atelye: elektrİk-elektronİk ÖlÇme · web views1 anahtarı kapalı s2 anahtarı açık iken...

ATELYE: ENDÜSTRİYEL KONTROL ve ARIZA ANALİZİ İŞ YAPRAĞI NO: 1

TRİSTÖRÜN SAĞLAMLIK KONTROLÜ ve UÇLARININ TESBİTİ

DENEYİN AMACI : Tristörün AVOmetre ile sağlamlık kontrolünü yapmak ve uçlarını bulmak.TEORİK BİLGİLER : Tristör ölçümünde dijital AVOmetre kullanılması kesin sonuç vermeyebilir. Çünkü dijital ölçü aletlerinin iç dirençleri çok yüksek olduğundan ölçüm sırasında çok az akım harcarlar. Bu seviyedeki bir akım tristörü iletimde tutma akımının altında bir değerde olduğundan A - K arası iletime geçemez. Bu da ölçüm sonucunu etkiler. Doğru bir ölçüm için analog tip ölçü aletinin ohmmetre kısmının düşük kademesi kullanılır.

Anot - Katot arası iki yönlü çok yüksek direnç gösterir. ( Yani ölçü aletinin ibresi sapmaz, değer göstermez ) Yine aynı şekilde A - G arası iki yönlü direnç değeri göstermez. Sadece K - G arası tek yönlü küçük direnç gösterir. K - G arası küçük direnç gösterdiği anda katotta bulunan uç ölçü aletinin eksi ucudur. Artı ucun bulunduğu uç geyt diğer uç anottur. Aşağıdaki tabloya göre eksi prob katotta, artı prob geytte iken 600 Ω direnç ölçülmüş, bunun dışında direnç ölçümü yapılamamıştır. Yani çok yüksek direnç ölçülmüştür. Bu ölçüm sonucunda tristörün uçları belirlenmiştir. Ancak sağlamlık kontrolü yeterince test edilememiştir.

Tristörün Sağlamlık Kontrolü: Analog AVOmetre ohm kademesine alınır. Ohmmetrenin eksi ucu (kırmızı prob ) tristörün katoduna; artı ucu tristörün anoduna tutulur. Ölçü aletinin ibresi sapmaz. Herhangi bir iletkenle Anot ile Geyt arası kısa devre yapıldığında ölçü aleti ibresi hareket ederek bir değer gösterir. Anot-Geyt arasındaki kısa devre açılsa bile ohmmetre değer göstermeye devam eder.(Tristör tetiklendiği için iletimdedir. Tetikleme bir defa yapıldıktan sonra, kesilse bile tristör iletimde kalmaya devam eder.) Uçlardan birisi ayrılıp tekrar değdirildiğinde tristör kesime gider. Ohmmetre değer göstermez.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER:1-Tristör ( TIC106D, BTI49G )2-Analog AVOmetre

DENEYİN YAPILIŞI :1- Ölçeceğiniz tristörün ayaklarını rasgele numaralandırınız. Şeklini Tablo–1 ‘in yanına çiziniz.2- Analog AVOmetreyi 0 konumuna ( örneğin x 100 kademesine ) alınız.3- Tablo–1 ‘i dolduracak şekilde ayakları karşılıklı olarak ölçünüz. Tabloya kaydediniz.4- Tablodaki değerlere göre Tristörün ayak isimlerini tablonun altına yazınız. Şeklini çizerek ayakları şekil üzerinde belirtiniz.5- Belirlediğiniz ayaklara göre, ohmmetrenin eksi probu tristörün katoduna; artı probunu tristörün anoduna tutunuz. Ohmmetre bir değer göstermeyecektir. Anot ile Geyt arasını bir an için kısa devre yapıp, açınız. Tristör iletime geçeceğinden ohmmetre değer gösterecektir. Uçlardan birisi ayrılıp tekrar temas ettirildiğinde tristör kesime gideceğinden ohmmetre değer göstermez.6- Ohmmetrenin artı probunu katoda; eksi probunu anoda temas ettirerek 5.işlem basamağını tekrarlayınız. Tristör iletime geçmediğini görünüz. ( Her iki yönde tetikleniyorsa bunun triyak olduğu anlaşılır).

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :

1- Tristör uçlarını belirledikten sonra sağlamlık kontrolünü yaparken tristör tetiklenmiyorsa ne düşünürsünüz? Olasılıkları maddeler halinde yazınız.2- Tristörün kesime götürülmesi ile ilgili yöntemlerin isimlerini maddeler halinde yazınız.3- Tristör AC’ de kullanılması sırasında DC’ ye göre farkı nedir?4- Tristör ile diyot arasındaki fark nedir?

CEVAPLAR :İŞİN ADI: Tristörün Sağlamlık Testi ve Uçlarının Tespiti DeneyiÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :

İşe Başlama:Tarih:…/…/200..Saati:… Süre:…..İşi Bitirme:Tarih:…/…/200..Saati:… Süre:…..

DEĞERLENDİRME Atelye Öğretmeni

İş Alış. Biçim. Süre İşlemler Top. Rakamla Yazıyla30 30 20 20 100


TRİSTÖRÜN DC GERİLİMDE R DİRENCİ ÜZERİNDEN TETİKLENMESİ

DENEYİN AMACI : Tristörün DC gerilimde tetiklenmesini incelemek.TEORİK BİLGİLER : Tristörler doğru gerilimde doğru polarize edildiklerinde geytine küçük bir pozitif gerilim gelirse iletime giderler. Tristörler doğru gerilimde LDR, termistör, foto transistör gibi elemanlarla tetiklenebilir.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER:1-Bread Board2-AVOmetre3-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI : S1 anahtarı kapalı S2 anahtarı açık iken devreye enerji uygulandığında doğru polarize edilen tristör geyt gerilimi alamadığından kesimdedir ve led yanmaz. S2 anahtarı kapatıldığında tristörün geyt ucuna R1,R2 gerilim bölücü dirençler üzerinden pozitif bir gerilim gelir. Tristör iletime gider ve led yanar. Bu durumda S2 anahtarı açılsa dahi tristör iletimde kalmaya ve led yanmaya devam eder. Tristörü kesime götürmek için S1 anahtarının açılması gerekir. Tristörü tekrar iletime götürmek için önce S1 daha sonra S2 anahtarı kapatılmalıdır. DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 ve S2 anahtarları açık iken devreye enerji uygulayınız. LED’ in yanmadığını gözleyiniz.4- S1 açık iken, S2 anahtarı kapatıldığında Led’ in yanmadığını gözleyiniz.5- S1 ve S2 anahtarı kapatıldığında Led’ in yandığını gözleyiniz.6- S2 anahtarını açınız. Bu durumda Led’ in yanmaya devam ettiğini gözleyiniz.7- S1 anahtarını açınız. Led’ in yanmadığını gözleyiniz.8- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1- S1 ve S2 anahtarı kapalı iken R1 direnci kısa devre edilirse ne olur?2- S1 ve S2 anahtarı kapalı iken R2 direnci kısa devre edilirse ne olur?3- S1 ve S2 anahtarı kapalı iken R1 direnci açık devre edilirse ne olur?4- S1 ve S2 anahtarı kapalı iken R2 direnci açık devre edilirse ne olur?5- S1 ve S2 anahtarı kapalı iken R3 direnci kısa devre edilirse ne olur?

CEVAPLAR :İŞİN ADI: Tristörün DC Gerilimde R Direnci Üzerinden TetiklenmesiÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :





R1220R

R2100R

R3220R

S1

U1T106M1

BAT112V

D1LED-YELLOW

S2

S1 S2 LED’in Durumu

Açık AçıkKapalı AçıkKapalı Kapalı

DC GERİLİMDE ÇALIŞAN TRİSTÖRÜ SERİ ANAHTARLA DURDURMA

DENEYİN AMACI : DC Gerilimde çalışan tristörün seri anahtarla durdurulmasını incelemek.TEORİK BİLGİLER : Bu yöntemde tristörün anot akımı seri anahtarla kesilir.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER:1-Bread Board2-AVOmetre3-Güç Kaynağı4-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI : Önce S1 anahtarı daha sonra S2 anahtarı kapatıldığında tristör iletime giderek ledin yanmasını sağlar. Bu durumda S2 anahtarı açılsa dahi tristör iletimde kalmaya devam eder. S1 anahtarı açılarak tristörün anot akımı kesilir ve tristör yalıtkan yapılır.

DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 anahtarını kapatınız. Bu durumda LED’ in yanmadığını gözleyiniz.4- S2 anahtarını kapatınız. Bu durumda Led’ in yandığını gözleyiniz.5- S2 anahtarını açınız. Led’ in yanmaya devam ettiğini gözleyiniz.6- S1 anahtarını açınız. Led’ in söndüğünü gözleyiniz.7- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1- Seri anahtarla tristörü durdurma yönteminin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir?

CEVAPLAR :

İŞİN ADI: DC Gerilimde Çalışan Tristörü Seri Anahtarla DurdurmaÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :




KAYNAK12V

S1SW-SPST

S2SW-SPST

R11k

R2100R

R3470R

DLED-YELLOW

U?T106M1


Açık AçıkKapalı AçıkKapalı Kapalı


DC GERİLİMDE ÇALIŞAN TRİSTÖRÜ PARALEL ANAHTARLA DURDURMA

DENEYİN AMACI : Tristörün anot katot arasını kısa devre ederek kesime götürme yöntemlerini incelemek.TEORİK BİLGİLER : Küçük güçlü DC yüklerin tristörle kumanda edilmesinde anot katot arasını kısa devre ederek durdurma yöntemi kullanılır.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:


DEVRENİN ÇALIŞMASI : S1 anahtarı ve S2 butonu açık olduğunda devreye enerji uygulanırsa tristör yalıtkandır. S1 anahtarı kapatıldığında tristörün anot ve katoduna doğru yönlü polarma uygulanmasına rağmen tristör geyt polarması almadığı için iletime gitmez. S1 anahtarı kapalı olduğunda S2 butonuna basılırsa led yanar. S2 butonu bırakıldığı halde led yanmaya devam eder. S3 butonuna basılıp bırakıldığında led söner.DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 anahtarını kapatıp LED’ in yanmadığını gözleyiniz.4- S1 anahtarını kapalı iken S2 butonuna basıp bıraktığımızda Led’ in yandığını gözleyiniz.5- S1 anahtarını açınız. Led’ in söndüğünü gözleyiniz.6- S1 anahtarını kapatıp Led’ in yanıp yanmadığını gözlemleyiniz.7- S2 butonuna basıp ledi yeniden yakınız.8- S3 butonuna basın ve ledi gözleyiniz.9- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1- Anot akımını keserek durdurma yönteminin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir?2- Tristörün anot katot arasını kısa devre ederek durdurma yönteminin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir?

CEVAPLAR :

İŞİN ADI: DC Gerilimde Çalışan Tristörü Paralel Anahtarla DurdurmaÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :




BAT?12V

S1

SW-SPST

R11k

DLED-YELLOW

R3470R

UT106M1

R2100R

S3

S2

S1 S2 S3 LED’in Durumu

Açık Açık AçıkKapalı Açık AçıkKapalı Kapalı AçıkKapalı Açık KapalıKapalı Açık Açık


DC GERİLİMDE ÇALIŞAN TRİSTÖRÜ KAPASİTİF ANAHTARLA DURDURMA

DENEYİN AMACI : DC gerilimde çalışan Tristörün kapasitif yöntemle durdurulmasını incelemek.TEORİK BİLGİLER : Büyük akımları kontrol eden tristörleri durdurmak için kapasitif yöntemle anot-katot arasını ters polarize ederek durdurma yöntemi kullanılır.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:


DEVRENİN ÇALIŞMASI : S1 butonuna basıldığında tristör iletime gider ve led yanar.Tristörün iletken olması C kondansatörünün, anoda bağlı ucu ( - ), R1 direncine bağlı ucu ise ( + ) olacak şekilde şarj olur. S2 butonuna basıldığında tristörün anoduna kondansatör üzerindeki gerilimin eksisi, katoduna ise artısı gelir. Böylece tristörün anot-katot uçları ters polarize edilerek tristör kesime götürülür.

DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 butonuna basarak LED’ in yanmadığını gözleyiniz.4- S2 butonuna basıp Led’ in söndüğünü gözleyiniz.5- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1-Kapasitif durdurma yöntemlerinin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir?

CEVAPLAR :

İŞİN ADI: DC Gerilimde Çalışan Tristörü Kapasitif Anahtarla DurdurmaÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :




GÜÇ KAYNAĞI

12V

R110k

S2

DLED-YELLOW

R2220R

U

T106M1

R31k

R41k

C

4u7

S1


Açık AçıkKapalı AçıkAçık Kapalı


AC GERİLİMDE TRİSTÖRÜN DİRENÇ VE KONDANSATÖR İLE TETİKLENMESİ

DENEYİN AMACI : AC gerilimde Tristörün direnç ve kondansatör yardımıyla tetiklenmesini incelemek.TEORİK BİLGİLER : Bu yöntemle AC gerilimde çalışan tristörün, dolayısıyla yükün faz kaymalı tetiklenmesi yapılır.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER:1-Bread Board2-AVOmetre3-220/12 V AC Transformatör4-Devre Şemasında belirtilen elemanlar DEVRENİN ÇALIŞMASI : S1 ve S2 anahtarları açık iken veya S1 kapalı, S2 açık iken, tristör kesimdedir ve yük çalışmaz. S1 kapalı iken S2 de kapatılırsa; C1 kondansatörü R1 ve P1 üzerinden şarj olmaya başlar. C1 kondansatörü uçlarındaki gerilim tristör tetikleme gerilimine ulaştığında diyot üzerinden pozitif geyt polarması alan tristör iletime gider, dolayısıyla led yanar. Pozitif alternansın sonunda tristör kesime gider. Negatif alternans süresince kesimde kalmaya devam eder. İkinci pozitif alternansta C1 kondansatörü pozitif yönde yeniden şarj olmaya başlar ve tristör pozitif geyt polarması alarak yeniden iletken olur. Led negatif alternansta sönmekte pozitif alternansta yanmayı sürdürür. P1 potansiyometresinin konumu, dolayısıyla zaman sabitesi değiştirilerek lambanın parlaklığı ayarlanır.DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 anahtarına kapatarak devreye enerji uygulayınız. Bu anda LED’ in yanmadığını gözleyiniz.4- S2 anahtarını kapatıp Led’ in yandığını gözleyiniz.5- Potansiyometrenin konumunu değiştirerek lambanın parlaklığını gözleyiniz.6- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1-C1 kondansatörü kısa devre edilirse ne olur?2-C1 kondansatörü açık devre edilirse ne olur?3-D1 diyotunun yönü değiştirilirse ne olur?4-Lambanın parlaklığı hangi elemanlara bağlı olarak değişir?CEVAPLAR :

İŞİN ADI: AC Gerilimde Tristörün Direnç ve Kondansatörle TetiklenmesiÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :




LED

R2330R

TRİSTÖR

T106M1

R11k

DİYOT

1N4001

P110k

S2SW-SPST

C1u

S1


Açık KapalıKapalı AçıkKapalı Kapalı


AC GERİLİMDE TRİSTÖRÜN UJT İLE TETİKLENMESİ

DENEYİN AMACI : AC gerilimde Tristörün UJT ile tetiklenmesini incelemek.TEORİK BİLGİLER : UJT’ li osilatörün çıkışındaki pozitif darbe gerilimleri ile tristör tetiklenebilir.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:

DENEYDE KULLANILAN ALETLER:1-Bread Board2-AVOmetre3-DC Güç Kaynağı4-Devre Şemasında belirtilen elemanlar

DEVRENİN ÇALIŞMASI : Devreye enerji uygulandığında S1 anahtarı açık olduğu sürece UJT osilasyon yapmaz. UJT’ nin B1 ucunda bir darbe gerilimi olduğundan geyt tetiklemesi alamayan tristör kesimdedir. S1 anahtarı kapatılıp osilatör devresine enerji uygulandığında B1 ucunda oluşan darbe gerilimleri tristörü pozitif alternanslarda iletken yapar ve yük çalışır. Negatif alternanslarda tristör ters polarize olduğu için kesimdedir ve yük çalışmaz.

DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 anahtarı açık iken devreye enerji uygulayınız. Bu durumda lambanın yanmadığını gözleyiniz.4- S1 anahtarını kapatıp lambanın yandığını gözleyiniz.5- Potansiyometrenin konumunu değiştirerek lambanın parlaklığını gözleyiniz.6- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1-C1 kondansatörü kısa devre edilirse ne olur?2-C1 kondansatörü açık devre edilirse ne olur?3-Yük olarak lamba yerine ne bağlanabilir?CEVAPLAR :

İŞİN ADI: AC Gerilimde Tristörün UJT ile TetiklenmesiÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :




LAMBA

220V

220 V50 HZ

12 VS1

SW-SPST

R2680R

2N2646UJT

R11k

P150k

C1100n

TRİSTÖRT106M1

R3100R

S1 Lambanın Durumu

AçıkKapalı


AC GERİLİMDE TRİSTÖRÜN DİYAK İLE TETİKLENMESİ

DENEYİN AMACI : AC gerilimde Tristörün Diyak ile tetiklenmesini incelemek.TEORİK BİLGİLER : Tristörün diyak ile tetiklenmesi, neon lamba ile tetiklenmesine benzer. Farkı diyağın neon lambaya göre daha yüksek gerilimde iletime gitmesidir.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:


DEVRENİN ÇALIŞMASI : S1 anahtarı açıkken her iki alternansta da tristör kesimdedir. S1 anahtarı kapatıldığında pozitif alternansta tristör iletime gitmeye hazırdır. İletime gitmesi için R1 üzerinden şarj olan C1 kondansatörü uçlarındaki gerilimin diyak ateşleme gerilimine ulaşması gerekir. Bu anda diyak iletken olur ve tristör iletime gider. C1 kondansatörü diyak üzerinden deşarj olmaya başlar. Bir süre sonra diyak yalıtkan olur. Tristör pozitif alternansın sonuna kadar iletimde kalır. Pozitif alternansın sonunda tristör kesime gider ve negatif alternans boyunca kesimde kalır. İkinci pozitif alternansın gelmesi ile aynı olaylar tekrarlanır.

DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 anahtarı açık iken devreye enerji uygulayınız. Bu durumda lambanın yanmadığını gözleyiniz.4- S1 anahtarını kapatıp lambanın yandığını gözleyiniz.5- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1-Diyak kısa devre edilirse ne olur?2-Diyak açık devre edilirse ne olur?3-C1 kondansatörünün değeri küçültülürse ne olur?4- C1 kondansatörünün değeri büyültülürse ne olur?

CEVAPLAR :

İŞİN ADI: AC Gerilimde Tristörün Diyak ile TetiklenmesiÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :




S1SW-SPST

R122k

L1220V

C133nF

TRISTÖRT106M1

DIYAK

S1 Lambanın Durumu

AçıkKapalı


TRİSTÖR İLE DC MOTOR ÇALIŞTIRMA VE DURDURMA

DENEYİN AMACI : DC motorun anahtarlama elemanlarından olan tristör ile çalıştırıp durdurulmasını incelemek. TEORİK BİLGİLER : DC motorun çalıştırılması ve durdurulması aslında tristörün tetiklenmesi ve seri anahtarla durdurulması devresinden pek farkı yoktur.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:


DEVRENİN ÇALIŞMASI : Devreye enerji uygulandığında S1 anahtarı ve B1 butonu açık olduğundan tristör tetiklenmez ve dolayısıyla motor çalışmaz. Önce S1 anahtarı kapatılır ve B1 butonuna basıldığı anda tristör geyti pozitif gerimle tetiklenir. Geyti tetiklenen tristör iletime geçer. Tristör iletime geçtiğinden ona seri bağlı DC motorda çalışmaya başlar. DC motorun durdurulması için S1 anahtarı açılır.

DENEYİN YAPILIŞI :1- AVOmetre ile devre elemanlarının sağlamlığını kontrol ediniz.2- Devreyi Bread board üzerine monte ediniz.3- S1 anahtarı kapatınız.4- B1 Butonuna basınız ve motorun çalıştığını gözlemleyiniz.5- S1 anahtarını açınız ve motorun durduğunu gözlemleyiniz.6- Sonuçları gözlem tablosuna yazınız.

GÖZLEM TABLOSU :

SORULAR :1-Tristörü tetikleme yöntemleri nelerdir?2-Tristörü durdurma yöntemlerini yazınız.

CEVAPLAR :

İŞİN ADI: Tristör ile DC Motorun Çalıştırılması ve DurdurulmasıÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :





+88.

8 DC MOTOR

U1T106M1

BAT112V

R1220R

R2100R

B1 S1

SW-SPST

S1DC

Motorun Durumu

AçıkKapalı

TRİSTÖR İLE LAMBA KARARTMA UYGULAMA DEVRESİ

DENEYİN AMACI : Tristör ile lâmba karartma devresini çizme ve uygulama bilgi ve becerisini kazanmak.DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:


DEVRENİN ÇALIŞMASI : 12 voltluk lâmbanın parlaklık kontrolü, devredeki P potansiyometresi ile yapılır. P potansiyometresinin direnç değeri maksimum değere alındığında lâmba söner, minimum değere alındığında lâmba yanar. Lâmba üzerine gelen etkin güç, tristörün tetikleme açısı değiştirilerek kontrol edilir. Tristörün tetikleme açısı ise, P potansiyometresi ile değiştirilir.

DENEYİN YAPILIŞI :1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz. 5. P potansiyometresini en küçük direnç değerine alarak S anahtarını kapatınız ve lâmbanın yandığını gözleyiniz.6. Potansiyometrenin direnç değerini kademe kademe artırarak, her kademede lâmbanın parlaklığının azaldığını gözleyiniz.7. Potansiyometreyi en yüksek direnç değerine alarak lâmbanın söndüğünü gözleyiniz. 8. Potansiyometrenin maksimum ve minimum direnç değerlerinde, geyt - şase arası gerilim değerlerini ölçünüz.9. Enerjiyi keserek devreyi dikkatlice sökünüz.10. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR :1. Devredeki R direncinin görevini açıklayınız.2. Devredeki lâmba neden en fazla yarım güçte yanar?3. Devre güç kontrolünü nasıl yapar?

CEVAPLAR :

İŞİN ADI: Tristör ile Lamba Karartma DevresiÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :





S

SW-SPST

LAMBA12V

TRISTÖRT106M1 D

1N4001

P50k

R

1k

12 V50 HZ

TRİSTÖR İLE DC MOTOR HIZ KONTROLÜ

DENEYİN AMACI : Tristör ile doğru akım motor hız kontrolü devresini çizme ve uygulama bilgi ve becerisini kazanmak. DENEY BAĞLANTI ŞEMASI:


DEVRENİN ÇALIŞMASI : Tristör ile doğru akım motor hız kontrolü, yaygın bir uygulama alanına sahiptir. Günümüzde tristörlü DA motor hız kontrol sürücüleri (Yol Vericileri), reostaların yerini almıştır. En önemli avantajı, reostalı yol vericilere göre enerji tasarrufu sağlaması ve maliyetlerinin düşük olmasıdır. Şekildeki devrede tam dalga doğrultma yapıldıktan sonra, 12 volt doğru gerilim ile motorun hızı kontrol edilir. Motor hızı (Devir Sayısı), potansiyometre ile ayarlanır. D diyodu, motor bobini üzerinden devreye dönen regeneratif gerilimi ortadan kaldırır. Devre, köprü tipi tam dalga doğrultmaç devresi ile beslenmelidir. Eğer regüleli güç kaynağından beslenecek olursa devre çalışmaz. Doğrultucuda kondansatör bulunmamalıdır. Regüleli güç kaynakları, şiddeti değişmeyen doğru gerilim verir. Köprü tipi doğrultmacın ise, çıkışından şiddeti değişen (Gerilimin 0 'a Düştüğü) gerilim elde edilir.

DENEYİN YAPILIŞI :1. Devre elemanlarının sağlamlık kontrolünü yapınız.2. Bread - Board üzerine devreyi kurunuz.3. Devrenin doğruluğunu kontrol ediniz.4. Öğretmeniniz denetiminde devreye enerji veriniz. 5. Devrede potansiyometrenin değerini değiştirerek, motor devir sayısının değiştiğini gözleyiniz.6. Potansiyometreyi en büyük direnç değerine alarak, DA motoru uçlarındaki gerilimi DA voltmetresi ile ölçünüz.7. Potansiyometreyi en küçük direnç değerine alarak, DA motoru uçlarındaki gerilimi DA voltmetresi ile ölçünüz.8. D5 diyodunu sökünüz. 6. ve 7. maddelerdeki işlemleri tekrar ediniz ve ölçtüğünüz değerleri karşılaştırınız.9. Enerjiyi keserek devreyi dikkatlice sökünüz.10. Bu temrine ait soruları cevaplandırınız.

SORULAR :1. Devredeki tristör doğru gerilim uygulanmasına rağmen neden 16. temrinde çalıştığı gibi çalışmamaktadır? 2. Devredeki potansiyometrenin görevini açıklayınız.3. Devredeki D diyodu ters bağlanırsa ne olur?

CEVAPLAR :

İŞİN ADI: Tristör ile DC Motorun Hız KontrolüÖĞRENCİNİN:Adı :Soyadı:Sınıfı :No :




atelye: elektrİk-elektronİk ÖlÇme · web views1 anahtarı kapalı s2 anahtarı açık iken...

Documents