barkod okuyuculu ÜrÜn ayirma...

T.C.

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Mühendislik Fakültesi

Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

BARKOD OKUYUCULU ÜRÜN

AYIRMA SİSTEMİ

210327 Cem AVİNÇ

210362 Volkan GANGAL

238319 Yakup Erkam YÜKSEK

Danışman

Öğr. Gör. Cahit ALTAN

Mayıs 2012

TRABZON

i

T.C.

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Mühendislik Fakültesi

Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

BARKOD OKUYUCULU ÜRÜN

AYIRMA SİSTEMİ

210327 Cem AVİNÇ

210362 Volkan GANGAL

238319 Yakup Erkam YÜKSEK

Danışman

Öğr. Gör. Cahit ALTAN

Mayıs 2012

TRABZON

iii

LİSANS BİTİRME PROJESİ ONAY FORMU

210327 – Cem AVİNÇ, 210362 – Volkan GANGAL, 238319 – Yakup Erkam

YÜKSEK tarafından Öğr. Gör. Cahit ALTAN yönetiminde hazırlanan

“Barkod Okuyuculu Ürün Ayırma Sistemi” başlıklı lisans bitirme projesi

tarafımızdan incelenmiş, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme

Projesi olarak kabul edilmiştir.

Danışman : Unvanı Adı ve SOYADI Öğr. Gör. Cahit ALTAN

Jüri Üyesi 1 : Unvanı Adı ve SOYADI Yrd. Doç Dr. Ayten ATASOY

Jüri Üyesi 2 : Unvanı Adı ve SOYADI Yrd.Doç.Dr.Yusuf SEVİM

Bölüm Başkanı : Unvanı Adı ve SOYADI Prof. Dr. İsmail H. ALTAŞ

v

ÖNSÖZ

Bu kılavuzun ilk taslaklarının hazırlanmasında emeği geçen proje grup

arkadaşlarıma, kılavuzun son halini almasında yol gösterici olan, projenin

tasarım aşamasında bizden yardımlarını esirgemeyen kıymetli hocamız

Sayın Cahit ALTAN ‘a şükranlarımızı sunmak istiyoruz. Ayrıca bu

çalışmayı destekleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü’ne

Mühendislik Fakültesi Dekanlığına ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği

Bölüm Başkanlığına içten teşekkürlerimizi sunarız.

Her şeyden öte, eğitimiz süresince bize her konuda tam destek veren

ailemize ve bize destek olan tüm hocalarımıza saygı ve sevgilerimizi

sunarız.

Cem AVİNÇ

Volkan GANGAL

Yakup Erkam YÜKSEK

Mayıs, 2012

TRABZON

vii

İÇİNDEKİLER

Lisans Bitirme Projesi Onay Formu ……………………… iii

Önsöz ……………………… v

İçindekiler ……………………… vii

Özet ……………………… ix

Semboller Ve Kısaltmalar ……………………… xi

1. Giriş …………………….... 1

2. Teorik Altyapı ……………………… 3

2.1. Mikroişlemci ……………………… 4

2.2. DC Motorlar ……………………… 7

2.3. Yürüyen Bant Sistemi ……………………… 8

2.3.1. Bant ……………………… 8

2.3.2. Tambur ……………………… 8

2.3.3. Bilye ……………………… 8

2.4. Barkod ……………………… 9

2.5. Barkod Okuyucu ……………………… 10

3. Tasarım ……………………… 12

4. Deneysel Çalışmalar ……………………… 15

4.1. Mikroişlemci Bilgisayar Bağlantısı ……………………… 16

4.2. Barkod Okuyucu Bilgisayar Bağlantısı ……………………… 16

4.3. Motor Sürücü Devre ……………………… 16

5. Sonuçlar ……………………… 22

5.1. Sistem Kısıtları ……………………… 23

6. Yorumlar ve Değerlendirme ……………………… 24

Kaynaklar ……………………… 26

Ekler ……………………… 27

Özgeçmiş ……………………… 33

ix

ÖZET

Proje, günümüzde hemen hemen her alanda rastlanan bant sistemlerinin

geliştirilerek, ürünlerin otomatik tanımlanması ve ayrılması esasına dayanır.

Sistem endüstriyel alanda paket, koli vs. gibi ürün gönderimlerinde yeni ve ileri

teknoloji ile dizayn edilen akıllı bir sistem ile kontrol mekanizması oluşturulmuştur.

Sistemin mantığı paketleri barkodlarına göre ayırmak üzere tasarlanmış ve çalışması

amaçlanmıştır. Sistem özellikle hava limanları, kargo şirketleri gibi bant sistemlerinin

yoğun olarak kullanıldığı yerlerde, her çeşit ürünün barkod okuyucu vasıtasıyla hızla

tanınması ve kategorilere ayrılması noktasında ciddi çözümler getirmektedir.

Sistem komplementleri mikroişlemci, band sistemi, barkod okuyucu, entegreler,

motorlar vs. gibi teknik donanımlar olacaktır. İşlemi yürütecek olan yani diğer tüm

ekipmanlarla iletişimi sağlayacak olan ana elemanımız mikroişlemcimizdir. İçine

yazılan algoritmalar sayesinde mikroişlemci farklı durumlar için devre elemanlarına

farklı komutlar verecek ve ürünlerin sistematik bir şekilde gönderimini sağlamak üzere

sistem kapılarına yönlenmesini sağlayacaktır.

Girişteki barkod okuyucu ile paketlerin üzerlerindeki barkod bilgileri okunarak

sisteme girişi sağlanacak ve barkod numarasına göre kendisi ile alakalı kapıya

yönlendirilme işlemi yapılacaktır. Böylece herhangi bir karmaşıklığa yol açmayacak

olan bir şekilde paketler sahiplerine gönderilmek üzere kapılarında hazır tutulacaktır.

Geliştirilen bu akıllı sistem ile daha az insan gücüne ihtiyaç duyulacak, personel

hataları minimuma indirilmiş olacaktır. Böylece işler daha hızlı ve yüksek performansta

gerçekleştirilecektir.

xi

SEMBOLLER VE KISALTMALAR

DC, DA Doğru Akım

mA Miliamper

Kg Kilogram

V Volt

USB Evrensel seri veriyolu

d/d Devir/dakika

EN Enable ucu

P Port

T Tork

W Watt

GND Ground (toprak)

1

1. GİRİŞ

Günümüzde çeşitli ürünlerin gerek paketlenmesi gerekse de gönderimi

yapılırken, çeşitli bölge, şehir, ülke ya da başka kategorilere ayrılması aşamasında

ciddi zaman kayıpları ve insan hatalarıyla karşılaşılmaktadır. Bu proje kapsamında,

bu sorunların aşılması dolayısıyla daha pratik, güvenilir ve daha az insan gücüne

dayanan bir sistem tasarlanmıştır. Projenin en büyük artılarından biri de hali hazırda

mevcut olan bant sistemlerine yüksek maliyet gerektirmeden entegre edilebilmesidir.

Mesela bir fabrikadaki kalite kontrol ünitesinde mevcut bir bant sistemine

bakıldığında, yalnızca barkod okuyucu ile mikroişlemci ve yönlendirme kapılarının

maliyeti bu işlemin getireceği kârın yanında hiç sayılabilir.

Öncelikle bu proje, bilgisayar, mikroişlemci, barkod okuyucu ve motor sürücü

devre ile DC motorlardan oluşan bileşenlerin senkron çalışması esasına dayanır.

Bunun için de özellikle mikroişlemcinin iyi programlanmış olması gerekmektedir.

Projede, önce mekanik aksam oluşturularak miller, bilyeler, kapılar ve plastik bant

takılmıştır. Mikroişlemci bilgisayara USB girişinden bağlanmış ve gerekli

zamanlama ayarları da dikkate alınarak komutlar yazılmıştır. Daha sonra motorların

mikroişlemci ile birlikte nasıl çalışacağı irdelenmiş ve motor sürücü devre

oluşturulmuştur. Motor sürücü devre, mikroişlemciden gelen bilgilere göre

kapılardaki motorları yönlendirme işlemi yapmak amacıyla tasarlanmıştır. Bütün bu

işlemler arasında karşılaşılan en önemli problemlerden biri, kullanılan birimlerin

birbirlerini tanıması aşamasında yaşanmıştır. Zira bu olay da bir arayüz programı

kullanılarak aşılmıştır.

Bu adımları da gerçekleştirdikten sonra barkod okuyucunun bilgisayara

bağlantısı ve mikroişlemci ile senkronize olarak haberleştirilmesi işlemine

geçilmiştir. Bu sırada bant üzerindeki kutuların kapılara ulaşma süreleri de ölçülerek

program tekrar düzenlenmiştir.

Şekil 1.’de bitirme çalışması boyunca yapılan işlerin hangi haftalarda ve ne

kadar sürdüğünü gösteren bir iş-zaman grafiği verilmiştir.

2

H A F T A L A R

İ Ş L E R 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Ekipman Tedariği

Mekanik kısmın inşası

Döner bantın inşası

Programlama

Motor sürücü devre

Elemanlar arası

haberleşme

Test ve Ölçümler

Tez yazım

Şekil 1. İş-zaman grafiği

3

2. TEORİK ALTYAPI

Tasarlanan sistemde çıkış anlamına gelen üç adet kapı bulunmaktadır. Bu kapılar

Kapı-M-P-S’dir. Paketlerin ayırımları buralara olmaktadır. Mikroişlemci paketlerin

kapılara yönlendirilmesi komutlarını vererek bu işlemi gerçekleştirecektir. Şekil 2.1.’de

sistemin tasarım aşamasındaki temel görünümü verilmiştir.

Şekil 2.1.’den görüleceği gibi gelen paketlerin ayrılabileceği üç kapı bulunmaktadır

ve gelen ürünün barkod bilgileri okunmak suretiyle hangi kapıya gideceği

belirlenmektedir. Kapı isimlendirmeleri ilerleyen bölümlerde verildiği gibi soldan sağa

sırasıyla P, S ve M şeklindedir

Şekil 2.1. Barkod okuyuculu ürün ayırma sistemi

Barkod

Okuyucu Kapı -P

Kapı -S

Kapı-M

Mikroişlemci

4

2.1.Mikroişlemci

Mikroişlemci, sayısal veriler ile işlemler yapmaya olanak sağlayan bir tümdevre

olmakla beraber elektronik sistemlerin beyni niteliğindeki çok ayaklı devre elemanıdır.

Çeşitli üniteleri içinde bulunduran bu yapının bizlere en büyük getirisi, şüphesiz

insana ihtiyaç duymadan elektronik sistemlerin kendi işleyişlerini kendilerinin kontrol

edebilmesini sağlamasıdır.

Mikroişlemcilerin kontrolünü arayüzler ile bilgisayar ortamında kolaylıkla

yapabilmekteyiz. Bilgisayar tabanlı programlar ve çeşitli yazılım dilleri

mikroişlemcileri kontol edebilmekteyiz. Bu programların çalışma prensibi yazılım

dilleri ile mikroişlemcinin komutları arasında adeta bir köprü görevi görmesidir.

Mikroişlemci sistemin ihtiyacına göre çeşitli ek özelliklerle donatılmış olabilirler.

Analog-sayısal ve ya sayısal-analog çevirici, daha fazla hafıza kapsitesi, giriş-çıkış

portlarının sayısı vb. özellikler mikroişlemcinin sistem gereksinimlerini

kaldırabilmesinde önemli rol oynamaktadırlar.

Barkod okuyuculu ürün ayırma sisteminde bulunan mikroişlemci, sistemin bütün

çalışmasını kontrol etmektedir. Gelen ürünlerin bilgisi barkod okuyucu tarafından

algılanarak mikroişlemciye gönderilmektedir. Mikroişlemci bu bilgileri alarak tasarım

sırasındaki ürünlerin ayrılmasına olanak sağlayan referans barkod değerleri ile

karşılaştırmaktadır. Karşılaştırma sonucunda ürünün barkodu ile referans değerlerden

biri uyum sağlıyorsa ürün ilgili kapıya aktarılmalıdır. Bu işlemin gerçekleşmesi için

ilgili kapının yönlendirme işlemini yapan mekanik düzenin çalışması gerekmekte ve

bunun sonucu olarak mekanik düzeni çalıştıran motorun sürücü devresinin aktif hale

gelmesi gerekmektedir. Mikroişlemci çalışma bilgisini ilgili sürücü devresini aktif

ederek gerçekleştirmektedir. Ayrıcı yönlendirici devre aktif olduktan sonra tekrar eski

haline gelmesi gerekmektedir.

Eski konumuna gelmemesi peşi sıra gelen ürünün yanlış kapıya aktarılmasını ve

hatalı işlem yapılması demektir. Bunun için mikroişlemci ilgili kapılara giden yan

bantlardaki motorlara gelen veri ile ilgili motor sürücüsünü çalıştırarak yönlendirici

mekanik düzenin eski konumuna gelmesini sağlamaktadır. Bu çalışma devamlı bir

şekilde herhangi bir sorun olmadan gerçekleşmelidir.

Şekil 2.3.’de mikroişlemcinin yapmış olduğu işlere ait bir akış diyagramı verilmiştir.

Bu akış diyagramına göre mikroişlemcimiz gerekli adımları izleyerek görevini

5

gerçekleştirecektir. Akış diyagramında kesikli çizgiler mikroişlemci ve barkod okuyucu

ile bilgisayar bağlantısını gösterirken sürekli çizgiler de diğer elemanların bağlantısını

temsil etmektedir. Bu diyagram mikroişlemciyi programlarken kullanılacak olan

programın ana omurgasını oluşturmaktadır. Böylelikle yapılacak adımların belirlenmiş

olması yazılacak programın kolay bir şekilde yazılmasına olanak sağlayacaktır.

Barkod okuyuculu ürün ayırma sistemindeki işlemler Şekil 2.2.’de verilen Texas

Instrument firmasının üretmiş olduğu MSP430G2553 mikroişlemcisidir. Sistem bu

mikroişlemci türü kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu mikroişlemci düşük güçte

çalışmakta, analog-dijital çeviriciye ve zamanlayıcıya sahip olmakla beraber iki adet

giriş veya çıkış olarak kullanabileceğimiz 8 adet pinden oluşan porta sahiptir.

Programlanması mikroişlemcinin arayüzünün USB üzerinden bilgisayar ortamında

haberleştirilmesiyle gerçekleşmektedir. Bilgisayara USB üzerinden bağlandıktan sonra

IAR mikroişlemci programlama programı bazı yazılım dilleri kullanarak

programlanmasına olanak sağlamaktadır. Kullanılan bu işlemci PIC mikrodenetleyiciye

göre daha pratik, kolay ve hızlıdır.

Şekil 2.2. Projede kullanılan Texas Instruments firmasına ait işlemci

6

Şekil 2.3. Mikroişlemciye ait akış diyagramı

Gelen barkod

referans

barkodlarla

örtüşüyor mu?

Mikroişlemci

Barkot Okuyucu Ürün

Motor

Sürücü

Devre

M Kapısı

açılıyor

Bilgisayar

Referans barkod

Hayır Tanımsız

Ürün

Evet

Gelen barkod M

kapısıyla

örtüşüyor mu?

Evet

Hayır

Gelen barkod S

kapısıyla

örtüşüyor mu?

Motor

Sürücü

Devre

M ve S kapıları kapanıyor

Evet

Hayır

Motor Sürücü Devre

M Kapısı

kapanıyor

S Kapısı

açılıyor

7

2.2.DC MOTORLAR

Son yıllarda özellikle mikroişlemcilerin hızla gelişmeleri neticesinde motorların

kontrolü oldukça basit hale gelmiştir. Hız ve konum gibi kontrollerin daha pratik

yapılması DC motorların endüstri alanında çok tercih edilmesin başlıca nedeni

olmuştur.[1]

Barkod okuyuculu ürün ayırma sisteminin de teorisinde mikroişlemci ile DC motor

kontrolü önemli bir yer tutmaktadır. Zira bu projede 3 adet DC motor kullanılmıştır. Bu

motorların birisi sürekli dönerek bantı çevirmekte, diğer ikisi de kapılara yönlendirme

işini yapmaktadır. Dolayısıyla bu tip motorların teorisi uygulama aşamasına da ışık

tutmaktadır.

Bu sistemdeki motor kontrolü mikroişlemcideki programda gecikmeler oluşturularak

yapılmaktadır. Motorlar kapı kenarlarına dikey eksende yerleştirildiğinden kontrol

mekanizması basitleştirilmiştir. Böylelikle bir döngü oluşturmak suretiyle, motorun

belirlenen süre boyunca hareket etmesi sağlanmakta ve motorun miline perçinli aksama

açı kazandırılmaktadır.

Sistemde 100 cm uzunluğunda, 20 cm genişliğinde ve 10 cm yüksekliğinde bir bant

tasarlanmış ve bandı yürütmek için 12V, 92.6 d/d, 2 W gücünde bir DA motoru

kullanılması planlanmıştır. Tasarlanan bu sistem 2 kg’a kadar cisimleri sorunsuz

taşıyabilmiştir.

Sistemin kapılara yönlendirme işlemini yapabilmesi için motorların 45˚ açıyla

dönmesi ve bandı boydan boya kapatmaları gerekmektedir. Motorların bu değerden

daha az ya da daha fazla dönmeleri durumunda yönlendirme hatası meydana gelecektir.

Bu nedenle mikroişlemciye gömülü programdaki motor gecikmeleri iyi ayarlanmalıdır.

Motorun bir turu atması için geçen süre dikkate alındığında, gerekli olan 45˚lik açı

yapması için dönüş periyodunun sekizde biri kadar bir süre kapıyı kapatmak

gerekmektedir. Çünkü bu süre içinde banttan gelen ürünler yönlendirme çubuklarına

çarpacak ve bantın hızıyla beraber yan kapılara yönlenecektir. Bu beklemenin hemen

ardından motor ters yönde aynı süre dönmeli ve eski haline gelmelidir.

8

DC motorların hız kontrolünde sürücü devrenin önemi büyüktür. Zira motorun

gerektirdiği yüksek akım ve gerilimi bu devreler sağlarlar. Bunun yanında DC

motorların hızı yüke bağlı olarak değiştiğinden, bu devrelerin kullanılmaması motorlara

ya da mikroişlemciye zarar verebilir.

2.3. Yürüyen Bant Sistemi

2.3.1 Bant

Ürünleri bir noktadan diğer noktaya aktarmaya yarayan hareketli kısımdır. Sistemin

iki uç kısmına yerleştirilen tamburlara monte edilmiştir. Tamburun dönmesi ile bant

harekete geçerek üzerine konan ürünleri bantın bir ucundan diğer ucuna taşır. Bandın

ölçüleri 100x20 cm dir.

2.3.2 Tambur

Barkod okuyuculu ürün ayırma sisteminde biri bant başında diğeri de sonda olmak

üzere iki adet kullanılmıştır. Motorun milinin bağlı bulunduğu eleman olup dönmesiyle

beraber bantı çevirerek sistemi hareket ettirir. Sistemin boyu kısa olduğundan bunlardan

yalnızca birine, motor mili bağlanmıştır. Çok uzun ve yüksek ağırlık taşıması gereken

bant sistemlerinde daha sık aralıklarla kullanılarlar.

2.3.3 Bilye

Tamburun mekanik kısma bağlandığı yerde bulunur. Motorun dönmesiyle hareket

eden tambur bilyeyi çevirmektedir. Bilyenin içi tambura perçinlendiğinden iç kısım

dönerken dış kısmı sabit kalmaktadır. Şekil 2.4. motor mili, bilye ve tambur bağlantısını

göstermektedir.

9

Şekil 2.4. Tambur-bilye bağlantısı

Şekil 2.4’deki tambur-bilye bağlantısına göre bant mekanizmaya geçirelerek

hareketi sağlanmıştır.

2.4.Barkod

Barkodlar güvenilir veri saklamayı ve bu verileri bilgisayar sisteminin içine hızlıca

girmeyi sağlarlar. Bu şekilde ürün fiyatı ve açıklaması çok hızlı elde edilebilir.[2]

Tek boyutlu barkodlar dikey dizilmiş farklı kalınlıktaki siyah beyaz çubuklardan

oluşur. Bu çubukların değişik büyüklüklerde olmaları içeriğindeki bilgiyi değiştirmez.

Ancak barkod çok küçük boyutta olduğunda barkod okuyucu barkodun taşıdığı bilgiyi

çözemeyebilir ki iyi bir okunma işlemi için siyah kısımlarla boşluklar arasında net bir

fark olması gerekir.

İki boyutlu barkodlar, bir boyutlu yaygın olarak kullanılan çubuk barkodlara göre

daha çok bilgi taşırlar. Büyüklükleri aynı olduğu halde taşıdığı bilginin fazla olması bu

barkodların daha gelişmiş olduğunu gösterir.

Barkodun yüksekliği ile uzunluğu belli bir oran dahilinde olmalıdır. Zira barkod

simgelerinin boyu azaldıkça barkodun tek seferde okunma olasılığı da azalır.[3]

Ölçek:

0 2.5 5 cm

Tambur

Bant

Motor mili

10

Barkod okuyuculu ürün ayırma sisteminde kapıları açacak referans barkodlar Code

128 tekniğinde hazırlanmıştır. Bu barkodlar sırasıyla P,S ve M harflerini temsil edip bu

bilgileri gizlemektedirler. Şekil 2.5.’de sistemde kullanılan barkodlar ve temsil ettiği

harfler verilmiştir.

Şekil 2.5. Sistemde kullanılan barkodlar ve temsil ettiği harfler

2.5. Barkod Okuyucu

Son yıllarda oldukça rağbet gören ve hemen hemen ticaretle iştigal olan herkesin

kullandığı barkod okuyucu, temelde barkod sembolündeki kodu çözme işini yapar.

Bunu yaptıktan sonra, bu kodun gizlediği bilgiyi diğer sistemlere aktarır. Bu özelliği

sayesinde bakoddaki saklı bilgiyi, mesela bilgisayar ekranına taşıyabilir veya projede

olduğu gibi mikroişlemciye aktarılabilir.

Barkod okuyucular, barkoddaki sembolleri çözebilmek için farklı tekniklerden

yararlanır. Mesela projede kullanılan barkod okuyucu lazerlidir. Barkod okuyucular,

kullanılacakları duruma göre masaüstü veya elde taşımalı olacak şekilde tasarlanırlar.

Zira projede kullanılan barkod okuyucu masaüstü tipi bir barkod okuyucu olup sistemin

en pahalı ve olmazsa olmaz bileşenlerinden biridir.

Bir barkod okuyucunun kod çözme mantığı şöyledir: Öncelikle aydınlatma işlemi

yapılır. Yani barkoda ışık gönderilir. Boşluklu kısımlar gelen ışığı yansıtırken siyah

bölgeler bu ışığı absorbe ederler. Dolayısıyla okuyucu, yansıma yoluyla tekrar gelen

veya gelemeyen ışıkları değerlendirerek bir çıkış üretir. Bir başka deyişle barkodun

okuyucu tarafından okunması işlemi temelde yansıyan ışığın çözülmesi şeklinde ifade

edilebilir.

11

Şekil 2.6. projede kullanılan barkod okuyucuyu göstermektedir. Şekil 2.6.’daki

barkod okuyucu ile barkod bilgisi okunan ürünler sisteme dahil olmaktır.

Şekil 2.6. Projede kullanılan barkod okuyucu

.

12

3. TASARIM

Projede kullandığımız bandın boyutları 20x100 cm’dir. Yine kapı genişlikleri 20’şer

cm olarak belirlenmiştir. Projede barkod okuyucu tarafından okunan fakat sistemde

önceden belirlenen barkodlardan farklı barkoda sahip ürünler yan kapılara sapmadan

bandın sonuna ilerleyecektir. Barkodu okunmuş ürünlerin kapılara yöneltilebilmesi için

tasarlanan hareketli sistemin kol uzunlukları yaklaşık 30 cm olup hareketli aksam yolu

kapatacak şekilde hareket etmektedir. Bandı döndürmesi için redüktörlü motor

kullanılmıştır.

Barkod okuyuculu ürün ayırma sisteminin teorisinde mikroişlemci ile DA motor

kontrolü önemli bir yer tutmaktadır. Zira bu projede 3 adet DA motoru kullanılmıştır.

Bu motorların birisi sürekli dönerek bantı çevirmekte, diğer ikisi de kapılara

yönlendirme işini yapmaktadır. Dolayısıyla bu tip motorların teorisi uygulama

aşamasına da ışık tutmaktadır. Şekil 3.1.’de sistemde kullandığımız barkod okuyculu

barkod ürün ayırma sistemi verilmiştir.

Şekil 3.1. Barkod Okuyuculu Barkod Ürün Ayırma Sistemi

Barkod

okuyucu

ANA BANT

P Kapısı

S

Kapısı

M

Kapısı

0 20cm 100cm

13

Çizelge 3.1. ise kullanılan motorların özelliklerini göstermektedir.

Çizelge 3.1. Kullanılan DC motorların özellikleri

Çalışma Gerilimi 12 V

Hızı 92.6 devir/dakika

Çalışma Akımı 175 mA

İç Direnci 9.5 Ohm

Çalışma Gücü 2 W

Tork 216 mNm

Maksimum Ağırlık 2 kg

Projede kullanılan barkod okuyucu barkodları okuyan sistem elemanı olup hazır

temin edilmiştir. 32 tarama çizgisine sahip barkodu okuyabildiği gibi tek çizgili olarak

da okuma yapabilmektedir. Okuma mesafesi 200 mm ve saniye 1400 tarama

yapabilecek kapasiteye sahiptir. Bu özellikler Çizelge 3.2.’de verilmiştir.

Çizelge 3.2. Barkod okuyucu özellikleri

İşlemsel Özellikler

Işık kaynağı çifti 650 nm görülebilir lazer diyod

Tarama çizgi sayısı 32 lazer çizgisi

Tarama deseni 8 yönlü

Tarama uzaklığı 0-220 mm

Tek çizgili mod 74 tarama/sn

Bağlantı arabirimleri USB, RS 232 (seri), klavye

Elektriksel Özellikler

Giriş voltajı 5 Volt DC ±%10

Çalışma akımı 270 mA

Çevresel Özellikler

Çalışma sıcaklığı 0°C ~ 40°C

Muhafaza sıcaklığı -20 °C ~ 60 °C

14

Nem 5% ~ 90% (Yoğunlaşmasız)

Işık seviyesi Max 4000 Lux

Çizelge 3.2.’nin devamıdır.

Kullanılan malzemeler, birim fiyatları ve yapılan masraflar Çizelge 3.3.’te

gösterilmiştir.

Çizelge 3.3.Malzeme listesi ve maliyet çizelgesi

Malzeme adı Birim Fiyatı

(TL)

Kullanılan

adet

12 V 2 W DC motor 30 3 90

Bilye 15 4 60

Mikroişlemci 10 1 10

Barkod okuyucu 500 1 500

DC motor sürücü 10 1 10

Konveyör Tamburu 5 2 10

Bant 50 1 50

TOPLAM (TL) 730

15

4. DENEYSEL ÇALIŞMALAR

Barkod okuyuculu ürün ayırma sisteminin oluşturulması mikroişlemci teknolojisi,

elektrik makineleri ve bazı mekanik sistemlerin bir arada kullanılması ile

gerçekleştirilmiştir. Sistem, beyin olarak tabir edilebilen bir mikroişlemci temelinde

şekillenecektir.

Mikroişlemci USB haberleşme yöntemi ile hem sistem girişindeki barkod

okuyucusundan gelen bilgileri derleyecek hem de sistemle ilgili diğer elemanlara

gerekli komutları verecektir. Bu sebeple her bir elemanın mikroişlemci ile haberleşmesi

ve birlikte nasıl çalışacağı prensibi ile bağlantılar yapılacaktır.

Mekanik düzenler mikroişlemciden gelen komutlara göre gelen paketleri ilgili

bölümlere aktarmadaki görevi üstlenen bir yapıya sahiptirler. Bu elemanların koordineli

bir biçimde çalışması paketlerin kendi kapılarına aktarımında ortaya çıkacak sorunların

azaltılmasını sağlayacaktır.

Sistemin girişinde bir barkod okuyucu vardır. Bu barkod okuyucu ile paketlerin

üzerindeki barkodların okunması işlevini yapılacaktır. Okunan barkodlar

sınıflandırılacak ve mikroişlemci üzerinden seri haberleşerek bir bant sistemi vasıtasıyla

sisteme girişini sağlanacaktır.

Sisteme girişi sağlanan paketler bant üzerinde ilerleme yapacaklardır. Barkod bilgisi

alınan paketler, bant sistemi üzerinde ilerleyecek ve gönderilecekleri kapıya

geldiklerinde yapmış olduğumuz mekanik düzen ile kol aktifleştirilecek kapının

bilgisini mikroişlemciden alarak deaktif kapıları devre dışı bırakacak şekilde yolu

kapatacak ve ürünün doğru bi şekilde ilgili numaralı kapıya gönderilmesi sağlanacaktır.

Bu görevi motorlar yardımıyla yapmaktayız ve motor belirlediğimiz süre boyunca o

yolu işgal edecek olan kolun çalışmasını sağlayacaktır.

16

4.1. Mikroişlemci ile Bilgisayar Bağlantısı

MSP430G2553 işlemcisi bilgisayara USB kablosuyla bağlanıp bütün MSP430

serisinde olduğu gibi IAR Embedded Workbench programıyla haberleşebilmektedir.

Yazılan programın mikroişlemciye kurulmasından sonra artık bilgisayar bağlantısına

gerek duyulmamaktadır.

4.2. Barkod Okuyucu ile Bilgisayar Bağlantısı

Barkod okuyucu ile bilgisayar bağlantısı yine USB üzerinden yapılmaktadır.

Kurulum CD’sinde verilen program kurulduktan sonra okunan barkodlar otomatik

olarak bilgisayardaki programa atılmaktadır.

4.3.Motor Sürücü Devre Bağlantısı

Şekil 4.1.’de görülen motor sürücü devre 12 V doğru gerilimle beslenmekte olup

mikroişlemcinin çıkışları ile motorların girişlerini L293D entegresi ile birbirine

bağlamaktadır. En önemli özelliği iki motoru aynı anda kontrol ederken motorların

gereksinim duyduğu yüksek akım ve gerilim değerlerini de sağlayabilmesidir.

Girişten verilen 12 V’ u kullanılan 3 adet direnç ile oluşturulan bir gerilim bölücü

ile bölünmektedir. Zira sistemde kullanılan işlemci 3,5 V gerilim ile çalışmaktadır.

Dolayısı ile diğer motorlara verilen gerilimler de bu gerilim bölücü ile

ayarlanabilmektedir.

17

Şekil 4.1. Motor sürücü devresi

Şekil 4.1.’deki devre motor sürücü devresidir. Motor sürücü devre, sistemedeki

motorları, işlemciyi birlikte süren bir devredir. Kullanılan entegrenin 8 numaralı ve

GND bacağı ile her iki motorun çalışması için gerekli olan gerilim sağlanır. 16, 1, 9

numaralı bacaklar ise lojik değerliklidir. 1 ucu EN-1 ve 2 ucu ise EN-2 olarak Şekil

4.1’de gösterilmiştir.

Out 1-2-3-4 pinleri çıkış bağlantıları olup 3, 6, 11, 14 uçları ile motorlara bağlantıları

yapılmıştır.

İşlemcinin P.2.0 ve P.2.2 portlarına bağlanan uçlar birbirinden bağımsızdır.

İşlemcide P.2.0, port 2’nin 0. bacağını, P.2.2’de port 2’nin 2. bacağını temsil

etmektedir. Bu uçlara gelen lojik işaretler ile hangi motorun sürüleceği

belirlenmektedir. İşaretler bakımından bu uçlarda bir nevî karşılaştırma işlemi

yapılmaktadır. Bu işlem bir doğruluk tablosu olarak gösterilebilir.

18

Çizelge 4.1. Portların doğruluk tablosu

Portlar Lojik İşaretler

P.2.0 P.2.2 0 0

P.2.0 P.2.2 0 1

P.2.0 P.2.2 1 0

P.2.0 P.2.2 1 1

Çizelge 4.1. portların doğruluk tablosunu göstermektedir ve çizelge 4.1’e göre sistem

girişleri aynı iken çıkıştan lojik-0 farklı iken lojik-1 seviyesi alınacaktır. Yani işaret 0-0

ve 1-1 iken motorlar duracak ve kollar çalışmayacak ve ürün M kapısına ulaşacaktır.

İşaret 1-0 iken ilk motor çalışacak, kol bandı kapı ağzına kadar kapatacak ve ürün P

kapısına ulaşacaktır. İşaret 0-1 iken 2. motor çalışacak ve ürün S kapısına ulaşacaktır.

Şekil 4.1’deki bağlantılardan sonra barkodu okutulan ürün M kapısına yönelirken

birinci motorun kontrol ettiği kol, bant çalışırken yani dönerken yolu kapatacaktır.

Barkodu okunup yola devam eden ürün ise bu kola çarpıp kaydıraktan kayarak kendi

kapısına ulaşacaktır. Bu durumda ikinci kola herhangi bir işlem yapılmadığı için ikinci

motor çalışmayacaktır. Şekil 4.2. proje kapsamında hazırlanan motor sürücü devreyi

göstermektedir.

Şekil 4.2. Motor sürücü devresi bağlantıları

19

Barkod okuyucudan gelen bilgi S kapısının bilgisiyle örtüştüğünde bu kez P kapısı

ilerlemekte olan ürünün önünde engel teşkil edeceğinden, P kapısının ana bandın önünü

açacak şekilde açılması gerekmektedir. Aynı anda S kapısındaki motor yönlendirme

yapabilmek ve ürünün çubuğa çarparak S kapısına düşmesini sağlamak amacıyla

hareketsiz kalmalı (bir önceki konumunda) ve bant boyunca bir süre sabit kalması

gerekmektedir. Ürünlerin P kapısına gönderilmesi durumu Şekil 4.3.’te gösterilmiştir.

Şekil 4.3. P kapısına ürün gönderilmesi durumu

20

Kapıların durumlarına bakıldığında aslında değişikliğin yalnızca P kapısında

olduğu söynelebilir. Bu durum programlama aşamasında bandın başlangıç durumu ile

ilgilidir. Zira başlangıçta ana bandın önü açık olarak planlansaydı iki kapı da her

durumdan sonra başlangıçtaki konumlarına döneceklerdi. Ürünleri S kapısına

gönderilmesi durumu Şekil 4.4’ de gösterilmiştir.

Şekil 4.4. S kapısına ürün gönderilmesi durumu

21

Barkod okuyucudan gelen barkod sembolünün taşıdığı bilgi ile programda yer

verilen M kapısının bilgisi örtüştüğünde bu kez iki motorun da yönlendirme işleminde

rol alması gerekmektedir. Zira son kapı olan M kapısı için ana bant önündeki bütün

engellerin kaldırılması ve böylece ürünün engele çarpmadan bant sonundaki kapıya

ulaşması gerekmektedir. Ürünlerin M kapısına gönderilmesi durumu Şekil 4.5.’de

gösterilmiştir.

Bunun için de başlangıç konumu Şekil 4.1.’de görülen motorların ikisinin de

belirli bir süre için (ki bu süre en az 7.5 saniyedir) Şekil 4.2.’deki konumu almaları

gerekir. Programlanmış süre dolduğunda ise motorlar Şekil 4.1.’deki duruma geri

dönerek bir sonraki ürünü beklemeye geçerler. Bu durum da şekil 4.3’te gösterilmiştir.

Şekil 4.5. M kapısına ürün gönderilmesi durumu

22

5. SONUÇLAR

Sonuç olarak tasarım aşamasında hedeflenen barkodlu bir ürünün tanınarak istenilen

kapıya yönlendirilme işlemi başarıyla yapılmıştır. Kullandığımız motorların özellikleri

gerekse motor sürücü devremiz ve işlemcimizin çalışma aralıkları gözönüne alındığı

zaman bizim için bir kıstas olan ürünlerin kapılara ulaşma süreleri ölçülmüştür.

Kapılara ürünlerin varış zamanları Çizelge 5.1.’de verilmiştir. Ürünleri bu zamanlar

arasında kapılara gitmektedirler.

Çizelge 5.1.Ürünlerin kapılara varış süreleri

Kapı Adı Ürünün Varış Süresi

P Kapısı 3,2 s

S Kapısı 6,6 s

M Kapısı 7,5 s

Çizelge 5.1 de görüldüğü üzere sistemin ilk kapısı P kapısına ürün 3,2 saniyede,

ikinci kapısı S kapısına 6,6 saniyede ve son kapı M kapısına ise 7,5 saniyede

gitmektedir. Bunun anlamı peşpeşe bir ürünün en az 3.2 en fazla 7.5 saniye farklarla

gelmesidir.

Çizelge 5.2.Motorların çektiği güçleri göstermektedir. Buna göre motorların ölçülen

güçleri kataloglarında verilen 2 W değerinden çok az büyük çıkmıştır.

Çizelge 5.2.Motorların çektiği güçler

Motor Adı Çekilen Güç

P Motoru 2.2 W

S Motoru 2.1 W

23

5.1.Sistem Kısıtları

Barkod okuyuculu ürün ayırma sistemi, bant sistemi itibariyle bir model çalışmadır.

Yani, gerek bantın boyutları ve yapısı gerekse de motorların güçleri ele alındığında

sistem bu kısıtlar kapsamında tasarlanmıştır. Zira bantın kaldırabileceği yük miktarı

yaklaşık 2 kg kadardır. Genişliği 20 cm, uzunluğu da yaklaşık 130 cm kadardır.

Endüstriyel anlamda bu boyutların çok küçük olduğu düşünülebilir. Ancak önemli olan

nokta bu kısıtların, sistemin temel mantığına etki etmemesidir. Mesela endüstride

kullanılan çok geniş ve uzun bir bant sistemini ele alalım. Güçlü motorlarla sürülen

böyle bir sisteme bakıldığında, projede kullanılan aynı barkod okuyucu, mikroişlemci

ve yine aynı programlamayla bir aksaklık yaşanmadan ürünlerin tanımlanarak ayrılması

sağlanabilir.

Bir başka husus projede, bant olarak halk arasında branda diye tabir edilen plastik

malzemenin kullanılmasıdır. Oysa endüstriyel alanda bu işlem için başta poliüretan gibi

özel ve pahalı malzemeler kullanılmaktadır.

Sistem bu haliyle mikroişlemci ve barkod okuyucu temelinde aynen endüstri alanına

taşınabilir. İşte bu aşamada yaşanacak tek sıkıntı mekanik yönlendirme kapılarında

olabilir. Bu da değişik tasarımlarla aşılabilir. Mesela bantın üzerinden gelen cismin

ağırlığı ve hızı yönlendirme çubuklarına çarparak yönlenmeyebilir.

Tasarım aşamasında yönlendirme çubukları önceden değil de ürün tam kapı

önünden geçerken kapanabilir ve bu sayede uygulanan kuvvetle yönlendirilebilir.

Bu konu çerçevesinde ilerde bu alanda yapılabilecek çalışmalar mekanik kısımların

yenilenerek daha pratik hale getirilmesiyle alakalı olabilir. Bütün bunlar aslında

mikroişlemciden hangi kapının açılacağı bilgisi temelinin üzerine konulan konulardır.

Bu bilgi geldikten sonra örneğin ileriki çalışmalarda bir robot kolu ile bu işlemi

gerçekleştirmek mümkündür.

24

6. YORUMLAR ve DEĞERLENDİRME

Barkod okuyuculu ürün ayırma sistemi adında tamamlanan proje, her ne kadar

endüstriyel alandaki bantların emsali olmasa da teknik açıdan amaçlanan hedefe

ulaşmıştır. Zira proje başlangıcında konulan hedef çeşitli barkodların okunarak kapılara

yönlendirilme işlemleri idi. Netice itibariyle bant başında okunan üç farklı barkodlu

ürün, C dilinde yazılan program sayesinde motor sürücü ile kontrol edildi ve ürünler

istenen kapılara yönlendirildi.

Bu sistem endüstriyel koşullarda göz önüne alınarak tasarlanacak olursa, bu sisteme

sahip firma ve şirketler için büyük avantajlar sağlayacağı ileri sürülebilir. Elbette bu

şirketler için sistemin büyüklüğü artacaktır. Bu da bir takım masrafların artması

demektir. Örneğin daha uzun bir bant sistemi, daha farklı mekanik düzenler, daha fazla

mekanik düzen olacağı için bunları çalıştıran daha fazla motor ve kapasitesi yüksek olan

işlem hacmi büyük bir mikroişlemci vs. gibi masraflar olacaktır.

Proje olarak sunulan bu şekilde akıllı bir sistem ne kadar bir masraf getirirse getirsin

ilk önce geliştirilebilir bir tabana sahiptir. Yani sistemin her türlü donanımı, yazılımı

yeniden dizayn edilebilecek düzeydedir. Böylece sistemde ortaya çıkacak herhangi bir

lokal arıza anında düzeltilebilir.

Mesela böyle sisteme sahip bir kargo şirketinde, her şeyden önce ürünlerin farklı

adreslere yanlış postalanması gibi problemler yaşanmaz. Bu sayede hızlı ve güvenilir

hizmet sunularak müşteri sayısı artırabilir. Yine bu sistemle beraber şirketin ürünleri

ayırma noktasında ihtiyaç duyduğu onlarca işçiye de gerek kalmaz. Onlarca işçiye her

ay ödenen miktarlar göz önüne alındığında böyle bir sistemin bu tip şirketler için bir

fırsat olduğu açıktır. Hatta ürünlerin ayrılması aşamasında işçilere ödenen paranın bir

reklam, geliştirme vs. gibi yerlerde harcanarak şirket cirosu daha da üst seviyelere

taşınabilir.

Ayrıca sözkonusu ayrım işlemlerinde insan hatasından kaynaklanan yanlışlar hem

süre kaybına hem de şirketin müşteri gözünde itibar kaybına neden olacağı kaçınılmaz

bir sonuçtur.

25

Hele hele kıtalar arası bu işlerle uğraşan şirketlerin karşılaşacakları problemler

devasa düzeylere çıkacaktır. Dolayısıyla her an teknolojinin bir adım daha ileri gittiği,

dünyada her geçen gün uzakların daha yakın olduğu düşünüldüğünde, yakın gelecekte,

bu tip akıllı sistemlerin bant sistemlerinde de olması öngörüldüğü gibi her alanda yerini

alacağı kesindir.

Nihayetinde sürekli yenilenebilir ve geliştirilebilir şekilde tasarlanan barkod

okuyuculu ürün ayırma sistemi ile her türlü ürün ayırma işlemi zahmetsizce

gerçekleştirilebilir. Nitekim sistemin çalışması ve avantajları dikkate alındığında,

piyasadaki mevcut bant sistemlerini kendisine pazar seçen bir müteşebbis, bu alana

yapacağı yatırımlarla ciddi gelirler sağlayabilir.

26

KAYNAKLAR

[1]. Ö. Aydoğmuş, “PIC Mikrodenetleyici yardımı ile DC motorun hız kontrolü”,

Y.Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 2006

[2]. M.İ. Safran, “A computer vision based barcode reading system”, A Master’s

Thesis, Atılım University, The Department of Electrical & Electronics

Engineering, Ankara, 2008

[3]. GS1 Sistemi Barkod Uygulama Kılavuzu, GS1 Türkiye-TOBB, 2007.

27

EKLER

EK-1 Baskı devre program çıktısı

EK-2 Bitirme Projesi Takip Formu

EK-3 Standart ve Kısıtlar Formu

EK-4 Özgeçmişler

28

EK -1

Şekil E1. Baskı devre program çıktısı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

BİTİRME PROJESİ ÖĞRENCİ

TAKİP FORMU

30

EK-2

Öğrencinin Adı ve Soyadı :

CEM AVİNÇ –YAKUP ERKAM YÜKSEK –

VOLKAN GANGAL

Numarası : 210327 – 238319 -210362

Çalışmanın Başlığı : Barkod Okuyuculu Ürün Ayırma Sistemi

Danışmanın Unvanı, Adı ve Soyadı : Öğr. Gör. CAHİT ALTAN

TAKİP ÇİZELGESİ

HAFTA Bitirme Çalışmasının durumu Danışman İmzası

1. HAFTA Proje konuşuldu ve proje fikri paylaşımları

2. HAFTA Ekipman tedariği

3. HAFTA Mekanik kısmın inşaası

4. HAFTA Mekanik kısmın inşaası

5. HAFTA Döner bandın yapımı

6. HAFTA Mikroişlemcinin programlanması

7. HAFTA Mikroişlemcinin programlanması

8. HAFTA Motor sürücü devre yapımı

9. HAFTA Motor sürücü devre yapımı

10. HAFTA Elemanlar arası haberleşmenin yapılması

11.HAFTA Elemanları arasaı haberleşmenin yapılması

12. HAFTA Test ve ölçümler

13. HAFTA Tez yazılması

14. HAFTA Tez yazılması


STANDARTLAR VE KISITLAR FORMU

31

EK-3

Lisans Bitirme Projesinin hazırlanmasında Standart ve Kısıtlarla ilgili olarak,

aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız.

Hazırbant sistemlerine entegre edilebilen, ürünlerin paketlendikten (çeşitli

varyasyonları da olabilir) sonra barkodlarına göre ayrılması için düşünülen bir sistem

olmasıdır.

2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü?

Hayır. Sadece ilgili ölçüm değerlerini aldık.

3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız?

Mikroişlemci, dc motor, motor sürücü, kontrol sistemleri hakkında daha önce

derslerde gördüğümüz bilgilerden yararlandık.

4. Kullandığınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir?

IEC 60027 , IEC 60038

5. Kullandığınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir?

a) Ekonomi:

Band boyutunu minimum olacak şekilde seçerek motorların daha düşük

özellikli seçilebilmesi mümkün hale getirildi. Böylece daha az bir bütçeyle

proje gerçekleştirildi.

b) Çevre sorunları:

Herhangi bir çevre sorunu oluşturacak düzeyde bir proje gerçekleştirmedik.

c) Sürdürülebilirlik:

Elbette bizim için en önemli kısım projenin sürdürülebilirliğidir. Bunu göz

önüne alarak geliştirilebilir bir sistem dizaynı gerçekleştirildi.


STANDARTLAR VE KISITLAR FORMU

32

d) Üretilebilirlik:

Sistemi oluşturan elemanların çoğu günlük hayatta karşımıza çıkan ve okul

hayatımız boyunca edindiğimiz bilgilerden oluştuğundan dolayı ve sistem

parçalarının çevremizde rahatlıkla bulunabileceğinden üretim konusunda

herhangi bir sıkıntı duyulmayacaktır.

e) Etik:

Mühendislik etik kuralları çerçevesinde proje gerçekleştirildi.

f) Sağlık:

Ürünler sistemde paket, koli, kutu gibi taşıma kapları içinde herhangi bir

temas söz konusu olmadığından herhangi bir sağlık sorunu olmayacaktır.

g) Güvenlik:

Sistemde kullanılacak profil sayesinde herhangi bir kişiye zarar

gelemeyecektir.

h) Sosyal ve politik sorunlar:

İhtiyaç duyulan iş gücü miktarı azalacağından sosyal olarak bir toplumda

işsizlik miktarını artırabilir. Çünkü sistemin yaptığı işler hali hazırda insan

gücü kullanılarak yapılmaktadır.

Projenin Adı Barkod Okuyuculu Ürün Ayırma Sistemi

Projedeki Öğrencilerin

adları

Cem AVİNÇ, Volkan GANGAL, Yakup Erkam

YÜKSEK

Tarih ve İmzalar

33

EK-4

ÖZGEÇMİŞLER

Yakup Erkam YÜKSEK

1988 yılında İstanbul Fatih’te doğdum. 1995 yılında ilköğretimi Nimetullah Mahruki

İlköğretim Okulunda tamamladıktan sonra orta öğretimi 2002 yılında Kağıthane Profilo

Anadolu Teknik Lisesinde tamamladım. 2006 yılında Marmara Üniversitesi

Biyomedikal Cihaz Teknolojisi (2 Yıllık) bölümünde okuduktan sonra 2009 yılında

kazandığım Karadeniz Teknik Üniversitesinde Mühendislik Fakültesi Elektrik-

Elektronik bölümününde eğitim hayatıma devam etmekteyim.

Cem AVİNÇ

1989 yılında Erzurum’da doğdum.İlköğretimi Kültür Kurumu İlköğretim okulunda

tamamladım. 2007 yılında Nevzat Karabağ Anadolu Öğretmen Lisesinde bitirdim.

Lisans eğitimime Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik-

Elektronik bölümünde devam etmekteyim.

Volkan GANGAL

1988 yılında Trabzon‘da doğdum. İlköğretimi Darıca İlköğretim Okulunda

tamamladıktan sonra orta öğretimi 2007 yılında Akçaabat Anadolu lisesinde

tamamladım. 2008 yılında kazandığım Karadeniz Teknik Üniversitesinde Mühendislik

Fakültesi Elektrik-Elektronik bölümününde eğitim hayatıma devam etmekteyim.

barkod okuyuculu ÜrÜn ayirma...

Documents