نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

1

ئاش دەتانھاڕن وەكو الوە گشت ل لموپاش، ر الچسل و بدرخانی

رۆژنامـــوانیی ھفتنامیكیئــــازادە گشـــتیی

و بوكردنوەی چاپ دەزگای"بدرخان" دەریدەكات

،ممنج شپ (١٣٩) ژمارەزایینی ٢٠١٠/٤/٢٢ نیسانی

كوردی ٢٧١٠ی گونی ب برانبردەیم سای

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

كۆی ئامزی ل مژوو گانوەی ... تریبكان رۆژگارە

محمود شخ سردەمی مۆری دووسلمانی مۆزەخانی ب دەدرتوە

سلمانی - جمیل ھمننمر شخ محمودی حكومتكی دارایی وەزارەتی ب كۆنی تایبت مۆری دوودەكات، سلمانی مۆزەخانی و پشكشی مانییسل شاری ھاووتییكی الیو ب دروستكراون كانزا ل و وەرگرتووە بازنییان شوە ك مۆرە ئو دوووەزارەتی ر بس دەزگاكانی تن بنوسراوە تایب عرەبی لسریان زمانیزۆرە سانكی ھاووتییش ئو و حفید محمودی شخ حكومتكی دارایی

پاراستویتی. خۆی الیدوو ئو وتی؛ مۆرە دوو بو سبارەت تنكچی ی بدود عممح وەستاپاراستویتی زیاترە ماوەی٣٠ ساڵ بناوی(غریبئحمد) و كسالی ك مۆرەنم(ببھ بدەستی بت بھرشوەیك مۆرە دوو ئو داوە بیارم منیش وفوتاندن ل و بكم سلمانی مۆزەخانی پشكشی و قیمت) یان ھیمتمژووی وتی؛ محمد مۆرەكان، وەستا ب مژووی سبارەت بكم، رزگاریانكات ئو ك نمر، محمودی شخ سردەمی بۆ دەگڕتوە مۆرەك ھردووتایبت و بوون علكدا لمای مۆرەكان و بووە دارایی وەزیری كلع كریمی

ب وەزارەتی دارایی. بوونڕنوسی ب ك یھ ردوو مۆرەكھــ لسر ئو نووسراوەی بپی بمو پدەچت مژووەكی بكاردەھنرت)نوسراوە عرەبی(ئو رنوسی ئستاتمنی نمر و محمودی شخ سردەمی ل دواتر زۆر سانی بۆ بگڕتوە

ساڵ بت. تنھا٣٠ بۆ ٤٠ مۆرەكان

د.مولود ئیبراھیمحسن:

لــــ ھــــــــــرچــــــــــیدــت، دۆســــــــتــانــوە

گو ھرل١٦

عــومــر مــجــیــدئــــو حـــــســـــن ٥٥ ــارەی ــدازی ــن ئــر ــوب ــم ســـاڵ لرــگــای ھــیــبــتدروســت سوتانی

كرد

ئیسماعیل د.شوكر:

ــدە ــژوو ــ منورۆز جژنی

كوردانل٤

حزووری ل حیـــدەری مومتـــازمام جالل جنابی كتب پروەر

ـــــم ـــــی دەرسدیبگیی:

بگنامكانمــوســ دەــــــن

كوردستانییل٤

ژن راستقینی ژیانی دەرخستنی ژنك ئازارەكانی

دەرھنانی كاری رەئوف كامـــران ھونرمند ،مایســـین گشـــتی بڕوەبرایتی برھمی ك تریبكان، درامـــای رۆژگارەل بدرخان ســـتافی كردووە، دراماك ل كاریان ئكتر وەكو كوردســـتان ھونرمندانی شـــارەكانی ل كۆمك بۆ كردووەوبشدارن كوردستان ھونرمندانی ل كۆمك دراماك ل كردەوە... بسر دراماییان ئو ستافی ریپۆرتاژكداشاھین ئاكرەیی، تاریق كۆیی، ســـالم عبدولرەحمان، ســـباح وەكو" ١٥٠ ھونرمند دەگات ژمارەیان ونوری، كامران بھادین، محمود، ھادی میرزا، نرمین كاوانی، ئحمد كاوەی قادر، ئیسماعیل نجمدین،ئاری سوبحی محمد، رباز ،نوری گو كامرانی سابیر، دەلۆ، جمیل ساح نھرۆی ئحمد، میعس

الون...ھتد"... حاجی، ریاز كۆیی،

ـــی ـــرگ ـــم ـــش ـــ پشـــــۆڕشـــــگــــــــــوـــاس ـــن ـــدوون ـــان مئـــاوڕەحـــمـــانـــ)لـــ (رووتـــــــــــــــحمید بــیــرەوەری

رەشاشدا

بردەســـتی وتـــك "k21" گۆڤـــاری ٨ی ژمـــارە ئـــوەی دوای و نووســـر بوكرایوە، ك سرنووســـرەكی چاپ و و خونرانسرۆك لگڵ دیداركی لمیانی ،یدەری"ـــح رۆژنامنووس"مومتازبارەگای بودجو دابینكردنی بنیازی تابانی"دا عراق"جالل كۆماریلو باسی ژمارە لم حیدەری كردبوو، بڕزیانی سردانی گۆڤارەككشوازییپ دە: بڕاستی كردووەو جاللی مام سرۆك پشوازییی

ونبوو... كم

رەســـول ـــۆســـرەت ك ـــاری ـــی لـــســـر بدەگات ھولــــــر) (ئینســـــكلۆپیدیایئوروپا گشتییكانی بخانكت ھمووو نــووســران لــ ـــك زۆر پشنیازی داواو لــســر بتایبتی ھندەران دانیشتووی كوردی ھاووتییانیئوانیش بوون ئوە تامزرۆی ك ئوروپا، وتانیھریكو كوردستان ھرمی ھاووتییانی وەكــوقورسی لبر بم ،وتایچنگك ئینسكلۆپیدیایكیاندەرەوەی تردربن بوو ئستم كگم" ٢٣" كبكتكۆسرەت رەسول بڕز دیدەنی پاش ربۆیم. ھرھیكتیی گشتی سكرتری یكمی جگری عــلــیخرابووە پشنیازەی ئو ك كوردستان، نیشتمانیینزیكدا ئایندەیكی ل بیاریدا پاشتاوتوكردن بردەمی،بخانكت بۆ ھولر ئینسكلۆپیدیای برنامیك بپی

بنردرت. ئوروپا گشتییكانی

دەزان كھردوو

رۆژنامنووس(بدرخان

(نزەنگ وپشانگای

ك بۆ كتبدەكنوە؟! ل٢٠ ل١٠

ل١٢

رەزا بڕوەبری ئحمدراگیاندنیسلمانی:

خاك "بدرخانی سروودی ب ١١٢ بدیداری دەست پروەرم"دەكین رۆژنامنووسی سای

ل١٣

ل١٥

ل١٥سینم شــازادە كــوردی، رۆژنامنووسیی سای ١١٢ یادی لكاتیبشداری نیتوانی تندروستییوە باری بھۆی بدرخان جالدەت

دەخوازت. بۆ چاكبوونوەی ھیوای بدرخان بكات. یادە ئو

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

2

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

عڕشیكوردی رۆژنامگری

ھیچیشی ھر ئگر قۆناغ ئمئوەی بت نبخشـــی بكسكـــوردی رۆژنامگـــری بـــرۆژكدا شـــوو لـــ بخشـــیوەگۆڤـــارو رۆژنامـــو چندیـــن ئـــرزی تلفزیۆنـــی رادیـــۆو نـــو دنیـــای نـــو ئاســـمانی بنـــكی بخشـــت و راگیانـــدنرۆژنامگری ســـر خرمانـــیل ك عڕشـــدا لو و كـــوردیھاتۆتـــ پش دوای راپڕینـــوەتدا ب كیفی خۆیـــان تڕاتنی

. بكنورەیكی گندە گووناھرچھتڕاتنی ئازادییو بو دی پیاونبت، خـــۆش كوردی میدیـــایئو چونكـــ بڕاســـتی ئگـــرزەالمی زەالم بوایـــن ڕشـــعتۆپانـــی دەســـت دەخـــوارد،بـــ ھمـــوان دەكردو كســـیشپشـــت ل ــــــی بـــرا پیدەونئوھا ،یھ جوت بـــرۆ چاوتنو دەیتوانـــی لـــ كـــ بوایـــن،بكوت پـــماندا ترلپ ھۆلـــیدەیوـــرا كـــ بوایـــوھـــا نئتورمبل و نبشـــك بینا جامـــیمۆنمنت ئاگـــر لـــ و نبســـوتك ھندێ گڕێ بردا، لوەشتوتونك شـــوەیك ب میدیادەســـت دەســـت، وـــزەیلبنـــی، وازی خواخوایتـــیخرجـــی ئامادەیـــ دەســـتدابین بـــۆ ھمـــوو ژمارەیكـــییخی ئوەنـــدە بـــكات بـــس

برینداری نكات. نگرت ولـــ ئـــوەی بـــی تـــۆ بـــم ئو و لـــ مـــاوەی كوردســـتانل راپرین دوای ســـای چندكوردی رۆژنامگـــری بـــواریھیـــچ لـــ ھاتـــووە وەبرھـــم دنیایـــ شـــتی ئـــو كونجكـــی ھر پشـــتوەی لـــ واھبـــت،ھبت، دەســـتك میدیایـــكھردەستكیش پشتوەی لپشـــتوەی ت، لبھ پیالنـــكھبت. پالنك پیالنكیش ھر

شـــتكان كورمانجی و كـــورتكـــراون بیـــك ئوھـــا تكـــڵكاتـــوە، لكیـــان پیـــاوم دەوێبـــ چـــۆن بزانـــ پیـــاوم دەوێبب سعاتداو چوار و بیســـتھۆكارەكـــی كـــس ئـــوەی دادەخرێ، رۆژنامیـــك بزانـــچوار و بیســـت ماوەی ر لھـــگۆڤارك جگیدا ل سعاتیشداكس ئـــوەی ب دەردەچـــت،داراییكی ســـرچاوەی بزانی

.یو ك كوێھنـــدە كـــورد دەســـتدارانیبـــ باوەڕیـــان و پشـــكوتوونیھ شـــرت ئـــازادی بقیـــدوگۆڤارانی رۆژنامو ئو یانقبوكلكیان و پشـــتیانن ل ك خۆیانیكم جار لسرخۆیان دەگرنختی مرجـــك بـــ بنووســـن،ھر ھیچ یان ســـوور نبزنن،دەوروبرەكی لســـر نبتمن وەی بنیا بۆ ئت ،بنووس

سربخۆم. و ئھلی ئازادو

ئاراستیسیم

عبدولكریم سمكۆ

دەروازە

ساح دكتۆر برھم بڕزكوردستان ھرمی حكومتی سرۆكی

چـــواری ٢٠١٠/٤/٢٢ ژمـــارە ئمـــۆ دەبـــواگۆڤاركی كـــ دۆكیۆمنت، گۆڤـــاری كـــوردبســـیر كامل مای و نتییـــوەرزی دۆكیۆمدەریـــدەكات دۆكیۆمنتپارـــزی بـــۆ چـــاپ وبم خونرانـــی، و بكتبوایـــ بردەســـتیھنـــدێ گرفتی و دارایی بـــ ھـــۆی كشـــیتورەكی دەكس ك بشوەیكی ھونرینمانتوانی رۆشنبیرییوە وەزارەتی ئستۆیھر دیارە بكینـــوە. بوی خۆیدا لـــ كاتیمئ ئو كارەی وابووە ل ســـرەتاوە پمانئیمتیاز پاپشتی خاوەن ب داوەت و دەستمانژمارەمان س ئستا تا دۆستانی، و ستاف وكاركردن چونك ،قورس كاركی دەركردووەك نتوەیی، و نیشتیمانی پرۆژەیكی نو لو ل ئرشـــیف ب پارزگاریكردن ئاماژەبتحای ل بگومـــان كاری دۆكیۆمنتپارـــزی.بۆی دەوت، زۆری زەحمتییكـــی ئســـتادابم پیوەندیدار الینی ھبوو لوە ترسمانیارمتییكانی و دسۆزی و نزانت پرۆژەیئمـــدا نبت و داخوازییكانی لـــ ئاســـتیبداخوە نكات، ھاوكاریمان پویست وەكھودا زۆرمان بگومـــان ھرواشـــدەرچوو.یئاراســـت بو پشـــبینییكانمان بۆ ئوەیرۆشـــنبیری وەزارەتی وابكات ك بكوتوە،خمك و بكات برپرســـیاریتی ب ھســـتریكخ بـــم بخوات، پرۆژانـــ لو جـــۆرەھۆ زۆر بـــۆ ئمش دەكوتوە. وانـــچپنو لوانـــی بشـــك بـــم دەگڕتـــوە،و راپڕاندن ئركی ك رۆشنبیری وەزارەتییارمتیدانیدەزگا وشون رۆشنبیرییكانیاننكردین، ھاوكارییان نـــك .ردەســـتدایبلســـرنجندانیان و مۆت پدانـــی كـــو لبو جیـــاوازە مـــئ كارەی ئـــو بـــوەی دەستخرۆیانداین، پشتگیریبكرت، ویستپكـــ ئیمـــزای جنابی تنانـــت مۆتكـــشقسی ب رەوەیسب رۆشـــنبیری وەزیریئیمزاكراوە ھب وەزارەت بڕوەبركـــیوەزیر جنابی ناشـــارەزایی بـــۆ و ئمشـــیھوڵ زۆرك ب ھرحاڵ دوای گڕاندەوە؟!!.و باشـــ پرۆژەی ئو رچاورۆشـــنی كـــو ب

الینی پدەچوو بم گرنگ پاپشتی بكرت،بھنین ناوی لرەدا نامانوت ك پیوەندیدارنیدەویستئیشوكارەكانی ھرلسرەتاوەبھانی بـــ بۆی بونـــت، و پرۆژەیـــئـــبشكیان رۆشنبیری وەزارەتی ل ك ئوەیك دەزگایانی ئـــو یارمتیدانـــی نییـــ بـــۆدۆكیۆمنتی نیشتیمان و ل ئرشیف داكۆكییارمتیمان ناتوانن بۆی دەكن، نتوەیی وقناعتیان ھوماندا مئ ھرچنـــدە بدەن.ب پیوەندی مـــئ ئـــو كارەی ك پبھنیـــنبم ،یھ ئوەوە وەزارەتكی و حكومتبوو، نیگرانی ئم جگی بۆ ئوان وەمیتا ئوەی لســـر پداگربوون ئوان چونكبۆ كیان نییشـــب وەزارەتدا نـــو ســـتا لئئرشیف ب پیوەندیدار دەزگای یارمتیدانیبو دنیانبووین ھرچند دۆكیۆمنتاری. وتبریرە،بمئمپشنیازیئوەمانبۆكردننووسراوو ئرشیف و خاتری پاراستنی بۆ ككرەستنیشتیمانیونتوەییكان،زەروورەل بیـــر رۆشـــنبیری حكومـــت و وەزارەتـــیتا بكاتوە، شانجۆرە ب ئو دروســـتكردنینتوەیی دەستنووس و رەستك ل زۆركناوچوون ل و فوتان ل و نیشـــتیمانییكان"مای ســـتافی وەك مئ تبـــت. ھزبپار

دۆكیۆمنتپارزی و چـــاپ بـــۆ كامل بســـیرچونكـــ دۆكیۆمنـــت"، كـــورد گۆڤـــاری و ھستی ب ھرھمووالیكمان لســـرەتاوەدواجار و پرۆژەی جۆرە باوەڕبوونمان بـــول ك كسانی ئو ماندووبوونی و ھوڵ بو دەستنووس سرخستنی و پاراستن خمیكرەستنیشتیمانیونتوەییكاندان،درژەداھاتوو وەرزی ل و دەدەین ب كارەكانمـــاندۆكیۆمنـــت كـــورد ٤ – ٥ گۆڤـــاری ژمـــارەالینی ل داوا لرەوەش چاپدەكین. بیكوەحكومتی ســـرۆكی جنابی پیوەندیـــدار ورۆشنبیری وەزارەتی و كوردســـتان ھرمیل خمی گرنگیدان ك ئیدی لمودوا دەكینپاراســـتنی ئرشـــیف و و بـــ دروســـتكردنتا دابن، نتوەیی نیشـــتیمانی و دۆكیۆمنتیتایبت دەزگای خاوەنی وتان وەك ئمشچیتر و ھبت دۆكیۆمنتكانمان پاراستنی بدەومندكردنی خاتـــری بۆ وتان نھینو گچـــی ب ئرشـــیفكانیان، مۆزەخانـــ ووەیتن و مرھ ئـــو گرنگی دۆكیۆمنتیویســـتپ لمش جگ ببن. تانی ب یھئو ھنانوەی بۆ ھوڵ الیكمان، ھموو بكرەستودۆكیۆمنتان بدەین،كباسلژیانگشتییكانی و تایبتی كارە و و بســـرھات

كورد و شۆڕشـــكانی ســـركردە نتوە ولالیـــن وتانـــی كـــ دەكات و كوردســـتانو بـــردران جۆراوجۆر ھـــۆكاری وە بدیكـــئركی بگومان خۆیان. مۆكی تكردوویانالینی و حكومـــت ســـر وتۆتش كمـــئكامل مای وەك مـــئ بۆی پیوەندیـــدارەوە،گۆڤاری و دۆكیۆمنتپارزی و چاپ بۆ بسیرحكومت رۆژەی ئـــو تا دۆكیۆمنت، كـــورددەبین بردەوام ھدەستت خۆی ئركی بكارەكانی ھرچنـــدە لســـر كارەكانمـــان.بكو ،نییـــ پویســـتدا ئمـــش لـــ ئاســـتیبشـــكی توانیومان پویســـت ب گوـــرەیدـــی رابپڕنیـــن و ركـــو ئبچـــووك لـــل كۆتاییدا پخۆشبكین. خونرانی كوردیدەكوشـــین، وانـــئ دەســـتی ماندووبوونـــیخمی لـــ ئوانـــی و كـــ یارمتییانداویـــنھیوادارین پرۆژاندان، جۆرە ئو سركوتنیبت، كاران چۆرە حكومتیش چاوكی لـــوبـــم دواجار دەیـــكات، كـــ چند كســـك

.كوەیتن بۆ برھمكی

دزارحسندۆكیۆمنت كورد گۆڤاری ل نووسین بڕوەبری

dlzarhessen@yahoo.com

كورد دۆكیۆمنت گۆڤاری و كامل بسیر مای

دەكات وەزیران ئنجومنی سرۆكی ئاراستی سكانامیك

جالل زەنگابادی ئا:٢٠١٠دا، شـــوباتی (٢٣)ی مانگی رۆژی لـــشســـت و دانیشـــتنی یكمین ل حفتـــاوســـازمانی ئنجومنی گشـــتی چوارەمینـــیبنـــدی(٤٩)ی بپی یگگرتـــوودا، وتانیكـــ (UN)ســـازمانی پیەوپرۆگرامـــیبیاردرا ،رناڤی(رۆشنبیریی ئاشتی)یسبرۆژیكـــی تـــبكر رۆژی(نـــورۆز) كـــسرانسریجیھانبشوەیكیفرمییانوتبكر وات بۆ بگدرت، ئاھنگی و میللییان

نودەوتی). (رۆژكیھیـــچ گتیـــدا، نتوەكانـــی لنـــو گـــل وجژنكی ب نورۆزی كورد وەك نتوەیكنداوە لقم مزنی خۆی سرەكی درینینكردووە، فرمیكردنـــی بـــ بۆ و خباتـــیگرچی ئو نڕشتووە، بۆ خونیشـــی بگرەن، وەلدەگ بۆ ئاھنگـــی وانتن گـــل وســـای ســـرەتای وەك جژنكی بھارانوئفغانســـتان، ئران، :ل باوە ئوەش تـــازە.ھندســـتان، پاكســـتان، تاجیكســـتان،توركیا،توركمانســـتان، ئوزبكستان، ئازەربایجان،ئلبانیا، چیـــن، كازاخستان،قرەگیزســـتان،

ئمریـــكای ئیســـپانیا و مقدۆنیـــا، میســـر،التینی...ھتد.

بكو ندراوە، بیارە لخـــۆڕا ئم تبھكردبوو: پشنیازیان وت چندین نونرانیتوركیـــا، ئفغانســـتان، ئران،تاجیكســـتان،كازاخســـتان، ئازەربایجان، توركمانســـتان،و ھندســـتان نونرانـــی و، قرەگیزســـتانكردووەو، پشـــتگیرییان مقدۆنیا و ئلبانیـــائم لبۆنی ئازەربایجان و ئران نونـــری

خوندۆتوە. پیڤیان بیارەدا(وەككلپوركی دەربارەیگرنگیینورۆزســـازمانی مرۆڤایتی)، ورەیی رۆشـــنبیریی

وتوویتی: خۆیدا ھوای ل UNمرۆڤــــــ ٣٠٠ملیـــۆن لـــ پتـــر " نـــورۆز بـــۆســـای لسرانســـری جیھاندا ســـرەتایناوچكانی ل سا ھزار س ل پتر و ینوقفقاس، ئاسیای ناڤین، بالكان، دەریای رەش،دیكی ناوچی چندین و ناڤین رۆژھتی

دەگدرت" رورەسمی ئاھنگی جیھاندائازەربایجان نونری ھواڵ، ھمـــان بپی(UN)سازمانی داوەت ئم پشنیازەی دەقیشنیازەكدانیپرەپرانیشبۆپریئنونوخوندۆتوە جاللددینی موالنا چامیكی

ل مرۆڤــ و خاك لدایكبوونوەی دەربارەینورۆزدا.

ب نـــورۆز ھواكـــی(UN) دا ل دەقـــیبۆ بشـــر تیرەی رۆژكی بانگھشـــتكردنیلیك تگییشتن و ھڤپیڤینی رۆشنبیریی

دراوە. لقموتانی ھموو ئیتر دەب بیارە ئم بپینورۆز رۆژی ســـازمانی(UN)دا ل ئنـــدامل زایینی)ی ســـای ركوتی(٢١مانگی كـــو تبكۆشـــرت ســـانامكانیان دیاریبكرتكلپوور و بـــ پرەپدان و بـــۆ پاراســـتن

رورەسمیئاھنگانی.ســـازمانی پشـــتریش ك ژی ئاماژەیـــھـــتـــو ورۆشـــنبیریی زانســـتی پـــروەردەوئاماژەیكردبووبۆ یكگرتووەكان(یۆنیسكۆ)رۆشنبیریی كلپووری پرســـتی ل نورۆز

بشردا. معنویی

بدرخان: دەزگای تبینیو چـــاپ دەزگای ٢٠١٠/٣/١٧ رۆژی لـــبھـــاوكاری بدرخـــان، بوكردنـــوەیئم فرەنســـی بۆ رۆشـــنبیریی ســـنترید. لكۆیار بـــۆ ئـــوارە كۆڕكی ،ســـتبم

ھر سازدا، ك حسن مولوود ئیبراھیمت لكی تایبو رۆژەدا ژمارەیلـــ

بدرخـــان ھفتنامـــی لـــ (ژ١٣٧ (٢٠١٠ /٣ /١ ٧

١٢ الپـــڕەی بـــچاپ رەنگاوڕەنگ

بوكرایـــوە، و چندیـــن لـــ جگـــ

دیكـــی چاالكـــیبھرەمنـــدی تیپـــیلـــو كـــ پپوولـــكان،

دەخـــوازرا ســـیمینارەلنـــو چـــۆن ٣/٢١ لـــبـــ كـــ ھمـــوو گالنـــدابۆت وەسفكراوەو "نورۆز"

خۆزیا رەســـمی، پشوویكیتاندەو ئو لپاڵ عراقیش

یاداشتكیپشكشبكۆمی.كگرتووەكانبكردایوەیتن

ژدەر1- BBC Persian.com 2- www.trt.net

جیھــانییـ رۆژــكی نـــورۆز ئیتــر

-: بۆ كراوە نامیكی

كراكۆڤ كورد ل ڕاگیاندنی سنتریپۆندا -

پنجم جاری بۆ ئم ســـادا ماوەی ل تنھاپۆندا ل قوتابیانی كورد یدكتۆرا بوانامبتكۆشانی بھوڵ و دەبخشردت ئمشكوردســـتان حكومتی ھرمی نونرایتیدامزراندنیدا لســـرەتای ھـــر لـــ پۆندا،ك بـــووە برنامـــی ھرەســـرەكی ئـــوەدەرفتیخوندن بۆقوتابیو خونكاریكوردتقی بردەوامی داوە و ھوڵ بكات دابینئكادیمی پیوەندی دروســـتكردنی ل پناول كوردستان زانكۆكانی نوان ل زانستی و

پۆندا. زانكۆكانی گڵقوتابـــی خوندنی پۆنـــدا مجـــارەش لـــئخكی كـــ تھـــا) مســـتفا بـــا (ھڤیـــدارتوانـــی بوانامی دەاللـــ شـــاری دھۆكـــیبـــواری (میدیكڵ بایۆتكنلۆجی) ل دكتۆرامرتب) پلی رـــز لگـــڵ و بپلـــی نایـــاب

بایـــۆ لـــ كۆلـــژی الشرف)بدەســـتبھنتشـــاری یگیلۆنســـكی زانكۆی ل تكنلۆجی

. كراكۆف

ناونیشانی: ب دكتۆراك تزی “Effects of heme oxygenase 1- promoter polymorphism on human endothelial cells”زۆری بایخكـــی دكتۆرایـــ تـــزەی ئـــم لبواری وەردەگیرت لـــ ھی و ســـوودیچاندنـــی ئندامكانی دڵ و نخۆشـــییكانیلســـر كار توانی قوتابی تزەكدا ل لش.heme oxygenase - ١ بكات یمـــی ئنزكسكوە لشـــی ل نزیمم ئئ ك رژەیئمش ،یـــھ بۆ كســـكی تـــر جیـــاوازیكســـكانوە رگری كردن لب ل جیاوازی

. دەكات دەستنیشان لـــ لـــش برگـــری لـــ ئنجامـــدا توانـــایو دەسنیشـــاندەكات دڵ نخۆشـــیكانیبۆ چاندنی بســـوودە ھاریكاركی ھروەھا

لمشكاریگریئم جگ ئندامكانیلش.ئنجامدانی كاتی ل خشب ســـوود نزیمئبـــۆ دەستنیشـــانكردن تاقیكردنوەكانـــینخۆشی ب بوو تووش مرۆڤی نیشانكردنی

دڵ. نخۆشیكانی و شربنجونامی بسرپرشتیخانم پرۆفیسۆری ئملـــ زانكۆی یۆســـكۆڤیچ) پۆندی (ئلیســـا

. بروەچوو یگیلۆنسكی ٠٩\٠٤\٢٠١٠ ل ركوتی ل كنام گفتوگۆیبایۆتكنلۆجی كۆلژی بای خوندنی ھۆیتیایدا ك ئنجامـــدرا، زانكۆی یگیلۆنســـكیل حكومتی ھرمی كوردســـتان نونری(زیادرەئوف) و ژمارەیكلڕەوەندو پۆندا

ئامادەبوون. پۆندا ل كورد قوتابیانیناوبراو برزە وانامب ئم وەرگرتنی دوایخزمت ب دەست و كوردستان دەگرتوەزانكـــۆی لـــ دەكات و كاری مامۆســـتایتی

دھۆك.پیرۆزبایـــی لـــ بدرخـــان بنـــاوی دەزگایدەكین. مستفا ھڤیدار دكتۆرا خوندكاری

زانكۆی پۆندی بوانامی دكتۆرای پبخشرا فا" لڤیدار مستھ"

بوانامكی وەرگرتنی لكاتی

٢٠١٠

/٣/١

٧١ی

٣٧ژ

انرخ

دب ی

منا

فتھ

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

3

و سیاسییكان زانست"تبینر"! یاریدەدەری

بشـــی ١٨-٤ دەرچووانـــی رۆژیزانكۆكانی سیاســـییكانی زانستزانكۆی لھولـــر و ســـالحدینبشـــی بھـــردوو ســـلمانی،زانكۆی سلمانی ناو چمچماڵ وبیاركی دژی خۆپیشـــاندانیانكردكاتی لـــ كـــ وەزارەتـــی دارایـــیدامودەزگاكانی لـــ دامزراندنیانداب دەكات حكومـــت ناونیشـــانیانبزمانی ك تبینـــر، یاریدەدەری. مالحظ" "معاون پیدەن عرەبیسیاســـییكاندا شـــی زانســـتبللبشی زانســـتانی لو بشـــكلوـــش دەخوندرـــن، قانونـــداجگلـــوەی مـــئ. دەخوندرـــنسیســـتم وەك زانســـتكانی كۆمناســـی سیاســـییكان،..ھتد سیاسییكان سیاســـی،پارتئـــو خونكارانـــی و دەخونـــندوای ك ئـــوەن چاوەڕی شـــببوانامكیان بپی دەرچوونیانلبگیرت و ناونیشـــانكی رزیانكچی دابنـــدرێ، بـــۆ گونجاویـــاندارایـــی وەزارەتـــی بداخـــوەك لكردوون، گـــورەی غدركیب بكات ناونیشـــانیان بیاریـــداوە

! تبینر یاریدەدەریوەزارەتـــی بڕزانـــی دەبوایـــناونیشـــان ئو لوەی بر داراییزانســـت بشـــی بـــۆ دەرچووانـــیتماشایكی دابنن، سیاسییكانبكردای زانستانیان ئو خشـــتیزانســـت كخوندكارانـــی بشـــیبـــۆ دەیانخونـــن، سیاســـییكانئنجامی ئو یشـــتبانبگ ئوەیدادەنن بۆیان ناونیشانی ئو كماندووبوونیان و رەنج ئو لگڵداویانـــ خوندنیانـــدا كلكاتـــیشـــوەیی بو نـــك بگونجـــت،بـــۆ كناونیشـــانكیان ئســـتایاندوورە زۆر ھـــم كـــ دانـــدراوەخۆشـــیان ھم و لبوانامكیانلرزنگرتن بجۆرـــك ھســـت

! دەكنبـــو دارایـــی ئگـــر وەزارەتـــیبچتـــوە ھـــم بیـــارەی خۆیـــدائاســـودەیی و جۆرـــك لئۆخـــژنزانست بشـــی بدەرچووانی دەداخۆیشـــی ھـــم و سیاســـییكانلو ك دەخاتوە، دوور لغدرك

كردووە. بوانامانی خاوەنك دەبت بیم پوەندیی شت دواو یـــھ بالینـــی زمانوانییـــوەك "تبینـــر"ە، وشـــی لبـــارەی(تبیـــن) وەیـــئ راســـتییكیپیتـــ ئـــو دوو و بكاربھنـــدرێپیـــوە بـــزۆر كـــ زیادەیـــی لزمانی لیبكرتـــوە. لكنـــدراوەلســـر دیكش وشـــی كوردیداوردبین، وەك ھـــن كش ھمـــان

. ..ھتد ربین

قم

حسن یاسین

وەرا

كی

كی

امن

-: بۆ كراوە نامیكی

غفووری ئسعد محدین حاجیھمووتـــان ھـــر دەكـــم ئومـــد و تندروســـتیدابن باشـــترین لـــبـــۆ كارەكانتـــان لـــ ســـركوتووبن

كوردستان. كورد و خزمتیقوتابییـــ كـــدەم زۆر بڕـــزان:كوردستان خۆشویستكانیعراقوب مسیســـت ئو قوربانی تـــبوونھۆی بووەت ك عراق ســـاچووەیبھرەو توانـــاو پشـــلكردنی ھموورەنگی مـــئ بگومـــان لھاتوویـــان،كۆمگای دواخســـتنی لـــ داوەتوەكۆمـــگای و بگشـــتی عـــراق ھروەھـــا بتایبتـــی، كوردســـتانھموو لسر داوەتوە خراپی رەنگی

دەوت. دامودەزگاكانی ڕینراپ ١٩٩١ پـــاش ســـای لدوایكشانوەی و كوردســـتان مزنكیفاشست بعســـی حكومتی ئیداراتیھی دیاریكردنـــی و لـــ كوردســـتانیكگرتووەكانوە، نتوە ٣٦٥ لالین

ئازادییكـــی ١٩٩٢ ســـای لـــدوایئوە دوای بدیھـــات، بـــۆ تواومـــانئنجامدراو كوردستان ل ھبژاردندامـــزراو، كوردســـتان پرلمانـــیكوردســـتان حكومتـــی یكـــم لســـر كوردســـتان ئای دامزراوئـــوە برزبـــۆوە، دامـــودەزگاكانخونـــی دەســـتكوتی گورەتریـــن ٢٠٠٣ سای تاكو بوو، شھیدەكانمانھریك توانیان وەزارەتكان ھمووخـــۆی چاكســـازییك بـــش بحایپروەردەش وەزارەتی بنت، برھملئاســـتی بم نبوو، بدەر مانـــلخۆشویســـتان: نبـــوو، پویســـت كوردســـتان ٢٠٠٣/٤/٩ەوە لـــدوایرژمی واوی رزگاری بـــوو لتـــ بفاشستیبعس،حكومتیكوردستانتوانایان ھویاندا و بپی دروستبووبكن، بوارەكان ھموو ل چاكسازیرادەیـــك لوانـــش پـــروەردە، تـــاو بكـــن دەســـتكاری پۆگرامـــكانچندیـــن باخانی و برەو باشـــیكۆنكانیش دروستبكنو قوتابخانككۆن مسیســـت بم بكنوە، نۆژەن

ماوە. خۆی ھروەككابینـــی دروســـتبوونی لـــدوای پـــروەردە وەزیری بڕـــز پنجـــم،ھویاندا دسۆزان ھموو بھاوكاریپاش بگـــۆڕن، سیســـتمی پروەردەپســـپۆر كۆمـــك ناردنـــ دەرەوەیبۆ شـــارەزایان ھنانـــی و و شـــارەزادوای بـــوارەداو لم ناو كوردســـتانپروەردە، بیروڕا لبـــواری گۆڕینـــیحكومتـــی پـــروەدەی وەزارەتـــیپنجم كوردســـتان كابینی ھرمیل ســـویدی پۆســـی پروەردەی بیاریداجبج كوردستان ھرمی قوتابخانكانیبداخوە بم بكاو پراكتیزەیان بكات،ئوتۆ زەمینسازییكی ئوەی ببیپرۆســـ ئم لگڵ ك ســـاز بكن،یپرۆســـ ئم لكاتكـــدا بگونجـــت،خانـــی خـــوارەوە پویســـتی بـــم

:یھبن ھـــر بـــاوكان و ١- پویســـت دایـــكئم نیسبت ب بھ تواویان ھۆشـــیاریبداخوە ك پـــروەردە، بواری واتا بوارە،الینكی مئ ك نین، و ئاستل زۆرەبیان

.گرنگ زۆرقوتابخانكانـــی باخانـــی ٢- تكـــایپداویستییكانی و دیزاین لڕووی كوردستانك ئمش گونجـــاو نین، یۆســـم پبۆ ئســـر دەكاتـــ خـــراپ كاریگرییكـــی

.كۆسوتنیپكرنس

یكمی لپۆلی كـــ ٣- ئـــم قوتابیانـــیدەرچووی ویســـتن، پوەردەگیر بنڕەتـــیزۆربی لكاتكـــدا بن، باخچی ســـاوایانبنڕەتیمـــان یكـــی پۆلـــی قوتابیانـــی نبوونی لبر ساوایان باخچی تچوونن

گڕەككیان. ل ساوایان باخچیبردەوامی تواوو پویستی یۆسپ ئم -٤ل لكاتكدا كـــ ،یھ ئـــاو بـــ كارەباو

دی. تنای مئ قوتابخانكانیكوردســـتان ٥- قوتابخانكانـــی ھرمـــییاریـــدەدەری و بڕوەبـــر ویســـتی بـــپلســـر بناغی یھ بتوانـــا و لھاتـــوودادەنرن ئستا دانمزرن، وەكو حزبایتی

بداخوە.لناو حزبایتی دەخوازێ یۆسپ ئم -٦

نبت. كۆلژەكاندا و قوتابخانكانژمارەی دەخوازێ، كـــ یۆســـم پ٧- ئـــ١٥ تاكو ٢٥ زیاتر ك لـــپۆل قوتابی ھر ٤٠ ل مئ پۆلكانـــی نبـــت، لكاتكدا

بسرەوەترن.ھموو تاقیگی دەخوازێ، یۆسپ ئم -٨ل بم لگڵ زمانكان ھبت، زانستكاندەبینرن. دەگمن ب مئ قوتابخانكانی

ب بایخ پۆســـی دەخوازێ، زۆر ٩- ئمبدرت، بھردوو ئینترنـــت و كۆمپیوترل لكاتكدا پراكتیكی، و تیۆری و الینیدھاتكان و ناوشار قوتابخانكانی زۆربی

ناكرت. بدیھمـــوو دەخـــوازێ، یۆســـپ ئـــم -١٠چاو بیك شـــار و الدكان قوتابخانكانیلكاتكدا بكرـــن، ســـیر و یـــك بایخلـــ ھندێ جگ ناكرـــن، ئمانـــ بـــدینبت، ناوشارەكان نموونیی قوتابخانیكردۆت خراپی رەنگدانوەیكی ئمش ك

.دیك قوتابخانكانی سرھمـــوو دەخـــوازێ، یۆســـپ ئـــم -١١ھبت، خـــۆی تواوی كتبی قوتابییـــكقوتابییـــكان زۆربـــی بـــم بداخـــوەئینگلیزی، زمانی بتایبتی ،نیی كتبیانلوبنان ل منھجییكان بكت لكاتكـــداناردۆت یككیان لرەوە و دەدرن لچـــاپھرم، حكومتی خرجـــی لوبنان لســـرلكاتكدا كتبكان، سرپرشتی بۆ گوایبـــ درەنگـــوە دەگڕنوە كـــ كتبـــكانبۆی ،دایت زۆر چاپیان ھی زۆربیانفۆ ب بانكت ئم نرخی ملیار دینار بـــوەكو دەكرن، زیندەبچاڵ كتبكان دەڕواو

روویدا. ئمساڵدەوامـــی ئـــم پۆســـی دەخـــوازێ، -١٢

وەكو نك قوتابخانـــكان یك دەوام بـــن،دەوامی یوانل قوتابخانكانمان ل ئستا

.بھ چوارەمیشیۆســـپ ئـــم گرنگتـــر ١٣- لھمـــوویھـــر قوتابخانـــكان دەخـــوازێ، میالكـــیكۆلژەكان تاكـــو ســـاوایانوە لـــ باخچیپسپۆرەكانوە، ل ھموو تواوبت میالكیانبـــدی قوتابخانكانمـــان كـــدا لـــكاتلئینگلیزی وانی كوردی مامۆســـتای ناكرت،تندروستی پیمانگای دەرچووی دەتوە،

دەتوە!!!!. فیزیا وانیھمـــوو دەخـــوازێ، یۆســـپ ئـــم -١٤و پاســـوان و بردەســـت قوتابخانـــكانكداقوتابخانكاتت، لبتگوزاریانھخزم٧ەوە تا پۆلی ل دامزراوە، دووسا یھ،ی٥٠٣قوتابی ھ ھیو بنڕەتی ٩ی پۆلیتاكو ،١٣ پۆل ،نھۆم دوو قوتابخانكش

.ردەستی نییستا بئگشـــتییكان بڕوەبـــرە دەســـتی -١٥و شـــارەكان پـــروەردەی بڕوەبـــری و زۆر زۆر قوتابخانـــكان بڕوەبـــریئگر بكن، ناتوانن شتك ھیچ سنووردارە،

ن، ككن پـــروەردەوە پرس ب وەزارەتیكردۆت خراپی زۆر كاریگرییكـــی ئمشسرنكوت. بۆئوەی پۆسیو ئم سر

پۆســـی دەكیـــن داواش بڕـــزان:ئستای شـــوەی بم كوردستان ل ســـودیبدەســـت ســـركوتن قوتابخانكانمـــان

بنین!!!لـــ قوتابییـــكان ھســـنگاندنی -١٦رۆشـــنایی ٧-٨-٩-١٠-١١-١٢ لژر پۆلكانیھدەسنگندرن چۆن سرەوە خانی ئملجگای دادەنرت بۆیـــان نمرانی و ئـــم

.نیی خۆیئـــم دەـــم بڕاشـــكاوی بۆیـــ بڕـــزانئســـتای شـــوەیی بم پۆســـی ســـودیھرگیزا كوردستان ھرمی قوتابخانكانیپسپۆرانی ل لزۆر سرناكوت، ھرگیز وھرمی پروەردەی راوژكارانی پـــروەردەویۆسپ ئم وەیم شب پرسی، كوردستانمئم گوتیان: لوەمـــدا دەكـــن، جبجو دوورودرـــژی دەوێ ماوەیكـــی یۆســـپبڕزان لم ھبت!!!. سبرمان مئ دەبنخوندەوار ھزارەھا دوورودرـــژە ماوەیـــپۆلكانـــی بتایبتـــی دروســـتدەكین،سركوتوو زموون بئ ب١-٢-٣ ب بنڕەتیفر ھیچ زۆربیـــان لكاتكدا دادەنرـــت،با دەن: پیان باوكیشیان و دایك نبوونوھاوڕكانیان ل و بژمردرن بسركوتوو

دانبن.پروەردەكان ل داوا پروەردە وەزارەتی -١٧قوتابخانـــكان، لـــ ھروەھـــا و دەكات الوازەكان قوتابییـــ بۆ ھاوین كـــ خولـــیھاوین گرمای بم دەكم: پرسیار بكنوە،خولی كۆڵ چۆن مامۆستای ئاوو كارەبا ببالوازان بكاتوە. قوتابیی ئم بۆ بھز

لالیك.... ھمـــووی مئ بڕـــزانئســـتا تاكـــو دیكـــوە لالیكـــی وەرگرتنـــی بـــۆ چارەســـرییكل ئامادەییـــكان شـــش دەرچوانیكوردســـتان زانكۆكانی كۆلژەكانـــیبووەت ئمـــش ك ندۆزراوەتـــوە،بـــ نســـا گـــورەو پتایكـــی ناگڕتوە، ناویـــان قوتابی ھزارانكـــ لســـر بنمـــای لبرئـــوەیكۆلژە ل زیاترە ھمووان ل نمـــرەیئم لكاتكدا وەردەگیرن، برزەكانلڕگای ھناوە بدەســـتیان نمرانیدەچن ك ،تییـــوەی تایبوتنـــ وانوانـــكان گرانـــی كۆلـــژەكان لبـــرئاستی و تووشی"تنازول"دەبن ناچار

رەنگی بۆیـــ ،مك خوندنیـــان زۆرداوەتوەلسر ھموو قوتابخانكانیحكومتی لوەتی ئایا كوردســـتان،لـــ یكـــك كوردســـتان دامـــزراوەپـــروەردەی بڕزەكانـــی وەزیـــرە برپرســـی ل ھرمـــی كوردســـتاننپرســـی وتی زانكۆیكی دەرەوەیدەرچوانی بنمایكئوە چ لسر ئایاكۆلژەكانتان ئامادەییتان ل ششـــیبۆی نخـــر، بگومـــان وەردەگـــرن،ئاشكرابوونی لكاتی دەبینین نســـاقوتابییـــكان لالین"مبندی ناویتـــالمركزی"دەب وەرگرتن"القبـــوللبردەمـــی بردەیـــك، بگـــرەو چ وەزارەتی باو خوندنی پرلمان وبگل ئستاشـــی تاكو پـــروەردە،لبرئوەی ھـــر مـــاوە، تایم پئـــھمووان ل نمرەی ك بنمای لسرچســـپاندن بزۆر خوندنی زیاترەوخۆشویستكانمان، قوتابیی لسرنابت زۆر ك بھیچ شت دەچسپنندیندار كچی بـــۆ نموون: قوتابییكـــی

یاخود ریعش كۆلژی ل ئارەزوویبوو، عرەبی بشی وژەیی كۆلژیو ل ئوتل گڕایوە نـــاوی م كبـــواتا"الفندق ھاتوە ناوی گشتوگوزارگریان ب كرد دەستی بۆی ،"والسیاحب پیمانگا، تنازولی كرد بۆ ناچار وھق!؟. رەوای مئ توخوا نابدی،

بت رزگارمـــان بۆئـــوەی بڕـــزانپۆژەیكتـــان مـــن ،یشـــك لـــم خوندنوەو دوای برچـــاو، مدەخپسپۆڕ شارەزاو لالین تاوتوكردنیدەومندكردنی بـــوارەو لم و زانـــائم بدەن و لســـر خۆتانی بیـــاریو كش گونجـــاوە لگـــڵ ۆژەیـــپو كوردســـتان نریتی و ھـــواو دابپشـــكوتووەكان تو ل زۆربـــی

.وتووشركس دەكرێ و پراكتیزەســـر ناوەرۆكی مـــب پـــش ئوەیبۆ ئرنییكانتـــان نـــالی ۆژەكـــپ

ئاشكرا دەكم:پســـپۆڕی سیســـتمی ۆژەیـــپ لـــم -١بادەست چ قوتابی ل جبجدەكرت، واتا

ھدەبژرێ. نانالی ئم ،بئـــارەزووی ب قوتابـــی ۆژەیـــم پ٢- لـــبۆی بوت كۆلژكـــی چ و خـــۆی دەخونـــیوەرگرتن ئوەی بۆ مبندی بب دەچت،

بگڕتوە.برز پلكانی ھموو ل خوندن ٣- ئاســـتی

كۆلژەكان. ل بتایبتی دەبتوە،ئامادەیی ١٠-١١-١٢ی پۆلی قوتابییكانی -٤نابت، وانـــی تایبتـــی ویســـتیان بـــپبشـــی خۆیـــان بئـــارەزووی لبرئـــوەی

ھدەبژرن. خوندنناگڕنوە قوتابییكان زۆر رادەیكی تا -٥ئامادەییوە ل بكو وەرگرتن، مبندی بۆ

دیاریكراوە. بۆ كۆلژەكانیان كورسیلنـــاو كشـــبپ و ٦- بـــواری داھنـــان

دەبت. زۆر قوتابییكاندەبت. زۆر ناوەندیمان كادیری -٧

دەبت، ٨- وەزارەتـــی پروەردە لتوانـــایواتا"المدارس گشـــتی، تواوی قوتابخانیدروستكردنی مبندی تدەب ك"الشـــاملدارتاشی، كارەبا، وەك، پیشییكان شبھروەك ،دیكـــ شـــتی لگ و جلوبـــرگ،جبجكراوەو و كۆریـــا یابـــان لـــ چین وپـــ كـــردووە ل دەســـتكردی بازاڕەكانیـــان

قوتابییكانیان.پیمانگاو ل خوندنی قوتابییك ھیچ -٩

.ناب نائومد با

دەچت. كۆمگای كوردی برەو پش -١٠

:ۆژەكپ دەقیپســـپۆڕی بنمای ١- ئـــم پۆژەی لســـرتاكو ساوایانوە باخچی ل ھر دامزراوەولگڵ ٣ ھســـوكوتی گرنگ بنڕەتی ٩ی

قوتابییكان ئنجامدەدا.پروەردە قوتابییكان شوە بچاكترین ا-

دەكات.زانســـت فـــری ب- گشـــت قوتابییـــكان كۆمپیوتـــرو بـــ دەكات ســـرەتاییكان

ئینترنتوە.دەخات، بدەر لھاتوویان تواناو بھرەو ج-

.چیی ل ئارەزووی كریھ كبـــ دەدات بایـــخ زۆر ۆژەیـــم پ٢- ئـــلـــ ھموو ویســـتپ و باخچی ســـاوایانئگر ھبت، ســـاوایان باخچی گڕەككخانووی ویستت، پبمیریش ن باخانی

بگیرێ. بكرێ بۆبنیات ب كۆلژی بایخ پۆژەی زۆر ئم -٣خوندنی وەزیری بڕز ل داوا بۆی دەدات،دەكم، سحددین زانكۆی ســـرۆكی باو

لبرئوەی بم كۆلژە بدەن بایخ زۆر ككشتوكاڵ كۆلژی ن... لدروســـتدەك مرۆڤبستان و باغ و نمام كۆلژە ئم دەرچوانیپیـــان دەن"مھنـــدس پـــروەردە دەكـــن،مرۆڤ كۆلژە ئم دەرچوانی زراعی"لكاتكداتكا دەكم ســـرەڕای ناوی بنیـــات دەكـــن،ناوونیشـــانی"مھندس پیرۆزی مامۆســـتاییانئیمتیازاتوە، ھموو ب بدەن تربوی"یـــان

بۆتان. رزم ئوپڕی لگڵبـــ بایـــخ زۆر ۆژەیـــپ ئـــم -٤ئزموونكانی٩یبنڕەتیدەدات،بتایبتیدەپشـــكنن، كۆنتۆڵ پڕاوەكانی ئوانـــیبن كمتر ٥ساڵ ل خزمتیان ویســـتپدەیانپشـــكنن، ك بنوە، م وانانـــو ئـــئـــاگاداری دابنن نـــك سرپرشـــتیارك

نبت. كۆگرامپ

:ۆژەكپئزموونكانی "٩"ی ل قوتابییك ١- ھـــر"٩٥تاكو ل نوان نمرەكانی بنڕەتـــی پلیخۆی ئـــارەزووی بـــ م١٠٠" نمـــرە بـــوو ئزانســـتی بشـــی ئامادەیی تبچ یبۆی ھدووساڵ پزیشـــكی بۆ خوندنی كۆلژەكانیك ندەخو م وانانئ زانســـتی ل بشـــیپزیشـــكی كۆلژەكانی دارە بـــ پیوەنـــدی

وەك:.ئینگلیزی -٤ كیمیا -٣ فیزیا -٢ بایلۆچی -١ب دار دەب پیوەندی ئینگلیـــزی وانكانیئنجامدانـــی دوای پزیشـــكی كۆلژەكانـــینمرەی ئگـــر ئامادەیـــی" "ئزموونكانـــینمرە دن لبر نیی تواوی ھنا گومانمبشـــی ئم خـــۆی ئـــوەی بـــ ئـــارەزوویبگڕتوە ببـــ ئوەی ئوە ھبژاردووەكورسیكۆلژەكانی پزیشكی "القبول المركزی"

كراوە. دیاری بۆئزموونكانی "٩"ی ل قوتابییـــی ٢- ئم"٩٥ "٨٥تاكو نـــوان ل نمرەكانی بنرەتـــیزانســـتی ئامادەیی لبشـــی بوو دووســـایكولژەكانی لـــ ك ندەخو م وانانـــئـــئم وانانن:. ندرێ كـــدەخو ئندازیاریكیمیا -٤ فیزیا -٣ بیركاری -٢ ندەسھ -١دار پیوەندی ئینگلیزی وانی ٥- ئینگلیـــزیئنجامدانی دوای ئندازییاری بشی ب دەبھنا تواوی نمرەی ئگر وزاری ئیمتیحانیبكراوە ب دیـــاری بۆ ئندازیاری كورســـیئلمركزی" بگڕتوە "ئلقبـــول ئـــوەیدەوترێ "٢،١" ژمـــارە خوندی بم بڕـــزان

."High study" وات با خوندنینمرەكانی "٩"ی پلی قوتابییانـــی ٣- ئمم قوتابییئ بوو "٧٥-٨٥" بنڕەتی ل نواندووســـای زانســـتی بشـــی تبچیبۆی ھكۆلژە ل ك دەخونی وانان ئم ئامادەییب دارە پیوەندی دەخوندرێ زانستییكانوەك طرق كۆلژەكان زانســـتییكانی شببیركاری، بایلۆجی كیمیا، فیزیا، تدریسیھ بـــۆی پویســـت دوای ھنانـــی نمرەی

زانستییكان. كۆلژە ل كی تبچل "٩"ی نمرەكانی پلی قوتابییانی ٤- ئوبوو ئوە "٧٥ "٦٠تاكـــو بنڕەتـــی ل نوانوژەیی بشـــی ئامادەیی تبچ یبـــۆی ھك ندەخو م وانانژەیی ئـــو دووســـایكۆلـــژە مرۆڤایتییكان ب پیوەندیدارنئامادەیی ئنجامدانی ئیمتیحانی وزاری دواییھ بۆی ئوە تواو نمـــرەی ھنانی دوایمرۆڤایتییكان كۆلـــژە لـــ كی تـــبچندەیانخو ئامادەیـــی دووســـاڵ وانكانـــیزمان، وتنـــوە، وان ١- شـــوازی .:مانئو توركمان قوتابییكانی بنسبت ئابووری،و عرەبی و كوردی زمانی شانبشانی سریانی

ئینگلیزی زوبانی خۆشیان دەخونن.ژمارە بمجـــۆرە خوندنی بڕزانناوەنـــدی خوندنـــی "٤،٣" دەوتـــرێ

."Inter mediate study"نمرەكانییان پلی قوتابیانی ٥- ئـــول بنڕەتی "٩"ی لـــ ئزموونكانـــیبۆیان ئوە یپل "٦٠ "٥٠تاكـــو نوانو پیمانگاكان خوندنـــی بچن یـــھئنجامدانی دوای پیشییكان ئامادەپیمانـــگاو لـــم ئزموونكانییـــانناوەندی كادیـــری دەبن ئامادەییانـــدەوت لـــ دامودەزگاكان ســـوودیزۆریانلوەردەگیرێئمقوتابییانیل دەیـــم" یكمـــی "یكمـــن تاكـــول یھ بۆیان پیشییكان پیمانگاووەرگیرن پیوەندیـــدار كۆلژەكانـــیمیكانیك وەكـــو كۆلـــژی كشـــتوكاڵ

بشكانییوە. بھموو تكنلۆژیابمجـــۆرە خوندن دەوترێ بڕزان

"foundation study" بنڕەتدەفرموێ شاعیر

دەپوێ قوڕ ئوە بۆ بكس كسك حاجیدەنـــا زەریفـــ دەگـــرن لـــ گوـــی

...............ب

ھیاسلقوتابخانكانی!! باس چ ھولر شاری

مامۆستایكلگندەی باس و لـــوێ لرە ڕۆژانكوشـــندە پتایكـــی وەك دەكرـــت و بناو برۆكی میللتكمانیگرتووەبوبۆتوە ژیـــان الینكانی ھمـــوودامودەزگاكانـــی حكومتی زیاتر لـــ

پدەكرت. ھستی ھرمو بتـــان و ناپاكـــی ھـــر لدەســـتمیللت سامانی و سروەت فیۆدانیبۆ پای پلو بكارھنانی دەگات تا بگرە

. تایبت برژەوەندی و مرامپبكیـــن ئامـــاژەی ی گرنگـــمـــئھستیارە زۆر كاتكی نیســـان مانگیقوتابخانكان چونكـــ بـــۆ قوتابیـــان،ئنجامدانی دان بـــۆ لـــ ئامادەباشـــیســـاڵ، كۆتایـــی ئزموونكانـــیمامۆســـتایان ئاســـایی بۆیـــ مۆتیقوتابخانوخوندنگایكان لسرجم

. رادەگیرتدوایی ســـیرو سمرەی بم ئمیشـــاری ناو مامۆســـتاكانی ك لندھھولرسردانیپزیشكبڕزەكانیانكردووەبۆوەرگرتنیمۆتینخۆشی

بن!!! نخۆش ئوەی بســـفری بۆ چوونیـــان بمبســـتیلپروەردە ف زانڕب ئم (عمرە)،بش ندن بخو ل و قوتابیان دەكنف بزانن باش دەبـــت دەكن، بمف شـــریتی چونك ل خودا ناكرت،و لئایین باش كورت ھركســـكیشفرموودەكانی پغمبر گیشـــتبتباشـــ ،وفف ل خۆی دووردەگرتزات ئم لبـــردەم ڕووییك تـــۆ بچفرموویتی:(ھر كـــ ڕادەوەســـتی،

!!(نیی مئ ل بكات ف كسك

ساح ئحمد برھم د. كوردستان ھرمی حكومتی سرۆكی بڕزعالئدین دالوەر عبدولعزیز د. با خوندنی وەزیری بڕز

سفین موحسین دزەیی مامۆستا بڕز وەزیری پروەردەكوردستان ھرمی مامۆستایانی بڕزان

كۆلژەكان پیمانگاو و ئامادەییكان و بنڕەتییكان قوتابخان خۆشویستكانی قوتابیی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

4

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠یی

ی مژوویدیمان

٧٠٠٠ بۆ ناو قل ژیان دەن مژووی *دەگڕتوە...؟ ساڵ

پرســـیارەكت دەمـــوێ - ببـــوورەمژوو باشـــترین راســـت كمـــوە،:دە دەكاو یـــق ئو ك باســـیپرستگای كردیان ئاشـــوورییكانئوان نا بـــم خۆیان، خواكانـــینامی كرد، ل پشكی دروســـتیانئوە كردووە، باســـم دكتۆراكشـــمئـــوان دروســـتیان مانـــای وانییـــدە كردیان پرســـتگای كردووە،ئو بۆ مژووی كۆنترین واتا خۆیان،مانای ئوە دەگڕتوە، بم كاتـــوانییئاشوورییكانقیان دروستئربائیلۆ، لنـــاوە كردبـــ، ناویـــانخواوەندەكانیشـــی تدا بم نـــاویئو مـــژووی كۆنترین نییـــ، ئـــوەشاری ھولر گرنگی بم ،شارەیل لوەی دەبینتـــوە، خۆی لچـــی ٣٠٠ كۆن ھبووە، شـــاری زۆر دنیاتدابووە، بردەوامی ژیانی ب ساڵیی ھوەتر لولماوە، ھدواتر ن،ردەوامب تیـــدا ژیـــان تـــا ئمـــۆ

بووە، چۆن دروســـت كی و بـــمباســـی خیاـــك بـــ ھریكـــو دەـــن عـــرەب ھندـــك دەكا، كردووە، دروستیان ئاشوورییكانبگوترێ دەكرا چونك ،وانیی شـــتینشو لو ئاشـــوورییكان ھاتن وكردیان قییان دروست كردو ئوك باقر تھا نخر خۆیـــان، پگی:دە كۆن مژوونووسی باشترینپگو كردیان ھبـــووە، ئو شـــارە

بنكیخواوەندەكانیان.نوت شـــتكی چ دكتۆراكت * ل تـــزی

بدەرخست؟شـــتكم چند دكتۆراكم - لتـــزیمامۆستایبڕزودكتۆری سلماند،لسر مزھر" كمال "د. گورە براكردم، ھروەھا ماچی دوو جار ئوەلكاتی گفتوگۆكشداشاھدی ئوەیشـــیعرم جار دوو من گوتی بۆ دام،جاركیان نووسیوە، سلمانی لسرجاری دكتۆراكم، تزی ب چووم كك گڕامـــوە تا دكتۆرا دووەمیـــشجارەش دوو وەرگرم، ئـــو ناوكـــیشیعرمبۆشاریسلمانینووسیوەول شارە یكم ســـلمانی وامزانیوەبم گوتی: رك ھـــر كوردایتی،بووم ك سوزە، چاو ئم لرگایكـــ ســـلما سرپرشـــتیاری بـــۆمكوردایتی، ل شـــارە یكم ھولركوردایتی بووە، مبنـــدی ھولرئســـتاش بوانی و ھولر قییان دەزانـــن توركمـــان خۆیـــان بـــباب ،توركـــ دەـــن ئم ئســـمانكتبكی ل ھموویان و باپیریـــانعروفجیاووككم خوالخۆشبووك پارەی ئو دەكا، بوو و بار باسیوان باروبووی ھموو كۆكراوەتوە،سركوتنی یانی بۆ داوە پارەكیحزبی ئندامی ھموویـــان كوردی،دامزرنری ھندكیان ،بوون ھیوا"داركر"بووین،ھروەھانورۆزیش

كراوەتوە. وانئ لمایك؟ مای نموون بۆ *

مایسلیمسیدۆك، ل وانكلی -ســـیدۆك نورۆز ســـلیم لـــ مایمالفندی تكیكی ل كراوەتوە،دانیشـــتوون نـــورۆز كـــ ئوارانیســـلیم خوندنوە مولود بناویبدوع دەروش لگڵ ســـیدۆكالل"یان اال ال "ال لدایو سواتیان١٢ی ١٢ی شـــو، لپاش تا كردووەمزگوت ل ھبووە وا جاری شـــورەشـــاد ئامادەبوونی ب ماونتوە،موفتی، عدنان كاك باوكـــی موفتیمال فندیش جار ھندك ھروەھاشـــو، درەنگانـــی تـــا ماوەتـــوە مژووی ئینجـــا گیـــوی موكریانـــی

بۆ خوندوونتوەو باســـی كوردیمای ل كـــردووە، ژنكان نورۆزیســـلمان" دانیشـــتوونو "محمـــدعادل سلیم لمای ھندك جاریش

نھنی. ب دانیشتوون ٩٠ سا ل زیاتر باسی دەكی و وەكو *برز نـــورۆز یادی دەكرتوەو ل ھولرنتوە گشـــتی كۆمی وەل رادەگیرێ،جژنكی وەكو رۆژەی ئـــو یكگرتووەكانوەكو راگیاندووە، فارســـی ھاری ریشـــب

چیی؟ قست تۆ مژوونووسكخۆشی رۆژكی نتوەیك ھموو -ل بۆ نموون ،یخۆی ھ و شـــادیھیند ل ،یھ نسیم شـــوی میسرفارسكان ئران ل ،یھ ھود ھۆلیل كورد پدەـــن، بدەری ســـزدە

رۆژی ھی، ئوان ھمووی نورۆز،نزیك لیـــك زۆر بـــم ،تـــتایب١٣ تـــا ٢٥ی ئـــادارە، مـــووی لـــھژردەســـتی مـــئ لبرئـــوەیبردەوام ،بووینـــ گانب نتـــوەیلدژی ،بووین ئوان چپۆكی لژربكرێ، وەســـتاون، ك نورۆز ئوەتا ئوان كـــوردە، ھی لبرئـــوەیدوننك خكیان ھبووە، تا ئستاھبووە خك نورۆزەكمان ھـــررۆژھت ئوروپـــای لـــ وتانـــینتـــوەی نیزانیـــوە رۆژئـــاوا و تازە لنـــاو خك مئ كی؟ كـــوردنـــورۆزی ئگرنـــا دەناســـرین،ســـرچاوەیكی بپـــی كـــوردی مژووییئیسالمی سردەمی ئیمامی

كوردكی كۆم ك كاتك عومر،دیاری ھنـــدێ دەچـــن شـــارەزووردە ئوە علی، بۆ ئیمامـــی دەبنببۆنی چیی، دەن ئوە ببۆنیســـاك ھمـــوو ـــورۆزە، دەنـــسردەمی ل ئرە، وەرن نورۆزێھبووە، نورۆز باجی عباسییكانكـــورد برامبـــر بـــم ركابـــریلبرئوەی قدەغكردن، بۆ كراوەھاندەرك یادـــك و نورۆز بـــووەویســـت وەرگرتنی و بـــۆ راپڕیـــنتا تنانت كـــورد، و خواســـتكانیچند پیاوكی كورد وایلھـــات لناوو دەگـــرت ئایینـــی بكرگیراویـــاندژی و رستییئاگرپ ئوە دەیانگوت١٩٤٦ و ١٩٥٣، ســـانی ھتا ،ئایین١٩٦٣ دەیانگوت ســـای ل یادمـــلدەبـــن، دوایـــ كافـــر بیكوژننـــوەئامرك ببووە نورۆز لبرئوەیل كوردایتی بكا، بۆ ئـــوەی خكلو ئنفالكان ١٩٨٨ لدوای ســـایھولر، شـــاری كورانی گڕەكـــیھنای ســـر تاییان كۆمك گنجل ئاگریـــان كـــ شـــقامی كـــوران،بعســـی حكومتی بردا، تایـــكاندوای "دوای ئنفـــال" ئو ســـردەمكوردایتی بزووتنوەی كـــ ئوەیتروســـكایی عـــراق لكوردســـتانیچند لـــرەو لـــوێ تـــدا نمابوو،ب ھاتن تایبتیمابوو، مفرەزەیكیكوران خكی البن، شۆفڵ تایكانو منداڵ ب ئـــازادی لگـــڵ گڕەكیھـــر بلدۆزەرەكیان پیـــرەوە نـــكئۆتۆمبلـــی جامـــی راگـــرت، بكـــوئمن ل مشـــترك ھاوبش- ھـــزیلئۆتۆمب جامی پكھاتبوو، پۆلیس وتازەش مۆدیل ك شكاند، جبكانیانشقامی ل بۆچی ئستا بم بوون،

ناكرێ. شت ئو كوراندووەم بشی

چاونترسن ئازاو ھولر ل كوران گڕەكی خكی بعس سردەمی ل نورۆزداو ل شوكر: د.ئیسماعیل

لدایكبووی: شوكر،ئیسماعیل د.

مژووی ل دكتۆرا ،ھولر /١٩٥٢

كوردی/كۆلیژیئاداب/ھاوچرخی

سالحددین/١٩٩٩.زانكۆی

(األمـــارە چاپكراوەكانـــی:

فیبالد ئاران)، الكردی الشدادی

،(١٩٥٨ ھولر١٩٣٢- (نورۆزی

في تاريخية دراســـة (اربیـــل ..

-١٩٣٩ الفكري والسياســـي ادورھ

(١٩٥٨

ــۆو ــك زان ــامــۆســتــای مــی ــن ــجــووم ــن ئـــنـــدامـــی ئ"د. ـــراق ـــ ع نـــوـــنـــرانـــیدیداركی ل شوكر" ئیسماعیلل تایبتی بدرخاندا، باسرووداوی چندین و ھولرو ھولر مژوویی گرنگیشارە ئو قارەمانیتی رۆی

دەكا..حمید بدرخان ئا:

پـــرۆژەی بـــ * چـــۆن بـــوو دەســـتتكردموس؟ شاری كوردستانیتی

بوو دەمك بـــوو بیرۆكیك - ئـــوەحوكمی ب بـــم بوو، ل مشـــكمداســـرەتا وت، ل دووربووم ئوەیبكم جبج كارە ئـــو نمدەتوانیئویش بكـــم، پـــ یاخـــود دەســـتكمـــی دەســـتپنكردنم ھـــۆكاری ٢٠٠١ سای ل بم ســـرچاوە بوو،

وت دەرەوەی بـــۆ چوونـــم دوای كوردســـتان گڕاموە بـــۆ یكمجار٢٠٠ پرتووكی لـــ زیاتـــر و توانیـــمخـــۆم لگـــڵ و بكـــم مژوویـــی توانیم كمدا لماوەیكی بیانبموە،یاخود بخونمـــوە رتووكانو پئـــو بخشـــنم پدا بخرایـــی چاویـــانئـــوەی ســـبارەت ب موســـ بوو،،دابت بگنامی و زانیاری ھرچی

ئوبگناموزانیارییانكۆبكموە،بردبووم پرتووكانی ئو لھموودەكرد، رچاوەی دیكس ب ئاماژەیانبگنامی یا موس ب سبارەت كوایلھات ،تیای زانیـــاری یاخود تیایســـرچاوانی و پرتـــووك ئـــو رتووكانپ لـــو پدەكـــرا ئامـــاژەیدەمنووســـین، كی كی كیبـــووم،لرگای بكـــم، پیدایان ھومـــدەدا

گڕانـــوەم بـــۆ كوردســـتان یاخـــودئوەبوو برادەران، و دۆســـت خزم ودوای پیدابوو، نووسین ئو ھونیسرچاوەو كۆمك یشتمگ ئوەیدوو یـــك كراو، دیـــاری پرتووكـــیكوردســـتان گڕاموە دیكش جاریئو كینـــی و پیداكـــردن لپنـــاوی٨٠٪ی ل پرتووكانـــ، دەتوانم بـــمو كوت ئـــو پرتووكانـــم دەســـتكرد. پرۆژەك ب دەستم بۆی كیم،كوردستانیی؟ موس ك دەیسلمنی چۆن *

زۆربــــی قســــكانی بگوــــرەی -ب جیھانی گڕیدەكانــــی ھــــرەزۆرییاخود و تــــورك و بیانــــی و عــــرەبجوگرافیناســــان و مژوونووســــانباســــی جیھانــــی و سیاســــتمدارانیموســــیان شــــاری كوردســــتانیتیدابشــــم لرە ھاتووم كردووە، مــــنتیشاریموسكوردستانی،كردوونلبگنامبیانییكاندا،كوردستانیتینودەوتی نامگب ل موس شارینتوە یاخود نتوەكان و كۆمــــیكوردستانیتیشاری یكگرتووەكاندا،عرەبییكاندا، نامــــگب ل موســــلــــ موســــ كوردســــتانیتی شــــاریكوردستانیتی بیانییكاندا، نامگبشاریموسلبگنامكوردییكاندا،ھموویــــان تقریبــــن وەیو شــــبــــو مژوونــــاس یاخــــود گڕیــــدەكانو سیاســــتمدار و جوگرافینــــاسجیا نتوە ئو رۆشنبیرانی و نووسرب ئاماژەیان راستوخۆ یانھ جیایانكردووە تی شاری موسكوردستانیشاركی كوردی ب موســــ و شاریكوردســــتان و بشــــك لباشــــووریكنــــاری تنیــــا شــــیانــــن، ھدادەنوایینن كــــ موســــ دەســــت چپیكناری یانی ب كوردســــتان دەزانــــن،بــــ پی رووبــــاری دیجلــــچدەســــتبم بشكی دەزانن، كوردســــتانل بشــــك یا دیك بــــ عرەبســــتانمژوونووسان ل زۆر دەزانن، عراقســــنووری جیھانــــی گڕیدەكانــــی و دەوتی یــــا خاكی عرەب باكــــووریدیاریدەكن ویالیتی بغدا یــــا عراقئنبار حدیســــو و وتكریت لــــ ھیتزنجیرە ناپڕنــــن، یانی تی وانــــو لدوا ســــنووری نمرین دەكچیای حعراقی بغداو ویالیتی باكووری الیبۆمان دەردەكوێ وەیو شب ئستا،ئو سنووری ناو توناك موســــ كدەكن دیاری ئوان ك دیاریكردنیخاكــــی عراق، و بــــۆ خاكــــی عــــرەبك شون نزیكترین ل موســــ چونكشــــاری ل دێ حمرین چیای زنجیرەباشــــووری ١١٠كــــم" ل" كــــ تحــــفچیای تدەب لــــوێ ،شــــاری موســــچیای درژكــــراوەی ھر و مكحــــول

بۆ نشــــو نزیكترین تحف ،مرینحدوورە، موس لشاری ١١٠كم موسحمرین و چیــــای كــــ دە زنجیــــرەســــنووری نوان وانــــكحــــول و ئمموســــ ویالیتی بغــــداو ویالیتــــیعرەب و خاكــــی نوان یا ســــنووری"١١٠كم" بــــ موســــ كــــوردە، كواتاســــنووری پھنانی كۆتایی ل خاــــیو دەوتی عرەبی ویالیتــــی بغدایباكووری وتۆتك "١١٠كــــم" عراقی،بدنیاییوە دەتوانین خا، كواتا ئوسر كوردییو شاركی موس بین

باشوورە. كوردستانی ب١٩٩٢ ھوـــك ھبوو، ســـای دوای لـــ *دەیویســـت بریتانیا دەوتـــی بتایبتـــیدیاربوو لرگای ویالیتی موسبگڕنتوە،شخ "ســـاالری تایبتی ب خك كۆمكلو ئاگات خكانی دیك، تـــۆ و حفیـــد"گانوەی برامبـــر لـــ ھبوو، پرۆژەیـــ

كوردستان؟ بۆ موس ویالیتیل بووم، كوردستان ل ئوكات ب -بنمای ١٩٩١ یــــا ١٩٩٢ بوو، ســــایسورچییكان و حفید شخ ســــاالریحزبكیشــــیان كــــرد، كارەیــــان ئــــو وانئ "پارزگاران" بناوی دامزراند

موانییپ ئوەدا بوون، بم ھوی ل.نابھ بدەست سركوتنیان

ئوان ســـرچاوەكانی ل * ھیچ ســـوودكتنامگب ل زۆر ئوان چونك وەرنگـــرت،

كوردی؟ كردە ئینگلیزییكانیانسوودم ساالر شخ پرتووككی ل -نجمسورچیش ھروەھا وەرگرتووە،لویش ســــوودم یــــھ پرتووككــــی

وەرگرت.ویســـتپ كـــ چیـــن رچاوانو ســـئـــ *دەســـتت وەل بكاری بنی، كبكت لناو

چین؟ سرچاوەكان نكوتووە،-ھندكلپرتووككانكپرتووكی،كانئیسالمیی گڕیدە و مژوونووسشــــاری ناو تھاتوون خۆی كــــ كاتیشــــاری پكھاتــــی موســــ و باســــیخاكی باسی یاخود كردووە، موسیانو وت یا نتوە بكام ســــر موسنمتوانیوە كردووە، باســــیان تدەویاخود بنم، وەدەست رچاوانس ئوبغدا ل بریتانــــی بای كۆمســــیارینووسیوەتوە خۆیان یاداشتكانی ككوتــــووەو دەســــت ھندكیانــــم

دەستنكوتووە. ھندكیشیانمیكم بشی

ل گدیب شارۆچكی ١٩٦١"دا ل" ســـای ل دیبگیی"، ب "دەرسیم ناســـراو فرحان، رەحمان دەرســـیمشـــارەكانی چۆت خوندنی ئامادەیی و ناوەندی تواو كردووە، بۆ ســـرەتایی خوندنی لوێ ھر دایكبووە،

ھولر مامۆستایانی ئامۆژگاری ل مامۆستایان پگیاندنی بۆ پروەردەیی خولی "١٩٨٢" بغداو ھولر، سایتواوكردووە.

كردووە، كوردستان"ەوە رەنجدەرانی "كۆمی ب پیوەندی "١٩٧٨"دا سای سرەتای یان "١٩٧٧"دا سای كۆتایی لقوتابخانی ل الشمالیة"دا، المنطقة استخبارات "منظومة الین ل "١٩٨٦،٣،٢"دا، ركوتی یكشممی رۆژی ل

دەكرت. دەستگیر ھولر ل كچان ئرخوانیچوارشممی رۆژی ل تاوەكو ئبوغربی دەكن، زیندانی رەوانی و بسردا دەسپنن زیندانی ساڵ دە سزای دواتر

دەكرت. ئازاد دەرچوونی لبووردنی گشتی دوای "١٩٨٨/٩/١٤"دا، ركوتیبازرگانی كۆلژی ل لـــوێ دانیمارك گیرســـاوەتوە. وتی ل برو گرتۆت ھندەرانـــی رـــگای دوای راپڕیـــنخریكی دەرســـیم" "د. دواییاندا لو وەرگرتووە، عرەبـــی كوردی- دانماركی- زمانكانی انی لـــدبلۆمـــی وەرگبابتكی ئو بابتو چند موس، دەربارەی شاری كوردستانیتی بووە دەربارەی لكۆینوەیكی زانستی- مژوویی

دواندمان.. مژوویی گرنگی دیكی

بدرخان ئا:

دەكا موس شاری كوردستانیتی ل باس مژوویی بگی ب دیبگیی دەرسیم

دیبگیی دەرسیم

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

5

سرۆكی حكومتی بۆ نامیكی كراوەپشوو ئستاو كوردستانی ھرمی

نچیرڤان بارزانی و ساح ئحمد برھم بڕزان د.ب باتتان لخ سوی كارو

پیرۆزب رۆژنامنووسیتان جژنیبڕزان

لـــ بدرخـــان بوكردنـــوی و چـــاپ دەزگای لمـــاوەی دامزراندنـــیھاوكار لتك خۆشویســـتدا ســـلمانی ئازیزو ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل شـــاریئھلی بوكراوەی كوردی یكمین رۆژنامنووســـاندا، و و نووسرانجیاوازەوە نـــاوەرۆك جیاوازو ســـتایلكی ب مانگان ئازادو ســـربخۆ-

خونرانی... دیدەی بر وتككوردستان ھرمی حكومتی سرۆكی ساح ئحمد برھم د. بڕز

نایھ "ســـفر"مان ژمارە كۆســـرەت ل حـــزوری كاك ب ئگـــر بیـــرتكـــردو ســـیرتان شـــوقوە بـــ ھردووكتـــان ئنجومنـــی وەزیـــرانئازاد میدیای پاشان ب بیاری كردین. بۆ زانیاریت لل دەستخۆشـــیتانســـای تا بووین، بردەوام دانراو بدرخان مانگنامی "٢٠٠$" بـــۆ بـــی"١" بووە ٢٠٠٤ سای ل پاشان ل و "$٣٠٠" بووە تیییارم بە ئو ٢٠٠٣سرۆكی جگری فتاح عومر بڕز بیاری ٢٠٠٨ ب ل سای ملیۆن و

دینار. ملیۆن دوو ب كوردستان بوو ھرمی حكومتیكوردستان ھرمی حكومتی سرۆكی بڕز

سرنووسرو ن ئمۆ تاكو دروست بووە لوەتی بدرخان دەزگای -نووســـین بشی ســـتافی و راوژكاری دەســـتی ن خاوەن ن ئیمتیازوبودجی حكومت وەرنگرتـــووە، پاداشـــتیان ن مووچو ری نھونـــخۆی ســـاتی و لكات "بدرخان ،وتبـــدواك یا یبووبـــیا ن بوبـــھل زیاتر ئوە دەردەچوو، مانگ ٢٢ی ھموو ســـرەتا ئگر دەرچووە،چاپكردنی ل جگ ،دەردەچ مانگ "٨ و ٢٢"ی دوو جار ٢ ســـا مانگیكوردســـتان دەرەوەی ناوەوەو ل چاالكی چندین و ١٥٠ كتب ل زیاترلكاتی زووش ھر ھروەھا بینیـــوە، كتبكتان زۆربی كـــ بڕزتان١٩و٢٠٠٩/١٠/٢٠ ل یۆنان ل بدرخان ششمینی فستیڤای ســـازدانی ل كرد ستایشـــی ئوەمـــان و ســـوپاس ١٧ كس دەبوو كـــ ژمارەمـــان

ھاتنوەمان. و چوون دەستگیرۆیی ئم بۆ و ھاریكاریھاتنوەی و كوردســـتانوە بۆ یۆنـــان س ل١٧" ك" چوونـــی ئگرچـــیبم جبجـــی بكین، دۆالر ھزار "٨٠٠٠" ھشـــت توانیمـــان ب مـــئو نووســـران كارمندانی و و بدرخان دەســـتی راوـــژكاری دەزگایكاریان دیك شـــتی پارەو و ئیمتیازات بـــۆ ھرگیز رۆژنامنووســـانماندەزگای مینحی بی ك دەزانیـــن خۆشـــمانی بھقی بم نكردووە،ەی كب ئو بۆ دینـــار ملیۆن دوو ل چـــاپ و بوكردنـــوەی بدرخان

بكن. زیاد بدرخان چاالكییكانی لگڵ بگونجكوردستان ھرمی حكومتی سرۆكی بڕز

بدرخـــان بوكردنـــوەی و چـــاپ ١٠ ســـا دەزگای دەكیـــت بـــاوەڕخۆمان باوەڕمان بكاری ئوەندە چونك ،بووین ھر قرزار دامزراوەویستووەو ھرچیان بۆی ھبووە ھوست ب نووسرانی ھاریكاری و

ئنجاممان داوە. بووبین قرزاریش ئگر ھاتب چیمان لدەستبارزانی نچیرڤان كوردستان ھرمی حكومتی پشووی سرۆكی بڕز

بتایبتی كارەكانی بڕزتان بكات و ل ئیش ناتوان نكۆی ھیچ كـــسناچ ئگر لبیرمان ھرگیز كوردستان، ھرمی ل لكاتی حوكمانیتدادووەمی فستیڤای ســـازدانی بمبســـتی بوواین یارمتییكانی ئوەســـیمی بدرخان فســـتیڤای و ٢١-٢٠٠٥/٤/٢٣ ل دھۆك ل بدرخانبرلین درخان لب چوارەمی فســـتیڤای ٢١-٢٠٠٦/٤/٢٣ ل ھولر و ل

٢٢و٢٠٠٧/٤/٢٣".بتایبتی و ئنجامدراون بڕزتان چاودری ب فستیڤاڵ رسھ چونكئستاش تاكو ئنجامدراو لھولر ك بدرخان فستیڤای ل ســـیمین

فستیڤاكانمان. بۆ كحم سنگی مژووییكت وتارە١١٢ سای رۆژنامنووسی كوردی پیرۆزەو لیادی مینبرە لرەداو لوپلیتی پارەی یكالییكردنوەی بۆ دابنن لیژنیك دەكم بڕزتان ل داوایكالیی تاكو ئستا چونك برلین چووین، برەو ٢٠٠٧/٤/٢٠ ل ك ۆكفئو ئوەی بۆ لیژنیك دابنرێ حزدەكین پ بدڵ مئ نكراوەتوە،كـــ دەزگای بدرخان دنیاشـــت دەكینوە بت، پ كۆتایی یلســـمئاواش وەرگرتووە، بڕزتمان سوپاســـنامی دووجار ئستا چۆن تاكوزەنگنو بدوع شـــاھیدی ب گـــورە، مراقكی بۆت مبســـتمانوئنجوومنی ژمریاری ل ناوك پشتیوان تلفۆن ب میوانان ل زۆركپلیتكان دەكات ئمر وتـــی كاك نچیرڤان كردین بۆ تلفۆنی وەزیـــران

دەكرتوە. خرج بۆتان وەزیران ئنجوومنی ل ھاتنوە ك و ببنبرلین ل ك بدرخان ٨٠-٨١ی ژمارە ل دروستی قسكانم و راستی بۆچارەسر بۆ كشیمان ئو بھیواین بوكراوەتوە، تو بابئ چاپكرا

بكنرزماندا لگڵ

(١٢٥) مرۆ

بدرخان حمید

سروەرییكانی و كوردی رۆژنامنووسی ١١١٢ سای یادیرۆژنامنووسان ل دیدی بدرخان فستیڤای

یوان

مژنا

رۆ

پارزەر حوسامدین سرداریرككوتـــی شـــممی رۆژی لـــ"راوـــژ"ی گۆڤـــاری بـــۆ ٢٠١٠/٤/٣لگـــڵ بڕز یاســـایی ھڤپیڤینكـــمسعید محمد خاننشـــین دادوەریكوڕەكی یارمتـــی مارانی ب كانـــیمارانی كانـــی ســـاالر بڕـــز پارزەرال تیشكمان بھردوو تیایدا ئنجامدابڕزیان، ژیانـــی قۆناغكانی خســـتســـرەتای خوندنی لـــ قۆناغكانـــیكۆلژی دواناوەنـــدی و و و ناوەنـــدیكوتنكچاوپ ل بغدا. زانكۆی مافیپكرا، ئاماژەی پز ب بابتی چندین"كۆمی نامیكی گیاندنـــی وانلل ســـای ك." ژ. ھیوا" بـــۆ "كۆمیباسی خوارەوە جۆرەی بم ك ،١٩٤٤خودی خۆی تنیا وابزانم لوە دەكات.تمـــن درژی (داوای لژیان مـــاوەكســـانی ئو كـــۆی ل بـــۆ دەكـــم)پیمانی واژووكردنی ل بوون ئامـــادەزانـــڕب ئـــم كـــ ســـ ســـنووردا،

و زینوێ عوبدوـــی بـــوون "شـــخمحمد و شـــمزینی عزیز دكتـــۆرقاســـمی و مارانـــی كانـــی ســـعید زەبیحـــی عبدولرەحمـــان قـــادری وموكریانی" ھـــژار و عبدولرەحمـــانبڕز وتی دەقی خوارەوەش ئمی-:مارانیی كانی سعید محمد حاكم

بڕزان داواكردنی سر ١٩٤٤/٧/٥ ل لعوبدوی زینوێ شـــخ خام جنابیدی چووم و دكتۆر عزیز شـــمزینیحڤدە تمنـــم "زینـــوێ". ئـــو دەمـــیعراقی ناســـنامی بپـــی ســـاڵ بوو،بووم. ئامادەیی و ل پۆلـــی چوارەمـــیك "ماوەتـــان" دەبووم دی ل ھاوینـــانئۆمران". "حاجی دی نزیـــك تودەكنمیبیگ ك دام نامیكیان زینوێ لژێ كاف كۆمـــی ئندامانی دەســـتگوتیان "مھاباد"، غســـاب لـــ "ژ. ك"ل "دزێ" دی رەوە دەچیینـــل ئمـــش

"مرگوەڕ"ێ.برەو وغ ســـواری ١٩٤٤/٧/٨ بـــ لـــپیاوكی لگـــڵ رێ وتمـــغ كســـاب

گیشـــتین چایخانی شـــو رناس. بۆ ١٩٤٤/٧/٩ لـــ بیانی بـــۆ "كانـــی بـــاغ".كن چووم لوێ "ســـابغ". یشـــتمگو زەبیحـــی عبدولرەحمـــان بڕـــزانك رسولی، دلشاد و حیدری ســـدیقبدەست نامكم دەمناسین، پشدانیش

گیاندن.ك." "ژ. كۆمـــی ١٩٤٤/٧/١١ لـــركخســـت گورەیان كۆبوونوەیكـــینامكیان بووم، بشدار تیدا ئمنیش"ھیوا" كۆمی ك دەركوت خوندەوە

كردبوو. داوا ك."ی "ژ. كۆمی لبرەو چوارمـــان ١٩٤٤/٧/١١ ھـــر لـــلـــ شـــو ڕێ. وتینـــك "مڕگـــوەڕ"بـــن تـــودەك كـــ دـــی "قاســـملوو" ١٩٤٤/٧/١٥ لـــ دم"ماینوە "دم چیـــایو وغ بـــ زۆر ماندووبوونكی پـــاشل "گـــردوان" دی یشـــتینگ بـــ پیاندكتۆر "مرگـــوەڕ"ێ. تاك برای بڕزعبدولقادر ســـید بڕز عزیز، بڕزئاشـــكرا خۆمان ئوەی ب بوو. لـــوێبۆ خام نارد گیشتنمانم بكین ھوای

دكتۆر و خاـــم ئوارێ، بـــۆ لـــ "دزێ".ســـواركی لگـــڵ چند عزیـــز ھاتنوان لگڵ پشوازین. ئمش بۆ دیشبدوع ســـید بڕز "دزێ". چووینل مابوو عزیز دكتۆر بابی شـــمزینی

"دزێ" دادەنیشت. دی"دان بناری چیـــای ١٩٤٤/٧/١٧ ل لـــنوان ل زۆر گفتوگۆیكـــی پڕ" پـــاشكۆمـــی "ژ.ك". و "ھیـــوا" كۆمـــیس "پیمانی بنوی بسترا پیمانكچیای و "دزێ" دـــی ســـنوور" چونكـــســـنووری نزیك ونـــدەك "دان پـــڕ"دابشكراوەكانی پارچ ل پارچ ســـبچند پیمانش ئو نیشتیمانكمان.الیـــك ھـــر نووســـرا. نووســـخیكلو ئمن وەرگرت. خۆی نووسخیكیدیت لن دیم كسی زیاتر سش كش

.كگفتوگۆیلگڵ نردراوانی ١٩٤٤/٧/١٨ ئمن لـــبجھشـــت بـــۆ "دزێ"ن "ژ. ك" دـــی ١٩٤٤/٧/١٩ ل .شـــنۆی و چووینشـــپاش "ســـابغ". و "نغـــدە" یشـــتینگ

سنوور س پیمانی حالكی شاھد"ژ.ك" كۆمی و "ھیوا" كۆمی نوان ل

جمیل ھمن ئا:رۆژنامی یكم دەرچوونی ل ١١٢ ســــاڵ دوایمیقداد لالین "كوردســــتان" كوردی بنــــاویل ئمۆ قاھیــــرە، ل مدحــــت بدرخــــانبوكراوە و گۆڤار رۆژنامو كۆمك كوردستانلسر قسكردن مبستو ئو بۆ دەردەچن،بوكردنوەی و چاپ دەزگای فستیڤاكانیبچاكمانزانیھندكرۆژنامنووس بدرخان

بدونین..

سرنووسری ئحمد ھندرن دەستپكدا لرەوشــــی لبارەی رۆژنامی رگای كوردســــتانگوتــــی: كــــوردی رۆژنامگــــری ئمــــۆی باشی ئاستكی كوردی رۆژنامگریبیوە،ئملكاتكدا،رووبڕوویچندلئنجامی ك دەبتوە، پشـــوییكو زۆری یی لـــنم وكـــ بازدانكـــیسیاســـیی و رەوشـــئ بۆری بھۆیو كوردستان ھرمی ناسروشـــتییبدیموكراسی ناساندن تجرەبی خۆ

بینیوە. دنیادا، بخۆوە بروویو زۆری ناونیشـــان زۆری بم ئـــمكوردستان رۆژنامنووسانی ژمارەیرادەربین ئازادیـــی بوونی ل بھـــایناكاتوە، كم رۆژنامگری ئازادی وتازۆر كم لئستادا ئگر ھرچندەپرۆســـی خودی لســـر كاریگـــریرۆژنامگری چوونی برەوپشـــوەدیاردەی ك مانایی بو یھ كوردیھندـــك لـــ كاری رۆژنامنووســـیوەك خـــۆی دیاریكـــراودا، كناـــی روو، دەخات ناپســـند دیاردەیكـــیبوونی ســـر بمـــش مترســـی بـــۆ.دەھ جب ئازادیی رۆژنامگری

ئســـتا تـــا ئھلـــی رۆژنامگـــریچكخـــۆی، ر بمانا راســـتقینكینم ئگر وەرنگرتووە، ئاساییكیتجرەبیكمان چنـــد پیدا نبـــووە،ســـرھدانی لقۆناغكانی كـــ یھرۆژنامگری لـــ كاریدا، و شـــوازیســـربخۆی ناوی (كناتوانم ئھلـــیماوە زۆری ھشتا بم لبنم)دەچت،لتوانین لئداو ئاســـتی ئو بگاتئازادی پانتایی دەســـتبركردنی و لھروەھا ئازادی لنویـــداو كاركـــردنرووپڕەكانیدا، ســـر ل بوكردنوەھوكی لـــ بریتیی ئـــوەی دەیكـــنبۆ سربخۆیی ل توانین ب ئاســـۆلھمـــان و رۆژنامگـــری كاری سیاسیی دەنگ الینگری بۆ كاتیشـــدا،كاتدا لھندك بگرە ئۆپۆزسیۆنكان،ھلیئ رۆژنام ئم ك دەكی ھست،سیاســـیی بزووتنوەیكی زمانحایو ئھلی ئیدعای رۆژنامیی ئو نك

دەكات. بوون سربخۆرای رۆژنامنووســــك وەكــــو دــــزار حســــنب ســـبارەت :دە ھیو خۆی تایبتیكئمساڵ یادیرۆژنامگریكوردی،

موایـــپ ١١٢ ســـاڵ. تـــدەب تمنـــییكم بسر نزەم ئم تپڕبوونیخۆی ئزموونیرۆژنامگریكوردی،ل لرەوە ك وەیئ جگی ل خۆیـــداستایشـــی بدرخانوە دەزگای رگایك بكین بدرخانیكان ماباتی رۆیرووناكبیری و كۆششـــی و ب ھـــوڵیكم نۆبرەی تواندرا ئوان جوامریكوردستان كوردی ب ناوی رۆژنامیلالیكی لالیك، مئ دایك بوبت. لل بارەی قسیكیش ویستوە پدیكمیدیـــای و رۆژنامگـــری رەوشـــی بكین، شوەیكیگشتی ب كوردستانو كش و ك ئاخۆ گیشتۆت چ ئاستكرۆژنامگری موایپ چین. گرفتكانیدیوەكیـــوە ھـــردوو بـــ كـــوردی تا و ســـربخۆكان ئھلی و ئۆرگانـــیئركی ل بشك توانیویان سنووركبكن، پراكتیزە خۆیـــان رۆژنامگریئاستی ھشـــتا نگیشتۆت ئو بم

پیانبگوترتپرۆفیشناڵ. ك

و رۆژنامنووســــك وەكــــو رەســــول ھونــــر دەربارەی خنــــدان ماپــــڕی سرنووســــریزۆر ھبت ســـانكی گوتی: رۆژە ئــــورۆژنامی یكـــم دەركردنی بســـرئوەی یادەدا لم و تپڕیوە كوردیـــدابواری كـــ وەیـــئ دەموـــت بیـــمباشی ھنگاوی كوردی رۆژنامگریئاستك یشتۆتگن ھشتا بم ناوە،پرۆفیشنایوە، پیشـــیی ڕووی ل كپویســـت بت، بوونوە بابتی لڕویكوردیمان راگیاندنی كناـــی چندینرادیۆ، تلفزیـــۆن، ،رۆژنامـــ ،یـــھكنای چندین ئینترنت، سایتكانیئم ھشـــتا بم ،یـــھ ئاســـمانیمانو رۆژنام ك م رۆژنامانئـــ ،نناكپویستیان راگیاندنی كوردین كنایركبخن خۆیان زیاتر كـــ یھ بوەبووندا بابتی ل خۆیان و ناســـنامیكنای ئم خاوەنی چندین بدۆزنوە،و سربخۆ كنای ژمارەیك حزبین،كم ھویان النـــی ك یھ ئھلیمـــانحزبییكان ناك لـــ جیاواز داوە بـــزۆرجار ئمانیـــش بـــم كار بكـــن،الینگیـــری لـــ ھنـــدێ وابســـتی وایان رۆژنامنووسكانیان جا بوون،یان رووبـــدات تـــو حاكـــردووە ئـــمامیان خۆیان بو جۆرە كناكانلسر جختی من ك ئوەی كردووە،رۆژنامگری كـــ وەیئ دەكمـــوەخۆی پویستی بۆ پشخستنی كوردیل گیاندنی زانیارییكاندا ك یھ بوەكـــ بكاتـــوە ئـــوە جخـــت لســـربشوەیك زانیاری زۆرترین بتوانتالبدات خۆی و بت بابتی ك بگینتئوە بڕاســـتی الینگری، ل ھســـتیگـــورەی رۆژنامگـــری كشـــیكی

لـــ ھندـــك ھروەھـــا ،كوردییـــجار ھندك رۆژنامنووسكانیشمانڕاوبۆچونـــی ژربـــاری تـــوتوونكبابتـــك لســـر قســـ خۆیانـــوە، حای حازر ،نیی جۆرە بو ن كدەكسای دواییدا دوو یك بتایبت لمجۆرك وتۆتك كوردی رۆژنامگریب ئو فوزای پویســـتی و ل فـــوزاپویســـتی خـــۆ ڕكخســـتنوە ھی وو كســـانی شـــارەزا ك یـــوە ھبـــبن رۆژنامگریدا بـــواری ل پســـپۆڕسكیك ســـر نبیخ تاكو كار بكنبكات وا بت بوون بابتی رچكی كپرۆفیشـــنای رۆژمانگرییكـــی كـــھبـــت كوردیمـــان پشـــكوتوویئســـتا ك دۆخی لو یـــان دووربتدیكش قۆناغكانی لـــ و تیكوتووەزۆر ك گشـــبینم پشـــكوتوتر بت،ل و یھ كـــوردی كنای ڕاگیاندنیھبت كاریگرییان دەتوانن داھاتوودارۆژنامگری رەوتی ل پشخســـتنیلـــو دەستخۆشـــی مـــن كوردیـــدا، و نانالی ب ك رۆژنامنوسان دەكمدیكش و ئوانی كار دەكن تیانـــباب

بكن. كار وەیش بو دەتوانندەربارەی نووســـرۆژنام ھـــر ئـــودەزگای :ـــدە بدرخـــان دەزگای دەیاندات ك ئو ھونـــی بدرخاندەرەوە، ســـتیڤاڵ لبۆ ســـازكردنی فبدرخان دەزگای ل من دەستخۆشـــیفســـتیڤان زیاتر ئم موایپ دەكم،كاری زیاتری ك دەگرـــت جی خۆیبدرخان ئگـــر دەزگای بۆ بكرـــت،زۆر كاركی بـــ كارەی بیوـــت ئـــمو دەستخۆشـــی قم بدرت بـــاش لو رنامب ت بت دەببكر لـــ زۆریكاری برنامی و بچتوە خۆیدا كاریك بكات و وا دابنرت دامزراوەیی بۆلگڵ بت ھاوتا ك ئاستكوە تبچفستیڤانودەوتییكانداوكاردانوە

ھبت. زیاتری كاریگری و

رای ھــــم رۆژنامنووس "ھــــۆزان رۆســــتم"یكوردی دە: رۆژنامگری ھیو خۆیبینیوە بخۆیوە برچاوی پشكوتنیبینراوە تدا بردەوامی و ئازادییكـــیكوردیش رۆژنامنوسانی و ئمرۆ تاكوكاردەكن و بردەوامدا ل ئازادییكیكچان ل زۆر رژەیكی ل ئستاشـــداو پشتر دەكن ل رۆژنامگری ڕوو

عیراقدا. ل كمتر بووە ژەیر ئوئو بدرخان فســــتیڤاكانی ب ســــبارەتدەرەوەی بردنـــ :ــــدە نووســــرۆژنامبدرخـــان دەزگای فســـتیڤاكانیكورد و پناسی گلی زۆر باش كاركیشـــارەزای وتان و زیاتر دەدات بـــورۆشنبیری بوارەكانی و زمان و كورددەبن. ئاشنا كوردی رۆژنامگری و

بدرخان فستیڤاكانی دەربارەی شای بنددەزگای زۆر دەستخۆشـــی لـــ :ــــدەئو ســـازدانی بـــۆ بدرخـــان دەكـــمكوردستان دەروەوی ل فستیڤانیدەزگای تنھا من بڕای دەكات، سازیســـتیڤاف ئو توانیویتی بدرخـــانگورە جۆراوجۆری وتانی ل ورانگبۆ یھ زۆری كاریگری و ســـازبكاتو كـــوردی ناســـاندنی رۆژنامگـــریباشـــكانی نالی و مژوو گیاندنـــیزۆر شـــتكی و كوردی رۆژنامگریك ورەیكـــی گكار چونكـــ ،باشـــھموو ئو بدرخان وەكو دەزگایكیلـــ دەرەوەی كوردســـتان ســـتیڤافڕای لســـر كاریگـــری و ســـازبكاتبكات دروست بیانی رۆژنامنوســـانیرۆژنامگری ڕەوتـــی بـــ برامبـــر

كوردستان. ھرمی ل كوردی

لمڕ رۆژنامنووســــك یونــــس حمــــد وەكویادی :دە قســــی خۆی ھیو و پرسئھمـــوو لـــ كـــوردی رۆژنامگریـــینیشـــتمانیی و نتوەیـــی و بۆنـــئـــلمژووی ك نازانم بكمتر كوردیانمـــژووی نتوەكمانـــدا بدرژایـــی،یھ تۆماركراوەو دروســـتبوونییوەھندك ل نسا بداخوە دەم بۆی. و رۆژنامیی ناوەندی رۆشـــنبیری وھندە دەكرتوە، یادەی ئـــو ك ھتد،وەك دەكنوە، یادەكـــ بكرچوكایدەكن، پیـــان بـــزۆر ئـــوەی بیتبینیـــووە، بۆی ئمـــم ك مـــن خـــۆمبكم، باسی لرەدا بپویستیشـــمزانییشـــخۆشحا جـــگای بم ئـــوەیدواییدا چند ســـانی لم ك وەیئزۆر یادەكـــ گشـــتی بشـــوەیكی

بفراوانتر دەكرتوە.بدرخـــان- دەزگای لڕگـــی ھـــر دەزگایـــ لســـتافی ئـــو یشـــوە داوافســـتیڤای بـــۆ نســـا م كـــدەكـــبدرت زیاتر گرنگی بگنج بدرخـــانتردربن گنج ستافكی ھوبدرت وبشداریكردن بۆ كوردستان دەرەوەیفســـتیڤای ئـــو لچاالكییكانـــیبدرخـــان ركـــی دەزگای نســـاك

دەخات.

"سابغ"، ل ماندووەم رۆژ چند"ســـابغ"م ١٩٤٤/٧/٢٩ لـــ"نغدە" ل شـــو ھشت. جب یشـــتم١٩٤٤/٧/٣٠ گ ل بووم. ١٩٤٤/٧/٣١ لـــ گلی "نامســـین".

لـــ "پســـوێ". گیشـــتم دـــیدیكی گیشتموە ١٩٤٤/٨/١ ١٩٤٤/٨/٣ لـــ خـــۆم "ماوەتـــان".گڕانوە عزیزیش سید و خام

"زینوێ".

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

6

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

رۆژنــامــی ل پارتی نووسركییكتی دەكات، لوە باس رووداوداسیاستیمنجڵبرامبرنیارەكانیخۆشمان بت، بینی بكار دەھنت.و ئاگر سیاستی كدەم خۆشیان

ئاسنیانتاقیكردۆتوە؟!!.بۆدوومانگ دائیرەیكارەبایھولر،وەردەگرت. خكی ل پارە جارككۆن حیسابی ،یــھــ واش جـــاری پـــارەت ــــات و دووق ســفــرنــاكــنــوەفیفتیی فیفتی كاك ئو لدەستنن؟!!.رۆژێ ئوێ ناھنت، كورد ل وازمافكانیان داواكــردنــی بۆ قوتابیانبوو خــریــك ــوە، ــای ن ھالیكیانھولر پــروەردەی بڕوەبرایتیشاری چوو لنپ بوخنن. ھندەیسلمانیش خوندكارانھمان بزمیانسیاستی ل جگ ئوە ئرێ نایوە،دەگینت؟!!. چیتر بن فیفتی فیفتیوتی ل كدەم كۆمشت سیاستیئــوەی دوای ،یھ بوونی توركیانــۆرە ئــیــدی دا بایكایان دەنــیــز لــسرۆكی توركی ئحمد سر ھاتپرلمانی ئندام و پدەت پشوویبۆ ،دب ئمم بڕاستی توركیا.خۆ بكوشتبدرت. خكی مندایلووتی جاركیش با نابت، خراپ دنیا

برپرسكیشبشكندرت؟!!.دامزراندن ،بودج گڕانوەی پاشپشتروبر لو دیارە دەست پدەكات،كس دانمزراوە. قمكی بیارەخۆشبت، ئنجومن دیوانی وەزیریدامزراندن كدەم خك ھندێ بۆ

خاۆ؟!!. ھبووەـــی ســـرۆك ـــــرادعـــــی مـــحـــمـــد ببرەگز ك ئتۆمی وزەی ئاژانسیسیاسیی پارت ل داوای ،میسرییكـــردووە والت ئۆپۆزیسیۆنكانیسرۆكایتی ھبژاردنی ل بشداریوت دەســتــووری تا نكن، وتبرادعی براستی ھموارنكرت.خۆی نیاید چونك ،ئاق كسكیبۆی میسر، ئاییندەی سرۆكی تدەب

وادەت؟!!.كۆماری سرۆكی ــژادی ن ئحمدفشاری ھــۆی بــ ــــران، ئ ئیسالمی سوزەكانوە، گروپی و معارەزەخاتمی محمد ب ھانب دەمكدەگرت پشوو كــۆمــاری ســـرۆكدەت دەمكیش بجنھت. وتبوملزرە ترسی لــبــر ویستپجبھن. پایتخت تارانی خكی،مئ بم ناگات، دووفاقی لو كسسوزەكان دیارە .نیی بوملرزە بۆپایتخت لــ خۆپیشاندان ریكخ

وادەكات؟!!. بۆی سازدەدەن،ئوسام نجفی سرۆكی لیستی حدبالگڵ كشمان دەــــت موس لــزۆڵ ھی نك یكتی، یھ پارتیدا

بنیتوە؟!!. ئاژاوە دەتوتھرم سرۆكی ئاخۆ بزانم، دەموتدەتوانتكسكبكاتنونریخۆی،حكومی، پرلمانی، پۆستكی ھیچ كھرمدا ســرۆكــایــتــی لــ ــداری ــی ئسرۆكی نونری تبكر و نبتوت، دەرەوەی چوون بۆ ھرم بۆ یان چوونی توركیا، بتایبتی بۆدەبت، گریمان باش یادەكان. و بۆنركنكوتووە ئستا تا بۆچی ئیجنابی سرۆكی ھرم مندا ھژارنونری بكات مرھ ئو سڤیلكی وئو دەب یان ،كاران ئو بۆ خۆیو مابن كوڕانی ب بدرت یپیش

وم؟!!. تكای بیت، ئھلیخــۆیــوە ــ قـــت ل گــۆڤــاری گـــونكــســی ئــــو شـــت نـــانـــووســــــت،نات، خۆیوە شت ت لدەشینووسشت خــۆیــوە لــ ئـــوەی دەشیتل دەشیدركنت ئوەی نادركنت،ئــوەی خــت، ســر تنای خۆیوە ب خۆیوە ل سرختیش تدەچجوابیش بــ ئـــوەی جــواب نــایــت،ئو دەســتــكــاری ــوە ــ خــۆی دـــت لئو ناكات، ئوەی دەستكاری تبابگچڵ خۆیوە ل دەكات بابتانشخریكی ئــوەی برامبرناكات، بدەستی خۆیوە ل شیاریان ئــولسرتان كاتكیش بۆی ،داوەتننبن، ئیستفزاز پی دەنــووســرــتدەستان خۆتان و كئاگر چونك

داوەت؟!!.ھندێ كاندید ھبوو ژنكی خۆشیھبوو حزب پندابوو، ھندێ دەنگیدەنگی حزبكی مــــژووی بــقــتنھنابوو، ھندێ كسیش وایدەزانیخۆشی گڕەكی ل موھیم، بم زۆر

دەرنچووبوو؟!!.

پش رایوەخت

دزار حسن

ي ئيفتيخارمداليا

مدالیایئیفتیخار

شخانی عبدولوەھاب ئا:ئوەبوو ئنجامدرا ك كار یكـــمھولر بچییـــن ل كرا ك تكبیـــرمخفر بســـتپیازە لـــ گرەكی

بیگرین. یھ شورتكانبی برای خولی ك كرا تكبیرمخفرو بۆالی بچت چاوشـــینســـر بدات ھی ببات، كۆترـــكمخفرەكوە ب ك خانووەی ئوك لماك بكات، و داوا نووساوەچونك بنتوە، كۆترەكی بچتوەكو بوو كۆس بژنكورتو ئوچاوی خك پـــش دەھات منـــداڵخول ئوەی ندەكرا، ی لشوبھو ھاتوە كرد جبجـــی وترابووبانكـــوە لســـر ـــگوتـــی: وەكرد دەرگای ســـربانی تماشـــامب دەتوانیـــن ،یـــكنر تخفـــممخفر، شوێ بچین ناو ئاسانینیوەشـــو دوای ســـ كاتژمـــرئوكات مخفـــر الی یشـــتینگبـــوو سیوســـیوە دەرگای مـــاندەرگای نبـــوو وەكو ئســـتا قایمو كـــردەوە ماكمـــان دەرەوەیماكمان ب ژوورەوە، چووینـــئیشمان مئ دانیشن، ئوە گووتســـر چووینـــ مخفـــرە، بـــبینی چونك بوو، ئاسان بانكوبژنی بندی مخفر خانووەكوب بوو، چووین خوارەوە پیاوـــكپاسوان كرد ســـیرمان ئسپاییبـــب لپشـــت دەرگا خوتـــووە،و كـــرد دەنگـــی ئومـــان چـــككلیلی"مشجب"گووتی گووتمانكواعورەفاية، لم رەئیس لالی ئوەلوولی چووین خوتووە، ژوورەدەمیرەئیسعورەفا، نگخرایتفالمشجب مفتاح "وین ھسا ئویش

ولك"؟قدی ب كلیلك تۆپ و چوو تـــكدای لی كـــردەوەو قایم كرابـــوو،لبرئوەی عزیز، قادر دەســـتكردبوو. ســـوار لـــ ئـــو تفنگیمشـــجب نووســـراوە ژوورـــك ١٤ كـــرد كردمانـــوەو ســـیرمانبرن رەشاشك و نوێ سمینۆفییكیان فیشك، ســـندوق و دووھـــی تـــر ئـــوی ھـــی رووســـی ودەخوارد بنۆی فیشكی رەشاش،ئم ئو ھاتینوە. و ئیتر ھنامان

بووین سانك-٣ بكر عومر -٢ قادر عزیز -١

لق نادر لق -٥ جرگۆ -٤ خول٧- ســـلمان چاوشـــین ٦- كانبی

حوسن ئیدریس -٨ خالدشار دووری ل ھنابوو ھسترمانلو شاھدە خودا بستبوومانوە،حی فلكی ئســـتا ك شـــونیشـــار ئوكات ئـــوێ .یشـــورتئوە حكومت دوای بزربوو، ئینجاو دۆی بردەباز بۆ ھرشـــی ھنالبردەباز یكـــم خان، شـــڕیۆكف و تـــۆپ دوای بۆردومانـــیكرد، شـــڕمان شـــش ســـعاتكوژراو ھشـــت حكومت لـــالیبوو، شھید ئحمد بم ھبوو،برینكی رەشاش بوو، عدەد كلگـــڵ بـــوو ئـــو مخفـــری ئحمدمان ترمی كشـــانوەمان،لق نادر لق و من راكشا خوارەوە،بردە ل نۆرە ب خالد و ســـلمانوسوو حاجی گوندی ھتا بازەوەخوالخۆشـــبوو گـــرت، ھمـــان بشـــی بـــ ئاوی حاجـــی كریـــملسر و شوشتی وســـوو حاجیسوســـی بۆالی كدەچوو رگایخوشناوەتیناشتمان.دوایحوت

رۆژیترھمیشحكومتدەستیكردن، چونك ب ھـــرش كردەوەكسنزان. بۆ گڕابووەوە پشوودەســـتی شـــڕ ئو جارە دیســـان"بردەباز" جـــگا لھمان پكـــردحسن شڕ، كاتژمر چند دوایدەیگوت: بند دەنگكی ب حیرانشـــڕێ ڕای وەرن ڕای دەوەرن،ڕای وەرنـــ رەبانـــكـــوردو عشڕ راوەستا، یك چارك ماوەیلدواییدا ئوارەكیئم كشاینوەئوەمان بـــم بـــۆ پلكـــرەش،ھبوو زۆر فیشـــكمان باش بووبیانی داھـــات و شـــو و ندەبابۆردومان میشھ حوت سعاتدیسان پكردەوەو دەستی ۆكف وسعات چوار س دوای جارە ئوپارچ مـــام كریـــم ھنجیرۆكـــیكردو شق ناوقدی لیدا ھاوەنكعریف شوێ ئینجا بوو شـــھیدمئ ئامر بتالیۆنی ك عوســـمان،حاجی بســـتی لنـــاو بوو ھـــاتھناین، بۆ نانی و فیشك وســـووبوو لگڵ گـــورەی ك ســـعدیعبدولخالق ئحمدو مـــام لگڵھاوەنكـــی بـــوو، عـــدەد ھـــاوەنھاوەن بـــ بوو، پ ١٢٠ ملمیـــانلبردە بۆردومانكـــرا معســـكركردەوە، ئمش ھرشـــمان باز وخـــۆی قایم دامزرابـــوو بـــم وایك دەبابو یك تنھا نكردبوو،شـــڕكی دوای ھبوو مدفعـــیشـــكاو معســـكر قـــورس زۆر .ۆپد گیشـــتوە ھتا گڕایوەو پلكرەش ھاتینـــوە مئ ئیتـــررۆژك چند دوای خۆمان، جگایو جیاكـــردەوە منی قـــادر عزیـــزلق نادر خولـــ و و بكر عومـــرجرگـــۆ خالـــد و لـــق و ســـلماندەچین رەبایك شـــو ئو گوتیھموومان مـــئ دەیگرین، یـــھبـــوو كالشـــینكۆف چككانمـــانجرگۆ پدایـــن یكو رومانشـــیقادر لگڵ ھبـــوو ســـمینۆفكی

ھدەگرت. قازیفكی گوول

گوندی نزیك شـــونك ل چووینھاوین شـــوەكی مـــال ئۆمـــر-نزیكی شـــو بـــوو، بـــوو، مانگـــتیترواســـك ببووینوە، كـــرەبایتیتی تم دەیگوت ھر دەیخونـــدوكرەبای پش ئـــوەی تیتی تـــم،چاالكییكمان لـــ ئیـــدی بگرین،دوازدە گرتمـــان، و ســـركوتینیك لگڵ ھنا بنۆمـــان تفنگیلكاتی بم فیشـــك. ســـندوقبكـــر عومـــر كـــگرتنـــی رەبایھی راوەشـــاند، خۆی رومانكیخولش لقیـــش و ھـــی نـــادر لـــقھســـاموەو مـــن، ھـــات بـــۆالیخۆمان بوو خریك رام وەشـــاند،نزیك زۆر لبرئوەی بربكوین،لو ھر ،كـــرەبای ل ببووینـــوەرەحمتی شـــوك كورتدا ماوەرەحمتـــی لگـــڵ فـــارس بـــاوەقـــراوی ھاتنع مقـــدەم عزیـــزك كرد، لمـــان داوایـــان المـــان ویھ رەبای ســـ بیكوە بچینشرەبۆت سینگی پشـــتی لسرمیرزای مام و من بیانگرین، قسخسرۆ لگڵ جماعتكی باوكیعلی جماعتـــی ھزی ســـفینكراین نیشان دەســـت زراری میرۆبگومـــان یكـــم، بـــۆ رەبایـــیبوو برز تـــواو شـــو بوو پاوانمحمد و میرزا و من زگ لسردوان ئو ك ،مامـــ خالد دوانودوای یكسر بوون سفین ھزیچووین یـــك مخـــزەن تقانـــدنكندی تفنگكی من ،رەبای نـــاولھیكرا بـــم گـــرت، دووخانـــممئ لگڵ تـــماعدواوە ج لـــو كردین لـــ تقیـــان ھاتبـــووندانیشتبووین، رەبای ناو ل ئمشمامیان خالـــد و واند محمـــدترمی خالد ئـــوان ھر كوشـــت،

ترمی و ڕۆیشـــتن برد و مامیانھشـــت، ج دوانیان محمـــدھنا ترمكمان میرزا مام و منگوندی ھتا ســـینگی ل خوارەوەمقدەم لبرئوەی كـــوان، كانیبوون، لودا باوە فارس و عزیزبۆ نووسراوكم دیسان ئوە دوایك ســـركردایتی، بچم ك ھات،كاك ئمری ب ئوجارە چووموەبرپرســـی كرام ب من مســـعودگك لبا ھـــزی مفرەزەیپشـــدەری، ئاغای بدوع لگڵشھید و ھزی باك بوو ئامر كبرپرســـی حریـــری فرەنســـۆپاراســـتنی برپرســـی و ئینزیباتو بـــوو ھمـــوو ناوچـــی باـــككۆی عبدولرەزاق بتوش خكیئاغا بدوع یاریـــدەدەری بـــووحســـن پشـــدەری بـــوو و حاكمخكی رەواندز داود بوو و حاكمحاكم و برپرسی ئیدارە بوو بووســـدیق عوســـمان خۆشـــناویشحاكم برای دەكات ك بـــوو، حاكمكـــ خۆشـــناو، كمـــال عوســـمانناســـراوە و بـــ كمـــال قاســـریندەشـــتی ھولر خكی مولوودپبوو، تلـــی بـــ بـــوو الســـلكیبوو نزیكی ئیتر بوو، ھز مخابردوو ئـــم ١٩٦٨، دوای بـــ ســـایو شۆڕش دانوســـتان نوان سائامادەكاری بۆ پیدابوو حكومتپكرد دەســـتی ١١ی ئازار بیانیسردانی لناوپردان رۆژك ئینجالبشی دكتۆرمحموودعوسمانمبووم نخۆش كرد، ك تندروستیئیدریس وتـــی: ببوو، و ســـرماملم یـــھ دەورەمـــان یـــك دووماوەی سردانی مكتبی سیاسیدەپازدە رۆژ دوای .تپ بك. ئیشمعقراوی شكیب كاك الی چوومدكتۆر ژووری نوانـــی ئینجـــا لـــتندروستی شـــكیب و محمووددكتۆر كاك تووشی وانن لم بوو،وتـــی: ئیدریس بووم، محمـــوودپروەردە بۆ بشـــی نۆ سعات

تاكو بچیتـــ دەورەی بك لـــمقاببشی پروەردەش مامۆستایان وئوكات .بوو، وتم: ب لوێ ھرنافـــز جالل رـــگای ســـرۆ لخبوو. كاتب عســـكری لبشـــیبشی بۆ رۆیشتین خسرۆ و منلبر زۆر پـــروەردە، خككـــییكك و راوەســـتابوون دەرگاكدەنووســـی. خكی نـــاوی ئـــوخۆم نووســـی چووم ناوی منیشبم راوەستاین، خسرۆ لگڵ وخك ھموویان كرد ئو سیرمیككم گووت: ب چك بوون، بھاتـــوون، وتی: كوـــوە نگـــو لئكوردستان دەنگی ئســـگی مئدەورەی ك كـــردووە، بانگوازی،یـــھ لناوپـــردان مامۆســـتایانئمش ھاتووین، ھموویان وەكوچك. ب بـــم مـــن گنج بوون،بممنكاتیل دەشتیھولرەوەكركی وەكو ھروام ھاتووم چۆن،دانی دزەییانمرەز جم سوورو خۆرك چواردە و كالشـــینكۆفتازە، ئرانی شـــوڕۆی پوكیوەســـتابووین، خســـرۆ و مـــن چووم كرا، بانگ من ناوی كاتككس س كرد سیرم ژوورەوە،خاكی برگی و جـــل دانیشـــتوونئـــوەی لبـــرە، پشـــمرگیانسرگورە، زەالمكی ناوەڕاســـتمنیش دەوێ، چیت كاك ھا وتـــی:بانـــگ كرد، من منتان وتـــم نـــاویئوەكی ھر حوســـنم، ئیدریسمئ بـــرام بۆ وتی: ناوەڕاســـت،ب بكین تـــۆ وەكـــو ئگـــر ھـــی،نمن شـــۆڕش دەب مامۆســـتاھاتم نكرد و قســـم ھیچ منیشدكتـــۆر بـــۆ دەرەوە. پشـــنیازكمداوام تیایـــدا نووســـی، محموودھولر. دەشتی دەچموە ك كرد،

من نووسراوەكی لسر ئویشنووسیبووی ســـوز ب قمكیمســـلی بـــۆ ئیدریـــس ئگـــرناكات ھمواج ب پویســـت قلن،تـــپ كارم وەرەالم بیانـــی و دەرگوانی دكتۆر ئوكات مستفالـــ تیـــراوە برامبر بوو ئســـتاچایخانی خاوەنی كۆن تجنیدینووســـراوەكی كـــ ،كارانـــكرنیشـــانی و خوندموە دا دەســـتمبیانی بۆ خوندییوە داو خرۆممكتبی ی خـــۆی لژوورەك لـــالی، گوتی: لرە چووم سیاســـیتر دەورەی رۆژكی بچینوە چندوەكو تـــۆ پزیشـــكی دەكینـــوە،لپرســـراوی دەورەی، و قوتابـــیرۆژـــك چنـــد دوای ئـــوە بـــوول خالـــد مورتكیی مال بارزانـــیكردەوە، بوی كوردستان دەنگیلناو یھ پچی برین دەورەی كرۆژك پنجا چند پـــردان، دوایلناوپردان كۆبوونوە كوڕ گنجیحریرو و ھولـــر ل ھموویـــانھاتبوون باك ناوچی و رواندوزبۆ بـــ زوورتریـــن كات جگامانك "كورەتیـــان"، دابیـــن كـــرا لـــمن و ناوپـــردان پشـــت تودەكدەورەو قوتابـــی وەكـــو لـــوێ ئوكات لپرسراویدەورە ماموە،بوو لناوپـــردان ھر خســـرۆشكاتب وەكو عســـكری لبشـــیدەورە نۆ مانگ دەكرد، دوای كارییكمین دەورەك ل من بوو تواول ختـــم دەرچـــووم و قوتابـــیعوسمان محموود دكتۆر دەستل بریتـــی بوو وەرگـــرت، ئویشســـتیل بلم قاپكی ســـت پاكروشووشـــو ســـرنجكی بچووك وئـــو ســـت دەرزی بتـــ لگـــڵو ساح حوسن سدام ی ككاتحكومت وەفدی و عماس مھدیوەكو ناوپردان ھاتن كۆپترك ب١١ی بیانی بۆ مخابرات وەفدیل و خســـرۆ ئـــازار ئـــوكات منراوەستابووین ناوپردان گۆڕەپانی

بڕیز دۆقیان و دیتمـــان وەفدەكو دەكـــرد نمـــر لگـــڵ بارزانـــیدانیشتن بۆ كقوتابخان ناو چوون١١ی بیانی رۆژـــك پاش چنـــدھولر ھاتین و راگینـــرا ئـــازارنخۆشـــخانكانی ل بۆ دامزرانو ھولـــر وەكـــو كوردســـتان لبرئوەی دھـــۆك، و ســـلمانیئازار بیانی١١ی یكلبندەكانی٢٠٠ فرمانبر دەب ك ئوەبـــوودابمزرت رگشـــمپ ل ھـــزیو ١٠٠ مامۆســـتا پچ ١٠٠ بریـــنسرپرشـــتیار، وەكو لالدـــكانحكومیمان دەورەی ســـاك دوای ١٩٧١ ســـای ل ئینجا بۆ كرایوەھولر كۆماری نخۆشخانی لدیســـان دامـــزرام، ١٩٧٤ ھتـــا ١٩٧٦ سای ھتا دەرێ چووموەلپرســـراوی زوە ل ئـــۆردوگایئوكات بووم، زوە نخۆشخانیكاریـــان لوـــدا م پزیشـــكانئـــ

دەكرد-٢ باجـــالن محمـــد ١- دكتـــۆر-٣ ســـردار عبدورەحمان دكتۆر

ئفراسیاو. دكتۆر١٩٧٦ گڕاموە ســـای ر لـــھـــعائدون پزیشـــكی ھولـــر وەكـــودەرەوەی لـــ بم كـــرد، دەوامملناو نوـــرام چونكـــ ھولـــر،لبرئـــوەی بكـــم، شـــار دەوامدەزگاكانی ئمنی ل ناسراو بوومگوندی ١٩٧٨ل ل ســـای بعسیو لكردم كانبـــی داوای قۆڕیتان.چیی پیســـ ئیشـــ ئو پی گوتم:وەرە سح چیی دەكی پزیشكیمعاشـــكی و ئۆتۆمبـــل ھگـــرە،پدا جنوم من دەدەن، پ زۆرماندوای یبۆ عبرادەر وتم ب وەكوچندینساڵكوردایتیوئستاشرۆیشت كانبی ئیدی بجاش، ببم

رۆژكمدەرەعیك دوایچند لخســـتخانی دەرگای بر ھاتك ھاترفسئ و گوندی قۆڕیتانژوورەوە ھات یكســـر خوارەوەبكر"، حوسن ئیدریس "منو وتیئیدریســـم، فرموو من وتم منیشوتی و لگـــڵ كـــردم دۆقیكـــیفرقة لقيادة تـــروح االربعاء "يـــومالســـامرائي على الشـــمال رفيـــقو ترســـام مـــن خليـــل يشـــوفوك"ئو رۆژە بگومان رۆیشـــت، كابراو كردم بخرھاتنییان بوو ممشجگرەیكی و بۆھات شربتكمزۆر بوو دیار كراو پشكش كندمدوای لگـــم، رووخـــۆش بـــوونســـامرائی علی چنـــد ســـاتكاكراد جماعتنا ئيدريس كاك" وتیانت عليك تطلعو ھواية أصدقائـــكالناس و معروف عند رجل شـــجاعخمسين كالشنكوف نكتب لك راحیجی راح شـــوفرليت پيكاب وثالثةجميع مسؤل تصير انت و بغداد منسيطرة قتوي واألرياف من القرىدامام منیش تۆزـــك "الـــى دیبگـــوتی سامرائی بكم، قس ویستمراتب شـــنو زين حيل راتب كاكـــيكســـر وتم من مايفيدك. مضمدوتم تفضل وتى: أحكى لى "تســـمححاولنا عشرين ســـنة انى ســـيدىشـــى شـــي والكم لقومي ماحصلتعائدون انى وبعديـــن اكدر اســـويحاجى حدود ايران من رجعت لمـــافقط سالح أشـــيل ما حلفت عمرانوتی: والتداوي" بالعالج اخدم الناستعال، ھم اسبوع بعد فكر روح كاك"نفس ب چووم ممش چوار ئیترر چوومھ اســـتعالمات" طريقـــةكســـك چـــوار ژوورەوە ھـــرب چـــاوی جبووری حامد بـــوونعرف أنی وتی یكسر كوت منوتیان دانیشتم موافق، ادریس كاكو بســـیری ئمنیش موافق مووما أنی ال واللـــ گوتم لســـرەخۆ

اگدر.علـــی بـــوون تـــوڕە زۆر ئیتـــر ابن وتی كلب توندی رائی بساممعروف ھويتك بره اطلع گوم الكلبعنك شي نسمع بس عند الحكومةمنیش خرا أربيل" نشـــنقك بداخلدەرەوە و چووم سام و ھاتمھئوكات نادر، مســـتفا الی دكتۆرو تمگیاند بڕوبریگشتیبوو،لناو گمریكیبۆنووسیمبۆدئمجمع راگوزراو برادۆستكانیھبوو حزبیك رەفیق لودا بوو،تحت موظف يسير شلون دەیگوت:نحواموە لوش بعثي" مو العلمبنكـــی پزیشـــكی ئوجـــارە بـــۆو پكرد دەستی حزب و ســـتانب ١٩٨٢ سای ھتا ماموە لودا منپزیشـــكی بیســـتان ك لـــ بنكیھاتموە و ئیداری محضور بوومدەكرد، دەوامم حمیات ل و ھولرلبرئـــوەی جگایكی شـــاراوەبوو لرچاونب زۆر بوو نزیكیرزگاری ١٩٨٥نخۆشخانی پاشمنیـــش بتمای بـــوو، تواوكـــراعدنان دكتۆر ئوكات بووم، ئوێوتی گشتی بڕوبری ئسعدیل دەگۆڕم ناونیشانت وەرە جارێبم مضمدين رەئس پزیشكی بۆوەربگرە، و حـــروق وەرە نفســـیلوش دەتبمـــ رزگاری دوایـــیچووم بۆ ماموە و دوایی دوو ساڵبڕوبری ناونیشانی ب رزگاری ١٩٩٣ ســـای ھتا خزمتگوزاریو كرد خاننشین خۆم سادا لونبوو لبیر ئوەم بم دانیشتم،پاشراپڕینرەحمتیسابیرشخبتالیۆنك ك لكردم، داوای جامیخســـرۆ لگڵ تشـــكیل بكـــم،كۆكردەوە ٣٠ چكدارمان چـــوومكسوكاری ھموو خسرۆ و منیكم پلتـــوور، و پلك و خۆمـــانوەكو من بیاردا. كۆبوونوەمـــانخســـرۆ و عســـكری بشـــی سرۆك مسعود ك ئیداری، كاتمن ھاتبووەوە دەرەوە ل بارزانـــیپشـــمرگ وەكو لگـــڵ بیســـتخكم دەكرد چاودـــری چكـــدارل رۆژـــك كۆبووینوە ل پاشـــانكریم قادر تمشام كرد بیستانئامر ئویش و دانیشتووە من وەكوســـابیر ب یكســـر من ،تالیۆنبگورەم و ســـعدی شـــخ جامیو نایكـــم وت، ئمـــن خواحافیـــزوەكو پاشان ل دانیشـــتم، ھاتموەپشمرگیئیلوولدەستنیشانپشمرگی ھر ئستاش و كرامب دەزگای ئیلوول ئیلوولم سر

ھولرم. دەشتی ھزی و ٢٠٠٧/٨/٢٢ ل گرانم داخی بم تبینی:ل با ئیلوولی دەزگای ل نووسراوكمسرۆكایتی دیوانی بۆ ھناوە شقوەبارزانی ســـرۆك دیدەنـــی ھرـــم/ بـــۆنازانم رگـــم پندراوە ئمۆش ھتال ســـكا بشـــی چیی و ھۆكارەكـــیئـــاگادارە ھرم دیوانـــی ســـرۆكایتی

نا. یان دەكم راست ئگربشی سم

گــووتــی، ـــزەی ھــاتــ بروونـــــــــاكـــــــــ ئـــــاســـــۆم

ئستۆم باوژە پتت جلالد وەرەئوەپتنیی"مدالیئیفتیخارە"خۆم میللتی قارەمانی بووم ككتۆتۆرایلچاوانوەكخویمنمن شوی مانگ رەشترە لبسكتــی ــالك ــی ــل ب بـــۆمـــجـــنـــوونــــــــــــازە ــــــــــــن ـــــــــــــــــــۆت م خ

كناوبانگیپتررۆیئویمن

ھولر شـۆڕەســوارانی و ئیفتیخار مدالیای

میرزا خسرۆ بكرو حوسن ئیدریس

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

7

وەن

ۆیك

ل

پشكۆ علی ساحpshko ali@yahoo.com

و بردەوامبوونی دووەم: دەركوتن توەرەیعیراقدا ل مزھبی ملمالنی

نـــوان لـــ مزھبـــی ملمالنـــی لو ھرمی ،(شـــیع) (ســـونن)وناسراوە، (عیراق) ب كردەمانســـدرژی دوورو مژووییكـــی كۆنوئندازەی ب وتك ھیچ بۆی ،یھماندوو یشك ئم بدەست عیراقھندجـــار بڕادەیـــك . نبـــووە بووە نادیار جار ھندێ ،ئاشـــكرایوســـتگانی ئـــو لگرنگتریـــن .

: تپڕیوە پیدا مژوو بدرژایی: ئوموی خالفتی : دەوتی یكم

یشـــتگ (موعاویـــ) دوای ئـــوەیسیســـتمی خالفـــت، پایـــی ـــھاوە لـــ ئیســـالمی خالفتـــی بـــۆ (د.خ) پیامبـــر یكمكانـــیگوازرایوە ئموییـــكان بنمایب خالفت سیســـتمی . بمـــشدوای وە لش بم . پشتاوپشت كراڕاشدی، خلیفی چوار دەســـتیدامزرا، لالین ئومـــوی دەوتیحوكم (ییـــئوم (بنـــی بنماـــیپیەوانی سردەمشـــدا، لم كرا .(شۆڕش)یان حزبی (سونن (شیعوشمشرەكانیان ب شیع . ھنا پكبم دەوتكرد، لسر شۆڕشیانفرموودەكانی ب سونن پیەوانیسایش (دوو) دوای . (د.خ) پیامبرحوكمـــی ئومـــوی، لـــ وەرگرتنـــینزیك دەوت ل ســـونن پیەوانیدوای . كـــرد پشـــتگیریان بوونوەوھات كـــوڕی (یزید)ی (موعاویـــ)ی پیعب (حوسن) ســـر حوكم،سیستمی ل ڕگری ویستی نكرد،بۆیـــ چـــووە پشتاوپشـــت بگـــرێ،

بووەوە. ڕووبڕووی كربالوتاـــب)و ئبـــی كـــوڕی (حوســـن توندی برھستییكی بنماكیدوای كـــ كـــرد، ئـــو خلیفانیـــاندەســـتیان گرتدەست (موعاوی)دروســـتبوونی ھۆی بووە . ئمشژەھر (حســـن) شـــڕو ناكۆكـــی،لـــ یـــش (حوســـن) خواردكـــراو ن شـــوەیك ب . كوژرا (كربال)كس ندوای ئیسالم ئیسالم و پشئوەی تا بوو، نكوژرا وەیش بو

. جستیوە بوو برین ب (١٢٠)(علـــی، حســـن، وەیم شـــبـــدوانزە سرقافی بوون حوســـن)تـــا ســـردەموە لـــو ئیمامـــكان .شـــیع ك ئایندەش بۆ بگرە و ئیمۆدانان، فرمانەوایان سركردەو بلالین وابوو، باوەڕیـــان تا ئوەیھروەھا . دانراون پـــروەردگارەوە(ئیمـــام مھدی)، كـــ وایـــان وایـــبژـــر مزگوتكـــی لژرزەمینكـــیدەركوتنیشـــی ســـامڕا ونبـــووەوشـــونی ك دەبـــت، (ككـــم) لـــ،ئیســـالم ئایینـــی ســـرھدانیبكـــو چاوەڕـــی نـــك مردبـــت،بگڕانوەشی دەكن و گڕانوەیپدەكات نوێ دەست ســـردەمكیبـــم بودەبتـــوە، و یكســـانی(ئیمامكان) فرمانەوایی ،ســـوننســـووننتی بـــ ڕەتدەكنـــوە،. وابســـتن پیامبـــرەوە(د.خ)،دەكنوە، لـــوە جخت ھروەھـــاپارزەرو و سوونتن پیەوانی كفرموودەكانـــی لـــ پیـــەوی

. دەكن پیامبر(د.خ)بیری ل (كربـــال)، شـــڕی لرەوەمترســـیدار قۆناغكی ب شـــیعدا،ئوانی تا ئوەی باوەڕی كرا، ئاژمارگۆڕیـــوە، شوڕشـــگی بـــۆ بیـــریكوشـــتنی و كربـــال كارەســـاتی،تراژیدیـــ شـــوە (حوســـن) بـــوھســـتی لســـر زۆری كاریگریبووە ئـــوەی تـــا شـــیع ھبـــووە،دوژمنـــكاری ھـــۆی دروســـتبوونی(حسن) دانانی و دەســـت لگڵسومبلی ب شـــھیدی ھمیشیی وپناوی ل قوربانیدان ســـتملكراوو

. ڕاستیدابوونـــی ســـرەتای گشـــتی بـــ

ســـفیان) ئبی كـــوڕی (موعاویـــیسیســـتمی بكۆتایی ،لیفـــخ بـــ. دانـــراوە قینڕاســـت خالفتـــی سیستمكی ئوەی بھۆی ئوەشچند نـــوان لـــ پشتاوپشـــت، كـــقتیـــس دیاریكـــراو بنمایكـــیوەرگرتنی ســـر ل بردەوام كراو،

. بوو كبكیان دەستدەوتی خالفتی عباسی: : دووەم

دەستی لرەوەشدوای(٨٩)ساڵ،كۆتایی (ییـــئوم (بنی بنماـــی(عباســـی)یكان بنمای و پھاتدەركوتنی . لگڵ گرتوە شونیانبارودۆخ وتكوادەرك ،تدەو ئمبم بگڕت، شیعكان قازانجی بوەك ئمانیـــش نخایانـــد زۆری دژایتیكردنی وتنك ئوموییـــكان(تشییع)یان داوای چونك شیعكان،ئوەی تـــا كـــرد . البیت) بـــۆ (أھـــلئم (متـــوكل) لیفخ لســـردەمیئاستی توندڕەوی یشتگ یئاڕاست(علوییكان) كردنی دوژمنكاری وك مـــاوە درژەی لو . ھرچنـــدەب گشـــكردنیان كـــرد، حوكمیـــانبـــردەوام بم بـــوو، خـــۆوە بینیوەك ھبـــوو، ناوخۆیـــان ملمنـــیو و برمكی ئمـــوی لناوبردنیكار تا دابشـــبوونی علوییـــكان،و (حوسن) گۆڕی تكدانی یشتگڕگگرتن دەوروبری، خانووەكانیئم . بكـــن ســـردانی لـــ خـــكھۆكارك حوكمانی، ل یئاڕاســـتدەســـت گواســـتنوەی بـــوو بـــۆوەدابشـــبوونی تورك، بۆ فـــارس،دەوتی ئیمبراتۆریتك بۆ چندین

. بچووكگشتی شوەیكی ب ئایینی زانایانیپســـندتر ال (علوییكان)یـــانبوایـــان عباســـییكان، بـــوو، لـــجیاوازییكی عباســـییكان وابـــوونییـــ لگڵ ئموییكان، ئوتۆیانســـردەمی ل . ڕواتـــدا نھـــا لتلـــ نـــوێ (متـــوكل)، ســـردەمكی. پكرد دەســـتی ئیســـالم مـــژوویسیســـتمیان یك دەوت و ئاییـــنپشـــتگیری بقم ئایین بۆ دانـــرا،ب شمشر دەوتیش دەوت كرد،. (بمش كـــرد ئایینـــی پشـــتگیریدەوتیش برز بووەوە، نـــزم ئایینبوەیھییكان فرمانەوایی . نبۆوە)بنمایكی فارســـی غـــدا، كب ل(٩٤٥-١٠٥٥ز)، ســـای شیع بوون،موریـــد)، (آل دواتـــر فرمانەوایـــیبـــوون شـــیع بنمایكـــی كـــئســـد) یارمتیـــدەرو لـــ (بنـــیپشـــكوتنی و جگیربوون ھۆكاری

. . بوون شیع پرەنسیپكانیملمالنی و عوســـمانی دەوتـــی ســـیم :

: سفوییكان لگڵبـــ بنمایكـــی عوســـمانییكان،ســـونن و پیـــەو ڕەگـــز تـــوركدوای و (١٥١٥ز) ســـای . بـــوون چادران لشـــڕی ســـركوتنیانبسر دەستیان (١٥١٤ز) ل ســـایسای گرت . باشووری كوردستانداســـای (بغـــدا)، (١٥٣٤ز) شـــاریداگیر (بسرە)یان (١٥٧٢ز) شـــاری(١٩١٨) ســـای تـــا كـــرد . بمـــشكرد، یانناوچان ئو فرمانەوایتیعیراق ناســـرا . ب دەوتی ك دواترعیراقل(س)ویالیتی لوماوەشداكبھموویان سربخۆپكھاتبوو،بســـترابوونوە . ب ئستنبۆوە. كرد توركیایـــان حوكمـــی دەوتییكمی جنگی كاریگـــری ل ژـــرل عیراق . پھـــات جیھانـــی كۆتایـــیسردەمیعوسمانیلسویالیتیموویانبھك سربخۆپكھاتبوو،دیارە . بسترابوونوە ئستنبووەدەوت، عوســـمانییكان وەك یكلھمان . ندەكرد عیراقیان سیریوەك خۆیان عیراقیش گالنـــی كاتدا

پارچ ندەزانی. یكســـفوی دەوتی ترەوە، لالیكی،شـــیع بپیەو و تورك بڕەگـــزشـــاری (١٥٠٨ز) لســـای ھـــرملمالن وتك داگیركردو (بغداد)یسوننی. عوســـمانی دەوتی لگڵدەوتی نـــوان بمـــش كبكـــیدەوتـــی و ســـوننی عوســـمانیمزھبی ملمالن شـــیعی، سفوی. (عیراق) ســـند پـــرەی لـــ عیراقیمملمالنكیگرنگیئندبم بووەبـــووە گۆڕەپانی شـــوە . بھمـــانو ســـوننی دەوتی نوان ملمالنـــینوان دوو وتـــك بمش . شـــیعیمژووی ل سفوییكان . برداش. ھبوو گورەیان ڕۆكی (تشـــیع)مزھبی كردە شـــیعیان مزھبیكاتكدا ل دەســـتكیان، ڕەسمیمزھب سونن فارسكان بشكیھموو ســـفوییكان بۆی بـــوون،بۆ فشار گرتبر ڕگاو ئامرازكیان

چوون سر فارســـكان بۆ خســـتن. شیع مزھبی سر

ســـنووری ھموو عیراق ئو كاتیوانب) ندەگرتوە ئستای عیراقیتنھا بكو ،(-٢- ژمـــارە نخشـــینوان تـــودەك كـــ ئـــو بشـــیڕووباری لسر (دیســـح) ئنبارڕووباری لســـر تكریت و فـــورات،ردەمســـ ئو عیراقی وات ،دجلـــتودەك و ناوچانئ بغداو ل جگبووە، ناوچان ئو . بغدا باكووریشیع ناسراوە نیشتمانی ستا بئ كتودەك شیع تایفی دی لرەوە .(فوراتی ب ئستا ك ناوچیی، ئودەســـتی . ناســـراوە ناوەڕاســـت)عرەبـــی (مشعشـــع)ی بنماـــیدەوروبری ل (الســـادە)، ل شیعیلـــ بغـــدا تـــا كنـــداوی عرەبـــیكاری پانزەیم ســـدەی ناوەڕاستیجگیربوونی و پشـــكوتن لســـرپش بم كردووە، پرەنســـیپكانیوت دواتریـــش ئـــو ســـردەموڕووی ل گرنگی گۆڕانكاری چندینڕوویدا، تیایدا جوگرافی كۆمیتیفوراتیش ڕووبـــاری دجلو ھردوو. بمش گـــۆڕی ڕـــەوی خۆیـــانناوەڕاســـت، فوراتی چند شـــاركی(غراف)ی بـــ وەك (واســـیت)، كباشـــووری (مدائـــن)ی ئســـتاو نمان، دیـــار بغـــداد، خۆرھتـــیبوون، دروست نوێ شـــاركی چندخ . (ناســـری) و وەك (عمـــارە)م ناوچانئـــ نیشـــتجی كۆنكانیچندیـــن و بـــوون پارچـــ پارچـــلـــ نیمچـــ دوورگی خـــی نـــوێڕووبارەكان دەوروبری ل عرەبھموو ســـرەڕای بوون. جنیشت،گیرییـــناج و گۆڕانـــكاری ئـــم ل پارزگاری كـــ دیاردەیك تنھـــابوونی (شـــیع) ،كرد خۆی مانوەیخستی ل بوو . جگ یناوچ ئمب ،كانئایین سیفتی ك بردەوامی،تایبتبنماچوساوەكان،چندینشیعو بردەوامی بۆ ھبوو ھۆكارسدە چندین ڕووبڕووبوونوەیبردەوامی زامنی سوننو حوكمی ل.ناوچان لو دەســـتی شـــیع و بامـــزاری چندیـــن لوانـــ بوونـــی. (كربال) و (نجـــف) پیـــرۆز لـــشـــیعی خوندنگی بوونی ھروەھاھۆكاركی . (حلـــ) و لـــ (نجف)ناوبراوەو ژینگیی) (پتای ب ك تر،لسر ئیسالم كاریگری بوپییھویانداوە بـــووە، بھز بدوەكانكناوچ بیروباوەڕی لگڵ خۆیـــانناوچ وە لش بگونجنن، بھمان

. وابووە سونییكانیش ،(جرب (شـــمر خی :بـــۆ نموونـــ ل بوونیان جنیشـــت كـــ شـــونیپارزگای ل پادشـــایتی سردەمیناوچی (جزیرە)ی نوان (موس) ودجل و فـــورات ڕووباری ھـــردووك طوقة)، (شمر خی لگڵ بووە،لسر بوونیان جنیشـــت شـــونی(بغداد) دجل باشـــووری ڕووباریخی (شمر لقی بووە، ھردووكیانی نیمچـــ(جـــدن) جبـــل شـــمر)ی،كیانشیعكرەبین . ییعدوورگشوە بھمان سوننن. تریان ئویڕاپڕینی ببەی ك (فتل (آل خی(١٩٢٠)بوون، سای عراق شۆڕشیو شیعن بم (دلم)ن، خی لقكیھرچی دەژین، ناوەڕاست فوراتی لنزیك ر فوراتلسخۆیانن، ل(مدل). بھمان سوننن و (بغداد) دەژینلسر ئوانی (جبور) خی شوەشیعن، دەژین فورات (حیل)ی لقیك تری (جبور) كاتكدا بشكانی لخۆرھتی باشووری ل (شـــرگات)لرەشـــدا پیاوە (موس) ســـوننن.خۆگونجاندن بۆ گڕۆكـــكان ئایینیھۆكاری شیعنشـــیندا، و ناوچلـــ

بوون. یارمتیدەربۆ مزھبی گۆڕان تـــرەوە لالیكیئاگادار لی سوونی دەوتی ،شیعبـــۆ ئـــوەی بھـــۆی بـــوو، بـــمماوەیكی زۆرفرمانكانی دەستیدەرەوەی یشـــتدەگن عوســـمانیبۆی سرەكییكان، شارە سنووریجبجـــ ندەبوون . لـــ دەوروبرنوان ل ھاتووچۆ الوازی ھروەھـــاك دەست، ناوەندی و شـــارەكانویالیت (ســـ) بۆ عیراق كات ئـــو(موس،بغداد،بسرە)دابشكرابوویمانییی ھاوپیو پبـــ . ھروەھادەســـت الدكان ل خكییـــكانبوو، ناوچكانیاندا و خۆیان لدەستوابســـتی خكان ڕازی نبـــوونكاری ئمـــش . ببـــن حكومـــت كانی كڕۆكگ ئایینیـــ ئـــو پیـــاوەئاســـان ناســـرابوون، (الموامن) بـــكھگڕانوەیسوننكان كردبوو،ھموو لو دەست، و كاتئ . بوو

دادەنران، پیرۆز ب ك شونانی ئوپرستنی و ئایینداری ئازادی تواویو قازانجئـــ پنـــاو لـــ پدابـــوون .خك سردانی بھۆی ك ماددییدەســـتی ،پیرۆزان و ناوچـــبـــۆ ئـــتر، ناوچكانی لـــ بـــم دەكوت،(بغداد) (بســـرە)و لـــ بتایبـــتت لتایب بـــ نبوو . م ئازادییئـــدواتـــر (١٧٤٩ – ١٨٣١)دا . ســـانیكمتر ل كۆتایی ســـدەی نۆزدەیملســـردەمی پادشایتی تا بووەوە،بم پدرا، تواویان ئازادی شـــیععرەبنشـــینكانی باكـــو ناوچـــ لـــخۆی جـــگای نیتوانـــی ور، شـــیعبھۆی ،بھ كاریگـــری بكاتوەویوەندییپ ل یناوچ ئو ك ئوەی،ئابوورییكانیانڕوویانلسووریایسوننی توركیای كمتریش و سوننیدانیشـــتوانی شاری تنانت . دەكردپادشایتی لســـردەمی (موســـ)سروشتیان بیركردنوەو ئاڕاســـتوزیاتر لگڵ عرەبكانی سوریا بوو،ناوەڕاست عرەبكانی لگڵ نوەكعیـــراق . لـــ الیكـــی و باشـــووریدەستی ب ئاماژە ویســـتپ ترەوەبكرت، كوردستان ل (سۆفیگری)(نقشـــبندی) تریقـــی كـــ تیـــداب نۆزدەیم ســـدەی لســـرەتایل خی ك خالید)، (موالنا ھوـــیدروست كوردستان ل بوو، (جاف)تریقتـــی كاتـــدا بـــوو . لھمـــانبھزی لوتكی یشـــتگ (قادری)*

. مرھ لو: بریتانیا داگیركاری سردەمی : چوارەم

دەوتـــی دروســـتبوونی أ . پـــشعیراقیداگیركرد، بریتانیا ك عیراق:،موســـ) ویالیتـــی (ســـ) ھـــر یكخســـت، بســـرە)ی بغـــداد،ناوەندەكی كـــ ھرـــم وەك یـــكبیستكانی سانی ل . بوو (بغداد)دەســـتدارانی ســـدەی بیســـتم،شـــوازی بریتانی چندین ئینتدابیوەك بكارھنـــاوە، تایفگرییـــاندەستیان، ســـپاندنی بۆ ھوكك بـــووەوە، ڕوون چونكـــ بۆیـــانبسر ڕەگزی، كۆمكی گرنگیدان،باشـــ تر، ســـتراتیجكی كۆمكیدروست ،ب زاڵ پرتكو سیاستیدەكات.كاتكیش ل سانیبیستكانبیســـتم، ســـدەی ســـییكانی و دامزراوە كۆنتۆی سوون عرەبیدەوتیان سربازییكانی و سیاسیپراوـــزەوە، خرایـــ كـــرد . شـــیعیكمی جنگی ل لالیـــك، چونكبریتانیـــا عیراقی كاتـــك جیھانـــی،ئایینی زانایانی فوقھـــاو داگیركرد،ل دژی شۆڕشـــیان بیداخی شـــیعفوقھاكانی برزكـــردەوە. بریتانیا(كازمی) و (كربـــال) و (نجـــف)ل شۆڕشی ڕۆكی گورەیان ھبوو

. (١٩٢٠) سایك تبینیـــان كرد، تـــرەوە، لالیكیسرچاوەیشۆڕشلعیراقزانایانیكردنوەی ب ھســـان بۆی ئایینین،ئایین ئـــوەی بۆ نـــوێ خوندنـــگاینوێ الواز دەروونی نوەی لنـــاخ وڕیشكش شـــۆڕش بمش . بكنفوقھاكان و ئایینی زانایانی . بكـــنكرد، كارە ئو بمترسی ھستیانچوون حـــرام كردنی فتوای بۆیـــدەركرد، خوندنگایانیـــان بـــۆ ئـــوكردنوەی كمتر ئنجامكی بمچونك دەستیزانایانیئایینیبوو،نـــارد، منداكانیـــان كاتـــك خـــكو باش پلی وەرگرتنـــی ھۆی بووەفوقھاكان لموە . برز مووچـــیبـــم كـــرد، حـــرام وەزیفشـــیانمندبوون، زەرەر زیاتر كارەشـــیانزانایانی ڕازیكردنی بۆ خك چونكوەزیفكانیـــان لـــ ئایینـــی دەســـتل تایفگـــری لـــرەدا . ھنگـــرتوەرگرت، نوـــی عیراق شـــوازكیبوو، بووە مزھبی ملمالنی بوەی

. وەزیف سر ل ملمالنمندوبی تـــرەوە، ئمـــو لالیكـــیبرســـی (ســـیر بریتانـــی ســـامی پدانی لســـر كۆكس) ســـوور بووڕووبڕووی بم ،شیع ب پۆســـتیكمیـــان بـــووەوە، دوو ئاســـتنگ(خالصـــی)، دووەم فتـــوای ئیمـــامنقیب) (عبدولرەحمـــان ناڕەزایـــیل عیراق حكومت ســـرۆكی یكمبوو، وەزیـــرەكان لـــ و ژمارەیـــكعیراقی پش لدایكبوونـــی دەوتیكۆكس) (برســـی ھرچندە نـــوێ .پشیمان الینگرانی و (نقیب) توانیبم ھوســـتیان، لـــم بكاتـــوەنیتوانی (خالصی) پشیمان بكاتوەمھدی (محمد بۆی فتواكی، لشـــیع زانایكی ك بحر العلـــوم)،(معارف) ل وەزیـــری ب بـــوو دانرا

. (النقیب) حكومتی: نوێ عیراقی دامزراندنی دوای ب.

دوای : پادشـــایتی ١. ســـردەمیلـــ زنجیرەیـــك ڕووداوو قیـــران،لكۆنگرەی ئابیسای(١٩٢١) مانگیوەزارەتی سرپرشـــتی ب (قاھرە)بریتانیا (مستعمرات) داگیرگكانیبسترا (چرچل) بسرپرشتی كك حوســـن)، كـــوڕی . (فیســـیبۆ كرا كاندید بوو، مزھب ســـونن

. عیراق پادشایب دركی لســـرەتاوە پادشـــا ھـــركردبوو سرشانی ئركی قورســـی:((أقول وتوویتـــی بارەیوە . لـــمإعتقادي فـــي أنه أســـى، وقلبي مآلنبعد، عراقي شعب العراق في اليوجدخالية كتالت بشرية خيالية توجد بلبتقاليد متشـــبعة وطنية فكرة من أيبينھم جامعة، التجمع دينية، وأباطيلللفوضى، ميالون للســـوء، ســـماعونأية على لالنتفـــاض دائما مســـتعدونھذه والحالة نريد نحن كانت، حكومةشعبا نھذبه، الكتل ھذه نشكل من أنصعوبة يعلم ومـــن ونعلمه، وندربـــه،ھذه مثل في شـــعب وتكوين تشـــكيلعظم أيضا يعلـــم أن الظـــروف، يجبھذا إلتمام صرفھا يجب التي الجھـــود

. التشكيل)) وھذا التكوين،پژارە، ل پە دم و ئم مئ ،واتگلك عیراقدا ل ئیتر من بوای بـــبكو عیراق، گلی بوترێ پـــی نییك خیای مرۆیی كوتلیكی چنـــدلـــ بیروبـــاوەڕی بـــدەرە (دوورە)فســـانئ پـــاراوە بـــ نیشـــتمانی ول ك بنمای ئایینـــی، بـــ نـــاڕەواوگوێ ل . یكناگرنوە ھیچ شـــتكدائاژاوە برەو دەگـــرن و خراپكاریئامادەن، ڕاپڕین بۆ میشھ . ئچندەست با ك حكومتك ھر دژینانالی ئـــم دەمانوێ ـــت، ئیمـــبفری ك ،نـــبھ میللتـــك برھمژیانیان جوانكانی بھا و ڕەوشـــتمیللتكی كردنی دەســـتبر بكین،ئرككی مزنی لم بارودۆخدا، وائم برجســـتكردنی بۆ ،ویستپ(فیســـڵ) بمش .كھاتپ جـــۆرەعیـــراق ملیكـــی تـــڕازی بـــوو بببكرێ عیراق ڕاپرســـی ل رجمبو ســـوننی پادشـــای كردنی . دیاریلحوكمی كردنیشیعنشداریپبھـــۆكاری بـــۆ عیـــراق، دەگڕتـــوەبرامبـــر توندییـــان ھوســـتیدەركردنـــی و عیـــراق داگیركردنـــیبۆ شـــیع زانایانـــی فتـــوا لالیـــنعیراق، ل حكومتی بشدارنكردنبوون بریتانیا ئیدارەی ملكچی كعوسمانی سردەمی ل ھرچندە .ئینگلیز بوونی عیراق، دروست پشكرد. شیعیان پشتگیری و ھاوكاریتا ســـردەمی پادشـــایتی عیراق لئایینی ناوچی (ســـ) بۆ ڕاددەیك

: كرابوو دابش سرەكیكیناوچ : ئایینی یكـــم ناوچیبوو، ھموو زۆر ژمارەی دانیشتوانیتـــا (بغـــداد)ـ لیواكانـــی باشـــووریشیع زۆرینی گرتوەو (بسرە)ی

. بووندۆكانی : دووەم ئایینـــی ناوچـــینـــوان دجلـــی فـــورات، دۆكانـــیسونننشینن ك (موس) (بغداد)وشـــیعی كمینیكی بم ،بوونـــ(ســـامڕا) و (بلد) و لـــ (دجـــل)

تدابوو.ل بریتیی ســـیم : ناوچی ئایینی(حمریـــن) برەو زنجیـــرە چیـــایبھۆی ك ناوچانـــن ئو باكـــوور،برھـــم زەوییكانیـــان بارانـــوەئم ناوچیش سونننشین دەھات،جیاوازە یـــناوچ ئـــم بـــوو، بملگڵناوچیسونننشینیعرەبی،ناوچ كوردیی سونننشین، چونككاریگـــری ژـــر كوتبـــووە(س)رھ ئیسالمی . (ســـۆفیگری)ل(بغداد)یگورەو كئایینی ناوچ(بغـــداد) ڕۆژھتـــی (دیالـــی)یبشك بوون . لرەشدا تكھكش(خانقین) ت لتایبكورد، ب گلی ل(بغداد) ل األكراد) گڕەكی (عقد و(كوردی ب ك بوون، مزھب شیعمزھبی بۆیـــ فیلـــی) ناســـراون،نتوەیعرەب شیعیلعیراقتنھابكـــو كوردی شـــیعو نگرتـــوە،بم . گرتـــوە شیعشـــی توركمانیھویاندا یاسادانرەكان ھۆیشوەدەوت كردنی مزھب ب كشیعیراق (١٩٢٥) سای دەستووری لمادەی لـــ وەك بكـــن، چارەســـرالعراقيين بين (الفرق ھاتـــووە: (٦)داإختلفوا وإن القانون، أمام الحقوق في:وات . واللغـــة) والدين فـــي القوميـــةماف ل نیی جیاوازییان عیراقییكانئایین، نتوە، ئگر یاسا، برامبربھمان . بـــت جیاواز زمانیشـــیانل عیراق كاتی دەستووری ل شوەئرك و ماف بابتی (١٩٧٠)دا سای

ھاووتیان نوان ل تواو یكسانی وكســـییكان ئازادیی كردنی و زامننیوە ناگئ مئ بم باسكراوە،بـــ بووبـــ پابنـــد دەوـــت كـــ،مادە دەســـتووریان لـــ گك بیـــتو لـــ حوكـــم بۆیـــ سیســـتمینبوو، مسیســـت جیاجیـــاكان، ئمكرابوو، دیـــاری كـــ ل دەســـتووردائو دیارترین ل ككی عیراق چونكوتانیكسسیستمیحوكمكیبۆی دەستوورەوە، ب نبووە پابندالین ل داواكاری ســـكاو چندینبرزكرانوەو الینكان كسایتیوجبدەســـتوور ج ك كرد، داوایانبمزھب كردنی لرەشـــدا . بكرێبارودۆخ ئـــو دەوـــت ھـــۆكاری

. بوو نائاساییمزھبی مانیش برلدا، پكات لمھبژاردنـــی ئگـــر كـــرا، چونكـــدەســـت ،بكرای ـــف و بـــ فرتزۆرین، زۆرینش دەســـت تودەكشـــیع زۆرین واتك بوون، شـــیعلـــ مادەی بۆی دەھاتـــ پرلمـــان،كـــ ھاتبـــوو، دەســـتووردا (٦٦)ی دەســـتی نونـــران ئنجومنـــیلـــ یـــھ متمانـــی وەرگرتنـــوەیشـــوەی دەیانتوانی بم حكومـــت،بكن، شـــیع قازانجی كۆڕانگاری لماوەییی، بۆ ماف ئو لگڵ ئمشنقیب) و – (كوكس وەزارەتی ل كـــندەگونجا، دەوت مزھبكردنی بعیراق ل سیاســـی بۆی دەســـتیل (١٦) خولی ھبـــژاردن لـــ ھـــربوون ڕگر (١٩٢٥ – ١٩٥٨) سانی

سربخۆ . بۆ ھبژاردنیل پیاوانی بشـــك ترەوە، لالیكـــیعوسمانی، لسردەمی ،شیع ئایینیبۆ وەرگرتبوو، ئرانییان ڕەگزنامیخزمتیسربازی ل دەربازكردن خۆئوەی لگڵ عوسمانی، دەوتی بۆل وای زیاتـــر مئ . عیراقـــی بـــوونو ویســـت كرد، بریتانـــی دەوتـــی

بخات. پشتگوێ شیعكان ڕوانینیبرنامیـــان شـــیعكان ھروەھـــادەوـــت كردنـــی دژی بمزھـــبك ،(١٩٣٦) ســـای تا دانڕشـــتبوو،كاشـــف (شـــخ محمد حســـن آلكرد، دەستپشـــخرییكی الغطـــاء)كشـــی بـــۆ ڕووبڕووبوونـــوەیئـــو پـــش . كـــردن بمزھـــب ك ،شیع ســـركردەكانی ماوەیشبزووتنوە سركردەی كات لھمانپۆژەیكی نیشـــتمانییكان بـــوون،كـــرد پشـــكش دیمموكراســـییانمرجـــی مزھبـــی و بیریـــان لـــپادشـــایكی ب دەنگیاندا نكردەوەووەزارەتی (٥٩) كـــۆی ســـوننی . لـــوەزیرانـــی ســـرۆك پادشـــایتی،وەزارەتیان جار (٥) مزھب، شیع. (٪٨،٤٧) ڕژەی ب ناوە، واتكھپنوان ل سردەمی كۆماری ل بمیك تنھا ،(١٩٥٨ – ١٩٨٨) سانیدراوە وەزیران سرۆك پۆستی جارماوەی ل وات ب كســـكی شـــیعی،ب وات مانگ، تنھا (١٠) ساأل (٣٠)

. (٪٢،٧) ڕژەیلـــم : كۆمـــاری ســـردەمی .٢یكـــم پكھنانـــی ســـردەمدا،وەك كۆمـــاری، حوكمـــی كابینـــیمزھبی مۆركی پشوو كابینكانیدەست سرۆكی بۆ پوەدیاربوو،وەزارەتـــ و وەزیـــران و ســـرۆك(١٦) كـــۆی لـــ . ســـرەكییكان بـــ درا وەزارەت (٥) وەزارەت،شـــیع، ھیـــچ وەزارەتكی سیاســـیوەك (دەرەوە)و پـــ ندرا، گرنگیانلالیكی بم (ناوخۆ)، (برگری)وسیاســـتی ب نبوو پابند تـــرەوە،دوورخستنوەیمزھبیوپشكنینیبۆ پاوراوانی ئـــو بـــۆ مزھبـــیدەوت گرنگكانی پۆست وەرگرتنیسرۆكی . كرد پشكش داواكارییاندەوتی فرمانگكانی دامـــودەزگاوخاوەنی دەبژارد، كھ سانك لودیارو كســـایتی و باش ناوبانگـــیھروەھا . بوون شـــارەزایی خاوەنسربازییكان كۆلیج ب فرماندراوەرگرتنی كاتی ل تائیفی عورفی كبمش . نكن ڕەچاو خوندكارانداگڕان بۆ پكرد دەســـتیان ھوكان(عبدولكریم ڕەچكـــی بـــدواینبوو قورســـیش شـــتكی قاســـم) .كـــ بكـــن، ئاشـــكرا ئـــم ھـــۆكارەبووە نھنییش ئم . دادەنرا بنھنیلالین كردنی دژایتی بۆ ئامرازكتییســـایك و نتوەییكان پارتـــدوای . ردەمو سئ سیاسییكانیكـــ (٨)ی شـــوبات، ڕووداوەكانـــیژمارەیك و (عبدولكریم قاســـم)ســـدارەدران، لـــ یاریدەرانـــی لـــدەستكوتكانی شۆڕشی كۆتایی ب. ھـــات (١٩٥٨ تمـــووزی، (١٤ی كۆمار سرۆك پۆستی بوەرگرتنیعـــارف)، (عبدولســـالم لالیـــنبنماكانی و پرەنســـیپ بۆ گڕانوەشـــتكی بووە (النقیـــب) كاركردنـــیپاكتاوی مزھبی . لرەوە مسۆگرپكردوەوچندین دەستی جاركیترو چندینی سدارەدران تی لسایكھستیارەكان و گرنگ پۆســـت تر ل

. دوورخرانوەسیم بشی

ھبژاردنی"٢٠٠٥" پۆسی لسر كاریگری و مزھبی مالمالنی"نموون ران بننو "ئنجومنی عراقدا - ل

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

8

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠یی

ھونری

ریپۆرتاژ

دەكن گڕانوەی داوای داگیركراوەو كۆشككیان كنسا

دەزان خۆی بموكی دەكن، حكومتیش ھونر گڕانوەی كۆشكی داوای ھونرمندانھمزە مال مسعودی ئا:

٢٠٠٠ ســـای ل ئوەی دوابـــدوایپارزگای ل الین ھونر كۆشـــكیشاری ھونرییكانی تیپ بۆ ھولردروســـتكرا، ھونرمندان و ھولركۆشـــك ئو زۆری دواتر بشـــكیلالینوەزارەتیرۆشنبیرییوەداگیرنورۆز، ستالیتی بارەگای بۆ كرادوایچندینھویھونرمندانبۆھوكان و كۆشكئ گڕاندنوەیئوجارەیان وەل بوون، سوود ببدرخانوە ریپۆرتاژكـــی لرگایگڕاندنـــوەی داوای ھونرمنـــدانباوەشـــی بۆ دەكـــن و كۆشـــكئـــ

ھونرمندان..ئنوەر ھونرمنـــد لـــ دەســـتپكداپارزگا ویســـتپ گوتی: شـــخانیكۆشك وەربگرتوەو بیداتوە ئو

تواو. و ھونرمندانســـوعاد ھیـــوا دواتـــر ھونرمنـــدھولری ناوەندی ســـرۆكی وەكوھونرمندانـــی ركخـــراویو پرســـئ دەربـــارەی كوردســـتانســـرەتاوە ل كۆشـــك گوتـــی: ئودروســـت ھـــر بـــۆ ھونرمنـــدانبوونی دروست ســـرەتای ل بووە،ركخراوی كراوە دروســـت بۆ ئوەھولر ئۆركسترای و ھونرمندانكوردی وژەی و ھونر كۆمی وتیپكانی و ھولر ھونری و تیپـــی

جگای ھروەھا بووە، دروست دیكھونرمندانی حوانی و نووستنھبووە، تـــدا شاریشـــی دەرەوەیبشـــوازكی ھبـــووە، كافتریـــایھونرمندان زۆر شارســـتانیان بۆزیادیشی ژووری كراوە، دروســـتدروست كراوە بۆ ئوەی بتوانین لببتوە، جگای لناوی دیكش تیپیخرایـــ ئـــوە بـــم بـــ بیارـــكدواتر رۆشـــنبیری، ســـر وەزارەتیرۆشـــنبیری وەزیری ب بیاركـــیناو ھات تلفزیۆن رادیۆو ئـــوكاتچارەگی ســـ دواتر ،یخانو بائدەزگایراگیاندنی بۆ یخانبا ئوھونرمندان كرا، ترخان وەزارەتزۆر نالبـــار، زۆر كوتنـــ باركـــیدا، دەرگامـــان لـــزۆر و ھومانـــداكاتیش ســـوود بوو، لـــو م ببـــب لی قت یاریشـــب بیارماندا وكۆشـــك لو و دەســـت دەنگ نابینكۆشـــكی ئوە چونكـــ ھناگریـــن،شـــونی ئرە دەب ،ندانـــرمھونشانۆییكان گروپ و كۆم و تیپشونی ھولر تیپكانی ب، ئســـتالیكتـــری ،نییـــ پرۆڤكردنیـــانئو كۆشك كۆیان دەكاتوە، دوورن،دەكرێ ،تیای پرۆڤكردنی ھۆی دوودایت گۆڕەپانكی بكرێ، ل نمایشیبواری دیكی زۆر نمایشی لدەكرێ،ئستایھونرمندان، بۆ باش دایتدروستكرا ك ئوكاتیش ھرچندەبم ھبـــوو، تبینیمـــان ھندـــكل كۆشك ئو بوونی ب ھرچۆنكشتكی ھونرمندانو برژەوەندیلـــ ھودان بـــردەوام ،زۆر باشـــبگڕتوە كۆشـــك ئـــو دەبیـــن تالوەی نیی بۆ ھونرمنـــدان، الریرۆشـــنبیری بـــ وەزارەتـــی ســـر رۆشـــنبیری وەزارەتـــی بـــ، ھتـــابڕوەبرایتیكیسرپرشتیكاری،نیی لگی كشمان مئ ،دابن بۆكۆشك سرتاسری دەب ئو بمجـــگای و نـــدان بـــرمبـــۆ ھون

بكرتوە. تیا تیپكانیجمـــال شـــوەكار ھونرمنـــدیو ھونرمندـــك وەكـــو مشـــیر ھولری ناوەندی سرۆكی جگریدەربارەی ھونرمندان ركخراویئو لبرئوەی گوتـــی: و پرســـئلكاتی خۆیبۆ ھونرمندان كۆشكدروست ھونرمندان سندیكای وھولر، پارـــزگای لرگای كـــراوەوەكو كـــرا، بۆ ئیشـــی رنامـــب بـــوكاتئ ،كخانبا دانانی نخشیكریلگ دانانـــی من لـــ لیژنـــیخۆشـــناوی مھدی كاك ك بـــووم،دەكـــرد، سرپرشـــتی رەحمتـــیكوەزع رەتاوە ئاگامـــان لســـ لبنـــاوی یـــخانبا ئـــو بـــووە، ئوە بۆ كرا، ھونرمندان دروســـتو گروپ ھمـــوو ك دروســـت كـــراشاری ناو ھونرییكانی ســـنترەلبرئوە بحونوە، تیدا ھولرئو ك رەوای دەزانین بـــ مافكـــیھونرمندان وەربگیرتوەو تالرەبتوانـــن و بكـــن لـــ قازانجـــی بكـــن، تـــدا كـــۆڕ و كۆبوونـــوەیبۆ كخانبا ئساســـدا ل چونكـــو كۆڕ و ھونـــری كاری نمایـــش وكرا، دروست ھونری كۆبوونوەیتوانن دیك دەزگایكی ھیچ رەنگلبرئوەی وەربگرێ، ل سوودیبتوانن نیی جـــۆرە دیزاینكـــی بونموون بـــۆ وەربگرن، ل ســـوودییل نورۆزی ســـتالیتی ك ئستا،ناخۆشـــ زۆر كخانبا بۆ وانیشســـوودی ســـتۆدیۆكی ن چونكـــدانیشـــتن و ن لـــ وەردەگیـــردرێ،ب لبر ئوانیش رەنگ ئیدارەكی،وەزع بكن، ئو جگایی تحمولییخانو بائ بباشی دەزانم بۆیســـوودی ھونرمندان بگڕتوەو

وەربگرن. لوەكو ئاكرەیـــی تاریـــق ھونرمنـــد

بشـــی ســـرۆكی ھونرمندك وھونرەجوانكانی پیمانگای شانۆیزۆر گوتـــی: پرســـ ئو دەربـــارەییانی كۆشـــكی ھونـــر بـــ كورتـــیخوالخۆشـــبوو ك ییخانو بائربوو لشخدەستپ كاك فڕەنســـۆھونرمندان مسلیبیناكردنیبۆو كاروچاالكییـــئـــ و تیپـــكان و دەكرێ شارەدا لو ك ھونرییانیكاتدا دروست كرا، لھمان ئوان بۆترخان یـــخانو باكی ئـــشـــب

بۆ ھوتلك وەكو ئوەی بۆ كرابووســـردانی ك ھونرییانی و تیپئوانشـــ بـــن دەكـــن پایتخـــت چوون لشـــونی بمننوەو لـــوێكۆشـــك ئو لناو دیك ھوتلكانیركوپكی كافتریایكـــی و بخـــونكۆمیتـــی یانیكـــی ،دابـــتئواران ئـــوەی بۆ دابت شـــیاوییاد و كۆببنـــوە لی ھونرمنـــدانموایپ تـــدا بكنوە، و بۆنكانیانكۆمـــك زروف لگڵ پویســـتیلـــو بشـــك كـــرد وای پویســـترۆشـــنبیری وەزارەتكی یخانباخۆی چاالكییكانی لـــ بۆ بشـــكئوە كاتـــی ئســـتا ،نـــكاری ببـــبۆ بگڕتوە كۆشـــك ھاتـــووە ئویخانو بائ كانی، چونكخاوەنپارزگاوە، ب یوەستپ یاسا بپیھر یا رۆشنبیری وەزارەتی ب نكچۆن موایپ بۆی ،دیك وەزارەتكیزانڕندەبرموھونكیئكوپرببشك گروپكان و تیپ خۆی كاتیئستاش باخانییان پدرابوو، لوركوپككو پرەنســـیپ بھمـــانشب ئو مباشـــپ ئاشـــتیخوازانئـــوەی ھونرمندان بۆ بگڕتوەباخانكی خۆیان ل بتوانن سوود

وەربگرن.وەكو ئحمـــد علـــی ھونرمنـــدشـــاری درینـــی ھونرمندكـــی

گوتی: پرس ئو دەربارەی ھولر،ئوە ھوی توانـــام ھزو بھمووبـــۆ بگڕتـــوە دەدەم كـــ كۆشـــككۆشـــك ئو چونك ھونرمنـــدان،جگ ،نیی بســـرەوە مافی كســـیپارزگاش سوپاسوە ب پارزگا، لكردووە بۆ ھونرمندان، دروســـتیبدەستوە كســـمان مئ ئستاشبرای ل رین جگب پنای بۆ نماوەیارمتی زۆر ویســـتمان كـــخۆشداویتـــی، دەداو ھونرمندانیـــش

ھادی، لرانوە كاك نوزاد ئویشكردووەو فرمیشیمان نووسراوكیلژر بكـــو ئویش دەیبینـــ الیبۆ ھومان نووســـراوەك رووناكیئیحتیـــالل مـــئ دەدا، لبرئـــوەیســـرەتا ل ئـــوان كرایـــن، چونكبۆ مئ گوتیـــان خزمـــ خزمـــ بـــبم ئـــرە، یند ماوەیكـــی كاتیوایان ئیحتیالل یكجـــاری ب ئوانبھموو بۆی ،بزان كس نكردیندەكـــم ئـــوە ھزكـــم پشـــتگیریبۆ بگڕتـــوە ھونر كـــ كۆشـــكی

باوەشیھونرمندان.وەكـــو محمـــد موحســـین برپرسیراگیاندن ھونرمندكوركخـــراوی پیوەندییكانـــی و وای رای ھونرمندانی كوردســـتاندامـــزرا ك ھونـــر كـــ: كۆشـــكیل ھبـــوو، یك ئامانجی كۆمـــكخۆشكردنی ســـرەكییكان ئامانجبۆ ھونرمندانی لبار بوو زەمینیھونـــر شـــاری ھولـــر، كۆشـــكیبۆ كرد دروســـتی ھولر پارزگایھولر، شـــاری ھونرییكانی تیپناو ننب بارەگاكانیـــان بـــۆ ئـــوەیبكن، رۆژان پرۆڤی خۆیان ئـــرەونزیك لیكتر بـــۆ ئـــوەی تیپـــكانرییھون كارە ئـــو بـــن و بتوانـــندیك شارەكانی ل سركوتووانیو بكین دەوەتیان نمایش دەكرـــن

میوانخانی لـــ ھونـــر لكۆشـــكیزۆریـــان مســـروفاتكی بخـــون وكارەكانیـــان و ســـریان تـــوكنتیپان ئو چونكـــ بكن، پشـــكشدەستبسرداگرتنیكۆشكی ئھلین،بوو كوشـــندە زۆر گورزكی ھونرشـــاری ھونری لـــ جوونـــوەیكردەوە، پرتوازە تیپكانی ھولر،ككۆشـــك لناو ئگر و تیپانـــئخۆیان خزمتی زیاتـــر بن بگومانحایرە، ھونرمنـــد دەكن، ئســـتابـــرەو شـــانۆ زۆر سســـت بـــووەوھۆكارەكـــی دەڕوا، لناوچـــوونھونرمند نازانـــ لكوێ وەیـــئشـــونی بۆ كۆشـــك ئو پرۆڤ بكا،دانراوە، حوانوەی تیپكان و پرۆڤلشونك ھریكو تیپكان ئستانیـــوەی تلفزیـــۆن كوتـــوون،حكومت ویســـتپ كردووە، داگیـــرنیوەكی بگوازتوەو كفزیۆنلتھۆكش تیپـــكان، دیك بداتـــوە،پرۆڤ بكرێ بۆ شونی دەســـتكاریھموویـــان دەرەوەش تیپكانـــیزۆر ھۆكاركی ئوە ئرە، ناو بنوەبۆ زەمینخۆشكردن بۆ دەب گرنگ

ھونری. كردنی كاری پشكشخۆشویعزیزوەكوھونرمندكیپاڵ دەخات خـــۆی داوای گۆرانیبـــژ

گڕانوەی بـــۆ دیك ھونرمندانیلھموو :ـــدە ھونر و كۆشـــكیپی ھی شـــونك وتانـــی جیھانئو بۆی ھونرمندان، ماـــی دەنو خـــون كۆشـــك كـــ دروســـتكرائمیان ب گورەبوو خولیایكیزۆركۆكردنـــوەی بـــۆ دا، ئـــو ماـــشبھمـــوو ندانـــرمھون ھمـــوو حكومتی ل داوا لرەوە بوارەكانی،ئو ك دەكم كوردســـتان ھرمیگورە ئومدكی زۆر ب مئ مای

بگڕننوە. بۆمان دەڕوانی لمانشـــانۆكارك وەكـــو قاســـم نـــوریگوتـــی: بداخوە پرســـ لمڕ ئوبووین چاوەڕوان مئ بوو سانكبۆ بكرێ دروست تباب لو شتكیموو تیپھ تا ھموو ھونرمندانئوەش كۆببنوە، تیدا ھونرییكانوەزارەتـــی بداخـــوە كـــرا، بـــمســـتالیتی كردیـــ رۆشـــنبیریســـا ھموو نـــورۆز، پـــاش ئـــوكۆشـــك ئـــو گڕانـــوەی داوای لرە ھموومان ئـــوەی بۆ دەكینجموجۆـــی ئـــاگاداری كۆببینـــوەوكۆشـــكی ئو دەبووای بین، یكتریو ب ھونرمنـــدان ھونـــرە ماـــیئوە لسر توندی پب ئســـتاشرۆشـــنبیری وەزارەتی ك دادەگرینداگیر بشی س ك ئو كۆشـــكیھونرمنـــدان، كـــردووە بیداتـــوە

بیكوە ھمـــوو مـــئ بـــۆ ئوەیكۆبینوە.

وەكـــو ھونرمندك ئنوەر گۆڤارتو بابئـــ دەربـــارەی رای خـــۆیگڕانوەی داواكردنی :دە ھیومـــن ئـــو كۆشـــك تنھـــا داواكاریھمـــوو داواكاری بكـــو ،نییـــكۆشـــكی چونكـــ ،ندانـــرمھون،ندانرمھون ھمـــوو مای ھونرداگیر لـــ ماـــی ھـــر كســـكیشدەبا رگایك ھموو بۆ پنـــا بكرێئمش ماكـــی، بـــۆ رزگاركردنیچاومانوە ھونرمندان ببر وەكوداوا ئســـتاش كراوە، داگیر مامـــانئـــو كات زووتریـــن یـــن بـــدەكچونك بكـــن، چـــۆل مامـــان بـــۆھونرمندانی بنـــاوی خۆی كاتـــیئو نـــراوە، ئگریش بنیات ھولرنگڕننوە ناچارین كۆشكمان بۆبو ر، چونكب بگرین دیك رگایشـــارە لو ھۆیـــوە ھونرمنـــدانپڕاگنـــدە بووینـــ، تاكـــ ھـــۆكارھونرمنـــدان و بـــۆ كۆكردنـــوەیشـــارە لو ھونر برەوتی برەودانبۆ ھونرە كۆشـــكی گڕاندنـــوەی

باوەشیھونرمندان.رۆشنبیری وەزیری محمود كاوە د.ھرمـــی حكومتـــی وتبـــژی و پرســـو ئو دەربارەی كوردســـتانئو گوتی: ھونرمنـــدان داواكاریلســـر لكۆینوەی جارێ تـــبابدەكین، دیراســـی دواتر نكـــراوەیخانبا ئـــو راســـتیدا ل چونكحكومی جگای ،حكومی جگایكیبكاری خۆیتـــی حكومـــت ھقـــیكـــ خۆی ئیشـــك بنـــ بـــۆ ھـــرواتا كاتـــدا، لو بزان بپویســـتیخۆیتی مافی فرمی بشـــوەیكیرۆشـــنبیری وەزارەتی ئگـــر ھـــییا پـــروەردە، وەزارەتی بیداتـــ بیا بیدات پارزگا بـــ ھی پروەردەخۆی چونك ،دیكـــ ھر شـــونكیئولویاتی ،تحكوم ھـــی ككمورەفتاری ئاوا چۆن وكاتل حكومتنشو ئو ئستاش دەكرێ، لگڵتیایـــو نـــورۆزی كـــ ســـتالیتیستالیتی بۆ بوو پویست ئوكاتل وەربگرن، ئستا نورۆز سوودینورۆز تلفزیۆنـــی مانـــای وانییـــبۆت ماوەو كفزیۆنلت دادەخرێ،

تلفزیۆنكیپروەردەیی.لبارەیداواكارییكیھونرمندانگوتـــی: داواكی محمـــود" "د. كاوەئـــوان ســـرچاوان، ھونرمنـــدانھمان ل بم دەكن، داوای شتكپروەردەشئیشكی وەزارەتی كاتدائیمكانیتی لسر لوحاتدا ،یھحكومـــت و پـــروەردە وەزارەتـــیجگایكی یھ توانایان ئایا ك ماوە،فزیۆنلو تبـــۆ ئـــ دیكـــی بدیلدەكین، جبج بتوان بكا، دابیـــن،یدیك شتكی ئوە توانن ئگر،نیی كافی كداواكاریی تنھـــا یانیئولویاتی و حكومت توانای بكولســـر ئاوا بیاری چۆن حكومت

دەدرێ.دوای پیوەندیكـــردن لـــ كۆتاییـــداو ھولر پارزگاری لـــ بھریكلوە جختیـــان ئـــوان جگرەكیبابتـــ پیوەندی ئـــو كـــردەوە كبیاركـــی بـــ نمـــاوەو وانـــبیخانبا ئو ئنجوومنیوەزیرانرۆشنبیری، وەزارەتی سر خراوەتبرنامی و پالن ئوان نازانن بۆیئـــو بـــۆ وەزارەت و حكومـــت

.چیییخانبالـــ داواكارییكی شـــیاوی گوتنـــھونرمنداندا ھاتووە، كسوودەكانیل خۆی ھونر كۆشكی گڕانوەیك دەگرتـــوە، ســـوود كۆمـــكتواوی بریتیـــن لـــ: كۆبوونـــوەیرزگاربوونی جگاو لیـــك تیپكانكۆمك بـــارەگاو لكری تیپـــكان

.سوودی دیك

ئنوەر گۆڤار نووری قاسم عزیز خۆشوی موحسین محمد ئحمد علی ئاكرەیی تاریق

جمال موشیر

سوعاد ھیوا

ئنوەر شخانی

كاوە محموود ھادید. نوزاد

٢٠١٠/٤/٢٠ ئمۆ نورۆزی ستالیتی و جاران كۆشكی ھونری

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

9

ئنفالكانمان ئایا؟! بنینوە

چ ترمـــی ئنفالـــكان نازانـــم ھنانـــوەیو بیرھنانـــوە لـــ جگـــ یـــكی ھســـوودســـاڵ دەیان دوای پرســـی نوكردنـــوەیلكاتكدا ،نفالكراوانئ ئو بۆ كســـوكاریتـــا ئنفالكـــراوان بارودۆخـــی كســـوكاریو خاوەنی مووچیكی نییـــ باش ئســـتاش

پی بژین. ك ئوتۆ نین،ئو كسوكاری ھاوارەی و گریان ئو بینینیو ھنایاننوە م دواییی بنفالكراوانئ منداخماوی و نژران، ل شارۆچكیچمچماڵممانیرژدوای ن مئ بۆ دەب ناخۆشبوو.بنینوە خمكان میشـــش ھدیكتاتۆرەكندەین ھوڵ و بگرین بۆیان و برچاومـــاندەستپبكین، نوەی ئایندە بۆ نوێ ژیانكی(لمدامبستملبیركردنیئنفالنیی،بمئو نیم)، بمجۆرەش بیرھنانـــوەی لگڵبنوكردنوەیان لبیركـــراون، ك خمانیدی كاریگرییكی ماوەیكی درژی رەنگتا دیكوە الیكی ل الیـــك، ل مئ ،نـــبمناوچكانی ل ھزاران ئنفالی دی ب ئســـتاو مـــاون عـــراق باشـــوور و ناوەڕاســـتیبتوانرێ موانییـــپ كـــ نگڕنراونتـــوە،واتك بھنرنوە، ئاســـانی ب وا ھموویاننوان ل كـــ یدیك ئمـــش جیاوازییكـــیئنفالكـــراوەكان كســـوكاری و ئنفالـــكانبن مبســـتیش ب ئگر مئ دەكرـــت،بۆ بم ،بـــن پشـــتوە ل و ھیـــچ نیازكیحاتكی دەروونی كسوكاری ئنفالكراوانل جیاوازی ك لكدەدەنوە وای و ناخۆشـــنوانكسبسروشونبووەكانیاندەكرتھندكیشـــیان و دەھنرنوە و ھندكیـــانئمش دەكرن، فرامـــۆش و ناھنرنـــوەبمش بمننوە و چاوەڕوانی لـــ وا دەكات

دەبت. قووتر برینكیانكۆمناســـان و بۆدەروونزان جدم مانئئایا ت، كحكومـــ ل و الینـــی پیوەندیدارئم بیرھنانوەی و رمانت ئم ھنانوەیوەیمشب ناخۆشـــ و رگبج كارەســـاتسوودەكانی ئگر ھیتی ھی؟ ســـوودیقســـی بۆ نیی سوودیشـــی چیـــن؟ ئگـــر

ناكرت؟!! لبارەوەدەكوتوە، بیـــرم كارەســـات ئوەی لـــمئـــو ئگرچـــی "ســـدام"ە، لســـدارەدانیبشـــدار كارەســـات لـــو بدەســـتی خـــۆینخســـتۆت چاوە (وەكو كســـی نبووە وو گومان ھیچ ب ب دەن)، بـــم ھندـــكمكرپرســـی یب ئو ئوالیـــك، ئمـــال ودیكتاتۆرە ئـــو كاتی ئـــم ،و كارەســـاتلمئ خكی زۆری بشكی درا، ل ســـدارەدی) بارودۆخكانی و حات زۆربی (وەكولدەكردەوە بیریان سۆزداران بشوەیكیجژندا رۆژی لـــ چۆن دەب و دەیانگـــوت:ك بیرچووبوو ئوەیان بـــدرێ؟! ل ســـدارەخك، ئشـــكنجدانی و ئازار ل "ســـدام"و حسابی بۆ ندەكردەوە ســـی ھیچ كاتكتنانت و یـــادەكان و و بۆن رۆژی جـــژنندەكرد. قیامتیش رۆژی بۆ حسابكی ھیچ،ویســـتپ ئســـتا ئوەی من بـــ بۆچوونیئوەی بقدەر ،نییـــ ھنانوەی ترمكانكســـوكاری یارمتیدانی بۆ ی جدییـــوھو كولتـــوور نھشـــتنی و ئنفالكـــراوانلناو و كۆمگا عس لب ھسوكوتكانیدانوھ و خـــودی دەســـت و حكومـــتك كســـانی ئو گیاندنی بـــۆ بدادگایـــیتـــا و ھبـــووە نكارەســـات دەســـتیان لـــم

ماون. ژیاندا ل ئستاش

(٤٠) بھ با

زراری سنگر

تنــــــــــــززانست، كۆلژی ل ناوم ئو ســــایھولــــر لــــ زانكــــۆی ســــالحددینكرد مانوەم مامی درەنگ ھاتوە،شــــب ل گج نبوونی بم لبــــركار پكردنوەیــــان، و ناوخۆییــــكانتنھا ژوورانی ئو بوە گیشــــتبووكچی كرابوون، كس س تا دوو بوو

ئو زۆرەی ئو ژمارە لشاوی بھۆیلناچاریدا ھر ھاتبۆوە ســــا ناویانو ژوورانل كســــكیان پنج شــــشو ھبوونــــی بھــــۆی دەپســــتا، مــــنوتم: پی باوكم ژیانوە بژوی باشی،بن ھیچــــت خمــــی "كــــوڕم لپــــارەبیكوە بــــدۆزەوە ھاوڕیك بزانــــناوی". بچن بكرێ بگرن و خانوویكرككوتین ھاوپۆلكانم ل یك لگڵك دووقــــات و چوویــــن خانوویكــــیپیاوكی بساچوو و خاوەنكی ژن،داین ســــریان بكــــرێ بوون قاتیســــووڕانكی گڕان و دوای ئمــــششونكی ئو كۆن كۆن و بم زۆرئفســــووس كوت. باشــــمان دەســــتكــــرد ئو نیگران منــــی تاقــــ شــــتكل ناكم قناعــــت پشــــیل زۆرەبــــوو،بو كۆنكم و گڕەكك ھیچ ژیانمدابت، پشیل پی ئاوا بینیب وەیشــــپشیل ب حساسیم ل منداییوە ھردەبتوە پشیل رقم ل ئوەندەی ،یھســــك لو رقم ھندە نیو بــــوا ناكمپناكم لــــ ناخوە حزی ك ببتوەب رەش پشــــیلیكی لیتی، و رقــــمك منداییــــوە ل ببــــوو، مامــــان فرخۆی جنۆك ببــــووم گوبیســــتی ئوە

دەدا، نیشان رەش پشیلی شوەی لبكوێ رەش پشیلیكی ب چاوم ھرك یاد، دتوە قســــیم ئو یكسرلخۆم ئــــاگام ئگر ئــــوە جنۆكیونبمخنك بداو پالمــــارم رەنگ بــــندوورو نزیك بوو و ترســــئ ئوەشببتوە، ئو نزیك لم حزم ندەكردتك بھاتایچ جار رەش ھر پشــــیللی و دادەنیشــــتین ئــــو ژوورەی لیچاوقایم پشیلیكی چونك دەخوتین،دراب دەرس ل شــــیتانوە بوو وەكدەرگای لبن ندەكردینوە، ل ســــیلــــ ژوورێ، دەھاتــــ ســــرەكییوەبزاربووندائیسفنجمنایبندەرگاكوەپنجرە لو كچی ژوورێ، تین تالكاتكــــدا ژوورەوە، رزە دەھاتــــبــــرك و تگرت نعلكم لینگ رۆژكیانپشیل ئو شــــكا. كوت بو پنجرەترســــی لمان پش دەھات بجــــۆرێدەســــتی بووایو لچی حزی نبوو،دەمی و دەگیاندێ دەمی ،یشــــتایبگبمبینیای ھبــــوو تبیعتكم تدەنــــا،بزم ئیدی شــــتك ھر تزمــــان دەنچیم داخان ل بخۆم، شت ئو ندەھاتئوجا تمدەگرت، وتایبك دەست برراكردنی ئو بوو، قایم چاوی ھنــــدە

ندەبرد دووبارە دەڕۆیشت، ئوەندەیئــــو ماــــو دەگڕایــــوە پنجــــرەینھشتبوو، بپوە مای تنیشــــتمانمدەھنا پنجرەیكم ال ھفتی جاركئو نبــــوو خۆم خــــوارێ، بدەســــت.من چیی مســــلی دەیانزانی نماھیچ تا دەشــــكاند، جامكیانم كاتــــكدەچووم گــــ گــــرن، گر دڵ نبــــلگڵ ل و جامكم بــــۆ دەكین بــــازاربۆیانــــم بۆخــــۆم معجــــوون و ھــــرخ بۆ شــــكاوەكم جام تدەگرتوە،روو بــــرەو ھرچنــــدە دەكردنــــوە،وەلــــ دنیابــــووم ھیچیــــان نــــدەوت،دوعام یك لناخوە ھــــزارو رەنگــــپیاوە و ژن تنانت دوعا لو لبكن،بن: دام و خانووەیان ك ئو بكن،وەكو ئو لخۆتان نبینن "دەك خــــرخوا كردین". دروســــت بۆ گۆبندەتانمئ ئمــــ كردبوو، ب بــــوە رەحمیكچی بووین، ست ئوەی سرەڕایلتكدا ئو مانھیچیانكچیجعیانو شــــتئ من ببن نبــــوو تا گومــــانتاوەكو دەكم، كچكانییانــــوە بوایبرەو ســــای خوندن ئو بیانبینــــم،لســــروبندی دەچوو، تواوبــــوونبۆ ك لبوونــــوەی تاقیكردنــــوەكان

كــــتییعلن پشــــیل بیانــــی دوارۆژ،لكرد پخ پخم بوو، ھرچندی پیداكردبۆوە، مــــۆن چۆن بوات، چــــاوینڕۆیشت دانگرت، راســــتم چاوی للوناوە بردــــك گاشــــ تا رقم بۆوەســــیرم نكوت، پی بوو رامھشــــتدەرەقتی دەھات ریازییی روح بوئوەی جاران ل جارك قت ندەھاتم،ل ئفســــووس بكوێ، پی تیدەگرم،خوارەوە ژنــــی مــــژەو ھــــاواری ئولــــپب تزوویكــــم بلــــش داگــــڕاســــیرمكردن ئوە خوارەوە چوومــــوتۆتك و دت خوارێ لسری خونشــــكا، ئژنۆم چكی كر زەوییســــخوای لناخــــوە بخۆمــــم وت: "بــــوبسر، قوڕم وەی كوشــــت، ئو ژنمخرایی بــــ ھنا". خــــۆم چیم بســــرلگمدا ھات ئویش كرد باوكم بانگیو گــــرت ژنكمــــان ئمــــالو ئــــوالیئویش و باوكم سیارەكی خستماننخۆشخانی یاندییگ بخرایی ھركرد، داخیل رۆژیان دوو فریاكوتــــن،ئاسایی لسالمتیو بوون دوایدنیاماڵ، بچتوە ئیزنیدا دكتۆر برینكی،دنیای خفتم بقت ئو ئودوو رۆژەدوو ھاوڕكانم كرد، چیم بزان خوارد،

وا من كچی مــــاڵ، رۆژە چوونتــــوەپیرژنكمان ماومتوە. لم شــــارەبو دەرھــــق باوكــــم، بــــردەوە ماــــیجب بۆ دیناری میلــــۆن نیو ڕووداوەچاویدا وتی: پــــش ل باوكم ھشــــت،بو پكردین روحمی خوا ھر "كــــوڕمتازە لنھات، ھیچی ژن ئو دوای دواداھاتوو ســــای بۆ رۆیشت، ئمســــاڵ

دەگرم". ترت بۆ بكرێ خانوویكیپیرژنكچونكباشیلوەردەگرتینملیــــۆن دینارەك نیو ب و كــــ چــــاویبرندەبوو وتی: ل دەســــتی كوت،دیك ساكی ناكم قبوڵ لتان "قتبچن و بگــــرن بكــــرێ ھــــر خانــــووئرە، بنــــوە دەب تــــر، خانوویكــــیشــــتكی خمــــی پارەشــــتان نب من

دەگرم". خاتر ترتانخوا دیك ســــاكی "بــــۆ باوكــــم وتی:

."ورەیگلــــو زۆرەی پشــــیل ئــــو لترســــی ھبوو، حزم ئو كۆندا و گــــڕەكبۆم بناویدا بســــیارەش ندەكــــردھوكم ھموو داھاتوو سای بۆ بۆیشــــبل یكك چووم خســــت گڕوپشیل ناوخۆییكان و لترس و خمی

بوو. قوتارم

حمد علی شاخوان

زادئا

یرا

سوید شاسوار ھرشمی -ل ڕوانگیكی سالحددینی ئییوبی

تسكترەوە ل رەخنـــ كـــم نیـــن ئوانـــیدەگـــرن ئییوبـــی ســـالحددینل ن، كدەك و بـــوە تاوانبـــاریرەھای دەســـتتی ئـــو كاتكدارۆژھتـــی ھمـــوو بســـر ناوەڕاســـتدا دەشكاو ھرچییكیكچی دەیتوانی بیـــكات، ویســـتبابـــۆ ســـربخۆ"ی "دەوتكـــیدانمزرانـــد. خـــۆی گلكـــیو بخمی بـــ زۆرجار تنانـــتگلی برامبر لـــ كمترخمـــیدەن و تاوانبـــاری دەكن كـــوردنكردو خۆی گلكی بۆ "ھیچی"ل خۆی تمنـــی ھمـــوو توانـــاوبكارھناو ئیســـالم برژەوەندینوەكانـــی خۆی بـــۆ ھیچـــی وایشانازی شایانی تا بجنھشـــتكم ئوانـــش بـــت. پوەكـــردنو توانج دەیخن بـــر نیـــن، كـــب پژارەوە و توند رەق و پالریزۆرباش و زین وكاتئ باســـیئو ن، كـــوتـــووە دەكـــكھنھنا. بكاری دەبا بمجۆرەی

لمجۆرانی ھوســـتی بیروڕامالی دەگمـــن بـــ ســـرەوەمژوونووسانیكوردونووسرانیئمی دەكوت. برچـــاو كورددیكھاووتیئاساییكوردستانن،لمجۆرە ھیوایی ب دەربینی كدەردەبن.بشكیھسنگاندنیئوە بـــۆ ئاســـایی ھاووتییانـــیژر ل ئـــوان كـــ دەگڕتـــوە،و ژـــر دەســـتیی ھومرجـــیداگیركراویـــدا وت و بمافـــیژـــر لـــ بناچـــاری دەتنـــوەوســـۆزی و ھســـت كاریگریـــیلـــ ھوســـت خۆیانـــدا بیـــاروھـــر و رووداوەكان وەردەگـــرنمژوو ســـۆزەش و بو ھســـتتـــری بشـــكی ھدەســـنگنن.وەرگرتنش ھوست جۆرە ئممئ كـــ دەگڕتوە، بـــۆ ئـــوەبوارمـــان یاخـــود نمانتوانیـــوەخونـــدكاران تا بـــۆ نڕەخســـاوەمـــژووی لـــ و نـــوەی نومـــانڕابردوومان ڕاســـتی و دروســـتو ھموو راستییكانی بگیینینو ســـالحددین ســـردەمیل سالحددینیشـــیان كارەكانـــیگۆشـــنیگای مژوویی خۆمانوە

بۆشیبكینوە.ھوستی ك وایكردووە ئمشلســـر یانـــرن و نگتیـــفسالحددینی ئیوبی بشوەیكیتا ئســـتاش بربو و بـــردەوام

جار دەبیسترت. تنانت ھندێكرچ بنووســـینی لوش لـــرەوب ســـرچاوە ل ھندێ و كاـــیھوســـتی گۆڤـــار رۆژنامـــو

روو. خراونتوە لمجۆرە***

لرەدا نیـــازم وای من ك ئوەیروونی و بكـــم شـــن و كـــویخاـــدا ســـل خـــۆی بكمـــوە ئایا یكـــم: دەبینتـــوە. خاـــیسالحددینی ئییوبی بگیشتنیكھیبوو برزەی پایـــ بو پلوبـــ بـــوو؟ قرزبـــاری گلكـــیپشـــتگیری رۆكانی و یارمتـــیگورەترین ب توانی بب گلكی

ناوەڕاست؟ رۆژھتی ربریلـــ بریتییـــ خاـــی دووەمیـــش:باوەی پرسیارە ئو تاووتوكردنیھیچی سالحددین راست ئایا كنكـــردووە؟ خۆی بـــۆ گلكـــیوكاتئ ســـالحددین نتـــوەیل چی بـــووەو بارودۆخك لـــ چدیكی ربرانی و ســـالحددین

ویستووە؟لكدانـــوەی خاـــی ســـیمیش:

ئایا كـــ كتیكییدیال و پرســـئـــسالحددینبراستیشانازییكیئو ویســـتپ ئمیو مـــژوویگشی و زیندوویی ب شـــانازییك شـــانازیی ئو یان بھینوە؟دەدات، گواھی مرۆڤایتی ھمووموســـومان مژووی و بۆ عارەب

جبین؟***

ســـالحددین كوردبوونـــیلـــ ســـمندراوەو بگیكـــی جۆراوجۆری ســـرچاوەی دەیاندواتریش، و خـــۆی ھاوچرخـــیمـــئ و رۆژئاوایـــی رۆژھتـــیھـــر لـــرەدا روونكراوەتـــوە.ھندێ وەمی نازانین بپویستیبدەینوە، عارەب شۆڤنیستانی لكردۆتـــ ســـالحددینیان كـــگوتی چونك "عرەب"، پاوانینزمـــی لمجـــۆرە، نازانســـتانی نووســـین و بیركردنوەی ئاستی

دەردەخات. سانك ئوكوردبوونی كـــ بـــو شـــوەییسمندراوە، دیارە سالحددینكـــ بزاندرـــت نتوانـــدراوەو كوـــن خكـــی بنماكـــیھۆزكـــن. تیـــرەو چ بـــ ســـر و لكۆرەوان زانیاری دروســـت

ب بارەیوە یكالییكرەوەیان لمدەستوە نداوە.

ناوچی ،ندوو شو لسر شكو گوندی دوینی نوان پیرمم یان.نشو دوو یكك لو شقوە،شـــونی وەكو یناوچ ئم ناویھیچ ل ســـالحددین بنماـــیكۆندا مژوویـــی ســـرچاوەیكیخكی لبیری كچی نھاتـــووە،ھاتـــووەو پشتاوپشـــت كـــناوچســـالحددین كـــ پارـــزراوە،ئوان خكی ناوچكی لبنڕتدا

بووە.یـــان دیـــارە نـــاوی ناوچكـــششونك ھمایتی "دوین" گوندیشـــونواری دەگنوە.بگـــوگـــۆڕی لـــك ھنـــدێ و كـــۆن نخشـــندراو، و نناســـراوتا ئســـتا بم زۆرن، كناوچلمژوویی بگیكی نتوانـــدراوەكناوچ ك لـــوارنیـــان شـــومیرەكانی لـــ بـــ ســـالحددین،

بدرت. بنماكی گرێدەرەوەی تودەك دووەم شونیگوایـــا كوردســـتان. ســـنووری ســـالحددین، باپیرانی و بـــاوكشـــدادی دەوتی ل میرەكانـــیكـــ بـــوون، "٩٥١-١٠٧٤" زاینـــیشـــاری یكمینجار پایتختكیبـــوو. ئرمنســـتان دویـــن" لـــ"ئازەربایجان ل "نجگ" بـــۆ دواترگواستیانوە.ئومژوونووسانی

زدی "دویـــن" وەكو بـــۆ ھمایانھموویان كردووە، سالحددین.نستانرمدوین"یئ" مبستیانل پیوەندی ســـرەداوی بوونـــیگوندی دوین و دوین نوان شاری

نازاندرت. دوور بك بالی ئوەدا دەشكنم، من پترناسراو بنماك دەســـتتدارول بوو، ئوەش لبر ھر بوون،ئسترەی خراتر ئاسایی خكیتری دەستتدارانی الی بختیانزوو ئتابكی" و وەك "عباســـی

دەدرەوشایوە.***

ئمیان بۆ مژوونووسان ئوەیكـــ ،وەیـــئ كردۆتـــوە روون رۆژانی ل سالحددین بنمای"رۆژكی كـــ لدایكبوونی ویش،ل كوردستان بوو" ١١٣٨ز ســـایك شراك سرنج داندەنیشتن.سالحددین باوكی رۆژگارە ئودی تكریت دانیشتووە. ل شـــارەدەكن، لوە باس ســـرچاوەكانپای كاربدەســـتكی كـــ لـــوێ

عباسی بووە. بندی خلیفیكوردنشین دیكی شارە تكریت،تخوبـــی لســـر نبـــووە، بـــم

كوردستانھكوتووە.

گرنگی الوە دوو ل م شارەكبدەستتدارانی ئوكات بۆ زۆریســـرەڕی یكمیـــان: ھبـــووە.بغداو ل نـــوان بووە بازرگانـــیموســـ" جزیـــرێ و كوردســـتانســـرەڕی ھروەك و حلـــب"بـــۆ قشـــونی ســـربازیش بـــووەل شڕ گرمكانی میشھ برەدووەمی گرنگی رۆژئاوا. و باكوورردەمس ئو ك ئوەبوو شارەكســـریانی مزیانی ناوەندی تكریتزمانكی تر ـــت بدەكر بوو یانئایینی پایتختی تكریت ك بین،دنیا بوو. ســـریانییكانی ھمـــوول ئایینكیان سریانی ھر گرنگیبدرژایی ئـــوان نبوو، بكـــورۆكـــی ناوەڕاســـت ســـدەكانیلـــ گورەیـــان زۆر رۆشـــنبیریو گریكی كۆنی نوان فرھنگـــیباشترین سردەمیخۆیاندا نواندوگریكیان كاتی ئو نووسراوەكانیعرەبی. كـــردە لـــ ســـریانییوەتكریت ك دەردەكوت، بمجۆرەســـریانی و شـــاركی مســـیحی،یھ ئوەش گومانی بووە. نشینعرەبیش و كـــ تككی كـــورد

لوێگیرسابنوە.***

وەك ســـرچاوەكان ئامـــاژەی بۆلگڵ سالحددین دەكن باوكیدەســـت رۆیشتووەكانی ل یكككشك دەبت. كشـــی لیفخ

پیـــاوە ئـــو بـــ شـــڕو دەبـــدەكوژرت.

روون رووداوە ئـــو زۆر الینـــیكوشـــتی، وە. وەك كتكراوننو ھتـــد. كـــوژران چنـــد كـــسئو رنجســـ جی ئوەی بـــمل دایكبوونی لـــ رۆژی رووداوەلـــ یـــان ســـاوا ســـالحددینیسالحددین لدایكبوونی رۆژانیسالحددین بنمای روویداوە.لپ ب ســـزادان، تۆ و لترسیو رگای دەپچنـــوە بن بارگـــو

دەگرنبر. موسزەیســـتانی دایكـــی دیـــارە كۆرپـــ ســـالحددینیش لگـــڵساواكیئسپكیانبركوتووەو،قۆنداغـــ نـــاو ســـاوایی ئـــو گشـــت درژو رەنجی برگـــیل گرتووە. بپلكی و ناخۆشدەبن بر پنا كمابن موســـفرمانداری ك زەنگی، نورەدینیموســـ ناوچی ئتابكی توركی

بوو.چاوی موســـ لـــ ســـالحددینل و دەبـــت دەكاتـــوەو گـــورەزدی لـــ دوور ژیـــان تـــدەگات،بۆ ئوەیشی ھی یوانل خۆی.مندانی لگڵ ك ھنكوتبت،

یاری خۆی ھاوزمانی و ھاوتمنچونك یـــوانل بـــكات. "دەـــم"تخوبی شـــاری موســـ بســـرھكوتـــووە، كوردســـتانوەكوردو لـــ تكك ھمیشـــشل عرەبیشـــی دواتر و ســـریانچبگیكمانلبردەستدا ژیاوە.ئو گل بوونی رژەی نییـــ تاكوبـــۆ شـــارەك لـــ و نتوانمـــانلـــو ســـردەمدا، دیـــاری بكاتوكاتــــــت ئب بھـــر جۆرـــكدا "نتوەكی" لنـــاو ســـركردەھندەكوت،بكوبپشتیھۆزوھاوپیمانكانی خ و خكیدیارە دەدەرەوشایوە. ئسترەیدەشت موس لو ددین لالحس

بوو. ببش نرخ بســـالحددین مامـــی شـــركۆیكـــ خســـتووە، دەری ھـــر زوولوەشاوەو خاوەنی پیاوكی ئازاو.باشـــ زۆر بیركـــی ســـربازیسرنجی زوو توانیویتی شركۆخۆی الی بـــۆ زەنگـــی نورەدینـــیبب بسر لشكری رابكشـــ وموسومانان لشكری گورەترینلوسردەمدا.شركۆرابرایتیدەكات، خاچپرســـتان شـــڕیل شـــپۆڵ دوای لـــ ك شـــپۆڵپالماری و دەھاتـــن ئوروپـــاوە

دەدا. ناوچكیانملوانی فرە ناچارە سۆن چكبمامی لگڵ بت. سالحددینیشســـربازی پیشـــی و دەكوـــتئو، پناچت زۆری ھدەبژرت،لوەشاوەییدا، و ئازایتی لنخشـــی لـــ ھـــروەك ربرایتـــی و ســـربازیمامی ل شركۆی كردنیشـــدا،

دەبت. لھاتووتر***

،ژداڕییـــدر ھمـــوو دوای ئـــووەمـــی ســـر ینـــســـتا دەگئ

پرسیارییكممان.و پگیشـــتن لـــ ســـالحددینتواناو ئازایتـــی گورە بـــوون وربرایتیكردنو وەشاوەییللببجوامری، ناوبانگدەركردنیداو خۆی بـــازووی بھزو پشـــتیباشـــی توانـــای بڕوەبرایتـــیبستبوو مامی ئازایتی و باوكی

ترنا. ھیچیدوور ل خـــۆی ئـــو كســـایتیو خـــزم دوور لـــ كوردســـتان وناوە. ل بنیات ھۆزەكی، خـــ ومگر ژینگیكیكوردی نژیاوە،ك دادراب گوـــی وە بـــما لـــناتوانین ئمش كـــوردە. تنانتبسمنینكزمانیكوردیزانیوەباسی بگنامكان چونك نا، یانناكن. وردەكاریان ئـــو ھمـــووئوكات كوردی زمانی دەشزانیننبووە نووســـین ھشـــتا زمانـــیشـــیعركی پارچ چند ل جگـــ"نبـــت" ئمان ھمووی بربـــوك راســـتییی، ئو تنیدەمانگپلو بو گیشتنی ل سالحددینقرزارو ھیبوو، ك برزەی پاینبـــووە. گلكـــی منتبـــاریمیشـــھ لمجـــۆرە خكانـــیلـــو زۆرـــك ھبـــوون و ھـــن.ھستشـــیان ئو ســـانجۆرە كخۆیان بنڕەتی بنچی برامبرچاوەڕوان نابت، ك لیان پیدا ال

دەكرت.زۆرن، لمجۆرە نموونـــی دیارەئوا ،ماب ھستیشیان ئگر كنائاسوودەیی ب ھست ویژدانیانندانی ئنجام و نكردن بۆ ناكاتبۆ بووە توانایاندا لـــ ـــك، ككارل بـــ خۆڕســـكی ك"، كـــشـــت"

نكردووە. چكرەی ناخیانداحوتم بشی

ــــتت

سیڤر پیماننامی نخشی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

10

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠یمژوو

بۆ

حمید رەشاش"عبدورەحمان ناوی خوالخۆشبوولدایكبووی رەســـول"ـــ ئیسماعیلكۆی شاری خكی ١٩١٧"ی" سایو ئاشنابوونم سرەتای ناسین بوو ١٩٦١ ســـای بـــۆ رووتـــ لگـــڵ ل بووم ســـرباز دەگڕتـــوە، من١٩٦١/٩/١٥ كاتـــ ریزی ركوتـــیناو چووم و بجھشت سربازیمكوردستان پشـــمرگی ریزەكانیرانی نزیك لـــ كوەرەش لـــ بناریبنكی بۆ ناردرام خۆم داوای لسردۆ ل قۆتڵ پاش گوندی ل حـــزبئندامكی چند كبنك چووم ،رەقوانل بنكك بوون ل رانی ناوچیھر بـــوو یكیـــان خوالخۆشـــبووبڕز بتمن و پیـــاوی ھموویان

ماون: ئوانی لیادم بوونمیرزا -٢ رووت ١- عبدورەحمـــان-٤ ســـدیق ٣- تۆفیقـــی مال باپیـــردیقس ب ناســـراوە ئمین سدیقو فق ســـمایلی ٥- عزیز فنـــدیبوو، كی تریشـــی لـــســـنـــد كچماموە ماوەیك ئـــوەی من لبرخۆش ھموویان لگڵ دۆستایتیمرۆژـــك كاك چند پـــاش بـــوو، لبۆ نارد من و رووتی دەباب عومرشاری لناو ئنجامدانی چاالكییكســـركوتوو زۆر كچاالكیی رانیزیاتر من چاالكیی ئو لگـــڵ بوو،خۆشویســـتتر بـــووم، الی رووتـــ

رووت و مـــن رۆژك چند لپـــاشبۆ ئامانج گونـــدی بـــۆ گوازراینـــوەئـــو كاوانـــی، الی شـــھید حمیـــدحكومت ھبوو ئوە مترسی كاتبنكی لـــالی بالیســـان بن ســـرچكی وكاتئ ئـــوە بتوات، لبرمن الی رەشاشـــی ئو گورەمان ١٩٦١/١١/٢٥ ركوتـــی لـــ بـــوو، مفرەزەكی لپ بـــ لكرا داوامانل شوەشـــان بگات كاوانی حمیـــدئـــوارە بركوتین ،كۆی دەشـــتیگوندی یشـــتینگ رۆژھت لگڵو مام جالل چووین شیوەشـــان ككسكی چند و دەباب عومر كاكدەركوت بـــوون، گوندەكـــ تر لـــرگای پارەكی گرتنـــی بۆ ئمیانمام جالل وتی بانگ كردبوو، كۆیخۆتان، شـــونی ئـــوە بگڕنـــوەدكتۆر شـــھید گڕاینوە، ئمـــشچووین گلی ھات، مئ خالید لگڵچووین بوو ســـارد زۆر دنیا جلـــیبرادەران ناو ئشـــكوتكی جلی،چوون راوحیوانكیانكوشت، بمخواردمان، مرداریش ب بوو مـــردارخوالخۆشبوو و من پاشتر رۆژی بۆقادرحسن رووتوخوالخۆشبووئاوەگردی ســـری چووین بـــۆ راودۆی ھمـــوو ئاوەگردی لســـریل رووت مامـــ بـــوو، ھیـــران دیارنازەنینی ئاغای كریم مای دوورەوەدەچین مای شـــو ئم وتی بینـــی،كریـــم ئاغا رووت و كریـــم ئاغـــاشـــو بھرحاڵ بوون زۆر برادەرزۆر بوویـــن، ئاغـــا میوانـــی كریـــمگڕاینوە بیانی كردیـــن، خزمتیجگای لـــ خۆمـــان الی برادەرانـــیخۆمـــان نمابـــوون، گڕابوونـــوە،تواتب گڕاینوە ئمش بتواتیكاوانی حمیـــد شـــھید ك چووینچاوەڕوانـــی ئمی دەكرد لســـرزینر گونـــدی بۆ رۆیشـــتن بـــوونمام زینر گوندی چووین مئ كـــھمـــوو عومـــر و كاك جـــالل وكچی كۆبۆوە گوندە لو ھزەكمانل گوندی مئ گڕانـــوەی ل پاشپارەكی ھاتبوو ھواڵ شیوەشـــانمام جالل دت بیانی ـــگای كۆیرپشـــمرگیك نزیك چند خۆی وپارەكیان خـــروان گونـــدی شـــخ

بۆ ھنابوویان خۆیان لگڵ گرتبووگووتمان پشتر مئ ،زینر گوندیزینر گوندی ل ھزەكمان ھمووســـربی گایكی جالل بوو مـــاملم گوندە ھر بوو بـــۆ ھزەكمان،ھمـــوو دانـــرا رگشـــمنیزامـــی پ رگشمپ ٢ لق كوردســـتان ھزیســـر بوو وال ع١" م" لقـــی بووحمید بوو، سلمان عریف "٢" لقییاریدەدەری من بوو سرپل كاوانیرووتـــ مامـــ بـــووم، ســـرپل

لـــ پلكی "٢" بوو سردەســـتی١٩٦٢ لگڵ رەمزانـــی لـــ ،مـــئگشـــتكمان دەباب كاك عومـــرسردانی بۆ پشدەر ناوچی بۆ كردكاك لگڵ ئوانی ئاغاكان، ھمووحمید -٢ رووت -١ بـــوون: عومرمام -٤ ئمین سدیق -٣ رەشـــاشخیالنی میركۆی -٥ خیالنی عدیئوەندەم بارزانی ھـــر ٦- ئحمـــد١٩٦٢ مام رەمزانی لـــ ھر لبیرەعومر كاك بۆ نووسراوكی جاللزووترین بـــ كردبـــوو نـــارد داوایھـــر رـــزان بگنـــ چمـــی كات

شو ب نووســـراوەك ھاتنی لگڵپش رۆژی و بـــرۆژ دەرۆیشـــتین،عـــودان گوندی یشـــتنژن گجنانی رانگیشـــتین. جـــالل ب مامخوارد زەرزی گوندی ل جژنمانمالیتی برگی و جل ب ناسح مالل یم ھنـــم وئ بوو، لگمـــانبـــرێ كوتین خـــواردن پـــاش نانجالل مام ھدن، گوندی چووینبوو ھـــدن ل ھزەكی خـــۆی وھدن بشـــك ك چووین گوندی

بوون ھـــدن ل مئ لـــ لقكـــیداوای جالل مام گوتیان پرســـیماندوایی رۆژی بـــۆ ئمـــی كـــردووە،رگشـــمپ یك لگڵ كاك عومرموومـــان بووینھ مـــئ گـــڕاوە،ئو ھر جـــالل مام لگڵ ھزـــكشـــارباژ ناوچی توانی بوو ھزەپاك پنجویـــن قـــزای و ناوچـــیزیندوو بكنوە شـــۆڕش بكنوەولگڵ رووت مام و من ڕانش لمرووت مام بۆی دەم بووین، یكترشۆڕشـــی پشـــمرگی باشـــترینپاش پاككردنوەی بوو، ل ئیلوول

رزان چمـــی ھاتینوە ناوچـــكاندۆ گڕانـــوە ھولـــر ھزەكـــیو مـــن جـــالل مـــام رەقـــ، بـــمھر تری كســـكی و چند رووتـــركوتی ل ھشـــتوە، خۆی لالیو رووت و مانگی ٦ مـــن ١٩٦٢ لـــمكتبی لگڵ پشمرگیك چندســـرۆك الی چووینـــ سیاســـی ئۆمران ئوكاتـــ لحاجی بارزانیھر من گڕانوەكمان پاش ل بوووە، مامبی سیاسی مامكتڵ مگل

نھنیان گرنـــگ و زۆر كاری رووتـــزۆر رووت ســـپارد، مام رووت بنھنییكان پاراستنی ل بوو خۆراگركاری بارزانی سرۆك جار چندینسپارد رووت ب نھنی و گرنگ زۆرنیدەزانی كس داو ئنجام ھموویمام رووتی، لبر شارەزایی خۆیناوەوە و دەرەوە ھاتووچۆی ھموول دەدرا، ئنجـــام رووت لـــ رگایكاتـــی پیوەنـــدی لگڵ ئـــران كراشۆڕشـــوە ھاتبا ناو ھر كســـكل پل و كل گواســـتنوەی ھمووتایبتی رووت بـــوو بنككی رگای

ھموو شـــابدین گوندی ل ھبـــوورووتـــ دەھات، رـــگای ك لشـــتئران- چووین ١٩٦٤ كـــ ل ســـایبراكوژی شـــڕی لبـــر ھمـــدانبم ل گمان بـــوو، رووت مامـــپیوەندییكانی لپرســـراوی كرا بعراقی، كوردســـتانی و مئ نـــوانلگڵ ئران حكومتی برەزامندیل بارێ گوندی ئاغای ئمین حمدبووندیسان بان دەوروبریشاریئم رگای و بردن ل ھنان ھمووپشمرگیان دوو بوو، سانك دووبرا بوون ھردووكیان بـــوو، لگڵلگڵ ھر گڕانوەشمان لكاتی وبایمكتبیسیاسیبوولوكاتیشھموومان بوویـــن لـــ بكرەجۆشھرچند من بووین یكتر دراوسیب بیردتوە مامـــ رووتم جاركببیر دتوە، كوردیشـــم پندەكیندەھارییق گنمی ئاردی دەت: كبۆ مـــدێ. ئ لـــ ھمـــوو شـــتكیئیش زۆر ل ســـری یسانو كئ

.دەردەچبوو رگشمپ باشترین رووتمام

روویكوە. لھمووب باشـــترین كادیری رووتـــ مامـــ

بوو. شارەزا تواناوكاروانچی باشـــترین رووتـــ مامـــ

بوو. حزبسرۆك زۆری بشـــی رووت مام

عشیرەتكانیدەناسی.لـــ بـــوو ئـــازا زۆر رووتـــ مامـــ

رۆیشتن.ھبوو شـــارەزایی زۆر رووت مام

كوردستان. گوندەكانی لسرھموو بداخـــوە ئم رووت مامـــكس بردو خۆی لگڵ زانیاریانیپاش ل و وەرنگـــرت ل ســـوودیجیابووینوە لك ئادار ١١ی بیانیسردانی بغدا بۆ بھاتبا كاتك ھرپیاوە ئـــم بداخوە منـــی، دەكـــردنبوو باش گوزەرانی باری قارەمانپش ببـــوون، بینا كـــم چاوەكانـــیكاك بكات بڕز ئوەیكۆچی دواییماكی سردانی بارزانی مسعود ١٩٩٣/٦/١٨ ركوتی ل بـــم كرد،ل ھزار رەحمت دوایی كرد كۆچیب خوالخۆشبووش و ب گۆڕەكی

بكات. شاد برین بھشتی

"رووت ئاوڕەحمان" قارەمان و درین بیادی پشمرگی

ھبجیی غوم ئحمد ڕبوارداگیركاریـــو ھمـــوو وـــای ئـــول زیاتر ك دڕندانیی رانكارییوكورد ب دوژمنانی سا دوو ھزارمبستیبنبكردنیكردویان،قومیبووەتوە برەنگاریان ردانم كوردنتوایتـــی كلتـــووری و زمـــان وبردەوامیـــش و خـــۆی پاراســـتووەپشكوتنخوازەكانی ڕەوش لگڵھنـــگاوی دەوروبـــردا جیھـــان ولگڵ براوردیش بـــ ناوە، باشـــیك جیھاندا، میللتانـــی ـــك لـــندھ،یھ دەوتیان و كیان سا سدانھشتا پشـــترین، بم زۆر ل مئبكرین لگڵ براورد ناگات ئوەیمژە ل ك پشكوتووەكان، نتوەنازانم ئیدی یھ دەوتیان و كیانمح) وەك دنیادیدەی نووسركیمزندەیك بـــ چ فریق حســـن)ســـدەی پنجاكانـــی ســـانی لگڵ ھبجی شاری ڕابوردوویبراورد ئوروپادا وتانی ئســـتای

كردووە!و زانســـت لـــ لـــون لـــوان كـــلـــ وەك . ســـردەم تكنلۆژیـــایھولر ژمـــارە(٧٢٠) ی ڕۆژنامـــی(١٧)دا ٢٠١٠/٢/١٠ لـــ الپـــڕە لـــ((گشت ناونیشانی ب نووسینكینووسیوە ئابووبر)) ڕووداوكی والپڕەكـــی بشـــی ی ســـنزیكـــدیڕۆژنامیی و(٩٢) گرتووەتوەباسیسفركی بۆ ترخانكردووەو گشتوگوزار ھبجو بۆ مندایگشتیاران كردنی پشـــوازی شیاوباســـی دواتر دەرەوەو لـــ وتانـــی

چتـــی دوكاندارو) تـــخاتـــوو( قھبجیكردووەتمبست، ئینجاب فریقیان مح ڕووداوك ب كشـــرمزاركردووە وەكو جۆرـــكخۆینووسیوی:((وەكمردمندایكو دۆپـــ ئاوك ب وەختابـــوو ببـــمئســـتاش تـــا (( بزەویـــدا ڕۆبچـــمخمی ل دیمنیو ئو شرمزاریســـ گشـــتیارە ئو ك ،وەدایـــئچاوییوە بدیار گوایـــ ك ،بیانییو وروكاون ھبج تیان مندانیو كسیش تمات بارانیان كردوونب دەنـــگ نھاتووە ب ل ســـریانئم بۆ ھاندرابن گوای ك ،گومانیشلو بووە سیر بالیشـــییوە كارەوب دەمـــدا ((قت چتی ئافرەت ))

و بووە دوكاندار پیاوانوە جلی. ویستووە كۆكی ئاسمان

،وەدایئ خمی ل تائســـتاشگشـــتیارە ســـ ئو كـــ ئاخۆونی چۆن ڕووداوە كارو بـــو

؟!.. كشابت كوردیانخۆت نیـــان و ناســـك تـــۆ ھنـــدەچـــۆن ئیـــدی برچـــاو خســـتووەڕگـــی ناســـكت ســـتھ ئـــو ســـاڵ پنجا لـــ دایـــت دوای زیاتـــرییانبجھ ـــمندا ئـــو ڕووداویبابتی یتبك ڕووی دابـــت ئگـــرزامداری ھبجیكی ناوزڕاندنـــیتواوی ك قتماخنگرتوو، ھشتاھورامان شـــارە بـــ مـــژووی ئوو ســـروەری و شـــارەزوورییوەكوردو بۆ بووە قۆچ و شرەفمندیكوردستان،ھمیششبزیانیسروتازەترینیان ك گڕاوەتوە بۆی مایجیاوازی ك ،دامس كیمیابارانكیتـــۆ نووســـینكی و كـــكیمیابارانســـددام جیینۆســـایدەكی وەدایلســـومبولی ئازادیو كردە ھبجیكوردســـتان، كـــوردو ســـرفرازیناوزڕاندنی تـــۆ بم نووســـینكیكردۆت ھبجییكانت ھبجـــوئو مژووە ھزك ھیچ ست، كبملكدارناكرت، پ سروەرییی پئو ئســـتا پش ســـاڵ ئگر پنجاكارەیان ئـــو یانـــبجھ ـــمنداھاندەركیان ھیچ ك دنیام، كردبتبجھ ل بم نبووە، پشتوە ل

ھرحاڵ ب . بگومانم زڕاندنكی تۆڕەچكی ھبجییكی وەك مـــنكـــ باپیرانـــم ھبجیان ئـــاوەداندـــەت چنـــد ئـــم كردوەتـــوە،ھبجییكانـــت تـــا بـــۆ دەنوســـمئـــو و (( ڕاســـتگۆیان پبناســـنموە))كنمڕبگ بۆ براوەت ئابووەتا دەدات ئازارت سا پنجا ل زیاترنبن، قرزارت ھبجییكان چیترھبجییكان بۆ نی پاساو ئمشھندە ڕابردوویكی ناسنامو چونكھیچ ب پویستمان ك یھ پیرۆزمانچند بۆ ئـــوەی .نیی پیـــا ھدانك

چووبتـــ ھبج لوە ڕۆژكك گیشـــتووە،

یـــو كبیر نا و و ڕســـخاوەت و نیشـــتیمانپروەریخۆشـــتكی و نـــوازی و غریـــبو بگی كانییبجتی ھسلخفرەجی حاجی ئوتلكانـــی ئمشحمڕەش مســـتفای حاجی زەرەوب و چۆل میشھ شنروێ، ئوتل وگشتیاربوونوكرابوونشونكاریھرگیز ھبجییكان چونك ،دیكو میـــوان كـــردووە، كـــمـــان نقبول تائستاش ك ئوتل، بچن غریبو نبووە وا شتی دنیادا شاركی ھیچ

حشارگو ج میشھ ھبجشدادەدەریلقوماوانوشۆڕشگانئحمد خان كاتك ربۆیھ بـــووە،بســـر ئاوا كۆدەتا خانی ئحمـــدو ھۆخان ھۆخانی باوكیدا دەكاتئیمارەتی ل ھدتدوایگڕانوەیمیـــرو ..ھیـــچ نینـــوا و بادینـــان ل بم نادەن، دادەی میرنشـــینكھر دواتر و دەدرت دادە بجھدەكات ئامـــادە تیارو لـــوێ خـــۆیدەســـت، دەگرتـــوە دەســـت و

شۆڕشـــی بـــ درژایی

لیـــش و یلو ئبشـــارەزورو بجـــھھمـــوو پناگـــی ھورامانـــوەبب پشـــمرگو خزانكانیان بووباخیان خانوو كرـــی قبوی ئـــوەیتـــســـۆزت بـــۆ(( ق كردبـــت : تـــۆكورتكراوەی گوای جوالوە، ((تچبووبـــت برزكـــراو)) ناوەكـــی(ناوی الت ئاســـایی بم ،وانیی كـــپنای ك بزڕنیت، ھبجییـــكانئویـــان وەك ســـدانی قتچتـــوزڕاندنش ئم پاراستوەشیان داوەوبیانـــی. گشـــتیاری ر ســـســـلوانئ بگومانم بووبـــت كـــ ئگربوون، ریتانیانب حاكم ئو نوەی

بش تۆیان مـــن و ك كوردســـتانیجگ ھبجش كرد، وران و بششاری ب میشوازی ھریب نغ لبناوبانگ ڕووناكبیران و شـــاعیرانزیاتر شـــونك ھمـــوو بـــووەو لھبووە، پیاو و ئافرەت نوان تكییرانس و ڕەشبك حورمتوە بو شـــخ كانی و گون تكییكانیقوكو كانی و ناجی حاجی كارزیئاگای میرگواھین..ئوەیشی باخیھرگیز بت، بجـــھ لـــ مژوویبواناكاتھبجییكانھندەندیوڕووتی قـــۆڵ لســـر بـــدی بووبنبو كردبن بارانیـــان ماتت كیژـــكشرمزاركراویت، پ تۆی جۆرەیلـــ ســـای پنجاكان چونكـــ بـــرمۆدەیان پۆشـــاكی ھبجییكانو ڕووناك خان پۆشـــیوە، حمیدەخانیكچانیشاعیریمزنیكوردكلسوم و موختار جاف ئحمدمح ڕەئیـــس خانـــی و ویـــدادو علی مـــح حاجی تۆفیقـــیھاوسری شوكریی مامۆستادیكش، و زۆری فرەجفنیتنانت(شوشخانیمسیحیمیفرۆش ئاجی ھاوســـریپشـــتریش لـــ زۆر لـــوانھـــاوكاری بووەو ســـفووربووە ھاوسریشـــی ئاجـــیمای ك لـــ دوكانكیـــدا،گواھـــی بـــووە خۆیـــان

دەرن.تاك ھبجبھۆیپشكوتوییوەبریتانیكان نســـا ك بووە شارئوێ، تھاتوون بـــۆ گشـــتوگوزارئوەش باخی میر، گـــر بتایبـــتو بـــزار مرمشـــ ڕووی دابـــتل باش چونكـــ ئاســـایی وەربگرە،شماڵ بوو حفتاكان كۆتایی یادمناسك ھست ھونرمندو ســـائیبیئبد بۆ پكردن ســـووكایتی لبرئوە بـــۆ ڕووی لـــ ھولـــر كـــرد.ك تاســـرەتای ســـای چـــی دەتكوردستاندا شارەكانی ل ٢٠٠٠ یشپلوپوزو ب تیزاب ســـفوری لســـرھر دەســـوتنرا، ســـیمای ئافـــرەتشـــاركی ل سانشـــدا م نزیكلھونرمندكی خانمـــ كوردســـتان

گر ئاپـــۆرەدرا ھندەرانی كـــوردیشیوشـــیتایان بووایـــن پۆلیـــس لم ك دەیت چی ئی ؟! دەكردەوەلشاركی ھر عولمدا سردەمیخاتوو نمابـــوو زۆری كوردســـتانھونرمند زنـــریقی مف رزیـــمت لتـــۆ ڕەخنـــ گـــۆڕ بدەركـــن؟بجنجاكانی ھپ سانی مندانیكردون لگڵ براوردت گرتـــووە ودووەمی ھزارەی وتانی ئوروپاودەم ھموو ئـــو ڕەنگ ك زایینـــیدكتۆرای بوانامیكی خاوەن كوردباســـت بو شـــوەی تدا نبوبت،نیی ئوان گومانی تدا كـــردوون كتۆو شـــوازی لپ جۆرە بۆ پارە بودەزانیت خـــۆت دەكنو گشـــتیارانپارە واش بھـــ ر بكرایوێ گـــلدۆست ئدی ھر ئو مرۆڤـ دەبوو.چكی نبوون رانزپ و گشـــتیاربرھم ھناو كیمیاییان كۆكوژی وقی قاتـــو فرۆشـــتیان ســـدام بـــۆپنجاكانی مندانی نـــوەی كوردو

كرد؟.. شھید پ ھبجیانئـــوەی ســـر ماوەتـــوە ئنجـــا

بناسنم:ـ بۆ خاتو(قتچت)تكوردەواریمان باوكی ناو كورت))قتح)یو كورتكـــراوی و (قتشپاوەو شـــاری نوان (نجاری خكیبووە جوامر كچكی زۆر ی كۆمارا)جوانمـــردی دەبت برایكی تاقـــ .(قتح)ش نـــاڕەوا دەیكوژن و و بســـتو (كواو پۆشـــاكی پیاوانـــبراكی دەپۆشت و بكوژی مشكی)و دەكات دنیا تركی و دەكوژتوەدەبت جنشین بجھ ل پاشـــانخۆشـــیان زۆر و ھبجییكانیشھنـــدە ھبجییـــش دەویســـت وتچ تق بیرم ل بوون پشكوتوودەست بۆ مســـوە ب مسینیكیحمامكـــی دەھاتـــ نوـــژ گرتـــنالی و مراد) مح (ئحمدی باپیرمبوو،( ئاسایی زۆر ھبجییكانیشبۆ یكوردان چتـــش) نازناوكـــیستمی جورو ك جوامرانی ئوو نكردووە زامیان قبوڵ و دەوتڕژمكانی ئوەتا بوون، یاخی لـــیب (عصات) عراقیش پشمرگیانبڕاستی دەبرد،ك ناو چتكان وات

.(( رخاسییم و شكۆمندیرۆژنامی بۆ وەمم تم بابئ تبینی:٢٠١٠/٢/١٤ كچی ركوتی ل نارد، ھولرھفتنامی ل بۆی نكردموە، بو بۆیان

نووسركردەوە. بدرخان بوم

حسن فریق مح ئابووەكی ھبجو

ھڤانیدا لنو رووت مام

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

11

یــت

گش

ھهرمی دهسهتهکانیله کوردستان_عراق

ھه رمدا ده ستووری غیابی

ھهرمـــی دهســـتووری له پـــۆژهیســـپاردنی کوردســـتان،که ژمارهیکتبخانـــه ٧٧٧ ی به ڕوهبهرایهتـــی ،٢٠٠٩ دراوهت سای گشتییهکانیمـــن نووســـراوه پشـــه کییه کی بـــۆتـــا ڕوو دهخهمه کهمـــی به شـــکیئامـــاژه نهبت، درـــژدادڕ باســـه کهو خونـــاوی لـــه ـــژووی پـــبه مگرنگ چهمککی چهند کارهساتباروســـهرکوتکردنی وهک: ده کات،کورد گهلی چهوساندنهوهی ستهم،لـــهدوای یهک به ده ســـتحکومه تـــهبه شـــکردنی ب عـــراق، یه که کانیکه به خوا، له مافهکانی کورد گهلیئازادی وهک: ئادهمیزادیبهخشیون،دادپهروهری....ئاماژه و یهکسانی وو ئهنفال جینۆســـایدو به تاوانهکانیکیمیابارانو ورانکردنی دھاتهکانی

کوردستان.......ھتد.بۆ رزگرتنمانـــهوه، له نووســـراوهبزووتنهوهی ھماکانی ســـهرکردهوخهباتگ کوردستان ڕزگاریخوازیو پشمهرگهو شهھیده نهمرهکان و

پناو لـــه داویانه قوربانیانهی ئـــه وو نیشـــتمان ئـــازادی و پاراســـتنیچارهنووســـمان.... بهمافی داننـــانمهدهنی کۆمهکی ھنانه کایهی بۆبرایهتـــی لـــه کوردســـتان.....گیانیھهمواندا بهســـه ر باڵ و لبوردهییکوردستان پناوی بکشـــ،......لهنیشـــتمانکی ھهمـــووان بـــۆ کـــه بنهمـــای و لهســـهر یه کگرتووبـــتو دامهزراب به ھا دیموکراتییـــهکانبنهماکانی ڕۆشنایی له بهر بکات کارتیایدا داد مافی مـــرۆڤ، که یاســـاوبـــه گهیشـــتن ســـه روه ر بـــ، بـــۆویستی لهسهر ژیر، فرمانهواییه کیبهرجهستهی بقوھه ئازادمانهوهبۆ ب بهئهمهک بکات، ئاواته کانمانئامانجو وه کچه ندین قوربانییه کان.کوردستانھهرمکی که تر، ویستیبهدیھنانی بۆ بـــت.........، فیدرالیھهرمی دهستووری ئامانجهکانمان

دانراوه. کوردستانبخونتهوهو پشهکییه ئهم ئهوهیکه ئهوهی، لهگـــهڵ بکات به راوردیدهگـــوزهرێ کوردســـتان ئســـتا لهو گوومان دهبت شۆک و تووشـــیدروست لهمشکی پرسیار جۆرهھاھهبژاردنی بهر لـــه چونکه ده بت،پداگریان کوردســـتان په رله مانـــیکـــه ده ســـتوورهکه لـــه وه ده کـــرد،و بدرێ لهســـهر دهنگی له په رلهمانھهموو که ئهم بکرێ، باشه په ســـندپراکتیکی بواری له بۆ ده زانن شتانهئاساییه که سرگره؟ پناکهن، کاریو گوومـــان تووشـــی کـــه خكـــیوتهکهی ببن، چونکه له هڕاوکدکۆبوونهوه دهکرێ، ئمهدا، زۆرترینو پـــۆژه یاســـا به ده یـــان پـــرۆژهئه گهرنـــا بهده گمـــهن ده نووســـرێ،ھیچیناچتهبورای جبهجکردنهوه،نه پشـــدهکهوێ و وت بۆیـــه نـــهکۆمهکی مهدهنی کوردستان دهبتهیاساو و یهکگرتوو و نیشـــتمانکی

.! ناب سهروهر تیایدا دادبگهیهک ماده و چهند بۆ سهرنجتانچوونهته تاچهنـــد بزانن ڕاده کشـــم

بواریپراکتیزهکردنهوه،دیـــاری ٣٩ ده ســـهتهکان ماددهی

: دهکاتده ســـهتی یاســـادانان، ده سهالتیدادوهری. دهسهتی جبهجکردن،

٤٧ مادهی یاســـاداناندا له دهسهالتیلـــه ســـالکدا یهکـــه م: دا ھاتـــووه :خولی کارکردن ھهیه. دووه م: دووپه رلهمـــان، که کاری ئـــه و خولـــهیڕوو، خرابته تدا گشـــتی بودجهینهکـــرێ پهســـند ھه تـــا بودجهکـــهلـــه ھهبژاردنی بـــهر کۆتایـــی نایه.بودجهکهیـــان عراقـــی په رله مانـــیھهبژاردنـــهکان دوای راگـــرت بـــۆئهم ھهموو خایاند، مانگکی ماوهیدهکاته کار ڕاســـتهوخۆ ڕاگرتنانـــهژیانی بوارهکانی ســـهرجهم ســـه رجوله ماوه یهک له بۆ خكواته ژیانپاســـاوکی ھیچ بوونی ب ده کهوێفاکته رکیکاریگهر بوونی یاساییوبه پهرلهمان، ڕۆژانهی کاری لهسهرمادهکه، سهروه ری برگهی دوی پی

پشیلکرا. یاسالـــه بگهیـــه، ٥٣ چـــوارده مـــادهیبیاردان : ھاتـــووه یهکه مدا بگهیچارهنووسسازهکانی پرسه لهسهربهدهنگی عراق کوردســـتان_ گه لیســـی لهســـهر دوو زۆرینـــه یبهو مانایـــهی ده بـــت، ئه ندامـــهکانکام مندهپرسم پهرلهمانمهرجهعه،پهرلهمانی چارهنووسســـاز پرســـیلهســـه رداوه، دهنگـــی کوردســـتانئستاش گربهســـته نهوتییهکان تاداھاتهکهی ئاگاداری نییهو بهتهواویسهرۆکی جگری دانانی پرسی لله،پهیوهندی نییه، دیار ئستا تا ھهرمو دراوس وتانی و سهردانهکانیپه رلهماننازان ئستا ھاوپهیمانانتاپهیوهندییهکان و سهردان ئهجندایداھاتهکانی فۆکهخانـــهکان چییـــه؟چهندیـــن کـــوێ؟، چه نـــده دهچتـــه

پرسی تر.: جکردن جبه دهسهتی

ھاتووه دهسهتی دا ٥٩ مادده ی لھهرمی جکردن لهســـهرۆکی جبهوهزیران ئهنجومهنی و کوردســـتانپـــی بـــه پکـــدێ ده ســـهتهکانیان

پیاده دهکهن. یاسا دهستوورویاسا و دهستوور کام من دهپرســـم

ئســـتا دوو تـــا ئـــه م حکومهتـــهیســـهرۆکی ئهم تداھه یه، ئیداره یـــیسهرۆککی وه ک ئستا تا ھهرمهیدهکات، دیار ھه ســـوکهوت پارتـــیبه وت دهرهوهی بۆ که دهچ نییهسهرۆکی یا م دهچھهر نونهراتیوهفده زۆربهی بۆ وایه ئهگهر پارتی،بنهماهکهیی ئهندامانی یاوهرهکانـــیھیچ له خكک ئه ون، پارتهکهی وسه رۆکایهتی و حکومهت پگهیهکیھهرمدا نیین کهچی وهک سهرۆکیئهوهیدهبینرێ حکومهتکاردهکهن،

پچهوانهی یاساو دهستووره.ھهرمـــی ســـهرۆکی : یه کـــه م٦٠ تا له ماددهی کوردستان :عراقبه سه رۆکایهتی ٦٨ تایبهته ماددهیبرگهیـــه، ٦٠ دوو مـــادهی ھه رـــم،سهرۆکی ھهرم :ســـهرۆکی یه کهمجبهجکردنـــه بـــای دهســـهتیھـــزی گشـــتی فه رمانـــده ی و گهلـــی نونهرایهتی پشـــمهرگه یهوله نوان ھهماھه نگی ھهرم دهکات،ھهرموحکومهتیفیدرالدا،به شدارینیشـــتمانییهکان و نهتهوه یی له بۆنهھهرمـــی دوهم: ســـهرۆکی ده کات.خـــۆی بـــۆ کوردســـتان جگرـــکدهکات کاری کـــه ھاو ھه لدهبژری،لهکاتی ئهرکهکانیداو ئهنجامدانی لهو دهگرتهوه ئامادهنهبوونیدا جـــیھزه کانی گشتی فهرمانده ی جگریدهب ( پاسهوانیھه رم ) پشمهرگهڕه زامهنـــدی پهرلهمان به مهرجکڕهھای زۆرینهی به نبھ بهدهست

ئهندامانی. ژمارهیحکومه ت من دهپرســـم پهرلهمان وتا بـــهالم دیاره، ئیداریان ھه یکهلـــیسهرۆکایهتی ھهیکهلی شوه ئستاجیگر یاســـا پ به نییه ، دیار ھه رمھاوکاری ک نییه؟، که ،ھه ب دهبئـــهو که ؟، ئهرکهکانـــی ده کات لـــه؟،بۆ جگره وهیهتی ک نهبت ئاماده

نه کراوه ؟. دیاری ئستا تاو ھهرـــم ٦٢ ســـه رۆکی مـــاددهیجگرهکهیسزادهداتلهپۆستهکهیانالیان له تاوانبارکردنی الدهدات بـــهئاکامـــی لـــه دادگای ده ســـتووریدوو زۆرینهی به تۆمه تبارکردنییهوه

ســـی ئهندامانی پهرلهمانی له سهرئـــهوهش عیـــراق، : كوردســـتانســـوندی شـــکاندنی لـــه ئه نجامـــیپشـــلکردنکی یـــان ده ســـتووریئهنجامدانی یا دهســـتوور سامناکیخۆی بۆ گهوره. ســـهرۆک خیانهتیبـــه پویســـتی ھه موو دهســـهتکهئوه ئـــهوە من مـــردوو جگرنییـــه،بتوان نییه یاســـایهک ھزو زیندوودوو پشـــتی ســـهرۆک بـــ جه نابیئهوه سنووری برۆیه یا دوو چاوتبه کوردییهکـــهی تۆیـــه، ده ســـه تیب ھهرمی سهرۆکی ناتوان کهس

بدات. سزای یا جگر البداتجگه ھهرم ماددهی ٦٥ ســـهرۆکیپـــی یاســـا لـــه م ده ســـهتانهی بهتریش دهســـهتکی چهنـــد ده درێ٢٤ بگـــه دیاری لـــهم ماددهیهدا لهبگـــهی کـــراوه پیـــادهی دهکات. لهکۆبوونـــهوهی بـــۆ یازده ھه مـــدا:نائاساییلهکاتیپویستدابانگھشتیبـــۆ ده کات وهزیـــران ئه نجومه نـــیدیاریکراو پرسی ھه ندێ باسکردنیئهنجامدهدرێ، بۆ کهکۆبوونهوهیانبۆخۆیسهرۆکایه تیکۆبوونهوهکانخك گشـــتی لـــه ڕای ده کات. مـــندهپرسم تائستا له حاهتی ئاساییواتـــان کۆبوونـــهوهی چ نائاســـایی

بینیوه؟.ھـــزی ناردنـــی ســـزده ھهم: یـــا ھهرـــم) پشمه رگه (پاســـهوانیبـــۆ ناوخـــۆ ھزه کانـــی ئاسایشـــیڕهزامهنـــدی بـــه ھهرـــم ده ره وه ی

دهبت. پهرلهمانھزی که بهر له ئستا ده پرسم منبهغـــداو بـــۆ نـــارد پشـــمه رگه یانئهنجام که عراق، تری شونهکانیچوون، کـــورد تیا ڕۆلهی بـــه دهیانئایا ئاگادار بوو، چهند په رلهمـــان تانییه، یاسا سهروهری پشلی ئهوهئهوه باش پهرلهمان و خك ده بـــکـــوڕی کورد چیتر که ناب بزانـــنتر. خهکی کوڕی قوربانی به بکهندهرماهی ٦٦: مووچـــهو مـــاددهیھهرـــم و جگرهکـــهی ســـه رۆکیئســـتا تا دهکرن. دیـــاری به یاســـابهم سهرۆکی ھهرم نییه، جگری

یاسا بهپی ھه رم سهرۆکی بابزانینچهنده؟. مووچهکهی

ھهرمی ٦٧: ســـهرۆکایهتی ماددهیکـــه دهبـــ کوردســـتان دیوانکـــیو ئـــهرک و دهســـهت پکھاتـــه ودیاریدهکرن. یاسا به فهرمانهکانیو فهرمانهکانـــی ئـــهرک پکھاتـــهوبهالم دهزانین، حکومهت و پهرله مانتهنھا ئستا تا ھهرم ســـهرۆکایهتیجهنابی و ھه رم دیوانی ســـهرۆکیشوه ناســـراون، ھهرم ســـه رۆکیبۆ بیکـــهن نازانرێ، تر پھاته کـــهیخونی ئهو بۆخاتـــری خوا خاتـــریسوندی به رده وام که شـــهھیدانهیھهمـــوو خاتـــری بـــۆ پده خـــۆن، کوردستان، تری موقهدهســـاتهکانیســـهرۆکایهتی ی ئـــه م پکھاتهیـــهبارهگاکهشی و بکهن دیاری ھهرمھهولری پایتهخت شـــاری با لهناوحکومه ت، په رلهمـــان و پال بت لهمای ناو و حزب بارهگای لـــه دوور

ھاووتیان.ســـیهم ئهگهر ٦٨: برگهی ماددهیکوردســـتان لـــه ســـه رۆکی ھهرـــمیان وهرگرتبوو پشووی یان نهبووو ئهرک کاتی نهیتوانی به شوهیهکیجگرهکهی بدا ئهنجام فهرمانهکانیئه ســـتۆ له فهرمانهکانـــی ئـــه رک و

دهگرێ.بیســـت گوێ جـــار ئمـــه چه ندیـــنمیدیـــاکان لهچـــاوی بوویـــن، دوورسهفهری ھهرم ســـهرۆکی جه نابیبـــهر به ئهگهر کـــردووه، ده ره وهیســـهفهری چـــاوی میدیاکانیشـــهوهپک یـــاوهری وه فدی ئهوا کردبـــتبنه ماهکهی ئهندامانـــی ھاتوون لـــهســـک که پارتهکهی و ئه ندامانـــی،ناو فراکســـیۆنهکانی لـــه پکھاتـــهیلهگه ڵ نهبووه، پهرلهمان وحکومه تینهبـــووه لـــه که ســـکیش جگـــریفه رمانهکانی و ئه رک تا کوردستانپی به جبهجبکات ھهرم سهرۆکیپدهکات، ئاماژهی که یاسایهی، ئهوســـه رۆکایهتی نزیکانـــه ده ب لـــهمڕزگاری ئالۆزییانـــه لـــهم ھه رـــم و بکرت تهواو پکھاتهکهی و ببت

جگرکھهلببژردرێ؟.

ئمانیا منتك - یوسف

تاراوگوە ل

ناسی؟ بشیر موشیرت چۆن *دەناسم، موشیر كۆنوە بشـــیر ل -ئشخاسی مرسدی موشیر بشیرئوكات بـــوو، جوونوەی كوردیبووم خبات رۆژنامی برپرسی منخۆم دامزرنری رۆژنامی ھر وئندامی ،١٩٥٨ ل سای خبات بوومعراقیم، رۆژنامنووسانی سندیكایك دەكم وانـــئ ئســـتا تحـــدایبرپرسیرۆژنامی رۆژنامنووسن،دارایی برپرســـی خبـــات بـــووم و

حزبیش بووم.بوو؟ "سرنووسر" تۆفیق دارا ئوكات *

ھنای، تۆفیق ك كاك، دارا نا -بوو؟ "سرنووسر" ك ئوكات ئی *

كاك بوو، ئحمـــد - كاك ئیبراھیـــملو شـــتیان كس و كۆمك برایـــم

دەنووسی. یرۆژنامئســــتا رەوشــــی یان جاران تۆ * ب بوای

باشترە؟ رۆژنامگریبوو، باشتر راگیاندن رای ئوكات -الینكان، لھمـــوو بـــوو، فـــراوانئوكات راگیاندن راستییكانی بمتنیا ئســـتا وەكو نك دەنووســـی،،واب ناب الینك، بۆ ئاراستكراوە

.ستا وایم ئبلھ پویســـت ئـــو گوتم ھروەھا

بقۆزینوەبۆئوەی پیوەندییكانمانئوان دەن چیتان بكیـــن و فراوانعیســـا یانی دەكین، بۆتان رەكـــگ،ســـاواك مبســـتی پژمان وایگوت،دەكم، عیســـاش گوتـــی جبجـــیداخراوە، رۆژناممان گوتم من ئینجابكو ،نیی پارەمان خراپو وەزعمان

خۆی بكـــرێ، تئمین بـــۆ شـــتكمانو ھوای برد ئو و یكسر گوتیئران، شای و سیاسی مكتبی دایبر لوەش ئزگو رادیۆمان بۆ ھات،

ھبوو. ھوی دیكمان دوو مئھنای؟ ك دانراو لكوێ یزگئ ئو *

ھموو ئو سرەتادا ل ل ماوەت، -خكی دەكرد تدا ئیشیان كسانیئیشیان كســـانی ئو بوون، بغدا

:ل بریتی بوون كردھوایان گیشت زگئ ئوەی دوایشارەزای گوتیان كســـی بۆ ناردینبۆ نسب رەكریمان گبواری ھونكســـی فیلیـــم نارد كـــردن، چـــوارل بریتی بـــوون كـــ ،كســـببـــۆ نجواد مســـتفا-میكانیكی، عبـــاسعلی كارەبایـــی، و كازم-وایرمـــن

عسكر-میكانیكی،داود-كارەبایی.پیوەندیت تۆ سرەتادا ل ئگر واتك *دروســــت یزگئ ئو نبا، پژمان لگــــڵ

ندەبوو؟ھنای. پژمان دنیاییوە ب -

ھات داراییش یارمتی كاتدا لو * ھــــرحزب؟ بۆ

ھات. شتك ھموو ب -پشــــدەری بدوع رۆی ئوكات * ئــــی

بوو؟ چیدوای كۆتایی لمـــاوەی ـــبدوع -رۆیشـــتین مئ ك ھات، حفتـــاكانئوكات كسی ئاغا بدوع پشدەرعبدوم ب پشدەر، ل بوو ئاساییمئ باســـی ل پشـــدەر گـــوت بۆچیگوتم گوتـــم: تۆ چی بوویت؟ ناكی،و تۆ گوتی: ھاتین پشـــدەر؟ بۆ مئكۆبكنوە پـــارە ھاتـــن كاك جـــاللپارە بـــۆ مـــم ئبـــۆ شـــۆڕش، بـــچووین مئ كۆكردنوە نچوویـــن،عشیرەتكان سركردەی ئوەی بۆبـــن، فعلنیش لگمان ھموویـــانئوە دەیگوت ئو كوتن، بگرمـــانبۆ گوتم: كۆبكنـــوە، ھاتـــوون پارە

ناینووسی؟كوشت؟ میرانی سدیق ك *

كوشتیان، حمید جماعتی دەن -ئو بم نازانم، شخسین من بمئوەیحسن بۆ ناردبوو كابراییان

ھاتووە. ناویان زۆرن بكوژێ،بدەنگ موخابرات پیاوی بردەوام بۆچی *

چیی؟ ئوە بۆ پشبینیت تۆ دوورە، و،ركئ مســـلی ئوە - عادەتـــنناو تودەك ك كســـك من برایب ،ب نھنی زۆر دەب و واجباتئچونك ،زانن پی كس ،ب دەنـــگھی تمیلل ئســـراری واجبـــی ئـــو

.یوە ھۆكارەكئ ،نیی شخسیپنجم بشی

پۆزشھفتنامی پشـــووی لـــ ژمـــارەیھب (٢٠١٠/٤/٨ (١٣٨ی بدرخانراستیدا ھاتبوو، ل (فتاح بگ) ناویلـــ داوای لبـــوردن ،گـــحامیـــد ب

دەكین خونران

ئحمد ئیبراھیم سای ١٩٥٨ كاك ل : یدول فیلیبوو خبات رۆژنامی (سرنووسر)

راگیاندنكان ن لـــدەگمب ی كســـانك یكك لو فیلی ـــدوی،نیی خۆ ھكشـــان و خۆدەرخســـتن ل حزی خۆی قســـی ب دەردەكوێ،

٥٥" ســـا" دەیگوت: من ھر زۆر تایبتكماندا دیدارە و گفتوگۆ بۆیـــ لكاتیئو بۆ كردووە، گیان لسردانانیشم زۆرجاریش خباتی بكو و نھنی خباتیك تروتسل، بشكی ل چند و دواندمان و درژدا دوور دیداركی ل ستبمدامزراندنی بغداو ل پارتی "٥" و لقی خۆی تایبتی ژیانی بسر ش دەبدابمسعود و بارزانی مستفاو ئیدریس لگڵ مال ژیانی و و ناسین دەزگای پاراستندەگات فدان تا كریم محمد حبیب و مشـــیر بشـــیر و جالل مام و بارزانیگفتوگۆ ل وانئ ھموو بگ، ناو گلی علی بۆ بنماكیان ھدراندنی وب ك بغدا، ل مكنزی كتبخانـــی باســـكردنی ل جگ بخوننوە، كراوەكـــوەكركی مئ فیلی ب قولی ك بوو، ناسرا و زانستی نودەوتی كتبخانیكیل ،یك فیلی دوی پرســـیمان ســـرەتا عراق، ل بوو گورەی شـــیوعییكانبغدام، ١٩٣٤ی لدایكبـــووی مورادە، كریم تواوم عبـــد ناوی وەمـــدا گوتـــی:ل پاراستووە، زۆر ناوە منی ئو و خوازراوە ناوی كریم "یدو فیلی" دوی ١٩٥٠ ســـانی ل ،ر بوومرمانبف كۆمپانیاكان و فرمانگكانی حكومت ل زۆرعارف رەشـــید بووم، ژمریار كارمكرد، ئھلی چنینی و رســـتن ١٩٥٣ ل كارگی تاھموو ل دەدا پارتـــی كـــورد بوو، یارمتی نیشـــتمانپروەر بوو، كۆیـــی مرۆڤكیالی بیبات دەدا ھوی ھبوو كورد خكی ھرچی ھبوو، كۆمپانیای الینك،ئرە كۆمپیانیایو گوت بمنی ،تنی تایبالی ئوە وەربگرێ، ل سوودیان و خۆیكارگی بووە دواتر ،راقییع خانووبرەی دروستكردنی كلوپلی كارگی ئھلییو

قاسم. عبدولكریم سردەمی ل كۆماری،

بدرخان حمید ئا:

باوكی لزانلسای بر لمو بیستودووساڵبوو بھـــار (١٩٨٨ز) لســـرەتایداڕژراو بۆ رنامب پالنكی بپیبعسی تاوانباری سرانی لالینیك قۆناغی ھشت ب چوو، لناوئنفال واتا كارەســـاتی یك لـــدوازیندەبچاكردنـــی و رەشـــكوژیو ژن ل مرۆڤی كورد ھزار (١٨٢)و ل زدی باوك الو پیرو و منـــداڵڕایان زۆرداری زۆری ب باپیرانیانباشوری پدەشتكانی بۆ گواستننوگرە (حیجارەو، لناوچی عراقو نجف بیابانكانی و، ســـلمانزیندە بچایان دەوروبری دبس)بۆ كارە ئـــم كـــردن، ئنجامدانـــیكلتـــورو ئاســـوارو ســـینوەی

بوو كـــورد جیمۆگرافیای گۆڕینـــیل جگـــ لـــ مـــژووی مرۆڤایتـــیجیھان ھۆلۆكۆســـتی جولككانـــیكارەســـاتی ســـامناكترین نفال بئنـــا كارە ئـــم تراژیدیـــا دادەنرـــتلالیـــن ئنجامـــدرا تییـــمرۆڤایعـــراق ســـربازییكانی ھـــزە خۆ فرۆشكان جاشـــ بپاپشـــتیپرۆسی جبجكردنی بدوای دواســـرانی لالین ئنفال بدنـــاویلناوچـــوو، بعســـی خۆنـــژیدرۆزنكانـــی میلبـــوو موســـئرمانش ب زۆر بیستم، سدەیشاشی ســـر ئزگو ل بندگۆیلناوەنـــدی تلفزیۆنكانیـــانگوتنوەی بـــدەم بغداد ل بیـــارئنفـــال) (ســـورەتی ئایتكانـــیســـركوتنیان چقوانی زوڕناو

قكردن و بـــ برامبـــر لـــ دەدال ھاونیشـــتمانیكانیان لناوبردنیســـڤیلی الوی پیرو و ژن و منـــداڵپشـــتیوانی، ب لـــگ كـــورد ئوشـــاخكانی كوردستان ل جگ كئوەی بۆ نبوو كـــی پناگیكی

. خۆی بكات برگری لمانوەیكوردســـتان ھرمـــی حكومتـــی ١٤) ســـاك ھمـــوو داوە بیـــاریبـــ یـــادی ئنفـــال، نیســـان) بـــكاتكـــرد پـــ ئاماژەمـــان وەك ھـــر جبجكرا قۆناغ ھشـــت ب ئنفالبوو، قۆناغ مترسیدارترینیان ئم(٧ تا ل درا ئنجام گرمیان لـــ ك

٢٠) نیسان .ئنفالسنوربزاندنوپشلكارییكیپچوانی بـــ مرۆڤ زەقـــی مافـــیپیماننام قدەغكراوەكانی ھموو

و (١٩٤٨) ســـای جینۆســـایدی ،(١٩٢٥) سای (جنفی) پیماننامیگڕدوونـــی جـــاری پیماننامـــیپشلكرد، بدەنگی مافكانی مرۆڤیكۆمگای و ئاســـایش ئنجوومنیوتی پنجا ل زیاتر و نودەوتیبعس سرانی كرد، وای ئیســـالمیبكارە بردەوامی و بـــن لخۆبایی

. بدەن قوەزنكانیانئـــم و جیھانییـــكان ركخـــراوەبدەنگیـــان ئـــوكات ی كـــتانـــو،تاوانان ئـــم ئاســـت ل ھبـــژاردبرامبر نائارام ویژدانیـــان ئمۆلكاتـــی میللتكمـــان، بتایبتـــیمرۆڤی (١٨٧) ترمـــی ھنانـــوەیلناوچی (٢٠٠٩/٤/١٣) كـــورد لـــگوندی(دینیگرمیان) نجفبۆمنداڵ ترمـــی (١٠٤) و ھنانـــوەی

بـــۆ دبـــس لناوچـــی و دوو ژن لشـــاری باپیرانیان و باوك زـــدیســـپاردنیان بخاك و چمچمـــاڵ(٢٠١٠/٤/١٣) لـــ مقـــان لبانـــیكـــورد مندانـــی بـــ كۆمكـــوژیكردە زۆری یكجار كاریگرییكـــیتمیلل ئـــم تاككی ســـر ھمـــووجاركیدیقتماغیبینیبیستولموبریھوەشاندەوە، دووساڵئنفـــال و كیمیابـــاران كارەســـاتیبم بوو، رگبج زۆر ئگرچـــیو پناســـی میللتكمان ب بوونكۆبوونوە لنـــاو كـــۆڕو وای كـــردوەك كـــورد نودەوتییـــكانبناســـرت، لكراو زوم میللتكـــینوەكانی بـــۆ ئنفـــال بۆیـــ دەبتبیكین بگینوەو دواڕۆژ ئمـــۆو

. تبایی و یكیزی ھونی ب

نوانمان؟! تبایی بكین ب ھونی ئنفال كارەساتی با

فیلی دوی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

12

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

دەردەچ بدرخان ھونریی گشتیی لگڵ بوكراوەیكیھمزە مال مسعودی بسرپرشتی:masoud.press@yahoo.com

زایینی ٢٠١٠/٤/٢٢ی ،٤٨ - ١٣٩ ژمارە

پرۆفیشناڵھمزە مال مسعودی

كـــ تریبـــكان، رۆژگارە درامـــای گشـــتی بڕوەبرایتـــی برھمـــیرەئوف كامران ھونرمند ،مایسینكۆمك كردووەو بۆ دەرھنانی كاریكوردستان شارەكانی ھونرمندانی لكردووە، دراماك ل كاریان ئكتر وەكوستافی ریپۆرتاژكدا ل بدرخان ستافی

كردەوە... بسر دراماییان ئوبدرخان ھونری ئا:رەئوف، كامران ل دەســـتپكدادراماكـــ دەربارەی دەرھنریئـــو ھبژاردنـــی ھـــۆكاری ئو ئســـدا ل كـــ ،ســـیناریۆیگوتـــی: ،رەبیـــع ســـیناریۆیكدەق وەوە نییـــب پیوەنـــدیبریتانی یا عرەبـــی یا كـــوردیھموو و بـــ، ھمـــوو دەقـــكشـــانۆگرییك یـــا رۆمـــان ئو دەتوانی ئینسانیو حاتكیل حاتكی تییمرۆڤای تحالگڵ گونجاوب كوا ھنجییـــا دەرھنـــر بیـــرو بۆچوونـــیدەكا، لسر كاری سیناریســـتغای عومر "القربـــان"ی رۆمانیپنجا ســـانی باســـی كرۆمانپیوەندییانی ئو ھموو دەكا،و كاراكتـــرەكان لزمنـــی كـــزۆر زۆر كاراكتـــرەكان بوونـــیكۆمیتی، حاتـــی ل نزیكـــنمیللتـــی سیاســـی ئابـــووری،ك ھبژارد ئـــوەم بۆی كورد،

مژوو ل كوەیئاوڕدان مـــئئمۆمانی باسی ك بشوەیكباس من درامای لو تیا بكیـــن،ئوەی بقـــد ناكم لـــ مـــژووحاتكی بكاردنم بـــۆ مـــژوو

مرۆڤایتی.دەربـــارەی ھبژاردنی شـــاری،دراماكـــ ونگرتـــن كۆیـــ بـــۆل گوتی: دەرھنـــر كامرانـــیســـلمانی و ھولر شـــارەكانیلۆكیشـــنانی ئو بۆ زۆر گڕامبڕاستی ھاتووە، دراماك ل كدەستكوت لو شـــونكم چندبمبشوەیكیگشتی ،شاراندەستم لۆكیشنانی ئو ھموو

ســـیر لبرئـــوەی نكـــوت،دەكیخانووكی كۆنماوەتوە،ھمووی تازە بم تنیشتكانیلبرئـــوە كامـــرا كراوەتـــوە،لۆكیشنانی ب لو ناتوانئازادو ھولر ســـلمانی لـــ شـــاریلبرئـــوەی ھمبژاردبـــوون، كۆیـــ شـــاری ســـیر دەكـــیو كۆنكان كوچـــو بدرژاییككۆن وەكـــو تیرازە بازاڕەكانیارمتـــی ئـــوەش ماوەتـــوە،ك دەرھنرك وەكـــو من دەدابكم ئازاد ئكتر كامرا، بتوانمچ ئكتر، جووی چ و بتوانیـــن

.ب ئازاد كامرا جوویھونرمندانـــی لـــو درامایـــدابۆ بشدارن، كوردستان تواویكامران ،شدارییوكۆبئامانجلكاردەكم كـــ رەئـــوف گوتـــی:ك نیی پـــوە تایبتمندییكـــی،مانییسل شـــاری بۆ ئوە بیئگـــر كردبـــ كاركـــم ھـــر فیلمســـازی یا شـــانۆدا لبواریھولر بۆ مبردبن ب، ئگـــرتواوبوونی ب دھۆك،ھستم یار لگكـــردووە، ئن ئو كارەملكی ئمۆ تاكو ھشتاكان ساییكم بكی، ســـیر و بدەیتوەگورەتریـــن كـــ ھونرمنـــدمبۆ شاری بردووە ژمارە برھممبردووە ١٤ برھمم ك ھولر،نمبیستوەو ك بۆشاریھولر،دیك ھونرمندكی نمزانیـــوە

و شـــانۆیی برھمی بقـــد منتنانتبۆ فیلمیھنابتھولر،ئوێ بۆ ٣ شانۆگریشم دھۆكو خۆشـــحاڵ زۆریش بـــردووە،ئگر كاران بو دەبم شادومانكوردستان ھموو ھونرمندانی

لو برھماندا. بشداربنتریبكان رۆژگارە لـــ درامـــایكامرا تكنیك و پشتی ســـتافیدەربارەی كـــوردن، ھموویـــانكوردییان وستافنانیئكارھببڕای گوتـــی: رەئوف كامـــرانھونـــری كاركـــی مـــن ھـــرچ،تیاب راستگۆیی بتوێ كوردیكورد ھمووی ستافكی ەدبســـتافك چ ھر بـــن، بگومـــانســـركوتن خزانـــك بنـــنونیی ئـــو ناھنن، بدەســـتل دەكین بشـــداری ك ھمووتابلۆیكـــی وەك دروســـتكردنیپیكی ئگر وای شوەكاری

ناشیرین تابلۆك ھموو وەبپجوانـــش كوینـــت ئـــو دەكا، عیشـــقی و خۆشویســـتی بـــ

دەكرێ. بشدارانكامران گوتكانـــی لـــ كۆتایـــیزانـــی بپویســـتی رەئـــووف،"وەزارەتی ك لریھ سوپاسیناسر شاكرو حاكم و رۆشنبیری"كۆی شاری خكی و حســـن

بكاتئاكرەیی تاریق ھونرمند دواترل بشـــدار وەكـــو ئكتركـــیرۆی دەربـــاری كرییشـــانۆگلو گوتـــی: و درامایخـــۆی لـــبڕوەبری رۆی من درامایداھـــۆكاری دەبینـــم، پۆلیـــس درامای لـــو بشداریكردنیشـــمدوای دەگڕتـــوە ئـــوە بـــۆ ئـــو یشـــتمگ پرســـیاركردن لو ئاستی دراماك ك قناعتی

بكم. تدا بشداری یئاستنبـــرد پشـــەو ھروەھـــاونگرتنی بڕوەبـــری وەكـــوو دەربارەی كاركردنی دراماكـــلـــو درامای گوتی: خۆشـــحامناو ھاتوومتـــوە كـــ دیســـانداوەتوە دەســـتم گۆڕەپانكـــوبۆكاركیھونریگورە، كامرا"رۆژگارە درامـــای كـــ ئویـــشھونرمند لگـــڵ تریبكان"ەمن كنرەئوف، ســـا كامـــرانتا ئاالنوە ممی دوای ل داباومبابتم ئیشكی دیكی لو ئستاوردەم ئیشی تبھ نكردووە،نا، تو زەخامم بب كردووە،ئوتواناییئستالخۆمادەیبینمھسنگاندنم خكانك الی یانبزانـــن ئـــوەی بـــۆ دەكـــن بـــۆبڕاســـتی من ،چیی من توانـــایئاالن، ممـــی بۆ دەیگڕنمـــوەزۆر شت بووم، لووە من فریدەیكین كارەی ئـــو ئســـتاشبۆ بوردی حیســـاباتكی ھمووئوەدانیم لگڵ ھرگیز دەكین،كمیك كورد خۆمان ب ئمی

ھونریشـــوە لڕووی دابنین،بۆ بردووە پنامان میشھ مئخۆمان وتی خكـــی دەرەوەیھونریان و كاری تـــا بیانھنیـــنئوەمان بـــا بـــم پـــ بكیـــن،و حكومت كنسا چن لبیربڕوەدەبین، وت و دەوـــتتلفزیۆنمان ئوانشـــدا لپـــاڵخكانی ھبووەو فیلم ھبووەوپســـتی ب پ بیانیـــش ھاتـــوونخۆیان ھگبی ھاتـــوون خۆیانرۆیشـــتوونتوە، پ كـــردووەوكۆمك ئواندا لپـــاڵ ئمشباشـــمان و تـــازە تجروبـــیئمی تاوان كواتا وەرگرتووە،رینب ھونرمندانـــی كورد پنادەرەوەی لـــ خك بر ھنانی

وت.وەكو گوتیشی: پشەو ھروەھاكســـانی لو یككم پشـــەوئیبداع خۆم بوارەكی ل دەموێ

بكم، ناموێ وەكو ئاوكی منگتازەگریتییك كـــ راوەســـتم،لو ،بـــن دیـــار لـــ كارەكانـــمزۆر یشـــت ھ یك درامایـــدامن وەیئ ئویش دەكا نیگرانمب سیســـتمی ئو كارە ھومدانكردن بـــم بكم، HD ئیـــشسرنگرتنی ئو داواكارییی وئم ك دەگڕایوە ئـــوە من بۆزۆر بودجیكـــی بـــ درامایـــلڕووی بكاربوو، كم دەســـتبو كاركردنیشـــموە شـــوازیگوتـــم كارناكـــم، سیســـتمیكامراو جووی لڕووی بمكامـــراو لنـــزی بكارھنانـــیلو شـــتی كۆم رووناكـــی وھونری الینی وەكو ك تانبابكردووە بۆ كارم ،دەیبین بینـــرتوانای ل زیادیش و توانا بپیبتوانم ھومداوە بۆ ئوەی خۆمبینران پیشـــانی شـــتكی تـــازەممی ئاالن ل كارەكم بدەم، ك

.ب باشترو درامایـــلـــ شـــیاوی گوتنـــھونرمندانـــی لـــ كۆمـــكژمارەیان و بشدارن كوردستانوەكو" ١٥٠ ھونرمنـــد دەگاتـــســـالم عبدولرەحمان، ســـباحشـــاھین ئاكرەیی، تاریق كۆیـــی،قـــادر، ئیســـماعیل نجمدیـــن،نرمین میـــرزا، كاوەی ئحمـــدبھادین، محمود، ھادی كاوانی،ئحمد، میعس نوری، كامرانجمیـــل دەلـــۆ، نھـــرۆی ســـاح،گو نوری كامرانی ســـابیر،ســـوبحی ئاری محمد، ربـــازالون...ھتد". حاجی، ریاز كۆیی،قۆناغی لـــ ئســـتا و درامایئـــكاری ئـــاالن ئومد مۆنتاژدایـــومۆســـیقاكش دەكاو بۆ مۆنتاژیحوســـنوە ئامادە دلر لالینئگـــر یاریشـــب و دەكـــرێ بـــ گۆرانی پویســـتی دراماكـــقرەداغـــی دیـــاری ئـــوا بـــ

"ب گۆرانییكان

ل كوەیئاوڕدان درامای : ئو رەئووف كامرانبكین تیا شوەیك باسی ئمۆمانی ب رابردوو،

تریبكان رۆژگارە درامای كاستی لناو بدرخان ھونری

بدرخان ھونریھونرمنـــدی گـــورە

ھولر گۆرانیبـــژی شـــاریئربیللی" ئحمـــد "محمـــد

گۆرانـــی لپـــای گوتنـــوەیستایشی ھولرێ" ل "لرەمودەكا. گۆرانیبژ كاوانی كاوە

فیلمـــی دیكۆمنتـــی لمیانـــیپرۆژەیكی ك خزان الوكیفایقو تحســـین دیكۆمنتـــیدیكۆمنتی ٢١ فیلمی بیـــارەداھنرانی بۆ بھنرێ برھمك كســـیش كـــورد، یكـــمئامـــزی لـــ و پرۆژەیـــئـــئحمـــد گرتـــووە "محمـــدماوەكی كفیلم ،ربیلی"یئلـــ ئامادەكردن ٣٤ خولكوفایق تحســـین و دەرھنانیبڕوەبرایتی و برھمـــی

.مایگشتییسینتـــواوی باس ل و فیلمـــئـــلـــ دەكاو ئربیلـــی ژیانـــی ئربیللی فیلمكـــدا كۆتایـــیبرھمانـــی ئـــو لبـــارەیلالین كـــ گۆ، تـــخـــۆی دگنجكانـــوە ھونرمنـــدە:ـــدە ئـــو گوتراوەتـــوە، ھر ئـــوەی بۆ من مرجـــیبتوە گۆرانیكم كســـك

و لبگـــرم گوـــی وەیـــئھر نـــاكا". بزانـــم ســـقتیقســـیوە ئو لـــ ســـۆنگیدە: ئستا محمد ئحمد"لرەم گۆرانـــی كاوە كاوانـــیجوان زۆر ھولـــرێ"ی و لو دخۆشـــم زۆر گوتۆتـــوە،

پیسربندم".قســـیی ئـــو دەربـــارەیكاوە لدوانكدا لـــ ئربیللی،دخۆشـــم زۆر گوتی: كاوانیھونرمنـــدی گـــورە كـــھولـــر شـــاری و كـــورد ئربیللـــی محمـــد ئحمـــدكـــردووەو قســـیی ئـــو لســـرەمن، باشـــ وا رای ك نیی شـــون یكم ئـــوەقســـیی ئـــو ھونرمنـــدشـــونی لـــ لـــدەكا، بكـــوشـــتی ئو دیكـــش باســـیمنیـــش بـــردەوام كـــردووە،برپرســـیاریتییوە بـــكارمكردووە، لو گۆرانیشداباشـــتر كمرھب ھومـــداپشكشـــی خۆی ل ئاســـتی

بكم. جماوەرو لرەم گۆرانی گوتن شیاویماوەیرابردوو رێلولھ لھولـــری كناـــی لالیـــنكوردستان گلی تلفزیۆنی

بوكرایوە. كراو بۆ كلیپی

دەكا كاوانی كاوە ستایشی ئربیلی ئحمد محمد

كاوانی كاوە

ئربیلی ئحمد محمد ھونرمند گورە

دراماكدا دیمنكی ل ئاكرەیی تاریق

رەئووف، سباح عبدولەحمان كامران سالم كۆیی، جالل، فوئاد

دراماكدا دیمنكی ل ئحمد میرزا كاوەی و ئاریان دایكی

تیڤییكان دراماوھموو ل جیا ك رەیگرنگ وكاریگ ھونرە دراما ئومان، ناو تنخــــۆی دەخز دیكی ھونر بشــــكانیعودای بینینی درامایكی سردەمانك بینری كوردئوەی وای ك ئوە ل كاتكــــدا بوو بوون، كــــوردینبــــوو، بوونــــی پشــــكوتوو ســــتالیت و ئامــــریئیمكانیاتی نبوونی لبــــر شــــوەش كچی بھمانئاســــت ل كورد نیاندەتوانی ھونرمندانی تكنیكــــیدراماگلكیان و بــــن كــــورد بینــــری داخوازییكانــــیببشكن، وای ئوەی تینوتیان ن، كش بكشكپھاتوون برھم كوردی درامای ھندێ سردەمدا لوبیناییھونری پنجی خۆیان لناو ستاشجئ تا و

ج ھشتووە. كوردیكوردی غیرە شتكی و بابت ھیچ دواییدا سانی لوتخزاونكان نرنووســــژ و دۆبالژكراو دراما بقددروست ئوەش پرســــیارگلكی ناو خزانی كوردی،ھۆكارەكانی ئوەن عودای ھن خكانك كردووەو

بزانن. وی و خزانربب ئوئمۆ ئوەی وای بپرسین دەب شتك لھموو بربۆچی وەل ،زۆربووندایل كوردییكان ناك ژمارەیدرامایانی ئو كمن یا ناھنرێ، برھم نوێ درامای

جماوەرین. و دەھنرن برھمدەدەم لوەی كوردییكان ناك ب ھقك لــــرەدا منبكن، بۆیان پلكش بینر دەخــــوازن زۆرترین ئوانبگومان دەكــــرێ، رگایــــك لــــ چ جــــا ئــــوە چۆن وھرە بشی پیشــــی بو جماوەری، كاری لرگایكوردییكان ناك ل ئســــتادا درامایانی زۆری ئــــول بم دەتوانــــم بۆی جماوەریــــن، دۆبــــالژی دەكــــندراما لرگای كوردییان ناك ئو جماوەری ٨٠٪یوەیئ سیرتر لوەش ،بوون پیدا دۆبالژكراوەكانوەدەستنكوتنیدراماینوی لبرنبوونیا زۆرجار كجماوەری كۆنی درامای بۆ پنا كناكان جماوەریســــدەی كۆتایی ل دەیكانی درامایان ئو ك دەبن،ھۆكاركی گرنگی ئوەش دیارە كراون، بیستم نمایش

تلفزیۆنكان. جماوەرە برووی كردنی پلكشتا كورد ھونرمندانی بۆچی ك وەیئ پرسیار لرەدائاست برز درامای پویست وەكو ئســــتا نیانتوانیوەخودی ئوە یان ھۆكارە حكومت ئایا بھنن، برھــــم

ھۆكارن؟ خۆیان ھونرمندانببوای لڕووی دابینكردنیبودجوە حكومت ختابارختابارن، ھونرمنــــدان ك ئوەی برامبر لــــ نییبرادەركی ســــتالیتی نــــورۆزەی ئو چونكــــ ھــــرھر و كمیش دەوامی دەكرد زۆر ب ریان كرمانبفدەكرد، داھنانكانیان ل باســــی وەردەگرت مووچی الیتتس ئو چكمجی لناو دراما ١٣ ئستا كچیملیۆنیان ســــدان ب كوتــــووەو ئــــوە ھونرمنداننبرھمكانیشــــیان وەرگرتووەو ل پارەی حكومــــت،نیی جماوەریان رووی و نیــــن دان شــــیاوی نیشــــانكراوەتوەو وەكو چاوی كورد بینری ئســــتا چونك

بكا. درامایك ھموو سیری نیی ناچار جارانئــــاگادارم ك كاتكــــدا لــــ :ككانم پرســــیاردوا قســــكینی ل دۆالری دەفتــــر ب یھ ناوخۆ تلفزیۆنــــیھمان دەب ئایــــا كردووە، خرج دۆبــــالژ درامایكــــیبرھمھنانی ل و پارەیئ ئامادەب فزیۆنــــلو تئئوە یــــان بــــكا، خــــرج درامایكــــی چاكــــی كــــوردیو كین گرتــــووە ب خویان كوردییكانن فزیۆنــــلت

كوردی. غیرە دۆبالژی درامای نمایشكردنی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

13

ھگرتبوو، یكم ھگبدا ل مرۆڤایتی بۆ زۆری سدەی بیستمتپڕبت. قۆناغكش قۆناغدا بم مرۆڤایتی ل مژوودا بوو جـــاربوو پیوەســـت بكو نبوو، گرنگ یانوتك نتوەیك الی ھـــرجیھانی نگریسی جنگی دوو تووشی مرۆڤایتی مرۆڤایتی. بگشتكاریگری ئمدووجنگیسرەتایسدەیبیستم بوون. كاولكرجنگی چندین ھبوو، دەكس كۆتایی دیكی نیوەكی بسر خۆیل ھدایوە. سریان ســـدەی بیستم دووەمی لنیوەی بچووكتروتی دوو لنوان دیك و ل شـــونكی جنگ دەوەســـتا شـــونكو شـــۆڕش چندین ئـــوەی ســـرباری دیكـــ جنگ ھدەگیرســـا،دژی زۆربیان شۆڕشان راســـت ئم روویاندا. ســـربازی كودەتایو برسیتی و رەگزپرستی جینۆسایدو چوســـانوەو و زۆرداریگۆی زەوی دروســـت لســـر زۆر گرژیكی بم بوو، نایكســـانیو گرژی ئـــاژاوەو بیســـتم ســـدەی بدرژایی بین بوو، دەتوانینچككردنی ی پملمالن كردنـــی یكتر و و دژایتی ناكۆكی و شـــڕك دەكرا ھســـت بشـــوەیك بـــوو، وتـــان گـــۆی زەوی پۆشـــیلرەدا .ردەوامب لرزینوە لگو میشھ ككانگ لسر زەویبڕەنگاڕبوونوەی بانگشی ك بوو، دروســـت جیھانی ھستكیل كســـتھ پكرد. و چوســـانوە دەســـتی زۆرداری و داگیركرو دژایتی ئافرەتـــان لمافی برگریكـــردن و منـــدان خـــدان ببایداكۆكی كردن لیژنی ببنوە خۆی رەگزپرستی كردنی داگیركروپشوازی جیھان ئم گۆشـــیكی لھموو مرۆڤ دامزراو لمافیل ھونر و ئدەب لســـر ھبوو خۆی لكرا. ئمش رەنگدانوەیو میوزیكژەن و رۆماننووس و شـــاعیر ســـدەی بیستمدا. چندینبانگشیسربستیان میشھ دا، كریانھس بتوانا ونكشیب تنھا نك دەركرد ناوبانگیان جیھانـــدا ھموو ش لمب دەكـــرد،بۆ بانگوازیان میشـــھ برزبوو، بكو ھونرەكیان لبرئوەی

دەكرد. و مافی مرۆڤ مرۆڤایتیبڕەنگاری بتوانا بۆ و كاریگر چكك وەك بھمان شوە شانۆشبۆ توندوتیژی تووڕەو شانۆی ل میدانوە، ھات مرۆڤ لمافی كردن

شۆڕشگی. پشەو بۆ لوشو و برختی شانۆینووسرا، شانۆیی ھزارەھا سۆشیالیستی، ریالیزمی بۆ ریالیزموە لمرۆڤ دەكرد، گوزارشـــتی لژیانی دەكردو ل مرۆڤایتی ك باســـیھرچنـــدە رامیاری رامیـــاری یـــان بـــت چ لـــڕووی كۆمیتـــیشانۆگرییكان. بابتكانی ل كردبوو داگیر فراوانتری رووبركیچندین و رەخنیی شانۆی و ئایدیۆلۆجی شانۆی و رامیاری شانۆیئمانش ھموو ھدا. سریان شانۆیی ریبورتواری شوازو ربازوو بۆ شۆڕشـــگی ھاندانی و مرۆڤ لمافی كـــردن داكۆكی لپنـــاووا ســـدەیدا لو شـــانۆ ســـتمكاری، زوم و رووبڕووبوونوەیستمكاری و شڕ لدژی جنگ یكمجارە بی وەك برچاو دەھات

دەكات. برپاتوانینكان ل كردن گوزارشت و گفتوگۆكردن مینبری ب بوو شانۆكاریگری و تونـــد زۆر رای ھگبیـــدا ل شـــانۆ و را جیـــاوازەكان،ك برخـــت بوو داواكی كاریگرترینیـــان ئوەتـــا حشـــاردا بـــووبیگۆڕین" ویستپ بكو بكینوە، شی جیھان نیی "گرنگ دەیگووت

شانۆگری. بووە ھونی سدان وتیش ئمب ئاشـــكرا رەوتان ســـیمیش رەنگدانوەی ئم جیھانی ل وتانیئارسر و تینســـی ولیامز و گۆرگی و بســـكاتۆر و برخت دیاربوو،ب سیمبولی ببوون لۆركا و عمانوئیل رۆبلس و فایس و بیتر میللرنیشتمانپروەریومرۆڤایتی،شانۆگرییكانیئمزاتانیانكردبووەزۆرداری. چوســـانوەو و مینتی ل كردن گوزارشـــت ھۆیك بۆدووەم جیھانی جنگی تواوبوونی لـــدوای تییمرۆڤای ونم خئلدواتر .لووتك یشتم گبیست حفتاكانی سدەی ل ســـریھداوسرھدانی بھۆی ئمش بووەو پاشـــگردانی تووشـــی دەبینینھونرمندان. تایبتی ئدیب و ب الین میللتان زاری لب ھستیئوانی چوسانوە، زیاتر چوسانوە بوون لژر میللتانی ئوبرەو ھندكیشیان و رۆیشتن سرگردانی برەو بوون چوسنرزۆری كاریگرییكی ســـۆڤیت روخانی یكیتی بـــوون. لخۆباییو ھونر ئدەب و شیعر جمسر، یك جیھانی بووە ھبوو. جیھاننوخب بـــرەو بھنـــن. ئمان زیاتر برھم كپیـــاوان نیانتوانـــیبۆ رازاندنـــوەی دیواری نو و كۆم كس بۆ شـــیعر رۆیشـــتن،و ھپڕین ســـماو میوزیك بۆ ئاھنگی و مـــاڵ و ریســـتۆرانتكانو ھۆشبرەكان ماددە و برەو ســـكس شانۆ ســـینماو بابتكانیھموو ئم رەنگدانوەی بڕەنگاربوونوەو وەك چوو، توندوتیـــژی

سریھدا. ئزموونگری شانۆی تییینمھیچ و وتك ھیچ سیمای دیاردەی ئم یاخود شـــانۆگرییش ئمل گوزارشت جیھانییو بكو دیاردەیكی ،نیی دیار پوە نتوەیكی

بوون و چوسانوە دەكات. داخراوی و ون بزاری و

ئزموونگریت(٩) ل شانۆ

سوعاد ھیوا

رون

ھ

غریزەدا نائامادەیی و حمام نوان ل ژنك" "ئازارەكانی

عزیز حمسوارنابتموباغئگربمكاركردنیریكخ لسر پرســـی ژن شانۆو نیشاندەدات خۆی مۆدیلك وەكئم رەنگ دوایی سای چند لوو ســـرەكی بشوەیكی پرســـناڕاستوخۆ و راستوخۆ الوەكی،نمایشـــ زۆرینی بابتی تبووبو كوردســـتان شـــانۆییكانیكـــ كوردییانـــش و نمایشـــئـــپشكشـــدەكرن، لـــ ھنـــدەرانبجۆركھستدەكینزۆركلوبابتلیكوە فۆڕمو ل نمایشانیكتر ل زۆر جاریش زۆر و نزیكنل دیاردەیش ئو دەكرت دەچن،الینی وە، لكبدەینن لالیـــ دووو مرۆڤدۆســـتی و كۆمیتـــیشوازە ئم رەنگ تاك، مافكانیبت كاركردنـــ كرانوەیكی باشپرســـ گرنگ ل بســـر یكـــككۆمـــگاو ھنووكییكانـــی و بۆ چاكتركردنی باش بت ھوكیكۆمیتـــی دادوەری بـــوارینـــوان و دابینكردنـــی یكســـانی،م نرو ل كۆمگا رەگزەكانیروانگیوە لم تنھا ئگر واتكرەنگ بكیـــن دیاردەك ســـیریبكوتوە، ئرنی بشـــوەیكیل الینی خۆی ك الینـــی دووەمداھنانی و جوانكاری و ھونـــریرەنگـــ دەبینتـــوە، ھونـــری ب نمایشان دووبارەبوونوەیئموكچوو، ھاوشوەو فۆرمی ھزروگـــورەی پرســـیار نیشـــانیكیل رووە دیاردەی ئم بخات سرئـــو ھمـــوو ھونرییكیـــوەوپرسیار، ژر بخات شانۆكارانشدروســـتبوون و كـــ فاكتركـــیلبر دیاردەین، ئو بردەوامیگریمانیمان ئـــو ئگر ئوەیو نمایشانئ رەنگ ت كب قبوڵلـــڕووی بابتـــوە قبوبكرـــن،دووبارە ھرگیز ھرگیـــزاو ئوەلڕووی نمایشان ئو بوونوەیقبوڵ جگی فۆرم و لۆكیشـــنكگریمان سر دەگڕموە ،نییبابتیش تنانت لڕووی دەم وبـــارە ســـ دووبـــارە بوونـــوەودیاریكـــراو پرســـكی بوونـــوەیرەنگـــ وكچـــوو لـــ بۆتیكـــینبت ئوتۆی فیكـــری بایخكیســـر خاتن و ھیـــچ ئیزافیـــك

.كپرس ئسلیدیاردەیی زیاتریش ئـــو ئوەیكـــ ،وەیـــئ دروســـتكردووەئو نمایش شانۆییانی زۆرینیپشت پشكشـــدەكرن لم بوارەنووسری خۆمای دەبستت، بو كوردیـــن تكســـتكان واتـــالیـــن خـــودی زۆرجاریـــش لـــنووسراوەتوە، دەرھنرەكانوەئو نووسرو ئاشكراش زۆرینیكاریگریـــی لژـــر رانـــندەرھمدەنی كۆمگای ركخراوەكانیركخـــراوە و مـــرۆڤ مافـــی و

ترحكانیان ژنان، پیشـــییكانییكتر نزیكدەبتوەو زۆرینی لئـــو دروشـــمكانی كاتیـــش دەكـــن بـــ بابتـــی كخراوانـــربردەوامی بۆیـــ ،و نمایشـــانئپرســـیار نمایشـــانان ئم شـــوەو توانـــاو ئاســـت دەخاتـــ ســـردەرھنـــرە بھـــرەی نووســـروكـــ كوردســـتان، شـــانۆییكانیكۆتایی ب بازنیكی ل میشھدەرەوەی وەو ناتوانن لندەخودەوروبریان معریفتـــی ھزروتازە فۆرمی و بابت و كار بكـــن

بخوقنن.ئو ناونیشانی ژنك" "ئازارەكانیرییكتئ شـــانۆیی تاك نمایشـــئوارەی كـــ بوو (مۆنۆدراما)یـــپراوزیپنجمین رۆژی٤/١٠ لكتب، دەوتـــی نـــو پیشـــانگیدەوتی نو پیشـــانگی ل ھۆیل نمایش ئم ھولر نمایشـــكرا،ھیوا سوعاد دەرھنانی نووسین وموحسین) (دڤین نمایشكردنی و(ھیرۆ نمایشـــكو وەك پاوانی

مولودی_ژن،دەنگ)پشكشكرا.ك دەكات ژنك ل باس كنمایشدووەمی ھناوەو مردەكـــی ژنیك ئمۆش جھشتووەو تنیا بكچكیتی دایكبوونی لـــ رۆژیكژن ،نیی لـــوێ باوكی كچـــیباس سرد(گانوە) شوەی بژیانی تایبتی ل ھنـــدێ الینـــیو دەكات خـــۆی و ھاوســـرەكیرووبڕووی دیالۆژكیـــش چنـــدوە كدەكات چاالكوانـــ و ژنـــئباس تلفزیۆن شاشـــی لسریكســـانی و و ژن لـــ مافكانـــیدەكات ژیانی ھاوسری پاراستنیژنی تبب ك رازیبووە خۆیشی وژن خـــاوەن پیاوكـــی دووەمـــی

وماڵ.

نییكیتاك دیمنمایش كشانۆییكـــژن كـــ لـــ حمامـــی ماـــیبڕـــوە دەچـــت، حمامكـــشو دۆبی ئاوپژن بانیـــۆو ل جگمزی خۆڕازاندنوەو و جلوبرگجوالی كورســـیكی و تلفزیۆنئگر كلوپنـــش لیـــ، ئـــمموفرەداتی و جوانكاری لـــروویشانۆیی نمایشكی ســـینۆگۆافیایلگل بـــت، بم قبوڵ جگیریالیزمـــی كاركردنـــی رەوتـــی نمایشك بوونیدۆبیجلوبرگیو مـــزی تلفزیـــۆن نووســـتن و

. پرسیارە جگی ماكیاژل ئوەی پش كنمایش سرەتادیمنی لـــ بچت شـــانۆگرییكئوەی لبر دەچوو، شـــانۆییكھیچ دیمـــان كـــ ئـــو دیمنـــیجگ نبوو، تیادا درامی كرداركی(گانوە) سردییی تحا لوبردەوام ككۆتایی نمایشـــ ك تاتواو كندیم ك تنانـــت بوو،چاوەڕوانی مـــئ ل بـــوو زۆركدیمنكیتریبدوا وەبووینكئ

تیادا درامـــی كرداركی و دابـــتجۆرە لو شتكی رووبدات، بملســـر ترم نبوو، ســـرنجكینمایشكی ك ئوەبوو نمایش ئوژنك ئازارەكانی ل باس شانۆییژنـــی تری بـــكات كـــ مردەكیبجھشـــتووەو ئمـــی ھنـــاوەونـــو ســـحنی رووداوەكانیـــشبـــت، كـــژن ماـــی حمامـــی تركردنـــی و ســـكس دەبووایـــئاكاركی سكســـیكان غریـــزەكچی ئو نمایش بت، سرەكینمایشـــ لو ئوەمان بداخـــوەنووسرو دیالۆژكی ل ن نبینی،ن دەرھنرو ئاماژەیكـــی لـــنســـرەكی ئكتری ل ئداكردنیتكنگیشتنك واتك ،كنمایش

ھموویان وانـــئ ھیـــ، ئگـــرقســـ لســـر ســـتیان نییـــبمبۆ بكـــن، غریـــزە سكســـیكاننمایش سحنی ب دەكن حمامتنیایـــی تـــاوی ـــك كـــبـــۆ ژنك ئكترـــك ئـــی دەكشـــت،ئـــدا دەكات وەیشـــ رۆلكی لودەبتلوە حاینبت كبشكیژنك كاتك گـــورەی ئازارەكانیدووردەكوتوەو لی مردەكیل ڕەتـــی الوییھ لـــ ژنكـــشترنكردنی بۆشـــایی و ســـكسسترجب سكسكانوە غریزەتحا ئو دەبت بۆ ئی دەبت،بت، ون ئو ئكترە ئداكردنی ل

تنگیشتن؟!!! یا رمشئو ھبگرت قس ك تر خاكیكنمایشبووكوازەریالیزمییشكنمایش بڕوەچوو، لرگیوەجوانكاری حاتی ھندێ ل بدەرب رەكـــكتئ لـــ ئاوتكردنـــیســـر شـــانۆ، توخمكانـــی تـــریتایبتیش بـــ نبوو، تیا خیاـــیبشـــوەیكی دڤین ئداكردنـــیلســـر و رووكـــش برچـــاو چونك یـــك وەتـــر یاریدەكـــرد،مۆنۆدراما(تاك نمایشی ئاشكرایو خیاڵ ویستی بزۆر پ ئكتر)ل ھردوو بوارینواندن نتازیایفل من دەرھنان، نشترگری ول چند جگـــ كموو نمایشـــھژنكی نبت، بچـــووك حاتكیتامزرۆم ژنكی نبینی، عاشـــقمتنھا نبینی، كۆم ژنكی نبینی،بینی، ژنك ژنكی تووڕەووشیارمئۆبای حاتی بشك دەگات كتكلتـــووری خـــۆی و ئســـتای بـــۆچونك دەگڕتوە، كۆمگاكیپروەردەیكی ھر لســـرەتاوەوشـــیارییكی و تندروســـتمیشھ نیی ك بتوانن پویستیانو جوانكردنـــی خۆیان خ بـــبایـــئوەی بۆ خۆیان بدەن كسایتیھاوسرەكانیان ســـرنجی بتواننوایان و خۆیان رابكشـــن بـــالیدەرەوە ژنانـــی لـــ لبكـــن بیـــر

نكنوە.داڕشتنوە و نووســـین ل روویراستوخۆیی و سادەیی كنمایشبوو، دەكرا زاڵ سرد بسرییدا و(ئیختزال) چـــ حاتكان زیاتـــرب زیاتـــر بكرنـــوەو جوانـــكاری

ببخشرت. كنمایش زمانینمایشـــی ئـــو زیاتـــر ئـــوەی ھاوشـــوەكانی نمایشـــ لـــرۆلی باســـكردنی جیادەكـــردەوە،و چاالكوان زۆری بشكی سلبیزۆر ك ركخراوەكانی ژنان بوو،لو ئو كســـانی جار زۆرینیترحی یا دەكن كار كخراوانر،یـــپرســـی ژن ھ تیـــان بـــتایبو نیی رحو توایان بب خۆیانوانچپ خۆیان تایبتی ژیانی لنمایشـــكش دەكـــن، رەفتـــار ئاشـــكرای ل نمونی لـــم بـــوارەلو زۆرك تیابوو، كوردی واقیعیك كاتك چاالكوانانش ركخراولســـر پداگری ك ژن ھاندەدەنبرانبر خـــۆی بـــكات، مافكانیپ چارەســـری گونجاویان ئوەپداگرییی ئو بیانی ئگر نییھـــات، كۆتایـــی بـــ جیابوونـــوەبئومدی تووشی كژن زۆرجارلبـــر و سرلشـــوان دەبـــت،كخراوانر لـــو كام ھیچ ئوەینیی دییاریكراویان برنامیكـــیل ك ژنانی ئو یارمتیدانی بـــۆئمش جیادەبنوە، مردەكانیان

بوو. كنمایش ئیجابی الینكیبم ئـــوە دەموت ل كۆتاییـــدامبستی جۆرە نمایشـــان ك لمفۆرمـــی شـــوازو كنمایشـــئگر بۆی دیاریدەكات، كنمایشوەیمشكیلكنمایشرندەرھركخراوەیی كاری لـــ روانگـــیبرگریكـــردن وشـــیاركردنوەوئو نمایشـــبكات، ژن ل مافكانیب پویستی كنمایش فۆرمی كاتیھ سادەو راستوخۆ شوازكیدیمان، نمایشـــ لم وەك ئـــوەیكنمایش ل مبست ئگر بمفیمینیستی پرســـكی پش ئوەیبت، ژن مافكانی لـــ و پداگریجوانكاری پ ھونری نمایشـــكیبینیمان لوەی زیاتر دەبت بـــت،خیاڵ وفنتازیاولۆكیشنی جوانچونك ھبت، تیـــادا وجورئتـــیســـادە كاری گانوەی ســـردوشانۆكار داھنانی ،نیی شـــانۆكاردەرھنر ئكترو ل نووســـرول ئیبداعییی تـــحا بو بنـــدەفزاو دیدگا جوانكارییی و فۆرمو نمایشـــدەكرت لســـر ستیجتر كسانی ل داھنرە ئو لوێ

جیادەكرتوە.

ھمزە مال مسعودی ئا:دەلیلـــ ئـــو بـــۆ ئـــو ژمارەیـــششرزاد لیڤاكســـی ی لرشـــیفییئدەســـتمان، بر وتۆتك ھینییوەل ھونرمندانـــی كورد پشـــانگایروو، یندەخ ئۆتۆنۆمـــی ناوچـــی ١٩٨٦/١/١٥ لـــ شـــانگایو پئ كچاالكییكدا دەلیلی ل كراوەتوەوعرەبی و كوردی زمانی بھردوو

نووسراوە:ئمینداری بڕز چاودـــری "لژرمامۆستا الوان و رۆشنبیری گشتییئحمد. محمـــد محمدئمیـــن پشانگایگشتیھونرمندانیكوردكوردســـتان ئۆتۆنۆمی لـــ ناوچی

دەكرتوە.گشـــتیی- ئمیندارتـــی لـــ ھۆـــی

میدیا گۆڕەپانی١٠ی بیانـــی ركوتی كاتژمـــری

١٩٨٦/١/١٥ھاتنتان. ب پخۆشحاین

للثقافة العـــام االمين الســـيد برعاية

كوردستان االستاذ والشباب لمنطقةمحمدامينمحمد احمد يفتتحالمعرضلمنطقـــة االكـــراد الشـــامل للفنانيـــن

الذاتي. للحكم كوردستانالجديدة/ العامـــة االمانـــة في قاعـــة

ميديا ساحةصباح مـــن العاشـــرة فـــي الســـاعة

يسرنا حضوركم ١٩٨٦/١/١٥

ھینییوە شرزاد لیڤاكسی ل

ژنك ئازارەكانی شانۆگری ل دیمنك

ژنك ئازارەكانی شانۆگری ل دیمنك

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

14

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

ھنا!! ل خوایان ناوی عرەب"بۆ من كوشـــندە دەردكی پتـــاو ـــژ ســـام لــــ رعییرەواو شـــ بۆ من حرام و تـــۆ بۆ حـــ وپگرتووین، برۆكی "...رعییناش ناڕەواو تۆ بۆ ولداوین، ژیـــان بوارەكانی تـــواوی ل زیانگلكـــیوەی بئـــ زۆر كمیـــش ئـــاوڕی لدراوەتـــوە، بۆبزیندوویی چاڵ ئیدی بـــۆ خۆمان بچینوەو خۆدارەوتی پكخســـتنی زیاتر و ھنكنین بۆ خۆمانپرسی كۆمگاو پشكوتنی و رۆشـــنبیری و ژیانبدنیاییوە پبدەیـــن، كـــوردی درژە نتوایتیبۆ خشن و پالن برنامو ب كات زۆربی ئوەشوەك قوتكراوەتوە، كوردی تاكی لبردەم كشانننژوە دەیوریاییـــ و ب زیرەكی زۆر ژەھرـــكورووژنرەكانـــی و حســـاس ندەمـــار و شـــومیشـــھ كوردی. كۆمگای پكھاتی و ســـتجھزی ب خای ك ژوورێ، تـــچوون لـــو پنتوەمیانی مووانیش لھ برایی ،یمرزۆكی ئ و لـــنچیرەكی فیكر و ئاوەز نك سۆزەوە، و ھســـتدیكـــش دەتوانین دیوكی ب دەكـــن، خۆیـــان راوكارەكیان ھســـنگاندنوە توژینوەو ین بـــبســـتیانبم لوەی دەزانن دروســـت رادەپڕنن،ھڕمنتر بـــ و لـــرەوە برھمكیان ببشـــتتبھ دەپكن. ئامانـــج و ئاكام خراتر و دەبـــتنینب بابتوە خاكی گردراو بو بۆ نجپ دەبتوژی رگی لـــ جار زۆربی ئویش بربـــاس،داخـــراوو دەرگایكـــی كلتـــووری و زۆرینـــی زاڵدەكنوە، ژوورەوە، قوڕەك خســـت نـــد دیكـــناوەندی رووناكبیری و رەوشی رۆشنبیری بوەی

دەشونن.ب ئاشكراو ب ســـلمینوەو ب ئوانی دەگمنندەق وەرگانی خوندنوەو بدەن دەست دوودیو ژیان رچكی بیركردنوەو لگڵ ك كتبك، وبو ئویش یكنگرتوە، كـــورد ئایینی و كلتوورلپناو یان لخۆڕاو ھر برنامو بك نا، ماناییسد سد دەر بدات كارك لقرەی ناوودەنگ خۆئاراستو كورد دژە ھزری و زەمینو واقیع لگڵو ھر دەق خوندنوەی خۆ ئگرنا نشـــیاو بت،بزانن ئو و دەتوانیت نیی و بڤ گوناح ھزرو كتبك

چی؟ ب دەیوێ بیردەكاتوە؟ چۆن نووسرەدای جورئتی جـــار و یكمین بۆ عرەب ئوەتـــانووســـركی رۆمانی یكم وەرگانی بۆ برخـــۆشـــرئس رەنگ عرەبی، زمانـــی بۆ ئیســـرائیلیزۆریش بردەیكی بینـــو گفتۆگۆو و و پشـــویخونری ســـرەنجام بنت، بم خۆیدا بـــدوایعۆز"ی "عامـــوس بیركردنوەی ھـــزرو عرەبیـــششارەزا دەخوننوەو عیبری رۆماننووســـی گورە

دەبت.ناوەڕاســـتی لـــ ١٩٣٩ی قودســـو لـــ دایكبـــوویتا ،ۆكو چی رۆمان نووسینی پنجاكانوە خریكیكۆم چیرۆككی و چند رۆمان "١٠" ل زیاتر ئستابۆ كیشـــسا بوكردۆتـــوە، ئو چند ئدەبـــی

كاندیدكراوە. "نۆبل" ختی

بئسپایی

معروف ئاوڕەحمان

بـــوكـــراوەیـــكـــیروونــــاكــــبــــیــــریــــیلــگــڵ گــشــتــیــیــدرخان دەردەچب

بدرخان: كلچری سرپرشتیاریawrahman2002@yahoo.com :عروفم عبدولەحمانبدرخان: بوكردنوەی و چاپ دەزگای رووناكبیریی راوژكاری ھاوكاری ب

شریف مح د.ئازادزایینی ٦٨ - ١٣٩ - ٢٠١٠/٤/٢٢ی ژمارە

موالنا الی بیانییك -١گوو ك باخچیكـــدا ل ئاوتـــی

شكاندبوویدەكرد گوكی تماشای

دایگرتبوو شرمھرچی ببـــوو پرت بۆنـــی منداـــی

ھبوومامزم لناو پی ج ببیرم دتوە:

گیادەناسییوە. بۆن بو

وتدا نخشی لخۆش بكا دڵ نمابوو ھیچ شتك

دەھاویشت تیریان شارەزوورەوە لپوەبوو ژەھریان تیرەكان سری

گرتبوو. كالكی بۆنیسلمانییوە ل پاشایك

ناردبوو ھڕەشی نامیب بوو موالنا لبردەم ك گیشت

كروشك.لوبووم یانییب ئو

خستبووە ماركی شخكنۆكركوە پشتنی ناو

تشـــ ب موالنابوو لـــ بردەمی..ڕەیحان

سمرقندو تا بوو موگناتیس شامبوخارا

گوڵ ل بوو پ دڵ خانیبژنی ب شۆڕببوونوە باڵ دوو

دەكرا رابردوو باسی ك دەكرانوەچاوكی كافوورەش ئو رابـــردووە

باكوورە ل ھرڕامكـــردووە بـــوو چیبكـــم لـــوەی

داھاتوو برەونوەی سیزیفم دەزانم من

ھبگرم ھردەب ئو بردە ناچارمغلۆربتوە. ناچارە بردەش ئو

پشـــتر پیاوەم ئو لـــ باخچیكدا.دیبوو

ب دەكم ئرە دەالواندەوە: گوكیخۆم! مای

گۆڕ تدەب یا.پوولی پھاوس دەبم تایھ تا

كی لناوكـــی خۆخ ھـــر ھنـــدەیمابووەوە

سووتابوو تنیایی خانیباخچ ببوو ب دنیایی ل

گوڵ ب ببوو ل مرۆید بھــ... لو

وران گرتووەو ئاگرەی ھموو ئونبووە.

خالیدی موالنـــا بـــوو ئـــرێ كینقشبندیدەرپڕنرا؟

.ستایئ دەی ڕاونرا؟ كیو خاك چ ۆنم دەكوژی؟ ل !خودای

مملكتكدەمنژی؟پدا خونـــی جۆگ بنـــاوی منـــوە

دەڕواپشتنی فیتووندڕەوبلسوپایس

تقینوەدەھنن من ناوی بازگكاندا ل

بازان سرسری ئو و لكوێ منلكوێ؟

عالم بكا حوكمی ویستی خودا ككرد تماشای دی منی

پڕەمووچیكـــی ھنـــدەی ھـــر دەكشا

بوپڕەمووچینووسیم:موالناینیم! ئوان

پكوە گورگ مندا: مڕ و شرعی لدەخۆنوە ئاو

ناگرێ مارملكش ل رێ كسكاروانكدا ل پكوە ھموو

كنان تل :قاف نھنیبدەستوە دەیگرین ھموومان

شـــوكی ڕەشـــكی دانـــ دانـــشارەزوور

. لناویدا دەبریسكنوە

گالیســـك وە بـــو شـــرمـــی ئـــتدەگوازینوە

پـــوە نـــاوەم ئـــو بـــۆ كـــوێ بچـــمنووساوە

ماوە. ھر ونخ ئوئو تماشـــای كـــ مـــن لوبـــووم

شوەی دەكرددەخوندەوە شوەی ئو كتبی

دووركوتۆتوە شوە ئو ك ئستادوژمنكانیشـــی ب بزەیی موالنا

دتوە.

مایاكۆفسكی الی ئوارەیك -٢گیرفانیدا �سیسببوو رابردوو

ھـــور مـــرگ گمـــ بـــوو�گـــڵبوو: ەپ�یان

ببارێ. زووتر كو ئـــو نوانـــی ك�ـــن كوتبـــووە

مۆسكۆپكردەوە ھمووی

بشیعریـــدا ی پ � نـــاو � ـــك باندەی ـــی د

دەكرد جریوەكانی ستایشیند�یكدەچوون چھردووكیان

پیاســـی ب منت �ســـر شـــقامدەكرد

شۆڕشدابوو دەستی دەستی�ناوئودا � دەبووپیر ن شیعر

سركشییوە ھموو بو ڕووسیابوو جوان

مایاكۆفیسكییوە. رگیشبمینانشو دم�وجۆرە دیوانی: �

میر الی شوك -٣لبـــرەو دشداشـــیكی نیـــل

دەرگاوانینھۆم چند بینایكی

بینای لو ھموو ھژارەكانی دنیـــادەژین.

خودای دی ئھرامزەوی سر وتۆتك

كرای مۆمیا مردن

نگیشتووە ئامانگ ب میركبووە كون كون كشتییكی

رۆژنامیـــك مانشـــتی لـــخوندموە:ئازادی گوی

:ناپرس دەرھنا سری كتو ئرە

دەربدەری یابوو ئاوریشم "كوردستان"كرمی

دەچنی ھودا ب سربخۆیی ری...................................................

ك بدەق كـــ چییـــ ئـــو شـــوازەزیندووی

دەھتوەب دەیكا دەكاو وردوخـــاش زەمـــن

كلداھاتوو ب دەدا ئوەش مافی

نكا؟ خاننشین رابردوودەكموە میرك ئامانجی ل بیر

خوان لسر بوو رەقھتوو نانكیرۆژنامكی ن رەیل میر ن ئستا

مۆمیاكراوە: ماوە شتكئامانجكی!

ب بدرخانی جالدەت حیلمی، رەفیق تبینی:وەسفكردووە. نگیشتووە ئامانج ب میری

رەگــــــیتنیایی

بدولع دشاد شیعری: یكیزی برەونیم پارتی زەردە رەنگم

نیم یكییتی سوزم چاونیم ئیسالمی ئیسالمم

نیم سوور خۆم سوورە خونمنیم چپ ببیر نووسم چپنیم حورمت ب ھمووان بۆ

نیم كسیان خزمتكاری***

و تیرو پۆشتم ئارامجستم كوردە پروەردەی

پشمرگكیبتواتمشۆڕشكم بنكی یكم

پگم كوردستان بۆشۆڕكم سر دەب بۆچی

نوەكم دوژمنی بۆ***

جوزئی قورئان ھرسی(٣٠) بشھیدان گشت بخونییكتی و پارتی و گۆڕانبغداو ل ھندەران لدەنگدان بن لن یكیزدەخرن دەریاو زیندانكوردان لبۆ وەیالش وا

(بدوع (رۆژان نمر باوكیرانی ٢٠١٠/٣/٢٩

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

15

بدرخان كلچری : ئاگۆڤاری ٨ی ژمـــارە دوای ئـــوەیخونران بردەستی وتك"k٢١"كـــ بوكرایـــوە، و چـــاپ و و نووســـر سرنووســـرەكیحیدەری"ە، رۆژنامنووس"مومتازســـرۆك لگڵ دیداركی لمیانیتابانی"دا عراق"جـــالل كۆماریبودجـــو دابینكردنـــی بنیـــازیســـردانی گۆڤارەكـــ بـــارەگایلم حیدەری كردبوو، بڕزیانـــیلـــو پشـــوازییی ژمـــارە باســـیكـــردووەو جاللی ســـرۆك مـــامكشـــوازییپ بڕاســـتی :ـــدەلـــم بدرخـــان ونبـــوو، كـــم

دواند: حیدەری بردەوازەیوەكـــم ،كشـــوازییپ * بڕاســـتیچۆن شـــوازییپ ئـــم ونبـــوو،

بوو؟ژمارە ل "kدەرچوونی"٢١ - پـــاشك لكی ك كـــردووە، ١ەوە داوامكـــورد بدیداریان ســـركردەكانیجنابـــی مـــام وانـــشـــاد بـــم، للسای باس شاینی بوو، جاللجـــالل مـــام ٢٠٠٨ەوە ســـرۆكلـــدوای دابـــوو بخـــۆی بیـــاریبم ،بمبین ئستنبۆل كۆنگرەیئم ئیشـــی و پ لبـــر ســـرقایبكورتی ندەكوت، رـــك دیدارەدیـــدارە ئـــو ٢٠١٠/٣/١٠ رۆژی

لشـــاری حوانوەی ل شـــونیئنجـــام گیشـــت، بـــ ســـلمانی كشوازییپ و دیدار راستییكیبوو. دۆستان و گوڕ و گرم زۆربـــرا وەكـــو جـــالل جنابـــی مـــامپشـــوازی ـــمابن گورەیكـــی ٢ لـــ زیاتـــر لكردیـــن، بۆمـــاوەید. جمشید لگڵ كاتژمر پكوەباس برامـــدا جۆرەھـــا حیـــدەریراشـــكاوان وروژنـــراو و بابـــتمن ھاوكات كرد، قسمان لســـرل پشـــتر ك كـــرد، داوای ئـــوەمبـــوم كردبۆوە، "k٢١"دا گۆڤاریبارەگای بودجـــو بـــۆ دابینكردنیلـــم دیدارەدا ئوەبوو ،گۆڤارەكـــ

داواكارییكی جالل مام جنابیبۆ مرجـــك ھیـــچ بـــی بمـــئجنابیشـــیان و كردیـــن دابیـــن كوردانو گیانكی برزی بوپڕیو رجی گۆڤارەكخ شارستانیاندابین دخۆشـــییوە بـــ بـــارەگای

كرد.جنابی سوپاسی وای لرەدا مئرییشخدەستپ ئم بۆ جالل مامالیك ھموو گورەی، ھیـــوادارمشارســـتانیان تماشای بچاوكیكوردستان چاپمنییكانی تكایبكن، پشـــتگیرییان بكـــن، بگـــرەھموومان ھـــر بھوی چونكـــكلتـــووری پشـــبردنی بـــرەو

رچكـــی كوردیمـــان نتوەیـــیدەدۆزتوە، خـــۆی راســـتقینیپشخســـتنی ئمش ســـرەنجام،كوردســـتان سیاســـی رەوتـــی دەستپشـــخرییكی بھرحـــاڵسرخستنی بۆ جالل مام جنابیگۆڤاری"k٢١"زـــدە پـــۆژەیئو تبھ خۆشـــحاییو ماییجاللیش مام سرۆك ھوستیكـــ گرتـــووە، لـــوە ســـرچاوەیرووناكبیركی وەك خـــۆی خودیگورەو رۆژنامنووسكی سیاسیكاری پشـــتگیری بـــ پرۆشـــوە

شارستانی دەكات. كلتووری وكوردیدا رۆژناگریـــی لـــ مـــئ *ر قســـھ ندین ســـاچ ئوە بۆنھاتووە ئوە كاتی ئرێ دەكین،

برنامی كارمان بگۆڕین؟ببۆنی مخۆشـــپ لرەدا - ھـــررۆژنامنووسی ١١٢ســـای یادیبخۆمانـــدا زیاتـــر كوردییـــوە،نتوەییكی یامـــپ بچینـــوەوبنیـــن. وەدی بدرخـــان میقـــداد ،شارســـتانیان بشـــوەیكیرابگرین، لوەش بـــرز و زیندوولژر ھموومـــان ھـــر زیاتـــر باردەمیانســـ نتوەیی چتركـــیرۆژنامنووسی تازەیی ژیان ئوباشـــووری ل بتایبتی كـــوردی،بـــۆ ببیـــن، كوردســـتان بڕـــوەپاكـــی گیانـــی زیندووكردنـــوەیپشنگانیرۆژنامنووسیكوردی،گیانكـــی موومـــان بـــرھبـــا ھتماشای نتوەیی شارستانیانو

دواڕۆژی كوردستان بكین.ل كوردی رۆژنامنووسی جژنی

پیرۆزە. الیك ھموو

رانانی: بدرخانخهلیل ئهبو کاکه

سای چاودر رهخنهی بوکراوهیسلیمانی ٢٠٠٩

الپهره. ٢٢٠خهلیل ئهبو کاکه

بهکورتی: زۆر ١٩٨٢ فیراری سای ئهبو خهلیلکیشـــوومه شـــه ڕه له زۆرن ئهوانهیقادســـیهدا، ھه شـــت ســـاییهکهی

بوونهته قوربانی.و ماورانـــی رژا، زۆر خوـــنتۆماره. تدا زۆری جهرگسووتانیکاولبوون. زۆریش ئاوایی شارو

جه رگبیـــش بژمـــار ســـه ربردهیقهومان.

(مهرکـــةزی تـــا خۆپیشـــاندانهکهیئهنجامدا که لـــه ھهولر)، ته دریبیکوردستان له فیرارهکان سهربازوئازارو ئهشکهنجهو زۆر بهڕکران،گهنجانی برینداربوونی و کوشـــتن

لکهوتهوه.بهشـــوهیهکی پشتر، چه ند ســـاڵ(کاکه ھـــاوڕاز تـــرو به ھهســـتکیئهویش نووسی، ئیسماعیل)م ئهبوشستهکانی ناوهندی ســـهربردهیپۆلیســـکی ڕابـــردووی ســـه ده ی

عیراق. خوارووی له کوردبوورازو سهربردهو ئهبو خهلیل، کاکهڕۆژانی له ژانیسه ربازانیکوردبوو

قادسیه. دۆڕاوهکهی شهڕه

خۆرھهت خراکهی ترنهڤیدروفسکی نووسینیڤالدیمیر

موکریانی لهبوکراوهکانی دهزگایالپهڕه. ٢٠٠٩ به ١٣٦ سای ھهولر( گانه وهیـــه ) رۆمانـــه ئـــه و ١٨٧٢ ســـای بـــۆ رووداوه كانـــیئهندازیاری لهو ساه دا دهگهڕتهوه،نجلماكرس جۆرج به لژیكی گهنجیكۆمهگـــهی بیـــاری دامهزراندنـــیئهو ئهوروپا داوه، ئاسنینی له ھلیبت، دهزگایانه ئهو وهك دهزگایهش

بینیویهتی. زووتر ئهو كه ٢٧ تهمهنـــی گه نجه ئهندازیاره ئه وئهمریكای سه ردانی كه بووه ، سانھاتووته بیرۆكه كهی لهوێ كردووه،

فارگۆنه تایبهتیيهكـــهی بـــه خه یاڵ،ئـــهو بـــووه، نووســـتن سه رســـامنـــاو لـــه نووســـتنانه فارگۆنـــه باوبووه، شهمهندهفهرهكانیئهمریكا١٨٦٠ فارگۆنی ســـای له یه كهمجاربه سیســـهمی تایبهتـــی بـــه په ردهوئهندازیـــار نجلماكرســـی ھه بـــووه.داخراوی فارگۆنكی به فارگۆنهكهیســـای له روو لـــه الیهكـــی كـــراوهلهویشـــهوه بینیـــوه، ه وه ١٨٧٦كۆمه گهی دروســـتكردنی بیـــارینوســـتن بۆ فارگۆنی نونه تهوهیـــی

داوه.

برادهره جوانهکهئیف و دارمۆن میخائیل نووسینی:

دیریه٢٠٠٩ فهرهنسا

بـــۆ وهرگانـــی و ئاماده کـــردنعهرهبی:

لبال سلیمهئاراس دهزگای له بوکراوهکانـــی٢٠٠٩ بـــه قهبـــارهی ١٣٦ ســـای

الپهره.جوانهکه) (برادهره ناوی به کتبهکهموسلمانى ژنه داتی رهشیده سهر لهباوک که به ڕه چههک فه رهنســـییه،له جهزائیرییه ، که دایک مهغریبی ودادی کارکه رییهوه دهبته وهزیری

فهرهنسا.

رهشهکه سندووقه نھنییهکانیگیرفانی له بوکراوهکانـــی کتبـــیحکومهتی رۆشـــنبیری وه زارهتـــیبـــه ٢٠٠٩ کوردســـتان ھه رمـــی

گچکه. الپهڕهی ٩٤ قهبارهی

ڕۆژنامهی ژوورنالیستی کتبکی لهئامادهکراوه. الشربل) (غسان الحیاة٢٠٠٨ به ســـای ئۆگستی له مانگیکوتی القبسی ڕۆژنامهی زنجیره له

بوکراوهتهوه.لـــه وه دهکات چۆن باس کتبه ئـــه وفۆکهخانهکان له فه لهســـتینییهکانئـــهو ڕفانـــدووهو فۆکه یـــانکـــردووه کارهیـــان ده ســـته ی ئـــهوگاوهتـــهوه، بیره وهرییهکانیـــانبوونهته کهســـیش چهندین که تداکه لـــه چاالکیانـــه، قوربانـــی ئـــه وکارانه ئهو کراون، رابردوو سهدهیســـهرکردایهتی لهالیه ن راستهوخۆبزاڤیرزگاریخوازیفههستینيیهکانپـــارهو داوای ھهمـــووش بـــووه ،

کردووه. سهرانهیان

كتبكانیدا گوزاری لنو ھینی شرزاد

رۆژھتدا" ل خونكان "كوشتنی كتبی بۆ خوندنوەیكبدرخان خوندنوەی:

و نووسین ل ٣٠ساڵ پاش نووسربوون خریك دراماو و وەرگـــاننووسینی كاری و فرھنگسازی بكاری وـــای تكســـتی شـــانۆی،و مامۆســـتایتی زمان فركردنـــیماوەیكی بـــۆ ژیـــان زانكـــۆ، دوایو گشـــت و ئوروپـــا ـــژ لـــدرزۆرەكانی ردانســـ و گشتكاریل رۆژھت و وت، دەرەوەی بۆقووڵ كتبكی رۆژھتیش ل ھربناونیشانی"كوشـــتنی و پبایـــخرۆژھتدا"دەنووسی ل خونكانبابتـــك چنـــد و لـــ دوو توـــیژمارەكانـــی"،٧٨،٧٧ لـــ كپشـــتر٨٦،٨٥،٨٤،٨٣،٨٢،٨١،٨٠،٧٩"ی ٢٠٠٧/١/٢٢ بدرخـــان ھفتنامی٢٠٠٧/١٠/٢٢بوكردۆتـــوە، تـــابابتی"كوشـــتنی جوانی لـــ جگـــل خۆی ك كاتـــی لـــ رۆژھـــت"م"ژ٣١٩ی٢٠٠٤/٩/١"برگۆڤاریھ

اوكردۆتوە.لكتبكـــدا نوســـر ســـرەتا دەســـتپدەكات پڤیـــك بچنـــد روانینـــی بـــ دە:"رۆژھـــت دونیای شـــتی رۆژئـــاوا خكانـــی

،ترۆمانســـی سیروســـمرەوجاران ك ناراســـتقینی نم وئدابوویانـــ پـــاڵ وتانـــی رۆژئـــاواھتنی بۆ كات زۆربی رۆژھتواقیع ئـــو خۆیـــان بـــووە لچنگســـردەمی ی كنووكپ مـــرۆڤبســـر پیشســـازی شۆرشـــی

داھنا. ئوروپایوەبـــوو كـــئ ھـــۆكاری دیكـــشرۆژھـــت دەیانویســـت ئـــوان

زەمین سرڕووی بھشتی وەكووەچكانی تاوەكو نوەو بنخشننو خون ھموو لبكـــن خۆیان وارۆژھت داگیركردنی خولیایكیان

بت."خاوەنی شـــریف مـــح د. ئـــازادنـــو بپیـــزی چندیـــن برھمـــیزمانكانی ب كوردییـــ كتبخانی

ئینگلیزی. و عرەبی و كوردیكتبی"كوشـــتنی باســـ شـــایانی تدا"كـــرۆژھ لـــ خونـــكانشوازی رەخنیی شیكردنوەیكی،كانـــتیرۆژھ بیركردنـــوەی وك چاپخانی ٢٠٠٩ ل لسایبریتییك لچاپـــدراوە ل ھولـــر

ل١٢٢الپرە.ھفتنامـــی پیوەندییكـــی لـــبكت بـــو ســـبارەت "بدرخـــان"د. ئازاد خۆیدا، دانسقیی ناوازە ورۆژھت گوتی:" شـــریف محبـــ خوندنـــوەی زۆر پویســـتیچونك ،یھ تباب لـــم رەخنییرۆژھتی لـــم ســـا ھـــزارانپاك جـــوان و موو شـــتدا ھمئشـــوەیك ھموو ب و باشـــكانئـــم كوشـــتنی بـــ دەكوژرـــن. باشـــانش و پـــاك و شـــت جـــوان

و خۆیـــان ئســـتای رۆھتیـــكان

دەكوژن. دوارۆژ نوەكانی ئایندەیسركردە بدواوە لمۆ ویســـتپو خۆشویســـتی و گـــل برۆحیپروەردە لبووردەیـــی كلتووریبھموو ھاتووە ئوە كاتی بكرن.و گندەأل بیركردنوەیكی جـــۆرەكسایتیمرۆڤكوژەكانیرۆژھتكارە لم چیتر ویســـتپ بگوترتئگینا نبن، بردەوام نامرۆڤانیاننایتوە كس ب بزەیی داھاتـــووتنھا بچنت، كین كسك ھر و

دەدورتوە." داڵ و دڕك

جالل مام لحزووری حیدەری سلمانی:مومتاز راگیاندنی بڕوەبری رەزا ئحمد

سلمانی - بدرخان پیامنری ئا:چی؟ مانای ئوە الی ڕۆژناموانیی یادی *

ھموو ئو كاریگرتیی كورد، لژر بۆ نتوەی شانازی جی منوە بالی -پشوودا، سدەی تلتایبب و بووە لسرمان درژیمژوو ب زەنگی و زەبرخاوەنی تبووب كاتی پویستدا ل و تر وەك نتوەكانی بووبھ ئوەی توانای١١٢ ساڵ بۆ بگڕتوە مژووەكیشی و یاندبگپ خۆی دەنگی و ڕۆژنامیك

لموبر.دەكاتوە؟ یادە ئم چۆن سلمانی ڕاگیاندنی بڕوەبرتی ئمساڵ *

یادەڕكخستووە. دیداركیدووڕۆژییڕۆژناموانیمانبۆبرزڕاگرتنیئم مئ -برامی ل پكرد ئمۆژەمان ،دووریی فرە و جۆراوجۆر چاالكی دیدارە پ ئمبیر وڕا فۆتۆگرافی، پیشانگیكی بكردنوەی ڕۆژناموانان، دیدە جیاوازەكانیكتبكانیان نمایشكردنی ب ڕاگیاندنكارەكانمان نوســـرە فیكری جیاوازەكانی،بئ ڕۆژناموانیی مامۆســـتایانی لكدانوەی نوترین ل گومان خســـتڕوو،غزەتشمان ناوی پشنیازی ڕۆژناموانی. گرمی ١٠ بابتی بپشكشكردنیھردوو ڕۆژانی بۆ بڕوەبرتیكمان ڕۆژنامی یكمین بۆ دەركردنی كرد،دەزگا بھـــاوكاری ،یـــھ بوونوەیمان دووبـــارە ئومـــدی نســـا دیـــدار كنمایش بڕزتان تـــری فیلمكی دیكیۆمنتاری خۆمان و فیلمكـــی بڕزەكتـــانلیژنی بم بكین، نمایش فیلمی بڕزتان ٣ وابوو بیار ڕاســـتیدا ل ئكین.لكدانوەی پاش و وەرگرت بھند فیلمكانی ماوەی دیدارەك سرپرشتیاریسینمای یكی ل نزیكدا ئایندەیكی ل بیاریاندا ئامادەبووان، دەروونیی باریھاوكاریتان بڕزتان بسوپاســـوە ھروەك بكرن. نمایش بڕوەبرتیمـــان

كارەكان. دەستپكی تبئ ك بدرخان مارشی ب كردووینئكا ؟ كتبكدا پیشانگی و كفۆتۆگرافی شانگپ ل بشداری ك *

تا ناردووە بڕزەكان ڕۆژنام تلفزیۆنیو كنای بۆسرجم نوسراومان مئ -پیشانگكدا، بن ل فۆتۆگرافرەكانیان بشدار دوو نایابترین فۆتۆی ب الیك ھرئكین الیك ھموو سوپاســــی بم نبوو، وەمدانوەیان ھندكیان گرچیكرد چاپمنیش دەزگایكی چند ھاتن. داوامان ل بدەنگمانوە زۆرترینیان ك

ئبن. بشدار ئوانیش و كتب پیشانگی بۆ بنرن خۆیان كتبكانیچیی؟ ئمساڵ بۆ كارتان برنامی *

ھردوو كردنوەی ب و الوان ڕۆشنبیریی ڕەزامندی وەرگرتنی وەزارەتی پاش -بسر دابش كردووە كارەكانمان ئمساڵ ڕاھنان. و و مشق چاالكی بشیســـر ونكئ كراوەكان ئیحال و بردەوام چاالكی ھرچی بازنیكدا، چنـــدخولی چندین تایبتدا وەرزی دوو وەش لل جگ بردەوام، كاری گشتی ھیدەومند كتبخانیكی كردنـــوەی و چاالكی فیلم و نمایشـــكردنی و ڕاھنان

.یچاالكیان دەسپكی ئو دیدارە ك ئم ئامادەكراون،

دەست پروەرم" خاك "بدرخانی سروودی بسای رۆژنامنووسی دەكین ١١٢ بدیداری

كار: برنامی٢٠١٠/٤/٢٢ بیانی ١٠ی كات

فۆتۆگرافی و كتب پیشانگی كردنوەیپروەرم" خاك "بدرخانی سروودی دەسپك:

ڕۆشنبیریی وەزیری بڕز وتار:ڕاگیاندن گشتی بڕوەبری بڕز وتار:

بوكردنوەی و چـــاپ دەزگای وتار: بڕـــزبدرخان

عبدالل ستران بڕز لكۆینوە:جوندیانی ھگورد بڕز لكۆینوە:عبدالكریم ماردین بڕز لكۆینوە:

(چاپخان دیكیۆمنتاری ( نمایشكردنی فیلمیئامادەبووان. گفتوگۆی

٢٠١٠ /٤/٢٢ پاشنیوەڕۆ ٣ی كات:دەزگای دیكیۆمنتاری فیلمكی نمایشـــكردنی

بدرخان بوكردنوەی و چاپقرەداخی بھات بڕز لكۆینوە:

سلمان لكۆینوە: بڕز خالد

ئامادەبووان گفتوگۆی ٢٠١٠ /٤/٢٣ بیانی ١٠ی كات

محمد دكتۆر بڕز لكۆینوە:كرمانج جوھر بڕز لكۆینوە:

محمد ئحمد بڕزئامادەبووان گفتوگۆی

٢٠١٠ /٤/٢٣ پاشنیوەڕۆ ٣ی كاتھردی ئاسۆس بڕز لكۆینوە:منگوڕی شركۆ بڕز لكۆینوە:

ئامادەبووان گفتوگۆیالوان و ڕۆشنبیریی وەزارەتی

ڕاگیاندن گشتی بڕوەبرتیسلمانی ڕاگیاندنی بڕوەبرتی

١١٢ سای سایادی ل ڕۆژناموانی دیداریكوردیدا ڕۆژناموانیی

٢٠١٠ /٤ /٢٣ -٢٢ ڕۆژانیپاشنیوەڕۆ - ٣ی ١٠ بیانی كات:

شون/ ھۆی توار

بدرخان ب تایبتگردی رەشید ســـدیق تاریق د. پارزەرخۆی ب دكتۆرانامكـــی لم ماوەیـــدا

گیاند. بچاپ عرەبی زمانییاســـای لـــ كســـی پاراســـتنی یاســـایالپڕەیی ٢٧٠ كتبكی ناونیشانی جینائیعرەبی نووسراوە بزمانی زەرە، كپار٢٠٠٩ چاپكراوە، ل كۆتاییشدا سای ل وبھردوو باســـكی پوختی نووسرو ئینگلیزی بوكردۆتوە، كوردی زمانیبراوردە و شـــیكاری ك توژینوەیكیو جینائـــی یاســـاكانی لژـــر رۆشـــناییدیموكراتیكانـــدا ئازادیـــ بنماكانـــی

داڕژراوە.ســـرەكی دەروازەی ســـ بـــم كتئـــبنمای :بریتین لـــ كـــ لخـــۆ دەگـــرێ،ك پارزگاریكردنـــی، ھـــزری و ئـــازادیكراوەو دابش ســـرەكی بشی بۆ دووچمك و ئـــازادی پناســـی :بریتیـــن لل باس و جـــۆرەكان، بشـــی دووەمیش

دەكا. ئازادی فلسفی بنماكانیل باس بكت ئـــو دووەمـــی دەروازەیئازادی كسیدەكا، بابتیكانی پاراستنیسرەكی بشی دوو ل دەروازەیش ئوتاوانانی بو تتایب بشییكم پكدێ،دەدرن، ئنجام راستوخۆ بشوەیكیتاوانكانی ب تـــتایب دووەمیش بشـــی

مرۆڤ. كسایتی ب پیوەستبكت ئم كۆتایـــی و ســـیم دەروازەیلژر كسی ئازادی پاراستنی ب تتایبسزایی، روشـــونی یاساكانی سبریدابشـــی ھمدیســـان ئم دەروازەیشكراوەو بریتین سرەكی دوو بشی سرك كراوە تاوانان لو باس یكم بشی لبشی ل مرۆڤ، جستی سر ندەكردوومیشـــدا گرنگترین جۆرەكانی دنیاییگومانلكراو یان تۆمتبار كسی ئازادی

خراوەتڕوو.بوكردنوەی و چـــاپ دەزگای بناویتاریق دەكین. د. ل بدرخان پیرۆزبایی

چاپكرا جینائی كسی ل یاسای یاسای پاراستنی

پرۆفایل:

١٩٦٣ ڕەزا ئحمد

یاسا كۆلیژی دەرچووی

ڕەخنگری و شاعیرئدەبی و ھونری

ڕاگیاندنی ڕوەبریب

سلمانی

شریف مح ئازاد د.

حیدەری مومتاز جالل، مام رجمشید حیدەری،لچ

ك

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

16

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

حسن ئیبراھیم مولود د.

ئمــــۆی رۆژگاری لــــ تــــكــــی زەحمكارو كاربكــــی بتــــوێ گــــر كوردەواریــــدا، لوەش !ســــۆزاند و كاركردنكــــی بجدیكاركــــی ئــــوكارە وەیــــئ زەحمتتــــر لوانش بــــت. و ھرەوەزی دەســــتجمعیلــــوكارەدا تۆ وەیئ ھمــــووی زەحمتتــــربكیــــت! رازی كســــك ھمــــوو بتــــوێ ل "ئینسكلۆپیدیای مخواستی ئ ھرچندەالیك ھموو رەزامندی ئربیــــل" ھولر-م خواســــتئ بدەســــتھنانی بــــووە، بمكارە لم خواستمان ئگر .تزەحم یكجارخواســــتمان ئو بووەو الیك ھموو رەزایشوەیك بھیچ بم نھناوە! بدەســــتكسیش یك ی تاكبوو دن مبســــتمانخواستی بب دەركوت لوەشدا بییشنین!!ل مئ ھشاوە!! دیان ھن سانك مئنكردووەتوە لوە بیرمان ژیانماندا ھمووئو بدەیــــن، با ئــــازار دــــی ھیچ كســــكئنقست دەمی و بدەست زۆرجار كســــشدەچت ری چــــۆن جا دابین، رۆحــــی ئازارئازار دۆستكانمان بكینوە لوە بیر مئ

بدەین.بـــاو لژنـــی بڕـــزان ئندامانـــیئوەیـــان برایانـــی ھـــاوكار ھمـــووســـرەتاوەو زۆرجار لـــ ك لبیـــرە،گوتوومان:"كاركردنلئینسكلۆپیدیایلســـر بنمای ناب ئربیل ھولر-كب بـــت! رق و خۆشویســـتییوەپكھاتكانیئم لھموو پویسترزئمشارەھیھمووانو بگیرێ! شارەھمووان خزمتـــی رمانســـل مئوەنییئ ھـــی ئـــاوا بكیـــن. كاركیدەبتوەو كس لفالن رقمان بین:نو تب ناب نییو بدڵ شتمان فالننووسینی ب كب ،ئینسكلۆپیدیای ئمو لكۆران لكۆینوەی و نووسرانناودارەكان، سك خواسی و باس بشارە ئم زیندووەكانی ل و مردوو لنك دەبت، دەومند ئینســـكلۆپیدیالراستیدا كب ھردەومنددەبت!مایبن ئم لسر ھر خۆی كارەكلكۆینوەی و نووســـین دامزراوە،سبارەت بابتیان ك ئوانی ھمووو ھیـــو باس ھولرەوە بشـــاریلم ئو ناودارانی ھموو خواســـیب و لھر رووكوە ژیاون شـــارەئگر كردووە، پیدا ناوبانگیان و ناوكاركردن ئـــم ئایا یـــماكبن مـــئبچنـــد ئاســـانو ھـــروا كاركـــیدەتوانرێ، ساك بچند و كســـكبابتانـــی و زانیـــاری ھمـــوو ئـــوھولر"ە "پیـــرە شـــاری ئم لبارەیدەكـــرێ كۆبكرتـــوە. نووســـراونشـــارەدا لم ی كزاتان ئو ھمـــووھروا یناوبانگیان ھ ناو و و ژیاون

ئاسانی... بھزار ھشـــت نی لـــمك تشـــاربـــو شـــارك ،بـــمتـــر نســـاڵ كرووداو ل پ و پۆڕ و جوگرافیای پانباسی بتوانرێ ناودارە و كســـایتیو بكـــرێ كســـایتییكان ھمـــوو ھموو بنمایك كسك و ھمووبابتك ھموو ناوچیك و ھموو ولرووی مافیخۆیبدرت؟! لكاتكداو شارستانیتوە دەتوانین مژووییشارە ل ككی ھولر شاری بین:كم بگنامو كم و ئرشیف كملوەھـــا زانیارییكانـــی كوردســـتان!چاوەڕـــی كـــس كدا نابـــرەوشـــھولر- ئینســـكلۆپیدیای ك ئوەبتو ب كم ئینســـكلۆپیدیایكی ئربیلبڕزك ھر برلوەی !بـــ كورتیھكانمان و كورتـــی و كم باســـیبوەداناوە دانمان خۆمان مئ بكات،كم و و عیـــب ب كـــ كارەكمـــانو كم !یـــھ ھمان !كورتی نییـــراســـتیكی بم ،یھ كورتیمـــانكراوەو ھر ئوەندەمـــان بۆ وەیـــئھاتـــووە. لدەســـت ئوەندەمـــانلنو ھاتـــووە لدەســـت ئوەندەمانتۆ جارێ رەوشی كاركردنكماندا؟!كورد گڕێچۆنمان كاركردووە؟ لوەدەكوشت ئوەی گوتوویتی: لمژە

بـــم ئوەی ،دەكوشـــت چ دەزانئو باسی چ دەخوا، نازانی دەیخواتو تر كاتكی بۆ كاركردن و تكۆشین

نووسینكی تر ھدەگرم.رۆماننووســـی ناسراوی و نووســـرمامۆســـتا بڕزم كورد، مامۆســـتایلژمارە"٤٢٤"ی "عزیزیمالیرەش"٢٠١٠/٢/١٦ی سشـــممی رۆژی١١ی لالپـــڕە و میدیـــا رۆژنامـــیلژرناوی نووســـینكی رۆژنامكدابۆ وتیك ھولر- "ئینســـكلۆپیدیایرەسول كۆســـرەت رزدار برچاوینووسیندا لم بوكردووتوە، علی"كوتووە، برمن كنووسین بشكیھرچندە مامۆستایبڕزم "عزیزیزۆر نووســـیندا مـــالی رەش" لـــمداوم سزای و كردووم دادگایی لپبلگرتووم ھچوونوەی پدا رگای وتازە داخســـتووم. و دەرگای برووداھرچیبكموھرچیبم:"بدەستیھزار پاكانش ئنقستی دەژمری ومن جگكی پووزە ناھنت.." بھنموەو دەكرم تاوانیار تاوان بب ھروامبۆ سزادانم بیاری دادگا دەرەوەی لو سزادەدرم پرس بب و دەردەچمن تازە دادەخرێ، دەرگام بـــروودادەرگای و ســـزادرام و كرام تاوانبـــارداخراوە، بروودا تھچوونوەشـــمبۆ وەمك بـــت بـــم ھرچۆنكبڕزم و خۆشویســـت مامۆســـتایخۆشویست دەنووسم ك دەنووسم:و خۆشویســـتی ئـــم بڕـــز. و عزیـــزی مامۆســـتا بڕزییـــیتاوانباركـــردن پـــاش مـــالی رەش،خۆی ھروەكـــو و ســـزا دانكشـــمدەكاو بـــرۆژ زیاد رۆژ دەمنتوەوتاوانباركراوی بم ئستا ناكات، كمدی بم و ھـــم ك و ســـزادراوییبۆ رـــزەوە پ لـــ خۆشویســـتی ودەرگا ئـــو مامۆســـتاو لـــم دیـــویك حقیقتی ناچارم ئو داخراوەوە،ئو برچاوی مبیخ دەیزانم ھیورزی دەوێ و ك خۆشـــم بڕـــزەی

دەگرم. كچی سزای داوم!!و دۆســــتئــــ ســــزای خونــــدەواری بڕــــزمن ھوستی ل شــــتك ھیچ ویستخۆشمن چونك ناگــــۆڕێ، زاتــــ برامبــــر ئــــمك باوەڕەم ئو لسر قناعتوە بھموو

.ر گوھ دت، دۆستانوە رچی لھنزیكـــوە لـــ زۆر ســـا ٣٥ مـــنو دەناســـم بڕـــزە ئـــو مامۆســـتاو دسۆز دۆســـت بدۆســـتایتی ئودشادم. دپاكونیتپاكوبگردەلگڵ رۆژگاركوە ئاشنایتیم ل منكردووە، پیدا زنم ئم نووســـرەبووە، محك ســـنگی ك رۆژگاریلھمـــوو كرنووســـ مامۆســـتادەزانم دەرچووە.من تاقیكردنوەكانو لچ ل چ رۆژگارك و مامۆستا منجۆرە دەشزانم لم ھواركدا دەژین.چ گوك دەپشـــكوێ؟! رۆژگارانـــداتونـــد نووســـینكیدا مامۆســـتا لـــ،تووڕەی یدییـــجـــا چق .وتووڕەیـــتوڕە پیاو یـــھ شـــت زۆر تم ولزۆرك و كـــم بـــكات، ھریكمـــانبشوەیك ھریكشمان تووڕەین،

دەردەبین. خۆمان تووڕەییكیگلییكانیمامۆستام دمسر ئستاگلییانی ئو رەش، مالی عزیزیھیـــو بمنـــوە پیوەنـــدی كـــل وەمكم، كمك بـــ ھودەدەمبكموە، كم مامۆستا تووڕەییكانیخۆی رای مامۆســـتا كـــ بـــۆ ئوەنـــاقیامت! تپی تا "گژشت" تازە بگۆڕێ!كمك خۆی بۆ مامۆســـتا بۆ ئوەیبۆ نووە كی لو حیساب ئاسوودەبت

"خلو بل" بكات.وەم:

ئگر :دە یھ حیكمتكی چینـــیبكشـــی، ئـــوا تـــۆ ونـــی ئســـپل رەخنت دەتوانـــ ھموو كـــسكربگیانل ئســـپ بگرێ! چونكـــبـــكاری و دەیبینـــن ـــك رۆژانـــخ،و دەزانـــن چۆن دنـــن و دەیناســـنرایان خك ھمـــوو تزەحم بۆیـــئگر بـــ! بـــم لونكردنكـــتكس ئوا بكشی "دو" ونی و بتدو چونك بگرێ، ل رەخنت ناتوان.چۆن بزان تا نیدیوە شتك كس

ونكشـــمان ئو وەك ئم رـــكئینســـكلۆپیدیامان بسرھاتووە، لبم ھولر ئینسكلۆپیدیای نووسیوە!ھموو بۆی نووسیومان ك شوەیخكی شـــاری تایبـــت ـــك، بـــخب نووســـر ھر ھموویان ھولـــرخوندەوار و لكۆـــر و و رۆشـــنبیررەخنمان دەتوانن نخوندەوارەوە ورەخنمان خۆشـــیان مافی ل بگرن.

بگرن. لرەخنی دەتوانن ھـــر ھمووشـــیانو بگـــرن لـــ راســـت و دروســـتمانخۆی توانای بگورەی ھریكیـــانكم راســـت بكاتوەو بۆ ھكانمان

جا بكاتوە، كانمان بۆ پـــو كورتییمامۆســـتا رەخنگرە ئو بتو ئگـــرئـــو بـــت، رەش عزیـــزی مـــالیدەشتی لھاتووەی شارەزاو مامۆستارەخنكانی شـــك ب ئـــوا ھولـــر،

دەبت. تدا ئینسكلۆپیدیای خریكیالیرەش،لزیزیممامۆستا عدەنووســـ:"گریمان ل پڕەگرافكانندبووایدابك رامیارییان برگی گررۆژنامو و تلفزیـــۆن ل ئســـتگوگۆڤارانبانگوازیانبوبكردبووایوەل داوا ھیو ئاوامـــان نیازكی مـــئدەكین و قمدار رۆشنبیر سرجمباروبوومان دەســـتی تـــوان بقدەرتواو بكـــن، نرخی ھرگیز بۆ درژرەوان ھر كســـك بابتكی نابت،بوی خۆیـــوە بنـــاوی مكـــرد، ئكوڕی و كم ترزە دەكینوە، بـــمدەبـــوو" كـــم یكجـــار ناتـــواوی ڕەگرافـــپ بـــم مامۆســـتای بڕـــزكمك ئم خۆش كردووە بۆ رگای

بكین. خۆمان پاكانیئمركئوكارەمان دەم: لوەمداھر دەفرمووێ، مامۆستا ك كردووەرۆژنامو ل بانگوازمان سرەتاوە لوتلفزیۆنـــكان رادیـــۆ و گۆڤـــار لھموو داوامـــان بوكردووتـــوەوكورد لكۆرە رۆشنبیر و و نووسربڕزیشاری خكی كوردو غیرە وو زانیاری و بابت كـــردووە، ھولربۆ ھولرمان شـــاری ونی كۆنـــیتاب یارمتیمان بدەن، بكن و رەوانھولر شاری خزمتی الیك ھموولو جگـــ بـــووە، بكیـــن. ھـــرواشھزاران لنو خۆمان كـــ بابتتانیكۆمـــان كتبـــدا و رۆژنامـــو گۆڤـــاركردوونتوە،زۆربابتیشنووسرانشـــاری ھولر بڕـــزی و خكـــیبناوی و ئمـــش ناردووین بۆیـــانتوەخستوومانزەكانیانڕبخاوەنسوپاسیشـــمان نـــو ئینســـكلۆپیدیاوھندكیشـــیان ئگرچی و كـــردوونخۆشـــیان مافی ئوا بووب كمیـــش

وەرگرتووە.لـــ كـــ جگـــ لـــو بانگوازانـــیرادیـــۆو و گۆڤـــار رۆژنامـــوبوكراونتوە، تلفزیۆنـــكان،بـــا لیژنـــی ئـــوا ئندامانـــیـــبدوع دكتـــۆر بڕـــزانحمیـــد كاك و علیاوەیـــی ئینســـكلۆپیدیا تـــا بدرخـــان،لـــ جـــار دەیـــان چاپكـــرا و گۆڤـــار رۆژنامـــوتلفزیۆنـــكان و رادیـــۆلگـــدا چاوپكوتنیـــانزۆرجـــار كـــراوەوداوای وتنانكوچاوپلئینسكلۆپیدیای بۆ بابتلـــ كـــراوە، ھولـــر و بینر و خونـــدەوارنازانـــم بیســـرەكان، مامۆســـتا چۆنـــلو یك ھیچ عزیزرۆژناموگۆڤارانینخوندووتـــوەورادیۆ گوبیســـتیتلفزیۆنكان وئـــرێ نبـــووە،كـــ لـــوەیھیچ مامۆســـتای نـــ ما ل

نخوندووتوەومئ گوناھكی چ نیبیستووە،

.دایتباوكم "باسی دەفرمووێ: مامۆســـتاعزیـــز راســـت نكـــراوە" مامۆســـتامامۆستا "مالی بملم دەكات، ئۆباتشـــیاوی ئوەبوو جار رەش" ســـتئو بڕزە ئینسكلۆپیدیا ك بباســـیچاوم من لوەتـــی ،ببـــ پیررۆزتـــرك دەبیسم، زات ناویئم كردووتوە،شـــارەزاو بووە مالیك رەش مالیپیاوچاكوزاناوخزمتگوزار،ئوانیزۆر ناســـیوە دیوەو پیاوەیان ك ئوجوانی لبارەوە و چیرۆكی ھوستئو دەگنـــوە. مخابن لنو ھموومئ ی كبانكت و رۆژنامـــو گۆڤارلھیـــچ كردوونتـــوە، بســـرمانئو بســـرھاتی ژیاننامو یككیانب تا برچاو، وتووەتكن زاتمـــانجگ بكینـــوە، بوی شـــانازییوەژیانی باســـی ھیچ بڕزك لمـــشنناردووین، بۆ پایبرزەی زانای ئومالی رەش عزیزی مامۆســـتا ھتا.ناودارەی پیاوە ئو كوڕی ك خۆشی

بكین؟! چی مئ باش دەیمامۆستا نچووە بچ! وەرە ئستاشیھ خودای، ك شـــقتۆ ع عزیزوەرە بم ،بناســـ باوكت چاكتر لتۆبتوانایی و جـــوان و قمـــ پـــاكزانایی بســـرھاتی و خـــۆت، ژیـــان

بنووســـو چاپـــی و پیـــاو چاكـــئـــریپولداھاتوویئینسكلۆپیدیایھ

بازنوە.رەش مـــالی عزیـــزی مامۆســـتاتـــباب ھمـــوو دەنووســـ:"لوفۆلكلۆرم دەربـــارەی برفراوانانـــیئیھانـــی بـــۆ بوكردبوونـــوە،زۆر بابتـــی دوو تنیـــا قمكـــمبوكراونتوە، نـــرخ، و بـــگچكـــجـــگ و ژنـــان ئویـــش جلوبرگـــیدەنووســـ:"من ھروەھـــا "یـــجگانئیبراھیم مولود د. رزدار تنیا لرەتپی وا ختاباركی دەكم، ختابارمنی بابتكانی ناچت، لیادم قیامتجاریش چند خوندووتوەو ھمووبۆیـــ ،كردوومـــل دەســـت خۆشـــینا. یا بت حرامی فیتنـــی ب ئگربدەســـتی كراوە، بمن ئو دكـــرەیھزار ئگـــر ئنقســـتیش دەژمرمجگكی بھننوە لمـــودوا پاكانش

ناھنت". پووزەتووڕەو كمك مامۆستا گوتم: پشترســـیفتكی ئمۆ توڕەییش تونـــدە،دەبینـــم ئســـتا ،ســـۆزەكانپیـــاوە دل پوەدیارە زۆریشـــی پلیكی لپپرەســـتی ل ئوەتا نووســـینكیدا،دەیم، برگـــی ل نـــاو و بابتـــكاننووســـراوەو مامۆســـتا ســـ بابتیباسی مامۆستا كچی بوكراوەتوە،"گچكو دەكات و ئوانیش بابت دوومئ الی دەكات، بـــ نـــرخ" وەســـفبنرخن مامۆســـتا بابتكانی ھمووگچكو كورتیشبن، بابتكانی ئگرئینسكلۆپیدیا ئمانن: مامۆستاش ل

٢٢٤١ الپــــڕە لــــ رەشــــان و ســــیپان -١بوكراوەتوە.

٤١٧٨ الپــــڕە لــــ منــــدان یــــاری -٢بوكراوەتوە.

الپڕە ل ھولر دەشتی ژنان جلوبرگی -٣بوكراوەتوە. ٤١٣٥

لنـــوان ئـــوە مامۆســـتای بڕـــزمدەیمـــی برگـــی لـــ الپـــڕەدا، دە ناوی تنیا الپڕەكان ك ئینسكلۆپیدیاو الپڕەی ناوی نووســـر و بابـــتلـــ ،دایـــت بابتكـــی بابتی س

بابتكت خـــۆتلبیركردووە،كئویشبابتی

الپڕەی پنج و رەشـــان"ە و "ســـیپانگرتووتوە. ھولری ئینسكلۆپیدیایو نیو چوارساڵ لماوەی مئ باشـــدەیان و ھـــزاران بابـــت و لنـــوانوەرگان لنـــوان ھزار الپـــڕەدا،پداھاتنـــوەی كورتكردنـــوەو و لنوان كۆمپیوتركردن و زمانوانیكۆمپیوتریان كاری ك بڕز چندینبڕزكیشھبیان چند كردووەوالپڕەســـازی چندجـــار كـــردووەولچوارســـاڵ زیاتر ماوەی بۆ كراوەوئودەستی و ئو دەست تانباب ئمبابتـــك چنـــد ناكـــرێ كـــردووە!

كالب؟ و لریزدا بووبلئاوگگڕان لـــ دەیم: مـــن بدنیاییـــوەگۆڤار رۆژنامـــو لنـــو و پشـــكنینداھـــر ســـرچاوەكاندا، و كتـــب و و برچـــاو تـــوتبك بابتكمـــانشـــاری ھولر ب بووب پیوەســـتئینســـكلۆپیدیا بـــۆ و شـــیاو بووبـــدەستنیشـــان دابووبت زانیارییكیكۆمپیوتر رگای كراوەو ناردراوەتبب گرتووتبر، كار لســـركردنیئم كـــ بدەین بـــوە ئـــوەی گـــوێبم ،كرنووســـ چ ھی نووســـین

ئو لگـــڵ ئوەشـــدا نام: ھمـــووكاریـــان و ئامادەكـــراون بابتانـــیگیشـــتوونت چاپ، كراوە، لســـرئینســـكلۆپیدیا چاپكردنی پاش ئســـتاشـــونی بابت ھندـــك دەركـــوتدیارنمانی زۆر بشكی من !دیارنییژمـــارە لـــب ت كــــــك بابـــندھئوە بۆ تناپڕن، دەستك پنجكانیو بـــ جگایی كـــ ھۆی دەگمـــوەیك بم كارەكمان بووە، شـــلۆغیقۆناغی دوا تا ھـــن، دوو بابتكیشلبـــر و لبردەســـت الپڕەســـازیك دیارنین، ئستا كچی بوون، چاوانبتوانن ھۆیكی ھیوادارم ھاوكارانم

بدۆزنوە.مـــالی عزیـــزی بـــ: مامۆســـتابـــردەوام دەكات، من رەش راســـتبـــ نووســـرە ئـــو نووســـینكانیبردەوامیش دەخونمـــوەو توانایـــزۆر و دەكم ل دەستخۆشی لدوەم دەشتل ك سوپاسی خواشدەكم،قراجی، كندناوەو برینگی و وشكبتواناو لھاتووی نووســـركی ئاواكسك ئگر راستیدا ل ك پداوین،بتایبت بیوێكوردوشاریھولرب دەب ئوا ،بناس ھولر دەشـــتیمامۆســـتا نووســـینكانی عشـــقوە

بخونتوە. رەش مالی عزیزیوەمی ئـــم بڕـــزم، مامۆســـتایبۆخۆم پاكانـــ ك نیی مـــن بۆ ئـــوەدنیابیت، ك وەیـــئ بۆ كب بكـــم!و بڕز ئموە ن بۆ ئوەی لالیـــندەستی ھیچ تر، بڕزكی ھیچ بۆ ن،یھ نیی، ھندە ل ئارادا ئنقستكنووســـینكانی بـــردەوام ئگرچیئـــوە بو بم ئـــوە دەخونمـــوە،تواوی ئرشـــیفی كمن نیی مانایـــیان ردەستبل ئوەم نووسینكانیتر، نووسرانی نووسینی و ئرشیفبۆ بووب بابتك گونجاو ھـــر مئدەستمان بر توتبك ئینسكلۆپیدیاو،بووب ئگـــر رازی و خاوەنكی،گرتووە، خـــۆی جـــگای ئـــوا بابتو دەكم ل تر تكات جاركی ئستاشبسرھاتی ك ژیانو داواتلدەكمھركســـكی و باوكـــی رەحمتیـــتو كار ئـــاگاداری ئـــوە تریـــش كـــنووسینانی ئو لگڵ ھن، ژیانیانھولر ئینســـكلۆپیدیای بۆ خـــۆت كدكراوەیـــی و دەشـــن،بدگورەییئینسكلۆپیدیا دووەمی چاپی بۆ خۆتخزمتت ئمش تا بدەن یارمتیمـــانئـــوەی بھـــۆی بكیـــن، ھروەھـــائو لھموو تكا تر جاركی بڕزەوەو زانیاری بابت ك بڕزان دەكینتییسایك و شـــون و ونینـــی كا ە ر ا د و ناھولـــر شـــاریو دەوروبریـــاندەكوێ الدەستی یا پید ئینســـكلۆپـــ ھولـــریو بكن دەومنـــدبناوی تـــا ئمـــشبو بۆیـــان خۆیـــان

بكینوە.كـــ ئـــوەی پـــش چـــاپ ئینســـكلۆپیدیابوببتـــوە، و بكـــرێبڕزانی لو كس زۆرك بیســـتبوو ھواكیانخریكی ھـــن خكانـــكئامادەكردنیئینسكلۆپیدیایندەكرد!! بوایان ھولرن!ئینسكلۆپیدیایك دواجار كبرگ، دە بـــ بم شـــوەیوتـــوبك و بكـــرێ چـــاپ ھر خوندەواران، بردەســـتیرایان كـــس زۆر بۆیـــ ئســـتاكارەك تر ل گۆڕاوەو ب جۆركی

دەڕوانن.ئینســـكلۆپیدیای ئینســـكلۆپیدیا،ھمـــوو بۆیـــ ھـــر ھولـــرە، ھولر دانیشتوانی و ھولرییكانناوی ك یان خۆشـــپ حزدەكن وگڕەك باسی و كســـوكار و خۆیانئـــم لنـــو و گونـــد وناوچكیـــان،بـــھ چاپكـــراوەدا ئینســـكلۆپیدیایك بابتیان ئو نووسرانی ھمووحزدكن ،یھ ھولرەوە لبـــارەیكنووسینكانیانلنوئمدەبرگدانووســـریش زۆر ،چـــاپ بكرابووایتدا كاریان ك دەكرد حزیـــان ھن،كاتكدا ل مئ .بوونای ھاوكار كردباوو دەگرین زانو حئ ھموو ل رـــزكاركی دەن: دەكین، سوپاســـیانو كس ھمـــوو باســـی !ئاســـان نییناوچو ھموو رووداوەكانی ھمووو یكجار ب دەوروبری، و ھولـــرھروەھا جگای ببتوە. چاپدا لیكئو نووسینكانی تواوی ناشـــكرێ،نووسینیان ك بڕزانی نووســـرەھر ،یھ جیاجیاكانی ھولر لبارەھولر ئینسكلۆپیدیای لنو ھموویھموو ناكـــرێ دیســـان كۆبكرتوە،دەكن، ئـــو نووســـرانی ك حـــزئوانیش بكن، ئینسكلۆپیدیادا ل كارزۆر لبر دیـــارە ئمش كاربكـــن،لداھاتـــوودا ھموومان ھـــۆ، بـــمئینســـكلۆپیدیا ھاوكاربین و دەتوانینبكین. ھتر كـــم و دەومندتـــر

و شـــیعرك دیوانـــ ئینســـكلۆپیدیانووســـرك تنیا ك !نیی رۆمانـــكبتایبت ،بینووس و تدابكات كاریمئ ی كوە ئینســـكلۆپیدیایم شئنووسیومان،ئمپشتبلكۆینوەوجیا نووســـرانی بابتی و نووســـینئینسكلۆپیدیای ئوەتا ،ستدەب جیالكۆری لكۆینوەی ل پە ھولركـــورد و غیرە كـــردوو، زینـــدوو و

ژیاننامی ئدەبی و زانستی و كورد،ھكوتی و ناودار سدان و دەیانكۆمیتی جیاجیاكانی ژیانی بـــوارەو ھونـــری و ئدەبـــی و و سیاســـیل راستیدا تر، و بوارەكانی وەرزشیكارە نووسینی ك ئم دەتوانین بینلوەشدا ،یمئ كۆكردنوەی خكوھموو نمانتوانیـــوە دەزانین، ئـــوەھمـــوو بكینـــوەو كان پـــگۆشـــلوانـــش كۆبكینـــوە، رەنگـــكانلبارەوە بابتیـــان و كـــ باســـكراونبابت !نیی ھاوسنگیك نووسراوە،و نووســـراوە لســـر ھیـــ زۆریبـــووە، لبردەســـت نووســـینكانھیچی شـــھ و كمتر یھ بابتیشبڕزتان وەك ننووسراوە. لبارەوەكـــ ھـــن كـــس زۆر نووســـیوتانك بكرابووای، بم دەبووای باسیاننبت، لبردەســـت ھیچ زانیارییكنمانتوانیوە دەزانین مئ بكین. چیبرا باســـی پویســـت ب شـــوەیكیمسیحییكان بكین. برا توركمان وو دوور مـــژووی نمانتوانیـــوەبكینوە، جووەكان بســـر درژیب ،یـــھ بابـــت جگـــ لـــوەی زۆربم دیارە نكراوە، باس وشـــیكبردەوامو پرۆژەیكی ئینسكلۆپیدیاچاپكانی ل بت، باقـــی عومر ئگرلو كمـــك ھرجـــارەی داھاتـــوودا

دەدرنوە. رزانقلســـر زۆرتر رەخنـــكان تا ئســـتانووسر ئو باسی بۆچی ك ئوەن،ئایینی تییســـایك و و ھونرمنـــدك نكراون، ئیدارییان و و سیاســـیلـــ ھیـــوادارم ،ش زۆر رەوایـــمـــئبابتزانستییكان ل رەخن داھاتووداو كورتییكانی كـــم وھو بگیـــرێیھ حتمن ،بھ ئگر ئوانیـــشدروستكمان دەق بكرنوە راستئوەی لـــ چاپی بگاتـــ دەســـت، بـــۆنووســـر ئوانیش بناوی داھاتوودابو بكینوەو راست لكۆرەكان و

بكینوە.پاش رابـــردوودا كورتی لـــم مـــاوەبوكردنوەی چـــاپ و راگیاندنـــیرای زۆر ھولـــر ئینســـكلۆپیدیایلـــرە مـــن بیســـتووە، جیاوازمـــان بۆ رایانتان لم دوو تنیا حزدەكم

بگموە.بوكردنوەو پــــاش رۆژ ســــ یكــــم: دووئینســــكلۆپیدیای چاپكردنــــی راگیاندنــــیلگیا و منی بینی ك كزڕب ھولــــر،ئوە یكســــر گوتــــی: رووبــــڕوو بوویــــن.

چیی؟گوتم: چی چیی؟

گوتی:ئینسكلۆپیدیا.چیتی؟ ئینسكلۆپیدیا گوتم:

ھولرە؟ شاری ئینسكلۆپیدیای گوتی:.گوتم: ب

تدای؟ منی باسی گوتی:نبوو. راستیشدا لیادم نازانم، ل گوتم:

!!نیی ھیچ گوتی:كۆلیژی ل ئستا ل بر رۆژ چوار س دووەم:كۆلیژكی ل ك زمان مامۆســــتایكی زانكــــۆگوتی: یكسر و بینی منی دی مامۆســــتایبڕاســــتی كاركی بــــت، دەســــتتان خــــۆشمنیش م خۆزگــــبــــ" جوانتــــان كــــردووە،

."بوومای لگتانبم جیـــاوازن، رای دوو یرەكســـو ھـــردوو رادەگرین ـــز لـــر مئل ،خۆیانـــ مافـــی ھردووكیشـــیانونی نـــاو و حـــزدەكات یكمیاندووەمیشـــیان ،دابووایـــویشـــی تئلو بووای یكك ئویش حزدەكاتكردووە، كاریـــان تدا ك ئندامانیھریكـــی و رەوان ھـــردوو حـــزخـــۆی حزەكـــی بشـــوەیكباســـی ھردووكیشـــیان دەربیـــوە،دەكن، كچی ئینســـكلۆپیدیا گرنگـــیخۆی. رـــگای شـــوەو س بركھجوانترین دووەمیـــان بـــم ئـــوەیمن ئســـتا تا ك بـــووە "پیرۆزبایـــی"

.بیستووم

بدواداچوون

گو دت، ھر دۆســـــتانوە ل ھرچیڕەش مالی عزیزی مامۆستا ناودار نووسری بڕزم مامۆستای بۆ وەمك

رەش مالی عزیزی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

17

ل گۆڕانـــكاری پـــروەردە * وەزارەتـــیپـــروەردە پرۆگرامكانـــی ســـرجم ئاســـتی وگۆڕانكارییئ چند تا كـــرد،

خوندكارانیبرزكردۆتوە؟روەردەییپ مو سیستنانیئھ-ســـاتی و بـــۆ كوردســـتان لـــكاتنبوو، چونك كموكوڕیمان خۆیداقوتابخانـــو بینایـــی لبـــواریو كلوپلی پروەردەی خوندكارئو سیستمش ،یھ قوتابخانبۆتـــ ،دایـــت زۆری كموكـــوڕیبۆشاییكی بوونی ھۆی دروســـتپروەردەیـــی، لبـــواری زۆر ئو دەیـــدا، باجكـــش خوندكاربۆ وتكی مریكییئ مسیســـتبۆ دنیایـــ، نوەكو پشـــكوتوویلھموو بر دەبوای كوردســـتان،،بكرابای بۆ زەمینســـازی شتك،نیی قوتابخان یك لكوردستانبگاتئاستیقوتابخانكانیوالتكیقوتابخان جیھان، پشـــكوتووی ژمارەیكـــی پـــۆل ھیـــ لیـــكلخۆدەگـــرێ زۆری لخونـــدكارتـــدا دەكرێ، ئو دەوامی و ســـدەب سركوتوو چۆن پرۆگرامو گۆڕانكاری لسیستمی دانانی ؟كۆنگـــرەی ببیـــاری خونـــدن،نبوو، بكو مامۆســـتایان یكتیلالین بـــوو، كســـی بمیزاجـــی

دانـــدراوە، لژنیكـــوە چنـــد نمـــاوە، خونـــدكار كوتنـــی قۆناغـــل پڕینـــوە سیســـتمیپیـــەو خونـــدن جیـــا جیاكانـــیدابزیوە، خوندن ئاستی دەكرێ،تـــر ســـای دە دوای كوردســـتاننخونـــدەوار، وتكـــی تـــدەبخۆی وەكـــو ئاســـتی مامۆســـتاشلنو ناڕەزایـــی دەنگـــی نمـــاوە،موسیستربرامبمامۆستایانببرزبۆتوە،بدەستییوەدەنانن،كرا، لپروەردە گورە غدركیپـــروەردە وەزیری بۆیـــ ئســـتاپروەردە ،دای وكۆشـــش لھول

خۆی. بگڕنتوە باری ئاساییل چاپدانی و پرۆگرام * گۆڕینـــی ئوتـــدا زۆری پارەیكـــی پرتوكـــكانقبارەی وانییـــ پتـــان خرجكـــراوە،كموكـــوڕی و ورەیـــگ پرتووكـــكان

تدای؟زۆر پرتووكـــكان قبـــارەی -،گرانـــ ھگرتنـــی گورەیـــوخوندكارانـــی بـــۆ بتایبتـــیسرەتایی، جگلوەش چاپكردنیپارەیكیزۆریتچووەولدەرەوەب پرتـــووك چاپكـــراوە، ھنـــدێوەكو باھگر ھاتـــووە لكۆگاكانمئ دابشنكراوە، خۆیكتووە،پارەیی ئو بداخـــوە ،پالن ب

بۆسفریبڕوەبرەگشتییكانلـــ دراوە، پیـــان بـــۆدەرەوە،بكرابایـــ خـــرج قوتابخانـــكانكمـــی بینایـــی ئســـتا كشـــیئو دەبـــوو، بنبـــ قوتابخانـــكانسوودك ھیچ ئوان ســـفرانی،نیروەردە ناگپ مامۆستا و بتنھا بڕوەبرەگشتییكان باسیرابواردنكـــی و وت خۆشـــیپارەی ئو بھدەردانـــی دەكن.

برپرسیارە؟ لی ك بۆ؟لقوتابخانكان لدان قدەغكردنی *لنوان متمانـــ تاچنـــد توانیویتـــی

بگڕنتوە؟ قوتابی مامۆستاولـــدان رژـــم لســـردەمی -بداخـــوە بـــم قدەغبـــوو،،دەبوایـــ پـــروەردە وەزارەتـــیفرمی و نھنـــی بنووســـراوكیلدانـــی قدەغكردنـــی بیـــاری نوەكو ،دەركردبای خوندكارانیبئاشـــكرا راگیاندنـــكان لـــشـــك بۆی ،دەربكرابای یارەكبخونـــدكار مامۆســـتاو لنـــوانھداوە، ســـری لقوتابخانـــكانلدان لمامۆســـتا دراوە، نمانـــیدەب مامۆستاو ،كی باشنگاوھ

بن. ھاوڕێ خوندكارپـــروەردەی بڕوەبری * ل پۆســـتیبوویتـــ و الدرای ھولـــر دەشـــتی ھۆكاری كارگی، یكی سرپرشتاری

بوو؟ لسرچی الدانكت-ببیاریوەزیریپروەردەتنھابڕوەبری بكو من النبـــراوم،مخمور پـــروەردەی شـــقوەوالبـــران، پۆســـتكانیان لـــ ســـرشتكی دیارە الدان لسر پۆستشتكی من ئوەی ئاســـایی، بمپـــروەردەی وەزیری دیك بـــوو،گواســـتنوەی داوای پشـــوونایاســـایی لكردم، مامۆســـتایكیجب جـــ بـــوو، داواكارییكـــمكوت بوبیانوو، نكرد،دواتر لممنیشئاگاداریالینی پیوەندیدارمكشـــم وەزیر لگڵ ك كردەوە،كاركی ب پیوەنـــدی ھی،الدانم

ھبوو. وەزیرەوە شخسیھۆكاری البردنت * ھنـــدێ رۆژنامكان(١٨)دەفتر نزیكی دەگڕنوە، بۆئوەقوتابخانكان دیار نوتی شـــب دۆالرلو بووی یكم برپرســـی نماوە، تۆ

ڕاست؟ ئوە تاچند كارەپیوەندی - دابشـــكردنی نـــوتتایبت لژنیكی ،نییـــ بئموەھدەستن، كارە بو پارزگاوە لبمشوفریتانكركنوتكیخراپ ببكـــی لبـــازاڕی ڕەشدەســـتگیركراو دواتـــر گۆڕیبـــوو،وەرگـــرت، دووبارە خۆی ســـزایئوەی دابشـــكرایوە، كـــوتن

،یھ منـــوە پیوەنـــدی بالدانیژمریاریمان كمووكوڕی ھندێئیرادات دەفتری ئویـــش ھبوو،(١٨)دەفتری نزیكی ریارییژملكارك ئگـــر ســـپی بتابـــوو،تۆمار تیدا بمابایوە، زیاد پارەیدەیگڕنیتـــوە، ئـــو دەكـــرێ ودەفترانونبوون،ئوەشكاركیفرامۆشـــی لئنجامـــی ئاســـاییك ژمریارەك لی ئرك ونبووە،ئو من بئیمزای دواتر ،رپرسبتایبتی لژنـــی كارە ناكرـــت،ســـان كموكوڕی ،یھ خۆیكارەك بم ،دەب لژمریاریلژنیكی كرا، گورە لســـرملكۆینوەیانلسرمدروستكرد،ھیچ دەرچوو، پاك فایلكم دواتردواتر نچســـپا، لسر شـــتكمدەفتر بردنـــی(١٨) پروپاگندەیبوكرایـــوە، مـــن دۆالر لســـربوو، بیانوو بـــ من ل وەزیریـــش

دا. المی لپۆستكمخاوەنی بوویت كمـــدا * لماوەیكـــیمۆنیكا، ئۆتۆمبلكی گورەو خانوویكی

؟ ئوە بمووچكت دەكدرێ ئایاحكومی لخانوویكی باوەڕبكن -دام،دوایتاپۆكردن،نۆژەنمكردەوە،لمامۆســـتایان پارچزەوییكـــمفرۆشـــت، ب(٦)دەفترم وەرگرت،پارەكی بـــ كی، پ ئۆتۆمبلـــمنۆژەنكردەوە،خك خانووەكم تردیكی خانـــووی ســـ دەن دوو،راســـت نییـــ ،یـــقالوە ھشـــلبگیانیم ھاوڕی گیانی بداخـــوە

بوكردەوە. پروپاگندەی ئوپروەردەی وەزیری یھ ئوە دەنگۆی *لناو پۆســـتكی برزی بلنی ئســـتاچی لـــم بارەیـــوە وەزارەت پـــداوی،

دەی؟پـــروەردە بانگی وەزیری ب -دۆســـیكتدا بـــ وتـــی كـــردم، دەكین، بـــۆ شـــتكت دەچینـــوە،چیی؟ پۆســـت ئو ئینجـــا نازانـــمھر نكنـــوە، ئگر برزیشـــم

دەكم. سوپاسیانلیكك بر لئستا ساك چند *تاقیكردنـــوەی بكلۆریا لھۆلكانیدەفتری سر پرشـــتیاربووی، لســـرخوندكاركوە لالین تاقیكردنـــوە،برینداركرای، سرو كرای درژیت دەستحكومیـــت و بـــو ھۆیـــ پلـــی حیـــزب

برزكرایوە؟،كزموونئ تواوبوونـــی - دوایدووچكداری برپرســـك كوریل گرتم رگایـــان لگـــڵ دابـــوو،تاقیكردنوەكیان دەفتری داوایكـــردەوە، دوو رەتم كـــرد، منیـــشلدانم، وتنك بتوندی كدارەكچئزموونكانـــم منیـــش دەفتـــریپـــم و گـــرت لبـــاوەش تونـــد بســـختی رووداوە نـــدان، لـــوبرینداربووم، دواتر نشترگریمســـزادرا، خوندكارەكش بۆكـــرا،پیوەندی پلكم برزكردنـــوەی

نبوو. رووداوە بو

دەەر

روپ

شایی و ناڕەزایی

ئـــازادی بـــرەو كـــراوە میللتانـــی تـــازەدەبنـــوە، نـــوێ قیرانـــی رووبـــڕووی پی تـــتایب قۆناغكـــی زادەی قیرانـــكئو وات گواســـتنوە، قۆناغـــی دەوترـــتدەكن ئـــازادی داوای ھمـــوان قۆناغـــیبۆ مترســـی تدەب ئـــازادی بـــم كاتكبتونـــدی ئـــوا ســـر برژەوەندییـــكان،

دەبنوە. رووبڕوویبوقۆناغدا كوردستان رك بن دەتوانینئمھمومانداوایئازادی وات تدەپڕت،بـــم لئســـی دەكیـــن و دیموكراســـیئمـــش تنگیشـــتووین، موزوعكـــدالئســـدا دیموكراســـی چونكـــ ،ئاســـایییان سۆفتورك لسیســـتمك نیی بریتیمشـــكی دایبزنین و ســـی دیك نھا بتنریتی بكو بكین، تعریف پ ھمووانییان یكتر ھموانـــ لگـــڵ پكوەژیانـــیسیستمك برلوەی دیموكراسی روونترباشـــترین ھبژاردنی چۆنیتی و بۆ ژیانلئخالق بریتیی ئوا ،ب باشـــكان لناو

ھسوكوت. ودەربینی نوێ بۆ بت مۆدلی ھرچۆنـــكداواكارییـــكان گیاندنـــی و ناڕەزایـــیھـــاوڕاو نـــوێ، كۆبونـــوەی دنیـــای لـــبناوی رورەســـمك ل ھاوداواكارەكانـــبردەم رۆیشتن و رپوان یان خۆپشاندانبۆ سوودی سرەنجام پیوەندیدار، الینیدەســـت چونك لدەكوتوە، ھمـــوانبگرت، گوێ ناچارە پیوەندیدار الینی یانو پۆلیس شـــارەداری بۆ ئم مبســـتشپاراستنی بۆ پویستدەگرنبر روشونیئمنی خۆپشـــاندەران لھـــر ئگركـــیپویســـت رگاوبانی دابینكردنی ھـــاوكاتدروست دیك ھاوتیانی بۆ شك بۆئوەی

رگاوبانكان. گیرانی لحای نبتتلبك چنـــد ڕۆژێ ئـــوێ كاكـــم دەیگۆمامۆستای نبوونی لپای ناڕەزایی بناویبڕوبرتی بردەم چووبوون بیركاریاندەرگاو ھرچـــی ھولـــر پـــروەردەیھر شـــكاندبووبوویان، ھبـــوو پنجـــرەگرتبـــووە بردیـــان ئـــوەش نـــا، بكـــو

ھولر. پروەردەی بڕوبرانیببینیای قوتابییكانی كارەی ئـــم ئوانییكمیان دەكرد، كارە ئم بۆ تفسیری دوولخۆپشاندا تائستا تو ئم خكی یانپیـــان وایـــ ناڕەزایـــی و تنگیشـــتوونشووشـــ و لتكـــدان یـــن بریتییـــدەربحكومـــت، دایـــرەی دەزگاو شـــكاندنیتا ك یتقیقح ئو دەرەنجامی ئمـــشحكومت وای پیان زۆر خكانكی ئستاروونتر ھشتا حكومت دۆستیان نیی، یانپشـــان خۆی مدەنـــی وەك دامـــودەزگاییھ دیكی وناییكی ئو ھشتا نداوەودووەمیش تفســـیری جمـــاوەر، لالیـــنپیانوابت ھبن خكانـــك رەنگ وەیئدایـــرەی پنجـــرەی دەزگاو تـــا دەرگاوپنكیت بزی و نشـــكنیت حكومـــتداواكارییكت و دەنگ تنای لت حكومت

جبجناكات.ژمارەیك ڕۆژێ ئـــوێ گۆتی ھر كاكـــمشست متریان شقامی و تانكر كامیۆنداواكارییكیـــان چنـــد گوایـــ گرتبـــوو، نوتوە بدابشـــكردنی ھی پیوەنـــدیجادەیانگرتبـــوو گـــڕێ لـــوەش ،یـــھئاســـتنگی رووبـــڕووی ناوچكیـــانجادەی ئو لسر ھاتوچۆكردبوو گورەیشایی گرتبوو یكیان دەستی ژمارەیكیانكسكیشیان ھیچ و دەكرد ھپڕكیان وپرلمان لپرسراوانی لگڵ رانسپاردبووو داواكارییكیان گیاندنی بۆ قســـبكن

گرتبوو. جادەكیان ھڕەمكی ھررووندەبتوە بۆ ئوەمان حات لھردووپرســـی مـــئ لكۆمـــگای ھشـــتا كـــرپوان ودەربینیناڕەزایی خۆپشاندانوپویســـتی داواكارییـــكان یـــان گیاندنـــیبۆئوەی ،یھ زیاتر بھۆشیاركردنوەیچۆن ناڕەزاییكان لوە تبگین ھموومانو ناڕەزاییكان گیاندنـــی نك دەگینین،دەرفتك ینبك جماوەری كۆبوونوەیدەوت دامـــودەزگای تـــا بـــۆ خكانـــكتكبدەنیاخودكاركبكینناڕەزاییزۆریكساسییئزیرەنجامقوەوستوبكللپناودا خۆپشاندانكی ك لبیربكرت،

كراوە.رپوان خۆپشـــاندان و ویســـتپ لكاتكدابكرت بـــۆ برنامرـــژی و ئامادەكاریـــیكۆبونـــوەی منانـــھ بشـــوەیكی و دەزگاو لبـــردەم بۆبكرـــت جماوەریـــیرەسمیی بنووسراوی پیوەندیدارو الینینونرایتی یـــان تایبت لڕی نونـــریكشـــكش دواجار گفتوگۆبكرت، تایبتجی روونادات كاركیش ھیچ و چارەدەبتچونك ناگیرت، رگوبانیش و بت گلیی

دەكاتوە. خكی ئاگادار پۆلیس پشتر

كاكم گۆتی

سرتیپ جوھر

دوای ل كوردستان یواندۆ: لزیز ععنخوندەوار وتكی تتر بب سای دە

ی ر شـــتیا ر پ ر سیكـــی پروەردەیـــی

بۆ لچاوپكوتنكی كارگیپیوایـــ لـــدوای " بدرخـــان"پرۆگرامكانـــی گۆڕانـــكاریئاســـتی خوندن لكوردســـتانئاستی بۆتوە و خوندكار نزمخۆی نماوە، مامۆســـتاش وەكوخونـــدكار دەیدا، باجكـــشلسیستمیخوندن، گۆڕانكارییكتی كۆنگـــرەی ب بیـــاریئوەشـــی نبوو، مامۆســـتایان گندەـــی لســـر رەتكـــردەوەبكو البرابت، لپۆستكیپشوو لبو وەزیری پروەردەیكاركی داوای دەگـــڕا، بیانـــوورەتی بم لكردووە، نایاسایی

كردۆتوە.محمد تالیب ئا:

عـــدۆ، محمـــد عبدولعزیـــز

لدایكبووی بعزیزعدۆ ناسراو

ھولر. شاری ١٩٥٧

ئـــاداب زانكۆی كۆلژی دەرچووی

.١٩٨١ سای مژوو بشی موسل

٢٠-٢٠٠٨ بووەتـــ٠٣ - لســـای

دەشـــتی پروەردەی بڕوەبـــری

لپۆســـتكی دواتـــر ھولـــر،

سپرشـــتیاری ئســـتا الدراوە،

لقـــزای ئیدارییـــ یكـــی خبات.

دەباغ عومر كازمسرجمگالنیسررووی زەمینلپناوشانازیكردنبڕابردوویلھوی میشھ خۆیان مژوویرووداوە و كارەســـات ئـــوەدانقۆناغكانـــی و تراجیدیایـــكانتۆمار بكن تكۆشـــان و خبـــاتكتب مژووییكانیان لدووتویســـروەریك وەك بـــۆ ئـــوەیبپارزرـــن و تایـــھ بـــۆ ھتـــا

. بكن ئاشنا پ نوەكانیانیكارەســـات وەرگرتنـــی بھنـــد و ئنفـــال وەك جرگبەكانـــیكردنی بۆمبابـــاران و كیمیابـــارانگوندەكانمان شـــارۆچكو شـــارومیللتكی قچۆكردنی بنیازیڕەھنـــد مـــژوو خـــاوەن ھدەگرـــت زۆر خوندنـــوەیپبكین گرنگ ئامـــاژەی ئمـــیبعســـی پارتـــی ئـــوەی دوای بـــۆوە پشـــیمان ھوەشـــاوەبنانـــی دابووی ئم لھمووج بـــۆ كـــورد بســـركردایتیی (١١) بیاننامی ب جكردنـــی

. (١٩٧٠) ئازاری سایكـــورد ھوكـــی ســـركردایتیجاركی ئوەی بۆ دا ب وچانـــیھنگیرستوە ئاگریشڕ دیكخونـــژەكان عســـییم ببـــگفتوگۆیـــان ھمـــوو دەرگاكانـــیھنان كۆتایی لبردەم داخســـتكشـــی بچارەســـركردنی

كورد!!!كوردســـتان جماوەری ر بۆیھبۆ توژەكانییوە و چین بھمووپاپشتی كردن ل شۆڕش ڕوویانئـــازاد كراوەكانی كـــردە ناوچـــ

و برەنگاربوونوە بـــۆ شـــۆڕشب ڕژمی فاشستی تكۆشـــان دژ

. بغدا بعسیســـلمانیش زانكۆی خوندكارانیھاوشوەیجماوەریكوردستانبجھشت ھۆكانیخوندنیانمامۆســـتاكانیان ڕوویان و لگڵوەك قـــدزێ شـــاری كـــردە

. لشۆڕش كردن پاپشتیبم خوندكاران پیوەندیكردنـــیكاریگـــری زۆری زۆرە ژمـــارەبغدا ل ڕژمی بعس سر كردەرۆژی ھـــر بۆیـــ لبرەبیانـــی(٩:٤٥) دەمژمـــر (١٩٧٤/٤/٢٤)فۆكیكی چند لرگای دەقیقبۆمباباران شـــارەیان ئم جنگیقدەقكـــراوی كـــرد بـــ چكـــیكســـی بســـدەھا نودەوتـــی

برینـــدار و شـــھید (ســـڤیلیان)خوندكاری دەیھـــا وانل كـــرد،وەك:(ئـــازاد زانكـــۆی ســـلمانی،سام، سام ساح مح حوســـن،ھتا بۆ كـــ بورھان شاســـوار)،ھۆكانی ل كورسیكانیان تایھھشـــت جب ببتای خونـــدنلك چاویان ئومد ھیواو پر بدیو كۆچ نمری نـــاو برەو دنیـــایجگای ئمی نا، تك كۆچباریانھرمی حكومتی ژارەیپ و داخنـــالی لڕـــگای كوردســـتانوەزارەتی وەك پیوەندارەكانـــیبـــاو خوندنـــی پـــروەردەودەبوو ئنفالكراوەكان و شھیدانرەش رۆژە رزلنانك لم وەكشـــھیدانی بۆ وەك وەفاداریـــكرۆژكیان خوندنگایكان زانكۆو

رۆژی ب بكردبا مانگ لم نسالبـــی خونـــدكاران ماتمینـــیبگن ئاھنگ زانكـــۆكان ئوەی(٤/١١) لـــ زانكۆ رۆژی بنـــاویبۆ ســـازدەكرت ھموو ســـالكئم با خۆیـــان، ھواو ھوەســـیترخان بۆ رۆژكی كارەساتش

!! وەربگیرت بھند و بكرتھرمـــی حكومتـــی دەبوایـــكیســـی كوردســـتانقدزی شاری بۆمبابارانكردنیھبجـــو خوشـــكی دەســـتو بادینانی گرمیـــان و بالیســـانبای دادگای بردەم بخســـتابایقرەبووكردنوەی بـــۆ تاوانكانو زیان كاری شـــھیدان كس وبۆمبابارانكردنـــی لكوتـــووان،قـــدزێ شـــاری جمـــاوەری

نیی كمتر تاوانكـــ كاریگـــریئنفال و كیمیاباران لكارەســـاتی

جینۆساید. وشاھد حالكی بشداربوو وەكباوەڕ جرگبـــە م كارەســـاتلئـــم چركیكیـــش بـــۆ ناكـــم چـــۆن بچـــت لیـــاد ڕووداوەم شـــاگردەكانی چركیك لچندختانی شـــارەیان ھیتلـــر ئـــمدیمنـــی دتزنی خوـــن كـــردوجستی و قاچ سرو و دەســـتو خونـــدكاران لوێ خونـــاوی

!!! كوتبوو لوێبعســـییكان دوژمنی ئگرچیمرۆڤایتیبوون،ھیچكاتكسیانتاوان یكم نكردۆتوە، لتاواندەرھق نبووە تاوانیشیان دوا وكردوویان مان، كـــكتمیلل بچۆك بكوردو بخیای خاویانب بـــم دادەدەن، شۆڕشـــكیشۆڕشگانی ورەی پچوانوەبرزكردەوەو ئوانیش لبرامبربـــۆ روورەشـــیان تاوانكانیـــاندیتمان، خۆمان بچـــاوی مایوەقفسی لناو زەلیلی ب چۆن كدادگای بای لبرامبـــر تـــاوانڕاوەســـتندرابوون تاوانـــكانشۆڕ ســـریان ب شـــرمزاری

!! زەوی برەو كردبووـــتۆ) گوتـــووە كـــورد راســـتیزەبـــرە). بـــ مـــئ بســـبرە ئارام گیانیان شھیدەكانیشمانپیـــرە وەك لـــ ئارامگایكانیـــان،

: دەت مردوەتن شـــھیدی بـــۆ پـــی ناوێ

گرین و شیوەنمیللتا لدـــی وا وانـــنامـــرن ئ

ئژیـن.

!! ماتمینی رۆژی ب بكین (١٩٧٤/٤/٢٤) كارەساتی با

١٩٧٤/٤/٢١ قدزێ شاری دیمنكی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

18

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ییئازاد

الپڕە

حكیمی"تبیب" نازناویكسانی ئو بیتاڵ دەدرا یان یان تبیب حكیمی نازناوی

دەكرد. برینیان شكان و چارەسری كتبیب. ئحمد تبیب:. -١

بیتاڵ. قادر بیتاڵ:.بگ قلیج نازناوی

كرای ئو جگای ل بوو قلیج بگ نازناوی ك بگیان وەیس.٦٣١ ل شرەف- میر-

سینما نازناویل سینما كاریان ی كسانك ســـینما دەدرا بو نازناوی

دەكرد.سینما. قادر سینما، رەسوول

فۆلكلۆری نازناویكوردی فۆلكلۆری حقایتی لـــ ك نازناوانی لو بریتییـــ

خوارەوە ئمانی وەكو ھاتوونت گوڕن -٣ دارێ خكۆكی -٢ قدقدۆك چاكی -١

كی فتییخدەیانگوت: ك دەھاتو خواردن بكار سوند بۆ.فتییخن تگورن وەنیی قدقدۆك چاكی بو فتییخن

ل ك نازناوانی، لو بریتیی عوسمانلی عسكری نازناویسرەتای ل وەرگیراون عوسمانلی عســـكری پایی پلو

ناوەوە ھاتووە: دوای یان ل ناول توركیی نازناوكی تیپ فرماندەی ئاغاســـی:. ١- تابوور

بوو. باو توورككان زەمانی١-ل٥٧. یاداشت- – تابوورئاغاسی بگی ساح

كسی، ئو نازناوی بۆت تووركیی پلیكی كاتب:. باش -٢كاتب باش ب ك ســـعید فوزەی ھبووە- پلییی ك ئو

یاداشت-١- ل٧٥. دەكردووە- ناویتاپۆ. فایق تاپۆ:. -٣

توورك سربازی پلیكی باشی:. یوز -٤یاداشت-١- ل١٦٧. یوزباشی- فندی لییع

تورك سربازی پلیكی باشی:. تفنگچی -٥یاداشت-٢- ل٣٧. باشی- تفنگچی ئاغای حسن

باش بھجت ئفندی عورەفـــا: رەئیس چاوش:. ٦- بـــاشچاوش-مژوو-٢- ل١٢٠.

بگ. غالب باشی بیك باشی:. بیك -٧ئفندی- علـــی حاجی ئاغاســـی قوڵ ٨- قـــوڵ ئاغاســـی:.

مژوو-٢- ل١١٣.ئفندی. ئمین محمد كاتبی تابوور تابووركاتبی:. -٩

تابوور ئیمامی "ئیمام تابوور" -١٠ئفندی. عبدولسمد ئیمامی تابوور

سیدەلی ئجزاچی:. -١١مژوو-٢- ل١١٣. ئفندی- دیمزی ئجزاچی

مژوو-٢- ل١٢٠. ئونباشی- بغیم ئونباشی:. -١٢بوو، لبر عســـكری جلكی چاوەش ١٣- چاوەش:"ئمین"

مژوو-٢- ل١١٩.

.بن گولل نازناوییاداشت-٣-ل١٤. -"بنگولل" سنگاو قادری عول شخ

مژوو-٢- ل١٢١. قاقۆل- خدر ،بوكل عومر قاقۆل:. .:بوكلنازناوی دەنابووە لسری مۆری مشكی مۆر:. مشكی

مژوو- بفریقندی مشكی مۆر- مال رەسول حمد ئمین٢- ل٤٦٠.

شون نازناوی دوویك كس بۆ شون دوو نازناوی

نازناوك بچند محمدو شخ تواوی ناوی محدین شخمحدینی شـــخ "قوولـــ" محدیـــن شـــخ ناوبـــراوە، وەك:

كركووك.نازناو دوو

یكیش ســـرەتای ناوەوە ل یك كس یك بۆ دوو نازناووەك: ناوەوە دوای ل

خانقا. ئحمدی سید مفتی، محمودی مالنازناو یك

دا باوك كوڕو لنوان نازناو یكوەسمان- مژوو-٢- ل٢٧٢. ئحمد "رەشی"

پلی سیارە. و كل نازناوی سیارەوك كسی، ئو بۆ نازناو تدەب ســـیارە ئامرازی ســـیارەو نازناوی

دەخوڕێ: ل یارەكسنازناوی. بووە دەخوڕێ ل پیكابی .:حلمس كریم -١

.چئارم قادر .:چئارم -٢

علوی. ئحمد علوی:. -٣شكاندوە پلیۆنی زۆر نازناو، چونك بووەت پلون:. -٤

پلون. بدوعھبوو قالبی سیارەی خۆی كاتی قالب: -٥

قالب. علیدرژی نازناوی

درژە ك ئو كسی نازناوی ژ" بۆتدر" نازناویكتۆ. عباس كتۆ: ،تك -١

درژ. حمدە درژە:. -٢برز. با ئحمد درژ: برز:. با -٣

دەباب پیالتۆزو نازناوینازناوی ر بووەتكۆپت دەبابو تۆزو پیال نازناوی تیارەی

كوردستان پشمرگكانی ل كسك چندك ،كوردستان درینی پشمرگیكی نازناوی .:دەباب -١دەرگای "١٩٤٨" سای ل دەن یان شكاندووە دەبابی دەن؟؟ قوتابییان بۆ راپڕینی بن دەرھنا ل دەست ب جامیعیھولر دەشتی ل ك كیرگشـــمنازناوی پ ٢- پیالتۆز:.كریم پیالتۆز. نازناوی بۆت كواندووە، پیالتۆزی تیارەیئحمد نازناوی بۆتـــ كۆپتـــری كواندووە، ٣- كۆپتـــر:.

كۆپتر.زانستی نازناوی

دەتوە دەرس ك كسی ئو نازناوی مامۆستا:. -١ربین. مامۆستا

دكتۆرای بوانامی كـــ كســـی ئو نازناوی ٢- دكتـــۆر:.بھ

شخ مووس. عومر دكتۆر ئحمد، دكتۆر دلرئو بولبول دكتۆرا. دوای ئزموونی خاوەن پۆفیسۆر:. -٣-"دراوەت پۆفیسۆری ئستا "لقبی ناوبانگ ژەیب گۆرانی

.٣٤٢ مجور-ل

شخانی عبدولوەھاب

ناوو فرھنگیناتۆرە ناوو نازناوو

و كیمیاباران الینانی ئو لگڵ كورد رككوتنیژووییم تاوانكی ناكن، ریسوا كورد ئنفالی

محدین كمال پارزەر:٢٠١٠/٤/٨مان، رۆژی لـــ وتارەكـــیتكۆشر ھفتنامیبدرخانی ل كوتوومان:"ھرچنـــدە بوكرایـــوە،كـــورد بـــۆ ژمـــارەی كورســـییكانیفیدراڵ عراقی نونرانی ئنجومنیكرد"ك پاشكشـــی كورتـــی ھنـــاوبم بووین"، خۆمان سوچكشـــیئنجامكانیھبژاردنكی٢١٠/٣/٧ برژەوەندی ل ئاشـــكرا و بگشـــتیو لیســـت ھیـــچ كوردە...."چونكـــیا دینـــی یـــا سیاســـی قوارەیكـــیرژەی تنھا بـــ نیتوانی نتوەیـــیبدەستبنت دەنگكان ل پویســـتتمن حكومتكی دروستكردنی بۆئمش ك گیرو بھز، سقام درژوتاكەوانی ھۆی دەستكی تدەبئارەزووی ب ك بباك، برزو لووتســـلمینوە و تـــرس خۆیـــان و بـــئـــارەزوو بـــ لـــ ھیـــچ الینـــك وسیاســـتی خۆیـــان برژەوەنـــدیدەبینین بۆی دەكن. ئاراســـت وتنـــالی رۆژە ٥٠پنجـــا وا لمـــاوەیدانیشتن سرقای ســـركوتووەكانو فرت و جرت مشتومو گفتوگۆو ووت، دەرەوەی لناوەوەو پلقاژەنمســـۆگركردنی و بۆ دروســـتكردنلناو پرلمانی گورەترین لیســـتیعراقـــی نونرانـــی ئنجومنـــیبتوانن حكومتكی بھزو فیدراڵ، تابكـــن، بم دروســـت تمـــن درژعراقی گلی لبرئوەی پكھاتـــی،نییـــ فیـــدراڵ پكھاتیكـــی ئاســـانمزھب ئایین و فـــرە نتوەو بكولم ھریك جیانو جیا ئجندەی وھوست جمسرانش داخوازی وجۆراوجۆریان ھاندەری و و الینگـــرسیاسی برژوەندی سرەڕای ،یھوتانـــی ســـربازی و و ئابـــووریھندەران و دەوروبـــر و دراوســـئاژاوەنانوەش بانگشی ھڕەشوحوسن ســـدام ھوادارانی لالینتووندڕەوەكانی رســـتپ و نتـــوەكۆماری عراقی و دوژمنانی عرەببن و ســـربار فیدراڵ و دیموكراتیشتایبتمندی ئو ھموو لبر جا بار،قۆناغكی ب تنگژان وتكمان و

بارمان دەڕوات، مترســـیدار دژوارودوژمنان دۆســـتمان كمو قوڕسوو سیاسی نالی واتا خۆشمان زۆرە،پویستدا نتوەییكان لئاستی دینیب بۆی ،نیی قبووڵ یكتریمان نین وپناچت پوەرك و بۆچوون ھمووحكومتی ئاســـانی بـــ بمزووانـــودروستبت، فیدراڵ عراقی نیشتیمانیلیســـت ھمـــوو رەزامنـــدی كـــدەرەكیشـــی وتانـــی و بھـــزەكاننانالی ك ھریك لم لســـربت،برژەوەندوھویستیتایبتیخۆیانلگڵ ھوستو برژەوەندی ،یھبۆی ناكوت، رك دیك الینكانـــیو تم سیاســـیی وایو ھ لم كشكورد ئمی ترسییم ل پ مژاوییســـرۆك دســـۆزەكانمان بتایبتیو سیاســـی تییســـایك و پـــارت كوردپروەرەكانمـــان و ئاینییـــكانو دوژمنی راستقینو دۆســـت دەبدەستنیشـــان خۆمـــان درژخاینـــینزیكو ئامانج ئاواتو لگڵ بكین،دۆست دوورەكانمان بۆئوەی لگڵراشكاوان ب نیارەكانمان دوژمنو ودـــی خۆمـــان ھوســـت و قســـیكۆمنی خكی بردەمیان و ینبخھنگاوەكان ھموو ل كوردستانیشمـــئ لبرئـــوەی ئـــاگادار بكیـــن،كورد كشكانی نمانتوانیوە تائستابكینوە روون فراوانی و بتـــواویبتایبتی عراق خكی كۆمنی بۆبۆی عراق، رۆژئاوای و ل باشـــوورروون پۆگرامكی پیەوو ب دەبـــو مژوویـــی بگـــی و ئاشـــكرا بـــل زانیاران سیاســـی و و جوگرافـــیھرە بچووك و ئامانج داخـــوازی ویندەگ ئاشكراكانماندەستپبكینتا

چارەنووس. مافیو برایانی كوردپروەر خوشـــك واتاو قـــوارە لیســـت ئم دەبـــ لگـــڵو نتوەپرستانی ئایینی و سیاسیلپشـــوە ك عـــرەب ركبكویـــن،كورد گلی ت، كبوە ھب باوەڕیاننییو ل كوردســـتانی عراق عرەبعراقی ل نیی كوردستانیش بشكالینانی ئو ھموو دواجار عرەبی،ركبكوین لگیـــان ك دەمانـــوێو كوردســـتان كیمیابارانـــی دەبـــریســـوا كورد تعریبی و ئنفالكردنبدەن بنیش و نووســـین ن بـــبكھر چونك قرەبووكردنوەیان، بـــكورد بنمایانی بم باوەڕی الینكل قســـو بنكانی نبت، بگومان

فرمسكی تیمساح دەچت.وتوویان"ماران باپیرانمـــان كـــدەمدەترس"خۆ گوریس خشكی ل گازئیمپراتۆرییتی بنكانی ھمووتانمســـتفا و ئینگلیزەكان و عوســـمانیر و عصبســـیڤ پیمانـــی كمـــال وو ئمریكا ئمانیاو و روسیا و االمملبیرە، توركیاتان و ســـوریا و ئرانھمـــووی بھـــار كـــ وەك بفـــریســـدارەدانی ل لناوچوو، توایوەو

و لناوبردنی كـــورد ســـركردەكانیو مھابـــاد كۆمـــاری خۆشویســـتیعبدولكریـــم پاشـــگزبوونوەیماددەی ل حوســـن سدام و قاســـمئـــازاری بیانـــی و دەســـتوور ٣ی كردنوەی تسلیم و زیندوو میشھگـــورە كوردســـتانی قارەمانكـــیحكومتی الن"بئۆج بدوز"عڕبئمریكاو ســـوریاو لالیـــن توركیـــا

ئوروپاتانلبیرە.جارك ئگر ســـب ئیتر بڕـــزان:لكردین، دەجار فیان و و دووجـــاربم ورانبت، مایان بیانگرت خوالكردین دەبا فیان ئگر ئمجارەشســـركردەكانمان و خـــوا بمانگرـــتقۆناغ لم ئمی كـــورد ســـرببن،لھمووكاتكبھزتروگورەترین،یكجار قوربانییكـــی و چونك بـــاجبۆ داوە بدەرمـــان گـــورەو ل دنیـــاناب خونی پیرۆزە، گیشتن بمرۆژەفرمســـكی گشـــی شـــھیدەكانمان،جرگباوەكان باوك و دایك گرمیدایك ب مندا وەمی ب ھاواری وپوولپ زیندەبچاكردنی باوككان وسووتاندنی و كوردستان جوانكانیقوتابخانـــو و مزگـــوت قورئـــان وو كیمیابـــاران و نخۆشـــخانكان

ئنفالكانمانلبیربچت.دینی یا یـــا سیاســـی ھیـــچ الینكیكورد ندەی ئوە عراق ل نتوەیـــیمزایدەمان نداوە، با كس قوربانینك تو و ئم لم نكات لســـرو وەزع خاوەنی ئم نین، بكو گانبزروفیعراقیدیموكراتوفیدراین،باوەڕ بخۆكردن دەب بوپڕی بۆیو ترس ب ئازادانو و و ســـربندییكیز و یك ب لرم و موجامشمیدانیدروستكردنی ناو دەنگبچین

حكومتی عراقی فیدراڵ.و كورد ھاوبشـــی خباتی مژوویگلی كورد ك دەت: عـــرەب پمانبیكوە و گلی عـــرەب دەتوانـــنفیدرای دیموكراتی عراقكی ل بژینو الیـــن ئـــو ھمـــوو قینراســـتیھ راستیی بم باوەڕیان ھزانیبۆی ئم پمان و برای ئمن، دۆستمالیكی بڕز لیستكانی لگڵ باشئیســـالمی و حزبی حكیم و عمـــارمیانەوەكانی نـــالی لـــ و ھنـــدێو علـــالوی بڕـــز لیســـتی نـــاو بـــۆ ركبكویـــن، كلـــد و ئاشـــووریبمرجك حكومت، دروســـتكردنیپـــۆژەو لـــ نانـــالی ھمـــوو ئـــوئنفال و كیمیاباران خۆیان پۆگرامیكوردستان و كورد عرەبكردنی ب وھاوبشی راشكاوان ب بكنو ریسواكۆماری ل گلی عرەب و كورد گلیدیموكـــرات تۆمار و عراقی فیـــدراڵســـنگ ب كورد ئمی ئگینا بكن،سربخۆ ھوستی خۆمان دەنگی وو ئوكـــس چونكـــ وەردەگریـــن،عادیالنمان داوایـــ ئـــم الینانـــیرەواكانی ت مافق قت و نسلمنن،

ناسلمنن، كوردســـتان گلی دیكیباسمان پشـــوومان وتارەكی ل ك

كردووە.لیســـتكی ھیچ نیی باش پمان مـــئسركوتوویاسرنكوتووپراوزپكھاتكانی ھمـــوو دەب بخرـــت،بشـــداربن فیـــدراڵ گلـــی عراقـــیئاراســـتكردنی و لـــ بڕوەبـــردنتاككی ھموو بۆئوەی وتكیان،ب خۆی فیـــدراڵ دســـۆزی عراقـــیھاوخمـــی و ھاوبـــش شـــریك و

وتكی بزانت.گایر تاك ئمش ئم ھوســـتیعراقی پۆســـی بۆ تازەكردنوەی٤سای فیدراڵ بۆماوەی دیموكرات وزیشھكی ئاشكراوبمداھاتوو، وەدیموكراســـییتو نیارەكانـــی بـــۆ بم عراق، ل قینراست فیدراییتیبیركردنوەی ئـــم لگـــڵ ئوانـــیبگومان ئوا نابن، پابند ئاشناو مئقۆناغكی بگات نایانوێ وتكمانكامرانی، ئاشـــتی و و ئازادی ل پـــئـــو ئجنـــدەی دەیانـــوێ بكـــو تائســـتا ك بكن، جبج نانـــالیدەزانن مترســـی ب ئزموونكماندەستكوتكانیان، پلو پایو لسرگڕانوەی ب دەبینن خون ئوانیمیراتگری ژـــر ركفـــی عـــراق بـــۆك"توركیـــای عوســـمانی دەوتـــیكـــ الینانـــی ئـــو ئســـتا"یو یـــادەیانوێسرۆككیعرەبیھاشمیوەك ملیك عراق، بۆ ھـــاوردە بكنیا و خوالخۆشبوو یكمی فیسیكیسرا تاقی و پاك ســـلمان ئوانیخونی و دەزانن خۆیان پایتختی بحوزەیی دەیانـــوێ دەبینن و پـــوەشـــریف نجفی لـــ عیلمـــی بڕزبۆ شـــاری"قم"ی شـــریف بگوازنوەیوەتب دەمیان چـــاوو ئوانی و یایا و و بازاڕەكانمان نوتكانمان بیرەلبكنوە، ئوەمان تۆی دەیانوێكوردەك"ســـحددینی وانپا كئوروپای داگیركرانی ئیوبی"نمر،و قودسی ئیســـالم ل وتی دەركردھمووی مانئ رزگاركرد، شریفیدەیانوێ ك جۆراوجۆرن، ئجندەیفیدرای و دیموكرات عراقی بســـرلناوبرن. پۆسكمان و بسپنن

بچـــت ئم لبیـــر نابـــ ئوەشـــماننتوەی ك بناوی قلڕەشـــانی،عـــرەب ســـووننی یـــا عـــرەب جۆراوجـــۆر ژەھـــراوی بانگشـــینتوەیی ب باوەڕی یككیان دەكن،،نیی ســـووننوە مزھبی یا عرەبئمـــ روومان لـــ زووەوە دەبوایـــراستقینی ســـركردەكانی كردبایو سوونن میانەوو نتوەی عرەبیك و نیشـــتیمان، گل دســـۆزەكانیڕەشـــانلق بم باوەڕیان ھیچیـــان،یمئ ســـووچی بم سووچ ،نییمیدانی نایھ قلڕەشانمان ئم كدیموكراتی عراقـــی سیاســـی لنـــاو

فیدراڵ.

ئاشتی" "كۆتری یان كورد" "ماندالیمحمد دیاری

ھوای بیســـتنی بقـــدەر ھیچ شـــتكتوركنیگران ئحمد بڕز پالماردانیچونكـــ جاركیان نكـــردم، و دتنگـــییكم بۆ ك كوت، پی چاوم لھولركوردی پارتكی سرۆكی وەكو بوو جاربكات، كوردســـتان ھرمـــی ســـردانیلگیدا قسم بتلفۆن تریش جاركیكسركردەیكی تورك ئحمد كردووەزۆر بڕەچـــك كـــوردە و ســـانكیتوركیـــا لزیندانكانـــی گنجایتـــیدوای و ئو بر لزیندان بسربردووە،ئوە ھوـــی میشـــھ ئازادكردنیشـــیئاشتی كشی كورد بڕگی ك بووە،كدەبینی جارەش جار و چارەسرببتگلی پالماری شـــوەیك بچ دەوتڕەوانی مندان دەدات لباكـــوور كوردتورك ئحمـــد بڕـــز زینـــدان دەكات،دژ ب دەوتڕادەگیاند ئاگرینی لدوانیناچـــاری دەوـــت ویســـتپوەی كبـــئاشـــتی بكۆتری ئو نكات شـــاخمانكلالین ھتـــا ئوكاتشـــی ناســـراوەڕەگزپرســـت فاشیســـت و و توركئپیامـــی ھـــر و دەشـــ پالمـــاردرانامردە ئو ئگرچی دەوتوە، ئاشـــتیدڕندە وەكو و رداننام بشوازكیزۆرماندوونناس ســـركردەی گیانی وتكپرســـیار تورك،لرەدا بڕـــز ئحمـــدپالماری كۆتری تورككان بۆچی وەیئڕق توركـــكان ئو بۆچی دا؟ ئاشـــتیانبوو ھیـــان ئاشـــتی لكۆتری و قینـــیكۆتایی لسیاست بدوورخســـتنوەی

لكاتی پشتریش ڕۆژی بۆچی پنھات؟جاركیتر لخۆپیشاندانك بشداربوونیڕابـــردووش لھفتـــی پالمـــاردرا،ھوایكی و لكش ناوبراو خوارزایكیبردەوام ئایا تیرۆركرا؟ مـــوژاوی تم وئحمد لدژیبڕز رشانمھبوونیئو دەبت چاوترســـاو كورد گلی توركچی تۆ ـــب كمالیســـت دەـــت ئاغای

بگومان من لخزمتت دام، ئمردەكیتئو كورد گلی كـــدەم چونك نخـــر.كـــ بھـــۆی ،ڕاندوونـــپی تقۆناغانـــپالماردانی یان ســـركردەیكی گرتنیكشپاش لخباتكردن تیرۆركردنی یانك ،وەیئ بیم ویســـتپ ئوەی بكاتو ڕۆشنبیرانی كورد نووســـران لسرركردەیس لو خاوەندارتی ویســـتپ

بكن،چونكتواویتمنیخۆیلپناوبدەستھنانیمافكانیگلیكوردبختھر ئوە پدەدات بنتان بندە كردووە،بۆ ھبوو تایبتتان پیامی یان وتارـــكمدەیخ منیش ئوا تورك ئحمد بڕزلمـــاوەی چنـــد خولكك ســـرچاوم،بڕزیان، جاركیتر دەســـتی نمیدەگئوەی وای كورد، ھاووتییكی وەكوتورك ھرشكی ســـر بڕز ئحمدتندروســـتیان بھیوام دەكم، محكومبڕزیـــان ببتـــ ماندالی بـــاش بـــت،كباس ونیكن چنـــد كورد،،ئمـــش

دەكن. تورك ئحمد بڕز لژیانی

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

19

كی

انیند

زیی

ھاتر

سب

كریم عوسمان زندین فتاحل ســــركوتنتانم ئاواتی ب میشھپناو بدەست ل و تكۆشانتان خباتكورد گلی ھموومافكانــــی ھنانــــیپش پاراســــتنیان لــــ و و پرەپــــدانبۆ ھموویانــــوە مافــــی چارەنــــووس

كورد و كوردستان. گلیڤاھ زۆرە ماوەیكی بڕز ھڤانیدســــۆزەكانتان زیندان سیاسییكانیھگیرسانی پش لرۆژانی ھر كوردشۆڕشكی كورد گورەی شۆڕشیرژمی تاروخانی پیرۆزەوە ئیلوولیپراوز حوسن سدام دكتاتۆرەكیخۆیان مافی بچووكترین ل و كــــراونھۆی ش بووەتمــــئ كراون ببــــشلم سكاكردن بۆل بۆل و پندو پندەدەزانم بپویستی زۆر بۆی لوال الومرۆڤایتــــی و لــــ رووی نتوایتــــیلم ئاوڕــــك بجــــددی ھڤایتــــوەھریكیان ك بدەنوە، پیاوان ــــكرۆژ، "٧٢٠٠" تــــا "٦٩٥"رۆژ بۆ مــــاوەیل قرەقۆش حوكمی بپی كــــریھمرژ تاریككانی و تســــك زیندانــــدراون نجشــــكئ دكتاتــــۆرەكاندوور میللتكیــــان لــــ كســــوكاروب منداكانییان و ماڵ و خراونتوەبســــر ژیانییان كۆمرگی ژیانكی

بردووە.سیاســــیانتان زیندانــــ ــــڤام ھئــــپارتی خباتكردن ل رزەكانی بھۆیپنجاكانوە ل كوردستان دیموكراتی ل و كردووە سیاسیان ١٩٥٠ خباتیھگیرســــانی شۆڕشــــی یكم رۆژیو كــــردووە بشــــداریان ئیلوولیــــش،بوون ژیان گیروگرفتی چند تووشیئاوڕدانوە كردنیان، زیندان سرەڕایلــــ وەیــــئاوڕدان لــــم ھڤانتــــانفرامۆش كوردایتی پیرۆزی كلتووروو ھــــۆی ئمكی تدەب كردنیشــــیانداھاتوومان نوەكانی ساردبوونوەیھســــتی و كوردایتــــی لــــ خباتــــیلــــ كــــردن نتوایتــــی و خۆبخــــتئاواتكانــــی ھنانــــی پنــــاو بدەســــتستھ ئم بداخوە كوردمان. گلیك كســــانی ئو دەســــت دەچــــ لشۆڕشی سیاسییكانی زیندان دەنقرەبووناكرنوە پیــــرۆز ئیلوولــــیو ئشو سیاســــی مانای زیندانی دیارەبندیخانكانی ناو ئشكنجی ئازاروو جلالدەكانی قاســــم عبدولكریــــمبعسییكان و "٨"ی شوباتی كۆدەتای"١٩٦٣" رۆژانی و قومییكان حرەس٢٠٠٣ تــــا روخانــــی ســــدام /٤ /٩ تــــانچشــــتووە دیكتاتۆریان حوســــنیئم مافی لــــ ئگرنــــا نكۆــــی ناكندوژمن .رانكۆشت سیاسیی زیندانبم لدەكــــن. نكۆی ر دوژمنــــھبوەستین، دژی لســــرخۆمان ركئحكومتی كاربدەســــتانی دەب بۆیئركــــی بــــ كوردســــتان ھرمــــی و ئم بیارە سرشانی خۆی ھستزیندان بكاتوە مافی ھموو پووچڵتا ئیلوول شۆڕشی ل سیاســــییكانپاڵ و ل نسپبچ ســــدام رووخانیرزینانییان گوزەرانییان مسۆگربكنبرامبر كردنوەیان پاش قرەبــــووئازاری ئشــــو و بندكردنیان مــــاوەی

كردنیان. تان و مندایان و ماڵحكومتی كاربدەستانی جارك چندمافی ئوان وتویتی: فیــــدڕاڵ عراقیعراقیان ھموو سیاسییكانی زیندانبم داوە. جیاوازی بب وەك یــــكنكــــراوە، جــــبج لــــ كوردســــتانل حكومتی داوامان ھرچنــــدە زۆرئم ك كوردســــتان كردووە، ھرمیبنبكردنی بــــۆ البكنوە یك باســــئــــوال و ئــــوال، ناڕەزایــــی و گلیــــیكارییكانمــــان، داوا بــــم تــــا ئســــتاماونتوە، ســــوود بــــ بــــ وەم وزانیومان وەك باســــ شایانی ئوەیپرلمان یاسای "٤"ی ژمارە یاســــایبۆ لھمــــوو عــــراق جبج كــــراوەتنھا سیاسییكان زیندان قرەبوویرەنگ نكراوە، جبج كوردستان لسیاسی زیندانی بناوی كس ھندێكوردســــتان، ل كرابتوە قرەبوویزیندانی زۆریــــان بشــــی مانم ئبھندێ لبر رەنگ نبوونو سیاسیلژر كرابت جبج ھۆی تایبتــــیركخستنی پارتی دیموكراتی ٥ی لقی

كوردســــتان گیران ل بغدا سرەتایگفتوگۆ تكچوونی پاش "١٩٦٦" سایلــــم عــــارف، لگــــڵ عبدولســــالمركخستنی سربازی گیراوان لژنیدێ" لژنی"گوندو+ بناوی پۆلیس و"٥"ی لقی لگڵ گیران ھموویان ھرھولر متصرفی كاتانــــدا لم بغــــدا،ل پــــش ماكی بدرەدیــــن علــــیرووداوان كوژرا، ئــــم خــــۆی لبغداسر خست گورەیان قورســــاییكیبم ئندامانی حزب لبغدا، شــــانیكۆیان ھڤانمــــان لگــــڵ ئــــوەشخبات كردن ردەوام بوون لداو بنزۆری بشــــی حــــزب، و ركخســــتنیئندامانیسركردایتیحزبشاھدن،ھڤاــــ فیلییكانی كــــ بھــــاوكاریبڕوە، دەچوو چاالكی پارتــــی بغدابندكراوە دسۆزو ڤاھ ئو ھموولندراوەتوە. ئاوڕكیان رانكۆشتكئستاحكومتی ھرمیكوردستانمافی .یمانی كوردستانمان ھرلپ وبدرێ. ســــتۆی خۆمانئ زیندانییان لراستیان ئم دەزانم لرە بپویســــتیلم ك الیك ھموو برچاوی مبخمكارییســــتل پــــ و رۆژگارە رەشكــــ بنووســــم، نــــڤام ھنــــاوی ئــــچونك دوژمن، داوەكی ناو وتوونك

لیاد بكرن. و مخابن حیفزیندین عوسمان "كریم ناوم ك خۆم"١٩٤١"م سای بووی دایك ل فتاح"ەمخمــــوور- لناوچــــی گــــدیب لــــبنماوە ب "١٩٥٨" سای ل ھولر،پارتی ب پیوەندیمان ھموومان مئمخموور ل كوردســــتان دیموكراتی١٩٥٩ خوندنــــی /١١ كــــرد، لمانگــــیب بــــووم و ھشــــت جناوەندیــــم بمدرســــ" لخولی بغــــدا رباز لســــو وەشــــاش ســــربازگی مدفعی" لبرد حزبیشم گواســــتنوەی پسولیھڤان لگڵ و بغدا ٥" لــــ" لقی بۆو عونیی عزیز عوســــمان عریفنبی سید عومر نائب زابت ســــیدعورەفــــا قــــادر روانــــدزی و رەئیــــسالی "٥" حســــن بیرژی چووین لقیك فیلی، عبدولحوسن كاك ھڤانوات بوو، دێ گوندو لژنی ئندامانیلژنی پۆلیس ســــربازان و لژنــــیكاك یاریدەری خیالنی كاك ئسعدعبدولحوسنفیلیئندامیكۆمیتی

بوو. ك د. پ. ناوەندینوان لــــ گفتوگــــۆ پــــاش تكچوونــــینمــــرو بارزانــــی بــــوو خوالخــــۆش ھرە بشــــی عــــارف عبدولســــالم"٥"ی لقی كارمندانی و ئنــــدام زۆریلناو ك بغدا، ل دەستگیركران بغدانھنیان جرگــــی دوژمــــن خباتــــیھیچیان ئستا تا ك بداخوە دەكرد.دیموكراتی كــــ پارتــــی بــــۆ نكــــراوە،لــــم رپرســــ٥" ب" لقــــی كوردســــتانوەرگرتنی پارــــزەری دەب بــــارەوە،بت، خۆی لقكــــی مافــــی زیندانیانیكوردســــتانی رۆژنامی ل ھرچندە ٢٠٠٩ /٩ رۆژی١٠/ "٤٩٧٣" ژمارە نوێ"٣٩٠٠٠٠" مانگانــــی ھاتــــووە دەــــتسیاســــییكان زیندان بۆ دینار ھزاركراوە، ترخان كوردستان ھرمی ل

ندیت. ھیچمان بداخوە بمقوتابیانی لیكتی ك من ھرچنــــدەمخمــــوور لــــ بــــووم، كوردســــتان عزیز عبدولواحد ھڤاڵ لپرسراومبوو، لبغدا رەحمتــــی بوو بــــرازای"١٩٦٠" ســــای لســــرەتای بــــم پ گوندیان لژنی ئندامانی شرەفیلبغدا ك د. پ. "٥" ل لقــــی ســــپاردمھروەھا بوو "رزگار" نھنیم ناوی كوات بكم دێ سرپرشــــتی لژنــــیلژنیسربازیو لپرسراوی بووملناو سرپرشتیاری لژنی پۆلیسل دوور نشــــو ل دوژمن، جرگی،ترســــییمل پ كات لو خۆم، وتیبتایبتی نبــــوو ئاســــان ك كاركیپۆلیس ســــربازو زۆربی لوكاتیكوردەنیشتمانپروەرەكانرایاندەكردحزبكیان، و كوردستان باوەشی بۆگواســــتنوەو پســــولی مئ دەبوایرزگاریان ل پشكنین رگا و پشگیریشۆڕشــــی راگیاندنــــی ببــــت، پــــاشدێ" "گوند+ لژنی مزن. ئیلوولــــیبۆ ھنا پك شۆڕشگیان لژنیكیھاوكاری برا ب انكاری شۆڕشــــگلم پكھاتبوو لژنكــــش فیلییكان

خوارەوە: ھڤانیك فیلی، ١- ھڤــــاڵ عبدولحوســــنبوو، لپرسراوی لژنی "گوند+ دێ"تا لســــای بــــوو زۆر چــــاالك و ئــــازاومــــی لــــق "١٩٦٣" گیــــراو حــــرەسسووراندەوە دەیان بغدا شقامكانیچۆنی و چــــاك و ســــو ك تا بزاننو بیان بیگرن ئوانیش تا لگڵ دەكات

بندیخاكانیبعسیدیكتاتۆر. نخئندامی خیالنی ئســــعد ٢- ھڤــــاڵجگری بوو، بغدا "٥"ی لقی كارگریبوو، "گوندو+ دێ" لپرسراوی لژنیگرتنی پاش بــــوو، دســــۆز زۆر ئازاوب بوو فیلی عبدولحوســــن ھڤــــاڵ

لپرسراومان.

فیلی عبدولكریم دوی ھڤاڵ -٣ل بوو "٥" لقــــی چاودری و پشــــكنینحزبایتی گیراو كاری بھــــۆی بغدا،نكــــرد، ئیعتیرافــــی ئازاریانــــدا زۆر بوو، ئازایتــــی براســــتی نموونــــیكردە خــــۆی ندركانــــد، نھنییكانــــی

كوردستان. كوردو قوربانیلقی لــــ گوندیــــش ئندامــــی لژنــــیدیموكراتی پارتی نــــاو ل "٥"ی بغــــدادســــۆزانی ڤاھ كوردســــتان ئــــم

بوون:. خوارەوەســــید عومر ضابت نائب ١- ھڤــــاڵئازایتی ئنجامی لــــ نبــــی رواندزیگیــــراو نترســــیدا و دســــۆزی و ل ئنجامدا ئشــــكنجی زۆریان داوب بوو، گران نخۆشــــییكی تووشیبربوو ك بربوو، گشــــتی لبوردنیبوو شــــھید بھــــۆی ئشــــكنجوەگۆڕی ل گۆرەكی و ســــو ھزارانكــــوردو رزگاری شــــھیدانی رــــگای

كوردستان.حسن قادر رئيس عرفاء ھڤاڵ -٢چند جارگیراو خۆشــــناو- بیرژەیی-بربوو كــــ دوایــــی ئشــــكنج دراول ئیلوولی مزن ناو شۆڕشی چووە

."١٩٦٣" سایئاسمانی ھزی ضابت نائب ھڤاڵ -٣زۆر محمــــوود قــــف كاك ئكــــرەمكاك ئسعد جگری و ئازابوو چاالكگیــــراو جــــار خیالنــــی بــــوو، چنــــدریزەكانی ستا لئ درا تا نجشــــكئلــــ كوردســــتان یكتــــی نیشــــتمانی

خباتكردندا. ل ردەوامب سلمانیعزیز عوســــمان ٤- ھڤــــاڵ عریــــفعونییپاشگرتنوئشكنجیكیخباتــــی لــــ بــــوو بــــردەوام زۆر و كركووك بغــــداو لــــ كوردایتــــیپاكی سپارد ماوەی گیانی ھولر لو

نیشتمانكی. و گل بھڤاڵعریفمخابرەحیدەرعلی -٥ھولر- دانیشتوانی ل فتاح مســــتفاشــــیوعییكانی ل ھندێ یــــ-گدیبوەحدە سربازییكی شاھدیان ناوعلــــی حیــــدەر ر دابــــوو، كــــســــلیزوكاك ف دوای بم ،شــــیوعییئم وتبــــووی بوو، كی كۆیــــخ كــــبۆی پارتی بكو ،نیی شــــیوعی پیاوەرووداوی ب دوایی كــــردو برەالیان

دەستدا. ل گیانی ئۆتۆمبلالدین نجم كاتب ضابت نائب ھڤاڵ -٦و زیرەك زۆر كركــــوك گلــــی خكیئازاو حزبایتی، كاری ل شــــارەزابووئازاد گیــــراو جار چــــاالك بــــوو، چندردەوامب كركووكو ل كرا ئســــتا

لكاریكوردایتی.مدرســــة مھذب عریف نائب ٧- ھڤاڵالمدفعية"كریمعوسمانزندینفتاح"یادەوەرییم ئــــم بندەم نووســــریو فیداكارییكانم رەوشــــت كــــردەوەوبكن، باسی ھڤاكانم بۆ دەھم جمرجی و ھــــڵ ك لــــ ناخۆشــــترین"گوند+ لژنــــی بغــــدا لپرســــراویسرپرشتیم شانب شان بووم، دێ""٨"ی شــــوباتی كۆدەتای تا دەكــــردن،و قومــــی حــــرەس رەش و ھاتنــــیك كوردەكان، سربازە ھموو گرتنی،ندكراوانب لم بووم یكك خۆشــــمگواستنوەمان بۆ "ئچ بم ل رگایدوژمن دەســــت ل H3 رام كرد ثري"لقی ھڤانی ب كردەوە و پیوەندیــــمھڤانی محموودو ئكــــرەم "٥" كاكتسلیمی ب تواوی دەورو دوای ژنل"٥" لقی بــــ دا دێ"م "گوند+ لژنــــیب رگای ســــابر براكم لگڵ بغدادفندق ل ج شــــو یشتینگ موســــماینوە بۆ بیانی موس وە لقشــــخزمكانم لمای و ھولــــر چووینــــلگڵ دابزینپسولیگواستنوەشمھاتنــــ كــــس و كارم خــــۆم ھنابــــووبگڕانوەم بــــوون الم زۆر دخــــۆشحزب ب ســــیارەی دووەم بــــۆ رۆژیك بسكۆڵ، رەسول گوندی یشتینگپارتی جووتیارانی لژنــــی بــــارەگایحسن كاك تسلیم بوو پســــولكمشرە ساح مولوود و كاك مســــتفاناردمیان بنووســــراو كردو ئوانیشمحمدی كاك ك ھولر، "٢"ی لقــــی"٢"ی لقــــی لپرســــراوی حاجی تاھیرپاش لگرتم. رزی زۆر بــــوو، ھولربوو مال لخــــۆش خوا رۆژك چنــــدھزی و ھــــات عبدوــــ ئیســــماعیلفارس ركخســــتوەو پشــــمرگیانغریب مال لق لگڵ سر بووە باوەسر مام وســــو دزەیی مخمووری ورابرانــــی و پــــل و سردەســــتكانرابری ب بووم منیش دانران، سیاسیمال خوالخۆش بوو ل لقی سیاســــیســــیان، قادر جوھر لپلی غریبجووجــــ حســــن ھڤــــاڵ محمــــدو لق سیاسی رابری بووە عونییلژیان تا ئستا خۆم بوو لپرسراوی

ماوە.شڕمان چند بشــــداری و ماوەیلھولر و دەوروبــــری ل شــــراوەوقرەچوغ كرد دارەخوورماو پــــردێ وھبوو، دوو شھیدمان ڕانش لم و

نمــــر كاك عبدولرەحمان ھڤانــــیخكــــی ســــمایل مــــام و گزنیــــی ســــیانان. گردەســــووری گونــــدی ھیالك گڕانــــوە زۆر مــــان لزەكھونكردبوو، رگایــــان بوون و شــــپرزەتووشــــی یكــــك لــــ پشــــمرگكانبوو خوالخــــۆش ھنــــدێ چكــــداریدەبــــت، زۆر پاشــــا خــــدری ئحمــــدمیری پۆلیســــی ت، چونكــــدەترســــرگشــــمپ رایكردبوو بۆ ناو بوو، كئحمد پاشــــای بــــ چكداری خدریالی جنابی بــــۆ گووتبــــوو ھاتوومــــچكدارەكانیش پاشــــا، خدری ئحمدئحمــــد خــــدری الی بردبوویانــــو رزی لگرتبوو ئویش زۆر پاشــــاوخۆی منداكی و مــــاڵ ناو رەوانیكرگشــــمپ جــــۆرە كــــردەوەو بمل گیانی سو ھزاران بوو، رزگاریك ئم پاشــــا، ئحمد پاكــــی خــــدریكرد. رزگار مــــردن لــــ پشــــمرگیبكین، كس ون چاكو خراپی نابل عرەب ل گڕانوەمــــان دوو دیلیشــــخ حواس "الصدید"مان جماعتیكرد، قدزەمان و رەوانــــی گرتبووزۆر ل قدزە سركردایتی خۆمانكلو و جلوبــــرگ رزیــــان لگرتــــن،جنابی بڕز دوایــــ و پدان پلیــــانبارزانی مســــتفا خوالخۆشبوو مالو رەوانــــی ماڵ و عفــــووی كــــردن

كردنوە. خۆیان مندایشخ"حواسالصدید"دژیعبدولسالمو بعســــییكان لگڵ كاری دەكــــردسدام ك ھاوكاربوو، قومی حرەسكرد. ھات رای ندیخانب ن لحوســــرەوانی ئویش الصدید"، "حواس الیل دزەیی ئاغاكانــــی ســــووریای كرد.دی ســــدامیان الصدید" مای "عیــــادەپاشرككوتنكیبارزانینمر بوو،بندكراوەكان عبدولســــالم، لگــــڵبوونوە نزیك و ھنــــدێ كران ئــــازادبم بوو، پیدا كناوچ ل ئارامی وبھۆی بوو وتنككر ئم بداخــــوەنــــوان لــــ تقینــــوەی دووبرەكــــیمكتبی نمــــرو رەحمتــــی بارزانــــیئنجامدا شڕی ل ك سیاسی پارتی،وەك خــــۆم لكوتــــوە. ناوخــــۆی ناوخۆ شــــڕی دژی حزب ئندامكیترەفك ھیــــچ ناو وتمــــكبــــووم، نخۆمان ١٩٦٥ لناوچكی /٤/١ تاكــــوعبدولســــالم دەبرد، ژیانــــم بســــركورد مافــــی لگڵ بــــ ھیچ جۆرــــكبــــوو، بعســــییكان نبــــوو و دژیبوو، توانای عرەب پیاوكی شۆڤنیعرەب یكیتــــی كــــ ئــــوەی نبووبۆ بوو فرتوفب زۆر بكات، دروستئم دروشمی دەستت، وەرگرتنیلــــ خیانتــــی ھگرتبــــوو ھــــروەكبعســــییكان و قاســــم عبدولكریمرــــگا تــــا لــــ و شــــیوعییكان كــــردئاسمانی ل فۆككیان بعسییكانبغداد عبدولسالم بســــە و نوانل مــــردن و زۆر لــــ لپرســــراوەكانی

"١٩٦٦"سوتاند. سای سرەتایلگڵ لبرئوەی ناخۆش وەزع لمزۆرجار نبووم ناوخۆ شڕی الینیبردەبــــووم، بزەحمــــت دەگیــــرام وبكم ســــوپا، دا بگڕموە ناو بیارمل نووســــراوكم بــــوو نائــــب عریفدەگڕموە، كــــ ھولــــر وەرگــــرت،لــــ بغــــداد چوومــــوە ئوەبــــوو كرد. دەوامم ســــربازگی وەشــــاشڕ لشــــ پكردنوەی پــــاش دەســــتعبدولســــالم و نمر بارزانی نــــوانپارتی كادیرو ئندامانی زۆری بشیبناچاری كس زۆر دەســــتگیركران،نائب تنانــــت كردبــــوو، ئیعترافیــــاننائب میــــرزاو كریم ضابــــت محمدشــــرە حســــن پۆلیــــس عریفــــی ئیسماعیلناویئمیاندابووەھیئیلپرســــراوی كــــوا تحقیقــــی تاجی،بم ،بووم دێ" "گونــــدو+ لژنــــیئمی نــــاوی ئتروشــــی بڕــــز عابدلگڵ لكۆینــــوە، لژنی ندابــــووەببندكراوی و نكــــرام ئازاد ئوەشســــرباز "٢٠٠" كوردی لگڵ ماموەدا و پۆلیــــس مامــــوە، زۆر ھویــــانسرشــــۆڕی ئیعتراف بكم و لگمنكردو بم، بــــم تنازولم حكومتل بندیخانی بندی ماموە بســــركوشتنیبدرەدین لسر تاجیبغدا/ژمارەیكی علیموتسریفیھولرشــــو گیرابوون. زۆر لــــ كــــوردەكانئوەبوو دەكــــردن، و رۆژ داركاریــــاندانانی عبدولســــالم و پاش مردنــــیعبدولرەحمانعارفیبرایبسرۆككاك پكردو دەستی مفاوەزات كۆمار،سرۆك خوالخۆشبوو یوسفی ساحمیری مفــــاوەزات لگڵ بۆ وەفــــد بوو

بغدا. ھاتھڤــــاڵ باســــ شــــایانی ئــــوەی ل بوو، لگڵ فیلیمان عبدولــــرەزاقلبن ھبوو رادیۆی ناوبراو ندیخانبو بناوی رادەگرت ل لفكی گویمئ ب خون دیتن دەنگوباســــكیدســــۆزو ئازاو ھڤاكــــی دەگیانــــد،رۆژك چنــــد پــــاش خوندەواربــــوو،

عبدولرەحمــــان ســــرۆك وەزیــــرانھمــــوو بندكراوە المان، ھات بــــزازھڤاڵ وەك: كرد، ئازاد مدەنییكانیلگی مام و ھڤانی حمدئمینســــربازەكانیش و بــــوون و پۆلیــــس"١"یكی بندبخانــــی ژمارە رەوانی

بغدا. ل كراین رەشید معسكركردیــــن پشــــوازیان بندكــــراوەكانوەك بــــوو، تــــدا و پیــــاوی باشــــیانالفخــــری" "ســــلیم جماعتــــی مقــــدملــــ كۆمــــك و و حزبــــی شــــیوعیبوون، عرەب ئازادیخوازی ئفسریپشــــمرگبوون، كــــ ل كوردســــتانئمی فخری سلیم ككاك یادملرافعيــــن رايــــة دیــــت، گوتــــی "ھــــؤالءنووسی ئمیان ناوی پاشــــان الحرية"بۆدابیــــن پلیــــان و و ھمــــوو كــــلمردانی ستوھ ئم بۆی كردین،فخری ســــلیم كاك خوالخۆشــــبووالو لســــ ھزاران ناكم، قت لبیرو خزمكانی بۆ سوم رزو و گیانیدەھات ھرئو ك بڕزی خوشــــكیعارف جماعتــــی بــــۆ مواجھــــی،بوو، كودەتایاندا ھوی عبــــدورەزاقنزیك قاوشی ل گیرابوون ھموویاننبوو، خــــراپ نوانمان ئمــــ بــــوون،نتوە عرەبــــی ھرچنــــدە ھمــــووجماعتــــی لگــــڵ پرســــت بــــوون.سدام حوسن تكریتیو عمار علوششــــخلی عبدولكریم گزارو و ناڤــــمقیادەی لــــ ك و تایــــ عبدولكریــــمبھۆی بوون حرس قومی بعــــسلگڵ حوســــن ســــدام عیادەكــــردنرایان سجن ل شــــخلی عبدولكریمكۆمك بۆ ســــووریا كــــردو چــــوونلگڵ پیوەندی بتاوانی جولكــــشزۆر جــــووەكان ئیســــرائیل گیرابوون،

دەكرایوە. مئ ب دیانتا كۆتایی ماینــــوە ندیخانب ل مئ ٢٩ رككوتننامــــی "١٩٦٧"، بھــــۆیكۆمــــار ١٩٦٦ ســــرۆك حوزەیرانــــیســــربازو ببیــــاری تایبتــــی خۆیكــــردو ئــــازاد كوردەكانــــی پۆلیســــكردین بۆ ھریكمان نووســــراویانخۆمان، ســــربازی بــــۆ وەحدەكانــــیمن "أنھم ل نووســــراوەك گۆترابــــووالعمیل" البارتــــی الحــــزب ینتمــــون الیپاش ســــربازگكانمان یشتینگ كوەزیف لــــ ماوەیــــك ھموومانیــــانلو بــــووم یكك دەركــــرد. خۆشــــم ١٩٦٨ /٢ /١ رۆژی لــــ ك دەركراوانــــ

وەرگرت. دەركردنم كتابی نڤاھ ئو ناوی دەزانم پویستی بشــــانو لپرســــراوی ك تۆماركــــم،بوون: ئندامانی لژنی "گوند+ دێ"

ئازایان دســــۆزو ڤاھ ئم ناوەكانبوون:

خكــــی مســــتفا نائــــب ضابــــت -١سلمانی.

محمــــد قادر عزیز ضابت ٢- نائــــبخكیھولر.

نائب ضابت ئسعد سابر حوسن -٣ملحوالی. خكیكركووك/

كریم میرزا محمد ٤- نائــــب ضابتخكیھولر.

محموود مســــتفا ٥- نائــــب ضابــــتخكیھولر. محمد

خكــــی / زەینــــل ٦- رئیــــس عرفــــاءكركووك.

دروش عیســــی ٧- عریــــف پۆلیــــسخكیبادینان.

خدر ئیســــماعیل ٨- عریــــف پۆلیــــسبرادۆستی. حمد

ئحمد بكر/ پۆلیس نائب عریف -٩سلمانی.

شــــرە حســــن ١٠- نائــــب عریــــفھولر. ئیسماعیلخكی/

شخ كانبی پۆلیس عریف نائب -١١ھولر. خكی/ محمد

یاســــین ســــرباز ١٢- نائــــب عریفخكی/ ھولر. مولوود قادر

تۆفیــــق ســــرباز ١٣- نائــــب عریــــفخكیھولر.

بندەتان ســــرباز عریف ١٤- نائــــبھولر/ زندیــــن" "كریــــم عوســــمان

.گدیب١٥- جنــــدی مكلــــف واحید سرســــۆر

.كی كۆیخمال خالید ســــائق مكلف ١٦- جنــــدی

ھولر. باداوەیی/ بدوعحسن خكی مكلف مال جندی -١٧

ھولر.پیرداود ئحمــــد ١٨- جنــــدی مكلــــف

ھولر. /گدیب خكی ئحمدحمد خكی قادر جندی مكلف -١٩

مالئۆمر/ھولرئیسماعیل رەســــول مكلف ٢٠- جندی

پردێ. گوندەكانی رەسول/خكــــی شــــوكر ٢١- جنــــدی مكلــــف

كركووك.دســــۆزی ئازاو ھڤای ل زۆر لگڵناوەكانیانــــم بداخــــوە كــــ دیكــــلدەكم. داوایلبوردنیان لبیرنماوەالیھمووكوردكی دسۆزوئندامانیپارتی "٥"ی لقی سیاســــی و مكتبیئاشكرابوو،ككاریئملبغداچندە

بوو، بسوود مترسیدارو و ســــختفیداكاری ھموو ئو بداخوە بــــمدەربدەریانمــــان ئشــــكنجو و باسی و كسیش پشت گوێ خراوەتو كاســــلس ئوەی ناكات، بداخوەل پشوەن جاسوســــ و كۆن جاشداواكارم بۆیــــ پدەكن، و گاتمــــاندســــۆزانی و پرلمان لــــ ئندامانیھرمی حكومتی و پارتی و یكتیبزانن بچنوەو خۆیاندا ب كوردستانپرسراوانل لم ھریكك كورســــیرگشــــمپ و مئ توانای و ب خونو نبــــزو شــــھیدەكان و زیندانیــــان،چدەرن پووچ مایــــ دەربدەرەكانگل م راســــتیانل ئوانــــی خۆیــــانو زبخانی گل رۆژیان دەكــــن. دوا

.نیشتمانل كــــورد ئگــــر زیندانــــی سیاســــییــــان قاســــم یــــا رژمــــی پاشــــایتیبووب عارف عبدولســــالم بعسیبرامبــــر ھموویــــان مانــــم رژئــــ،بوونــــ فاشســــت كــــورد دیكتاتــــۆرونبوون دژیان ھیچیان نیشتمانپروەرحوكمی پش ببیانووی جا نوەستینھموو پاش حوكمی بعس یا بعسمافی بۆی ئوەی ،كورد كردن ل فدەكات پشل كورد سیاســــی زیندانیدیرەشو پیسوژەھراویی برامبرئو لپرسراوەكانمان ناب بۆی كورد،ل ك بكــــن، قبوول ل كردنــــشــــپخۆیوەسرشۆڕیی بۆكاربدەستانیزەوت كردنی چونك ئســــتای بغدا،كــــورد سیاســــی مافكانــــی زیندانــــیشۆڤنییكانی ستوھ ھموو وەكل ھوســــت وەك ،غدایب دیكــــیقانوونــــی و ١٤٠ و میزانییــــ مــــادەیپ. م و گڕانــــوەی و غــــازو نــــوتسر بۆ كوردستان داباوەكانی ناوچسنووری دەب و كوردستان ھرمیھوستی زۆر دیاربكری، كوردستانتا ك كورد، دژی دیكــــی دوژمنانیئگر خۆ یكالنبوونتــــوە، ئســــتاناتوانی كوردستان ھرمی حكومتیكورد زیندانی سیاسی بكات ل داكۆكیئم ك بغــــدا، برامبــــر حكومتــــیخۆ .شــــوورەیی و عیب ســــتوھدەكرتلبودجیھرمیكوردستانپ مافكانمان بكنــــوەو تۆمان بۆالیك ئاگاداری ھموو ببینن، بۆ ڕەوائملمافكانیخۆمانبدەنگنابینوباردەكین، تۆمت نانالی ئو ھمووجبجكردنی ل دەكن چاوپۆشی ككورد سیاســــییكانی مافــــی زیندانییقۆناغــــ لــــ لسرانســــری عــــراقكاربدەســــتانی عــــراق جیاجیاكانــــیدەوتی دروســــتبوونی لــــ رۆژانــــیعراقییوەتارووخانیرژمیدیكتاتۆر

خونژ. تكریتی حوسن سدامبرپرسملناوەڕۆكیئمنووسراوەم،نم راســــت زۆریش ماوە ك ھموویدانوەی وەم بــــۆ ئامادەم نووســــی

ئوەش. لگڵ پرسیارك. ھربزووتنوەی رــــرەوی ل * بندەتانچ دانباوم كــــورد گلی نتوایتــــی

پیادە. چ ب بسوارەشۆڕشی ســــرەتای * پشــــمرگیبغداو مزنم لناو جرگی ئیلوولی

سربرزەكانیكوردستان. شاخھیئی ل كوردم سیاسی زیندانی *ژمارە بندیخانی تاجی لكۆینوەیگیرانی بھۆی رەشید سربازگی "١"لسرەتای بغدا ل ك د. پ. "٥" لقی

.١٩٦٧ /١٢ ١٩٦٦ تاكو ٣٠/تیرۆریكــــی "١" كارە * برینــــداریمبنــــدی "٣" لــــ ٢٠٠٤م شــــوباتیشــــونواری ھولــــر ركخســــتنی

برینداریمھرماوە.موچیزیندانی زەوین ن ئستا تا *ن درین و پشمرگی ن سیاسی وبو و دراوە بم ئوەی و ن پاداشتك

بندەتان نیدیوە.و وەفایــــك ھــــروەك داواكارم *خباتمان رگایــــی ئو ســــربرزینســــرەوتنی بۆ برپاكرد لــــ پناویدال ئاوڕك داھاتوو نوەی گوجۆشیبدەنوە زیندانیانیسیاسیكوردستان

.چدەرنھب ئوەی بۆالمدفعية مدرسة مھذب عریف نائب

م. ك. فتاح/ زندین عوسمان كریموەشاش ٢١ م.

وات سرباز "گوند+دێ" ژنندامی لئد. ك" بغداد پ. لقی "٥ و پۆلیس

"١" ژمــــارە بندكــــراوی بندیخانــــیھیئیتاجی بغداو معسكریرشید

.١٩٦٧ ١٩٦٦/٢/٤ تا ٢/٣٠/

چدەرنھ ب لبدرتوە كوردستان ئاوڕكی ھرمی سیاسی ل زیندانییانی مافی ئوەی بۆ

یــــان ئــــم م نووســــینبینــــی : ئــــت ٤٠ ل زیاتر پنگخواردووی ،وەیانگرگشمپ ئو بوچانی خباتی ســــایكورد ك ل شۆڕشكانی یانشۆڕشــــگكوردستان ل نوێ) شۆڕشــــی و (ئیلوولبشانازییوە بدرخان تكۆشاون. عراقیك ژمارە ل ھدەداتوەو ڕانو الپئ

دەكاتوە. بویان یككانی بدوایھفتنامیبدرخان

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

20

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

حاجی ممۆ

کۆلیجی له سایدووهمیخوندن له/ زانکۆی بهشـــی کـــوردی ئـــاداب /ھاوشـــاریم ھاوڕی له گهڵ ، به غداد

ژورکی بهیهکـــهوه عبدو ســـباحوهزیریه گهڕهکی له ناوخۆمان بهشیدوو له گهل ژورهکهمان . به رکـــهوتیهکتری لهنـــاو موســـوی قوتابـــیو برابون ھهردووکیـــان که ، بـــووندووربون سیاسهت له کهشـــوھهوایلهبنه بانـــ ئمه ژورهکـــهی ، بـــه مبهســـهر ئمـــه دهبـــوو بـــوو ، ھـــه رھهرچهنده . بکهین ھاتوچۆ ئهوانهوهو بهحهوســـهه مۆڤی ھه ردووکیانھهرکاتک به م . بـــوون ڕووخۆشگهڕانهوهمان ئمه بهدوای دهیانزانیموژ و له ماهوه کولیچه به غداد، بۆئهوهی ھهتا ، ھهیه شهوچه رهمان ودرهنگانی ھهتا ئهوه بنیدهھنرا، ئمهلهگهڵ و ھاوبهشمان دهبوونه شـــهوبهدهگمهنیش ، تهواوبونیشته کانماندانه دهگرت بهژوورهکهمان سهریانلهژر ده کرد ھه ستمان جاران زۆر وشـــته تایبهتییهکانی به تانییهکانیـــانئمهیان بهشـــی و دهخوارد خۆیـــانو رۆیـــی و ھـــات نـــه ده دا .. زهمـــانبهناچاری ١٩٨٨ که بهنـــده له ســـای، بـــووم تورکیـــا ئـــاواره ی وتـــیشـــاری لهو ئوتلهی بـــرام ھه ردووخۆش پ زۆریـــان و قۆنیا دیتـــه وهھاوڕیه کم و من ) ئمه لهگه ڵ ، بووله ژوورک ( سابیر محمد بهناوی

بهشـــی ربهی به ھهمان و دابمهزرنگیرفانی ئمه لهسهر ناوخۆی گۆرینھهواره ئهو گوتـــن ، . پم بله وهڕن

! نییه بوار ئهو بهمناوخۆی ئهو ساهی بهشی بهراستیله ســـاه ھـــهره یهکک ، وه زیرییـــهبوو ژیانـــی خوندنـــم خۆشـــه کانیبهشی خانوه ی ئهو له الیهک . لهزانکۆلهگهڕهکه کهوتبووه یهکـــک ناوخۆو بهغداد ئهوسای خۆشهکانی ھه رهخانووه لهو قوتابییـــه کوردانهی ئه وکۆلجـــی چهنـــدان له کۆببوونـــهوهپهیوهنـــدی و ھاتبـــوون جیاجیـــاوهنوان له گوڕمان گهرمو برادهرایه تیئيحسان وانه کاک له ، ببوو دروستیاســـا کۆلیجی والشـــی کـــه قوتابیلهبهشـــی کهرکوکی مهدحه ت بوو ،علی و محمد لهتیف و جوگرافیـــابوون کهرکووک خهکی ئهوانیش که.. بـــوون ئینگلیزی زمانی له به شـــی(که حیدهر له گهڵ عزەدیـــن رهزا وحزبی ١٩٨١ پشـــمهرگهی له ســـایلهناوجهی حیدهر و بوون شیوعیشـــهرغهی رۆژئاوای کۆیه به ســـتیکه چهندانـــی دیکه و ( بوو شـــه ھیدھهروهھا .. نه ماوه لهبیر ناوهکانیانمئـــهو لهتـــه ک مانگـــک دوای چه نـــددیکهشـــیان خانوويکی ، خانووهوه

قوتابی چهندان ناوخۆ و بهشی کردهو وریـــا خدر وهک دیکه ی کـــوردیمحمد غریب و عرفان بھـــزاد وقوتابییه کـــه لهودا ، گرت جگهیانبهعســـی زۆربهیـــان عه ره بـــهکاندهھاتنه ئهوانیش جاروبـــار و بوونگیفکردنهوه بۆ خۆ ئمه ، بهشهکهیبهناوی یهککیـــان جارکیان . تاکودارتله دهتگوت که عنتر) (سلمان، زۆری دهزانی مهسئول خۆی به وبۆ قوتابـــی لهتیف محمد ھنابوو،بوون پۆڵ ســـباح لهیه ک که لهگهڵله تیفپش لهبهشیزمانیئینگلیزی.. تکچووبـــوو بهنده لهگهڵ مـــاوهکبۆ و ھاته ژوورهکهمان بهگریان دیتمعنتر شهڕی سباحی گایه وه کهبهرومهتی دهستی پ فرۆشـــتووه ولهگهل ســـباح ئهوهبوو داھنـــاوه .بهگهرمی خۆم زۆر دایـــه وه و دمانســـبهی تا و گوتم گرت له باوهشـــمچی بزانه ، بوهسته ئواره لهســـهرمشه وهکهیله تیفمان ده ھنین. بهسهرگلدایـــهوه و خۆمان له ژوورهکـــهیلـــهو ھاوڕیانه ئـــهو لهگهڵ به یانـــیھهمویان که کرد، قسهمان بارهیهوهقوتابیانیکوردستان یهکتی ئهندامیرۆشنبیرییه ئهقه ھهواداری و بوون، بـــوون کۆمههش ســـه ره تاییهکانی

غه دره ئـــهو بواربدهین ئهوه ی به بھهرله ناوخۆمان بهئاسانیتبپهڕت ،له شـــهوهش ئهو و کرد ته گبیرمـــانئاھهنگکـــی زانکـــۆی المســـتنصریهكاتژمـــر لهپـــاش گـــه وره ھهبـــوو .لهبهشی من و له تیف شهو دوازدهیشرکۆ ھاوڕیان چاوهڕوانی ناوخۆو رزگار عبدلـــرەزاق و ـــتحوفو ئيســـماعیل بھزاد و وریـــا خـــدرمردانمان عرفـــان و غریب محمـــدلـــه ئاھهنگه کـــه ده کـــرد، ئهوانیـــشلـــه کاتی ، کردبوو خۆیـــان مهســـت. وهک المان گهیشـــتنه کراو دیاریچوونه بهیهکهوه ھهمویان بوو بیارو خانووهکه ســـهرهوهی ســـه ربانیئه و لهتیفیش بهیهکهوه چووینه و مندیار لبوو ، فهندی ژووره ی عهنتهرهناوخۆ بهشی لهناو شـــهوه بوو بهوقوتابیان بۆ که دهخواردهوه، عارهقیبوو شوه یهک به ھهر . بوو یاســـاغدهرهوهی بانگی له پشـــهوه لهتیفىتایبه تی کاری ئـــه وهی کـــرد بهناویلهخۆی ئهوه نده ئهویش ، پی ھهیـــهگرتبوو لهتیفی ، دهســـتی بوو بایـــیبهدوایانهوه منیش ، دهرهوه و ھاتـــهبه بوونی ھه ست ئه وهی به ب ، بوومپالنمـــان چـــۆن وهک ، مـــن بـــکاتھهتا سهربان لهگه ڵ لهتیف دانابوو ،بـــهو ھه رکـــه چاوی . ســـه رکه وتدهنگی ملھوڕانـــه ، براده رانـــه کهوتکاکـــهوات ..شـــنو گوتی و ھه بـــیبهته واوی ھشتا دبکه راقصه ! عندھمبرادهران نه گهیشتبووه ناوهڕاســـتیکه غریب، محمـــد بهخر ، یادیو کهتـــه عنتر ھـــه روه ک ســـلمانزللـــه گرتی ھهتا ، بـــه ژن درژبـــووشـــریقهی و رومهتـــی ســـره واندییه

چل ھـــهروهک بم دهتوانم ھـــات ،بهکورد کهوتـــه جوندان و بۆڕاندیھهموومان و ســـهرکرده کانی ، ئیتر، ھهریهکهمان بـــوو بهس ئه وه مـــانبـــه کوتانی ، که وتینـــه یـــه ک یـــهکبوو له بهری دیزداشهی ئهو جۆرک. ببوو ونج شـــاپان ونجـــر ، له بهرھه موو ئهو بهدوای زلـــه زهالمه ئه وچرکهیهک چهند پش بهرزییهی لوتدهگریا ھۆڕ ھۆڕ کهوته پاڕانهوه و ،ناوخۆ بهشی چاودری بهجۆرک ،فریـــای کهوتن قوتابییـــه ک و چه نـــدو دهرھنـــا دهســـتمانیان و له بـــهرگوت چاودرهکه پمان لهبهرچاویشونه بخۆیتهوه و تر لهو جارکی ..، بفرۆشـــی شـــه ڕ بهھهرکوردـــکدیاربوو . لدهکهیـــن خراپترت له وهکردنهی تهمبـــ ئهو چاودرهکـــهشئهویش بوو . چونکه خۆش پ زۆرچهندان من .. گوت ئمه پی لهپشنابی که کردوویتهوه جار ئـــاگادارممهشـــروب ناوخۆ بهشـــی لـــه ژوریب گیانت ! دهک نۆشـــی بخۆیتـــه وهلهسهر خۆمت راپۆرتی بهیانی من ودهنووسمکه بهشایهدیئهو قوتابییانهئره دهب خواردوتهوهو مهشروبتئهو ( له راســـتیدا . به جـــی بھلـــیزۆر و بوو لهبیانوو خۆی چاودـــرهلهگهل . بـــوو رقی له بهعســـییهکانمیھرهبان زۆر کـــوردهکان قوتابییـــهبهیانی چیتر سلمان ) ئیتر بۆ . بووو نهدیتهوه بهشهکهمان له عنترمانھهر به چاوی له کۆلج ھهرکاتکیشئـــهوهی وهک دهکهوت ، یه ککمـــانســـوکی نهباران ، دیتبی و نه بای

. دهکرد لمان گهرمیس چل و بشی

له بهشهکهمان نهدیتهوه سلمان عنترمان چیترناچنوە لبیرم شوانی ئو رۆژو الپڕەكان... خوندنوەی

! سگك رژم و وەفای ھرشكیونكـــی١٩٩١ی بـــ ڕینـــڕاپ لـــشـــارو ھمـــوو لـــ گلكمـــان،بـــ كوردســـتان شـــارۆچككانیبكركووكـــی و شـــارە گـــورەكانڕۆژێ چنـــد پـــاش پیرۆزیشـــوە، ســـوپای رژمـــی بعس ھرشـــكی

ر شارەكان،كبۆ ســـ ھنا گورەیپاش ھزەكانی ھموو لـــ پكھاتبووچۆكیان كنداو لشری ك ھرەس،تینوو و دڵ ل ھزە داخ ئو بوو، داداپاپشـــتی ب گلكمـــان بخونـــیتواوی و كۆماری گاردی ھزەكانی

ئاسمانی. ھزیئنجامی لـــ كورد خكی ھـــژاریگڕانوەی بـــ برامبـــر ناڕەزایـــیرەتكردنوەی و كوردستان بۆ ڕژمدەستیڕەشیان،كۆچكیچندملیۆنیبو دەرھق بیار زانی ب باشـــتریندەرھقی زۆردارییی و زوم ھمووخـــۆی كـــ كۆچـــی كرابـــوو ئـــودەدیتوە كۆمڵ چینكانی لھمووبۆچوون یان بیرو ل ببـــ جیاوازیدەومند و ھژار یا ئایین یا ڕەگزلجیاكرەوەكانـــی یـــا ھرجۆرـــككـــرد وای بمـــش مـــرۆڤ، تـــری خـــك ھســـت و ســـۆزی ھمـــووشـــخۆی رابك بـــۆ و دۆســـتكانیو نـــبجو مرۆڤایتـــی و ویژدانـــیھماھنگیی لو نبترســـ دوژمنیكدەنگیی برامبر گلكمـــان و

كۆچی بـــ ســـتمكانی. كۆچ ئـــولوەش نادیـــار بـــرەو ســـنووركیچارەنووســـكی بـــرەو ناخۆشـــترســـوپای و ۆكف بوو ئـــوە نادیار،بیاری كوشتنی زەییانب ب بعسدەســـتیانكرد كوردیاندا، ژن ومندایچندە ھر خك سرومای بتانینبوو تـــازە ئم شـــتكی ئـــوە بـــۆب یھ ئاشنایتیمان كدەم چونكزەحمتی بم ڕەفتارەكانی و ڕژمو ئزموونكان ب مندا لوەدابووپپوول ئاسایانیكشڕ كوخئزۆر وجموجۆی سربازیندی بوو.شت ئو برگی بتواندرێ مئاستتنانت یاخود و بگرێ نویســـتراوەبم دەرباز بكات. خۆشی ل بتوانلسر گیان رگشمپ ختانخۆشبئاساكان توانیان بور دەســـتكان وو رژم ببنوە برەنگاری ھزەكانیبشـــكنن، تكیان قۆكان لـــ ھمووك وئزمـــڕ كـــۆڕێ تـــی لـــتایبببرەنگاری بۆ عاســـن دوو شـــونیبوونوەی برەنگاری لو بوونوەوھزە باشی دەرسكی تواندرا كۆڕێ

ھموو لئنجامدا دابدەن زیووەكبنـــۆ دەبابـــ لـــدەوری ھزەكانیـــانو كۆبوونوە ڕژـــم ســـووتاوەكیتنانت و كردەوە برز سپیان ئایڕقی ترس و ل ســـربازەكان زۆر لكورد ڕۆـــ خـــاك داگیركراوەكانـــیخاكی شونیان بخۆیان ندەگرت وبۆی نـــدەدان داـــدەی كوردســـتانرادەوەشاند ژركراســـیان فانیلكانییكجارەكی. بوونی تسلیم بواتایلســـرانی وای بوو گرنگ م خائگفتوكۆ داوای دەمودەست كرد ڕژمسیاســـی ســـركردایتی بـــكات لـــ

كورد.نو ل زانـــی پویســـتم ب جـــا لرەدال پ گبھ رووداو لو ئـــو ھمووخر مرۆڤكی ڕووداوی كارەســـاتانبگموە گلتانبۆ لخۆندیویئمبـــۆی گاموە: خـــۆی كـــ بزمانیمحمـــد شـــخ خوالخۆشـــبووتایفی ســـورچی ل دوگردكانـــی ككۆڕەوەك یكمـــی ڕۆژی بـــوو لـــكۆمك یشتنم گڕژ كۆپترەكانیخكودەستیانب تۆپبارانكردنیان

و منداڵ ژن لنوان ب جیاوازی كردكوژی ڕەشـــ گورەوجوان و پیـــرودەستیپكرد.كاكمحمدبسختیبرینكی سختی لبر دەب برینداربجی بۆن كرد لخزمكانی داوایپیان دەستیڕەشیڕژم نبادا بھینو بسر پیادەبوون . ئوانیش بگاتھیچ ننیبیگ نیانتوانی گرد و شاخگووتی مایوە وەیش بم قۆناغكل چاوەڕوانـــی مرگـــم پشـــوازیمخونی الرم و لـــش ھموو بـــكات،ســـگكی ناكاو ل ل دەچۆڕتوەوخۆماـــی لـــم بدەركوت لپشـــمبرینكانمـــی تماشـــای ھرتووتـــكاتماشـــای جارجـــارەش دەكـــرد وابوو ھستم من دەكرد، چاوەكانمیوەھا تماشام بۆی بتمای بمخواتچاو لكبنم ئینجا دەكات، بنیازە منھـــر كاتك دەنگك بم بمخـــوات،ناوچكدا دەوری بـــ خرا بھاتایـــدەسوڕایوەدواتردەھاتوەجیكیلبر منیش خـــۆی وەردەكوتـــوە،مردن ب گوم زۆر برینكانم ئازاریشـــو ل ھگیرابوو ئارامم و ندەدا

چاوەڕوانی ر لـــھ منیش و داھـــاتدەمگووت ئاخۆ كی بـــووم و مرگبخواردنم، بكات دەســـت گم سئدوودی من نـــوان ل شـــو راشـــكالیكتر تادەھـــات وەفادار و ســـگیمتمان بـــوە زیاتردەبوو تگیشـــتنئو بۆ دەبوو زیاتر خۆشویستیم و

.گسبارگی شـــو بت ھرچۆنك ئیدیو خونكانـــم ھـــات تكنـــاو بیانـــیبیاندا بـــرە لو وشـــك بووبوونمن ســـۆراغی خزمكان بۆ ل ھندێترمكم ناوچكدابوون بدوای لخاوەن بھرەی سگی پڕان لدەگدیـــت ئوانـــی گـــورە وا خـــودای پشـــیان دیتم كاتك ولمـــن ونبـــووپیشـــاندەدات لوەوە منیان كوتیوســـگم ئو وەفـــاداری زیرەكـــی وئیـــدی بتواوەتـــی. بـــۆ دەركـــوتدەسوڕایوە بدەورماندا لخۆشیاندالرە دەكرد. خۆی دخۆشی سمای وچند وەفادارەو ســـگ دەردەكوت

.دڕندەی چند رژمو چوار بشی سی

دڕندەی دوژمنیش بوەفایو سگ سلمنراوە : مستفا حسن علی

مستفا حسن علی

ییادەوەر

خكی ئندازیار مجید عومر حســـنندازیاریئ كۆلیژی دەرچووی كۆیو شاریو ھولر شـــارەكانی ١٩٥٤، ل ل ســـایرگای كـــردووەو ئندازیـــاری كۆیـــ كاریبۆ رانی لـــ كۆیوە ك ھیبت ســـوتانل سای بووە جبجكار دەڕوا ئندازیاریژیانی ئو كارانو دەربارەی ،١٩٥٦ -١٩٥٥

خۆی دواندمان... تایبتیبدرخان ئا:محدین" "كمال پارزەر شتك لھر برل گوتی: ورەیـــگ ئـــو پیاوە دەربـــارەیسر ھاتن بعسییكان ١٩٦٨ ك ســـایبۆ تلفۆنی حســـن بكر ئحمد حوكمدەمانوێ گوتی كرد ئحمد ئیبراھیم كاكحكومت، لـــ شـــداربب دوو وەزیرتـــانكۆكردەوە سیاســـی كاك ئیبراھیم مكتبییان بین ل ئنجامدا گفتوگۆ كرا بشـــدارجارێ دەیانگوت بشـــك دەبین، بشـــداربـــم گوتیان نبیـــن، زووە بـــا بشـــدارپاش دوو ناوەكان دیاری بكین، باشـــ باچۆن كوەزع بزانیـــن دیك ســـ ھفتی٣٠ی بـــوو، راســـت كرای دەبـــ، فیعلـــننایفوانیان عبدولرەزاق تســـفیی مانگمئ یاردرا كب رۆژك پاش چند كـــرد،و مجید كاك بین، كوەزارەت بشـــداریدزەیی محدین و بایز سائیب و تھا فوزیچوون و شونیان ب ناردیان ھبژردران،كاك ب من وابزانم كردن، لگڵ قســـیانكاك عومر بۆ كاغزكیشـــم گوت، فوزیمكردەوە. رەت وەزیفكی مجید كاك نارد،گرنگت پل ئو ئوكات گیان مامۆستا *

كردەوە؟ رەت بۆچی

لنوان بوو ناخۆشـــی - ســـرەتایشـــت ئـــو كـــورد، حزمندەكـــردئو بكوژێ، كـــورد كورد ك ببـــت،نمویســـت بوو، ناخۆش پ شـــتمتبعن ،كـــوەزع رەف لتـــ ببمبرادەران جالل و مام بغدا چوومھۆكارە بم لبر ئو دانیشتبوون،

كردەوە. رەتمھیبت رگای دروســـتكردنی * بیرۆكـــیو جبج كرا بوو، چۆن ك ســـوتان ھی

كارە؟ بۆ ئو تۆیان ھبژارد چۆنكۆمك ھی ســـئ ب كـــبیرۆك -

بـــوو ئمریكـــی كســـی پســـپۆڕیچند دەكـــرد، كـــ سرپرشـــتیانمســـح دانـــا بۆیان ئندازیاركیـــانبوو تواو كخشن ك دواتر كردن،كاركردنمان ماوەی كرد، تنفیزم منیاندمانگ ســـاڵ دوو ب گاكر لـــلســـر چیاشـــوە بۆ ســـر چیـــا،تا تـــدا كرد ئیشـــمان ھر ئودیویكاتی ،رانی یشـــتگ كۆی ل گاكرلنوان نبـــوو خـــۆی گواســـتنوە

.رانی كۆیوكاركردن سختی رگاكو سختی بپی *

رووداوكی ھیـــچ تووشـــی لكاتی كاركردننبوون؟ ناخۆش

كركارەكان بسرھات، شتكمان -ب مئیشـــیان دەكرد، ئ لســـرەوەئۆتۆمبلدەسووڕاینوەلناوەڕاستیببوو، بردك تواو ئوێ ك تا رگاكوت، یانی بسر ئۆتۆمبلكمانمئ بۆیشـــتباین یك دەق زووتررەحمی خوا مردبووین، ھموومـــاننمردین، و لژیان ماینوە پكردینناخۆش بوو. ئوە رووداوكی زۆر

جاران ك سوتان ھیبت رگایی ئو *كردووەو كردنت دروســـت خۆت سرپرشتیدەچـــی چ یادەوەرییكـــت ئســـتا پیـــدا

یاد؟ دنتوەرۆژانـــی یـــادەوەری گایـــو رئـــ -ئندازیاریم دنتوە گنجایتـــی وخۆشـــن، زۆر شـــت دوو ئو یاد، كشاركی ب كۆی شـــاری ئوكاتیشناسراولروویكۆمیتیناسرابوو،بكیـــن حزمـــان دەكـــرد خزمـــتئو دروستكردنی جۆرك، بھمووبو تواو بوو، دووســـاڵ ب گایرنبوو، ھیچ جیھازكمـــان مرجـــیلكۆمپرسرككبردیكون جگجۆرەھا نبوو ئســـتا وەكو دەكرد،ھبوو، ٦٠٠ كركارم ،بھ كینمتواو كركار ب قوڕسمان كارە ئوو كۆیی كركارەكانیش ھموو كرد،

بوون. كۆی دەوروبری ھیكردەوە لوە پنجا چۆن بیرت سانی ل *

ئندازیاری؟ كۆلیژی بچیت

بیركاری و ئندازیـــاری ل - حـــزمچووم. بۆی بوو

لســـر لســـر ئو كتبی رات چیی *بوكراوەتوە؟ ماوەیدا لو كۆی

لسر رای خۆم گرنگی دەزانم ب -:بریتین ل ك بخمروو، بو كتئ

بۆ سوپاســـ لـــ پشـــوە جگـــیدانری مامۆســـتایانی ھـــر چـــوارعوســـمان كاك نازم و كاك كبكتبم ك و كاك مجید كریـــم و كاكدانانی ب ھســـتاون پیرۆزە ركـــئرەوتی لـــ كۆی" گرنگـــ بم كتئـــ ٢٠٠٩ لـــ لســـای شارســـتانییتدا"گیاندنی بچاپ چاپكـــراوە. ھولردۆزینوەی بۆ ماندووبونی تدا زۆربرھم وە بنوسین سرچاوەكان وســـرنجكم چند من بم ھنانی،فراوان دكـــی ب تكایـــ یـــدا ھتلـــ وەربگرن ككـــی و وەریبگـــرنكردنی كرنـــوەی چاپ بـــۆ دووبارە

سوپاسوە: رزو لگڵمـــرھب ئـــم ١- وا دەر دەكـــوێخایاندبـــ تاكـــو زۆری ماوەیكـــی ب ١٥ ســـاڵ" "نزیكـــی تواوكـــراوەتوانادەبوایریبركیچوارنووسئبراوردی ئگر بكرێ تواو زووتر"كۆی "مژووی كتبی لگـــڵ بكینخۆشبوو ل خوا مامۆستای دانانی لب تنھا ك حوزی" "تاھیر ئحمدكرد و تواوی كمتـــر ب ماوەیكیئم نبوو. بدەستوە سرچاوەشیبنرەتی سرچاوەیكی بویت بكت

وەرگیراوە ســـوودی لـــ و گلـــكرەوتی ل كۆیـــ" كبدانانـــی كت ل

شارستانییدا".تایبتی بـــ كبكت ٢- الپرەكانـــیدەترازن لك زۆر پشـــوە بشـــیھی چاپ ئمـــش دەبنوە و لـــبچاكی بـــوو پویســـت یـــككردن

ببسترن."ناو ھندێھیئیمالشیھبوو -٣باســـكراوە وەك چندە ھر كبكتلالین كراوە بۆ پداچوونوەی كـــورت ب دەبوای بم كریم مامۆستال ھنی ئم كردبای و تر سیریلگڵ كۆبكردبایوە الپرەیك چند

.دانرابای كبكتماوەیـــ درژە ھبت چند ٤- لمبابتـــك چنـــد گۆڕانـــك بســـرتاكو كردن باس پویستی داھاتووەنكرتوەو دووبـــارە ئاییندە چاپـــی

رووبدا. تریش محكمیمال خـــدر دكتۆر برـــز ٥- نـــاویبنماـــی لـــ ھاتـــووە معســـوم ســـرۆكی ئســـتا ك خدر ھورامیبنمای ل كچی .یـــكۆی زانكۆیئینگلترا ل ك ھاتووە، مستفا ئاغا

دەكا. تواو با خوندنیك ھاتووە ناویان كســـك ج- چندســـالك چند پش كچی زیندوونمامۆستا وەك كردووە دوایان كۆچیو ئمجد كاك و عالئددین عزیزمستفا بنمایئاغا ل كاكموئیدبنمای ل مغدیـــد و كاك عزیـــزعومر كاك ھروەھـــا خســـرەویانكاك بنماـــی لـــ حمـــد ئمیـــنكاك عوسمان حمشـــین ھروەھاپشكو" مام یحیا "شاعیر عومر مامبنمای ل یحیا مام جمال كاك وتریش كوڕانی ئگرچی و یحیا. مام

رۆژدا. لدوا ببییكم بشی

: سوتان ھیبت رگای جبجكاری ئندازیاری حسن عومر مجید

خۆیتی ھروەكو ئستا تا كراوەو دروست گایر ئو سا ٥٥

٢٠١٠ - حسن عومر مجید ئندازیار

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

21

جیرالد دووھرخۆشناو ئبوبكر د. و:

ئـــو وەمـــی ی خـــوارەوە لـــنـــم خائـــوەرگیراون:

ژمارەیك مھاباد حكومتـــی أ- لناوھـــن. توونـــدڕەو ناسیونالیســـتیكوردستانی سرەكی پوپاگندەكریبم ئمانـــن، ســـربخۆ گـــورەیلســـر نفووزیـــان ھـــواش ھـــواشل بیر زۆرتر ئســـتا ك محمد قازیناوچیكیخود موختار لچوارچوەیدەبتوە. ئران دەكاتوە، كم میللتیلو پشـــتگیری ناوەند مام ب- گرووپیدەكن، محمـــد قـــازی سیاســـتیكمی الینی وەرگرتنی لـــ بریتیی ك

ناوەندی: حكومتی ل ئیمتیازاتبـــۆ كلتـــووری خودموختـــاری -١ب خوندن مافـــی وانل كوردســـتان،شـــش پۆلی زمانـــی كـــوردی لھـــر

خوندنگاكان.ئرانی، یكگرتووی ٢- كوردســـتانكیكناوچكوردنیشنكانیئازەربایجانیگشـــت مھابـــاد، رۆژئـــاوا، ناوچـــیكوردنشـــینكانی ناوچـــ و ئـــردەن

خۆ. تدانیش بگرمو ھ كرمانشانب كـــورد ركخـــراوی ٣- لشـــكركیكورد. ئفسرانی ل وەرگرتن ســـووددانمزراندنی بمانای مئ ئگرچیل بۆ خزمت كورد ئفسرانی غیرە

.نیی لشكری ناوبراو، ئركانیلگـــڵ كـــوردەكان ٥- پكدادانكانـــی

ئرتشی حكومتی ناوەندیچنـــد ١٩٤٥دا، ســـای لمـــاوەیكۆماری ھزەكانی نوان ل پكدادانكل ك ئرتش، یكانی ئو و كـــورد،دا. روویان بوون، سردەشت سقزولتممووزیكنیزامییكانیحكومتیھۆزەكانـــی بھـــزی كـــ مھابـــاد، پشـــتیوانی خۆی باكـــوور، ئوپـــڕیو "سقز پادگانكانی پیوەندی دەكرا،سردەشت"یانلگڵسرچاوەكانییاندابوو، رۆژان لـــوان لـــك دابی. ھرســـردانی تارانی محمـــد ك قـــازیراگیاندنیئاگربستك، نبدە كردوو برگ جل و درا پادگانكان مۆـــتو جگـــ لچك ئازووقی پویســـت-

بگا. پ تقمنی-كوردەكانی زۆری ھزكـــی ھبوونـــیفرماندەیی یاخیبووی ژر ل ك عراق،مســـتفا مال كـــورد، ســـۆڤیتخوازیناوچـــی مھاباد، لـــ بوو، بارزانیـــدایككلگرنگترینھۆكاریگرژینوانبوو. و كـــوردەكان ناوەندی دەوتـــیدەیانگوت "بارزانـــی" ئوان ئگرچـــیمحمد قـــازی لـــ ژـــر ربرایتـــیبو بیارە ســـربخۆیی دان، بـــمیكیكی كردنســـر ھـــر ل ھرشدەردەسرییكی ھۆی دەیاندا، نیزامیدوای ئوەشـــدا، لگـــڵ زۆر بـــوون.حكومتی لبووردنی گشـــتی بیـــاریبارزانی- گشـــت یاخیبوانـــی عراق بۆئحمدی شخ مال مســـتفاو ل جگ

كم بۆوە. برای- بایخیانكـــوردو پیوەنـــدی خراپتربوونـــی -٦

ئازەربایجانكوتنـــی تـــا تممـــووز لـــ ناوەڕاســـتیكناوچتیلنیسۆڤیتیدەستچحكومپیوەندی یكـــم، كانوونـــی لـــ مانگـــیســـرۆك تایبتی ب نـــوان كـــوردەكان،دیموكراتكانی لگـــڵ كورد ھۆزەكانـــیچوو. خراپی بـــرەو خرایی ب تورـــزبیاركدا لپرسراوانی كونسوخانی لگوشـــاركی ئازەربایجان لـــ ســـۆڤیتیبۆ كوردەكان دەخســـت ســـر زۆرتریانڕووبڕووبوونوەیان لـــ ئوەی رـــگاگلسرۆك بگرن، دیموكراتكان لگڵدۆســـتایتی ل بتواوی ھـــۆزی كـــوردئاشكرا میلی و ســـۆڤیت نائومدبوونلگڵ پیوەنـــدی نھشـــتنی خۆیان بۆل قســـیان و رادەگیانـــد رووســـكاندەكرد، دۆســـتایتیی دەوتی ئمریـــكابمانای گانوەی كارە ئگر ئم ھتا.بوای ناوەندیش حكومتی دەســـتتیدەرخری ی، كو ڕووداوانئ لیستكیگۆڕانكاریییربازیكوردەكانبوو، ئم

:وەیش بمك پكھاتبوو ١٨ی تممـــووز: ھزك *خۆی- ناو چوون شكاك ٣٠٠ كوردی لورم دەریاچی رۆژئاوای باكووری لنیوەی كرد دیموكراتـــكان و داوایـــان لبڕوبرایتی وانـــل شـــار دەزگاكانیئم .بدەن شـــاریان پۆلیســـی دارایـــی وب ماددەكانی ئوان پشـــتی داخوازییینـــوان نیســـانی ٢٣ی پیماننامـــیتیایدا ك بستبوو، كورد و ئازەربایجانرژەی بپی كورد بشـــداری ل باســـیل بڕوەبردنـــی كاروباری دانیشـــتوانب كرابوو. جناكۆكییكان ناوچ شـــاروفیداییانی ژمارەیكی لم شوەی ناردنیخۆی بۆ ماكـــۆ و مرەند لـــ دیموكـــراتشـــكاككان، دەرپڕاندنی ب مبســـتیدوای تنیا تنگژە. یشتگ كبارودۆخكونسوی جگری دیریف یشـــتنی ئاگكـــبارودۆخ ماكـــۆ، لـــ ســـۆڤییتی بـــ كوردەكان فرمانی ئو ھوربـــۆوە.شوازی خۆیان. شونی بگڕنوە كرد

ئگر ك بـــوو، ئوە دەربی قســـكانیلشـــكری گڕانوەی نكن، بقســـیل دەكرێ. پلی بۆ ئازەربایجان سوورســـۆڤیت لپرســـراوەكی ئـــم كارەیدەســـتتی ل بـــوو گورزكی ئاشـــكراعومرخانیسرۆكی ھوزەكانیشكاكوناڕەزایی ل دەربینی ئوە دوای ئویش

نكرد. درغی سۆڤیت، برامبر لكـــورد تتركـــی تممـــووز: ٢٠ی *لپرســـراوانی بۆ نامیك بردنی لگـــڵلوە یاند، كرایگ مرەند دیموكرات لـــبسنووری شـــارە ئو كوردەكان بدوامھاباد كۆمـــاری رۆژھتی باكـــووری

دەزانن.دروســـتبوونی تممـــووز: ٢٢ی *دوای ورمـــ لـــ ترســـناك ئاژاوەیكـــیلالین ناوخـــۆ ھبژاردنـــی پرۆســـیچـــاوەڕوان دیموكراتكانـــوە، ك وەكرژەی ب "سركوتن" ھۆی بووە دەكراو خونـــدكاران ٩٩ الی دیموكراتـــكان.شار ناڕەزاییان ناوەندی كان لبازرگانحوكمی پۆلیسی پچوانی و ب دەبیبكن، ل فرمانی پدان بوەی ك شار،داوایان و رۆیشـــتین خانرەو پۆســـتببژاردنھ ئم ئنجامی كرد ل تورـــز

ساختیھوەشنتوە.داخراو ورم بـــازاڕی ٢٣ی تممووز لورم رەفیعـــی قایمقامـــی دوای ئـــوەیرایگیانددەستتیدیموكراتكانلشارتلگرافك ب پیشوەری ھاتووە، بكۆتاھبژاردن ســـرلنوێ كـــرد داوای لـــبكرتوە.دوایچندھفتیككوردكیربرانی دانا، كپ ورم دانی ناسراویشارە لو كوردســـتان دیموكراتی حزبینائارامییدا ئم وروژاندنی ل دەســـتیان

ھبووە.قازی محمد بپیشوەری ئاب: ٤-١٢یدابشـــكردنی كۆكردنوەو ك راگیاند،بپی رۆژئاوا ئازەربایجانی ل دەغودانناوەندی حكومتـــی پـــوەری پشـــوویپوەرە ئـــو ب پی نك ،وەدەچـــڕبتورزەوە حكومتـــی لالین تازانـــیپداننانـــی دان ،دەچـــپ دانرابـــوون.بـــو كـــورد ئایینییكانـــی تییســـایكدان و دەغ بۆ دیموكراتكان پوەرانیشرعی لگڵ ب نگونجانی دایاننابوو،پاراستنی بۆ ئامادەیی دەربینی ئیسالم.ئوكۆمموكدارەیخۆیوسلماسوپوەرە كۆنكان دەیانویست ب ك ،ورمھنگاویدواتری بكرێ، مامیانلگدالگلـــ گوندەكانـــی كـــوردەكان بـــوو.كۆكردنـــوەی بـــۆ لماس و ورمـــســـدەبوای مۆكدارەكان ك برھم، دەیكیكوردەوە، لالین پاراستنییان لبرامبر١٩ی شـــكران. لـــداب بیـــدەن، چكـــداردەنگ گیشـــتنی دوای ئاب پیشـــوەریكورد ركخراوی ھزی ئوەی و باســـیســـماس و شـــارەكانی لـــ دەروازەیدامزراون، بۆ دانوســـان لگڵ ورمـــداورمـــ بـــرەو لـــپب قـــازی محمـــدل رككوتنـــی ئـــو رۆیشـــتن بپـــیرازی كوردەكان كوتوە، وەككۆبوونبكشنوە، بازگان لو ھزەكانییان بووندەغودان خۆیـــان ویســـتی بـــم بپیپیشوەری ھندش، لگڵ كۆبكنوە.بجگری تورز ل كم ماوەیكی دوایك گوت، دووھری ئمریكا كونســـوی،ورمـــ بجھشـــتنی دوای ڕۆژ دوو پشـــل رككوتنیان ئـــم كـــوردەكان

كردبوو.گورەی بھاتنی ھزكی ١٥ی ئـــاب: *گورەی گوندكی بارزانییكان بۆ كوردەدەروونیی شـــڕی ناوچـــی میانـــدواو،تورز حكومتی دژی ل محمد قازی

كرد. تشنی ناوچیش ئو بۆبـــوون چـــاوەڕوان كـــ دیموكراتـــكان،تبكر ھرشی میاندواو ل پادگانكیانكوردنشـــینی شـــارەكی لپر، بســـجودادەكـــردەوە، لبشـــی ئازەرنشـــینكاركی كورد ھۆزەكانی بم رەوانكرد.

نكرد. تریانورم بارودۆخـــی ٧-٢٠ی ئیلـــوول: *ھزكی ٧ی ئیلـــوول لـــ دوای ئـــوەیبرەو كورد ٥٠٠ چكداری لـــ پكھاتووئوێھاتنوچندگوندكیدەوروبریانھزە ھندێ لو بوو. داگیركرد، ئاۆزترك كاروانســـرایك، ل ھاتن ناوشـــاروپادگانی ب پشیاخیبوونیدیموكراتكانبوون. جگیر دەژمردرا، ئران ئرتشیبریتی كـــ ھزك رۆژـــك دوای چنـــدچكداركی ســـر ســـد چند بـــوون لناوشـــارو شـــكاك ھاتن ب عومرخانی

بشقامكاندابوبوونوە.یارمتیدەری زۆبگ، ئیلوول، ٣٠ی لب زۆر ورم ناوچی ل قـــازی محمدو رەفیعی قایمقامیتی بارەگای ناو چووەپیماننامی دەب بپی ك كـــرد، داوایبن جگیر كورد نونرانی ٢٣ی نیســـان،و بڕوبرایتـــی كاروبـــاری و نیـــوەی

بسپردرێ. بوان دادگاكانتری لپرسراوانی ترســـابوو، ك رەفیعیپكوە كردو بانگ ورمی دیموكراتكانیجۆرە وەك كۆنوە ل كخانبۆ پۆســـتلم رایانكرد. دەدرێ، لقم پۆستیكبارودۆخدا،ھاشمۆفكونسویسۆڤیتیمسلكوە. سرەتا ناو ھات ورم لبھن جب شار دا كوردەكان ب فرمانینكرد، بقســـیان ئوان ئوەی و دوای

لشار ھزەكانییان ئگر ك پدان، گفتیرەزامندی ل كلســـدەرەوە، م نببنیزامییكانی كورد كی ئوان تواودەكا.ھزەكانی عومرخـــان بم كشـــانوە،بوببوونوە، بشـــقامكاندا ك خـــۆیگرژەدا، بارودۆخ لـــو نكردەوە. بانگفیداییانی نوانكوردو كلكدادانپ چنددەوروبریورمروویاندا، دیموكراتلزیانیان دووال كـــ لشـــڕكییاندا ھـــردانوســـان رۆژك چند دوای بركوت.كونســـوخانی لپرســـراوانی لـــ نوانحكومتی فرقوە لالین ك ســـۆڤیت،ل كۆمك بوون راســـپردرا بۆ گفتوگۆلپرسراوانی كوردو ھۆزەكانی ســـرۆكدیموكراتـــكان مھابـــاد، حكومتـــیھـــزی وەك كـــوردەكان و رازیبـــوونو كاربكـــن ئازەربایجـــان پاراســـتنی

مانگانش مووچیك وەربگرن.دوای رۆژ دوو تنیـــا ٢٥ی ئیلـــوول: *دیار ك ،یوتننامككر مۆركردنـــی ئمبوو، ســـپنرا بوو لالین ھاشـــمۆفوەجادەی سماس- درژایی كوردەكان بورمبازگیوەرگرتنیباجیاندامزراندرگایدا بم كســـانی ئو ھموو و لزۆریان دەكـــرد، باجكـــی ھاتووچۆیـــانكونسوی ســـر كراســـنیك وەردەگرت.جنراڵ كاویان تورز و تی لســـۆڤیلو تورز حكومتی پۆلیسی سرۆكیل "ســـردانكیاندا" ك و بوون ســـانكل چـــك باجیان زەبری بـــ بـــۆ ورم

وەرگیرا.*٢٧یئیلوول: عومرخانك بئاشكراوكاری دیموكراتكان دژی تووندی لـــبفرقـــی قایمقامـــی دەكـــرد بـــ "پنبـــ"یشـــكاك كوردەكانی راگیاند سماســـیسماس شاری مانگ ٣٠ی ل دەیانوێكۆماری ب سر شاركی نبیك و بگرن

مھاباد.ئاشكرای خۆتگیاندنی ھۆی بووە مئدانشـــیانی یحیا غوم جنراڵ رووس،فرماندەینیزامیفرقیلبرەیزەنجانفرق فرماندەی وەك ئو كردەوە. بانگچاوەڕوانكراوی ھرشـــی لـــ برامبـــرلوێ ،مسخ سر بۆ ناوەندی دەوتیزۆ سماس. تبچ دەبوو ئستا بوو.سركردایتییكی وەك دانشیان، و بگكرۆنترۆڵ سماسیان ھاوبشی نیزامیلـــو رگرتـــن كـــردو ھاشـــمۆفیش بـــۆلالیـــن كوردانـــوە كـــ مترســـییی،برەو دەكرد، ســـماس ل ھڕەشـــیعومرخان ڕۆیشت. زیمدەشت بارەگایو سماس ل دانوسان رۆژ ســـ دوایچند ھاشمۆف میاندا لو ك زیمدەشت،ھاتنوەی لشـــكری لـــ جارك باســـیدواییدا ل ئازەربایجان كـــرد، بۆ ســـوورئو ل گشت بوو ئگر عومرخان رازیب كۆكردنوەی كاروبارانی پوەندییانب راوژ یھ ئاسایشـــوە و دەغـــودانسماس بكرێ، سماس ل نونرەكانی

دەسپرێ. دیموكراتكان بڕۆژەی ھر ئو واتـــ ٣٠ی ئیلوول، لـــرووداو دوو ھات، كۆتایی وتنكڕ ئـــمدوژمنایتـــی زتربوونـــی بوونـــ ھـــۆیو ســـۆڤیت ســـرۆكی شـــكاككان بـــۆ

دیموكراتبكرگیراوەكانییان.جگری ھاتنی لگـــڵ یكـــم، رووداویبۆ سماس دووھر كونســـوی ئمریكاورمـــ روویدا، بۆ ســـفری لـــ رگایلپرســـراوانی لالیـــن كـــ مۆتكـــی

بوو. ل تورز دەرچوو دیموكراتلبریـــك ئاســـتی ھســـنگاندنیھوەشانوەی دەستتیدیموكراتكانئازەربایجانی كوردنشـــینكانی ناوچ لراگینراوەكانـــی ئامانجـــ رۆژئـــاوا لـــناوچان بۆ ئو سفریجگری كونسوڵئاراســـتو ل لكۆینوە ھروەھا بوو ودەگوترا ك میلیربازیربرانیكورد،نب ســـۆڤیت نفووزی ل دەدەن ھـــوڵدەوتـــی ناوەندی رك دەرێ و لگـــڵو ســـماس ل كورد نونرانی بكـــون.و ئاگاداركرابوونوە مل پشـــتر ورمزانرا، عومرخان و ك دواتر ب جۆركپیامكی وەفادارییان ربرانیتری كوردنلتلسئ وەزیران قوام بۆ ســـرۆكیدەوتـــی بمرجـــك ئامادەكردبـــوو،ناوەندیگفتبدا،كلئاییندەدارەفتاركیبھۆی بـــكا. كوردەكاندا باشـــتر لگـــڵدیموكراتكان یاخیبوونـــی دوای ئوەیئازەربایجانی كوردەكانی نوان پیوەندیبوو، پچـــا تاران حكومتـــی رۆژئـــاواودوای وتبـــوون كككر ربرانی كوردداوای كونسوڵ، جگری دووھری ھاتنیســـرۆكی ب ئوان وەفاداری ل بكـــنجنڕال وادیـــارە .نیرابگ وەزیـــرانكونســـوڵ ھاشمۆف جگری و دانشـــیانبۆی كردبوو، یلســـم بم ھســـتیانھاشمۆف ئۆتۆمبلی ب ھاندانی دانشیانلـــ ئمریكایـــان كونســـوی جگـــری و ب دووھری جگری سماس راگرت"بھۆی تكچوونی ك كونسویان گووتبم ناتوانـــ ســـفربكا. باری رـــگا"زۆر ماوەیكی بۆ مانوەی ب ھاشـــمۆفھیكیشیكرد، بارەگاكیدانشیان، لئۆتۆمبلی ب دانشیان ب ھاتبوو ك ئوتووشـــی بگڕنتـــوە، ئمریكاییـــكانوەرگەكی ئمریكاو كونسوی جگریل ناسراوە، بزان ئوەی ب ئودەم بوو،

رایكرد. بارەگاكوە پشتوەی دەرگای

پاشان بووە لوێ لودەمی ك زۆبگیاند،كریراگگریكونسوڵدووھجبلكاتیدەرچوونیفرمانكانیھاشمۆفتپڕبوونی ل برگاگرتن بۆ دانشـــیانبووە. بۆ ورم ئامـــادە ئمریكاییـــكاندتنگی ھۆی بـــووە ئـــم رووداوە تنیاو عومرخان زۆرتری و ناڕەحتییكـــیكاتـــ دووھری كوردو تری ربرانـــیبۆ گڕانوەی دوای كونســـوڵ جگـــریلپرســـراوانی خۆتگیاندنكانی تورز،زنجیـــرە بـــ ســـۆڤیتی كونســـوخانیكونســـوخانی "بۆ ئاشـــكرا تلگرافكیئمریكالتاران" نارد، پیشوەریفرمانیتورز بگڕتوە دا دانشیان جنڕال ببكاو ئمریكا كونسوخانی سردانی و

بكا. لبووردن داوای ڕووەوە لمســـفری ل رگا رۆژەی ئو ئـــوارەیگیـــرا، كونســـوڵ جگـــری دووھـــری سۆڤیتی، كونســـوخانی لپرسراوانیبووە كـــ كـــرد، ھیكـــی دیكشـــیانپیوەندییان ل كاریگر ھۆی گورزكـــیئكبـــرۆف، علـــی لگـــڵ كـــوردەكان.نیشـــاندانی بۆ ھاشـــمۆف یاریـــدەدەریكۆماری دا لـــم دواییانلـــ ك كـــفیلمئامادەكرابوو، ســـۆڤیتی ئازەربایجانـــیعومرخان ركخســـت. كۆبوونوەیكیھۆزەكانـــی ســـرۆك ژمارەیـــك و وەكـــكۆبوون میوانـــی كوردیـــش باســـی ك كفیلم بوون. بـــم بابتیئازەربایجانی جووتیارانـــی یاخیبوونـــیدەكرد موكـــدارەكان دژی ل ســـۆڤیتیئاغـــاكان ماـــی و گرتـــی تانكردنـــیو كرـــكاران كۆتایـــی ســـركوتنی و دەرەبگـــكان، بســـر جووتیارانـــیلگڵ شـــوەیك ھیچ بـــ نیشـــان دەدا،كۆبوونوەكـــدا ندەگونجا. نیشـــاندانیكـــوردی ك ئـــم فیلمـــ ســـرۆككانیدەومندتریـــن رـــزی لـــ ئوانیـــش رۆژئـــاوا ئازەربایجانـــی موكدارەكانـــیك كرد، پرشان بشـــوەیك دابوون،زیمدەشـــت كۆبوونوەو ل جدەســـتبرەگی سوندیان ب قورئان خوارد، ك تایی سۆڤیتی "دیموكراســـی" ئم جۆرەئم دەقی وازنھنن. نبنوە، ئران لقازیش نردراو مھاباد بۆ یندننامسونتوایتی بزووتنـــوەی وەك ربـــری

كرد. مۆری كورد،ھفتیك، یكم: دوای ٧ی تشـــرینی *دوای كونســـوڵ، جگـــری دووھـــریلپرسراوانی پیشوەریو ئوەیلالینكـــ دنیاكرایـــوە، تـــری ئازەربایجـــاندووبارە نابتوە، رووداوەكی سماس.ورم تــــــی دا بچوھ جاركـــی تـــرو دواكوتن رـــگا بدرژایـــی ئمجـــارەل بم بـــردەم، ھاتـــن تگرەیكـــیھموو دیموكـــرات ورم لپرســـراوانیكونســـوڵ- جگری دیداری دا ھوكیان

نكرێ. كورد ربرانی و دووھر-علـــی و ورمـــ قائیمقامـــی رەفیعـــی كونســـوخانی یاریدەدەری ئكبرۆفپیـــان ھرچییكـــی لـــوێ ســـۆڤیت وەفدی خریككردنـــی بـــۆ كـــرا كردیـــانشـــاربوون، ل رۆژانی لـــو ئمریكاییبارەگای لـــ ناڕەســـمی بم ســـردانیدیداركی و كوردستان دیموكراتی حزبیھۆزی ســـرۆكی لگڵ چاوەڕواننكراوك داوای ل جگری كونســـوڵ منگـــوڕ،تورز، بـــۆ گڕانوەیان كـــرد لكاتـــی،ســـوارب ئۆتۆمبیلكیان ل بدا مۆـــتبارودۆخی بارەی ل زۆری زانیارییكـــیبـــ كوردنشـــین سیاســـی ناوچكانـــیتایبتی خۆتھقورتاندنكانی ھاشمۆفكونسوخانی جگرەكانی ئادییریف، وپیوەندی ماكـــۆو و ورم ل ســـۆڤیتیبدواوە كـــوردی و دیموكراتكان نوانوەك عومرخـــان دەركوتنـــی بـــوو. ئازەربایجـــان، كوردەكانـــی قســـكریمحمد "پشـــتر" قازی خۆی ھرچندەنتوایتی بزووتنوەی وەك ربرانـــیناســـیبوو، رەســـمی ب ئران كـــورد لـــبوون، زانیارییان ئو گرنگترین ل یكك

كوت. بدەست سفرەدا لم كدوژمنایتی زۆرتربوونی لگڵ ھاوكاتدیموكراتكان، و ســـۆڤیت ل كوردەكانقازی ل ناڕەزایـــی ئاســـتی زۆرتربوونیھاوكاری یكمی بنیاتنری ك محمد،ســـۆڤیتیش و كـــوردو دیموكراتـــكاندەبۆكری ھۆزی دوو بوو. ئاشـــكرا بوو،بیـــری دژی بتایبتـــی منگـــوڕ و كوردســـتان خودموختاری بزووتنوەیربازی ل پشتیوانییان تووندی ب و بونرووس دژایتی رخان لعوم ئاشكرای

دەكرد. دیموكراتكان وعومرخـــان یكـــم: ١٢ی تشـــرینی *تورـــز بـــۆ پیشـــوەری بانگھشـــتی پاراســـتنی پناوی ل نكرد، بم قبـــوڵكونسوخانی ئمریكا پیوەندی لگڵھاوسۆزی خستنی بدەست شارەو لوتنیا و ھروەھا پاراستنی ئمریكاییكانو كـــوردەكان نوان كناـــی پیوەنـــدیبۆ تورز نونركی حكومتی ناوەندیشـــریفی نونرەكی ئو، عاكیف نارد.لمیانی ئاغاكانـــی شـــكاك ـــك لـــكیئمریكا، كونسوخانی بۆ سردانكیك كردەوە، ھوانی تئكید لـــو لگبرنامی داھاتووی لبـــارەی ل تورزكوردەكان وانل دەگوتـــران، كوردەكانھموو ئو سرباری بپلو دەیانوێ

بگوشاری م دواییانیلوتننامانككركاروباری ئیـــدارەی كرابوون، ســـۆڤیتبدەســـتوە خوی و ورمـــ، ســـماسك پرسی كونسوی جگری ل ئو بگرن.لگڵ بتواوی پیوەندییكانیان ئگرئمریكا ل بپچن، دەتوانن چی سۆڤیتدووھر كونسوڵ جگری بن؟ چاوەڕواندەمی كوردەكان خۆ ئو پی راگیاند تاناب دووربگرن، ناوەندی ب حكومتی لئگر بم ھاوكاری بكن، چاوەڕوانیرووەو خۆیان ربازی جوداخوازییوە لسیاستیوەفاداری بۆ حكومتیناوەندیبن چاوەڕوان دەتوانن دەم بگۆڕن، ئـــوئمریكا ی، كپشتیوانیی ھاوكاری و لوداوە، ئران ب گفتی تاراندا بیاننامی ل

بن. بشدارشكاك یكم: نونری ٢٢ی تشـــری *كونســـوخانو گڕایوە تریش جاركیگفتوگۆكانی ل عومرخان ك رایگیاند،ئاگادار ئمریكا كونسوی جگری لگڵكردۆتوەو ئوئامادەیبناوی ھۆزەكانیبۆ خۆی وەفاداری ئازەربایجان كـــوردیب رابگینن، ئـــران ناوەندی حكومتیدنیاییمان ناوەندیش حكومتـــی رجمرەفتاركـــی داھاتـــوودا لـــ كـــ ،بداتـــكورداندا برامبـــر لـــ دادپروەرانـــیســـركوتی سیاســـتی و بگرتـــ بـــردووبارە ھۆزەكان برامبر ل پشـــوویئوەی داوای شریفی عاكیف نكاتوە.تاران ل ئمریكا بایۆزخانـــی ك كـــرد،ســـرۆكی ب كـــوردەكان پشـــنیازەكیوەمـــك و نـــیوام بگوەزیـــران قـــسرۆك گشـــت بتوان ك وەربگرتوە،ئاگادار بكاتوە. ل ھۆزەكانی ناوچكیب تـــاران بۆ كـــوردەكان پشـــنیازەكیبشـــوەیكی وەفـــاداری، راگیاندنـــیلپرســـراوانی ئاســـایی بپیشـــوەری ورانگیاندرا. ســـۆڤیتی كونســـوخانیســـردانكانی ئاگاداری ھاوكات ئـــوانناوچكانی بۆ دووھر كونسوڵ جگریجـــارەی چنـــد دیـــداری و كـــوردان كورد بۆ كونســـوخانی ســـرۆكایتیبـــم بـــوون، تورـــز لـــ ئمریـــكا رادەیك چ تا نیاندەزانی ك ئاشكرابووكـــم بۆتوە. لناو كـــوردان نفووزیـــانبینوبردەی ئـــوەی ب ئاشـــكرابوونیدیموكراتـــكان و ناوەنـــدی حكومتـــیگۆڕانی نـــاڕوا، دا ئاشـــتیان برگایكیبایخی بزوویی كوردەكانیـــش ربازیدیموكراتـــكان تنیـــا نـــ پیداكـــرد. كاریگری پشتیوانی ب پشت نیانتوانیئستا بكو ببستن، رۆژئاوا ھۆزەكانیئگر ی كیڕەشھ ئو كوتبوون برلســـر ناوەندی حكومتـــی ئرتشـــیب، لالی ســـوور بۆ ئازەربایجان ھاتنیدڕ دوژمنكی ڕووبڕووی رۆژئاواشوەجاڕییتگا شـــوازە ئو بم ببنـــوە.گفتوگۆ لكاتی پیشوەری ك ئاشكرایی١٩ی ل بریتانیا سركونســـوی لگڵبارەی پیماننامی٢٣ی م لكتشرینییدەری ئازەربایجان كوردو نوان نیسانیك ئو دەخونرایـــوە وەی لی، ئـــبڕاســـتقینی ونیكی لودەمیش ھتا

.نیی زەیندا ل كوردستانی بارودۆخیكونسوڵ جگری دووەم، تشرینی ٣ی لخۆی جگیری شونی گڕایوە دووھرتوانی و ل تاران بایۆزخانی ئمریكا لبارودۆخی برەنجامیشكستی سیاستیلبرامبـــر دیموكراتـــكان ســـۆڤیت-سرۆك قوامی بۆ وردی ب كوردەكان،

بكاتوە. ڕوون وەزیروەزیران بوو ســـرۆكی وادیار ئگرچیپشـــنیازی وەفاداری ڕاســـتی گومانی لپیامكـــی بـــم ،یـــھ عومرخـــان شـــكاككان نارد ربـــری شخســـی بۆئوان بـــوو: وەفاداری مئ ك ماناكیئویش دەردەكـــوێ، كـــردەوە نیـــا بتبھزی بیاریدا ناوەندی حكومتی كاتئازەربایجان بۆ خۆی دەســـتتی چكك گووتی ھروەھـــا ئـــو، بگتـــوە.ئو ڕاســـتكردنوەی حكومتكـــی بـــۆرەزاشا ل ســـردەمی نادادپروەریییسوود پەوكراوە، ھۆزەكان لبرامبر

وەردەگرێ. ھلك لھردووەم، ٢٢ی تشـــرینی لـــ لـــ دواییـــداتورز ھواش لـــ دیموكرات ســـرانیب ناكرێ ئیدی كرد ك ھستیان ھواشھڕەشینونرانیسۆڤیتی،وەفاداریین.وادەھاتیمانی"كورداندابینبكھاوپ"قازی محمد قۆناغدا ك لـــم برچاو،كۆمـــك زۆردا، لـــ ژـــر گۆشـــاركیكرد بانگ مھاباد كوردی بـــۆ ســـرۆكیلگڵ ھاوبش كاری ئگری لبارەی تائرتشیحكومتی ھاتنی لكاتی تورز

بكن. گفتوگۆ ناوەندی،بـــۆ خـــۆی نونـــری عومرخـــان تـــا نـــارد ئمریـــكا كونســـوخانیك بكاتوە، لوە ئـــاگادار خانكونســـوكونسوی سوتون ســـفری لم كاتدادەیتوانی مھاباد تورزەوە بۆ ل ئمریكابرەنگاری كاریگرییكی باشی ھب ودوا گوشـــاری لبرامبر ســـرۆككانبرەو سوتون بھز بكا. سۆڤیت دەمیل ھشـــتا زۆر بم رێ، وتك مھابادئفسركی ك دوورنكوتبۆوە، تورزھفتیك دوای گایوە. ئازەربایجانیكونســـوخانو ھات عاكیـــف شـــریفیگوشاری د بممح قازی یاند، كرایگل كردبوو ھـــۆزەكان ل ســـۆڤیت داوایھاوكاری ئازەربایجـــان ل داكۆكیكـــردنســـرۆك بـــم بكـــن، دیموكراتـــكانعومرخـــان، ربریـــی بـــ ھـــۆزەكان برامبـــر لـــ ئامادەنیـــن گوتبوویـــان راوەستن، ناوەندی حكومتی ئرتشـــی

زەبـــری بـــ ســـوور مگـــر لشـــكریئرتشـــی ناچاریان بكات. كات تۆپخانكانوونی سرەتای ل ناوەندی حكومتیكوردســـتان رۆیشـــتن، بـــرەو یكـــم لگڵ بكو قنرا، تن گوللیك نتنیاعســـكری لپرســـراوانی جگیربوونیخۆی محمد، قازی میاندواو، ل ئرانی

.ب تسلیم دەیوێ ك كرد داوایسیاســـتی شكســـتی ھۆكارەكانـــی -٧

كوردەكان لبرامبر سۆڤیتیھـــۆكارە لـــ رووانـــوە لـــم دەكـــرێ نفووزی ھوەشانوەی سرەكییكانیكوردەكانـــی لبرامبـــر ســـۆڤیتی

ئازەربایجان،بكۆینوەأ-جگۆڕكینفووزی چندكاربدەستكیو ھڕەشی فیشاڵ ل جگ تی، كسۆڤیھـــۆزە ســـرۆك بـــۆ مـــا- كـــبن بـــشتكی بوو- ناشیرین زۆر مغرورەكاننبـــوو، لباتـــی نفووزی یـــان پـــدیك

سوور. لشكریپروپاگندە ب- بكارھنانی شـــوەگلیوەفاداریی كـــ رووســـكانوە، لالیـــنلبرچاو ســـرۆككانییان بۆ كوردانـــی

نگرتبوو.دەب لوەی سۆڤیت بوونی پ- ســـووربۆ حكومتی كمایتی كـــوردەكان رۆی

تورز بگن.لـــ ســـۆڤیت چاوچنۆكـــی لـــ ت- بۆ جنگی چك و تفاقی پشكشكردنی

كوردەكان.لپرســـراوانی چاالكانـــی ج- ســـرنجی

كوردان. كاروباری بۆ ئمریكاییربرە رۆژ زیاتری رۆژ ب ھۆشیاری خ-ب ل سیاســـتی خوندەوارەكانی كوردیكگرتووەكان تویالی ئـــوالی الو ئم

فراوانخوازیسۆڤیتی. لبرامبرلـــ پاراســـتنی ســـۆڤیت د- بتوانایـــیگـــورەی كوردســـتانی بزووتنـــوەیئوەی نتوانن ھۆی بووە خۆ، كربسئایدۆلۆژیكییی ھۆكارە تنیا لو ســـوودبردەوامی بتوانكوردەكانبۆ لوانبووئران حكومتی برەنگاری لبرامبـــر

بدا، وەربگرن. ھانبـــ ئـــران حكومتـــی پویســـتی -٨لبرامبـــر زیرەكانـــ سیاســـتكی

كوردەكانپشـــتیوانی ل كـــوردەكان خـــۆ بواردنیلبرامبر تورـــز حكومتی نكردنـــیئازەربایجان بـــۆ ئران ھاتنی ئرتشـــیھۆكاركی یكم، ئگرچی كانوونی لـــسیاستی بم بۆ نبوو، چارەنووسسازلبارەی تاران راگینراوی بیاننامـــیبســـركوتنكی ئران، یكتی خاكـــیئرتشی ھزەكانی دەژمردرێ. گورەلكاتی ئرانتنانتلرۆژانیئاساییشداكوردنشـــینكان ناوچ جووالن بـــرەودەبۆوە، كدارانچ برگری ڕووبڕووینكردنـــی شـــڕ و خـــۆ بدەســـتوەداندوای بتایبتی تاران، لگڵ كـــوردەكاندەستتی حكومتی نبوونی ساڵ چوارو ئازەربایجان كوردســـتانی ل ناوەندیحكومتی دەســـتتی نۆ مانگ ھروەھاگومـــان بـــ كوردســـتان، كۆمـــاری ئران حكومتی .كی نائاســـاییرووداوكارئاسانییی گانوەی ئنجامی ئم للـــ ئازەربایجانـــی رۆژئاوا، دەســـتتیلكاتی ك ،یھ باشی پگیكی ئســـتاو ســـركوت ی لـــباوەكـــ تسیاســـسیاستكی "كوردەكان" گۆشگیركردنیبگرتبر. كوردەكان لبارمبر ماقووڵ

لكاتی گرنگتریننیگرانیربرانیكوردپیوەندییان پچاندنـــی لبارەی گفتوگۆتســـلیم بوون و لگـــڵ دیموكراتـــكانبوو، ئران، ئـــم ئگرە ب دەســـتتیحكومتی بـــر ونبك تـــر كـــ جاركیو وەك تان كاری ئیـــدی و عســـكریستمی بدوادا و زوم شـــوەكانی تریســـرۆك گفتی گیشـــتنی بـــ. لكاتـــیو زوـــم بـــ وەزیـــر بـــ چاوگانـــوەوەفاداری "رابردوو" ئگر ئوان ستمیوای ناوەندی بن، كوردەكان حكومتیســـۆزی بدەســـت خســـتنی ھودان بۆســـوود بشـــوەیك ئوەی بۆ ئمریكال تـــاران خـــۆی ئخالقی لـــ نفـــووزیدادپروەرانتر سیاستكی ك وەربگرێل بیار لبرامبرھۆزەكانپەوبكرێ،لبر ئوەیئم درا. ھبژاردنی خراپوداخوازیییكوردەكانلگڵپشنیازكیدەرەوەی ئمریكا ھاوشوەی وەزارەتیتویالی" بایـــۆزی دەن بـــوو، ھاوكاتقوامی سرنجی لتاران" یكگرتووەكانئازادتر ربازكـــی بوونـــی بۆ پویســـتراكشـــا. ئران ھۆزەكانـــی لبرامبـــرحكومتی عملی سیاستی دەركوتنیدوای كـــوردەكان لبرامبـــر ناوەنـــدیكردنییـــان، بابتـــی راپۆڕتی خۆتســـلیم

.دەب داھاتووكراپۆرت وەڕگانی ،وەیینكۆل *ئمكونســـوی جگری دووھر، ئف. پـــی.یكگرتووەكان تـــویالی بایۆزخانـــیكاركردن ١٩٤٦بۆ ئاداری ل ك لتـــاران،ل كونسوخانی تورز راسپردراو لسرەتای تا حوزران ٢٣ی نوان ماوەی١٩٤٦ سرپرشـــتی دووەمی تشـــرینی

نووسراوە. دەكرد،،م راپۆرتئ تایبتمندی ناوونیشـــان و

:یوەیمشب Gerald. F. Dooher، Political derelopments among the.١٩٤٦pp ،Azerbaijani Kurds in

١٤،١٣٨٨ ژمارە "٤٥"، "گفتوگـــۆ"، * گۆڤاری

تاران.كۆتایی و دووەم بشی

ئازەربایجان دیموكراتی فرقی و كوردەكانان

رگ

وە

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

22

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

Abdullah,Seyfeddîn Botî nasrav(Zeynuddîn) ve hatiye çekirin.û Tirba Mem û Zîn jî navdeye.• tMedresa Sor:Di sala 1508 an de bi hela Emîrê Azîzên Cizîrê yê dûyêm:Şeref Bin Emîr Bedreddîn Bin Emîr 1.min Şeref Bin Emîr Alî beg Bin Mesduddîn(xan Şeref) ve hatiye çekirin.Tirba Şex Ahmed El Cizîrî(Melaye Cizîrî) jî tedeye.• tMizgefta Nûh Pêxember:Yekêm car navê(Ketennur) dihat nasîn.Gutî ya bi nave Enîgah,Yahûdiya bi navê Eyyun Hirîstiyana ji bi navê (Ebunaldaniş) dihata nasîn. û di hatina Îslamê re bi navê Mizgefta Nuh Nebî tê nasîn.Tirba kurê Hz. Nuh û jina ji li têdene. • tMizgefta Mezin:Di dema hakimê Zengî Sencerşah Bin Gazî Bin Mevdud Bin Zengî,di salên(11531208-) de, bi hela Ebul-îz Îsmaîl Bin Rezzaz El-Cezerî ve hatiye çekirin.Berê kilisê bû,lê hatina îslamê re(639)kirin mizgeft. • tSûrhên Cizîrê :Piştî sêda Çînê û sûra Amedê,di Cînanê de rêza sêyemîn deye.û ji hela împaratoriya Gutî ya ve pêşî zayînê 4000 hezar sala hatiye çekirin.• tMedreset-us Suleymaniye(Mizgefta Şex Muhammed Nûrî):Di sala 15731583- an de bi hela Emîrê Cizîrê Azîzan beg Muhammed Ibn Emîr Şah Alî beg, Bin Emîr Bedreddîn ve hatiye çekirin.• tMedreset-ul Mecdiyye(Mizgefta Şex Seyda):Bi hela Emîr Mecduddîn Ibn Avdilêzîz Ibn Suleyman El-Botî ve hatiye çekirin.• tMizgefta Mîrekan:Bi hela Mîr Emîr Bedreddîn Îbn Îsa Îbn Mecdudîn ve hatiye çekirin.• tMizgefta Seyîdan:Di sala 1545 an de bi hela Begên Azîziyan ve hatiye çekirin.• tMescîdî Ulya(Mizgefta Bilind):Di sala1660 an de bi hela Begên Azîziyan ve hatiye çekirin. • tMûzêxana Cizîrê:Ji hela şarederiya bajarê Cizîrê ê Kevin Haci Dursun ve û di sala 1917 an de çekiriye û li niha li mûzexanê nezî 483 eser têdene.• tQerargeha Alaya Hemidiyê: Ji hela ser lêşkerî Alaya Kurd ya Hemidiyê û serokêşîra Mîran Mustafa paşa wek(Misto-î Mîrî)tê nasin ve di sala 1897 an de sê qet hatiye avakirin û wek Qonaxa Hikumetê jî hatiye bi karanîn. • tGermava Belkisê (Germava Toraniyê) • tGermava Xêste• tXirbeyên Finikê • tMezela Mem û Zîn • tÇiyayê Cûdî• t Goristana Asrî • tGundê Şaxê • tXirbeyên Babîlê• tXirbeyên Dera• t Xirbeyên Nêrdûş• tXirbeyên Qasrikê• tXirbeyên Hewler

7. Cihên navdar ên Cizîrê• tMala Ûsfê Katib • tQesra Mehmet Axa • tMala Ensariya • tKahniya Sitya Nefis• t Cisrul(Yar û Yar)• tPira Deştê.• tPira Cûdeyt • tAşên Cûdeyt • tPira Bafid-Yafes • tPira Baqarta • tXirebajarê Mizgeftogê

• tXirabajarê Kêre• tMezela Ebul-îz• tMezela Şex Abdurahmanî Velî• tMezela Şêxê bê serî • tMezela Xayîn

8. Navdarên bajêr• tÎsmaîl Ebûliz el-Cizîrî :11531233-• tŞex Ahmed El-Cezerî(Melayê Cizîrî):15701640- • tMîr Bedirxan Beg:1802-1870/1868 • t1.Îbnul esîr Mecduddîn Ebussadet el Mubarek bin Muhammed el-Cezerî:11491210-• t2.Îbnul esîr Îzzeddîn Ebul Hasan Alî bin Muhammed el-Cezerî:11601233-• t3. Îbnul esîr Ziyaeddîn Ebul Fetih Neşrellah bin Muhammed el-Cezerî:11631289-• tÎbnul Cezerî Ebul Hayrî Şemseddin Muhammed B. Muhammed B.Alî B.Yusuf el-Cezerî:13501429-• tMîr Azîzan• tFeqiyê Têyran• tŞêxê bê serî • tMem û Zîn • tUlux Beg û Cezerî:1409 • tKamuran Alî Bedirxan:1895-• tMîr Celadet Alî Bedirxan:18931951-• tAhmed Sureyya Alî Bedirxan:1883• tEmîn Alî Bedirxan:• tM.Salih Bedirxan:1873-• tMithad Bedîrxan• tRewşan Bedîrxan:1909-1992• tAlî Bedîrxan• tCemşîd Bedîrxan:• tLeyla Bedîrxan:1908-• tMella Abdulselam Nacî:1878-• tEbu Tahîr Îbrahîm bîn Muhammed el-Cezerî:1123-• tEbul Kasim Omer bîn Muhammed el-Cezerî:-1165• tEbu Alî Musenna bin Îsa hîlal et Temimî(Bazîbdali)• tEbu Yela Ahmet bin Alî bin Musenna (Bazîbdali)• tAhmed el Bûserî:1095-1170• tMuhammed bin Alî Mîhran:-11501151/• tMeymun bîn Mîhran • tSadreddin bîn Mevhub Cezerî:-1276• tYusuf el Cezerî• tAlî bîn Hattab el Cezerî• tŞeddad îbn Îbrahîm el Cezerî:Sadsala 12 de.• tHuseyîn Îbn Davud el Findikî:-10731080/

• t Alî Findikî:1309.h-1968• tMelle Ahmed Zivingî:1331.h-1981• tProf.Dr.Mella Remazan Botî:1929-• tŞex Said Merhum:18721916-73/• tMuhammed Kadrî:1902-1961• tMuhammed Saîd Seyda:18931968-• tMehmud Bîlgê:1904-1974• tAbdurrahim Yaşîm:1894-1956• tAbdurrahman Erzên(Findikî) 1931-• tÎbrahîm Salman(Gondik):1884-1962• tM.Nurullah Seyda:1949-1985• tAhmed Morîs• tSahib Varol:19231983-• tSiraç Ataç:19301983-• tAbdulkerîm Ozervarli:1932-• tH.Muhammed Selîm:18971947-

9. Dengbêjên Cizîrê• tMihemed Arif Cizrawî(Bilbilê Kurdistanê):Di sala 19121986- an de jiyayê û Tirba wî li Duhokê ye. • tHesenê Cizîrî:li Zaxo hatiye verşartin. • tSeidê Hemo Cizirî:1924- • tAşık Selimê Ciziri • tFadilê Cizîrî • tNesim Ciziri • tEvdilezîzê Cizîrî • tMeryem Xan • tAyşe Şan • tAbdu alane Ciziri • tMesut Ciziri• tAşikAlî Cizîrî(Aliyê Firamez):19401977-• tAhmede Alane • tMahsun Ciziri • tKocer Ciziri • tHeme Cemile Ciziri • tCemile Tehlo• tZuheyir Yardimci• tAsker Cizîrî • tAlîyê Mistafa• tDindar Cizîrî• tMesut Yardimci• tLokman Tuncer• tBengin Cizîrî• tEyup Satici• tDerveş Madsor• tNureddinî Kereng• tAdnan Nantu• tSeid Uxun• tMihemedê Pîrê• tMehmut Guzelses• tPeşeng Pabu• tMehmidê Cemîl• tAslan Aşut• tŞerîf Firamez• tNureddîn Cizîrî• tEmîn Evsanses• tHaci Şulan

• tHemîdê Cemîl Tehlu• tBeşîr Cizîrî• tRamazan Cizîrî• tHaci Cizîrî• tSuphî Tehlu• tCuma Cizîrî

10.DENGBÊJÊN PAYIZUKA• tHacî Hesenê Zivingokî• tHaci Alî Dêrşewî• tMihemedê Îsfê Hesen• tMihemedê Aliyê Yehya• tAlî Şêx Hadî• tFadil Egul • tXelilê Goyî• tEvdilayê Goyî

11.ZIRNEBÊJÊN CIZÎRÊ• tSeferê Silêman• tMiradê Sefer• tTehloyê Mirad• tGuriyê Tehlo• tCemîlê Gwurî• tMihemedê Cemîl Tehlo• tAbdê Ehmedê Elanê• tEhmedê Elanê• tHejal Ehmedê Elanê• tSabriyê Ehmedê Elanê• tMihemed Selimê Sebrî• tMihê Hemoyê Botû• tEhmedê Hemoyê Botû

12.DUHULKUTÊN CIZÎRÊ• tToriyê Tehlo• tRamazanêTehlo • tHasanê Tehlo• tBeşîrê Elanê• tHasanê Gwurî• tHalîdê Cemîl• tBeşîrê Sebrî• tHalîl Exîtmiş• tBirahîmê Helîl• tHamdiyê Cemîl• tKoçer Mihemed• tFarukê Mihemed

13.Çand û Hûnera Cizîrê13.1.Zer û Zîv• tZincîra Zêr• tGuhar• tTetremê • tSemek• tGergahar• tXalxal• tNavserk• tHicol• tSerkezî• tCeynikê zêr• tTasazêr• tGustil• tTasazîv• tHeyase• tHebê zêr• tTuya• tGerdaniya mirarî• tXizêm• tSêkuçk13.2.Kilîm (Ber-Tejik)• tSicade

• tÇanta û Ciwal• tTêr• tTêrik13.3.Selik • tSelika Kûr• tMelkep• tSelikananî(Zilik)• tQaltik• tSelka destî• tTebaşîr• tLandan• tSelka mêşa(Botik)• tSelka kefçika13.4.Cil û Berg • tŞal û Şapik• tÇaket • tFermanî • tŞalwar• tFîstan(xiftan)• tÊşlik• tLibade• tÊşlikê Pembu• tKufî• tKiras• tKiras Kurtik• tBin Kiras• tHeval Kiras• tDerpê• tGorên Zivistanê• tGorên Hawînê13.5Curên Şal û Şapika• tTiyarî• tBirkeyî• tBekirbegî• tSemekok• tPençmekok• tDirelî• tTekilhev13.6.Dezgehên bu Çekirina Şal û Şapikan• tNevî• tMinevî• tMalk• tQurî• tDep• tŞeh• tMetitik• tÇokik• tDewaşik• tGur• tŞivik• tMehkok• tSing• tNewî• tAvger• tDarêşikayî• tŞunik• tText• tSpîne• tCiris• tQuç• tDolap• tNazoq• tSerbist• tTeşî• tArzing• tMasore• tDarkêşehî• tDarkêşehugir• tMêhkwut13.7.Lêdana Amûrên Mûzikê• tSaz• tNey

• tDevûl• tZurnê• tDef• tDerfik• tErbanê• tTembûr• tKemaçê13.8.Curên Meqamên Mûzikê • tPeyîzok• tStran• tLawik• tSerêlî• tQesîde• tBeste• tBêlîte• tBulg13.9.Curên Listina Dawetê• tDigavî• tSêgavî• tCehde• tŞêxanî• tBablekan• tSincanî• tLorkê• tKulingî13.10.Xwarinên nav û bang• tParêv• tMehîr• tMaşik• tKutilik• tSerbidew• tMexmilatik• tFireydîn• tKatkîdifsî• tPerde pîlav• tKûlîçe• tOrkê heşandî• tSer û pê• tDolma(êpirax)13.11.Curên Fîkiyan• tHinarê(Hewler û Şaxê)• tGindurê Hoser• tZebeşê Nêhrîp û Cibir• tHêjîrê Bênatî13.12.Gotinên Bav û Kala• tJehir ji ferxkê mara xilas nabê.• tGîskê giro dice sere rû.• tMer dimirê nave vî dimînê.• tCihe xencerê baş dibê,lê cihe xabera baş nabê.• tYê birincê bixwê,vê xencera li xwê bigrê.

Dema tê gotin;Cizîra Botan,Berxwedan û Serhildanên Mîrên Bedîrxanan tê bîra mirov.Nexş û goristana Asrî ya malawaniya hezaran qehramanên nav û bang dike tîne bîra mirov.Warê evînên cihe Mem û Zînê û Birca Belek tê bîra mirov.Belê,dîroka Cizîra Botan wekî dîroka mirovahiyê ye.Ji ber vê yekê divê avahiyên wê yên dîrokî ben parastin û bigihên pêşerojê.

Bedirxan Latini

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

نیگونی٢٧١٠یایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

23

Azad Rojhilad

izîr navçeyekî girêdayî bajarê Şirnexê ye.Bi navê Cizîra Botan jî tê

naskirin.1.Erdnîgarî û Sînorên Bajêr Bajar,di nav parelelên 42° 54´ û 40° 59´ bakûr û merîdyenên 38° 34´ û 37° 22´ Rojhilat de cih digire. Li Rojhilad bi Silopî ve, li Bakur bi Gundik ve, li Başûr bi Dêrikê ve li Rojava jî bi Hezexê ve tê girêdan.Li gor sala 2008 an daniştwanên naven da bajarê Cizîrê,92.857 hatiyê destnîşan kirin.

2.Dîrok Cizîr-Cizîra Botan;ji aliyê pêxember Nûh ve hatiye avakirin her weha li gor dîroknas û dîroka îslamê,tê gotin ku bajarê diwemîn yê ku hatiye avakirin piştî tofanê Hz. Nûh bajarê Cizîrê bû, dîsa li gor vekolera di bêjin ku gora pêxember Nûh di Cizîrê de ye û ji ber ku sûrhên Cizîrê wekî gemiyekî hatine danan. Di derbarê dîroka Mezopotamiya pirtûka herî Kevin ya Herodote, dîsa pirtûka bi navê "vejîna deh hezaran"e. Her wiha di hemu pirtûkên olî de behsa Mezopotamiya tê kirin. Li gora vekolînan jî tê gotin ku Cizîr bajarî herî kevnar e.Li gora olan hatiye gotin ku piştî Adem û Hewa tofana herî mezin ya demê pêxember Nûh bû, ji ber ku piştî vê tufanê mirov neman li ser rûye êrde,tenê bi Hz.Nûh re heşt kes ji tofanê rizgar bûne û ew ji di gemiya Hz.Nûh pêxember debûn.Dema ku mirov di bêje tofan, tê wateya ku gemiya Hz.Nûh,li dîrokê tekes kiriye ku li serê çiyayê Cudî rawestiya ye tê naskirin û ji lew ma jî çiyayê Cudî weke çiyayê zêdebûna hijmara mirovan ji nû ve tê naskirin. Li gora Nivîskarê pirtûka bi navê 'Bi Hemû Aliyên Xwe ve Cizîr (Bütün Yönleriyle Cizre)' Evdila Yaşîn, ku li ser dîroka Cizîrê lêkolînên wî hene, diyar dike ku Cizîr

duwemîn bajare ku li Mezopotamya hatiye ava kirin.Alfred Flobil yê ku xelkê Puerto Ricoyê ye, di sala 19531954- de di encama vekolîna xwe ya ku li Tepê Reş kirî, tabloyek dît û li ser vî tabloyî nexşeya Cizîrê ya wê Heremê hat bû neqiş kirin,di nîvê nexşê de rojek û di bin de wêneyê dû şêran, rûyê her dû şêran li hev bû û li ser jî nivîsên bizmarî hebûn û li gor vekolîna pisporên nivîsa bizmarî hate gotin ku:Navê Cizîrê yê wê demê(Gerzu bakart) bû û hijmara daniştwanê wê 1.850.000 bû.Dîsa 4000 sal peşî zayinê,di dema Gutiyan de jî, ji Cizîrê re di gotin.(Gerzu bakartda) ev nav ji aliyê dîroknasan ve ji hatiye pêjrandin,dîsa li gor dîroknasê mezin Îbin Alesîr, ji di bêje ku di qonaxa Persiyan de jî Cizîrê re di gotin Gazarta û Bazîbda.Dîsa Derheqê Fermanrewayên Cizîrê de ku ji wan re (Boxî-boxto) ji tê gotin.Ev jî dibin sê şax;Li gor gotin û nivîsandinên dîroknasan êşkere û zelale,Binemala Mîrên Cirîzê Botan digihîjîn Xalidê Kurê Welîd a pêyabilind û eshabeyên Pêxember.Navê yekem bav û bapîrê wan ê ku cara yekem li ser textê fermanrewatiya Cizîrê rûniştiye,Suleymanê kurê

Xalid tê naskirin.Ola Êzidi yê parastine û bi hatina îslamê re jî ola îslamê hatiye pêjrandin û bi encama ve ji Cizîrê gelek mizgeft û medrese hatine avakirin.Bi nave eşîreta Boxtî-Botî ango(Botan) hatine naskirin.Eşîra Botan di kolanên şer de,hewar û cengê de,bi merxasiyên xwe ji hemu eşîretên

kurdistanê re bûne mînak û xwedî pêyakî bilindtir û serkevtîtirin.Bajarê Cizîrê di sala 17 de (639 ê zayîne) de,di dema Xelîfê Êmer de Ebu Musayê Êşer û Saîd Kurê Osman Bêşer,Cizîrê tê girtin.Kelha Cizîrê,ji eserê Êmerê Kurê Êvdilezîz e. û heştemîn xelîfeyê Emewiyane.Kelha bajarê Cizîrê,ji li ser çemê diclê ye. û dema av bilind dibe,ava çem dibe dû qet û hem kelh û hem jî bajar her dû milan ve têne girtin.Ji bûna ve xelk jê re Cizîr dibêjin.Di qonaxa Ebasiyan de Cizîr gelek sûd gihandiye Ebasiyan û bi taybet mîrê wê demê ku hakimê Cizîrê bû, mîr Êvdilezîz îzafetîn ku wî jî nav lê kir.( Cezîret ibn Omer).Di sala 1956 peykerek li Cizirê hate dîtin û gotin ev peykere, peykerê Boda ye, ev peykerê ku hate dîtin ji hela qaçaxçiya ve hat bu dîtin û wan jî ew peyker firotin.Lê li gor Êvdila Yaşîn ew peykerê ku birbûne Êmerîka, li ser bigihê ku peykerê Bodaye tekes kir ku ew heykel ne yê Bodaye her wisa piştire li ser vî heykelê ku niha di mozexana kilasîkên cîhanê de dimîne hatiye nivîsandin" peykerê serokekî ne nas yê mezopotamiya". Li milekî din û piştî ku Sçomokle yê vekoler kevirê vî peykerî di sala 1975

kevrên vî peykerî xisine di bin nekolînê û bi riya Kerbûnê,jiyana vî peykerê derxistiye û di domahiyê de gotiye ku jiyana vî kevirî di digihe jê 45 sal pêşî zaiyinê.Di sala 1821 an di dema Mîr Bedîrxan beg de Cizîrê sancaq bu û li giredayî Amedê (Diyarbekir) bu. Mîr Bedîrxan beg, kurê

Evdila begê û binemala wa digihejê Begên Ezîdiyan Şerefxan, Mansurxan.Îsmaîlxan,Mistefaxan,Evdila beg û Seyfeddîn begê. Mîr Bedîrxan,neh saliya xwe de tê ser text û bi alîkariya Şexhulîslamê Mella Ebdulquddusî û serokerkêne Artêşa Tahîrê Mehmo û berpirsya rê aburî û karê nawxwe Efendî Axa û Ser lêşkerî suvariya Hemîd Axa ye Eruhî ve dihata meşandin. Dîsa di sala 1837 an de Mîr Bedîrxan 20 hezar ciwanên cengewar ye kurda pêkdihat beşdarî şerê navbera Osmaniya û Rusa dibe û dibe sedema serkeftina osmaniya. Mîr Bedîrxan, tevahiya eşîretên kurdistanê li hev tine û peymanekî bi navê(peymana pîroz ) diçekê, her wiha ji wan re civakî û aburî reforma diçekê û Cizîra Botan dixe cihekî serbuxwe û ser navê xwe xûdba dide xwendin û pera û zera çedıkê û gurubêkî ciwanên kurd ji, ji buna xwendina zaningehê direkê ewrupa û Cizîra Botan dixe cihekî aram û mînak.Hê Cizîra Botan wek Wilatê Mîr Bedîrxan tê nasîn.Dîsa di sala 1847 an de Mîr Bedîrxan,ji ber erîşên osmaniya dişkê û xwe vedikişîne kelha Hewrêx.Lê piştî demekî neçar dimîne û teslimî osmaniya dibe û tê surgun kirin.Cizîra Botan, ji hela osmaniya ve tê xirab kirin

û talankirin. Mîr Bedîrxan, di sala1868 an de li Şama paytexta Suriyê diçe ser dilovaniya xwe. Piştire û dema ku Cizir weku bajar pêş ketiye êdî bi navê Cizira Botan hatiye naskirin, wate warê botaniyan. Bi belavbûna îslamê ji di cizîrê de êdî nezî 360 mizgeft hatine ava kirin û di dema me ya

niha de ji dû dibistanên mezin, sê minarên bilind û dû pir mane û têne dîtin. Her wisa sûr û kelhên kevin ku hîna ciwaniya xwe di parêzin û weke cihên zivistana leşker bi kar tînin li ber çavane û rawestiyane. Her wisa tişta ku heta niha maye û navê wan li ser zimanê her kurdekiye û mezelên Mem û Zîn e û Bekoyê awan dimînin. Li milekî din bajarê Cezîrê bajarekî çandiye û ji nava wê çanda kurdî derketiye û belav bûye û heta roja meya îro hatiye û her wextî sirûştiya Cizîrê û bajarê Cizîrê bûye. Kaniya helbesta kurdî û helbestvanê kurd yê navdar û mezin ku heta niha kurd li ser rêça helbesta wî diçin û gelek sûd jê tê giritin di warê wêje û helbesta de Şêx Ahmedê Cizîrîye ku helbestvanê herî navdar ê kurde.Melayê Cizîrî.

3.Melayê CizîrîNavê wî Şêx Ehmed e,hem jî bi nasnavê (Nîşanî)di hin helbestên xwe de diyar kiriye. Bi wateya (Nîşan) ango ew wek mertal bû ji tîrên evîn û hezkirinê re. Navê bavê wî Şex Mihemed e bi koka xwe ji eşîra Bextiyan e di herêma Botan de.

4.Birca BelekYek ji navdartirîn û girîngtirîn cihe Kurdan Birca Belek e. Di serdema Bedîrxaniyan

de Birca Belek yek ji parçeyekê herî girîng a navenda Bedîrxaniyan bû. Di sala 1847'an de bi têkçûna serhildana Bedîrxan û bi surgûn kirina wî re Birca Belek kete destê Împaratoriya Osmanîyan. Osmanî wê demê leşkerên xwe di Bircê de bi cih kirin û ev yek di serdema Komarê

de jî dom kir. Demekî dirêj leşkerên Tabûra Hidûd ya li Cizîrê di kela Cizîrê û Birca Belek de ma. Piştî kurdan Şaredarî bi dest xist her xwest ku leşker Kela Cizîrê û Birca Belek jî di navdeye vala bikin û deriyên bircê ji bo gel bête vekirin û ev der bibe naven da Çandê.Şaredariya Cizîrê mîjar bir dadgehê û di dawiyê de biryar hate girtin ku leşkerî ji bircê vekişe. Di dawiyê de leşker ji bircê vekişiyan. Niha kela Cizîrê û Birca Belek destê Şaredariya Cizîrê û Îdareya Taybet a Bajarê Şirnex deye. Dîroka avakirina kela Cizîrê û Birca Belek di gihêje serdemê Împeratoriya Gutî a 4000 sal pêşî Zayînê. Di serdemê Împeratoriya Sasanî yan de bi serokatîya Erdeşêr Babekyan 241226- an berî zayînê, hatiye restorekirin.Di sala1596'an de Mîrê Azizan ê Cizîrê,Şeref bîn Muhammed bîn xanabdal ve Birca Belek û şaneşîn di hewşa wê kela tê avakirin.Birca Belek,di geşbûna xwe de,ji 366 odeyan pêk dihat.Dîsa tê gotin ku ji dema xêlayê ya ji ber kûliya, ji ber ku bi saya qazan gelê Cizîrê azad buye û ji bu ku qaz helînê xwe têde çêkin hatiye avakirin û ji ber we jî kevrên sipî û reş hatinê bi karanîn.Dûre avahiya Serleşkeriya Alaya Hemîdiye li wê derê bûn. mezelên Mem û Zînê ji li wê derê be. Li nav keleyê deriyê bi şêr e.Birca Belek û Kela li ber Çemê Dîcleyê bi her awayê xwe ciheke çandeye.

5.Goristana Asrî Nivîskarê pirtûka 'Bi Hemû Aliyên Xwe Cizîr (Bütün Yönleriyle Cizre)'Evdila Yaşîn, ku li ser dîroka Cizîrê lêkolînên wî hene, diyar kir ku defîne û kêlikên li goristanê, ji du merhaleyan pêk hatine. Yaşin, wiha got: "Di navbera salên 1260 û 1850'yî de gorên aydî Begtiya Azîzan a Cizîrê, ji sala 1857’an heta serdema damezirandina Komarê jî gorên din hatine çêkirin. Piraniya kêlikan, aydî Cizîrê û hunera nexşên kurd in." Welatiyên li derdora Goristana Asrî dijîn, îdia kir ku kêlikên dîrokî yên 400–500 saleyî, tên dizîn û wek koleksiyona taybet, li metropolan tên firotan.

6. Cihên dîrokî• tKela Cizîrê :Yekêm car Demên împaratoriya Gutî ya de pêşî zayînê 4000 hezar sala hatiye çekirin.û 366 oda pêkdihat û di demên împaratoriya Meda de jî hatiye restorekirin.• tMizgefta Mîr Abdal:Di sala 1437 an de,bi hela Emîr Abdal ibnî

Hefitenameyekî Hunerîy Rojnamewanîy Giştîy Azade.Jimare (0)î le22/10/2000 da DerçuweBEDIRXAN

Cizîra Botan

C

نیایی

ز٢٠

١٠/٤

/٢٢

نیسا

ني(١

٣٩ە(

ارژم

دیور

ك٢ی

٧١ی٠

نگو

زایینی٢٠١٠/٤/٢٢

ژمارە(١٣٩)نيسانیكوردی

گونی٢٧١٠ی

24ئمین عومر د.وریا زمانوانیی: راوژكاری

شریف مح ئازاد د. رووناكبیریی: راوژكاریقرەداغی محمد ئیسماعیل د. كــلتــووری: راوژكاری

كاكسوور بدوع محمد د. مژوو: راوژكاریزادە محمد ھونری: راوژكاری

سرداری یاسین حوسامددین پارزەر یاسایی: راوژكاری

ناونيشان:شـــقامی ھولـــر، كوردســـتان،

سرداری باخانی ئاراس،

+ ٠٦٧٩ ٢٥١ ٦٦ ٩٦٤ نۆرماڵ:+ ٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٩٦٤ مۆبایل:

دەرچووەو سلمانی ٢٠٠٠/١٠/٢٢ ل ل سفری ژمارە راپڕین دوای ئازادە، ئھلی ھفتنامی یكم بدرخاندەریدەكات كوردستان باشووری ل بدرخان بوكردنوەی و چاپ مانگك دەزگای ٨ و ٢٢ی ھموو

برپرس: بڕوەبری ئیمتیازو خاوەن(٥٨٧٨ ٤٥٥ ٧٥٠ ٠) بدرخان ئبوبكر حمید

نووسین: بڕوەبری(٠٧٥٠٤٦٣٨٥٤١) معروف عبدولەحمان

محمد، ھوراز ھمن جمیل، دەباغ، عومر كازم كارا: ستافیمال ھمزە. مسعودی فتاح، محمد

نخشساز:(٠٧٥٠٤٤٧١٨٢١) ئحمد حسن ئاسۆ

كۆمپیوتر: بشیئبوبكـر یوسـف ئیـوب ئمانیا - باپیر فرھاد سایت: سرپرشتیاری

www.bedrxan.netwww.bedrxan.com

bedrxan@yahoo.com

المیكر