7/18/2019 Barbarijse zeerovers

http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 1/5

Barbarijse zeerovers

Gevecht tussen het Britse fregat HMS Mary Rose en zeven Algerijnse piraten in 1669

De Barbarijse zeerovers waren Noord-Afrikaanse zeerovers en stonden vooral in de

zeventiende eeuw ekend als de schrik van de !iddellandse "ee# "e opereerden vanuit $unis%$ripoli% Algiers% &al' en andere havens in !arokko# (un elangrijkste doelwitten waren

zowel de rijke koopvaardijschepen die de !iddellandse "ee evoeren alsook de Atlantische

route naar Azi) rond *aap de Goede (oop# Deze kapers waren al actief ten tijde van de

kruisvaarders en hun acties werden pas effectief gestopt in de eerste helft van de negentiende

eeuw#

Inhoud

• 1 Bararije

• + ,ttoaanse zeerovers

• . /hristenslaven

• 0 rijuiters

• 2 3uropeanen en Bararije

• 6 Bestrijding en einde van de Bararijse zeerovers

• 4 Bararijse zeerovers in de literatuur 

• 5 iteratuur 

Barbarije

!et de val van de laatste achtige Bererd7nastie)n van de !eriniden en (afsiden ontstond

chaos in Noord-Afrika8 de daar gevestigde Berergeeenschappen waren haast onafhankelijk

van de centrale regering en de Araische Banu (ilal-staen konden vrij verwoestingen

aanrichten en hun acht in snel tepo uitreiden# $egen het einde van de iddeleeuwen 

7/18/2019 Barbarijse zeerovers

http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 2/5

hadden de sultans nauwelijks soevereiniteit en was er sprake van anarchie in de !aghre# 

Deze ontwikkelingen zorgden voor een sterke stijging van piratenactiviteiten#

Ottomaanse zeerovers

,ttoaanse $urken% die vanaf de 16e eeuw voet aan grond kregen in de !aghre geruikten

de Bararijse kusten als uitvalsasis voor hun roofactiviteiten# Naast ateri)le uit van

overvallen schepen en kustdorpen was een elangrijk doel van de piraten o slaven te

verkrijgen# $alrijke kustplaatsen in &panje% tali)% "uid-:rankrijk en op de eilanden in de

!iddellandse zee werden hiervoor eeuwenlang overvallen door de zeerovers# De schepen van

de ,ttoaanse zeerovers waren eestal galeien et slaven of gevangenen aan de roeirieen#

Christenslaven

"elfs op erse% 3ngelse en Nederlandse kusten werden ensen gegrepen en als slaaf

eegenoen# De strooptochten reikten echter nog verder% van ;sland in het noorden tot degehele Afrikaanse westkust# "elfs stak en de Atlantische oceaan over voor tochten naar

Aerika# Behalve talrijke koopvaardijschepen werden ook de 3uropese koloni)n in dit geied

een prooi voor de zeerovers# ,p de eilanden van de /ara<ische zee en aan de Noord- en

"uid-Aerikaanse kusten werd sos ook% net als geruikelijk in de !iddellandse "ee% een

afgelegen dorp osingeld en de evolking gevangengenoen en tot slaaf geaakt#

aak werden grote aantallen christenen ij deze acties gevangengenoen% die dan werden

verkocht op Noord-Afrikaanse slavenarkten# "o ezat sultan !oula7 sail een uitgereid

 paleis et versterkte uren% dat vrijwel geheel door christenslaven was aangelegd# ,ok

westerse zeerovers verkochten gevangengenoen christenen vaak in de islaitische havens#

(oewel de Bararijse slaven in de slavernijdiscussie nogal onderelicht zijn geleven% ging

het epaald niet o een arginaal verschijnsel# De historicus =oert /# Davis van ,hio &tate

>niversit7 schat hun aantal door de eeuwen heen op 1 ? 1%+2 iljoen#@1 Deze cijfers heen

uitsluitend etrekking op de geieden rond Algiers% $unis en $ripoli# Daarij oeten de cijfers

voor !arokko en 3g7pte nog worden opgeteld#@+

7/18/2019 Barbarijse zeerovers

http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 3/5

3en Baraarse piraat#

(Pier Francesco Mola, 1650)

,gekeerd werden ook oslischepen door de christelijke naties gekaapt en werden

gevangengenoen oslis tot slaaf geaakt# n de iddeleeuwen waren de oslischepen

het rijkst en het vaakst slachtoffer# De christelijke !altezer kapers waren tot ver in de 15eeeuw de tegenvoeters van de Bararijse zeerovers en handelden in oslislaven#

Vrijbuiters

&os ging het o echte kapers die dus legale activiteiten ontplooiden tegen vijandelijke

schepen% sos o gewone zeerovers die o het even welk schip prijs poogden te aken%

zelfs schepen van de eigen natie# (et onderscheid was niet altijd even duidelijk# esterse

landen proeerden de activiteit van de kapers af te kopen# n veel landen estonden ook

slavenkassen o christelijke krijgsgevangenen weer vrij te kopen# (et tegenovergestelde van

een kaper  was een vrijbuiter 8 die verkocht zijn CuitC op de vrije arkten#

De ekendste zeerover was *hair ad Din% ijgenaad CBararossaC =oodaardE# (ij was van

$urkse afkost# Nadat hij eegeholpen had o Algiers te verdedigen tegen de &panjaarden

doodde hij de heerser% aakte van de stad een CvrijuitersnestC en regeerde er als een regent

voor de ,ttoaanse sultan#

Europeanen en Barbarije

$ot aan het idden van de 16e eeuw waren de eeste piraten van islaitische origine# Na die

tijd versterkten steeds eer 3uropeanen hun gelederen# Dit waren vaak renegaten%

fortuinzoekers die zich vestigden aan de Bararijse kust en overgingen tot het islaitische

geloof# 3en elangrijk gevolg was dat de Bararijse zeerovers van deze 3uropeanen leerden

hoe et oceaanvaardige zeilschepen o te gaan# oorheen geruikten ze eestal galeien et

roeiers% goed genoeg voor op de !iddellandse zee en voor de kustvaart van de oceaan aar

niet erg geschikt o op de Atlantische oceaan te geruiken# $oen ze de kneepjes van de

oceaanvaart geleerd hadden reidde de zeeroverij vanaf de Bararijse kust zich uit over de

hele Atlantische ,ceaan# $ientallen van deze piraten waren Nederlanders# Drie ekende

vooreelden zijn8 &ule7an =eis CDe eenoer C% die in 1614 adiraal van de Algerijnse

kapersvloot werd% en zijn rechterhand !urad =eis% georen ;an ;anszoon van (aarle#

Beiden werkten voor de eruchte zeerover C&ion de Danser C% die een paleis ezat# ,ok

/laes /opaen was een zeerover die in !arokko kwa# $ijdens de $achtigjarige ,orlog ging de =epuliek der "even erenigde Nederlanden ondgenootschappen aan et Bararijse

zeerovers o afreuk te doen aan &panje en Fortugal% eide koninkrijken onder (asurgs 

 ewind#

!aarten (arpertszoon $rop was twee keer slachtoffer van de zeerovers8 in 169 als elfjarige

was hij gevangene in &alH en in 16+1 was hij een jaar gevangene van de Be7 van $unis#

iceadiraal !ichiel de =u7ter  voerde tussen 1661 en 166. acties uit speciaal gericht tegen

de Bararijse zeerovers en dwong uiteindelijk een verdrag af# Dit soort verdragen werd echter

eestal snel weer geschonden#

Bestrijding en einde van de Barbarijse zeerovers

7/18/2019 Barbarijse zeerovers

http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 4/5

(et oardeent op Algiers in 1516# (!o"as #uny)

De aanvallen op est-3uropa gingen nog jaren door8 de hele 14e en 15e eeuw waren 3ngelse%

 Nederlandse% &paanse en :ranse eskaders actief o het gevaar te edwingen# !aar de piraten

wisten handig geruik te aken van de onderlinge rivaliteit van de westerse zeevaartnaties en

wisten van het ene land eschering en afkoopgeld te krijgen terwijl ze andere rustig konden

overvallen# Geleidelijk aan werden echter steeds eer piratenschepen door 3uropese

oorlogsschepen tot zinken geracht en hun havens geoardeerd# aak herstelden deze de

schade weer en hervatten hun IeroepI# !aar door de steeds freJuentere arine-acties werden

de zeerovers toch inder rutaal en verinderde het aantal Bararijse overvallen geleidelijk

aan# De net onafhankelijke erenigde &taten voerden egin negentiende eeuw de 3erste en

$weede Bararijse ,orlog tegen de piraten% en na de napoleontische oorlogen werd er

definitief een einde geaakt aan de activiteiten van de Bararijse zeerovers# Door de

 esluiten van het /ongres van enen had Groot-Brittanni) er veel onderdanen ij gekregen in

het !iddellandse "ee geied waardoor ze er veel elang ij had o de piraterij definitief de

kop in te drukken# De Britse =o7al Nav7% ijgestaan door zes Nederlandse schepen%

 oardeerde in 1516 Algiers# De haven van Algiers% dat een van de laatste grote

 piratennesten was% en de daarin aanwezige vloot van piratenschepen werd daarij vernietigd#*ort daarna% in 15.% werd het geied door :rankrijk ezet zodat de piraten geen kans eer

hadden o hun praktijken te hervatten#

Barbarijse zeerovers in de literatuur

Bararijse zeerovers spelen een rol in talloze eroede roans% waaronder =oinson /rusoe 

door Daniel Defoe% De graaf van !onte-/risto van AleKandre Duas% De scheepsjongens van

Bontekoe van ;ohan :aricius% Faddeltje van ;ohan (# Been#

!iguel de /ervantes was ooit een gevangene in de ba$nio van Algiers% eschreef die ervaring

in enkele van zijn oeken% waaronder %on &uic!ote#

Literatuur

• Blessing% !aurice% ,vang christenslavernij onderschat% Historisc! 'ieusbla,

*00+ nr 5

• *orteweg% ;oke 3#% +6% -aperbloe en koop"ans$eest % Balans% Asterda% &BN

9 215 406 .

7/18/2019 Barbarijse zeerovers

http://slidepdf.com/reader/full/barbarijse-zeerovers 5/5

• /lissold% &tephen% 1949% %e .arbarijse Slaven% :iula-an Dishoeck% (aarle% &BN

9-++5-.569-+

• ;ohnson% ;ane% +5% CDe legende van de *apersC% &ijthoff% Asterda% &BN 9459

+15599

Bronnen, noten en/of referenties 

1#

  Davis% =# +.E% /hristian &laves% !usli !asters8 hite &laver7 in the !editerranean%

the Barar7 /oast and tal7% 12-15% Falgrave% !acillan#