lardan bu yana, Türk anayasası, hakları korumak ve Türkiye'de özürlü bireylerin eğitim imkânlarını genişletmek için değiştirildi. Örneğin, Milli Eğitim Bakanlığı (1997), okullarda yaygınlaştırmayı destekleyen Özel Eğitim Yasasını yürürlüğe koymuştur. Buna ek olarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi (2005),Bireylerin sosyal yaşama eşit ve tam katılımının önemini vurgulayan Engelli Bireyler Yasası ve Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (5378 sayılı Kanun) kabul etti.

Özel Eğitim Hizmetleri, çeşitli eğitim kurumlarında eğitim görmüş ve eğitilmiş öğretmenler tarafından sağlanmaktadır.. ÖÖG tanısı yapıldıktan sonraki adım, kaynaştırma yoluyla bir okula dahil olma şeklindedir., çocuğun alacağı öğretim, hizmetler ve eğitim ayrıntılarını belirten bireyselleştirilmiş bir eğitim planı (bep) hazırlanır ve uygulanır. Bununla birlikte, Türkiye'de ÖÖG'nin tanımlanması, yerleştirme ve eğitimleri ile ilgili endişeleri artırmaktadır (Sakız & Woods, 2015). ÖÖG’li çocukların düşük okul performansı, sınıf tekrarlama, okuldan ayrılma ve dolayısıyla olumsuz psikososyal sonuçlar doğurma riski altında olduklarını göstermektedir. Türkiye'de, bir kez çocukların ÖÖG'ye sahip olduklarından şüpheleniliyorlarsa, teşhis için nitelikli bir kuruma yönlendirilir. İki tür kurum, DSM-IV TR (Amerikan Psikiyatri Birliği, 2000) ve ICD-10 (Dünya Sağlık Örgütü, 1992) kullanarak ÖÖGyi teşhis etmektedir. Bunlar kamu ve üniversite hastaneleri ile Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM) 'dir. Hastaneler, durumun varlığını veya yokluğunu not eden ancak ÖÖGnin alt tipini (yani, okuma zorluğu (disleksi), yazı zorluğu (disrafi) ve / veya matematikte zorluk (hesaplamayı bozma)) belirtmeyen bir rapor sunar. Öte yandan, Milli Eğitim Bakanlığı'nın denetimi altındaki RAMlar, IQ değerlendirmesi ve okuma, yazma ve matematik alanındaki çocukların akademik performanslarının ölçülmesi ve (Sakız & Woods 2015) ÖÖG’nin eğitim tanımlamasını gerçekleştirmektedir. Türkiye'de ÖÖG'nin tanımlanmasıyla ortaya çıkan sorunlar ÖÖGl’i çocukların yaşadığı zorlukları arttırmaktadır. Genel olarak, ÖÖG tanısı konulduğunda, bir sonraki adım, kaynaştırma bir okula dahil olma uygunluğunu belirlemektir.

3.Günlük Yaşamda Özgül Öğrenme Güçlüğü

Genel Nüfusun % 5 -% 7 arasında tahmin edilmektedir. 30 öğrenci ile bir sınıfta, 2-6 öğrencinin okuma yazma bilmemesi beklenmelidir.

Öğrenme Güçlüğü yaşam boyu süren bir durumdur. Engelliliğin kişinin sosyal, duygusal, eğitimsel ve mesleki işlevleri üzerindeki etkisi, yaşam koşullarına, kişilerarası ilişkilere ve bireysel güçlü ve zayıf yönlere bağlı olarak önemli olabilir. Toplum üzerindeki etki de önemli olabilir. Öğrenme


2015-1-ES01-KA201-015806 3

güçlüğü çeken çocuklar okulda daha kötü performans gösteriyorlar ve lise diplomasına sahip olma olasılığı daha düşüktür.ÖÖG'ye sahip öğrenciler resmi resmi veya özel okullara entegre edilmiştir.

2008 yılında, Milli Eğitim Bakanlığı (2008) tarafından denetlenen Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, öğrenme güçlüğü çeken öğrencileri (ÖÖG) destekleyen ilk programı yayınladı. Bu program, hükümet tarafından finanse edilen ve ÖÖGli öğrencilere ücretsiz destek eğitimi veren özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde öğretilmektedir. LD ile olan öğrencilerin başarı düzeylerini yükseltmek ve genel eğitimde yer almalarını kolaylaştırmak amacıyla okuma, yazma ve matematik gibi çeşitli akademik alanlar için geçerlidir. Bununla birlikte, bu program sırasında veya sonrasında başarı derecelerini değerlendirmek için standart bir değerlendirme aracı bulunmamaktadır.

Bu programa rağmen, LD'li öğrenciler, iyi eğitimli öğretmen eksikliği, etkili öğretim yöntemleri, iyi tasarlanmış müfredat ve yetersiz eğitim materyalleri nedeniyle hala okullarda zorluk çekmektedirler.(Babur, Haznedar, Ercetin, Özerman, ve Erdal-Çekerek, 2011 Sakız ve diğerleri, 2015). Buna ek olarak, öğretmenlerin algıları ve tutumlar ıÖÖGli çocukların akademik performanslarının düşük olmasından olumsuz etkilenebilir ve bu da akademik potansiyellerine ulaşma fırsatlarını azaltır.

.3.1. Değerlendirme Süreci.

20. Yüzyılın son çeyreğinde insan haklarının ön plana çıkması hak, adalet, eğitim

hakkı gibi kavramların giderek daha çok dile getirilmesi eğitimde sosyal modelin

benimsenmesi sonucunu doğurmuştur(Gökmen,2012).Sosyal modelin benimsenmesi ile

birlikte İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 26. maddesinde “Herkesin eğitim hakkı vardır”

ifadesinin önemi fark edilmiş; dünyada ve Türkiye’de tüm bireylerin kendi kişiliği geliştirme

yönünde eğitim almaları gerektiği çeşitli yasal düzenlemelerle koruma altına alınmıştır. Genel

eğitim ile paralel gelişme gösteren özel eğitimde de bireysel farklılıklar;bu anlayışla önem

kazanmıştır. Özel eğitimde temel amaç kendi kendilerine yeterli duruma gelmeleri ve

toplumla bütünleşmeleridir. (Eripek, 2005).

ABD’de 1975 yılında çıkarılan Tüm Engelli Çocukların EğitimiYasası(Individuals

with Disabilities Education Act, IDEA,) (P.L. 94–142) ile Amerikan toplumu ve eğitim

sistemi tüm özel gereksinimli çocuklara ve gençlere uygun

Çok sayıda düzenlemeye gidilmesini sağlamıştır. Bu eğitim yasasıyla birlikte engelli

öğrencilerin engelli olmayan öğrencilerle birlikte eğitim olması, her çocuk için parasız uygun

eğitim, en az kısıtlayıcı ortam ve aile katılımı ilkeleri hayata geçmiştir.Bu ilkeler

genişletilerek günümüze kadar gelmiş olup Individuals with disabilities Education


2015-1-ES01-KA201-015806 4

Improvement Actof 2004/Engelli bireylerin eğitim hizmetlerini geliştirme hareketi son şeklini

almıştır (IDEA 2004).

Engelli Kişilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, özürlülük bağlamında en son

gerçekleştirilen uluslararası yasal düzenlemedir. Bağlayıcılığı olan bu Sözleşme, 2008 yılında

yürürlüğe konmuştur. Türkiye’de bu sözleşmenin altına üye ülke olarak imza koymuştur.

Sözleşmeyi kabul eden ülkelerin özürlü bireylerin haklarının arttırılmasına yönelik daha aktif

rol oynamaları yükümlüğü bulunmaktadır (AB Dış İlişkiler, 2011).

Eğitim, özürlü bireyler de dâhil olmak üzere bütün vatandaşlar için sosyal

bütünleşmenin ve bağımsızlığın sağlanmasında temel bir etmendir. AB Özürlüler Stratejisi

bağlamında; ülkelerden beklenen özürlü kişilerin genel eğitim sistemiyle birlikte eğitimlerine

yardımcı olacak temel desteği sağlayacak olan bireysel destek tedbirlerini de güvence altına

almasını beklemektedir. Toplumumuzun ayrılmaz bir parçası olan engellilerin de eğitim

alarak yaşama aktif olarak katılımlarının sağlanması ve desteklenmesi sosyal-hukuk devlet

anlayışının bir gereğidir.

Bu amaca yönelik olarak, ülkelerden ayrıca özürlü kişilerin eğitim seviyeleri ve fırsatları

hakkında bilgi dağarcığını artırmak; Kalkınan Gençlik Girişimi’nin çerçevesiyle kapsamlı ve

kaliteli eğitim ve öğretim amacına yönelik politik gelişmeleri desteklemek; Yaşam Boyu

Öğrenim Programı’na ve Gençlik Eylemde Programı’na engelli kişilerin katılımlarının

artırılması ile engelli hareketini artırmak yönünde çalışmalar yapması talep edilmektedir (AB

Dış İlişkiler, 2011).

Türkiye’de Bakanlar Kurulu Kararı ile aynı yetki yasasına dayandırılarak 06 Haziran

1997 tarih ve 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlüğe

konmuştur(Akçamete, Büyükkarakaya, Bayraklı, Yıldırım,2012).

Söz konusu Kararnamenin “Özel Eğitimin Temel İlkeleri” başlığı altında sunulacak

eğitimin esasları aşağıdaki şekilde belirtmiştir (MEB-Mevzuat, 2014).Türk Milli Eğitimini düzenleyen genel esaslar doğrultusunda özel eğitimle ilgili temel

ilkeler şunlardır.a) Özel eğitim gerektiren tüm bireyler, ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda

ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır.b) Özel eğitime erken başlamak esastır. c) Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden

mümkün olduğu kadar ayırmadan planlanır ve yürütülür.


2015-1-ES01-KA201-015806 5

d) Özel eğitim gerektiren bireylerin, eğitsel performansları dikkate alınarak, amaç, muhteva ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılarak diğer bireylerle birlikte eğitilmelerine öncelik verilir.

e) Özel eğitim gerektiren bireylerin her tür ve kademedeki eğitimlerinin kesintisiz sürdürülebilmesi için her türlü rehabilitasyonlarını sağlayacak kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılır.

f) Özel eğitim gerektiren bireyler için bireyselleştirilmiş eğitim planı geliştirilmesi ve eğitim programlarının bireyselleştirilerek uygulanması esastır.

g) Ailelerin, özel eğitim sürecinin her boyutuna aktif katılmalarının sağlanması esastır. h) Özel eğitim politikalarının geliştirilmesinde, özel eğitim gerektiren bireylerin

örgütlerinin görüşlerine önem verilir. i) Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireylerin toplumla etkileşim ve karşılıklı

uyum sağlama sürecini kapsayacak şekilde planlanır.

Özel eğitimde bireylerin bağımsız olarak toplum yaşamına katılabilmeleri için bireyin

bireysel farklılıkları ile yapabildikleri dikkate alınarak eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi

ve gereksinimlerine uygun eğitim ortamlarının sunulmasıyla mümkün olabilmektedir

(Cavkaytar, 2000).Bireye uygun bir eğitim ortamının belirlenmesi ise doğru bir eğitsel

değerlendirme ,tanılama hizmet ile mümkün olabilir. Bireylerin özel eğitim gereksinimlerinin

belirlenmesi, öncelikle gelişim süreçlerindeki sorunların tanılanması ile mümkündür(MEB,

2004).

573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ye ek olarak 31.05.2006

tarihli ve 26184 sayılı Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmelik özel eğitime ihtiyacı olan

bireylerin eğitim görme haklarından yararlanabilmelerine yönelik usul ve esasları

düzenlemektir.

Yönetmeliğin dördüncü bölümünde özel eğitime muhtaç bireylerin eğitsel

değerlendirme ,tanılama,izlemeve yönlendirme hizmetleri için Rehberlik Araştırma

Merkezleri görevlendirilmiştir.

Rehberlik ve araştırma merkezleriMADDE 49 – (1) Rehberlik ve araştırma merkezleri; özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin

eğitsel değerlendirme, tanılama, izleme ve yönlendirme hizmetlerini yürüterek birey için en az sınırlandırılmış eğitim ortamını önerir, birey ve ailesine destek eğitim ile rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri sunar.

Okul ve kurumların özel eğitim hizmetleri sorumluluğuMADDE 50 – (1) Resmî ve özel; okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları ile

yaygın eğitim kurumları, özel eğitime ihtiyacı olan bireylere özel eğitim hizmetleri sağlamakla yükümlüdürler.

(2) Bu okul ve kurumlarda, özel eğitime ihtiyacı olan bireylere sunulan eğitim-öğretim hizmetlerinin etkililiğini arttırmak amacıyla özel eğitim tedbirleri alınarak gerekli düzenlemeler yapılır. Bu bireylere sağlanacak her türlü özel eğitim hizmeti için millî eğitim müdürlükleri, RAM’lar ve özel eğitim okulları ile iş birliği yapılır.


2015-1-ES01-KA201-015806 6

Yine aynı yönetmeliğe göre engellilerin özel eğitim ve destek eğitim hizmetlerinden

yararlanabilmesi için eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitim değerlendirme

kurul raporu almalıdır.

Özel Eğitim Hizmetlerini Belirleme Süreci Eğitsel değerlendirme ve tanılama MADDE 7 – (1) Eğitsel değerlendirme ve tanılama, bireyin tüm gelişim alanlarındaki

özellikleri ile eğitim alanındaki yeterliklerinin değerlendirilmesi ve uygun eğitim ortamına yönlendirilmesi sürecidir. Eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır:

a) İlk müracaat okul yönetimi, veli/vasi ya da bireyin kendisi tarafından gerekli belgelerle RAM’a yapılır. b) Eğitsel değerlendirme ve tanılama bireyin özelliklerine uygun ölçme araçları ile uygun ortamlarda yapılır. c) Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda eğitim ortamına yönlendirme (Ek-1)

ve/veya destek eğitim (Ek-2) amacıyla Özel Eğitim Değerlendirme Kurul Raporu düzenlenir. ç) Özel eğitim ihtiyacı olduğu tespit edilen her birey için, en fazla bir yıllık Eğitim Planı

hazırlanır. Süresi biten planlar ihtiyaç hâlinde yenilenebilir. 3 d) Eğitsel değerlendirme ve tanılama hizmetlerine ilişkin iş ve işlemler RAM Modülü

üzerinden yapılır. (2) Eğitsel değerlendirme ve tanılama işlemleri okula/kuruma kayıtlı öğrenciler için okulun/kurumun bulunduğu bölgedeki RAM tarafından; herhangi bir okula/kuruma

kayıtlı olmayanlar için ise ikamet adresinin bulunduğu bölgedeki RAM tarafından yapılır. (3) Süreçle ilgili yapılacak iş ve işlemlerde bireyin/velinin/vasinin yazılı görüşü alınır.

Özel eğitim değerlendirme kurulu benzeri yapıların Avrupa Birliği ülkelerindeki sorumluluk

alanları aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.

1. Özel gereksinimi olan çocukların ve gençlerin uygun eğitim ve mesleki eğitim yoluyla

topluma tam katılımlarının desteklenmesini ve ihtiyaçlarına uygun eğitim sistemlerine

yerleştirilmeleri,

2. Özürlü bireylerin kendilerinin ya da gerekiyorsa ailelerinin veya sorumlu kişilerin,

3. özürlü bireye uygun eğitim tarzını seçebilmeleri için gerekli bilgi ve rehberliğin

sağlanması,

4. Genel ya da özel kurumlardaki, özel eğitime gereksinimi olan öğrencilerin

kaynaştırılması için, çocuk ve genç yaştaki özürlülerin eğitim ve mesleki

5. Eğitimleriyle doğrudan ve profesyonel olarak ilgilenen kişilerle işbirliği yapılması.

(Kırbıyık,2011)


2015-1-ES01-KA201-015806 7

Kısaca eğitsel değerlendirme ve tanılama sürecinde, çocuğun tüm gelişim

alanlarındaki özellikleri ve akademik disiplin alanlarındaki yeterlilikleri ile eğitim ihtiyaçları

belirlenir. Ayrıca, çocuğun hangi ortamda eğitim görmesinin uygun olacağına ilişkin öneride

bulunulur.

Bireyin eğitsel değerlendirme ve tanılaması RAM’da oluşturulan Özel Eğitim Değerlendirme

Kurulu tarafından çeşitli testler ve bireyin özelliklerine uygun diğer ölçme araçlarıyla yapılır.

Tanılamada çocuğun tıbbî değerlendirme raporu ile zihinsel, fiziksel, ruhsal, sosyal gelişim

öyküsü, tüm gelişim alanlarındaki özellikleri, akademik alanlardaki eğitim performansı,

ihtiyaçları, eğitim hizmetlerinden yararlanma süresi ve bireysel gelişim raporu dikkate alınır.

Eğitsel değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitime ihtiyacı olduğu belirlenen çocuklar

için Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu Raporu ve Eğitim Planı hazırlanır. Bu belgeler, özel

özel eğitim kurumlarından eğitim ve destek eğitim hizmeti alan öğrenciler için her yıl

yenilenir (http://www.tohumotizm.org.tr/egitsel-tanilama-ve-yerlestirme-sureci).

Rehberlik ve Araştırma Merkezleri, “Özel Eğitim Hizmetleri” ve “Okul

Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri” bölümleri olmak üzere iki bölüm halinde

örgütlenmiştir. Özel eğitim bölümün çalışmaları değerlendirildiğinde, çeşitli nedenlerle

bireysel özellikleri ve eğitim yeterlilikleri açısından anlamlı farklılık bireylere;

- Görme, işitme, zihinsel ve ortopedik engelli öğrencilerin özel eğitim okullarına

yönlendirilmesi,

- Uygulanan zekâ testleri sonucunda, öğrenme yetersizliği olduğu tespit edilen öğrencilerin

durumlarına uygun okullara yönlendirme, yerleştirme ve izleme çalışmaları,

- Özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin ailelerine aile rehberliği,

-Özel eğitimle ilgili doküman hazırlanması gibi hizmetler sunduğu

görülmektedir(Şahin,Pehlivan,2006).

Rehberlik Araştırma merkezlerinde her yaş grubundan özel eğitim gereksinimi

duyulan bireyler eğitsel değerlendirme ,tanılama ve yerleştirme için başvuru

yapabilmektedirler.

Tüm çocuklarda olduğu gibi özel eğitim gereksinimli çocuklarda da okul öncesi

eğitimin eğitiminin gereksinimi ve önemi bilinmektedir(Aygören,2006 Azap,2011,

Bakkaloğlu,2013,Gynnis,Cowdery,2009).


2015-1-ES01-KA201-015806 8

Okul Öncesi Eğitimi, doğumdan, zorunlu eğitim yaşına kadar, çocukların gelişim

özellikleri, bireysel farklılıkları ve yetenekleri göz önüne alınarak, çocukların sağlıklı bir

biçimde fiziksel, duygusal, dil, sosyal ve zihinsel yönden gelişimlerini sağlayıcı, olumlu

kişilik temellerinin atıldığı, yaratıcı yönlerinin ortaya çıkarıldığı, çocukların kendilerine güven

duymalarının sağlandığı, bir dönemidir.(Aygören,2006).

Özel eğitime gereksinim duyan çocuklar içinde okul öncesi eğitim oldukça önemlidir.

Kırcaali ve İftar (1991) Erken çocukluk eğitim hizmetlerinin amaçlarını

Özel eğitimli çocuğun:

1. Tüm ailesini desteklemek,

2. Tüm gelişim alanlarındaki gelişimini desteklemek

3. Çevresiyle etkileşimini kolaylaştırmak

4. Çocuğu toplumun bir parçası yapmak. diye sıralamıştır.

Okul öncesi eğitim çağında olan çocuklara öğretilecek becerilerin daha çok özbakım

ve temel bilişsel beceriler olması, özel gereksinimi olan çocukların normal gelişim gösteren

akranlarıyla birlikte eğitim almaları, daha sonraki eğitim kademelerine göre kolaydır(Tuş ve

Tekinaslan,2013). okul öncesi eğitim çağındaki özel gereksinimi olan çocuklarda bu avantajın

iyi değerlendirilmesi çocuğun sağlıklı gelişimi açısından oldukça önemlidir.Özel eğitim

yönetmeliğinin okul öncesi dönemde özel eğitim hizmetleri başlığı altındaki bölümün13.

Maddesinde “a) 0-36 aylık çocuklar için erken çocukluk dönemi hizmetleri, ailenin

bilgilendirilmesini ve desteklenmesini de içerecek şekilde yürütülür.b) 37 aydan gün alan ve

69 ayını doldurmayan özel eğitim ihtiyacı olan çocuklar için okul öncesi eğitim zorunludur.

Çocukların gelişimi ve özellikleri dikkate alınarak okul öncesinde eğitim süresi bir yıl daha

uzatılabilir” denilmektedir.

Özel gereksinimli çocukların bir kısmı kaynaştırma uygulamalarının yürütüldüğü okul

öncesi kurumlara akranları ile birlikte devam etmekte, bir kısmı ise okul öncesi özel eğitim

kurumlarında Özel gereksinimli akranları ile birlikte eğitim almaktadırlar

(Bakkaloğlu,2013).Özel Gereksinimli çocukların bu hizmetlerden yaralanmaları ailenin

sürece katılımıyla gerçekleşebilir. Özel gereksinimli çocukların ailelerine düşen


2015-1-ES01-KA201-015806 9

sorumlulukların başında, çocuklarına etkin bir özel eğitim olanağı sağlamaları gelmektedir.

Bu imkânları sağlamak isteyen aileler, olanakları elde ettiklerinde, özel eğitim sürecinin her

safhasında etkin katılımı sağlamak için, en önemli gereksinimleri, kendileri için hazırlanan

eğitim programlarında daha çok bilgilendirilme ve desteklenme ihtiyaçları olduğu

görülmektedir (Azap,2011).Ne yazık ki bazı özel eğitim gerektiren çocuklar sadece bireysel

özel eğitim hizmeti alırken, bazıları hem özel eğitim hem de özel özel eğitim hizmeti almak

için aynı anda iki kurumdan hizmet almaya devam etmekte, bazıları ise iki hizmete de

ulaşamamaktadır (Bakkaloğlu,2013).

Eğitsel değerlendirme sürecinde aile ile işbirliği değerlendirme sürecinin daha sağlıklı

yürütülmesi için gereklidir. Aile, çocuk hakkında ilk ve en zengin bilgiye sahip

kaynaktır..Barrera (1994);eğitsel değerlendirme sürecinde yapılması gerekenleri;

1. Değerlendirme çocuğun ana dili ile olmalıdır.

2. Eğitsel değerlendirme araçları çocuğun ana dilinen kullanılmalıdır

3. Aile dikkatlice ve saygıyla dinlenmelidir

4. Aile ile işbirliği yapılmalıdır. Şeklinde sıralamıştır. (Gynnis,Cowdery,2009).

Eğitsel değerlendirme, bütünleştirme/kaynaştırma eğitiminin başlangıç noktasıdır. bu

anlamda yapılacak değerlendirme sadece standart ölçme araçlarıyla sınırlandırmamalı, daha

kapsamlı bir bakış açısı getirilmelidir (Lebeer ve diğerleri,2012).Eğitsel değerlendirmenin

amacı çocuğun ihtiyacın ne olduğunu değerlendirmekle birlikte güçlü yanlarını da ortaya

koymaktır. Değerlendirme çocuğun yararına beceriler odağa alınmalıdır. Değerlendirme

sürecinin her basamağında aile sürecin içinde yer almalıdır.(Taylor,2006)

ABD’de 1986 yılında Tüm Engelli Çocukların EğitimiYasası(Individuals with Disabilities

Education Act, IDEA,) (P.L99–457) ile özel gereksinimli çocukların erken çocukluk dönemi

için ihtiyari tedbir programı uygulanmış daha sonra IDEA -1997 ‘de program

Bireyselleştirilmiş Aile Eğitim planı olarak devam etmiştir. Gynnis,Cowdery,2009). Erken

çocukluk döneminde, evlerde aile-odaklı hizmetler sunulan ve çocuk ile ailesi için

Bireyselleştirilmiş Aile Hizmet Planı hazırlanan erken müdahale programlarından kurumlarda

çocuk-odaklı hizmetler sunulan çok sayıda düzenlemeye gidilmesini sağlamıştır (Bakkaloğlu

2013).


2015-1-ES01-KA201-015806 10

Ülkemizde‘de yasalarla özel eğitim değerlendirme sürecinde velinin katılımı

desteklenmiştir. 31/05/2006 tarihli ve 26184 sayılı “Özel Eğitim Hizmetleri

Yönetmeliği”nin19. maddesi gereğince eğitsel değerlendirme ve tanılama hizmetlerini

yürütmek üzere RAM'larda özel eğitim değerlendirme kurulu oluşturulur.

Özel eğitim değerlendirme kurulu, RAM müdürü ya da görevlendireceği bir müdür

yardımcısının başkanlığında;

a) Özel eğitim hizmetleri bölüm başkanı,

b) Psikolojik ölçme araçlarını kullanabilen bir rehber öğretmen,

c) Görme, işitme ve zihinsel engelliler sınıf öğretmenlerinden bir öğretmen,

ç) Gezerek özel eğitim görevi yapan bir öğretmen,

d) Bireyin velisi,

e) Varsa, bir çocuk gelişimi ve eğitimcisinden oluşur.

Yine aynı yönetmelikte velinin Sorumlulukları;

Madde 22-Bireyin gelişiminin bir bütün olarak değerlendirilmesi için aile;

Eğitsel Tanılama İzleme ve Değerlendirme Ekibine bireyle ilgili gerekli bilgi ve belgeleri

sunar.

Eğitsel Tanılama İzleme ve Değerlendirme Ekibi ile Özel Eğitim Değerlendirme

Kurulunun çalışma davetine ve eğitsel değerlendirmeye katılır.

Eğitsel tanılama ve değerlendirme için verilen randevulara uyar.

Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği özel eğitime ihtiyacı olan bireylerin eğitim görme

haklarından yararlanabilmelerine yönelik usul ve esasları düzenlemektir. Yönetmeliğe göre

engellilerin özel eğitim ve destek eğitim hizmetlerinden yararlanabilmesi için eğitsel

değerlendirme ve tanılama sonucunda özel eğitim değerlendirme kurul raporu alınmalıdır.

Özel eğitim gerektiren bireylerin erken çocukluk döneminde eğitim almaları onların akranları

arasında kabul görmeleri açısında çok önelidir. (Avcı & Ersoy, 2002).


2015-1-ES01-KA201-015806 11

Eğitsel tanılama gelişimsel gerilik tanısı almış veya alma riski taşıyan çocukların tüm

gelişim alanlarında (özellikle gerilik gösterdikleri gelişim alanlarında) var olan performans

düzeylerinin belirlenmesi sürecidir (Cavkaytar ve Diken,2005). Bu önemli süreç yaşanırken

çeşitli sorunlarla karşılaşa bilinmektedir. engelli birey ile aile içi iletişimin şekli, uzmanlar ile

bilgi paylaşımında yapılan eksiklik ve ya bilinçli olarak eksik bilgi verme gibi konularda

ailelerden kaynaklanan sorunlar gözlenmiştir. Yine işbirliği içerisinde olması beklenen eğitim

kurumları, sağlık kuruluşları, sosyal hizmetler gibi kurumların sorumluluk paylaşımı ve

yönlendirme prosedüründe tam anlamıyla ortak

bir hareket tarzına sahip olamadıkları bilinmektedir. Engelli bireye devletçe yapılan para

yardımlarının yerinde kullanılmaması gibi aile tutumları veya bu yardımın bazı kişi ve

kuruluşlarca istismar edilmesi mali sorunları gündemden düşürmemektedir. İşte bu Eğitsel

değerlendirme ve tanılama sürecinde yaşanabilecek sorunlar ve yanlışlıklar çeşitli

mağduriyetlere sebep olabilmektedir. Bu sürecin daha iyi işlemesi hem; uzmanın veliden ve

çocuktan sağlıklı bilgiler alması hem de ailenin işbirliğine açık olması ile mümkündür, eğitsel

değerlendirme sürecinin etkili ve verimli olması aileleri eğitim hizmeti alma konusunda daha

istekli hale getirecektir.

3.2. Öğretmenlerin Görüşleri

Özel öğrenme güçlükleri ve zihinsel engel kavramı bazen öğretmenler tarafından karıştırılmaktadır.

LAltuntaş (2012), ilköğretim öğretmenlerinin disleksinin özellikleri, disleksi tanısı ve disleksik eğitim hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığını gözlemlemiştir. ÖÖG’li, Çocuklar sınıflardaki akranlarıyla sorun yaşayabilir ve öğretmenler genellikle bu çocukları öğrenme sürecinin akışını rahatsız etmekle suçlar; çünkü ders sırasında konuşur ve ses çıkarırlar. "Çoğu sınıf görevlerini yerine getirmede zorlanır ve gereksinimleri gelişim düzeylerinin çok ötesindedir; Geleneksel yöntemlerle öğretilirse, öğrenmede başarılı olamazlar.

Öğretmen algılamalarını (disleksi, diskalpya, disgrafi) anlamak için açık uçlu sorular sorduk işte bazı cevaplar:

“Disleksinin okuma zorluğu olduğunu ve birçok harfin karıştığını biliyorum. Einstein ve Beethoven gibi birçok bilimadamının disleksisi olduğunu biliyorum”.

"" Harfleri ters sırayla okumak ve konsantrasyon problemleri yaşamak ve sonuçta okuma zorlukları yaşamak söz konusudur ",

" Hece ve sözcük sayılarını birleştirmede sorun yaşayan bireyler “

Sınıf bireysel farklılıkları dikkate alarak düzenlenmelidir",


2015-1-ES01-KA201-015806 12

"Bu öğrenciler ön masalara oturabilir, böylece öğretmenlerle özgürce iletişim kurabilirler",

"Okuma zorluğu çeken öğrenciler sınıfın etrafına yayılmamalı, ancak ders arkadaşları yardım edebilmek için derslerde iyi olanlarla eşleşmelidir”

3.3 . Sorunlar ve ihtiyaçlar.

1. Öğretmenlerin çoğu ÖÖG ile ilgili herhangi bir ders almadı, seminer, sempozyum ya da konferansa katılmadı, yalnızca konunun temel okuma ve yazma ile öğretim metodolojisi dersinde yer almasına izin verildi ve ders programına girmesi gerekiyor. Mesleğe başladıklarında hizmetiçi eğitim verilmelidir.2. Sınırlı test, yalnızca IQ testinden ve başarı seviyelerinin değerlendirilmesinden oluşur; çocuğun veya yetişkinlerin beyinleri, en iyi standartlara ve en uygun / hedefli müdahalelerin sağlanmasına ilişkin yeterli bilgi sağlamaz. Ilgili inceleme ve açıklama amacıyla nöropsikolojik değerlendirme yapılmalıdır.3. ÖÖG öğrencilerini öğretirken yeterli materyal gereklidir. Öğretmenler, BIT'i sınıfta kullanmalıdır4. BİT Katkıllı dersliklerde gereklidir. Öğretmenlerin görüşleri, BİT ile ilgili tutumların temelleri hakkındaki inançlar, teknoloji kabul sürecinde ve BİT deneyimlerinde kendiliğinden etkinliğe bağlıdır (Cavas ve diğerleri, 2009) ve mesleki öğrenme, iyileştirme ve değişime ilişkin kararlar ve eylemler için ön koşullardır.

Aile ve ÖÖG ÖÖG'li bir çocuğu yetiştirmek bir aile için stresli olabilir. ÖÖG'li bir çocukla ilgili endişeler, evlilik ilişkisini, o çocuğun yanı sıra diğer çocuklarla olan ebeveyn etkileşimlerini, kardeş ilişkilerini ve kuşaklararası aile üyeleri ile olan ilişkileri etkileyebilir. Basitçe belirtmek gerekirse, ailenin başına geçen her bir çocuk diğer bir çocuğu etkiler ve her çocukta olan olanlar aileyi etkiler.

Anababalar toplumun tüm yönlerinden destek isterler. Karar verme ve çocuk yönetimi konularında sorumluluk paylaşımı da dahil olmak üzere, ebeveynlik konusunda ekip yaklaşımı olmalıdırSivil Toplu Örgütleri lar ekibin çok önemli bir üyesidir.

4.1KAYNAKLAR:

I Ülkemizde doğrudan LD ile ilgili çeşitli dernekler ve Sivil Toplum Örgütü bulunmaktadır;Dikkat bozukluğu ve hiperaktivite) Organizasyon 2000· Disleksi Birliği 2011· Çocuk ve Gençlik Derneği, 1990

Kaynakça

Altuntaş, F. (2010). sınıf öğretmenlerinin disleksiye ilişkin bilgileri ve dişlektik öğrencilere yönelik çalışmaları. yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Akyol, H. (2006). Türkçe İlkokuma Yazma Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.


2015-1-ES01-KA201-015806 13

Desoete, A., Ceulemans, A., Roeyers, H., & Huylebroeck, A. (2009). Subitizing or counting as possible screening variables for learning disabilities in mathematics education or learning?Educational Research Review, 4(1), 55-66. doi: 10.1016/j.edurev.2008.11.003

Karande, S.,&Venkataraman, R. (2012). Self-perceived health-related quality of life of Indian children with specific learning disability. Journal of Postgraduate Medicine, 58, 246–254.

Sakız, H.,&Woods, C. (2014). From thinking to practice: School staff views on disability inclusion in Turkey. European Journal of Special Needs Education, 29, 135–152.

Shalev, R. S., & Von Aster, M. (2008). Identification, classification, and prevalence of developmental dyscalculia Encyclopedia of Language and Literacy Development (pp. 1-9). London, ON: Canadian Language and Literacy Research Network.

Yılmaz, M. (2008). Kelime tekrar tekniğinin akıcı okuma becerilerini geliştirmeye etkisi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 323-350.

World Health Organization Quality of Life Group (1995). The world health organization quality of life assessment: Position paper from the World Health Organization. Social Science & Medicine, 41, 1403–1409.

Zamarian, L., Ischebeck, A., & Delazer, M. (2009). Neuroscience of learning arithmetic--evidence from brain imaging studies. Neurosci Biobehav Rev, 33(6), 90 doi:10.1016/j.neubiorev.2009.03.005

MEB (Millî Eğitim Bakanlığı–Mevzuat) (2014). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği . Web:

http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html, 25 Mart 2016’de alınmıştır.


2015-1-ES01-KA201-015806 14

analys… · web viewka201 project “training on learning disabilities for parents and teachers....

Documents