ผลของการใช้แนวปฏิบัติทางคลินิกในการให้สารอาหารในผู้ป่วย...

The Journal of Baromarajonani College of Nusing, NakhonratchasimaVol. 25 No. 2 July - December 2019

118

ผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกในการใหสารอาหารในผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

อภวรรณ อนทรย, M.N.S1

ดลววฒน แสนโสม, Ph.D.2

(วนทสงบทความ: 10 ม.ค. 2561; วนทแกไข: 30 เม.ย. 2561; วนทตอบรบ: 30 พ.ค. 2561)

บทคดยอการเจบปวยวกฤตอบตเหตท�าใหรางกายตองการพลงงานและสารอาหารเพมมากขน ในขณะทไดรบ

สารอาหารลดลงจากการยอยและดดซมทลดลงหรอไดรบสารอาหารและพลงงานไมเพยงพอ การวจย

กงทดลองนมวตถประสงคเพอศกษาผลการใชแนวปฏบตทางคลนกในการใหสารอาหารในผปวยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหตทเขาการรกษาในหอผปวย โรงพยาบาลขอนแกน ระหวางเดอนพฤษภาคม-สงหาคม พ.ศ.

2560 กลมตวอยางไดรบการคดเลอกตามคณสมบตทก�าหนด จ�านวน 46 คน แบงเปนกลมเปรยบเทยบทได

รบสารอาหารตามมาตรฐานเดม และกลมทดลองทไดรบสารอาหารตามแนวปฏบตฯ จ�านวนกลมละ 23 คน

ประเมนผลดานผปวยและดานสมรรถนะของพยาบาล วเคราะหขอมลโดยใชสถต t-test, chi-square และ

relative risk ratio ผลการวจย พบวา ผปวยกลมทดลองทใชแนวปฏบตฯมสถานะทางโภชนาการโดยรวมด

กวากลมเปรยบเทยบ (คะแนนเฉลย BNT = 3.43 และ 6.39 ตามล�าดบ, p =0.001) และพบวากลมทดลองม

สดสวนผทมสถานะทางโภชนาการอยในระดบดมากกวากลมเปรยบเทยบ 22 เทา (RR= 22, 95%CI [3.23,

149.89]) มผทไดรบพลงงานเพยงพอมากกวากลมเปรยบเทยบ 10.5 เทา (RR=10.5, 95% CI [2.77, 39.71])

และมผทไดรบโปรตนเพยงพอมากกวา 11 เทา (RR = 11, 95% CI [2.91, 41.47]) และยงพบวา กลมทดลอง

มภาวะแทรกซอนนอยกวากลมเปรยบเทยบอกดวย (RR = 3.29, 95% CI [1.45, 7.47]) ดานสมรรถนะของ

พยาบาลพบวา พยาบาลกลมทดลองสามารถใหสารอาหารไดถกตองรอยละ 86.95 และสามารถตดสน

ใจใหสารอาหารดกวาพยาบาลกลมเปรยบเทยบ 1.52 เทา (RR = 1.52, 95% CI [1.12, 2.05]) สามารถ

แกไขปญหาเมอเกดภาวะแทรกซอนจากการใหอาหารไดดกวา 33 เทา (RR = 33, 95% CI [2.10, 519.32])

มวนยในการปฏบตตามแนวปฏบตฯร อยละ 100 และมความพงพอใจในการใชแนวปฏบตฯ

ในระดบมากทสดรอยละ 100 แนวปฏบตฯท�าใหผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตภาวะโภชนาการดขน

และเพมสมรรถนะของพยาบาลในการใหสารอาหารอยางถกตองและปลอดภย

ค�าส�าคญ: แนวปฏบตทางคลนก, การใหสารอาหาร, ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

*เปนสวนหนงของการศกษาอสระเรอง ผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกในการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

โดยนางสาวอภวรรณ อนทรย อาจารยทปรกษา ผศ.ดร.ดลววฒน แสนโสม1นกศกษาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน2ผชวยศาสตราจารย สาขาการพยาบาลผใหญ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน1Corresponding author : Email : [email protected]

�� 25 ��2.indd 118 27/12/2562 9:37:21

119The Journal of Baromarajonani College of Nusing, NakhonratchasimaVol. 25 No. 2 July - December 2019

EffectsofaNutritionClinicalPracticeGuidelineamongCriticallyIllTrauma

Patients

Apiwan Insee, M.N.S1

Donwiwat Saensom, Ph.D.2

(Received: January 10th, 2018; Revised: April 30th, 2018; Accepted: May 30th, 2018 )

AbstractThis quasi-experimental, non-randomized control with pretest-posttest design aimed to evaluate the

effects of a nutrition clinical practice guideline (CPG) among 46 critically ill trauma patients who were

inclusion criteria and admitted to the Trauma Surgical Intensive Care Unit of Khon Kaen Hospital during

May 2017 and August 2017. They were assigned two groups, each group of 23 people. Frist group was

assigned to the comparison group and received routine hospital nutrition protocol and second group was

assigned to the experimental group and received the nutrition CPG. T-test, Chi-square and relative risk

ratios were used for data analysis. 1) The effect of critically ill trauma patients. Experimental group was

22 times more likely to have good nutritional status (RR = 22, 95%CI [3.23, 149.89]) and had significantly

better nutritional status compared to the comparison group (average BNT = 3.43 and 6.39 respectively).

2) Experimental group was 10.5 times more likely to receive adequate daily energy (RR=10.5, 95%CI

[2.77, 39.71]) and 11 times more likely to receive sufficient daily protein (RR = 11, 95%CI [2.91,

41.47]). 3) Experimental group patients were 3.29 times less likely to develop nasogastric tube feed-

ing-related complications (RR = 3.29, 95%CI [1.45, 7.47]). 2) The effect of Competency register nurses.

Experimental group patients were able to give nutrition appropriately by 86.95%. They were 1.52 times

more likely to have better competency in nutrition management (RR = 1.52, 95%CI [1.12, 2.05]), 33 times

more likely to better manage complications associated with feeding (RR = 33, 95%CI [2.10, 519.32]),

had a 100 percent adherence to the nutrition CPG and had the highest level of satisfaction in using.

Keywords: Clinical practice guideline, Nutrition, Critically ill trauma patient

*Part of the independence study: Effect of a nutritional management clinical practice guideline in critically ill trauma patients

by Apiwan Insee and Independence advisor: Assoc Prof. Dr. Donwiwat Saensom1Student of Master of Nursing Science Program in Adult Nursing, Faculty of Nursing, Khon Kaen University2Assistant Professor, Faculty of Nursing, Khon Kaen University1Corresponding author : Email : [email protected]

�� 25 ��2.indd 119 27/12/2562 9:37:22


120

บทน�า การเจบปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

เปนการเจบปวยฉกเฉนจากอบตเหตจราจรหรอ

อบตเหตทวไป มความรนแรงและมความผดปกต

ของการท�างานดานกายวภาคและสรรวทยาอยาง

นอย 2 ระบบ (Butcher & Balogh, 2014) เปนการ

เจบปวยทคกคามตอชวตผปวย เพราะมกจะเปนการ

เจบปวยทมความซ�าซอนและมความรนแรงทาง

กายวภาคและมการตอบสนองดานสรรวทยา

ผดปกตความรนแรงของการเจบปวยอาจท�าใหเกด

การสญเสยของอวยวะหลายระบบและอาจพบวาม

การตอบสนองตอการอกเสบทงรางกายใน 24 -72

ชวโมงแรกรวมดวย ซงมกจะน�าไปสการลมเหลว

ของอวยวะหลายระบบในเวลาตอมา (Butcher &

Balogh, 2009; 2014) จนเกดการสลายกลามเนอ

และเนอเยอไขมนเพมมากขน เพอชดเชยพลงงาน

ทไดรบไมเพยงพอ จนสดทายผปวยจะมการขาด

โปรตนและพลงงานจนเกดภาวะทพโภชนาการ

(Afifi, Elazzazy, Adbulrahman, & Latiti, 2013)

ปจจยทมอทธพลกอใหเกดภาวะทพโภชนาการใน

ผปวยวกฤตประกอบดวย 1) ปจจยดานตวผปวย

ประกอบดวย ชนดของอวยวะทบาดเจบและระดบ

ความรนแรงของการบาดเจบ (การเจบปวยประเภท

ตาง ๆ เชน กระดกหก ภาวะแทรกซอนหลงผาตด

เชน ไตวายเฉยบพลนและการตดเชอในกระแสเลอด

และภาวะแทรกซอนทสงผลตอการดดซมอาหาร

เชน ตบออนอกเสบ ล�าไสอดตน หรอล�าไสไม

เคลอนไหว (Fletcher, 2013) 2) ปจจยดานการดแล

ทสงผลตอภาวะทพโภชนาการ ไดแก การไดรบยา

ทมผลตอการท�างานของล�าไสและกระเพาะอาหาร

เชน กลมยาลดปวด opioids และยาคลายกลามเนอ

การททมรกษาขาดความสนใจ ไมตระหนกในการ

ใหโภชนาการและสงใหอาหารไมเพยงพอ (Kim et

al., 2010) การใหงดน�างดอาหารเพอการรกษา การ

ผาตดใหญ การใชเครองชวยหายใจเปนระยะเวลา

นาน และการทสายยางใหอาหารหลดบอยหรอ

เลอน (Stewart, 2014) ลวนสงผลใหมความตองการ

พลงงานของรางกายเพมมากขน

ผ ปวยวฤตกล มทมภาวะทพโภชนาการ

มากทสดคอ ผ ปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตถง

รอยละ 47.2 (Hejazi, Mazloom, Zana, Rezaian-

zadeh, & Amini, 2016) ภาวะทพโภชนาการ พบ

ในกลมผปวยศลยกรรมและอายรกรรม รอยละ

45-50 และในจ�านวนนเปนผปวยวกฤตถงรอยละ

50 (Wishchmeyer, 2013) จากการศกษาเวชระเบยน

ผปวยจ�านวน 280 คน ในหอผปวยหนกศลยกรรม

อบตเหต โรงพยาบาลขอนแกน ระหวางเดอน

ตลาคม 2555 ถง กนยายน 2556 โดยใชแบบ

ประเมน Nutrition Alert Form (NAF) พบวาม

ผ ป วยวกฤตศลยกรรมอ บ ต เหตมภาวะทพ-

โภชนาการระดบรนแรงรอยละ 85.7 ปานกลาง

รอยละ 13.6 และเลกนอยรอยละ 0.7 และจากการ

ส�ารวจภาวะทพโภชนาการผ ปวยวกฤตจ�านวน

26 คน ในเดอนธนวาคม 2557- มกราคม 2558

โดยใชแบบประเมน Bhumibol Nutrition Triage

(BNT) พบวาผ ปวยทกรายมความเสยงตอการ

เกดภาวะทพโภชนาการ (เวชระเบยน, 2558)

การเกดภาวะทพโภชนาการสงผลกระทบ

ในมตดานผปวย การไดรบโภชนาการไมเพยงพอ

จะท�าให การท�างานของระบบภมค มกนและ

กลไกปองกนทจ�าเพาะเจาะจงผดปกตจนเกดการ

อกเสบยาวนาน ท�าใหกระบวนการหายแผลหายชา

(Norman, et al., 2008) ท�าใหกลามเนอชวยหายใจ

ท�างานไมมประสทธภาพ เพมความเสยงในการ

�� 25 ��2.indd 120 27/12/2562 9:37:22


เกดปอดอกเสบจากการใชเครองชวยหายใจ หยา

เครองชวยหายใจยากและใชเครองชวยหายใจนาน

ขน (Saunder, Smith, & Stround, 2014) นอกจาก

น ยงสงผลกระทบตอระบบสขภาพ โดยท�าใหม

ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลเพมขน 3 วน

และตองเพมอตราการก�าลงพยาบาลตอเตยงเพม

ขน และท�าใหมโอกาสตองยายกลบเขาไปรกษาใน

หอผปวยหนกภายใน 15 วนเพมขนถงรอยละ 90

(Honda et al., 2013)

ผปวยวกฤตหลงบาดเจบ ทผานพนวกฤต

ในชวงแรกมาแลว จะมการเพมของฮอรโมน สงผล

ใหอตราการเผาผลาญมากขน มการสลายโปรตน

และไขมนเพมมากขน ดลไนโตรเจนเปนลบและ

กระต นกระบวนการสรางกลโคสท�าใหระดบ

น�าตาลในเลอดสงขน และมการดอตออนซลนดวย

อณหภมในรางกายสงขน cardiac output เพมขน ซง

การเปลยนแปลงดงกลาวขนกบความรนแรงของ

การบาดเจบ ซงการใหโภชนาการจะไมสามารถ

Reverse negative balance แตสามารถลดการสญ

เสยโปรตนและกลามเนอ ท�าใหภาวะทพโภชนาการ

ไมแยลงและรางกายฟนตวอยางรวดเรว (Wejis &

Wishmeyer, 2013) โดยองคกรผน�าดานโภชนาการ

ตางๆ (Hanlon, Dawsett, & Smyth, 2015)ไดใหค�า

แนะน�าในการใหสารอาหารผปวยวกฤต โดยมหลก

ส�าคญคอ 1) ควรใหสารอาหารแกผปวยวกฤตใหเรว

ทสด 2) ถาระบบทางเดนอาหารปกต ควรใหอาหาร

ผานทางสายยางใหอาหาร 3) ถาไดรบอาหารผาน

ทางสายยางใหอาหารไมไดหรอไดรบไมเพยงพอ

ควรใหอาหารทางหลอดเลอดด�า และ 4) การใหสาร

อาหารและพลงงานทเพยงพอ จะชวยใหเกดผลลพธ

ทด ซงการใหอาหารผานทางสายยางใหอาหาร

สามารถท�าไดงาย ประหยด ชวยลดการฝอของ

เซลลเยอบทางเดนอาหาร สงเสรมการท�างานของ

ทางเดนอาหารใหอยในภาวะปกต ชวยใหเยอบชน

Mucosa ของทางเดนอาหารแขงแรง ลด Mucosal

permeability เพมระบบภมคมกนในรางกาย และลด

การเกด Bacterial translocation จากทางเดนอาหาร

ซงน�าไปสการตดเชอในกระแสเลอด อยางไรกตาม

อาจเกดภาวะแทรกซอนได ซงเปนสาเหตท�าให

ผปวยวกฤตไดรบพลงงานไมเพยงพอจงจ�าเปนตอง

ใหอาหารทางหลอดเลอดด�าเพมเตม (Afifi et al.,

2013)

แนวทางดงกลาวของ Honlon et al., 2015

เปนแนวทางทด แตโรงพยาบาลขอนแกนยงไม

น�ามาปฏบตเปนรปธรรม และไมจ�าเพาะส�าหรบ

ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตจงน�าไปสการวจย

ครงน จงตองมการพฒนาแนวปฏบตในการใหสาร

อาหารทเหมาะสมผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

และทดลองใชแนวปฏบตฯเพอประเมนผลอน

ประกอบดวย ผลดานผปวย ซงไดแก สถานะทาง

โภชนาการ พลงงานและโปรตนทไดรบ และภาวะ

แทรกซอนจากการใหสารอาหาร และผลดานผให

บรการ ไดแก สมรรถนะของพยาบาลในการจดการ

ใหสารอาหาร ความพงพอใจ และความมวนยในการ

ใชแนวปฏบตฯของพยาบาล

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทาง

คลนกการใหสารอาหารในผปวยวกฤตศลยกรรม

อบตเหต ตอตวผปวย ในดานสถานะทางโภชนาการ

พลงงานและโปรตนทได รบต อวนและภาวะ

แทรกซอนจากการไดรบสารอาหาร

2. เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบต

ทางคลนกการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรม

�� 25 ��2.indd 121 27/12/2562 9:37:22


122

อบตเหตตอพยาบาลวชาชพในดาน สมรรถนะของ

พยาบาลในการจดการใหสารอาหาร ความพงพอใจ

และความมวนยในการใชแนวปฏบตฯ ของพยาบาล

วชาชพ

กรอบแนวคดการวจย ผ วจยไดน�าเอาทฤษฎระบบในการน�ามา

ประยกตใชโดยปจจยน�าเขา (Input) คอ ผ ปวย

วกฤตศลยกรรมอบตเหต การด�าเนนการ (Process)

คอ กระบวนการใหสารอาหารผปวยวกฤตตามแนว

ปฏบตฯ และปจจยน�าออก (Output) คอ การประเมน

ผลของการใชแนวปฏบตฯหลงการใหสารอาหาร

ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต ซงประกอบดวย

ผลดานผปวยวกฤต ไดแก สถานะทางโภชนาการ

พลงงานและโปรตนทไดรบภาวะแทรกซอนจาก

การไดรบสารอาหาร และผลดานการผใหบรการ

ไดแก สมรรถนะของพยาบาล ความมวนยในการ

ปฏบตและความพงพอใจตอแนวปฏบตฯ

รปท1กรอบแนวคดการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

5

2. เพอศกษาผลของการใชแนวปฏบตทางคลนกการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตตอพยาบาลวชาชพในดาน สมรรถนะของพยาบาลในการจดการใหสารอาหาร ความพงพอใจ และความมวนยในการใชแนวปฏบตฯ ของพยาบาลวชาชพ

กรอบแนวคดการวจย

ผวจยไดนาเอาทฤษฎระบบในการนามาประยกตใชโดยปจจยนาเขา (Input) คอ ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต การดาเนนการ (Process) คอ กระบวนการใหสารอาหารผปวยวกฤตตามแนวปฏบตฯ และปจจยนาออก (Output) คอ การประเมนผลของการใชแนวปฏบตฯหลงการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต ซงประกอบดวย ผลดานผปวยวกฤต ไดแก สถานะทางโภชนาการ พลงงานและโปรตนทไดรบภาวะแทรกซอนจากการไดรบสารอาหาร และผลดานการผใหบรการไดแก สมรรถนะของพยาบาล ความมวนยในการปฏบตและความพงพอใจตอแนวปฏบตฯ

รปท 1 กรอบแนวคดการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต คาจากดความ ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต หมายถง ผปวยชายและหญงอาย 18 ปบรบรณขนไป ไดรบบาดเจบจากอบตเหตทางจราจรหรออบตเหตทวไป เขารกษาในหอผปวยหนกศลยกรรมอบตเหต รพ.ขอนแกนตองมคะแนน(The Acute Physiology and Chronic Health Evaluation II: APCHE II) I ≥11 คะแนนและมคะแนน (The Trauma and Injury Severity Score: TRISS score) มากกวา 25 % โดยมแพทยเปนผประเมน แนวปฏบตการใหสารอาหารผ ปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต หมายถง แนวปฏบตทพฒนาขนมาจากหลกฐานเชงประจกษ ตามรปแบบของ Soukup’s model เกยวกบการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรม

แนวปฏบตการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

ผลของแนวปฏบตการใหสารอาหาร ดานผปวย 1) สถานะทางโภชนาการ 2) พลงงานและโปรตนทไดรบตอวน 3) ภาวะแทรกซอนจากการไดรบสารอาหาร ดานผใหบรการ 1) สมรรถนะของพยาบาล 2) ความมวนยในการปฏบตตามแนวปฏบต 3) ความพงพอใจตอแนวปฏบตฯ

ค�าจ�ากดความ ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต หมายถง

ผปวยชายและหญงอาย 18 ปบรบรณขนไป ได

รบบาดเจบจากอบตเหตทางจราจรหรออบตเหต

ทวไป เขารกษาในหอผปวยหนกศลยกรรมอบตเหต

รพ.ขอนแกน ตองมคะแนน The Acute Physiology

and Chronic Health Evaluation II: APCHE II)

≥11 คะแนน และมคะแนน The Trauma and Inju-

ry Severity Score: (TRISS score) มากกวา 25 %

โดยมแพทยเปนผประเมน

แนวปฏบตการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรม

อบตเหตหมายถง แนวปฏบตทพฒนาขนมาจาก

หลกฐานเชงประจกษ ตามรปแบบของ Soukup’s

model เกยวกบการใหสารอาหารผ ปวยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหต ทประกอบดวย การประเมน

สถานะทางโภชนาการ แนวทางในการใหสาร

อาหาร และการประเมนและการตดตามผลหลงจาก

การใหสารอาหาร

สถานะทางโภชนาการ คอ สถานะของรางกาย

ระหวางการรบสารอาหารและพลงงานเขาไป กบ

�� 25 ��2.indd 122 27/12/2562 9:37:22


การใชพลงงาน ประกอบดวย คะแนนจากแบบ

ประเมน Bhumibol Nutrition Triage (BNT) และ

ผลของ serum albumin, serum transferrin และ total

lymphocyte count ในวนท 2 และวนท 7 หลงเขารบ

การรกษา เนองจากเปนระยะวกฤตทผานพนวกฤต

ในชวงแรกมาแลว 3 - 14 วน การใหสารอาหารจะ

สามารถลดการสญเสยโปรตนและกลามเนอ ท�าให

ภาวะทพโภชนาการไมแยลงและรางกายฟนตวอยาง

รวดเรว (Wejis & Wishmeyer, 2013)

พลงงานทไดรบ หมายถง พลงงานทไดจากการ

ค�านวณโดยสตรของ Ireton-Jones และโปรตนทได

รบก�าหนด 2 gm/kg/day ในวนท 2 และวนท 7 หลง

เขารบการรกษา

ภาวะแทรกซอนจากการไดรบสารอาหาร หมายถง

เหตการณทไมพงประสงคทมผลตอความสามารถ

ในการท�างานของระบบทางเดนอาหาร ประเมน

ไดจากการนบจ�านวนครงของเกดภาวะแทรกซอน

ตางๆ จากการไดรบอาหารทางสายยางหรอการได

รบอาหารทางหลอดเลอดด�า

วธการด�าเนนการวจย ก า ร ศ ก ษ า ค ร ง น เ ป น ว จ ย ก ง ท ด ล อ ง

(Quasi-experimental design) ชนด Non-random-

ized control with pretest-posttest design โดยมราย

ละเอยดวธด�าเนนการวจย ดงน

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรในการศกษาครงนแบงเปน 2

กลมคอ กลมผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต เพศ

ชายและหญงอาย 18 บรบรณขนไป ทเขารบการ

รกษาในหอผ ปวยหนกศลยกรรมอบตเหต โรง

พยาบาลขอนแกนในชวงเวลาทด�าเนนการศกษา

และพยาบาลวชาชพทกคนทท�างานในหอผปวย

หนกศลยกรรมอบตเหต โดยแตละกลมตวอยาง

แบงเปน 2 กลมยอยดงน

1. ผ ปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต คด

เลอกกลมตวอยางแบบ Purposive sampling และ

เพอปองกนการปนเปอนผลงานวจย ไดด�าเนนการ

เกบขอมลในกลมเปรยบเทยบกอนจนครบจ�านวน

ทก�าหนดกอนแลวจงด�าเนนการเกบขอมลจาก

กลมทดลอง โดยผวจยคดเลอกกลมตวอยางตาม

เกณฑคดเลอกกลมตวอยางเขาสการวจย (Inclusion

criteria) ค�านวณขนาดกลมตวอยางโดยใชสตรของ

Bernard, (2000) ส�าหรบกลมตวอยาง 2 กลมทเปน

อสระตอกน อางองอบตการณการไดรบพลงงาน

ตามเปาหมายจากการศกษาของ Kalaldeh and

Shahin (2015) ทพบวาผปวยไดรบพลงงานตาม

เปาหมายกอนใชแนวปฏบต รอยละ 8.7 และไดรบ

พลงงานตามเปาหมายหลงการใชแนวปฏบตรอย

ละ 55.4 โดยก�าหนดระดบความเชอมนท .05 และ

คาอ�านาจการทดสอบท .8 ค�านวณกลมตวอยางได

38 คน เมอรวมอตราการสญเสยตวอยาง รอยละ 20

อก 8 คน รวมเปนทงหมด 46 คน โดยแบงตวอยาง

เปน 2 กลมดงน

1) กลมเปรยบเทยบ คอ ผปวยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหต ทไดรบสารอาหารตามแผนการ

รกษาปกตของโรงพยาบาล จ�านวน 23 คน

2) กล มทดลอง คอ ผ ป วยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหต ทไดรบสารอาหารตามแนว

ปฏบตฯ จ�านวน 23 คน

2.พยาบาลวชาชพ จ�านวน 12 คน แบงเปน

2 กลมดงน

1) กล มเปรยบเทยบ คอ พยาบาล

วชาชพทใหการดแลใหสารอาหารตามแผนการดแล

ปกต และยงไมไดรบการอบรมการใชแนวปฏบตฯ

�� 25 ��2.indd 123 27/12/2562 9:37:22


124

เปนผดแลดานการจดการใหสารอาหาร

2) กลมทดลอง คอ พยาบาลทไดรบการ

อบรมแนวทางการใหสารอาหารตามแนวปฏบตท

พฒนาขน

การพทกษสทธกลมตวอยาง

โครงการวจยไดรบอนมตจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในมนษย ของมหาวทยาลย

ขอนแกนหมายเลขจรยธรรมท HE 602065 และ

คณะกรรมการจรยธรรมการวจยของโรงพยาบาล

ขอนแกน หมายเลขจรยธรรมท KE 60089

เครองมอในการวจย

1. แนวปฏบตการใหสารอาหารผ ปวย

วกฤตศลยกรรมอบตเหตพฒนาขนมาจากหลกฐาน

เชงประจกษตามรปแบบของ Soukup model เพอ

จดการดานการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรม

อบตเหตประกอบดวย

1) ระยะกอนใหสารอาหาร ประกอบดวย

การประเมนสถานะทางโภชนาการ การประเมน

พลงงานและโปรตนทควรไดรบ และการประเมน

ความสามารถในการรบอาหาร

2) ขณะใหสารอาหาร เปนกระบวน

การทพยาบาลจดการท�าใหผ ป วยวกฤตไดรบ

พลงงานและโปรตนอยางเพยงพอ ประกอบดวย

การใหอาหารทางสายยางใหอาหาร หรอการให

อาหารทางหลอดเลอดด�าตามแผนการรกษา มการ

บนทกขอมลขณะใชแนวปฏบตตามแบบประเมน

และตดตามการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรม

อบตเหต

3) การประเมนผลหลงได รบสาร

อาหาร โดยการตดตามผลจากการใชแนวปฏบตฯ

ประกอบดวย ผลดานผปวยวกฤต มการประเมน

สถานะทางโภชนาการ บนทกพลงงานและโปรตน

ทผปวยไดรบจรง ภาวะแทรกซอนจากการใหสาร

อาหารทางสายยาง หรอการไดรบสารอาหารทาง

หลอดเลอดด�า ดงรปท 2

แนวปฏบตการใหสารอาหารผปวยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหตไดรบการตรวจสอบคณภาพแนว

ปฏบต โดยใชเกณฑของ The Appraisal of guide-

line for research & Evaluation II (AGREE Next

Steps Consortium, 2009) โดยผทรงคณวฒ 5 คน

โดยเปนแพทยผเชยวชาญดานศลยกรรมอบตเหต 3

คน อาจารยพยาบาลสาขาการพยาบาลผใหญ 1 คน

และพยาบาลช�านาญการดแลผปวยวกฤตศลยกรรม

อบตเหต 1 คน ไดคะแนนคณภาพแนวทางปฏบต

เทากบ 90%

2. แบบรวบรวมผลการศกษา เปนแบบ

ประเมนและตดตามผลหลงไดรบสารอาหารไดรบ

การตรวจสอบความตรงตามเนอหาและดชน

ความสอดคลองกบวตถประสงค( Index of Item –

Objective Congruence [IOC]) ตรวจสอบโดย

ผ ทรงคณวฒ 5 คนดงกลาวขางตน สวนความ

เทยงของแบบรวบรวมผลการศกษาประเมน

โดยพยาบาลวชาชพ 12 คน ประกอบดวย ความ

เทยงระหวางผประเมน (Inter–rater reliability)

โดยค�านวณ Pearson’s correlation coefficients

(r) และสถต Kuder–Richardson Formula 20

(KR-20) ไดผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอ

ดงน ดชนความตรงเชงเนอหา (Content validity

index [CVI]) ของแบบประเมนทงหมด เทากบ

.88 แบบประเมนและตดตามการใหสารอาหาร

ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตไดคา IOC = .93

และ r = .98 แบบประเมนความมวนยในการ

ปฏบตตามแนวปฏบตไดค า IOC = .90 และ

KR-20 = .82 แบบประเมนสมรรถนะของพยาบาล

�� 25 ��2.indd 124 27/12/2562 9:37:22

125The Journal of Baromarajonani College of Nusing, NakhonratchasimaVol. 25 No. 2 July - December 2019 8

ประเมนสญญาณชพ Unstable NPO ประเมนซาอก 24 hr

Stable

ประเมนภาวะโภชนาการ(day 2 หลงadmit) ( Wejis & Wishmeyer, 2013)

ประเมนความพรอมและความสามารถในการเรมให enteral nutrition (day……หลงadmit) (พยาบาลประเมน) (Prins, 2010; Hanlon et al., 2015)

Day1ใหenteral nutrition กาหนดใหพลงงาน 60% ของความตองการพลงงานตอวน(แพทย) (Afifi et al., 2013)

Day2ให enteral nutrition กาหนดใหพลงงาน 100%ของความตองการพลงงานตอวน(แพทย) (Afifi et al., 2013)

Feed รบไมไดหรอไดรบพลงงาน < 60%ของพลงงานทควรไดรบ

Day 7 ประเมนและตดตามผลหลงไดรบสารอาหาร ให Parenteral nutrition (แพทย)

แพทยเจาของไขชวยยนยน

ไม พรอม

ระงบการใหenteral nutrition (แพทย)

Day 2 หลงadmit แพทย orderเจาะlab: serum albumin, transferrin และพยาบาลประเมนคะแนน BNT ( Trakulhum et al., 2012; Kim & Choikwan, 2011; Sigalet et al., 2014; Wan et al., 2015)

Day 7หลง admit แพทย orderเจาะlab: serum albumin, transferrin และพยาบาลประเมนคะแนน BNT ( Trakulhum et al., 2012; Kim & Choikwan, 2011; Sigalet et al., 2014; Wan et al., 2015)

ปรกษานกโภชนาการ เกยวกบชนดอาหาร

Trauma critically ill patient

MAP≥ 65 mmHg, HR≤120 bpm, BE > -2.5 mEq/L, pH > 7.25, PEEP ≤5, O2sat ≥95%, PaO2/ FiO2 > 200,ไมไดรบInotrop drug หรอไดรบ ≤ 5mcg/kg/min (แพทยและพยาบาลประเมน) (Ichimaru & Amagai, 2015; Lasierra, Pere, & Gonzalez, 2015)

รปท 2 แผนผงแสดงแนวปฏบตการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

แนวปฏบตการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตไดรบการตรวจสอบคณภาพแนวปฏบต โดยใชเกณฑของ The Appraisal of guideline for research & Evaluation II (AGREE Next Steps

รปท2แผนผงแสดงแนวปฏบตการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

�� 25 ��2.indd 125 27/12/2562 9:37:22


126

ในการใชแนวปฏบตไดคา IOC = .96 และ r = .74

และแบบประเมนความพงพอใจในการใชแนว

ปฏบตไดคา IOC = 1.00 และ r = .66

การเกบรวบรวมขอมล

หลงจากไดรบอนมตรบรองจรยธรรม

ก า ร ว จ ย จ า ก ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร จ ร ย ธ ร ร ม ข อ ง

มหาวทยาลย ขอนแกนและโรงพยาบาลขอนแกน

แลว ผวจยเขาพบหวหนากลมภารกจการพยาบาล

และพยาบาลหวหนาหอผ ปวยหนกศลยกรรม

อบตเหตและทมแพทยงานศลยกรรมอบตเหตเพอ

ชแจงวตถประสงคของการวจย วธด�าเนนการ และ

ระยะเวลาทใชในการวจย จากนนผวจยแนะน�าตว

กบพยาบาลอาสาสมครและอธบายเก ยวกบ

วตถประสงคและขนตอนของการด�าเนนการวจย

และสทธของพยาบาลในการเขารวมวจย เมอมกลม

ตวอยางอาสาสมครผปวยวกฤตทตรงกบเกณฑรบ

เขาศกษา พยาบาลหวหนาเวรจะเปนผแจงใหผวจย

ทราบ จากนนผวจยท�าการชแจงวธการศกษาวจยให

แกตวผปวยวกฤตเองหรอผปกครองโดยชอบธรรม

รวมทงรายละเอยดเก ยวกบสทธของผ ป วย

กล มตวอยาง พรอมทงตอบขอซกถามในการ

เกบรวบรวมขอมล เมอผ ป วยหรอผ ปกครอง

โดยชอบธรรมตกลงทจะเขารวมการวจย ผ วจย

จงใหลงนามในใบใหค�ายนยอมเขารวมการวจย

เพอปองกนการปนเป อนของผลการวจย จงได

ด�าเนนการเกบขอมลในกลมเปรยบเทยบจนครบ

จ�านวนทก�าหนดกอน แลวจงด�าเนนการเกบขอมล

จากกลมทดลอง โดยผวจยคดเลอกกลมตวอยางตาม

เกณฑคดเลอกกลมตวอยางเขาสการวจย

1. การเกบขอมลกลมเปรยบเทยบ โดย

เกบขอมลเกยวกบสถานะทางโภชนาการกอน

ใหสารอาหาร (Pretest) ในวนท 2 หลงจากผปวย

เข ารบการรกษาในหอผ ป วยวกฤตศลยกรรม

อบตเหต จากนนผปวยไดรบสารอาหารตามค�าสง

การรกษาตามแนวทางปกตของโรงพยาบาลจดการ

ใหสารอาหารโดยพยาบาลประจ�าหอผปวยทยงไม

ผานการฝกอบรมการใหสารอาหารผปวยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหต หลงจากนน ผวจยตดตามการ

ใหสารอาหารและเกบขอมลหลงใหสารอาหารเพอ

ประเมนผล (Posttest) ในวนท 7 หลงจากผปวย

เขารบการรกษา โดยใชแบบประเมน BNT และ

แบบประเมนและตดตามผลการใหสารอาหารใน

ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

2. การเกบขอมลกลมทดลอง กอนเรม

เกบขอมลผวจยใหความรและอบรมอาสาสมคร

พยาบาลจ�านวน 12 คน ตามแนวปฏบตการจดการ

ใหสารอาหารผ ป วยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

ประกอบดวย การประเมนสถานะทางโภชนาการ

การประเมนพลงงานและโปรตนทควรไดรบ การ

ประเมนความสามารถในการรบอาหาร วธการให

สารอาหารในผปวยวกฤต และการพยาบาลเมอเกด

ภาวะแทรกซอนหลงไดรบสารอาหาร ผวจยรบฟง

ขอคดเหน ตอบค�าถามและซกถามความเขาใจของ

พยาบาลในการลงบนทกในแบบประเมนใหสาร

อาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต จากนนผวจย

และพยาบาลอาสาสมครทดลองการใชแนวปฏบต

การใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

รวมกน คนละ 1 ครง เพอประเมนสมรรถนะของ

พยาบาลในการใหสารอาหารตามแนวปฏบตฯ เมอ

สนสดการอบรม ผวจยน�าคมอการใชแนวปฏบต

มาเผยแพรในหอผปวย พรอมทงแจงใหพยาบาล

ประจ�าหอผปวย นกโภชนาการ และแพทยประจ�า

หอผปวยทกทานทราบ ผวจยเกบรวบรวมขอมล

�� 25 ��2.indd 126 27/12/2562 9:37:22


ผปวยกลมทดลองกอนใหสารอาหาร (Pretest) ใน

วนท 2 หลงจากผปวยวกฤตเขารบการรกษาในหอ

ผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตจากนนผปวยกลม

ทดลองไดรบสารอาหารตามแนวปฏบตฯ เปนเวลา

5 วนโดยพยาบาลอาสาสมครทผานการอบรมการ

ใชแนวปฏบตเปนผใหสารอาหาร ในระยะนผวจย

ประเมนพยาบาลอาสาสมครดวยแบบประเมน

สมรรถนะการใหสารอาหารผ วกฤตศลยกรรม

อบตเหต และแบบประเมนความมวนยในการ

ปฏบตตามแนวปฏบต หลงจากนน ผวจยเกบขอมล

หลงใหสารอาหารเพอประเมนผล (Posttest) ใน

วนท 7 หลงจากผปวยเขารบการรกษา โดยใชแบบ

ประเมนเชนเดยวกบกลมเปรยบเทยบ จากนนให

พยาบาลอาสาสมครประเมนความพงพอใจตอแนว

ปฏบตฯ

การวเคราะหขอมล 1. ล ก ษ ณ ะ ท ว ไ ป ข อ ง ก ล ม ต ว อ ย า ง

วเคราะหโดยการหารอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐาน

independent t-test และ Chi-square

2. ผลของแนวปฏบตฯตอผปวย วเคราะห

โดยเปรยบเทยบสถานะโภชนาการ พลงงานและ

โปรตนทไดรบตอวน และการเกดภาวะแทรกซอน

จากการไดรบสารอาหารระหวางกลมทดลองกบ

กลมเปรยบเทยบ ในวนท 7 หลงจากผปวยเขารบ

การรกษา โดยใชสถต Independent t-test, Relative

risk (RR) with 95% Confidence intervals (CI)

3. ผลของแนวปฏบตฯตอพยาบาลวชาชพ

วเคราะหโดยเปรยบเทยบคะแนนสมรรถนะของ

พยาบาลในการใหสารอาหารผปวยวกฤต และความ

มวนยในการใชแนวปฏบตฯ ระหวางพยาบาลทดแล

ผปวยกลมเปรยบเทยบกบพยาบาลทดแลผปวยกลม

ทดลอง โดยใชสถต independent t-test และ RR with

95% CI และความพงพอใจของพยาบาลตอการใช

แนวปฏบตฯ รายงานผลเปนรอยละ

ผลการศกษา ด�า เนนการเกบข อมลในผ ป วยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหต จ�านวน 46 คน แบงเปนการให

สารอาหารของกลมเปรยบเทยบซงไดรบการใหสาร

อาหารตามมาตรฐานปกตจ�านวน 23 คน และกลม

ทดลองทไดรบการใหสารอาหารตามแนวปฏบตฯ

จ�านวน 23 คน ทงสองกลมไดรบการใหสารอาหาร

โดยพยาบาลวชาชพจ�านวน 12 คน เปนระยะเวลา

1 สปดาห ผลการศกษาดงน

ลกษณะทวไปของผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

กอนไดรบสารอาหาร

ในวนท 2 หลงเขารบการรกษา กอนไดรบ

สารอาหารผปวยวกฤตทงสองกลมมลกษณะทวไป

(เพศ อาย การวนจฉยโรคหลก ) ไมแตกตางกน

สวนคาเฉลย APCHE II TRISS score คาเฉลยของ

น�าหนก สวนสง และ BMI ดงแสดงในตารางท 1

�� 25 ��2.indd 127 27/12/2562 9:37:22


128

ตารางท1 ลกษณะทวไปของผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตกอนไดรบสารอาหาร

11

ดาเนนการเกบขอมลในผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต จานวน 46 คน แบงเปนการใหสารอาหารของกลมเปรยบเทยบซงไดรบการใหสารอาหารตามมาตรฐานปกตจานวน 23 คน และกลมทดลองทไดรบการใหสารอาหารตามแนวปฏบตฯ จานวน 23 คน ทงสองกลมไดรบการใหสารอาหารโดยพยาบาลวชาชพจานวน 12คน เปนระยะเวลา 1 สปดาห ผลการศกษาดงน ลกษณะทวไปของผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตกอนไดรบสารอาหาร

ในวนท 2 หลงเขารบการรกษา กอนไดรบสารอาหารผปวยวกฤตทงสองกลมมลกษณะทวไป (เพศ อาย การวนจฉยโรคหลก ) ไมแตกตางกน สวนคาเฉลย APCHE II TRISS score คาเฉลยของน าหนก สวนสง และ BMI ในตารางท 1

ตารางท 1 ลกษณะทวไปของผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตกอนไดรบสารอาหาร

ลกษณะของผปวยวกฤต กลมเปรยบเทยบ (n = 23) กลมทดลอง (n = 23) ta

X2b p M(SD) n (%) M (SD) n (%)

อาย (ป) 43.87(16.89) 40.65(19.16) 0.60 0.549 TRISS score (%) 87.76(9.17) 91.83(7.81) 1.62 0.112 APACHE II(คะแนน) 19(4.61) 18.87(3.73) 0.10 0.917นาหนก (kg) 59.7(7.17) 55.26(8.51) 1.91 0.062 สวนสง (cm) 163.22(7.66) 162.43(2.89) 0.40 0.689 BMI (kg/m2) 22.55(1.745) 21.16(2.89) 1.97 0.055Bhumibol nutrition triage (BNT) 4.57(0.896) 4.78(0.671) 9.31 0.357 ความตองการพลงงาน(kcal/day) 1654.91 (196.66) 1487.35(350.74) 1.99 0.054 ความตองการโปรตน(gm/day) 119.30(14.28) 110.5 (17.03) 1.89 0.065 เพศ ชาย หญง

21(91.3) 2 (8.7)

16 (69.6) 7 (30.4)

3.453 0.063

การวนจฉยโรคหลก Multiple organ injury Severe head injury

- Subdural hematoma- Brain swelling- Epidural hematoma- Intracerebral hemorrhage

Chest injury

8 (34.8)

8 (34.8) 0

3 (13) 3 (13) 1 (4.3)

4 (17.4)

9 (39.1) 1 (4.3) 5 (21.7) 2 (8.7) 2 (8.7)

3.425 0.635 12

ลกษณะของผปวยวกฤต

กลมเปรยบเทยบ (N = 23) กลมทดลอง (N = 23) ta X2b

p M(SD) n (%) M (SD) n (%)

Nutritional status Good (BNT< 4 คะแนน) Poor (BNT ≥4 คะแนน)

12(52.2) 11(47.8)

8(34.8)

15(65.2)

1.415

0.234

a Independent sample t-test และb Chi-square ระดบนยสาคญทางสถตเมอ p < .05 สถานะทางโภชนาการและความตองการพลงงานและโปรตนกอนไดรบสารอาหาร

ผลการศกษาพบวาผปวยทงสองกลมมสถานะทางโภชนาการไมแตกตางกน โดยคะแนนเฉลย BNT ของกลมเปรยบเทยบเทากบ 4.57 และคะแนนเฉลย BNT ของกลมทดลองเทากบ 4.78 (t(23) = 9.31, p = .357 เมอแบงกลมระดบภาวะโภชนาการ พบวา สดสวนของผปวยทมภาวะโภชนาการดและไมดของทงสองกลมไมแตกตางกน X2 (1.14, N = 23) = 0.23, p < .05

กอนทจะเรมไดรบสารอาหาร ผปวยทงสองกลมมความตองการพลงงานและโปรตนไมแตกตางกน กลมเปรยบเทยบมความตองการพลงงานเฉลย 1654.91 kcal/day (SD 196.66) และกลมทดลองมความตองการพลงงานเฉลย 1487.35 kcal/day t(23) = 1.99, p = .054 สาหรบความตองการโปรตน 2 gm/kg/day พบวา กลมเปรยบเทยบมความตองการโปรตนเฉลย 119.30 gm/day และกลมทดลองมความตองการโปรตนเฉลย 110.5 gm/day t(23) = 1.896, p = .065 ดงตารางท 1 การใหสารอาหารผปวยวกฤตศลกรรมอบตเหตกอนใชแนวปฏบต

กอนเรมใชแนวปฏบตฯ ผปวยทงสองกลมมลกษณะการไดรบสารอาหารดวยวธการทเหมอนกนคอ ผานทางสายยางใหอาหาร (91.3% ในกลมเปรยบเทยบ และ 95.7% ในกลมทดลอง)ผปวยทงสองกลมไดรบการใสสายยางใหอาหารแบบ Orogastric tube โดยพยาบาลวชาชพเชนเดยวกน (56.2% ในกลมเปรยบเทยบและ 52.2% ในกลมทดลอง) และไดรบอาหารทางสายยางแบบใหเปนระยะ (Intermittent feeding) เปนสวนมาก นอกจากน ผปวยทกคนทจาเปนตองไดรบสารอาหารทางหลอดเลอดดาจะไดรบสารอาหารทางหลอดเลอดดาสวนกลางทงสองกลม โดยไดรบสารอาหารชนดเดยวกน สวนกจกรรมททาใหตองหยดใหสารอาหารชวคราว เชน การผาตด การไปตรวจ x-ray พบไดในสดสวนทไมแตกตางกนทงสองกลม ผลของการใชแนวปฏบตฯ การใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

1.ผลดานผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต ระหวางกลมเปรยบเทยบและกลมทดลอง ดงน 1.1 สถานะทางโภชนาการเปรยบเทยบวนท 2 และวนท 7 หลงไดรบสารอาหารตามแนวปฏบตฯ

พบวาผปวยกลมเปรยบเทยบซงไดรบการดแลทางโภชนาการตามมาตรฐานการรกษาปกตของโรงพยาบาล มสถานะทางโภชนาการลดลงอยางมนยสาคญ โดยคาเฉลยคะแนน BNT ของผปวยกลมนเพมขน 4.57 คะแนนในวนท 2 เปน 6.30 คะแนนในวนท 7 หลงเขารบการรกษา t(23) = 9.11, p < .05 แตยง

�� 25 ��2.indd 128 27/12/2562 9:37:23


สถานะทางโภชนาการและความตองการพลงงาน

และโปรตนกอนไดรบสารอาหาร

ผลการศกษาพบวาผ ปวยทงสองกล มม

สถานะทางโภชนาการไมแตกตางกน โดยคะแนน

เฉลย BNT ของกลมเปรยบเทยบเทากบ 4.57 และ

คะแนนเฉลย BNT ของกลมทดลองเทากบ 4.78

(t(23) = 9.31, p = .357 เมอแบงกลมระดบภาวะ

โภชนาการ พบวา สดสวนของผ ปวยทมภาวะ

โภชนาการดและไมดของทงสองกลมไมแตกตาง

กน X2 (1.14, n = 23) = 0.23, p < .05

กอนทจะเรมไดรบสารอาหาร ผปวยทงสอง

กลมมความตองการพลงงานและโปรตนไมแตกตางกน

กล มเปรยบเทยบมความตองการพลงงานเฉลย

1654.91 kcal/day (SD = 196.66) และกลมทดลอง

มความตองการพลงงานเฉลย 1487.35 kcal/day,

t(23) = 1.99, p = .054 ส�าหรบความตองการโปรตน

2 gm/kg/day พบวา กล มเปรยบเทยบมความ

ตองการโปรตนเฉลย 119.30 gm/day และกลม

ทดลองมความตองการโปรตนเฉลย 110.5 gm/day

t(23) = 1.896, p = .065 ดงตารางท 1

การใหสารอาหารผปวยวกฤตศลกรรมอบตเหต

กอนใชแนวปฏบต

กอนเรมใชแนวปฏบตฯ ผปวยทงสองกลม

มลกษณะการไดรบสารอาหารดวยวธการทเหมอน

กนคอ ผานทางสายยางใหอาหาร (91.3% ในกลม

เปรยบเทยบ และ 95.7% ในกลมทดลอง) ผปวย

ทงสองกลมไดรบการใสสายยางใหอาหารแบบ

Orogastric tube โดยพยาบาลวชาชพเชนเดยวกน

(56.2% ในกลมเปรยบเทยบและ 52.2% ในกลม

ทดลอง) และไดรบอาหารทางสายยางแบบใหเปน

ระยะ (Intermittent feeding) เปนสวนมาก นอกจาก

น ผปวยทกคนทจ�าเปนตองไดรบสารอาหารทาง

หลอดเลอดด�าจะไดรบสารอาหารทางหลอดเลอดด�า

สวนกลางทงสองกลม โดยไดรบสารอาหารชนด

เดยวกน สวนกจกรรมทท�าใหตองหยดใหสาร

อาหารชวคราว เชน การผาตด การไปตรวจ x-ray

พบไดในสดสวนทไมแตกตางกนทงสองกลม

ผลของการใชแนวปฏบตฯการใหสารอาหารผปวย

วกฤตศลยกรรมอบตเหต

1. ผลดานผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

ระหวางกลมเปรยบเทยบและกลมทดลองดงน

1.1สถานะทางโภชนาการเปรยบเทยบ

วนท 2และวนท 7หลงไดรบสารอาหารตามแนว

ปฏบตฯ

พบวาผปวยกลมเปรยบเทยบซง

ไดรบการดแลทางโภชนาการตามมาตรฐานการ

รกษาปกตของโรงพยาบาล มสถานะทางโภชนาการ

ลดลงอยางมนยส�าคญ โดยคาเฉลยคะแนน BNT

ของผปวยกลมนเพมขน 4.57 คะแนนในวนท 2 เปน

6.30 คะแนนในวนท 7 หลงเขารบการรกษา t(23)

= 9.11, p < .05 แตยงไมพบการเปลยนแปลงของ

ระดบ serum albumin, serum transferrin และ total

lymphocyte count ในทางตรงกนขาม ผปวยกลม

ทดลองซงไดรบการดแลดานโภชนาการตามแนว

ปฏบตการจดการสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรม

อบตเหต มคะแนน BNT ลดลงอยางมนยส�าคญทาง

สถต จาก 4.78 คะแนนในวนท 2 เปน 3.43 คะแนน

ในวนท 7 t(23) = 9.05, p < .05 นอกจากนยงพบวา

คา serum albumin และคา serum transferrin

เพม ขนอย างมนยส�าคญอกด วย (p < .05 )

ดงรายละเอยดในตารางท 2

1.2ปรมาณพลงงานและโปรตนทไดรบ

เปรยบเทยบวนท2และวนท7หลงรบเขารกษา

ผปวยกลมเปรยบเทยบไดรบพลงงานลด

�� 25 ��2.indd 129 27/12/2562 9:37:23


130

ลงอยางมนยส�าคญ โดยวนท 2 ผปวยกลมนไดรบ

พลงงานเฉลย 1654.91 kacl/day และในวนท 7

ไดรบพลงงานเฉลยลดลงเหลอเพยง 1288.88 kcal/

day t(23) = 3.703, p < .05 ในทางตรงกนขาม ผปวย

กลมทดลอง ไดรบพลงงานเพมขนอยางมนยส�าคญ

โดยในวนท 2 ผปวยไดรบพลงงานเฉลย 1487.35

kcal/day และเมอไดรบการดแลใหสารอาหารตาม

แนวปฏบตฯ ผปวยไดรบพลงงานเพมขนอยางมนย

ส�าคญทางสถต ในวนท 7 โดยไดรบพลงงานเฉลย

1696.86 kcal/day t(23) = 4.2, p < .05 เชนเดยวกบ

ปรมาณโปรตนทผปวยไดรบตอวน โดยในวนท 2

ผปวยกลมเปรยบเทยบไดรบโปรตนเฉลย 119.30

gm/day และในวนท 7 ผปวยไดรบโปรตนเฉลยลด

ลงอยางมนยส�าคญทางสถตเหลอเพยง 60.84 gm/

day, t(23) = 9.927, p < .05 สวนผปวยกลมทดลอง

ไดรบโปรตนตอวนเพมขนอยางมนยส�าคญทางสถต

จาก 88.35 gm/day ในวนท 2 เพมเปน 106.32 gm/

day ในวนท 7 หลงเขารบการรกษา t(23) = 4.53,

p < .05 ดงรายละเอยดแสดงในตารางท 2

ตารางท2 ผลของการใชแนวปฏบตฯดานผปวย เปรยบเทยบกอนและหลงไดรบสารอาหาร

13

ไมพบการเปลยนแปลงของระดบ serum albumin, serum transferrin และ total lymphocyte count ในทางตรงกนขาม ผปวยกลมทดลองซงไดรบการดแลดานโภชนาการตามแนวปฏบตการจดการสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต มคะแนน BNT ลดลงอยางมนยสาคญทางสถต จาก 4.78 คะแนนในวนท 2 เปน 3.43 คะแนนในวนท 7 t(23) = 9.05, p < .05นอกจากนยงพบวา คา serum albumin และคา serum transferrin เพมขนอยางมนยสาคญอกดวย (p < .05 )ดงรายละเอยดในตารางท 2

1.2 ปรมาณพลงงานและโปรตนทไดรบเปรยบเทยบวนท 2 และวนท 7 หลงรบเขารกษา ผปวยกลมเปรยบเทยบไดรบพลงงานลดลงอยางมนยสาคญ โดยวนท 2 ผปวยกลมนไดรบพลงงาน

เฉลย 1654.91 kacl/day และในวนท 7 ไดรบพลงงานเฉลยลดลงเหลอเพยง 1288.88 kcal/day t(23) = 3.703, p< .05 ในทางตรงกนขาม ผปวยกลมทดลอง ไดรบพลงงานเพมขนอยางมนยสาคญ โดยในวนท 2 ผปวยไดรบพลงงานเฉลย 1487.35 kcal/day และเมอไดรบการดแลใหสารอาหารตามแนวปฏบตฯ ผปวยไดรบพลงงานเพมขนอยางมนยสาคญทางสถต ในวนท 7 โดยไดรบพลงงานเฉลย 1696.86 kcal/day t(23) = 4.2, p < .05 เชนเดยวกบปรมาณโปรตนทผปวยไดรบตอวน โดยในวนท 2 ผปวยกลมเปรยบเทยบไดรบโปรตนเฉลย 119.30 gm/day และในวนท 7 ผปวยไดรบโปรตนเฉลยลดลงอยางมนยสาคญทางสถตเหลอเพยง 60.84 gm/day t(23) = 9.927, p < .05 สวนผปวยกลมทดลองไดรบโปรตนตอวนเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตจาก 88.35 gm/day ในวนท 2 เพมเปน 106.32 gm/day ในวนท 7 หลงเขารบการรกษา t(23) = 4.53, p < .05 ดงรายละเอยดแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 ผลของการใ ชแนวปฏบตฯดานผปวย เปรยบเทยบกอนและหลงไดรบสารอาหาร ตวชวดสถานะทาง

โภชนาการ กลมเปรยบเทยบ (n = 23) กลมทดลอง ( n =23)

วนท2 M (SD) วนท 7 M(SD)

Paired t-test

P วนท 2 M(SD)

วนท 7 M(SD)

Paired t-test

p

BNT (คะแนน) 4.57 (0.89) 6.30 (1.01) 9.11 0.001 4.78 (0.67) 3.43 (0.59) 9.05 0.001 Serum albumin(gm/dl)

2.72 (0.59) 2.96 (0.46) 1.96 0.062 2.8 (0.43) 3.07 (0.39) 4.73 0.001

Serum transferrin (gm/dl)

166.97 (53.12)

169.35 (46.87)

0.41 0.683 175.87 (44.41)

191.04 (39.95) 3.67 0.001

Total lymphocyte count

2319.27 (3730.20)

1612.37 (533.59)

0.94 0.356 1501.51 (1063.83)

1490.89 (658.32) 0.05 0.958

พลงงานทไดรบตอวน (Kcal/day)

1654.9 (196.66)

1288 (463.49)

3.703 0.001 1487.35 (350.74)

1696.86 (419.62)

4.2 0.001

โปรตนทไดรบตอวน (gm/day)

119.3 (14.27)

60.84 (32.16)

9.927 0.001 88.35(18.40) 106.32(25.12) 4.53 0.001

หมายเหต ระดบนยสาคญทางสถต p < 0.05

�� 25 ��2.indd 130 27/12/2562 9:37:23


1.3 สถานะทางโภชนาการเปรยบเทยบ

ระหวางกลมเปรยบเทยบและกลมทดลองหลงได

รบสารอาหาร

หลงจากทผ ป วยทง 2 กล มไดรบสาร

อาหารเปนเวลา 5 วน การประเมนสถานะทาง

โภชนาการในวนท 7 หลงรบเขารกษา พบวา

คะแนนเฉลย BNT ของกลมทดลองได 3.44 คะแนน

ต�ากวาคะแนนเฉลย BNT ของกลมเปรยบเทยบได

6.39 คะแนน เมอเปรยบเทยบโดยจดกลมสถานะ

โภชนาการตามคะแนน BNT พบวา หลงจากใหสาร

อาหารครบ 7 วนจ�านวนของผปวยในกลมทดลองท

มสถานะโภชนาการไมดลดลงอยางมนยส�าคญ จาก

15 คน (65.2%) ในวนท 2 เหลอเพยง 1 คน (4.3%)

ในวนท 7 X2(2, n = 23) = 18.78, p < .05 ในขณะท

จ�านวนผปวยกลมเปรยบเทยบมจ�านวนผปวยทม

ภาวะโภชนาการไมดเพมขนอยางมนยส�าคญจาก 11

คน (47.8%) ในวนท 2 เปน 23 คน (100%) ในวน

ท 7 -X2(2, n = 23) = 12.97, p < .05นอกจากน การ

เปรยบเทยบสถานะทางโภชนาการหลงไดรบสาร

อาหารพบวา ผปวยกลมทดลองมแนวโนมทจะมผท

มสถานะทางโภชนาการด มากกวาผปวยกลมเปรยบ

เทยบ 22 เทา (RR = 22, 95% CI[3.23, 149.89])

เมอเปรยบเทยบความเพยงพอของพลงงานและ

โปรตนสารอาหารทไดรบพบวาผปวยกลมทดลอง

ทไดรบแนวปฏบตการใหสารอาหาร ไดรบพลงงาน

เพยงพอในสดสวนทมากเปน 10.5 เทาของผปวย

กลมเปรยบเทยบ (RR = 10.5, 95% CI [2.77, 39.71],

p = .005) และผปวยกลมทดลอง ยงมสดสวน

ของการไดรบโปรตนเพยงพอมากกวากลมเปรยบ

เทยบถง 11 เทา (RR = 11, 95%CI[2.91, 41.47],

p = .0004) ดงรายละเอยดแสดงในตารางท 3

1.4ภาวะแทรกซอนจากการไดรบอาหาร

ภาวะแทรกซอนจากการไดรบอาหารของผปวย

วกฤตศลยกรรมอบตเหต ประเมนจากสดสวนของ

อบตการณการเกดภาวะแทรกซอนหลงจากการ

ไดรบสารอาหารทางสายยางของทงสองกลม พบวา

ผปวยกลมเปรยบเทยบทไดรบการใหสารอาหาร

ตามวธปกต เกดภาวะแทรกซอนจากการไดรบ

อาหารทางสายยางมากเปน 3.29 เทาของผปวยกลม

ทดลอง (กลมเปรยบเทยบเกด 12.5%, กลมทดลอง

เกด 3.8%, 12.5 RR = 3.29, 95% [CI 1.45, 7.47],

p = 0.0045) ภาวะแทรกซอนทพบมากทสดคอ

ทองผก ซงพบในกลมเปรยบเทยบรอยละ 56.5 และ

พบในกลมทดลองรอยละ 21.7 รองลงมาคอ การม

ปรมาณอาหารเหลอคางในกระเพาะอาหารมากโดย

พบในกลมเปรยบเทยบรอยละ 30.4 และในกลม

ทดลองพบรอยละ 8.7 ดงในตารางท 3

�� 25 ��2.indd 131 27/12/2562 9:37:23


132

ตารางท3 สถานะทางโภชนาการเปรยบเทยบระหวางกลมในวนท 7 หลงไดรบสารอาหาร15

สถานะทางโภชนาการ กลมเปรยบเทยบ

n=23 n (%)

กลมทดลอง n=23 n (%)

RRa 95%CI p

Good (BNT ≥ 4 คะแนน) Poor (BNT < 4 คะแนน)

0 23 (100%)

22 (95.7%) 1 (4.3%)

22 3.22 – 149.89 0.0016

การไดรบพลงงาน ไดรบเพยงพอ ไดรบไมเพยงพอ

2(8.7) 21(91.3)

21(91.3) 2(8.7)

10.5 2.77 – 39.71 0.0005

การไดรบโปรตน ไดรบเพยงพอ ไดรบไมเพยงพอ

1(4.3) 22(95.7)

21(91.3) 2(8.7)

11 2.92 – 41.47 0.0004

ภาวะแทรกซอนจากการไดรบอาหารb เกด ไมเกด

23(12.5) 161(87.5)

7(3.8) 177(96.2)

3.29 1.45 – 7.47 0.0045

2. ผลดานผใหบรการแกผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต2.1 สมรรถนะของพยาบาลในการใชแนวปฏบตฯสมรรถนะของพยาบาลในการใชแนวปฏบตการใหสารอาหารผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหต

ประกอบดวย การปฏบตกจกรรมการพยาบาล การตดสนใจในการใหสารอาหารอยางถกตอง ผลการศกษาพบวา สมรรถนะของพยาบาลกลมทดลองในการปฏบตกจกรรมการพยาบาล การใหสารอาหารตามแนวปฏบตฯ ไดเปนสดสวน 86.95% และไมปฏบตตามแนวปฏบตฯ 13.05% สวนสมรรถนะของพยาบาลในการตดสนใจ พบวาพยาบาลทปฏบตตามแนวปฏบตฯ มคะแนนสมรรถนะการใหสารอาหาร (M = 86, SD = 5.41 ) สงกวาพยาบาลกลมเปรยบเทยบ (M = 72.26, SD = 5.67) และมสมรรถนะดานการตดสนใจในการใหสารอาหารสงเปน 1.52 เทาของพยาบาลกลมเปรยบเทยบ (RR = 1.52, 95% CI[1.12 – 2.05]) นอกจากนพยาบาลทใชแนวปฏบตฯทกคน (รอยละ 100) สามารถตดสนใจใหสารอาหารผปวยไดถกตองขณะทพยาบาลในกลมเปรยบเทยบสามารถทาไดรอยละ 65.2 พยาบาลทใชแนวปฏบตมสมรรถนะในการจดการแกไขปญหาเมอเกดภาวะแทรกซอนหลงจากการไดรบสารอาหารเปน 33 เทาของพยาบาลกลมเปรยบเทยบ (RR = 33, 95% CI[2.10 – 519.32]) โดยพยาบาลทใหสารอาหารผปวยกลมเปรยบเทยบ ไมสามารถแกไขเหตการณหรอแกไขปญหาไดไมครบถวน แตในพยาบาลกลมทดลองสามารถแกไขปญหาไดครบถวนคดเปนรอยละ 69.4

2.2 ความมวนยในการปฏบตตามแนวปฏบตการใหสารอาหาร

2. ผลดานผ ใหบรการแกผ ป วยวกฤต

ศลยกรรมอบตเหต

2.1 สมรรถนะของพยาบาลในการใชแนว

ปฏบตฯ

สมรรถนะของพยาบาลในการใชแนว

ปฏบตการใหสารอาหารผ ปวยวกฤตศลยกรรม

อบตเหต ประกอบดวย การปฏบตกจกรรมการ

พยาบาล การตดสนใจในการใหสารอาหารอยาง

ถกตอง ผลการศกษาพบวา สมรรถนะของพยาบาล

กลมทดลองในการปฏบตกจกรรมการพยาบาล

การใหสารอาหารตามแนวปฏบตฯ ไดเปนสดสวน

86.95% และไมปฏบตตามแนวปฏบตฯ 13.05%

สวนสมรรถนะของพยาบาลในการตดสนใจ พบ

วาพยาบาลทปฏบตตามแนวปฏบตฯ มคะแนน

สมรรถนะการใหสารอาหาร (M = 86, SD = 5.41 )

สงกวาพยาบาลกล มเปรยบเทยบ (M = 72.26,

SD = 5.67) และมสมรรถนะดานการตดสนใจใน

การใหสารอาหารสงเปน 1.52 เทาของพยาบาล

กลมเปรยบเทยบ (RR = 1.52, 95% CI[1.12,

2.05]) นอกจากนพยาบาลทใชแนวปฏบตฯทก

คน (รอยละ 100) สามารถตดสนใจใหสารอาหาร

ผปวยไดถกตองขณะทพยาบาลในกลมเปรยบเทยบ

สามารถท�าไดรอยละ 65.2 พยาบาลทใชแนวปฏบต

มสมรรถนะในการจดการแกไขปญหาเมอเกดภาวะ

แทรกซอนหลงจากการไดรบสารอาหารเปน 33

เทาของพยาบาลกลมเปรยบเทยบ (RR = 33, 95%

�� 25 ��2.indd 132 27/12/2562 9:37:23


CI[2.10, 519.32]) โดยพยาบาลทใหสารอาหาร

ผปวยกลมเปรยบเทยบ ไมสามารถแกไขเหตการณ

หรอแกไขปญหาไดไมครบถวน แตในพยาบาลกลม

ทดลองสามารถแกไขปญหาไดครบถวนคดเปนรอย

ละ 69.4

2.2 ความมวนยในการปฏบตตามแนว

ปฏบตการใหสารอาหาร

ความมวนยในการปฏบตตามแนวปฏบต

การใหสารอาหาร พบวา พยาบาลมวนยในการ

ปฏบตตามแนวปฏบตฯ ในระดบดมาก ยกเวน

ในดานการประเมนภาวะโภชนาการ โดยการวด

สดสวนรางกายและการตรวจทางหองปฏบตการ

(รอยละ 78.26) การประเมนพลงงานโดยใชสตร

Ireton Jones (รอยละ 78.26%) การประเมนการ

เคลอนไหวของล�าไส (ร อยละ 86.95%) และ

การจดการเมอเกดภาวะแทรกซอนหลงการใหสาร

อาหาร (รอยละ 68.6%)

2.3ความพงพอใจตอการใชแนวปฏบตใน

การใหสารอาหาร

พยาบาลทใช แนวปฏบตฯ ระบความ

พงพอใจตอการใชแนวปฏบตในการใหสารอาหาร

ในระดบมากทสดทง 12 คน (รอยละ 100) โดยม

คะแนนเฉลย 88.91 คะแนน (SD = 1.92 ) เมอพจารณา

รายดานพบวา พยาบาลแสดงระดบความพงพอใจ

ตอแนวปฏบต ดงในตารางท 4

ตารางท4ความพงพอใจตอการใชแนวปฏบตในการใหสารอาหาร

16

ความมวนยในการปฏบตตามแนวปฏบตการใหสารอาหาร พบวา พยาบาลมวนยในการปฏบตตามแนวปฏบตฯ ในระดบดมาก ยกเวนในดานการประเมนภาวะโภชนาการ โดยการวดสดสวนรางกายและการตรวจทางหองปฏบตการ (78.26%) การประเมนพลงงานโดยใชสตร Ireton Jones (78.26%) การประเมนการเคลอนไหวของลาไส (86.95%) และการจดการเมอเกดภาวะแทรกซอนหลงการใหสารอาหาร (68.6%)

2.3 ความพงพอใจตอการใชแนวปฏบตในการใหสารอาหาร พยาบาลทใชแนวปฏบตฯ ระบความพงพอใจตอการใชแนวปฏบตในการใหสารอาหารในระดบ

มากทสดทง 12 คน (100%) โดยมคะแนนเฉลย 88.91 คะแนน (SD = 1.92 ) เมอพจารณารายดานพบวา พยาบาลแสดงระดบความพงพอใจตอแนวปฏบต ดงในตารางท 4

ตารางท 4 ความพงพอใจตอการใ ชแนวปฏบตในการใหสารอาหาร

การประเมน ระดบความพงพอใจของพยาบาลกลมทดลอง n(%), n = 12

M (SD) มากทสด (80-100)

มาก (60-79)

ปานกลาง (40-59)

นอย (20-39)

นอยทสด (0-19)

1.ความยากงายในการนาไปใช 3 (25)

9 (75)

0 0 0 73.33 (6.51)

2.ความสะดวกในการใช 1 (8.34)

11 (91.66) 0 0 0 76.25 (4.33)

3.การนาแนวปฏบตไปใชไดจรงในการใหสารอาหารผปวยวกฤต

2 (16.67)

10 (83.33) 0 0 0 75 (11.67)

4.ความคมคาในการเปลยนแปลงสการปฏบต

0 12 (100) 0 0 0 77 .58 (1.92)

5.ความคมคาในการเพมคณภาพการพยาบาล

0 12 (100) 0 0 0 77 (1.75)

6.ภาพรวมความพงพอใจในการใชแนวปฏบต

12 (100)

0 0 0 0 88.91 (1.92)

อภปรายผล กอนใหสารอาหารผปวยทงสองกลมมลกษณะทวไปคลายคลงกนเกอบทกประการไดแก อาย เพศ

สวนสง นาหนก BMI ความรนแรงของการบาดเจบ การวนจฉยโรคหลก และสถานะทางโภชนาการ ขอมลเหลานยงสะทอนใหเหนวา การเกบขอมลกลมเปรยบเทยบกอนทจะเรมใชแนวปฏบตสาหรบกลมทดลองไมมผลตอความแตกตางกนของสถานะทางโภชนาการกอนไดรบสารอาหารของผปวยทงสองกลม ผลของการใชแนวปฏบตตอตวผปวย

�� 25 ��2.indd 133 27/12/2562 9:37:23


134

อภปรายผล

กอนใหสารอาหารผ ปวยทงสองกล มม

ลกษณะทวไปคลายคลงกนเกอบทกประการไดแก

อาย เพศ สวนสง น�าหนก BMI ความรนแรงของ

การบาดเจบ การวนจฉยโรคหลก และสถานะทาง

โภชนาการ ขอมลเหลานยงสะทอนใหเหนวา การ

เกบขอมลกลมเปรยบเทยบกอนทจะเรมใชแนว

ปฏบตส�าหรบกลมทดลองไมมผลตอความแตกตาง

กนของสถานะทางโภชนาการกอนไดรบสารอาหาร

ของผปวยทงสองกลม

ผลของการใชแนวปฏบตตอตวผปวย

เมอเปรยบเทยบสถานะทางโภชนาการ

พบวาผปวยทไดรบสารอาหารตามแนวปฏบตฯ

มสถานะทางโภชนาการดกวากลมเปรยบเทยบท

ไดรบสารอาหารตามแนวทางการรกษาปกตถง 22 เทา

โดยกลมเปรยบเทยบมสถานะทางโภชนาการแยลง

และมสดสวนของผปวยทมภาวะโภชนาการไมด

เพมขนจากรอยละ 47.8 เปนรอยละ 100 แสดงให

เหนวาหากจดการดานโภชนาการไมเหมาะสม จะ

เพมโอกาสเกดภาวะทพโภชนาการมากขน ตรงกน

ขามกบผปวยทไดรบสารอหารตามแนวปฏบตฯ

มสถานะทางโภชนาการดขน และมสดสวนทม

ภาวะโภชนาการไมดลดลงอยางมนยส�าคญ จาก

รอยละ 65.2 เหลอเพยงรอยละ 4.3 และมคาเฉลย

ของระดบ serum albumin และ serum transferrin

เพมขน ซงสะทอนใหเหนวาการใหสารอาหาร

ตามแนวปฏบตฯ มผลท�าใหผปวยวกฤตมสถานะ

ทางโภชนาการดขน ผลการศกษานสอดคลองกบ

ผลการศกษาของ Sun et al. (2016) ศกษาเปรยบ

เทยบการใชแนวปฏบตในการใหสารอาหารผปวย

วกฤต และพบวาหลงใชแนวปฏบตฯ ผปวยจะม

สถานะทางโภชนาการดกวาผปวยทไมไดใชแนว

ปฏบตฯ พลงงานและโปรตนทไดรบตอวน พบ

วา ผปวยทไดรบสารอาหารตามแนวปฏบตฯ ทได

รบพลงงานเพยงพอกบความตองการของรางกาย

มสดสวนมากเปน 10.5 เทาและไดรบโปรตนเพยง

พอมสดสวนมากเปน 11 เทาของผปวยกลมเปรยบ

เทยบ และผปวยกลมทไดรบสารอาหารตามแนว

ปฏบตฯ ไดรบสารอาหารและโปรตนเพมขนอยาง

มนยส�าคญ สวนกลมเปรยบเทยบไดรบพลงงาน

และโปรตนตอวนลดลงอยางมนยส�าคญทางสถต

ซงสอดคลองกบการศกษาของ Kiss, Byham-Gray,

Denmark, Loetscher, and Brody (2012) พบวา

ผปวยวกฤตทไดสารอาหารตามแนวปฏบตฯ จะได

รบพลงงานเพมมากขน 1097±420 Kcal/day และได

รบโปรตนเพมขน 69.1±27.38 gram/day

ภาวะแทรกซอนจากการใหสารอาหาร พบ

วา ผปวยทไดรบสารอาหารตามแนวปฏบตฯ เกด

ภาวะแทรกซอนจากการรบสารอาหารนอยกวากลม

เปรยบเทยบ 3.14 เทา ทงนการใหสารอาหารตาม

แนวปฏบตฯ ด�าเนนการโดยมแพทยและพยาบาล

เปนผ ตดสนใจใหสารอาหารตามแนวปฏบตฯ

โดยพจารณาความเหมาะสมกบสภาพผ ป วย

นอกจากน แนวปฏบตฯยงมรายละเอยดในการ

จดการภาวะแทรกซอนเมอไดรบสารอาหารทาง

สายยาง หรอไดรบอาหารทางหลอดเลอดด�า และ

พยาบาลวชาชพไดรบการอบรมการใชแนวปฏบต

และสามารถปฏบตตามแนวปฏบตไดเปนสวนมาก

ตรงกนขาม การใหสารอาหารตามวธปกตในกลม

เปรยบเทยบมกจะขนอยกบประสบการณและความ

เคยชนในการใหสารอาหารของบคลากรผดแล ผล

การศกษาน สอดคลองกบการศกษาของ Poulard

et al. (2010) ศกษาพบวาการใชแนวปฏบตในการ

ใหสารอาหารผปวยวกฤต ชวยลดการเกดภาวะ

�� 25 ��2.indd 134 27/12/2562 9:37:23


แทรกซอนและชวยใหผปวยไดรบสารอาหารและ

พลงงานมากกวากลมทไมใชแนวปฏบตฯ

ผลการใชแนวปฏบตดานผใหบรการ

ผลพบวา แนวปฏบตฯนชวยเพมสมรรถนะ

ของพยาบาลในการใหสารอาหารผปวยวกฤตได

ดกวาพยาบาลผ ใหสารอาหารกลมเปรยบเทยบ

โดยเฉพาะในดานการตดสนใจในการใหสารอาหาร

และการจดการแกไขปญหาทเกดจากการใหสาร

อาหาร เปนผลมาจากการอบรมกอนเรมใชแนว

ปฏบตฯ ในการประเมนสถานะโภชนาการผปวย

การประเมนความตองการอาหารและพลงงาน

การสนบสนนบทบาทใหพยาบาลรวมวางแผนให

อาหารทเหมาะสม วธการใหสารอาหารทถกตอง

การจดการอาการไมพงประสงคทเกดระหวางให

สารอาหารการปองกนภาวะแทรกซอนทอาจจะ

เกดขน และการตดตามประเมนผลหลงการใหสาร

อาหาร อนสงผลใหเกดความส�าเรจในการใหสาร

อาหารผปวยวกฤตดงทเกดขนในการศกษาครงน

การวจยครงน เปนการศกษาเฉพาะการ

ใหสารอาหารในผปวยวกฤตศลยกรรมอบตเหตท

ไมมการบาดเจบชองทองในโรงพยาบาลตตยภม

เทานน และการน�าแนวปฏบตไปใชในบรบทอน

จะตองปรบปรงแนวปฏบตใหเหมาะสมกบบรบท

กบผปวยนน ๆ กอน และตดตามประเมนผลใน

ระยะยาว

ขอเสนอแนะ ในการน�าเอาแนวปฏบตการใหสารอาหาร

ผปวยวกฤตไปใช ตองมการอบรมเชงปฏบตการ

เพอพฒนาสมรรถนะในการใชแนวปฏบตการให

สารอาหารฯ และตองไดรบความรวมมอกบ

แพทยเจาของไขในการตดสนใจการใหสารอาหาร

เมอผ ปวยอย ในสถานะทปลอดภยพนระยะการ

ชวยฟนคนชพแลว และประสานความรวมมอกบ

นกโภชนาการในการก� าหนดชนดอาหาร ท

เหมาะสมกบผปวยวกฤต

กตตกรรมประกาศ การศกษานได รบการสนบสนนจาก

ศนยวจยและฝกอบรมเพอสงเสรมคณภาพชวต

คนวยแรงงาน คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลย

ขอนแกน

เอกสารอางองเวชระเบยน. (2558). รายงานเวชระเบยนหอผปวย

ว ก ฤ ต ศ ล ก ร ร ม อ บ ต เ ห ต โ ร ง พ ย า บ า ล

ขอนแกน. ฐานขอมล.

AGREE Next Steps Consortium (2009). The

AGREE II Instrument. Retrieved from

http://www.agreetrust.org

Afifi, I., Elazzazy, S., Adbulrahman, Y., & Latiti,

R. (2013). Nutrition therapy for critically ill

and Injury patients. European journal

Trauma Emergency surgery, 39, 203-213.

Bernard, R. (2000). Fundamentals of biostatistics

(5thed.). Duxbery : Thomson learning. pp.

384-385.

Butcher, N., & Balogh, Z. (2009). The definition:

The need for international consensus.

Injury international journal of the Injury,

10(32), 512-522.

Butcher, N., & Balogh, Z. (2014). Update on the

definition of polytrauma. European

Journal Trauma Emergency Surgery, 3(40),

�� 25 ��2.indd 135 27/12/2562 9:37:23


136

107-111.

Fletcher, J. (2013). Parenteral nutrition:

indications, risk and nursing care. Nursing

standard, 27(46), 50-57.

Hanlon, C., Dowsett, J., & Smyth, N. (2015).

Nutrition assessment of the intensive care

unit patient. Topical clinical nutrition,

30(1), 47-70.

Hejazi, N., Mazloom, Z., Zana, F., Rezaianzadeh,

A., & Amini, A. (2016). Nutritional

Assessment in critically ill patients, 41(3),

171-179.

Honda, C., Freitas, F., Stanich, P., Mazza, B. F.,

Castro, I., & Nascente, P.M. (2013). Nurse

to bed ratio and nutrition support in

critically ill patients. American Association

of Critical Care Nurse, 22(6), e71-e78.

Kaladah, M. & Shahin, M. (2015). Implementing

evidence-based enteral nutrition guidelines

in intensive care units: a prospective

observational study. Gastrointestinal

Nursing, 13(9), 31-19.

Kim, H., Stotts, N., Froelicher, E., Engler, M.,

Porter, C. & Kwak, H. (2012). Adequacy

of enteral nutrition in adult patients in the

i n t e n s i v e c a r e u n i t . J o u r n a l o f

clinical nursing, 21, 2860-2869.

Kiss, C. M., Byham-Gray, L., Denmark, R.,

Loetscher, R. & Brody, R. A. (2012).

The impact of implementation of a

nutrition support algorithm on nutrition

care outcomes in an intensive care unit.

Nutrition in Clinical Practice: Official

Publication of the American Society for

Parenteral and Enteral Nutrition, 27(6),

793-801.

Norman, K., Pichard, C., Lochs, H. & Pirlich, M.

(2008). Prognostic impact of disease-

related malnutrition. Clinical Nutrition,

27(1), 5-15.

Poulard, F., Dimet, J., Martin-Lefevre, L.,

Bontemps, F., Fiancette, M., Clementi,

E., … Reignier, J. (2010). Impact of not

measuring residual gastric volume in

mechanically ventilated patients receiving

early enteral feeding A prospective

before–after study. Journal of Parenteral

and Enteral Nutrition, 34(2), 125-130.

Sauder, J., Smith, T., & Stround, M. (2014).

Ma lnu t r i t i on and Undernu t r i t i on .

Medicine, 43(2), 112-120.

Stewart, M. (2014). Nutrition support protocols and

their influence on the delivery of enteral

nutrition: a systematic review. Worldview

on Evidence-Based Nursing, 11(3),

194-199.

Sun, D. L., Li, W.L., Li, S. M., Cen, Y. Y., Lin.,

Y.Y., Xu, Q.W. et al. (2016). Impact of

nutritional support that dose and does not

meet guideline standards on clinical

outcome in surgical patients at nutrition

risk: a prospective cohort study. Nutrition

Journal, 15, 1-9.

Weijes, P. & Wishchmeyer, W. (2013). Optimizing

�� 25 ��2.indd 136 27/12/2562 9:37:23


energy and protein balance in the ICU.

Current Opinion in clinical Nutrition &

Metabolic Care, 16(2), 194-201.

Wischmeyer, P. (2013). The evolution of nutrition

in critical care: How much, how soon?.

Critical care, 17(suppl1), 1-7.

�� 25 ��2.indd 137 27/12/2562 9:37:23

ผลของการใช้แนวปฏิบัติทางคลินิกในการให้สารอาหารในผู้ป่วย...

Documents