bir hastalığın metabolik olarak tarama programına alınabilmesi...
TRANSCRIPT
YENİDOĞAN TARAMALARI
Dr. A. Çiğdem AKTUĞLU-ZEYBEK
T.C İstanbul Bilim Üniversitesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
XIX. DÜZEN KLİNİK BİYOKİMYA GÜNLERİ
• YENIDOĞAN TARAMALARINDA AMAÇ NEDİR?• HER HASTALIK TARAMA KAPSAMINA ALINMALI
MIDIR?• ÜLKEMİZ İLE DİĞER ÜLKELER ARASINDA TARAMA
PROGRAMLARI BAKIMINDAN FARK VAR MIDIR?• ARDIŞIK KÜTLE SPEKTROMETRESI GENİŞLETİLMİŞ
YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMLARI AÇISINDAN UYGUN BİR YÖNTEM MİDİR? ÜLKEMİZ BU HASTALIKLAR AÇISINDAN RİSKLİ MİDİR?
• YENİDOĞAN TARAMA PROGRAMLARINA YENİ EKLENEN HASTALIKLAR HANGİLERİDİR?
• Taramalar:
– Hastalıklara herhangi bir belirti vermeden tanı
koymak ve gerekli tedaviye başlayarak mortalite ve
morbiditeyi azaltmak amacı ile uygulanan TOPLUM
SAĞLIĞI HİZMETLERİDİR.
• Yenidoğan taramalarında amacımız;
• Ülkemizde doğan tüm yenidoğanları kaliteli bir tarama programı ile taramak ve gerekli tanı ve tedavi yöntemlerini uygulayarak mortalite ve morbiditeyi azaltmaktır…….
Hangi hastalık yenidoğan döneminde taramakapsamına alınır??
• Toplumda yeterli sıklıkta görünüyor olması (insidansı
bilinmeli ve sık olmalı) ve toplumda önemli bir sorun
olması (yüksek mortalite/morbidite)
• Tanıda gecikmenin bebekte geri dönüşümsüz hasar
yaratabilecek olması
• Basit ve güvenilir testler ile taranabiliyor olması;
maliyet/yarar oranı çok yüksek olmayan hastalıklar
olması
• Yenidoğan dönemindeki belirtilerinin az olması ve
klinik olarak atlanabilir olması;
• Erken tanı konulması halinde hastalığın seyrinde
değişiklik yapılabilmesi ya da tamamen tedavi
edilebilmesi
• Sonuçta ideal bir tarama testi;
– Pahalı ve invazif olmayan,
– Hastalığı taramada özgünlük ve duyarlılığı yüksek olan bir test olmalıdır.
Yenidoğan tarama programlarının ilk hedefi
doğumsal metabolik hastalıklar olmuştur.
Ön madde
GEN DEFEKTİ
Ürün
Enzim defekti
Ürünyetersizliği
Toksik madde-lerin birikimi
Kalıtsal metabolizma hastalıklarının fizyopatolojisi
Ön madde
GEN DEFEKTİ
Ürün
Enzim defekti
Ürünyetersizliği
Toksik madde-lerin birikimi
Kalıtsal metabolizma hastalıklarının teşhisi
• Bulgu ve belirtileri özgül değil...
• Bir kısmı yenidoğan döneminde:
– Kardiyopulmoner hastalık
– Gastrointestinal hastalık
– Merkez sinir sistemi hastalıkları
– Neonatal sepsis izlenimini verebilir.
• Bir kısmı yenidoğan döneminde hiçbir bulgu vermez:
• Hasta daha ileri dönemde,
– Tekrarlayıcı solunum problemleri
– Kronik sindirim bozuklukları
– Açıklanamayan anemi
– Hepatosplenomegali
– Anormal psikomotor gelişim
– Mental retardasyon bulguları ile gelebilir.
Neden tanıda gecikiliyor ?
• Metabolik Hastalıklar Hakkında Doğru Sanılan Yanlışlar:
– Ender görülür.
– Biyokimyasal reaksiyonları cok iyi bilmek gerekir. Bu nedenle tanı koymak çok zordur.
– Tanı ancak sepsis, intrakranyal kanama, konjenital kalp hastalığı gibi sık görülen hastalıklar elendikten sonra akla getirilmelidir.
– Tanı konulsa bile tedavi edilmeleri olanaksızdır.
– Tüm metabolik hastalıklar ölüm ya da zeka geriliği ile sonlanır.
• Sonuçta tanı konulduğu zaman;
–Artık çok geç kalınmış olabilir.
–Uygun tedavi verilebilse bile oluşmuş psikomotor
bozukluk ve mental retardasyon gibi kalıcı
hasarları geri çevirmek mümkün olmayabilir.
• BU NEDENLE:
DOĞUMSAL METABOLİK HASTALIKLARININ TARAMA
PROGRAMLARI KAPSAMI İÇERİSİNE ALINMASI BÜYÜK ÖNEM
TAŞIMAKTADIR !!
–1934….. FKU’lu hastaların idrarlarında fenilpurivik ve fenillaktik asit artışının saptanması…. Dr. Fooling
–1951….. Bickel ve ark.-fenilketonürinin diyetle tedavisi
–1957……Dr. Willard Centerwall idrarda “demir-3-klorür testi” ile yenidoğan tarama programları (yaygın taramaya uygun değil-bebek birkaç haftalık oluncaya kadar fenilpiruvik asit atımı olmuyor)
–1959……Kağıt kromatografisi ile kan aminoasitlerinin tespiti (yüksek miktarda kan-taramaya uygun değil)
YENİDOĞAN TARAMA TESTLERİNİN GEÇMİŞİ
–1961……. Robert Guthrie’nin fenilketonüri izlem ve tanısında “bakteriyel inhibisyon yöntemi” ni geliştirmesi.
–1962……..Fenilketonüri için yenidoğanlarda ilk tarama programı-Massachusetts.
Basillus subtilus ekilmiş agarlı besiyeri
Beta-tiyenilalanin (inhibitör)
Bakteri büyüme alanı( çapı kan fenilalanin düzeyi ile doğru orantılı)
Filtre kağıdına emdirilmiş hasta kanı
Fenilalanin düzeyi bilinen kontrol kanı
Guthrie bakteriyel inhibisyon testi(PA: 3-4 mg/dl=180-240μmol/L)
– 1974: İmmunoassay yöntemi tarama metodu olarakkullanılmaya başladı.
1974: Konjenital hipotiroidi1976: Alfa-1-antitripsin eksikliği1988: Konjenital Adrenal Hiperplazi
– 1960-1980: Organik asidemiler teşhis edilmeyebaşlandı.– 1976: Orta zincirli açil-koA dehidrogenaz eksikliğitespit edildi. Ardından 15’ten fazla yağ asidioksidayon bozukluğu tanımlandı.
1997 – New York’ta MS/MS pilot taramalar başlatılıyor
1999 – New York ve MA’da MS/MS ile tarama başlatılıyor
2000 – Wisconsin’de MS/MS ile tarama başlatılıyor.
Hastalık Tarama Yaygınlığı Maliyet Yararı
Fenilketonüri Yaygın Yararlı
Konj. hipotiroidi Yaygın Yararlı
Biotidinaz eksikliği Yaygın Yararlı
Galaktozemi Avustralya, Avrupa, ABD Açık değil
KAH Yeni Zelanda, Avrupa, ABD Yararlı
Aminoasidemiler, organik asidemiler
Sınırlı (Tandem Kütle Spektrometre gerektirmektedir)
Yararlı
Hemoglobinopatiler (O. hc, G6PD, Thl)
Sınırlı İns. yüksek, yararlı
Duchenne MD. Sınırlı Yararlı
Kistik fibroz Sınırlı Açık değil
Konj. enfeksiyonlar (Toksoplazma, HIV)
Sınırlı Yararlı
Lizozomal hastalıklar (Kr, NP, Fab, Pmp, Gauc, MPS)
Sınırlı Açık değil
ÜLKEMİZDE DURUM
ULUSAL TARAMA PROGRAMI
• Ulusal Fenilketonüri Tarama Programı
• Ulusal Biyotinidaz Tarama Programı
• Ulusal Hipotiroidi Tarama Programı
• Ulusal Yenidoğan İşitme Taraması Programı
ULUSAL FENİLKETONÜRİ TARAMA PROGRAMI
• Yurdumuzda ilk olarak 1983 yılında Ankara’da birçalışmada fenilketonürinin sıklığının yüksek olduğusaptanmış.
• 1987 yılında Sağlık Bakanlığı’nın organizasyonu ile ilkolarak 36, ardından tüm illeri kapsayacak biryenidoğan tarama programı başlanmıştır.
ŞÜPHELİ
(SINIRDA NEGATİF /
POZİTİF VEYA POZİTİF)
NORMAL
(NEGATİF)
DOĞRULAMA
(TANDEM MS)
PEDİATRİ
BESLENME VE
METABOLİZMA
KLİNİĞİNE
SEVK*
NORMAL HASTA
TARAMA LABORATUVARI
YETERLİ KAN ÖRNEĞİ
İLK KAN ÖRNEĞİ
YETERSİZ KAN ÖRNEĞİ
KAN ÖRNEĞİ TEKRARI
KAN ÖRNEĞİ TEKRARI
Fenilketonüri İçin Sonuçların Değerlendirilmesi
BURSA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ AÇSAP ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ
Ulusal Hipotiroidi Tarama Programı
• Ülkemizde 1980’lerden başlayarak yerel programlarlayürütülmekte idi.
• 2006 sonunda ulusal tarama programı kapsamınaalınmış; bugüne kadar 1,5 milyondan fazla bebektaranmıştır.
KONJENİTAL HİPOTİROİDİ AKIŞ ŞEMASI
İLK KAN ÖRNEĞİ
YETERSİZ KAN ÖRNEĞİYETERLİ KAN ÖRNEĞİ
KAN ÖRNEĞİ TEKRARI TARAMA LABORATUARI
<20 mlU/L >20-50
mlU/L
>50 mlU/L
TEKRAR TOPUK KANI
NORMAL <20 mlU/L 20 ve üzeri mlU/L
İLDEKİ UYGUN
LAB. DA SERUM
T4 VE TSH
BAKILMASI*
T4> 10mcg/dl
TSH < 10 mlU/L
T4 < 10mcg/dl
TSH > 10 mlU/L
HASTA??
DANIŞMAN UZMAN
HEKİM
PEDİATRİ
ENDOKRİNOLOJİ
KLİNİĞİNE SEVK**
ULUSAL BİYOTİNİDAZ TARAMA PROGRAMI
• Otozomal resesif geçişli kalıtsal bir hastalık
• Biyotin döngüsü bozulur:– Metabolik asidoz, – Deri bulguları (parsiyel alopesi vb), – İşitme ve görme kaybı, – Konvülsiyon ve nörolojik belirtiler – Geç kalınan olgularda koma ve ölüm ile karşılaşılabilir.
• Dünya ülkeleri içinde biyotinidaz eksikliğinin en sıkgörüldüğü ülkelerden birinin Türkiye olduğubildirilmiştir.
İstanbul İli Yenidoğan Tarama Programı Çerçevesinde 1991-2005 yılları arasında taranan 1.170.167 yenidoğandan biyotinidaz eksikliği tanısı alanlar ile aynı dönemde tarama programı dışında kalan, klinik bulgularla geç tanı konan bebekler karşılaştırıldı.
Yenidoğan taramasında biyotinidaz eksikliği sıklığı 1/11,144 olarak belirlendi. Erken
tanılı hastaların (n:71) tanı yaşı 1,06±0,9ay, biyotinidaz enzim düzeyi ve normale oranı 0,27±0,23 nm/dk/ml (%3,95± 3,39); geç tanılı hastaların(n:20) tanı yaşı(49,6±143,7ay) biyotinidaz enzim düzeyi ve normale oranı 0,28±0,24 nm/dk/ml (%4,05±3,33) bulundu. Erken tanılılarda başvuruda ve izlem süresince (3,5±3 yıl) klinik ve laboratuvar açısından özellik saptanmadı. Geç tanılıların tümünde dermatit, alopesi, yaşına göre belirgin nöromotor gerilik ve bir kısmında konvulsiyonlar(%55), görme(%10), duyma(%10) sorunları ve nöroradyolojik patoloji (%45) saptandı.
Biyotinidaz eksikliği yenidoğan tarama programına alınmalı mı?Özer Işıl, Baykal Tolunay, Gökçay Gülden, Çelik Şenay, Demirkol Mübeccelİstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD, Beslenme ve Metabolizma Bilim Dalı, İstanbul
İŞİTME TARAMA TESTLERİ
• Ülkemizde yenidoğan işitme taraması ilk olarak Hacettepe Üniversitesi ve Marmara
Üniversiteleri’nin Tıp Fakülteleri Odyoloji Bölümlerinde yapılmaya başlanmıştır.
• 2000 yılında Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü ile Başbakanlık Özürlüler İdaresi
Başkanlığı ve Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan bir protokolle doğum
hastanelerinde de yenidoğan işitme taraması yapılmasının temelleri atılmıştır.
• Söz konusu bu protokol, günümüzde yenidoğan işitme taramalarının ülke çapında
yaygınlaştırılmasını amaçlayan “Ulusal Yenidoğan İşitme Taraması Kampanyası”nın
çekirdeğini oluşturmaktadır.
• Günümüzde başta Ankara, İstanbul, İzmir olmak üzere birçok üniversite hastanesi
ve değişik illerdeki doğum hastanelerinde işitme taraması yapılmaktadır.
• Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel
Müdürlüğü’nün 2007/5 genelgesi gereğince;
– Doğum yapılan hastanelerde her yenidoğana daha taburcu olmadan
işitme taraması testlerinin uygulanması esastır.
– Herhangi bir nedenle işitme tarama testi uygulanamayan bebeklerin
bu testin yapıldığı diğer hastanelere yönlendirilmesinin yapılarak,
yenidoğan işitme tarama testi uygulanması sağlanmalıdır.
Ardışık Kütle Spektrometresi
Tandem mass spectrometry (TMS)
• Kütle spektrometreleri:
– Manyetik ya da elektriksel bir alanda hareket eden yüklü partikülleri kütle/yük (m/z) oranlarına göre diğer yüklü partiküllerden ayırt ederek analizleme esasına göre çalışmaktadır.
• Cihazın biyokimyada kullanımı 1956 yılında steroidlerin analizi ile başlamıştır.
• 1966 yılında Tanaka ve arkadaşlarının GC-MS ile izovalerik asidemiyi tanımlamalarıyla birlikte cihaz metabolik hastalıkların tansında kullanılmaya başlamıştır
Tanaka K, Budd MA, Efron ML, Isselbacher KJ. Isovaleric acidemia: a new genetic defect of leucine metabolism.Proc Natl Acad Sci USA 1966; 56:236-42
• Seçimliliği yükseltmek ve saptama(deteksiyon) limitlerini arttırmak için kütlespektrometresinden önce numunenin– ekstraksiyon,
– derivatizasyon,
– kromatografik ayrıştırmalar gibi bazı ön muamelelerden geçirilmesi için iki ya da daha fazla analitik tekniğinin ardarda (tandem) bağlanması ile ardışık kütle spektrometrileri(TMS) elde edilmiştir.
• 90’lı yıllarda Edwin Naylor ve diğer araştırmacılar:
– Ardışık kütle spektrometresinin kan açilkarnitin veaminoasit düzeylerini ölçmede kullanılmaya başladılar.
– Bu durum yenidoğan taramalarında yeni bir çığır açmış,kan açilkarnitin ve aminoasit düzeylerini etkileyen birçokkonjenital metabolik hastalık aynı örnekte kısa süredetaranabilir hale gelmiştir.
TANDEM KÜTLE (MASS) SPEKTR0METRE NEDİR?
BİLGİSAYAR
3mm blood spoot
Deproteinizasyon
Derivatizasyon
DEĞERLENDİRME MASS
SPEKTRUMU
Ion
source
MS1 MS2
Colision cell Detector
NEDEN MS/MS?
Örnek miktarının çok az olması
Çok sayıda hastalığı aynı anda, çok kısa sürede (yaklaşık 2 dakika) tarayabilmesi
Maliyet/YararWisconsin’de yapılan bir araştırmada YAOD ve OA
bozukluklarının tanı ve tedavi maliyeti yılda 300.000 $ civarında olduğu saptanmıştır.
Bu maliyet hastalığa geç tanı konulması halinde yıllık 900.000 $’ı bulmaktadır.
MS/MS Analizi
Aminoasidopatiler
Organik asidüriler
Yağ asidi oksidasyon bozuklukları
d8-Val
140 160 180 200 220 240 260 280m/z
0
100
%
d3-Leu
d4-Alad3-Met
d5-Phed6-Tyr
Glu
NORMAL AMİNO ASİT PROFİLİ
Aminoasidopatiler
Sitrullinemi
Argininosüksinikasidüri
CPS/OTC eksikliği (Şüphelendirebilir)
Homosistinüri
Hipo/hipermetioninemiler
Akçaağaç kokulu idrar hastalığı
Fenilketonüri
Tirozinemiler (Tip I için süksinilaseton)
Hiperglisinemi
Kütle/yük
FENILALANIN
Normal
Hiperlösinemi
140 160 180 200 220 240 260 280m/z0
100
%
0
100
%
0
100
%
Leud3-Leu
d4-AlaAlaPhe Tyr
d3-Met
d5-Phe
d6-Tyr
Leu/Ile
Leu/IleMSUD
d3-C16 carnitine
225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500m/z0
100
%
225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500m/z0
100
%
d3-free carnitine
C2 carnitine
C16 carnitine
d3-C3 carnitine
d3-C8 carnitine
NORMAL AÇİLKARNİTİN PROFİLİ
Organik Asit Bozuklukları-Yağ Asidi Oksidasyon Bozuklukları
• Izovalerik asidemi
• Glutarik asiduri tip I
• Metilmalonik asidemi
• Propiyonik asidemi
• Metilkrotonil KoA karboksilaz eks.
• ß-Ketoiyolaz eks.
• 3-Metilglutakonil KoA hidrataz eks.
• 3-OH-3-Me-glutaril -KoA liyaz eks.
• 3-OH-Isobutiril koA HidrolazEks.
• SCAD
• MCAD
• VLCAD
• Multipl Açil KoA DeH. eks
• LCHAD
• Karnitin palmitoyl transferazeksikliği tip I
• Karnitin Palmitoyl transf. eks. Tip II
Propionik asidemi
NormalC2 carnitine
225 250 275 300 325 350 375 400 425 450 475 500m/z0
100
%
0
100
%
C3 carnitine
C16 carnitine
C3 carnitine
TMS ile yapılan tarama ölçütleri dolduruyor mu???
Ölçüt Insidans>1/100,000
Belirgin morbidite/mortalite
Başarılı tedavi
Uygun maliyet
Teknoloji
OA/YAOB/AA 1/5,000 to 1/10,000
Ciddi komplikasyonlar/ölüm
Diyet ve açlıktan korunma
< $10.00
MS/MS
EXPANDED NEWBORN SCREENING EXPERIENCE IN TURKEY:RESULTS OF A SINGLE SCREENING CENTER (2003-2008)
Örnekleme ne zaman yapılmalıdır?
• En ideal zaman doğumdan sonraki 48-72 saattir(Beslenme sonrası metabolit birikimi)
– Prematürelerde
– 1500 gr altı bebeklerde
– TPN ile beslenen bebeklerde örnek 7. gün civarındaalınmalı; eğer hastanede kalış 14 günden uzunsa taburcuolmadan önce, 1 aydan uzunsa 1. ayda alınacak yeni birörnekte yinelenmelidir (İstisnalar kaideyi bozabilir !!!)
• Kan alınırken doku çok sıkılmamalı.
• EDTA’lı veya kapiller tüp kullanılmamalı.
• Filtre kağıdının her iki yüzüne uygulanmamalı
• Kart ısı nem ve direkt gunes ışığına maruz bırakmamalı
• Örnekler biriktirilmek üzere bekletilmemeli
UYGUN ÖRNEK ALIMI
BEBEK BİLGİLERİ
•Adı/soyadı
•Anne adı
•Doğum tartısı
•İlk besleme zamanı
•Örnek alınma zamanı
•Prematürite
•Transfüzyon
•İkinci örnek olup olmadığı
•Ailenin adres ve telefonu
•KLİNİK BİLGİ
Transfüzyon/diyaliz
Örnek işlem öncesinde alınmalı, İşlem sonrasında alınmış ise 6. 30. ve 60.günlerde tekrarlanmalıdır.
Bebeğin 24 saatten küçük olması halinde
Bebek hastaneden çıkmadan önce için tarama örneği alınmalı, ancak iki hafta içinde tekrarlanmalıdır.
Yanlış Pozitiflik
Cut-off sınırlarının düşük olması
Prematürite
TPN ile beslenme
Örneklemeye bağlı hatalar
• Bebeğin doğum sırasında strese maruz kalması
• Örneğin ilk 24 saatte alınması
• Toplanma tekniği (Kalın damla alınması)
• Kurutulma yolu (etüvde kurutma vb)
• Saklanma ve transport şekli
Yanlış pozitiflik-2
• Vitamin C, Vitamin B12 eksiklikleri
• Erken örnekleme:
• Olgunlaşmamış enzim sistemleri
• KC immaturitesi
• Protein yüklemesi (inek sütü ile beslenenlerde)
• Belirli ilaç tedavileri (karnitin, valproik asid, pivalik asid,
benzoik asid, ve orta zincirli trigliserit yağların kullanımı)
• Annenin 3-metilkrotonil-KoA karboksilaz eksikliği
Yanlış pozitif
Patolojik sonuç Aynı örnekten tekrar
Yeni örnek
Normal sonuç
PARENTAL ANKSİYETE
MAALİYET
Yanlış negatiflik
Cut-off değerleri çok yüksek olabilir.
Hafif klinik formlar
Örnekleme hatası
Yanlış Negatif
Normal sonuç Normal rapor
Klinik bulguların ortaya çıkması
TARAMANIN BAŞARISIZLIĞI
UYGUN ALINMIŞ ÖRNEK
EŞİT YAYILMAYAN KAN SATURASY0NU
ÖRNEKTE KAN PIHTILARI
AZ DOYGUNLUK
İYİ DOLDURULMAMIŞ HALKALAR
KAN HALKALARINDA KIVRIM VE
KATLANMALAR
SERUM HALKALARI - PIHTILAŞMIŞ KAPİLLER TÜPTEN APLİKASYON
ALIM SIRASINDA FAZLA BASTIRMAYA
BAĞLI YAYILMIŞ KAN
YETERSİZ SATURASYON
PATOLOJİK SONUÇ
Aynı örnekten tekrar
Acil yeni örnekten çalışmaNormal sonuç
Teyit TestiMetabolik konsültasyonAilenin bilgilendirilmesi
Tedavi sürecinin başlatılması
PATOLOJİK SONUÇ
Takip gereksiz
Organik Asidemilerde İzlem
İdrar organik asitleri
Açilkarnitin profili
Plazma karnitin düzeyleri
Plazma amino asitleri
Enzim analizleri (lenfosit, fibroblast)
Moleküler tanı
Yağ Asidi Oksidasyon Bozukluklarında İzlem
İdrar organik asit analizi
İdrar açilglisinleri
Açilkarnitin profili
Plazma karnitini
DNA mutasyonları (MCAD and LCHAD)
Fibroblast çalışmaları
Akrabalarda tarama
GENİŞLETİLMİŞ YENİDOĞAN TARAMALARI
• Ülkemizde tandem kütle spektrometresi ileyenidoğan bebeklerde “genişletilmiş metabolikhastalık taraması” bazı üniversite kliniklerimetabolizma hastalıkları birimleri ve özellaboratuvarlar tarafından uygulanmaktadır.
• Tarama uygulanan yenidoğan bebek sayısı kısıtlıdır.
• Kütle spektrometresi ayrıca semptomları başlayanhastaların hızlı taraması amacıyla da kullanılmaktadır.
GALAKTOZEMİ
• “Galaktoz-1-fosfat üridiltransferaz” (GALT) (Klasik galaktozemi)
• “galaktokinaz”
• “UDP-galaktoz-4-epimeraz” enzim eksikliği
• Otozomal resesif
• İnsidansının yaklaşık 1:40000-60000 olduğu tahmin edilmektedir.
• Galaktoz tüketimi klinik bulgulara yol açıyor
TARAMA ÇEŞİTLERİ
• Galaktoz-1-fosfat üridil transferaz taraması (GALT): flöresans belirgin azalır (varyant formlar) ya da kaybolur (klasik form).
• Total galaktoz taraması: Florimetrik ya da kolorimetrik yöntemlerle ölçülür.
KONJENİTAL ADRENAL HİPERPLAZİ (KAH)
• Steroid biyosentezindekibozukluk
• 21-hidroksilaz eksikliğinebağlı konjenital adrenalhiperplazisi olan hastalaryeterli kortizol üretemez-ler.
• Bazı olgularda aldesteron daeksiktir.
• Dehidratasyon, şok ve hattaölüm
• Kız çocuklarda virilizasyon,erkeklerde skrotal renktekoyulaşma
• 21-hidroksilaz eksikliğinitaramada:– 17-OH-progesteronun
florometrik ölçümü kullanılır.
• Numunenin ilk 24 saatiçinde alınması, prematuriteve hastalıklar testin yanlışpozitif sonuç vermesine yolaçabilir.
• Fizyolojik düzeydeki birstres bile 17-OH-progesteron düzeyindeartışa neden olabilir.
Kistik Fibroz
• Otozomal resesif geçiş• 7 kromozom üzerindeki yer
alan kistik fibroztransmembran ileti dü-zenleyici (CFTR) proteininikodlayan gendeki bozuk- luklar
• 1000’in üzerinde mutasyon• Hastaların 2/3’ünde delta-F-
508 mutasyonu saptanır.• c-AMP bağımlı transmembran
klor kanal proteininin yapısı,fonksiyonu ya da üretiminibozar.
• TARAMA:
• İmmunreaktif tripsinojen
• Pozitif sonuç:– Testin tekrarı– IRT-DNA (delta-F-508)– IRT-DNA (çok sayıda mutasyon)
• Lizozomal depo hastalıkları taramaları
• Konjenital enfeksiyon taramaları (HIV, Toksoplazma)
• Hemoglobinopatiler
• Alfa-1-antitripsin eksikliği
HER BEBEK EŞİT DOĞAR…..
HER BEBEK SAĞLIK OLANAKLARINDAN EŞİT YARARLANMALIDIR……..
SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…..
SON SÖZ……