Lecture #2Lecture #2

BasicBasic

ElectronicsElectronicsElectronicsElectronics

B Bat-Otgon © 2010 UlaanbaatarB. Bat Otgon © 2010 Ulaanbaatar

Бүлэг 1Бүлэг 1

Гүйдэл, хүчдэлГүйдэл, хүчдэл ба электроникба электроник

Бүлэг 1Бүлэг 1

Гүйдэл, хүчдэлийг хэмжихГүйдэл, хүчдэлийг хэмжих

V

R

A

R

+

B

Ω44.4 VV

R AVV

I 55.1

Ω=== 41.1 AI

R AR

I 53.0

=Ω

==

!Амперметрийг Вольтметр шиг ЗЭРЭГЦЭЭ холбож хэрхэвч болохгүй!

!Аливаа хэмжих багажийн хэмжих дээд хязгаарыг хэтрүүлж болохгүй!

Бүлэг 1Бүлэг 1

Гүйдэл, хүчдэлийг хэмжихГүйдэл, хүчдэлийг хэмжих

mmSS RIRI =

m

mmS II

IRR

−=

mm

n RI

VR −=

Ω=Ω=≈ 3.010

30mAI

RR mS

mAIR mm 10,30 =Ω=ΩΩ 3.0

130

AIRR mS

Ω==≈ kA

V

I

VRn 10

10

100?1 =⇒= SRAI

?100 =⇒= RVV mAIm 10?100 =⇒= nRVV

Бүлэг 1Бүлэг 1

Зэрэгт тоог илэрхийлэхЗэрэгт тоог илэрхийлэх

Энгийн тоо Аравтын Грек нэр Схем дэх рзэрэгт

р р дтэмдэглэгээ

0.000,000,000,000,0010.000,000,000,001

10-15

10-12ФемтоПико

fp

0.000,000,0010.000,0010.001

10-9

10-6

10-3

НаноМикроМилли

pn

u буюу μm

11,0001,000,0001 000 000 000

100

103

106

109

КилоМегаГега

KMG1,000,000,000

1,000,000,000,0001,000,000,000,000,000

109

1012

1015

ГегаТераПета

GTР

Бүлэг 1 Бүлэг 1

Эсэргүүцэгчийн өнгөт кодЭсэргүүцэгчийн өнгөт код

Бүлэг 1Бүлэг 1

Эсэргүүцэгчийн өнгөт кодЭсэргүүцэгчийн өнгөт код

Бүлэг 1Бүлэг 1

Цуваа ба зэрэгцээ эсэргүүцэгчүүдЦуваа ба зэрэгцээ эсэргүүцэгчүүд

;L

R ρ=A

;A

R ρ=

R1 R2 R3

L

;321 RRRRT ++=RT

R1

;1111

321 RRRRT

++=

R1

R2

;1

321 SSSSR

S T ++=⇒=

321TR3

RT CONDUCTANCE ДАМЖУУЛАЛТ ( Ω 1 б S i )RT CONDUCTANCE – ДАМЖУУЛАЛТ ( Ω-1 буюу Seimens )

Бүлэг 1Бүлэг 1

Хүчдэл хуваагч ба Уитстоны гүүрХүчдэл хуваагч ба Уитстоны гүүр

+

RV

I IN RV

RIV IN 2RK

VIN

VOUT

0

I

R1

R2

21 RRI IN

+=

221

2 RRR

RIV INOUT ⋅

+=⋅=

21

2

RRK

+=

+VIN0 IN

+VOUTI

R1

R2 RL

LINOUT RRR

RRVV 2

+⋅=

+VIN

+VOUT

R1

R2RLLRRR 21 +

+VIN

R1

R2

V

R3

R4

A B

43

4

21

2

RR

R

RR

R

+=

+ 4

3

2

1

R

R

R

R=⇒

3

412 R

RRR

⋅=

??

Бүлэг 1Бүлэг 1

Эсэргүүцэгч дээр ялгарах чадалЭсэргүүцэгч дээр ялгарах чадал

;Q

WV = ;dQVdWQVW ⋅=⇒⋅=;

dt

dWP = ;

dt

dQVP =

Qdt dt

;IVP ⋅=;2 RIIRIP =⋅⋅= ;

2

R

V

R

VVP =⋅=

Бүлэг 1Бүлэг 1

Бусад элемент дээр ялгарах чадалБусад элемент дээр ялгарах чадал

Heat sink - Хөргөгч

Thermal AdhesiveInsulator

Бүлэг 1Бүлэг 1

Гал хамгаалагч ба дамжуулагч утасГал хамгаалагч ба дамжуулагч утас

;70 Id = ;7.0 Id =Дамжуулагчийн

диаметрдиаметр

Бүлэг 1Бүлэг 1

Гэрийн даалгаварГэрийн даалгавар

Электроникийн үндэс номын Электроникийн үндэс номын нэгдүгээр бүлгийн шалгах асуулт дасгалуудыг хий.д ууд

Ингэхдээ хэрхэн хариулсанаа й б бтайлбарлаж бичнэ.

Бичгийн цаасан дээр хэвлэх буюу Бичгийн цаасан дээр хэвлэх буюу гаргацтай нямбай бич.

Бүлэг 2Бүлэг 2

Цахилгаан дохиоЦахилгаан дохио

VV

tV

1/4T

1/2T

3/4T t

VP VP-P

0

tT

V V

t

V

VP

0

VRMS

VOUT

100%90%

t

T

0

τr τi

10%

t

Бүлэг 2Бүлэг 2

Гармоник хүчдэлГармоник хүчдэл

V

VP VRMS

t

T

0

T

fT

f ⋅=⇒= πω 21

2sin P

RMSP

VVtVV =⇒⋅= ω

Бүлэг 2Бүлэг 2

Цахилгаан дохиог үүсгэхЦахилгаан дохиог үүсгэх

VOUT

VOUT

MIC1

V

t

+VVOUT

A

B S1

VOUT

ttB‐A tA-B

VC

RLVGIL L

C

0 t

Бүлэг 2Бүлэг 2

Цахилгаан дохиог үүсгэх ба хэмжихЦахилгаан дохиог үүсгэх ба хэмжих

Function Generator

Digital Multimeter

Oscilloscope

Бүлэг 2Бүлэг 2

Цахилгаан дохионы давтамжЦахилгаан дохионы давтамж

Д/д Давтамж Нэр Хэрэглэх жишээ1. 0-20Hz Хэт нам давтамж Электрон цагны 1 сек дохио 1Hz байдаг.2 20 20 000H Д Д й2. 20-20,000Hz Дууны давтамж Дуу хөгжмийн авиаг үүсгэх3. 20-30kHz Хэт авианы давтамж

(Ultrasound)Хэт авианы ойлтоор далд байгаа биетийн дүрс, бүтцийг судлах (Echo)

4. 30-300kHz Радио урт долгион (LW-Long wave)

Радио нэвтрүүлгийн урт долгион цацах(LW-Long wave)

5. 300-3000kHz

Радио дунд долгион (MW-Medium wave)

Радио нэвтрүүлгийн дунд долгион цацах

6. 3-30MHz Радио богино долгион (SW-Short wave)

Радио нэвтрүүлгийн богино долгион цацах( )

7. 30-300MHz VHF-Very High Frequency

ТВ-ийн 1-12-р сувгийн долгион. FM-ийн 78-108MHz энэ зурваст багтана.

8. 300-3000MHz

UHF-Ultra High Frequency

ТВ-ийн дециметрийн долгион. Кабелийн телевиз энэ зурвасыг өргөн хэрэглэнэ.

9 3 30GH SHF S Hi h Т й9. 3-30GHz SHF-Super High Frequency

Тавган антенаар сансрын хиймэл дагуулын холбоонд энэ зурвасыг хэрэглэдэг.

10. 30-3000GHz Бичил долгион (Microwave)

Хүнсний бүтээгдэхүүн халаах, болгох бичил долгионы зуух хийдэг(Microwave) бичил долгионы зуух хийдэг.

Бүлэг 2Бүлэг 2

Цахилгаан дохио ба хэлхээЦахилгаан дохио ба хэлхээ

VVVIN

VOUT

VOUTVIN

VIN

+

I

R1

+VIN

+VOUTI

R1

VOUT

0

R2R2

OUT

V

VK = K

Дууны өсгөгч

INVЧанга яригч

Бүлэг 2Бүлэг 2

Гэрийн даалгаварГэрийн даалгавар

Электроникийн үндэс номын Электроникийн үндэс номын хоёрдугаар бүлгийн шалгах асуулт дасгалуудыг хий.д ууд

Ингэхдээ хэрхэн хариулсанаа й б бтайлбарлаж бичнэ.

Бичгийн цаасан дээр хэвлэх буюу Бичгийн цаасан дээр хэвлэх буюу гаргацтай нямбай бич.

Lecture #2Lecture #2

Анхаарал тавьсандАнхаарал тавьсанд

БАЯРЛАЛААБАЯРЛАЛААБАЯРЛАЛААБАЯРЛАЛАА

Зөвлөмж: Дараагийн лекцинд ирэхээсээ өмнө номын Шугаман

й!

B Bat-Otgon © 2010 Ulaanbaatar

RС хэлхээ сэдвийг уншиж ир.

B. Bat Otgon © 2010 Ulaanbaatar