barbarijse zeerovers
DESCRIPTION
Historische samenwerking Berbers NederlandersTRANSCRIPT
7/18/2019 Barbarijse zeerovers
http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 1/5
Barbarijse zeerovers
Gevecht tussen het Britse fregat HMS Mary Rose en zeven Algerijnse piraten in 1669
De Barbarijse zeerovers waren Noord-Afrikaanse zeerovers en stonden vooral in de
zeventiende eeuw ekend als de schrik van de !iddellandse "ee# "e opereerden vanuit $unis%$ripoli% Algiers% &al' en andere havens in !arokko# (un elangrijkste doelwitten waren
zowel de rijke koopvaardijschepen die de !iddellandse "ee evoeren alsook de Atlantische
route naar Azi) rond *aap de Goede (oop# Deze kapers waren al actief ten tijde van de
kruisvaarders en hun acties werden pas effectief gestopt in de eerste helft van de negentiende
eeuw#
Inhoud
• 1 Bararije
• + ,ttoaanse zeerovers
• . /hristenslaven
• 0 rijuiters
• 2 3uropeanen en Bararije
• 6 Bestrijding en einde van de Bararijse zeerovers
• 4 Bararijse zeerovers in de literatuur
• 5 iteratuur
Barbarije
!et de val van de laatste achtige Bererd7nastie)n van de !eriniden en (afsiden ontstond
chaos in Noord-Afrika8 de daar gevestigde Berergeeenschappen waren haast onafhankelijk
van de centrale regering en de Araische Banu (ilal-staen konden vrij verwoestingen
aanrichten en hun acht in snel tepo uitreiden# $egen het einde van de iddeleeuwen
7/18/2019 Barbarijse zeerovers
http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 2/5
hadden de sultans nauwelijks soevereiniteit en was er sprake van anarchie in de !aghre#
Deze ontwikkelingen zorgden voor een sterke stijging van piratenactiviteiten#
Ottomaanse zeerovers
,ttoaanse $urken% die vanaf de 16e eeuw voet aan grond kregen in de !aghre geruikten
de Bararijse kusten als uitvalsasis voor hun roofactiviteiten# Naast ateri)le uit van
overvallen schepen en kustdorpen was een elangrijk doel van de piraten o slaven te
verkrijgen# $alrijke kustplaatsen in &panje% tali)% "uid-:rankrijk en op de eilanden in de
!iddellandse zee werden hiervoor eeuwenlang overvallen door de zeerovers# De schepen van
de ,ttoaanse zeerovers waren eestal galeien et slaven of gevangenen aan de roeirieen#
Christenslaven
"elfs op erse% 3ngelse en Nederlandse kusten werden ensen gegrepen en als slaaf
eegenoen# De strooptochten reikten echter nog verder% van ;sland in het noorden tot degehele Afrikaanse westkust# "elfs stak en de Atlantische oceaan over voor tochten naar
Aerika# Behalve talrijke koopvaardijschepen werden ook de 3uropese koloni)n in dit geied
een prooi voor de zeerovers# ,p de eilanden van de /ara<ische zee en aan de Noord- en
"uid-Aerikaanse kusten werd sos ook% net als geruikelijk in de !iddellandse "ee% een
afgelegen dorp osingeld en de evolking gevangengenoen en tot slaaf geaakt#
aak werden grote aantallen christenen ij deze acties gevangengenoen% die dan werden
verkocht op Noord-Afrikaanse slavenarkten# "o ezat sultan !oula7 sail een uitgereid
paleis et versterkte uren% dat vrijwel geheel door christenslaven was aangelegd# ,ok
westerse zeerovers verkochten gevangengenoen christenen vaak in de islaitische havens#
(oewel de Bararijse slaven in de slavernijdiscussie nogal onderelicht zijn geleven% ging
het epaald niet o een arginaal verschijnsel# De historicus =oert /# Davis van ,hio &tate
>niversit7 schat hun aantal door de eeuwen heen op 1 ? 1%+2 iljoen#@1 Deze cijfers heen
uitsluitend etrekking op de geieden rond Algiers% $unis en $ripoli# Daarij oeten de cijfers
voor !arokko en 3g7pte nog worden opgeteld#@+
7/18/2019 Barbarijse zeerovers
http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 3/5
3en Baraarse piraat#
(Pier Francesco Mola, 1650)
,gekeerd werden ook oslischepen door de christelijke naties gekaapt en werden
gevangengenoen oslis tot slaaf geaakt# n de iddeleeuwen waren de oslischepen
het rijkst en het vaakst slachtoffer# De christelijke !altezer kapers waren tot ver in de 15eeeuw de tegenvoeters van de Bararijse zeerovers en handelden in oslislaven#
Vrijbuiters
&os ging het o echte kapers die dus legale activiteiten ontplooiden tegen vijandelijke
schepen% sos o gewone zeerovers die o het even welk schip prijs poogden te aken%
zelfs schepen van de eigen natie# (et onderscheid was niet altijd even duidelijk# esterse
landen proeerden de activiteit van de kapers af te kopen# n veel landen estonden ook
slavenkassen o christelijke krijgsgevangenen weer vrij te kopen# (et tegenovergestelde van
een kaper was een vrijbuiter 8 die verkocht zijn CuitC op de vrije arkten#
De ekendste zeerover was *hair ad Din% ijgenaad CBararossaC =oodaardE# (ij was van
$urkse afkost# Nadat hij eegeholpen had o Algiers te verdedigen tegen de &panjaarden
doodde hij de heerser% aakte van de stad een CvrijuitersnestC en regeerde er als een regent
voor de ,ttoaanse sultan#
Europeanen en Barbarije
$ot aan het idden van de 16e eeuw waren de eeste piraten van islaitische origine# Na die
tijd versterkten steeds eer 3uropeanen hun gelederen# Dit waren vaak renegaten%
fortuinzoekers die zich vestigden aan de Bararijse kust en overgingen tot het islaitische
geloof# 3en elangrijk gevolg was dat de Bararijse zeerovers van deze 3uropeanen leerden
hoe et oceaanvaardige zeilschepen o te gaan# oorheen geruikten ze eestal galeien et
roeiers% goed genoeg voor op de !iddellandse zee en voor de kustvaart van de oceaan aar
niet erg geschikt o op de Atlantische oceaan te geruiken# $oen ze de kneepjes van de
oceaanvaart geleerd hadden reidde de zeeroverij vanaf de Bararijse kust zich uit over de
hele Atlantische ,ceaan# $ientallen van deze piraten waren Nederlanders# Drie ekende
vooreelden zijn8 &ule7an =eis CDe eenoer C% die in 1614 adiraal van de Algerijnse
kapersvloot werd% en zijn rechterhand !urad =eis% georen ;an ;anszoon van (aarle#
Beiden werkten voor de eruchte zeerover C&ion de Danser C% die een paleis ezat# ,ok
/laes /opaen was een zeerover die in !arokko kwa# $ijdens de $achtigjarige ,orlog ging de =epuliek der "even erenigde Nederlanden ondgenootschappen aan et Bararijse
zeerovers o afreuk te doen aan &panje en Fortugal% eide koninkrijken onder (asurgs
ewind#
!aarten (arpertszoon $rop was twee keer slachtoffer van de zeerovers8 in 169 als elfjarige
was hij gevangene in &alH en in 16+1 was hij een jaar gevangene van de Be7 van $unis#
iceadiraal !ichiel de =u7ter voerde tussen 1661 en 166. acties uit speciaal gericht tegen
de Bararijse zeerovers en dwong uiteindelijk een verdrag af# Dit soort verdragen werd echter
eestal snel weer geschonden#
Bestrijding en einde van de Barbarijse zeerovers
7/18/2019 Barbarijse zeerovers
http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 4/5
(et oardeent op Algiers in 1516# (!o"as #uny)
De aanvallen op est-3uropa gingen nog jaren door8 de hele 14e en 15e eeuw waren 3ngelse%
Nederlandse% &paanse en :ranse eskaders actief o het gevaar te edwingen# !aar de piraten
wisten handig geruik te aken van de onderlinge rivaliteit van de westerse zeevaartnaties en
wisten van het ene land eschering en afkoopgeld te krijgen terwijl ze andere rustig konden
overvallen# Geleidelijk aan werden echter steeds eer piratenschepen door 3uropese
oorlogsschepen tot zinken geracht en hun havens geoardeerd# aak herstelden deze de
schade weer en hervatten hun IeroepI# !aar door de steeds freJuentere arine-acties werden
de zeerovers toch inder rutaal en verinderde het aantal Bararijse overvallen geleidelijk
aan# De net onafhankelijke erenigde &taten voerden egin negentiende eeuw de 3erste en
$weede Bararijse ,orlog tegen de piraten% en na de napoleontische oorlogen werd er
definitief een einde geaakt aan de activiteiten van de Bararijse zeerovers# Door de
esluiten van het /ongres van enen had Groot-Brittanni) er veel onderdanen ij gekregen in
het !iddellandse "ee geied waardoor ze er veel elang ij had o de piraterij definitief de
kop in te drukken# De Britse =o7al Nav7% ijgestaan door zes Nederlandse schepen%
oardeerde in 1516 Algiers# De haven van Algiers% dat een van de laatste grote
piratennesten was% en de daarin aanwezige vloot van piratenschepen werd daarij vernietigd#*ort daarna% in 15.% werd het geied door :rankrijk ezet zodat de piraten geen kans eer
hadden o hun praktijken te hervatten#
Barbarijse zeerovers in de literatuur
Bararijse zeerovers spelen een rol in talloze eroede roans% waaronder =oinson /rusoe
door Daniel Defoe% De graaf van !onte-/risto van AleKandre Duas% De scheepsjongens van
Bontekoe van ;ohan :aricius% Faddeltje van ;ohan (# Been#
!iguel de /ervantes was ooit een gevangene in de ba$nio van Algiers% eschreef die ervaring
in enkele van zijn oeken% waaronder %on &uic!ote#
Literatuur
• Blessing% !aurice% ,vang christenslavernij onderschat% Historisc! 'ieusbla,
*00+ nr 5
• *orteweg% ;oke 3#% +6% -aperbloe en koop"ans$eest % Balans% Asterda% &BN
9 215 406 .
7/18/2019 Barbarijse zeerovers
http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 5/5
• /lissold% &tephen% 1949% %e .arbarijse Slaven% :iula-an Dishoeck% (aarle% &BN
9-++5-.569-+
• ;ohnson% ;ane% +5% CDe legende van de *apersC% &ijthoff% Asterda% &BN 9459
+15599
Bronnen, noten en/of referenties
1#
Davis% =# +.E% /hristian &laves% !usli !asters8 hite &laver7 in the !editerranean%
the Barar7 /oast and tal7% 12-15% Falgrave% !acillan#