aponogeton een uitgave van de nieuws · den met zijn paludarium en de heer hooij-schuur en ik met...

73e jaargang, januari 2008Aangesloten bij de NBAT

AponogetonNieuws

IN DIT NUMMER O.A.:

• Thorichtys elliotiBijzondere vissen uit Midden-Amerika

• Een natuurlijk aquarium

• AlgenHoe ontstaan ze en hoe bestrijden we ze? Deel 1

Een uitgave van de aquariumvereniging Aponogeton te Zeist

DierenspeciaalzaakFaunaland “Den Dolder”Alles op het gebied van honden, katten, knaagdieren, tropische vissen en vijvers

Dolderseweg 89-A3734 BD Den Doldertel. 030 - 22 83 470www.faunaland.nlFAUNALANDFAUNALAND

VIVANTVoor al uw: • rookwaren • staatsloten • lectuur • spelnet • snoepgoed • wenskaarten

Emmaplein 148 • 3701 DG Zeist • tel. 030 - 69 13 475

2 l aponogeton nieuws

Dinsdag 22 januari

Open bak avondbij Johan van Veelen, Amersfoort

Doel: gezellig babbelen over de hobby en de kennis en informatie

met elkaar delen. Meld u aan bij: Johan van Veelen start rond 20:00

Tel: 033-4480100 E-mail: [email protected]. Max 12 personen.

Dinsdag 29 januari

Nieuwe of oude (on)bekende planten

Erik Prins beter bekend onder de naam Apisto geeft een voordracht

over aquariumplanten. Een enthousiaste aquariaan met veel erva-

ring en kennis. Specifi eke eisen worden besproken en u kunt vragen

stellen. De bijeenkomst vindt plaats in verpleeghuis Bovenwegen,

Heideweg 2 Zeist.

Zaterdag 9 februari

Workshop Filtratie

De heer Aad Bouman ex-keurmeester geeft ons niet alleen uitleg

over allerlei pompen zoals bijvoorbeeld Juwel, Eiheim en biologen.

De fi ltermaterialen komen ook aanbod, echter u kan, mag en eigen-

lijk wordt het verwacht dat u de beste man bestookt met uw vragen

om uw kennis te vergroten. De heer Aad Bouman is een specialist

die speciaal voor u aanwezig is. Dus hou deze data vrij. De bijeen-

komst vindt plaats in verpleeghuis Bovenwegen, Heideweg 2 Zeist.

Start om 11.00 uur.

Start:

19:30 uur

Plaats

bijeenkomst:

Restaurant

Verpleeghuis

Bovenwegen

Heideweg 2

3708 AT Zeist

aponogeton nieuws l 3

Verenigingsavond

Agenda 2008

Januari 2008 Planten

Erik Prins

Februari 2008 Visziekte

Matthijs Metselaar

Maart 2008 Onderwater

Ernst van Genne

April 2008 Regenbogen (vervolg)

Gilbert Maebe

Mei 2008 Van fl opper naar topper

Ab Ras

Juni 2008 Van hout naar een

huiskeuring

Willem van Wezel

In dit nummer

3 Verenigingsavond

5 Van de voorzitter

9 Thorichthys ellioti

18 Een natuurlijk aquarium

23 Algen. Hoe ontstaan ze en hoe

bestrijden we ze? Deel 1.

29 Schema organisatiestructuur

Aponogeton NieuwsMaandblad van de Zeister

Aquariumvereniging

Opgericht in 1935

Lid van de NBAT

73ste jaargang, nummer 1

Sluiting kopijdatum1 februari 2007

E-mail redactie:[email protected]

Alle post inzake de aquariumvereniging

sturen naar de secretaris

Webmaster:P. Verduijn

[email protected]


Inhoud

Van de voorzitterTerugkijkend op het oudejaar zou ik het een rampjaar kunnen noemen. Ge-

troffen door het Pfeiffer virus, in combinatie met een extreem lage bloed-

druk, ben je geneigd de zaken negatiever te benaderen dan wanneer je vol

energie zit. Echter, ik had nooit het beleidsplan kunnen schrijven als ik

niet ziek thuis had gelopen. Dan zou ik ook niet tegen de kritiek op onze

website aan zijn gelopen.

Door Johan Veenhof

Als de nood het hoogst is, is de oplossing

nabij! Dit gold voor de website, het clubblad,

de welkomstbrief en de brief aan de leden.

De gevraagde hulp kwam voor een groot

gedeelte en de doelstellingen voor 2007 zijn

gehaald. De website werd ge-upgrade door

Pieter, die dit kon doen door het voorgaande

werk dat Johan van Schaik had verricht. Hans

Booij, die het clubblad onderhanden heeft

genomen, en de eindredactie heeft overge-

nomen. Dankzij hem konden wij digitaal het

clubblad aanbieden. Johan van Veelen, bij wie

alles wat fout kon gaan fout ging, vroeg om

een kans en kreeg die kans. Wij hebben de

uitdaging gezocht en door te praten met el-

kaar de oplossing gevonden voor de proble-

men en misverstanden.

We gaan in 2008 actief met de hobby aan de

slag. Er valt nog zoveel te leren! Met plezier

kijk ik naar wat komen gaat.

Een uitdaging is de grootse Vivariumbeurs op

8 en 9 maart in de Veemarkthallen in Utrecht.

In het jaar van de promotie zullen wij daar

staan met drie marktkramen en een grote

showbak. Mogelijk gemaakt door een aantal

leden van Aponogeton die de uitdaging aan-

gaan. Sponsors die het fi nancieel mogelijk

maken, zijn Dierenspeciaalzaak Zonneveld en

Praxis.

Riskant, hoor ik enkele leden denken; ja, dat

is waar. Bij ondernemen behoort het nemen

van een bepaald risico. Ik ben van mening


Uw huisdieren speciaalzaak

Iedere maandverassende

aanbiedingenvoor de aquariaan

Slotlaan 306-A • 3701 GX Zeist • tel. 030 - 69 17 001

Breng eens een bezoekaan onze viskelder!

DISCUS

KRAAYENOORD

10%korting op vertoon

van de NBAT-pas


dat, als wij willen overleven als vereniging,

wij ons aan moeten passen aan de vraag van

de markt. Mensen stellen hoge eisen en dat

vraagt weer het nodige aan professionaliteit

van de vereniging. Het vraagt een grote pres-

tatie van ons allen om dit doel te verwezenlij-

ken. Anderzijds krijgen wij zo een geweldige

kans om te laten zien wat wij aan kennis in

huis hebben.

Het jaar 2008 wordt een actief jaar. Op 29 ja-

nuari komt Erik Prins ons vertellen over plan-

ten in “oude en nieuwe bekenden”. Zaterdag

9 februari organiseren wij samen met Aad

Bouman een workshop betreffende “fi ltratie”.

De 22ste, een avondje uit bij een aquariaan

thuis: ”de open bak”, bij Johan van Veelen,

Poortersdreef 17, Amersfoort. Wanneer u

mee wilt doen kunt u zich melden via het fo-

rum van onze website, of via zijn mailadres:

[email protected]. U ziet dat, als leden

mee helpen, er veel mogelijk wordt.

Dat het niveau op vivariumgebied stijgt, blijkt

uit het feit dat wij met 4 deelnemers in de

districtkeuring deelnemen. Pieter Verduin

met zijn speciaalaquarium, Gerard van Heus-

den met zijn paludarium en de heer Hooij-

schuur en ik met onze gezelschapsaquaria.

De keuring staat eind januari-begin februari

op de agenda van het district. In maart zal de

uitslagavond zijn. Met de komst van Erik Prins

krijgt u de kans zich goed voor te bereiden

op één van de basisonderdelen van het aqua-

rium houden.

Graag tot ziens op de bijeenkomst op 22 ja-

nuari (open bak bij Johan van Veelen), 29 ja-

nuari (verenigingsavond in Bovenwegen), of 9

februari (workshop over fi ltratie).

clubavond


Thorichthys ellioti (Meek, 1904)

Familie: Cichlidae (cichliden)

Subfamilie: Cichlasomatinae (baarsachtige)

Class: Actinopterygii (straalvinnige)

Nederlandse naam: niet bekend

Synoniem: T. maculipinnis; Cichlasoma el-

lioti; Heros maculipinnis

Afmeting: man 15 cm, vrouw blijft iets kleiner

Herkomst: zuidoost Mexico, Rio Nacional en

Papaloapán basin lager dan 300 meter.

Klimaat: tropisch zoetwater, 22-28°C

Waterwaarden: pH 7,0-8,5; GH 8-12; hoewel

aan de waterwaarden niet heel veel eisen

gesteld worden is een goede waterkwaliteit

wel belangrijk.

Bakmaat: 150 cm voor een klein groepje,

voor een koppel met enkele kleinere, rustige

scholenvissen kan een bak van 100-120 cm

ook al voldoen. Er geldt wel dat hoe groter

de bak, hoe meer plezier je aan deze vissen

zult beleven.

Natuurlijke habitat

Deze vis leeft van nature in helder, minder

helder of zelfs troebel water met zeer be-

perkte zichtbaarheid. Het water stroomt lang-

zaam en heeft meestal een zanderige bodem

welke vaak bedekt is door een laag bladeren

van bomen. Door het troebele water en over-

hangende takken is de hoeveelheid licht mi-

nimaal en waterplanten zijn hierdoor meestal

Thorichthys elliotiThorichthys ellioti


afwezig. De rivieren zijn meestal omgeven

door bomen waarvan de wortels in het water

staan. Deze geven extra schuilplaatsen voor

Thorychtis. Het water heeft een pH tussen

de 7.5 en 8.0 en een hardheid van ongeveer

8 DH. De temperatuur varieert tussen 25 en

28°C.

In het natuurlijke leefgebied komen cichliden

voor als Petenia splendida, “C” urophthalmus,

Archocentrus octofasciatus, “C” salvini, Para-

theraps fenestratus, en Paraneetroplus nebu-

liferus. Ook veel andere vissen zijn aanwezig,

waaronder vissen uit de families Atherinidae,

Belonidae, Characidae, Clupeidae, Glasbaar-

zen, Cyprinodontidae, Eleotridae, Gerreidae,

Lepisosteidae, Mugilidae, Pimelodidae, Poeci-

liidae en Symbranchidae.

Uiterlijke beschrijving

Thorichthys ellioti lijkt heel erg veel op de an-

dere Thorichthys soorten, zoals de meer be-

kende vuurkeelcichlide (T. meeki). Opvallend

bij T. ellioti zijn de rode buik, de fl uoriserende

blauwe vlekken bij de bek die doorgaan op de

buik en de grote zwarte stip op de zijkant van

het lichaam. Net als alle Thorichthys soorten

(behalve de T. callolepsis) heeft ook T. ellioti

een zwarte, op een oog gelijkende vlek op de

kieuwdeksels. In de paartijd en tijdens het ver-

dedigen van het territorium zijn de verticale

banden over het gehele lijf duidelijk te zien.

Buiten de paartijd is dit minder duidelijk. Vaak

loopt er dan, in plaats van de verticale ban-

den, een horizontale donkere streep over het

hele lichaam dat zijdelings sterk is samenge-

drukt. De rugvin, met draadvormig verlengde

stralen (welke zich ook aan de rug-, aars- en

staartvin bevinden), heeft aan de bovenkant

een rode streep. De aarsvin heeft eenzelfde

rode streep, alleen zit deze aan de onderkant.

Verder heeft deze vis een redelijk spitse kop

met een niet al te groot bekje.

Het is vaak lastig deze vis te onderscheiden

van andere Thorichthys soorten. Een verschil

zou zijn dat T. ellioti dikkere lippen heeft dan

de andere Thorichthys soorten. Tussen de

mannetjes en de vrouwtjes van deze soort

bestaat nog minder verschil. De mannetjes

worden over het algemeen wat groter en de

vinnen lopen iets puntiger uit, maar dit ver-

schil is niet heel groot.

Bakinrichting

De bodem moet bestaan uit een fi jn en niet

te scherp substraat. Zand als bodem is voor

deze vis ideaal. Het is belangrijk dat het zand


Thorichthys ellioti - door Erik Smits

niet te grof en niet te scherp is omdat deze

vis regelmatig een hap zand neemt waarbij

een deel van het zand er via de kieuwen weer

uitkomt. Scherp materiaal zal de kieuwen dan

ook beschadigen en moet dus worden ver-

meden.

De inrichting kan verder bestaan uit keien en

kienhout. Zorg uiteraard dat deze stevig lig-

gen zodat de vissen er niet onder vast kun-

nen komen te zitten.

Planten zijn mogelijk, maar deze moeten

stevig zijn en een goed wortelgestel hebben.

Hoewel deze vis geen grote graver is zullen

kleine plantjes of planten die niet stevig in

de bodem staan uitgegraven worden. Vooral

wanneer ze eieren hebben wil er nog wel

eens aardig gegraven worden. Planten als

Echinodorus zijn zeer geschikt.

Voedsel

T. ellioti eet vrijwel alle soorten voer. Hoewel

rode muggenlarven tot het natuurlijke dieet

behoort wordt dit afgeraden. Deze worden

vaak gekweekt in redelijk vervuild water en

hier is de vis toch wat kwetsbaar voor. Het

is beter om te kiezen voor voedsel als krill,

mysis of artemia. Ook droogvoer als spiruli-

navlokken of cichlidensticks worden goed

gegeten.

Het voer wordt uit alle waterlagen gegeten,

maar het beste is als het voer niet te lang aan

het oppervlak blijft drijven, maar langzaam

naar beneden zakt. Het voer dat niet meteen

gepakt wordt en op de bodem komt te liggen

wordt meestal later nog wel opgegeten. Ze

nemen dan een fl inke hap zand en halen hier

het voer tussen uit. Het zand wordt daarna

weer uitgespuugd.

Gedrag

T. ellioti houd zich nabij de bodem of de mid-

denlaag van de waterkolom op, boven zande-

rige en rotsachtige bodem. Van nature komt

hij voor in stilstaande of langzaam stromende

wateren. Hier leeft hij buiten het broedsei-

zoen in losse groepen. Tijdens het broedsei-

zoen vallen deze groepen uit elkaar en vor-

men er zich koppels.

Het is een rustige vis die in het aquarium re-

delijk gemakkelijk te houden is. In tegenstel-

ling tot sommige Midden-Amerikaanse cich-

liden is T. ellioti geen agressieve soort. Zelfs

wanneer hij een nest heeft is hij nog relatief

vreedzaam. Hier dient men bij de keuze van

aponogeton nieuws l 13aponogeton nieuws l 13


de medebewoners dan ook rekening mee te

houden. Agressieve medebewoners zullen

al snel zorgen voor de dood van deze vis.

Hoewel het mogelijk is deze vis in koppels

te houden, schijnt het beter te zijn hem in

groepen te houden. Houd deze vis niet met

te kleine medebewoners. Wanneer het in zijn

bek past is de kans aanwezig dat dit ook zal

gebeuren.

Hoewel het mogelijk is meerdere Thorichthys

soorten bij elkaar in één bak te houden is dit

niet aan te raden. Het is mogelijk dat de soor-

ten met elkaar kruisen en dat is natuurlijk niet

gewenst.

Kweken

Het vormen van een koppel gaat meestal

zeer eenvoudig. Met een man en een vrouw

bij elkaar ontstaat er meestal vanzelf al een

koppel. Bij een goede waterkwaliteit en af-

wisselend voeren zullen ze regelmatig eieren

afzetten. De hoeveelheid eieren kan tussen

de 100 en 500 stuks liggen.

Hoewel deze vissen in de vrije natuur hun ei-

eren in een hol afzetten hoeft er in het aqua-

rium geen grot gebouwd te worden. De vis-

sen nemen ook al snel genoegen met andere

mogelijkheden om hun eieren af te zetten,

bijvoorbeeld een gladde steen of een groot

blad. Na het poetsen van de ondergrond zet

het vrouwtje de eieren af en worden deze be-

vrucht door het mannetje.

Na het afzetten bewaaieren de ouders de ei-

eren en verdedigen ze deze tegen eierrovers.

Hoewel zonder veel agressie weten ze hun

mannetje wel te staan. Naar het schijnt wordt

zelfs een Vieja pearsei of synspillum van 30

cm zonder aarzelen verjaagd. Bij het verdedi-

gen van het territorium zet het mannetje zijn

kieuwen op en zwemt dreigend op de indrin-



Diverse menu’s van de grill

Dagelijks geopend van 17.00 - 22.00 uur. Dinsdags gesloten.

Ook verzorgen wij voor u diverse BBQ-, gourmet- of fondueschalen. Vanaf 8,50 per persoon.

030 - 296 14 43

gratis

bezorging

bij besteding

vanaf 12,50

Vragen op vivariumgebied?

Bezoek het forumwww.venividivissie.org

Voor een snel en deskundig advies.


ger af. Meestal is dit genoeg om de indringer

te verjagen. De vis zal een indringer dan ook

niet beschadigen of de dood injagen om zijn

jongen te beschermen. Het territorium is

meestal maar zo’n 30 cm groot. Dit maakt

het dan ook een goede cichlide voor de “wat

kleinere bakken”. Met “de wat kleinere bak-

ken” worden hier niet bakjes van 60 en 80 cm

bedoeld, maar bakjes vanaf 1 meter, wat voor

een Midden-Amerikabak relatief klein is.

Ook wanneer de eitjes zijn uitgekomen blij-

ven de ouders de jonge visjes beschermen.

In eerste instantie worden de nog niet zwem-

mende jongen overgebracht naar een kuiltje

in de buurt. Vaak worden ze hierna nog een

aantal keer verplaatst naar een ander kuiltje,

tot dat ze vrij rond gaan zwemmen.

Dit is het moment waarop het snel fout kan

gaan. De jongen blijven meestal wel redelijk

in de buurt van de ouders, maar regelmatig

zullen er enkele toch afdwalen. De ouders

zullen ze dan in de bek nemen en terug uit-

spuwen in de groep. Dit is ook het moment

dat de ouders even minder goed opletten en

daar wordt door andere vissen graag gebruik

van gemaakt. Als dit regelmatig gebeurt, zal

de groep ook snel slinken.

Het is mijzelf tot nu toe nog niet gelukt om

de jongen in de bak groot te brengen. Vaak

vielen ze uiteindelijk ten prooi aan de andere

vissen. Bij de laatste kweek heb ik er voor ge-

kozen een (toch wat groot deel) van het nest

af te zuigen en over te zetten in een opfok-

bak. Dit is veiliger voor de jongen, maar het

is ook makkelijker met het voeren. Dit kan

gedaan worden met Liquifry, stofvoer of met

artemia naupliën.

Alles bij elkaar is dit naar mijn mening een erg

leuke vis om te houden. Hij is niet heel erg

moeilijk te houden en er is ook geen enorm

grote bak voor nodig, dit in tegenstelling tot

veel andere midden-amerikaanse cichliden.

Zeker een aanrader voor de beginnende mid-

den-amerika liefhebber, maar ook de gevor-

derde aquariaan zal aan deze vis veel plezier

beleven. Mocht u na het lezen van dit stuk

geïnteresseerd zijn om deze vis te gaan hou-

den, dan wil ik u er op wijzen dat ik nog een

aardig aantal jonge vissen van deze soort heb

zitten die nog op zoek zijn naar een nieuw

onderkomen. Wilt u deze soort gewoon een

keertje in het echt zien, dan bent u natuurlijk

ook van harte welkom.

Bronnen

• Database A.V. AquaVisie; http://aquavisie.

retry.org/Database/Vissen/Thorichthys_el-

lioti.html (laatst bezocht op 30-11-2007)

• Fishbase; http://www.fi shbase.org/summa-

ry/speciessummary.php?id=26501 (laatst

bezocht op 30-11-2007)

• Malawicichlidhomepage; http://www.mala-

wicichlidhomepage.com/other/thorichthys_

ellioti.html (laatst bezocht op 30-11-2007)

• The cichlidroom; http://www.cichlidae.

com/article.php?id=143 (laatst bezocht op

30-11-2007)

• Kahl, W.; Atlas aquariumvissen; Uitgevers-

maatschappij Tirion.



Als u eenmaal besloten hebt wat voor soort plantencombinatie u in uw

aquarium wilt creeren, zal de volgende stap zijn om uw aquariumplanten

ook werkelijk te gaan poten. Omdat de natuur model staat voor deze stijl

van beplanting, lijkt het zowat onmo gelijk om alle elementen van Moeder

Natuur in het aquarium tot uiting te laten komen, maar wanneer u streeft

naar een balans tussen dicht beplante delen en stuk ken open ruimte, zal

uw onderwatertuin uiteindelijk gaan lijken op een natuurlijk landschap zo-

als u dat ook in de natuur zou kunnen aantreffen.

Een natuurlijk aquariumEen natuurlijk aquarium

Aquariumgegevens

Afmeting 75 x 45 x 45 cm.

Licht 6 tl 20 watt 9 uur per dag

Filter Cannister fi lter (gesloten fi lter)

Substraat Oiso zand

CO2 2 bellen per seconde


Kijken naar en leren van de natuur, dat

moet altijd onze eerste stelregel zijn. Wan-

neer men een akker of bos betreedt en van

dichtbij nauwkeurig naar de natuur kijkt, zal

men verrast kunnen zijn een heel ordelijke

schoonheid te zien in wat men gewoonlijk

beschouwt als toevallig en wanordelijk. Hoe

planten groeien is altijd in overeenstem-

ming met de wetten van de natuur. Rotsen

en dode bomen in het bos zijn begroeid met

mossen en struiken beschermen de voet van

grote bomen. Dit zijn het soort aanwijzingen

die Moeder Natuur ons geeft voor het schep-

pen van een natuurlijk ogend landschap in

het aquarium. Vaak vormen kienhout en

ste nen de basiselementen in een natuurlijk

Planten• Echinodurus tennelus ( voorgrondgras)• Riccia fl uitans (watervorkje)• Fontinalis antipyretica (bronmos)• Echinodorus latifolius ( dwergamazone)• Microsorum pteropus (javavaren)• Lagarospihon madagascariensis (gepluimde

waterpest)• Cryptocorine balansea ( losbladige crypto)• Rotala sp.• Micranthemum umbrosum• Rotala macarandra• Eustralis verticillata• Eustralis stellata

Vissen• Megalamphodus sweglesi ( rode fantoomzalm)• Thoracocharax stellatus ( bijlzalm)• Nematobrycon palmeri ( keizertetra)• Paracheirodon simulans

Tekst en foto: Takashi Amano, Het aquarium.“Oerbos-compositie”


aquarium en waterplanten completeren het

geheel.

Voorgrond beplanting

Waarschijnlijk de meest belangrijke plan ten

in een plantschema zijn de laagblijven de

plantjes, die gebruikt worden op de voor-

grond. Bij het maken van een plant schema

zijn wij te vaak geneigd om voor al aandacht

te besteden aan de stengelplan ten op de

achtergrond en dreigen we de voorgrond-

plantjes over het hoofd te zien. Zelfs als u

een perfecte compositie van kienhout en

stenen creëert, zonder een goed beplante

voorgrond zal uw aquarium een onnatuurlijk

gevoel oproepen bij de toeschouwers. Enige

veelgebruikte voorgrond plantjes Zijn Glos-

sostigma, Echillodoms tenneus, watervorkje

en Sagittaria subulata. U hoeft er bij de start

echt niet veel van te poten. Want ze zullen

vaak zo vlot groeien dat ze de bodem snel

bedekken. U dient ieder soort aquariumplant

zorgvuldig te poten, rekening houdend met

de groeiwijze en snelheid. Probeer u bij het

poten van een plantje voor te stellen hoe dit

zal gaan groeien en de inrichting zal beïnvloe-

den over een a twee maanden.

Achtergrond beplanting

In tegenstelling tot voorgrondplantjes, die

zich meestal horizontaal uitbreiden, heb ben

de meeste achtergrondplanten lange sten-

gels die verticaal groeien. Daarom moeten

achtergrondplanten, in tegenstel ling tot voor-

grondplantjes, vanaf het begin dicht bijeen

geplant worden. Een dichte achtergrond van

grote planten geeft uw onderwaterlandschap

de suggestie van diepte, de indruk wekkend

dat er een ein deloos bos is in uw aquarium.

Hoog opgaande planten groei en snel en

nemen voedingsstof fen snel op. Het poten

van sten gelplanten, zoals Hygrophila poly-

sperma, Aponogeton crispus en Ludwigia

repens, helpt goed voor het verwijderen van

voe dingsstoffen, die anders voedsel geweest

zouden zijn voor algen en is daarom zeer

effectief voor het in balans brengen van de

waterkwaliteit in uw aquarium, vooral in de

eerste periode na het inrichten van de bak.

Tenslotte

Het belangrijkste dat u in gedachten moet

houden bij het beplanten van uw aquarium,

is om de layout, en de natuur in het alge-

meen, heel nauwgezet te bekijken. Zelfs in

de scha duw van een boom, of in een klein

waterpoeltje, bestaat oneindig veel leven. De

ware schoonheid van de natuur bestaat vaak

in omgevingen die men nauwelijks opmerkt.

Men kan de diepte van Moeder Natuur voe-

len wanneer men die beziet vanuit verschil-

lende standpunten. Met andere woorden, de

schoonheid van natuurlijke landschappen

verandert naar gelang de toeschouwer er

gevoelig voor is en aandacht heeft voor elk

detail. Een beplantingschema, gebaseerd op

nauwkeurige observatie van de natuur, zal na

verloop van tijd uitgroeien tot een onderwa-

terlandschap met alle gevoel en schoonheid

van de natuur zelf.


Een natuurlijk aquarium

A.M. HazelzetAuto-elektriciteit • Groothandel • Reparatie

A.M. Hazelzet (v/h Hooydonk) • Dr. Nahuislaan 1-3 • 3705 JG Zeisttelefoon: 030 - 696 00 42 • b.g.g. 033 - 472 98 03

Bosch, Lucas, Ducellier, Delco-Remy, Paris-Rhone

Boekhandel B. GroenveldRuime sortering boeken over aquariumtechniek / vissen. Voor beginners en gevorderden.

Voor elke goed boek kunt u terecht bij:

Steynlaan 17, 3701 EA Zeist, telefoon 030 - 692 2771


Terug naar de basis

Een aquarium inrichten vereist voorbereiding

over onderwerpen als bodem, water (-che-

mie), fi lter, fi ltratie, temperatuur, verlichting,

staanplaats van het aquarium, beplanting en

vissen. “Toch heb ik alg, waarom is deze strijd

toch zo moeilijk?” Simpel, algen zijn planten

die van minder factoren en voeding afhan-

kelijk zijn dan andere planten. Algen bezitten

net als planten bladgroenkorrels en als het

licht aan is assimileren zij. De voorplanting

gaat meestal doormiddel van celdeling en

slechts bij enkele soorten via geslachtelijke

voortplanting. Net als planten zijn zij onder te

verdelen.

1. Chlorophyta (groenalgen)

2. Phaeophyta (bruinwieren)

3. Rhodophyta (roodwieren)

4. Chrysophyta (goudbruine algen)

5. Cyanofyta (blauwwieren)

(Een beschrijving van deze algsoorten vindt u

in het volgende clubblad.)

Een bak vol algen zal voor velen van ons een herkenbaar zijn. Een ongelijke

strijd want die algen ontwikkelen zich soms zeer massaal. De vraag: “Hoe

kan ik zorgen dat de algen zich niet dan wel matig ontwikkelen”, wordt

veelvuldig gesteld. Vaak bestrijden wij de gevolgen en niet de oorzaak. Hoe

kunnen wij de ideale situatie creëren, waardoor er geen of bijna geen alg

aanwezig is.

A L G E NA L G E N


Algen - door Johan Veenhof

Deze onderverdeling helpt bij het zoeken

naar de oorzaak en bij het bestrijden van de

oorzaak in plaats van het bestrijden van het

gevolg.

Het opvallendste kenmerk van alg is de kleur.

Deze vinden wij terug in de indeling. Algen

kunnen in een bepaald milieu groeien of juist

niet. Toch kan het gebeuren dat u een alg in

uw bak heeft, terwijl het milieu voor dat soort

alg niet gunstig is. Dat komt omdat algen het

vermogen hebben om met een bepaald pig-

ment geabsorbeerde lichtenergie over te le-

veren aan het chlorophyl. Daarna wordt het

gebruikt bij het assimilatie proces. Dit geeft

algen een belangrijke voorsprong op de plan-

ten. Alg is een primitief plantje, wat weinig

nodig heeft om zich te kunnen ontwikkelen.

Naast de invloed van licht hebben algen -net

als planten- voedingszouten nodig, bijvoor-

beeld nitraat en fosfaat. In een bak met algen

zijn deze waarden niet altijd in balans met

elkaar wanneer er noch nitraat noch fosfaat

in het water aanwezig is, is dat niet in het

voordeel van onze aquariumplanten. Aquari-

umplanten hebben deze voedselelementen,

net als alg, hard nodig om te groeien. De ide-

ale waarden zijn 10 mg nitraat en 0,5 fosfaat.

Echter, dit biedt weer geen garantie op een

bak zonder algen. Juist de afstemming van de

vele factoren die een aquarium maken tot het

levende schilderij, zijn zo belangrijk. Om dit te

bereiken is het belangrijk te weten welke pro-

cessen er allemaal gaande zijn in de natuur

en in het aquarium. Het is een middel om de

oorzaak van alg biologisch te bestrijden.

Als wij immers de processen goed kennen

kunnen wij de stagnerende factor (-en) vin-

den en weer in balans brengen, waardoor de

alg meer moeite moet doen om te groeien.

Kasselman schrijft:

• De bodemgrond moet geen of slechts in

zeer geringe maten stoffen bevatten, die

kunnen rotten. Bijvoorbeeld humus.

• Het poriënvolume moet zo groot zijn, dat

enerzijds de beluchting en waterbeweging

in de bodem niet wordt geremd en ander-

zijds de wortels een gemakkelijk binnen-

dringen mogelijk wordt gemaakt. Pas dan

is een optimale stofuitwisseling van plan-

ten gewaarborgd.

• Er moet een voedselrijk substraat worden

gebruikt.

• De bodemgrond moet een zure tot neu-

trale reactie hebben ( controleren met een

10% zoutzuuroplossing, bij sterk schuimen

bevat de substraat te veel kalk). Slechts

weinig aquariumplanten reageren op een

alkalische ph-waarde van de bodemgrond

met een betere groei dan in een zuur mi-

lieu. Voorbeelden: Cryptocorine affi nis, C.

crispatula of Vallisneria soorten.

Zo toont de heer Horst in 1986 aan, dat in de

natuur leembodems (mengsel van zand met

klei) met een hoog humus gehalte het meest

gunstig op plantengroei werken. Fabrikanten

van merken als Tetra, Dennerle, Dupla, Sera

doen hier veel onderzoek naar. Een goede

site waarin de groeifactoren van planten

goed worden toegelicht is de subsite van



www.easylife.nl. Want voordat wij een bodem

gebruiken is het belangrijk te weten wat voor

een soort aquarium wij willen. Bij een cich-

lidenbak is een voedingsbodem eerder een

bron van alg, vanwege de matige beplanting.

Beter is dan om bemesting direct bij de plan-

ten te stoppen. In dit artikel richt ik mij dan

ook vooral op een beplant aquarium.

Iedere plant heeft zo zijn eigen specifi eke ei-

sen betreft optimale groei. Ik trap een open

deur in wanneer ik zeg dat, wanneer wij reke-

ning houden met die specifi eke eisen van de

aquariumplanten, wij weer een stapje verder

zijn in de strijd tegen alg.

Wanneer wij naar natuurlijke biotopen kij-

ken, komen er maar één of enkele planten in

een groot gebied voor. Toch stoppen wij het

liefst ‘tig’ verschillende planten bij elkaar en

verwachten dat deze het ook nog eens uit-

bundig doen. Wist u dat er onder crypto’s

soorten zijn die heel andere eisen stellen aan

licht en waterstroming dan andere crypto

soorten? Maar allemaal hebben ze graag

warme voeten! Een aquarium inrichten ver-

eist voorbereiding en is niet zo simpel als het

lijkt. Neem nou bijvoorbeeld het water wat u

gebruikt voor uw aquarium. Ons leidingwater

in Nederland is van hoge kwaliteit, echter niet

overal komt er aquariumwater uit de kraan.

Goede waarden voor aquariumwater zijn:

pH (zuurgraad) 6.8 t/m 7.4

KH (tijdelijke hardheid) 3 t/m 6

GH (gezamenlijke hardheid) 5 t/m 8

NO2 (nitriet) 0.1 t/m 0.3

NO3 (nitraat) 5 t/m 20

PO4 (fosfaat) 0.2 t/m 2

FE2 (IJzer in oplosbare en opneembare vorm)

niet hoger dan 0.2

Een simpele CO2 tabel leert ons wanneer er

nog voldoende CO2 aanwezig is in het aqua-

riumwater. Bovenaan staan de pH waarden

en aan de linkerkant staan de KH waarden.

Wanneer wij lijntjes trekken van bijvoorbeeld

pH 7.0 en een KH 3 dan zien wij de waarden

van 11 mg CO2 per liter aquariumwater.

Wat vertellen deze waarden ons nou?

Welnu, planten halen uit CO2 koolstof voor

hun groeiproces. Als er te weinig CO2 aanwe-

zig is en die waarden liggen onder de 5 mg.,



verklaart dat gelijk de pH max van 7.4. Daar-

boven is er te weinig CO2 aanwezig waardoor

de groei stagneert en zelfs stil gaat staan. Dit

geeft alg een voorsprong op de aquarium-

planten. Baard- en puntalg krijgen dan bij-

voorbeeld hun optimale leefcondities.

Als wij de bodem en het water voor elkaar

hebben dan komt de inrichting met plantjes,

toch? Fout! Watercirculatie is heel belangrijk!

Als water lekker staat te borrelen of er is golf-

slag aanwezig, dan verdwijnt het zo belang-

rijke voedingselement CO2 uit het water.

Richt de uitstromer op de achterwand zodat

de kracht er vanaf gaat. Op onze website

www.aponogeton.nl staat zowel info over wa-

terchemie als fi ltratie. Heeft u geen internet

neem dan even contact met ons op, zodat wij

u de informatie toe kunnen laten komen.

Is de fi ltratie voor elkaar is, dan gaan wij het

aquarium beplanten. Een element dat een

belangrijke rol speelt is zuurstof. Veel pro-

cessen zijn afhankelijk hiervan. Is er een te

laag gehalte dan verminderd of stoppen de

nitrifi cerende bacteriën hun activiteit. Vissen

gaan naar de oppervlakte en planten worden

geremd in hun groei. U zult zeggen: ”Wat

heeft dit nu met het beplanten te maken?”.

Wel, niet alle planten zijn zuurstofl everan-

ciers maar echte waterplanten leveren meer

zuurstof dan bijvoorbeeld een luchtpomp en

halen veel voedingstoffen uit het water waar

anders algen hun voordeel meedoen.

Daarom is een start met zoveel mogelijk ech-

te waterplanten (zie www.aponogeton.nl ->

artikels -> echte waterplanten) zo belangrijk.

Echte onderwaterplanten zijn onder andere:

• Elodea densa / canadensis

• Cabomba caroliana

• Valisneria soorten

• Miriophillum

• Nymphaea lotus

• Lagarosiphon major (Nep waterpest)

• Aponogetons, met name A. crispus

Snelgroeiers:

• Ludwigia repens,

• Hygrophila polysperma (belgisch groen)

• Eikenbladvaren

• Heteranthera zosterfolia (sterretje)

• Hydrocotyle leucocephala

• Pistia straitoides (mosselplant/drijfplant)

• Hydrocleys (drijfplant)

• Limnophilla sessilifl ora

Een punt van aandacht is: als wij planten ko-

pen in de winkel dan zijn deze over het alge-

meen bovenwater (‘mers’) geteeld. Dit heeft

te maken met de kostprijs, daar planten bo-

venwater makkelijker groeien dan onderwa-

ter (‘submers’). Uiteraard heb ik het hier dan

wel over moerasplanten. Als deze planten

onderwater geplaatst worden, dan moeten

de planten omschakelen met hun bladeren

naar de onderwatercultuur. Dit kan alleen

door nieuwe bladeren te ontwikkelen. De

eerste week/twee weken zullen deze planten

vooral bezig zijn met hun wortelgestel. In deze

weken zien wij vaak dat de bladeren van de



planten lelijk worden en soms blijven er kale

stengels over. Dit is normaal. De stengels zul-

len opnieuw uitlopen als de omstandigheden

gunstig zijn. Staan er alleen maar zulke plan-

ten in of trage groeiers dan krijgen de algen

voorsprong, vooral als er toch plantenvoedsel

wordt toegevoegd of een aquarium wordt be-

last met te veel vis. Daarom zijn de snelgroei-

ers en echte waterplanten zo belangrijk! Zij

halen het voedsel voor de neus van de algen

weg. Dit noemen wij concurrentie.

Licht is natuurlijk belangrijk in een aquarium.

Door de binnenkant van de lichtkap met bij-

voorbeeld witte plakfolie te beplakken, wordt

er uit de verlichting een hogere lichtop-

brengst verkregen. De nieuwe Juwel aquaria

bevatten T5 verlichting, in plaats van de T8. T5

levert een hogere lichtopbrengst met minder

verbruik van energie.

Start een nieuw ingericht aquarium met 8 uur

belichting en afhankelijk van de grootte van

de bak met een of meer lampen. Voer dage-

lijks de verlichtingsduur van het licht op met

1 uur tot er een maximum is bereikt van 12

uur belichting per dag. Wilt u toch genieten

van uw aquarium, dan biedt sfeerverlichting

uitkomst zonder alg kans te geven.

Ieder plantensoort kent een minimale-, op-

timale-, en maximale temperatuur. Het as-

similatie proces is sterk afhankelijk van de

omgevingstemperatuur. Is de temperatuur te

laag dan stopt de groei, bij de optimale tem-

peratuur heeft de plant haar grootste groei

rendement. Boven de optimale temperatuur

neemt het groei rendement weer af en boven

de maximale temperatuur stopt wederom de

groei. Belangrijk is om vooraf te weten wat de

temperatuur tolerantie is, anders gooit u let-

terlijk uw geld in het water. In de Kasselman

400 aquariumplanten, wordt dit punt uitvoe-

rig beschreven. Uiteraard is dit boek te lenen

uit onze verenigingsbibliotheek!

De staplaats van een aquarium bepaalt mede

het succes. Zo zal direct zonlicht dat in een

aquarium valt, een grotere kans op alg geven.

Deze factor moet dus eigenlijk meegenomen

worden als wij een aquarium gaan plaatsen.

Neemt u van mij aan dat een bak met alg

welke niet weg te krijgen is, leidt tot grote

frustraties en soms zelfs het stoppen met de

hobby.

De sleutel tot het succes is het verdiepen in

de genoemde factoren en te zoeken naar de

balansen in het aquarium. U leert gaandeweg

-met vallen en opstaan- hoe de processen ver-

lopen. Bij mij is dat echt niet anders gegaan.

Maar wij kunnen onze ervaring wel delen met

elkaar waardoor wij optimaal genieten en ple-

zier mogen beleven aan ons aquarium.

(Deel 2 in het volgende clubblad)

Johan Veenhof

Literatuur

- Kasselman, Handboek aquariumplanten

- J. Hameeteman, Het Aquarium

- Aquavisie Retry database



Schema organisatiestructuurBestuur

voorzitter Johan Veenhof (aftredend 2009)

vice-voorzitter Hans de Goede

secretaris vacature - Pim van Velzen (ad interim)

penningmeester Pim van Velzen

Communicatie

Redactie verslaggeving Johan van Veelen

fotografi e Pim van Velzen

boekje Monique Spierenburg

vormgeving Hans Booij

Promotie verspreiding promotie Hans Groensteijn

werving Johan Veenhof

materialen Johan Veenhof

Website webmaster Pieter Verduijn

assistent Monique Spierenburg

Informatie bibliotheek/infotheek vacature

Aquariumcommisie

Hardware techniek Pim van Velzen

meubelmaker Paul Mulder

Software planten en dieren Johan Veenhof

Catering kantine Mevr. Hooyschuur

feestavond Monique van Nimwegen

Kascommissie Rob Verheijden aftredend 2007

Huub Veenbrink aftredend 2008

Paludaria Hans Willemse 030-6033129

Af- en opbouw bijeenkomsten Hans Boele

Johan van Veelen


Organisatiestructuur

Aquariumvereniging Aponogeton

Opgericht februari 1937, lid van de NBAT. Ingeschreven bij de K.V.K. 75.305.314

Voorzitter: J.F. Veenhof E-mail: [email protected]

Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930

Vice-voorzitter: J.F.M. de Goede Kritzingerlaan 54, 3707 TD Zeist, 030-6922699

Penningmeester: W.J. van Velzen E-mail [email protected]

Leliestraat 30, 3702 CC Zeist, 030-6912885

Secretaris: vacature W.J. van Velzen (ad interim)

Redactie/bibliotheek: J.F. Veenhof E-mail [email protected]


Bezoek onze internetsite op: www.aponogeton.nl

Postbank gironummer: 343067, t.n.v. Penningmeester Aponogeton Zeist.

Dit maandblad van Aponogeton verschijnt 10 maal per jaar. Onze verenigingsavond is op de laat-

ste dinsdag van de maand in het Verpleeghuis Bovenwegen Heideweg 2 3708 AT Zeist.

Aquariumcommissie A.V. Aponogeton (voor al uw vragen/problemen op aquariumgebied)

Coordinator: J.F. Veenhof E-mail [email protected]

Aquarium algemeen Veenmeer 28, 3994 JG Houten, 030-6376930

Techniek: W.J. van Velzen E-mail [email protected]

Leliestraat 30, 3702 CC Zeist, 030-6912885

Aquarium interieur P. Mulder Abdijgaarde 15, 3984 KN Odijk, 030-6572962

Inrichting planten J.F. Veenhof E-mail [email protected]



Adresgegevens Aponogeton

Wanneer?Zaterdag 8 maart (10.00 - 19.00 uur)Zondag 9 maart (10.00 - 18.00 uur)

Waar?Veemarkthal te Utrecht, Sartreweg 1-3.

Wat?Een unieke vivariumbeurs op 5.000 m2 met lezingen van gerenommeerde sprekers met workshops door diverse experts en product-presentaties door fabrikanten en winkeliers.Met: Christel Kasselmann, Oliver Knott, Ab Ras, Gilbert Maebe, Dennis Barten, Marcus Bartelds

Kosten?Dagkaart: € 7,50Weekendkaart: € 12,50Kinderen tot 5 jaar gratis.

Meer info?Kijk op de website www.vivariumbeurs.com.

Een initiatief van VeniVidiVissie.

VVVivarium 2008Voor en door de liefhebber

Aquaria

Terraria

Vijvers

Paludaria


De grootste dierenspeciaalzaak

van de regio

Meer dan 1000 m2 voor uw dier grote merken honden- en kattenvoer

tegen scherpe prijzen

30.000 liter aquariumwater (met zeewaterafdeling)

kijk op www.diebo.nl

DIEBO HUISDIERWERELDRavenswade 54

3439 LD Nieuwegeintel: 030-2670757


aponogeton een uitgave van de nieuws · den met zijn paludarium en de heer hooij-schuur en ik met...

Documents