buuga gacan-qabsiga habdhaqanka ardayga: xuquuqda

Rights&ResponsibilitiesSummary|1

BuugaGacan-QabsigaHabdhaqankaArdayga:XUQUUQDA&WAAJIBAADKAOOKOOBANArdayda,Waalidka,MasuuliyiintaiyoShaqaalaha2017-18

JADWALKATUSMADAMus’uuliyadlawadaagoBogga3’aadTaageeradaiyowaxqabadkaHabdhaqankawanaagsan(PBIS)Bogga4’aadXuquuqahaiyoMas’uuliyadahaArdaygaBogga5’aadHeerarkaHabdhaqankaArdaygaBogga10’aadErayadacaamkaahBogga21’aadKaalmayntaXallintaArrimahaBogga23’aadHagahaWaalidkaeeImtixaanadaGobolkaiyoFoomkaDiidadaBogga24’aadBoardofEducationJonSchumacher,ChairZukiEllis,ViceChairMaryVanderwert,ClerkSteveMarchese,TreasurerJohnBrodrick,DirectorJeanelleFoster,DirectorChueVue,Director

2|Rights&ResponsibilitiesSummary

QoysaskaQaaligaah, HaddaannahayDugsiyadaDadweynahaeeSaintPaul,ujeedadanaduwaainaansiinaawaxbarashotayeysandhammaanardayda.Arrintaniwaxayubaahantahayinsiwadajirahayardayda,macallimiinta,qoysaskaiyobulshaduisagakaashatosiardaydeenuuguguulaystaanwaxbarashadaiskuulladeenawanaagsan.Maadaamaaandhammaanteenwada-shaqayninagadhaxayso,haddanawaxaajirtamasuuliyadiyowaajibaadaanwadaagnoooinagadhexeeya. Buug-gacmeedkaniwuxuuhoggaanuyahayamatilmaamayaawaajibaadkaiyoxuquuqdaaanwadaagno.Buugguwuxuutilmaamayaawaxyaabahaaymacallimiintaiyoshaqaaluhusameeyaansiloohelobay’adammaanahootaageertawaxbarashadailmaha.Sidookalebuugguwuxuuqoysaskautilmaamayaacawaaqibtakadhalankartahaddiiayaardayduiskuulkalayimaadaanhab-dhaqanaanhabboonayn. Macluumaadkabuugganikakoobanyahaywaxayinagacaawinaysaainaansamaynobay’adwaxbarashoooammaanah,taagertanawaxbarashadaardayda,maalinkastaiyoxillikasta. Haddiiaadqabtowaxsu’aalahoolaxiriirabuugaangacanqabsigaahkusaabsanfadlanwaxaadlaxiriirtaamacalimkacunugaagaamamaamulaha.Buuganoodhamaystiranwaxaadkahelikartaabartanspps.org/Rights_and_Responsiblities.OGEYSIISMUHIIMAH:DukumiintiganwaaqoraalkoobanooahBuugagacan-qabsigahabdhaqankaardayga:XuquuqahaiyoMas’uuliyadaha.Ardayduiyagaakamas’uulahinayogaadaanooayraacaanbuuggagacan-qabsigahabdhaqankaardayganuqulkaudanbeeyaeedhammaystiran.HaddiiwaxiskhilaafsanuukujiroqoraalkankoobaniyoBuuggagacan-qabsigaeehabdhaqankaArdayda,fadlan,kaeegbuuggagacanqabsigaoodhamaystiranInternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilities.Dadkaxaggaaraggacilladkaqaba,waxaycodsankaraannuqulkamidawarqaddankoobaniyadooqaabkaleookaduwanloogusoogudbindoono,taasoonoqonkartadaabacaaddaoolawayneeyo,codkaooladuubo,Computardiskluguduuboiyowixiilamidkaah.Kalasooxiriirxafiiskaisgaarsiinta,suuqgayntaiyohorumarintaLambarkaTeleefanka651-767-8110.Ifyouwouldliketoreceivethisinformationinanotherlanguage,pleasecontactyourschool.

• HaddiiaadjeclaanlahaydinaadheshidmacluumaadkanookuqoranAf-Soomaali,fadlanlaxiriiriskuulkaaga.

• YogkojxavtaucovntaubntawvnoualusHmoob,thovtivtaujkojlubtsevkawmntawv.• Siusteddesearecibirestainformaciónenespañol,porfavorcontácteseconsuescuela.• erh>tJ.'d;A'd;M>w>*h>w>usdRt0JtHRvXAusdmt*kRt*RM.<A0Ho;plRqJ;usd;ezdtuFdwuh>I


MASUULIYADAHALAWADAAGOKordhintaIxtiraamka,Masu’uuliyadahaiyoNabad-galyadaDugsiyadaDadweynahaeeSaintPaulwaxaykudadaalayaanabuuristabay’owaxbarashoooammaanah.Dhammaanteenwaxaansameynaynaagoobwaxbarashoookudheehanixtiraamiyonidaamwanaagsan.Inkastoolagayaaboinayfaah-faahintaiskuulladaqaarkoodkaladuwanaadaan,haddanahooswaxaakuqoranmasuuliyadahaaanwadaagnoookoobansiaynuiskuulladeenaugadhignogoobowaxbarashowanaagsan.

Ardayda Waalidka/Masuulka SHAQAALAHASPPS

Ogowinaadleedahaykartiwaxyaabobadankuusuurta-galinkaraooaanlasookoobikarin.

Ogowcaruurtaaduinayleeyihiinkartiwaxyaabobadanusuurta-galinkaraooaanlasookoobikarin.

Ogowshaqaaluhuinayleeyihiinkartiaykutaageeraanardaydasiardayduunoqdaankuwaguulaystaislamarkaanagaarahimiladooda.

Xiriirfiicanlayeelodhammaanshaqaalahadugsiyadajooga.Yeeloqofmasuulahamameelaaddib-ugu-noqotoooiskuulkagudihiisaah.

Xiriirfiicanoojoogtaahlayeelodhammaanshaqaalahadugsiyadajooga.

Xiriirfiicanoojoogtaahlayeelodhammaanardaydaiyoqoysaskooda.

U’muujiixtiraamardaydakale,waalidiintooda/mas’uuliyiintaiyodhammaanShaqaalaha.

Ixtiraamookaalmeebay’adawaxbarashada,kunaadkeeilmahaagamuhimadaayleedahayudiyaargarowgadugsiga.

Abuurhabwaxbarashooohaboonkunadhisantaageeradaiyoixtiraamkadareenkabulshadaiyowaxbarashada.

Sheegmarkaaadkaalmoubaahantahaycaawintanaaqbalmarkalaguufidiyo.

Markiiaadcaawinubaahantahayhadalooweydiiso.Markiiaaddiiddantahaygo’aamadaqaarkood,udoodoogarabistaagilmahaaga.

Sijoogtaah,ulaxiriirardaydaiyoqoysaskooda.Kaalmeemarkaycaawinkuweydiistaan.

Maalinwalbaaaddugusigaxilligiisa,fasalkastanagalwaqtigiisaadoou’diyaarahinaadwaxbarato,aadnaudadaal.

Hubiinilmahaaguiskuulkayimaadomaalinwalbaisagoodiyaarahnuuwaxbarto.

Abuur/sameejawisoodhaweynlehislamarkaanawaxsareoowanaagsankafiloardayda.

Ilaaliooraacnidaamkaiyoqawaanintadugsiga.

Ilmahaagakalasheekaysowaxyaabahaaadkafilaysoiyonidaamyadaiskuulka.

Waainaadnoqotoxirfadyaqaankudayasholeh,sidalooxaliloduruufahaadag,adooraacayanidaamkaiskuulka.

Qalabkatignoolajiyadauisticmaalsiatymasuuliyadkujirto.

Ilmahaagakalasheekaysoooladaalacoheshiiskadhinacatignoolajiyada.

Cashirradaaadbixinaysidhanoqdaankuwoabuurayajawitiknoolajiyadaqanikuahislamarkaanahakudhisnaadaandhookhaardayda.

Waxbarashadaadasigaarahugadadaaladoolaimaanyakartikanashaqaynayaimtixaanada.

Ilmahaagakudhiirrigalikalanasheekaysowaxyaabahauujecelyahayeedhinacawaxbarashadakuleejka/jaamacaddaamashaqadaah.

Abuurhabwaxbarashooohaboonkunadhisanbaahidaardaygaookudhisanqadarintadhaqammadakaladuwaneeardayda.

Hab-dhaqaankaaguhanoqdomidxaqiijinayaammaankaagaiyoammaankadadkakale.

Laxiriiriskuulkailmaahaagahaddiiaadaragtoxaaladoaanammaankaardaydakuhabboonayn.

Lasocojawigaiyoxaaladdaiskuulkahadbakusuganyahay.


NIDAAMKATAAGEERADAIYOWANAAJINTAHABDHAQANKASUUBBAN(PBIS)DugsiyadaDadweynahaeeSaintPaulwaxaakago’aninaysameeyaangoobwaxbarashoooammaanah,loonadhanyahay,taasootaageertawaxbarashada,habdhaqamadaiyohawlobulshoeedhammaanardayda.NidaamkaTeegeeradaiyoWanaajintaHab-dhaqankaSuuban.(PBIS)waahabwaxbarashoookahor-tagahislamarkaanakusalaysannidaamkawada-xaajoodkamarkalagahadlayodabeecadahaiyohab-dhaqanka.NidaamkaPBIS,ardayduwaxaykabarankaraanwaxyaabahalagafilaayosilamidahsidaayubartaanmaaddooyinkaxisaabtaiyosayniska.NidaamkaPBISwuxuukakoobanyahaysaddex“derajo”amaheerootaageeroah.Iskuulwalbawuxuuumadax-bannaanyahayinuusamaystonidaamkasaddexdaderijo.Markalamarayaoheerkastaookamidheerarkanidaamkna,ardayguwuxuukabaranayaaxirfadahahab-dhaqankawanaagsaneeuuubaahanyahaysiuuugaguul-gaaroiskuulkaiyohawlahanoloshaguud.Heerka1’aad:Ardayduwaxaybaranayaanhabdhaqannadalagafilayoiskuulkagudihiisa.Shaqaalahaiskuulkaayaaardaydabarayanidaamka,islamarkaanatusayahab-dhaqankanintalagujirosanad-dugsiyeedkaoodhan.Heerka2’aad:Kooxyarooardaydakamidahayaahelidoonatilmaaniyotaageerosiayugudhaqmaanhab-dhaqamadiiaykusoobarteenHeerka1’aad.Heerka3’aad:Dhowrkamidahardaydaayaahelidoonatilmaaniyotaageerokusaabsanhab-dhaqankasuubban.Nidaamyadansoosocdaayaahoggaanuahiskuulwalbamarkaladhaqan-galinayohabkaPBIS:• Iskuulwalbawuxuusamaysanayaahabuukuogeysiinayobulshadahab-dhaqankasuubbaneelaiskafilayo.Hab-dhaqanadaniwaainayahaadankuwakaturjumayadhaqankabulshadaiyoiskuulkawaanainsicadlooqeexaa,labaraadadka,lagudhaqmaa,lahir-galiyaa(haddiiloobaahdana)lasaxaamarkayqaldamaan.

• Iskuulladuwaxayaruuriyaanxogtakusaabsanhab-dhaqankaardaydasiloogafahmonatiijadaiyohabkaardaydawaxloobarayosishakhsiahaaneddamasikooxkooxahamasifasal-fasalahamaiskuulkagabiahaan.

• Iskuulwalbadib-u-habaynayuukusamaynayaanidaamkiisamarkastaooloobaahdo.U’jeedaduwaainayardayduhelaannatiijowanaagsansicaddaaladahoosiman.

• SiaadwaxbadanugaogaatonidaamkaPBISeeDugsiyadaDadweynahaeeSaintPaul,booqobartaPBISooahwww.spps.org/pbis.Waxaankugudhiirri-galinaynaainaadmacallinkaamamaamulahailmahaagakalasheekaysatohabdhaqankasuubbaneelaiska-filayoiyowalibataageeradaayardayduhelikaraaneedhinacahabdhaqankaah.

RESTORATIVEPRACTICES–XallintaiyoWada-xaajoodka QaybkamidahDugsiyadaDadweynahaeeSaintPaulayaawaxayheleendeeqlacageedooaykuhirgaliyaanbarnaamijkaRestorativePractices.BarnaamijkaRestorativePracticeswaahabaybulshadaiskuulkukudhistaanxiriirwanaagsaniyadoolaxallinayowixiikhilaafahislamarkaanawaxlagabaranayokhaladaadkiidhacay.Qaabkanayaaahnidaamkaugumuhiimsaneenwaxkagabarankarnonafteenaiyodunidainaguhareeraysan.Iskuulladakaqayb-qaatabarnaamijkaRestorativePracticewaxayaaminsanyihiin:• Qofkastaookamidahbulshadaiskuulkuinuuyahayqofwanaagsan,caqlileh,islamarkaanaxooggan.• Dhammaaninaaniskuwadaxirannahay/isu-baahannahay.• Dhammaanteeninaanubaahannahayinaanxiriirwanaagsankuwadanolaano.• Inaanleenahaykartiiyoawoodaankulligeeniskuulkalaimaano.• Waxayubaahantahaywakhti,dabeecadiyotaakulayninlasameeyooolasiiwadoxiriirkawanaagsan.

GoobahaiyoiskuulladakaqaybgalabarnaamijkaRestorativePracticewaxaadheer,inayiskuulloinayiskuullobadanayhabkankadhaqan-galinayaaiskuulladoodasiayxaluguhelaanmushkiladahabulshadoodaamaayuwanaajiyaanxioriirkiihallabay.


XuquuqdaArdaydaiyoMasuuliyadahoodaArdaydadhigataDugsiyadaDadweynahaeeSaintPaulwaxayleeyiniinxaquuqodhowrahiyofursadahooda.Sidookaleardaydawaxaamasuuliyadikasaarantahaymacalimiintooda,shaqaalahakaleiyoardaydaaywaxwadabartaan.Ardayduwaxayleeyihiinxuquuqokaleoouuubalanqaadayodastuurkaiyoqawaaniintagobolkaiyodegaankaba.Xuquuqdaiyomasuuliyadahabuuggaangacanqabsigaaheeardaydakuqoranmaahakuwowaxkastalagusoodaraymanadaboolayaanxaaladkastaootimaada.Qaybtahooseayaasharaxaysaxuquuqdaardayda,masuuliyadooda,iyofursadahaaykuleeyihiinSPPS.HelitaankaMarinkaDiiwanadda(AccesstoRecords)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Iyadoolatixraacayoqawaaniintagobolkaiyotandawladadhexe,ardaydaiyowaalidiinta/masuuliyiintaardayduwaxayxaquleeyihiininayeegaanamadaalacdaanaxwaashoodakuqorandiiwaanadaiskuulada.Ardayduwaxayxaquleeyihiininshu’uuntoodagaarkaaheediiwaanadoodalailaaliyo.Arinkastaoodaboolkalagagaqaadayodiiwaanadaardaydawaainaywaafaqsantahaysharcigaiyonidaamkaudeganiskuuladadegmada.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardaydauqalantaayagaayaamasuulkaahinaylasocdaannidaamkaiskuuladadegmadaiyonidaamkadegmadawayeegikaraandiiwaanadaiskuulada. MaqnaanshahaiyoDaahitaankaArdayga(AttendanceandTardiness)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Iyadoolooeegayoqawaaniintagobolkaiyotandoowladadhexeardaydadegandegmaduwaxayxaquleeyihiinwaxbarasholacagla’aanah.Maqnaanshahaamadaahitaankaardaydaeekuyimaadaarimodiineedwaxaalooqorayaamaqnaanshoamadaahitaancudurdaarleh.Waxaanalagucodsanayaaqoraalaywaalidiinta/masuuliyiintusameeyaan.WixiifaahfaahindheeraadahBoardPolicy503.00eebartawww.boe.spps.org.Masuuliyadaha(Responsibilities)Waalidiinta/masuuliyiintaardayduayagaayaakamasuulahraacitaankasharciyadaiyonidaamkauyaalahabsankaiyodaahitaanka.Ardaydaiyowaalidiintooda/masuuliyiintoodubaayagaayaakamasuulahinayiskuulkasooogaysiiyaan(tusaaleahaan:waraaqsooqoraan,talefoonsoodiraan,iwm.)intaaanxiligaardaygumaqnaanayolagaarin,amamarkaardayguiskuulkakusoonoqdo.Ardayduayagaayaakamasuulahinayfasaxkahelaanqofshaqaalahaahhaddiiay

fasalkakasoodaahaanamahaddiiayubaaahanyihhiininayiskuulkahorayugabaxaanmaalintaas.Ardaydaiyowaalidiintooda/masuuliyiintoodaayagaayaakamasuulahinayiskuulkalasocodsiiyaanhaddiiaysharditahayinardayguiskuulkakabaxointalagujiroiskuulmaalmeedka.WixiifaahfaahinahwaxaadkahelaysaaBoardPolicy503.03eeboggawww.boe.spps.org.FursadahaLoosimanayahay(EqualOpportunity)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Sidaayqabaansharciyadu,ardayduwaxayxuquuqdaloosimanyahaykuleeyihiininaykaqaybgalaandhamaanhawlahaiskuulkaiyobarnaamijyadatacliintaiskuulkaeeaymudanyihiininaykaqaybgalaan.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduayagakamasuulahinayraacaanqawaaniintaiyonidaamkaiskuulkaudeganeehawlahauuiskuulkumartigaliyey,taasooaykagaqaybqaataanamaaydadkakalekalaqaybqaataan.Ardaydumaahainayniyadjabiyaanardaydakaleinaykalaqaybgalaan.HabdhaqanCadaaladah(FairTreatment)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)SidakuqeexanMinnesotaPupilFairDismissalActardayduwaxayxaquleeyihiininayhelaanhabsharcigawaafaqsanmarkaayjabiyaanqawaaniintadegmada.Waxyaabahaarintaankujirawaxaakamidahxaaladasharcigalajabiyeyiyoardaydaayaganasidaayarintauarkaanmarkoodalagadhagaysto.Ardayduwaxayxaquleeyihiininloosheegodhammaanfasaladadaaydhigankaraaniyosharciyadaiskuulkauyaala,waxyaabahashariciahaanlagafilayoiyonidaamkaba.Ardayduwaxayxaquleeyihiininsixushmadlehayuladhaqmaanshaqaalahadegmaduiyoardaydakaleba.


Ardayduwaainayxorahaadaanooaansababmacquulahla’aantoodaysanjirkoodaugaarinmacalimiintaamaardaydakale.Sikastabahaahaatee,waalaogolyahayhaddiixoogmacquulahshaqaaluhuuisticmaalaanardaygasiloogaqabtoinuuisdhaawaco,amahantiwaxyeelleeyo.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduwaxaymasuulkayihiininaykajawaabaandhammaantusmooyinkaamasu’aalahaqofkashaqaalahaahkagaimaanayaiyoinayraacaandhammaansharciyada,nidaamka,iyoqawaaniinta,iyowaxyaabahalagafilayoeeayagakhuseeya.Ardayduayagaayaakamasuulahinayyaqaaniinkunadhaqmaansharciyadafasaladaiyowaxyaabahalagafilayaba.Ardayduwaxaykamasuulyihiininaydadkaoodhansixushmadlehuladhaqmaan.Ardayduwaxaymasuulkayihiininayxushmeeyaanxadkaiyoxoriyadadadkakuhareeraysan.Ardaydawaxaalagafilayaainayhanditadadkagaarkaahiyotandegmadabasimasuuliyadlehuxushmeeyaan.ArdayduwaxaymasuulkayihiininaykadhoowrsadaaninayxoogamaawoodayisticmaalinsiayqofkaledhaawacamadhibugaarsiiyaanXuriyatul-Qawl(FreeSpeechandExpression)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduwaxayxaquleeyihiinxoriyatulqowlintaaanhadalkaasikuxadgudbaynxuquuqdadadkakale.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduwaxaymasuulkayihiininaycadeeyaanfikradahooda,soobandhigaanwaxyaaboqoraalahiyoinaysuugaantaqaybiyaanhabaancayahayn,qadafahayn,midabtakoorlahayn,amaaanmuujinaynqaawanaanamaaanaykujirintixraaclaxiriiraaalkolada,kiimikada,tubaakada,amawaxyaabokaleooaysharcidarotahayinlooisticmaalodadkayaryar,islamarkaanawaainaanaywaxudhimaynoofaragalinaynxuquuqdadadkakale,amawaainaanaywaxyeelaynbay’adawaxbarashadaiskuulkaiyonidaamkiisasidawakhtiga,goobta,iyohabkauuushaqeeyo.Ogolaanshahamaamulahaiskuulkaayaaloobaahanyahaysiiskuulkawaxyaaboqoranlooguqaybiyoamaloogudhejiyo.

GenderIdentity–AqoonsigaJinsigaXuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduwaxayxaquleeyihiininlaguaqoonsadomagacooda,magac-u-yaalkooda,amanoocajinsigaugujiradiiwaankaiskuulka,goobtaaywaxkubaranayaan,dhismahaaykusuganyihiin,ficilladawaxbarashadadheeraadkakuaheeaysameeyaaniyadoolacaayosharcigaiyonidaamkaGuddoonkaWaxbarashada.WixiifaahfaahinahkaeegBoardPolicy500.00andprocedure500.000.01atwww.spps.org/Page/25515.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduiyagaayaamasuulkaahinaywar-galiyaanshaqaalahaiskuulkasidiwaankaiskuulkaloowaafajiyomagaca,magac-u-yaalladaamajinsigaaymarwalbaisticmaalayaan.

Baddalidadiiwaankaiskuulkaeelaxiriiranoocajinsiga,amamagacaqofkawaainlagasameeyaaxafiiskameelayntaardayda(placementoffice)sidauuqabonidaamkaGuddoonkaWaxbarashadu.

WaxbarashdaiyoHawlahaTacliinta(LearningandAcademicWork)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduwaxayxaquleeyihiininaydhigtaaniskuulooaywaxbarashokahelaansidasharciguqorayo.Ardayduinayiskuulkhaasahdhigtaanwaafursaddheeraadbalsexaqmaaha.Wixiifaahfaahindheeraadahwaxaadkaeegtaa:Minn.Stat.§120A.36eeboggarevisor.mn.lgov/statutes.Ardayduwaxayxaquleeyihiininaydhigtaaniskuulbadqabaookadhowrsoonwaxyaabahacarqaladaynayaeekaimaankaradadkale.Sidookaleardayduwaxayxaquleeyihiininayhelaanwaxbaraidkusaabsandhaqankoodaiyadoonloodhigayninqaabkusalaysintakoordhinacamidabka,jinsigaamanaafanimadaqofka.SiaadwaxbadanugaogaatobooqosharcigaGuddoonkaWaxbarashadaqodobka602.01oodkahelikartowww.spps.org/Page/25516.Ardayduwaxayxaquleeyihiininaydibusameeyaanshaqadiiiskuulkaeekabaaqataymarkiiaykumaqnayeenmaqnaanshahacududaarkaleh.Ardayduhaddiiayisuulkamudodheerkamaqnaanayaanwaxayxaquleeyihiininayduruustiiaydhiganlahaayeenloogudiroguriga/isbitaalkasidatusmooyinkagobolkubaaymuujinayaan.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduayagaayaakamasuulahinayiskuulkayimaadaan,inayfasaladadhamaystiraan,iyoinay


fasalkalayimaadaanwaxyaabahakuhabbooneeloogutalagayinfasalkalaguisticmaalo.Ardayduwaxaymasuulkayihiininayiskuulkalayimaadaandabeecadguudahaanwaxbarashadakaalmaynaysaooaancidnakukeenaynkhatardhabahamadhicikarta,naftoodadhibayn,waxbarashadanadhibaatokukeenayn.Ardayduayagaayaakamasuulahinayixtiraamaandhaqankaardaydakaleeedhiggoodaah.Ardayduayagaayaakamasuulahinayhelaan,dhamaystiraan,dibnausameeyaan,shaqadalasiiyeymarkaayiskuulkakamaqnaayeen.Daawooyinka(Medications)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduwaxayleeyihiinxaqaydaawadoodaiskuulkakuqaadankaraanbixintadawadanawaxaashardiahindawadalaqaatointamaalintiilajoogosiayardayduiskuulkautagaan.Masuuliyadaha(Responsibilities)Qoysaskuiyagaayaamasuulkaahinaylasooxiriiraankal-kaalisadacaafimaadkaeeiskuulkahaddiiwaxisbaddalahuukuyimaadodawooyinkaardayeelasiiyoxilligauuiskuulkakusuganyahay.

Ardayduiyagaayaamasuulkaahinaysiwanaagsanulashaqeeyaanshaqaalahaiskuulkamarkalasiinayodawooyinkaintaayiskuulkakusuganyihiin.

Bay’adXorkaahMidabtakoorka/Hagardaamada(Non-Discrimination/Harassment-FreeEnvironment)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduwaxaymudanyihiininayhelaanbay’adxorkaahmidabtakoorka,hagardaamada,nabadgalyoxumadaloolajeedoshakhsigasinjiyaddiisa,caqiidadiisa,jinsigiisa,guurahaantiisa,wadankauukasoojeedo,da’adiisa,midabkiisa,diintiisa,awoowayaashiisiihore,haddiiuukaalmadadoowladahelo,haddiiuunaafoyahay,amabahabdkauuugalmoodo.SiaadwaxbadanugaogaatobooqosharcigaGuddoonkaWaxbarashadaqodobka602.01oodkahelikartowww.spps.org/Page/25516Ardayduwaxayxaquleeyihiininaanlagaaargoosanhaddiiaysidaacadahusoosheegaanmidabtakoor,hagardaamo,amarabshad.

Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduwaxaymasuulkayihiininayardaydakaleiyoshaqaalahadegmadabasixushmadlehuladhaqmaaniyodabeecadaanmidabtakooramahagardaamakuahaynruuxiyadoolagusalaynayodarajadabulshada.Ardayduwaxaymasuulkayihiininayshaqaalaha(sidamacalimkaamaMaamulaha)usoosheegaandhacdooyinkamidabtakoorka,haggardaamada,rabshshada,amaaargoosiayagalagulakacayamalagulakacayocidkaleooayogyihiin.HantidaQofkaiyoTanGaarkaah(PersonalPropertyandPrivacy)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardaydaguudahaanwaxayxaquleeyihiinarimohoodagaarkaahiyohantidaaygaarkauleeyiniinbalooilaaliyomarkaaykusuganyihiindhismayaashadegmadaiyomarkaayjoogaanxafladahaayiskuulladumaamulayaan.SharcigaMinnesotawuxuuqorayaa,inayardayduxaquleeyihiininayisticmaalaanqalabkaiskuulkayaala(sidalookarada,miisaskaiyoipad-yada)siayugukaydsadaanalaabooyinkoodaiyadoomaskaxdalaguhayodhamaanalaabtaiskuulkuleeyahayinayyihiinalaabiskuulkusitoosahumaamuloislamarkaanawaxaadhicikartainsaraakiishaiskuulkuaybaaraansababtaydoontohaahaatee,markaydoontanahaahaatee,ayagooaancidnafasaxkaqaadanamaaanubaahnayninaysoogoostaanwaaranaywaxkubaaraan.WixiifaahfaahindheeraadahwaxaadkaeegtaaMinn.Stat.§121A.72,subd.1eeboggarevisor.mn.gov/statutes.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduwaainaanaykeenindhismahaiskuulka,amadhismeiskuulkalaxiriira,amaariniskuuladalaxiriirtaalaabxadgudubkuahnidaamkaiskuulada,qawaaniintaiskuulada,amagobolkaamadoowladadhexeamaarinkeenikartaamaloolajeedoinaykeentocarqaladamakhatarcaafimaadamakhatarnabadgalyoardaydakuahamadadkakale.Alaabooyinlamamnuucaylaakiinaankuekaynookaliyaalaablasooxaday,hubamawaxhubueg,iyowaxyaabokaleoosharcidaroah.Haddiiaytimaadoalaabarimoshakimacquulahkeenikaraoolayskuorankaroinardayguhaystowaxyaabolamamnuucayamainhaddiiardaygalabaadholagahelayowaxyaabocadaynayainqawaaniintaiskuulkalaguxadgudbay,markaasaraakiishaiskuulkuwaxaysamaynkaraanbaaritaanmacquulah.


Ardayduwaxaykamasuulyihiininaylookaradoodaiyomiisaskoodabaxaaladwacankuogaadaanooaykadhoowraanwaxsharcidaroahamalamamnuucay.Alaabtaardaydaeelookaradaiskuulkakujirtawaxaadhicikartainlabaaroookaliyamarkaaymasuuliyiintaiskuulkuayshakimacquulahkaqabaaninbaaritaankaaslaguhelayowaxyaabocadaynayainlaguxadgudbaysharcigaiyoqawaaniintaiskuulkauyaala.Sidaugudhakhsahabadaneemacquulkaahwaainmaamulkaiskuulkuayardaygakuogaysiiyaanbaaritaankaloogaystaylookarkiisawaasehaddiiarintaakudhawaaqideeduaanaywaxudhimaynbaaritaanwalisocdaooaybooliiskuwadaanamamadaxdaiskuulkuwado.Wixiifaahfaahinaheeintaadheerwaxaadeegtaa:Stat.§121A.72,subd.1eebogga:revisor.mn.gov/statutes.HeestaCalanka(PledgeofAllegiance)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)SharciyagaMinnesotawuxuuiskuuladashardikagadhigayaainayardaydadugsiyadadadwaynahasiiyaanfursadayheestacalankakuqaadaanuguyaraanhalmarasbuuckasta(haddiiaanayGudigaGudoonkawaxbarashadushardigaaskadhaafin).Masuuliyadaha(Responsibilities)Qofkastaooaandoonaynayninuuheestacalankawaxkaqaadosababtaytoontoooshakhsiahihakuxambaarteewuudoorankaraainaanuheestawaxkaqaadin,ardaydunawaainayxushmeeyaanqofkaakalexaqiisauukudoorankaroinuusidaasameeyo.WixiifaahfaahindheeraadahwaxaadkaeegtaanMinn.Stat.§121A.11,subd.3(b)eeboggarevisor.mn.gov/statutes.Labiskaardayda(StudentDress)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduayaggaayaaxaqulehinaydoortaanhabkaayulebisanayaaniyosidayisuqurxinayaanhaddiiaanaytaasikhatarcaafimaadkukeenaynamamidnabadgalyooofaragalinkukeenikartafasalkaamakhalkhalkuabuurikartahabsamiusocodkaiskuulka.Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduwaxaymasuulkayihiininayxidhaandhariskuulkakuhaboon.Sihadabalooilaaliyobay’adwaxbarshooobadbaadoleh,labiskaardayduwaainaanunoqonmidcaafimaadkaiyonabadgalyadawaxudhimaya,amaqadafkeenaya,amagalmaahaanqaawan,amamidabtakoorkuqoranyahay,Dharlagusharaxayoaalkolo,tubaakoamawaxyaabokaleoosharciahaanmamnuucahinlooisticmaaloqofyar.

Ardayduayagaayaakamasuulahinayadeecaanmustawahamaamulahaiskuulkuucayimaynadaafadaiyoquruxda.Ardaydadhigataiskuullagaisticmaaloyunifoomwaainayqaataanyunifoomkaiskuulkaiyowaxyaabahashardigauah.Wixiifaahfaahindheeraadahwaxaadkaeegtaa,BoardPolicy501.03iyoBoardPolicy501.04eewww.spps.org/Page/25515.

DoowladaArdayda(StudentGovernment)Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduwaxayleeyihiinfursadaykusameeyaanookagaqaybgalaandoowladayardayduleeyihiin,taasoomatashaunafurandhammaanardaydaoodhan.Ujeedadadowladaardayduujirtowaainaymatashoookajawaabtobaahidaardayda.Masuuliyadaha(Responsibilities)Markaydowladasamaynayaan,xubnahaardayduoodhamiwaxaymasuulkayihiininaydhisaanqawaaniinujoodooyinbuuxaleh.Dowladaardaydaayaakamasuulahinaywargaliyaanoolaxiriiraanardaydaoodhan,shaqaalahaiskuulka,iyomaamulkaiskuulkawaanainayogyihiininayraacaannidaamkastadegmadaiskuulkayaalaoolagayaaboinuusaamaynkuyeeshohabkaarimahakhuseeyanidaamkadoowladaardayda.IsticmaalkaTignoolajiyadaiyoAmaankeeda (TechnologyUsageandSafety) Xuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Ardayduwaxayfursaduhaystaanhelitaankaiyoadeegsigaaaladahatiknoolajiyadahacasrigaahkuwaasooloogutalogalayinaydaboolaanbaahidawaxbarashaeeardaywalboukhaaskaah.Masuuliyadaha(Responsibilities)ArdayduayagaayaakamasuulahinayisticmaalaanwaxyaabahalahelikarosidaiPad-yadaunaisticmaalaansidauguhabooneeloogutalagalayiyoinayadeecaanqawaaniintaiyonidaamkadegmadadhamaantood.Ardayduwaxaymasuulkayihiininayxushmeeyaankhusuusiyaadkadadkakaleeetegniologigaisticmaalya,manaahainaysiulakacahakhbaartoodakuraadiyaan,nuqulanakuhelaanamainayfaylashabadalaanamabadalaanbaaswoodhadadkakaleleeyahayaydooaanlooaanloofasaxin.Ardayduwaxaymasuulkayihniininayilaaliyaannabadgalyadatignoologilahelikarotiiyola


aqoonsanyahaylagunaxushmaynayowaxybayaabahaaydadkakalealifeeniyoxuquuqdooda.Ardayduayagaayaakamasuulahinayislamarkiibawar-galiyaanmaamulkahaddiiaygalaanmeelaanloogutalagalinamawaxyaaboaanlaaqbalikarinookujiraInterneedkaiskuulkadegmada.

Isticmaalka aan la aqbali karin tignoolojiyada la helikaro, oo ay ku jiraan oo ay ku jiraan email iyo Interneedka waxaa laga yaabaa inay keento mid ama wax ka badan oo ah ciqaabaha soosocda ah: hakinta ama kansalgarayn isticmaalka ama sharafta isticmaalka ama sharafta isticmaalka; anshaxa marinta iyadoo la raacayo nidaamka degmada ama talaabo sharci ah oo ay ku soo oogto maxamada madaniga ah ama dawcad dambi oo sharciga ku qotonta lasaaro. Wixii faahfaahin dheeraad ah waxaad eegtaa Board Policy 520.00 ee bogga www.spps.org/Page/25515.

Transportation–GaadiidkaXuquuqda/Fursadaha(Rights/Opportunities)Markaayardayduuraacayaanamakasooraacayaanbasyaramamidweyniskuulka,waxayxaquleeyihininraacitaankagaadiidkuuahaadomidaanlahayn,dhibaatayn,hanjabaadamahagardaamo.http://www.spps.org/Page/24212

Waalidka/masuulkaiyoardayduwaxayxaquleeyihiininlaogaysiiyoinraacitaankabaskuyahaywaxla’is-kalalaabankarohaddiiardayguhab-daqanaanhabboonaynuulayimaado.Iyadoolatix-raacayoqodobkasharcigaMinnesotaStatute§121A.59,gaadiidkabaskuwaawaxla’is-kalalaabankaro,eemaahanxuquuquuardaywalbauhelikarosidauudoono.

Masuuliyadaha(Responsibilities)Ardayduayagaayaamauulkaahinaylayimaadaanhab-dhaqankasuubbaneela’iskafilayo,eeaydejiyeenGuddoonkaWaxbarashadu,markaaysaaranyihiinbaskaiskuulkaamaaykusuganyihiingoobahalagaraacobaska.Mushkildahakusaabsanhab-dhaqankaeedhacaintabaskalasaaranyahayxallintoodawaxaalagusalaynayaasidauuqabobuuggaXuquuqdaiyoWaajibaadkaeArdayda.Wixiifaah-faahinahkaeegBoardPolicy707.02atwww.spps.org/Page/25517.

Waliddiinta/masuuliyiintailmahoodubaskasooraacayaaniyagaayaamasuulkaahinayilmahoodakawar-hayaanintalajoogoboostaajadabaskalagusugayoiyowalibamarkabaskalagasoodagayogalabtii.

Ardaydakukacafalalkhatarahamainbadanlagusoocel-celiayeyeegudahabaskaamagoobtabaskalagusugo,waxaywaayikaraanamaloodiidikaraainayraacaanbaskaiskuulka,iyowalibasidookaleinayraacaanbaskaiskuulkamarkalabooqanayoamalaaadayosafaradagaa-gaabaneewaxbarasho.

Waalidkadhalayilmahalagamamnuucayinuuraacobaska,isagaayaamasuulkaahinuuilmhiisakeenokanaqaadoiskuulkaislamarkaanauukeenoiskuulkawakhtigiiloogutalagalay.

Darwalladabaskaiyoshaqaalahaiskuulkuwaxaymasuulkayihiininayardaydabaraan,tusaaleunoqdaanislamarkaanahir-galiyaanhabdhaqansuubbaniyowanaaggalagafilayoardayda.

ArdaydadhigtsidkuullsdsidticmaalagaadidkaMetroTransitiyagaayaamasuulkaahinayuhogaansamaannidaamka,siayuhelaankaarkaGo-ToPass.Nidaamkaoolahareermaro,maqnaanshahasababla’aantaahoobatawaxaakadhalankarainardaygakaarkaGo-ToCardlagaxaniboamalagalanoqdo.


HEERARKAHAB-DHAQANKAEEARDAYDAGoobammaanahoowanaagsanlagama-maarmaanayayutahaywaxbarashada.Haddiiayardayduogaadaanooayaqoonsadaanwaxyaabahalagafilayo,waxaykacaawinaysaainaydoortaantallaabooyinwanaagsanoohabboon.Haddiiayardayduuhogaansamiwaayeennidaamkaiskuulkaamaaylayimaadaanhab-dhaqannoxun,shaqaalahaiskuulkawaxaalagafilayaainayjawaabsimanoohabboonaykabixiyaan.Maamulkaiskuulkaayaasoowar-galindoonahaddiiuuardaygulayimaadohab-dhaqankahorimaanayanidaamkaloodajiyayiskuulka.Maamulkaiskuulkawaxaalagarabaainaydiiwaan-galiyaanhabdhaqankaardayga,gaarahaankanaanwanaagsanayneelaguxalliyodibadafasalka.Ardaydaiyowaaliddiintoodiyowalibashaqaalahaiskuulka,dhammaanwaxaalagarabaainaykawadashaaeeyaansidiiaykutaageerilahaannidaamkaiyohabdhaqankawanaagsaneeiskuulkaiyowalibawaxyaabahalaiskafilaayoeelaguqeexayBuuggaArdaydaeeXuquuqdaiyoWaajibaadka.JAWAAB-CELINTAIYOHEERARKAXADGUDUBYADAEEHABDHAQANKAQaybtankoobanwaxayhabdhaqankaamadabeecadahaaanwanaagsanaynukalaqeybisayshanqeyboodwaxaanalasocdatusaaleyaaliyojawaabahalagabixinayo.

• Interventionsandrestorativeresponses–Dhex-galkaiyoJawaab-celintakusalauysanWada-xaajoodkawaafursadoayardaydukubarankaraanhab-dhaqankasuubaniyadooloosuurogalinayoinaylayimaadaandabeecadowanaagsan.Dhex-galkandhinacahab-dhaqankaahwaxaalagayaabaainayqeybkanoqdaanshaqaalahaiskuulkaamashaqaalahakaleeetaageeraiskuulkaiyosidookaledadkamidahbulshoweyntacaadigaah.

• Disciplinaryresponses–Jawaab-celintakusalaysanEdbintaayaalagayaabaainla’isticmaalo.Waxaalasamayndoonaadadaalkastaoolaguhagaajinayoxiriirkiidhaawacmaysiloowanaajiyohab-dhaqanadaaanhabboonayniyadoola’isticmaalayohabkaugusahlan/yareejawaab-celintakusalaysanedbinta.

Tilmaamtaasiwaxayqayaxeysaatalaabooyinkakaladuwaneelagaqaadayoxadgudubyadakadhankaahshuruucda,nidaamkaiyoqawaaniintaiskuulladadegmada.Anshaxalaguxaliyoiyojawaabihiisuwaxalagudhaqangalindoonaaislanidaamyadaguudeedajisaneeaankuxusnayheerarkagafafka1-5,iyogafafkaMatrix-ka.Heerkagafka1’aadwaakaugukhafiifsan,heerka5’naadnawaakauguculus.Habkaqaybtani,wuxuukabilaabmayaajawaabahaanshax-marintauuYARiyotallaabooyinkiiwaxkuoolkaahaaeegafkastaluguxaliyay.FiciladauguWEYNeeanshaxmarintaeeMaamulkuqaadankarowaaceyriniyokasaarid.Gafkastaookuqoran,qoraakanhoose,dhibicdauhoraysa(•)waaanshaxmarintauyar.Dhibicda(•)kutaalkhaanadaMatrix-kaloomasuurayn-karoamaloogamabaahnainMaamuluhuuisticmaalotalaabotalaabosocotaookordhinaysaadkayntasidaloolatacaalayogafka.Haseyeeshee,waxajiri-doonaxiriirmacquulahooudhaxeeyaadkaantaiyosonoqnoqoshadafalxad-gudbeedka,da’dadanbiilahaiyotallabadamaamulkaeearrinkan.Waxyaabahalatixgalinayomarkago’aanlagagaarayotallaabadakuhabboonxadgudubyadawaxaakamidah:

Da’daardaygaiyofahamkiisakuaaddanfalkauugeystay

Inuuardayguawoododiyaarnauyahayinuusaxodhibkakadhashayfalkiisa

Faragalinnadiiiyociqaabahiiuuhoreyardayguusooqaatay

Waxyaabahaiyoxaaladahasababayinuugalogafkaamadhaqankaaananhaboonayn

InuuardayguleeyahayqorshahalooyaqaanoIndividualizedEducationPlan(IEP)ama504haddaykhuseyso

Haddiiaansikaleloocayimin,nidaamkanladajiyeywaxalagudabaqayaahabdhaqankaardaygaeewaxgaarsiiyahantidaDugsiyadaamaqaaraykamas’uulyihiinSPPSamagoobahaaykadhacayaankulamoaymasuulkayihiinSPPS.Kuwanhoosebadidooduwaxaykamidyihiindanbiyadadhaca.


HEERKA1-AADXadgudubyadaHeerka1-aadwaxaaguudahaanwaxkaqabandoonashaqaalahaiskuulkamarkaardayguuusanlahaynwaxxadgudubhoreahamauuleeyahayxadigauguyareexadgudubyohoreah.Jawaabahashaqaalahawaxaaardayguuukabarankaraatoosnaanta,isbadalkadabeecadawanaagsan.Shaqaalahawaxaalagafilayaawax-baridbadanookaladuwaniyoistaraatijiyadamaamulwanaagsan.Ogoysiis:FadlandibudaalacodukumiintigaGlossarysiaadufahamtomacnahaerayobadanoolaxiriiraqanuunkaiyomacluumaadkaMinnesota.Tusaalooyinkadhacdooyinkaheerka1’aadiyojawaabahaTusaalayaashaFalalkaiyoJawaab-celintaheerkakowaadintoodabadanmasababaaninardaygalagasaaroiskuulkahaddiiaysanfalakuahaynkuwobaaxadweynamaaanmararbadansoolaabaniniyadoolagudayayisku-dayobadanoolaguxallinayo.

Taageeriddasoodhex-galkaarrintawaxaloogajeedaainlasaxoamalabarohabdhaqankaduwankiihore,siardayguuyeeshohabdhaqankusalaysannabad-galyoiyois-xaq-dhawr.HababkashaqaalahaDugsiyaduraacayaanwaxakamidasidan:

• Xasuusimoiyodib-ujahayn.• Hadallagusaxo• Doorlagaciyaaro• Qoraalcad/raali-galin• Kursigaoolabaddalo• ShirloosameeyoBaraha/Ardayga• Warb-bixinhorumarkadabeecadihiisa

maalin-kasta.• Fasalkaoowaqtilagasaaro• Cawad-celin• Fasalkaoolagakaxeeyo,lanageeyooo

laguilaaliyomudokooban• Waqtigaooloobadalo• Masaalixdiisaoouuwaayo/Inlaxayiro• Heshiiskaardayga• Wada-xaajoodka(Restorativecircles)

WaxkaqabashadaShaqaalahawaxaawahelinkarawaalidka/mas’uulka,iyoxubnahakaleDugsiga.Waxkaqabashadaaswaxakujirikara:

• Waalidka/Mas’uulkaoolaogeysiiyo• Waalidka/Masu’uulkaoolalashiro.• Waalika/Masu’uulkaooDugsigausooraaca

ArdaygaamaFasalka• Mamnuucidanoocyadalabiskaeeaanloo

ogolaynardayda• AdeegdadweyneooloodiroDugsiga

dhexdiisa• Khilaafkaoolaxalliyo• Kaqayb-galiddabarnaamijlatalineed.• Heshiisqoraalaoodhexmaramacallinka,

ardayga,iyowaalindiinta/mas’uulintakale• Dhex-dhexaadinwixiiisudhigma• Udiridaadeegyadakaalmeeya

Ogow:Dhacdoqalafsanamakucelcelinmararkale,waxaalooqaadandoonadanbiheersareah.Dhacdoheerka1’aadahoolagucelceliyomararbadan,waxaalooqaadandoonadanbiheersareahkaddibmarkiiardaygaloofidiyeytaageeradakuhabboonlagaunadiiwaan-galiyaydiiwaankaardayga.


HEERKA1-AADXADGUDUBYADA(Violations)KaeegGolosarigaerayokale,sharaxaadooda,SharciyadaMinnesotaeelatixraacikaro,iyomacluumaadkaleinternet-ka-www.spps.org/rights_and_responsibilities

HEERARKA WargalintaBooliiska

1 2 3 4 5 Absence,Tardiness(Maqnaansha,Daahid)MarkaaadkamaqnaatidamakadaahidDugsigaamaFasalka.

• •

Absence,Unexcused(Maqnaansho,aancudurdaarlahayn)AdookamaqnaadaDugsigaamafasalkaadoonwaxfasaxahaysan.

• •

CheatingorPlagiarizing(Qishkaiyosoonaqilladashaqoqofkaleh) Qishkawaxbarashadukumakoobnaooqudha,soonaqiliddashaqooyinkadadkalemarkaimtixaanadaamahawlahaDugsigukuudiro,adooisticmaalauafikradoamaqoraalouuleeyahayqofkale.

• • •

DefianceofAuthorityUla-kacmarkaaadudiididinaadraacdoamaradaxubinkamidashaqaalaha.

• • •

DisruptiveBehavior(Habdhaqanwaxkhalkhaliya)XaaladoamaficilloshaqaaluhuuarkaancarqaladsaamaynkartainlahelowaxbarashohaboonamawaxudhimikartashaqooyinkakasocdaDugsiga..

• • •

InappropriateLanguage(Luqoaanhaboonayn)Oonoqonkartainaaddhaaratoamauisticmaashoerayosiaanixtiraamkujirin.

•

PhysicalContact(NoBodilyHarm)(Jirkaqofkaooaadgaartidadoonwaxgaarsiin)Ardaydawaxaadhexmaramuranaanadkayn,laakiinsiaanqumaneynjirkoodaugaara,sidainuuriixoamacabsigaliyo.

• • •

StudentDress(dhar-xidhashadaArdayga)HabkadharxirashadaiyoisqurxintashakhsigaeeaanwaafaqsanaynnidaamkauyaallaIskuulka/Degmada.

• •

TeasingandNameCalling(kutiiq-tiiqsi,foorjaynamauguyeedhidmagacaanuraalikaahayn)Foorjoamauguyeeridmagacdhacdoqudha,adooujeedaamaaanujeedininaadgaar-siisodhaawac,xaqiraad,xumayn,amahoosudhigtiddadkale.

•

TechnologyMisuse/ViolationTaniwaxaakamidahardaygaoowaxyaabaaananloodirinkumashquula,iPad-yadaoonanladaryeelin,min-guurinmacluumaadaananlaguufasaxin.MacluumaaddheeriahkaeegbuugaGloossarga

• • •

Theft,Minor(tuugo,yar)Markaaadqaadatidhantiqofkaleadoonuhaysanwaxfasaxaooaykujirto,laakiinaankukoobnaynqalabkaDugsiga,cuntada,iyowixiilamidah.

• •

UnauthorizedUseofSchoolProperty(IsticmaalkahantidaDugsigabilaarukhsad)Adoonfasaxuhaysan,isticmaalkahantidaDugsigasisharcidarroahwaxkabaxsanshaqooyinkaDugsiga.

• • •


HEERKA2-AADGafafkaheerka2aadguudahaanwaxaykeenidoonaaninlaxalliyoamalagabixiyojawaabanshaxmarinahooMaamulkaIskuulkukulugleeyahay.UjeedadaficiladaasiwaxaytahayinlasaxohabdhaqankaiyadoolugugoobaabinayoArdaygainaanhabdhaqankanlooogolayn,haseahaatewaliArdaygaIskuulkalaguhaynayo.Ogoysiis:FadlandibudaalacodukumiintigaGlossarysiaadufahamtomacnahaerayobadanoolaxiriiraqanuunkaiyomacluumaadkaMinnesota.

TusaalooyinkadhacdooyinkaHeerka2’aadiyojawaabaha

XallintaarrintaniwaxayutaallaMaamulkaIskuulka,ujeedadunawaxaytahayinlasaxohabdhaqankaiyadoolugugoobabinayoArdaygainaanhabdhaqankanlaogolayn,haseahaatewaliArdaygaIskuulkalaguhaynayo.

• Tabobardhinacadabeecadahaah• Ardaygaoolalashiro• Waalidka/mas’uulkalawargaliyo• Waalidkaa/mas’uulkalalashiro• MaxkamadaArdayga(hadaykhusayso)• Lasooceliyohababkacadaalada,eeadeega

Iskuulkadadweynaha• LoodiroArdaygakooxdaardadacaawisa• Maalindhanamamaalinbadhkeedin

iskuulkadhexdiisalaguxayiro

• Fasalkaoolagajoojiyo• Laxayiro• DugsigaSabtida• Laqaadotallaabooyinheerhooseahwixii

yimaadaoolagudarokuwakorkuxusanOgow:Dhacdoqalafsanamakucelcelinmararkale,waxaalooqaadandoonadanbiheersareah.Dhacdoheerka1’aadahoolagucelceliyomararbadan,waxaalooqaadandoonadanbiheersareahkaddibmarkiiardaygaloofidiyeytaageeradakuhabboonlagaunadiiwaan-galiyaydiiwaankaardayga.

HEERKA2’AAD-XADGUDUBYADA(Violations)KaeegGolosarigaerayokale,sharaxaadooda,SharciyadaMinnesotaeelatixraacikaro,iyomacluumaadkaleinternet-ka-www.spps.org/rights_and_responsibilities


1 2 3 4 5 Absence,ChronicTruancyMaqnaansho,maqnaanshojoogtaadoonhaysanfasax.

• •

AudioAlertDeviceFaahfaahintaoodhamaystirankaeeg:spps.org/rights_and_responsibilities

• •

Bullying(Xoogsheegasho)Habdhqanhujuumahooaanloobaahnaynooaykujirtomidrunahamaiskayeel-yeelah,lahaanshaawoodaandheelitirnayn.Habdhaqankanoolagucelceliyo,amayeeshakucelcelinxoogganwaqtiyodheeriah.

• • • •

BullyingUsingTechnology(Cyberbullying)(xoog-sheegashoadooisticmaalayafarsamadatiknooloojiyada)Xooggsheegashadanoocanahwaxaykadhacdaakhadkainternet-kaamaiyadoolaadeegsanayofarsamadatiknoolajiyadawadooyinkaladuwanooykujirto,laakiinaankukoobnaynxoogsheegashodhinacaafkaamabulshada.

• • •

DamagetoPropertyofOthers(waxyeelaynhantidadadkakale)Sibadheedhaamula-kacamarkaaadwax-yeelaysohantiayleeyihiinxubnahashaqaaluhu,iyo/amakuwakale.

• • •

DamagetoSchoolProperty(WaxyeelaynhantidaDugsiga)Sibadheedhamarkaaadugoyso,wajigabadasho,amahaddiikaleaadwaxyeelaysosiuunhantiuuleeyahayamaisticmaaloDugsigu,iyo/amaShaqaalahaDegamada.

• • •


HEERKA2’AAD-XADGUDUBYADA,continued


1 2 3 4 5 Discrimination1(Kalasooc)Kaeegsharaxaaddhamaystirankhadkainternet-ka:spps.org/rights_and_responsibilities

• • •

DisruptiveBehaviorToandFromSchool(habdhaqanwaxkhalkhaliyaookayimaadaArdaygaamaIskuulka)Habdhaqankhatargaliyaamaqash-qashaadadaArdaydamarkaaykusocdaanamakayimaadaanIskuulka,amameeshabaskuistaago,ookaleexisaxiskadarawalkabaskainuugutoshaqadiisa.

•

Gambling(khamaarid)Markaaadciyaartidkhamaarkasiaadwaxuheshid.

• •

GangActivity(Ficilgaangistarnimo)Kaeegsharaxaaddhamaystirankhadkainternet-ka:spps.org/rights_and_responsibilities

• • • •

Harassment,BasedonProtectedStatus2Dhibiddaamaqashqashaadawaxaakamidagacankahadalamahadalafkaah,amaisgaarsiinlagujiheeyayoolooladanleeyahayqofkaookusalaysanarrimhiisadhowrsan,taasooaykujirtojinsiyada,fikirka,jinsiga,guurkiisa,wadaniyadiisiihore,da’da,midabka,diintaciduukasoojeedo,qaabkakaalmadadawladda,galmoodkaamajaceelkagalmoodka,amanaafanimoooloogajeedoamaayabuurtojawiwaxcabsigalinkara,lacollaysto,amameellagagadhacoqofka;amahaddiikaleaysixunusaamaysoqofkashaqadiisa;fursadahawaxbarasho,amakahelitaanfaa’iidoDegmadaIskuulka.

• • • •

Interference/Obstruction(Carqaladayn/ishortaag)Ficilkastaoolayskudayoinlaguhorjoogsadoxubinkamidashaqaalahainuuqabsadoisagoo/iyadoosisharciahhawshalooigmadayooaykujirtobaarismaamuleed.

• •

Language,Abusive(Luqo,meel-ka-dhac)Ardayguwuxugudbiyaafariimohadalahooykujirtoxad-gudubiyoluqocabsigalina.

• • •

LeavingSchoolGroundsMarkaArdaygukatagoIskuulkaSaacadahaDugsigaladhigto,isagoonhaysanogolaanshoquman.

•

MedicationPolicyViolation(HabkaDaaweyntaiyoDanbiyadalaxiriira)Kaeegsharaxaaddhamaystirankhadkainternet-ka:spps.org/rights_and_responsibilities.Ardaydaisticmaalaysaamaqaybinayadaawooyinkadhaktarkuqoroamakuwaaanuqorinqaabaanloofasixn.

•

ParkingViolation(DanbiyadaParking)MarkaaaddhigatidGaadhigameelaanlaogolaynooIskuulkuleeyahay.

•

RacialorReligiousHarassement2Kalasoocjinsiyada,amaqashqashaadadiintu,waxaykakoobantahaygacankahadalamaafamaisgaarsiinkusaabsanqofkasinjiyadiisaamadiintiisa.Kaeegsharaxaaddhamaystirankhadkainternet-ka:spps.org/rights_and_responsibilities

• • •

RecordandIdentificationFalsification(Diiwaangaliniyocaddaynbeena)Beenkasheegidamabadalidsixiixaamaxogta;amadiididinaadudhiibtocaddaynrasmiahShaqaalahaDugsiga.

• •

1Wixiimacluumaaddheeraadaahookusaabsanxuquuqdaardayga,fadlanlaxiriirOmbudspersonooahdhexdhexaadiyahaardaydaiyodugsiyadaoodkahelikarto651-767-8394.Qofkandhexdhexaadiyahaah(Ombudsperson)wuxuuxafiiskuleeyahay360ColborneStreet,SaintPaul,MN55102

2GuddigaDhibaatooyinkaeeArdaydaayaaqiimaynkusameeyahaddiiayjiraanwaxhandadaadahamadabeecadodadkacabsigaliya.


HEERKA2’AAD-XADGUDUBYADA,continued


1 2 3 4 5 SexualBehavior–(Habdhaqanaanhabboonaynookusaabsangalmada)Kuhawlanaantahabdhaqankashukaansigawaxakamida,balseaankukoobnaynisutaga,galmoodrasmiah,taabahso,cawradaaadtustoiyosiigaysi

• • •

SexualHarassment1(DhibiddamaCadaadisDhankaGalmada)Qashqashkagalmoodkuwuxukakoobanyahayiskudayidagalmoodaanlayslaogolayn,codsiixsaanfalidgalmo,taabasholoogajeedogalmo,amagacanamaafkusalaysanisutagamalasooxiriirgalmokusaabsan.

• • •

TiknoolojigaaanluguufasixinamaaaduisticmaashosiaanqumanaynComputer-kaiyonidaamkiisaamaiskuxirkanetka,dhaawacdohardweerkaamasooftweerkaKaeegsharaxaaddhamaystirankhadkainternet-ka:spps.org/rights_and_responsibilities

• • •

Threats2(Hanjabaad)HanjabaadkastaoonoqonkartaAfka,qoraal,amagacansaar,calaamad,amaficillagaarsiiyaula-kacsiuusababowaxyeeloamaqasxitaahadiiloosameeyaytahayciyaar.

• • •

TobaccoandOtherTobaccoRelatedDevices,Possession/Use,TubaakadaiyowaxakaleeelaxiriiraTubaakada,lahaansho/iscticmaasho.Kaeegsharaxaaddhamaystirankhadkainternet-ka:spps.org/rights_and_responsibilities

• •




HEERKA3-AADHeerka3’aadmeelka-dhiciisuwuxukeenikaraaiskuulkaoolagacayriyoardaygamaalinqaybteedamamaalindhan.

Ogoysiis:FadlandibudaalacodukumiintigaGlossarysiaadufahamtomacnahaerayobadanoolaxiriiraqanuunkaiyomacluumaadkaMinnesota.

Tusaalooyinkadhacdooyinkaheerka3’aadiyojawaabaha

Waxxalilidaniwaxaynoqonkartamidaanjoogtoahayn,mudoyarooardaygalagaeryoardaygabii’adaDugsiasababtooahhabdhaqankiisaooxumaaday.Haddiicayrintalago’aansado,mudadaeriskuwaainayxadidnaatosidaugumacquulsan,iyadoosikufilanhabdhaqankaardaygawaxloogaqabanayo.

• Waalida/mas’uulkaoolawargaliyo• Waalidk/mas’uulkaoolalashiro• Iskuulkaoolagacayriyo(Maalin

Dugsiyeedoodhan)• Inloodiroardaygabarnaamijkageddisan

cayrintaiskuulka,sidainuusaxoqaladkiisaamaqoysaskaoolakulmiyosiayuwadahadlaan

• InloodiroGuddigaDhibaatooyinkaee

Ardayda• Inlaisctimaalotallaabooyinheerkooduka

hooseeyo,markalagudarokuwakore• InloogudbiyobarnaamijkataageradaPBIS

eedhismahagudihiisaaheeHeerka2’aadiyo/amaHeerka3’aad.

Ogow:Dhacdoqalafsanamakucelcelinmararkale,waxaalooqaadandoonadanbiheersareah.Dhacdoheerka1’aadahoolagucelceliyomararbadan,waxaalooqaadandoonadanbiheersareahkaddibmarkiiardaygaloofidiyeytaageeradakuhabboonlagaunadiiwaan-galiyaydiiwaankaardayga.

HEERKA3-XADGUDUBYADA(Violations)KaeegGolosarigaerayokale,sharaxaadooda,SharciyadaMinnesotaeelatixraacikaro,iyomacluumaadkaleinternet-ka-www.spps.org/rights_and_responsibilities


1 2 3 4 5 Fighting(Dagaal)Dirirloodhanyahayoolabadadhinacbaayugaqaybqaateenxaaladaafamagacan

• •

IntentionalDamagetoDistrictTechnologyResourcesKaeegsharaxaaddhamaystirankhadkainternet-ka:spps.org/rights_and_responsibilities

• •

PhysicalAggression(BodilyHarm)–Hujuungacankahadalah(dhaawacgaarsiiyayJirka)FicilArdayguulakacufalay,keeneynainjirkadhaawaacgaaro.

• •

PhysicalAggressiontoStaff(Hujuunloogacan-qaadoqofShaqaalahaah)FicilbareerauugaystoArdayguookeenainugacanaanraalilagaahayngaartoqofshaqaaleah.

• •

Haysashada,iyo/amaQarxinta(PyrotechnicDevices,Possessionand/orDetonation)Kaeegsharaxaaddhamaystiranbartainternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilities.

• •

RepeatedMisuseofDistrictTechnologyResourcesUisticmaaliddahanditaDagmadasidatignologiyadaqabaanayDagmadurallikaahayn.

• •

Theft,Major(TuugoWeyn)Qaadashoaanlaysufasaxin/lahaanshahahantiqofkaleooaykujirto,balseaankukoobnaynfunaando,alaabtaqaaligaaheeelectronika,iyowixiilamida.

• •

Trespassing,includingduringperiodsofdismissalorsuspensionMarkaaadtimaadIskuulkaqofahaanamadhexgashohawlahaDugsiga,kadibmarkiiMaamulahaIskuulkukufarayinaadkataktoamaqofkaleoosharciahaankamas’uulailaalintadhismaha.

• •


HEERKA4-AADHeerka4aadmeelka-dhiciisuwuxukeenikaraaiskuulkaoolagaeryoArdayga,iyoCiidankanabad-galyadaoolaogeysiiyo.ErintaArdayguwaaisagoolagaeryoDugsigamaalinwixiikabadan.Ogoysiis:FadlandibudaalacodukumiintigaGlossarysiaadufahamtomacnahaerayobadanoolaxiriiraqanuunkaiyomacluumaadkaMinnesota.


Xalilidaniwaxaynoqonkartaamidaanjoogtoahayn,mudoyarooardaygalagaeryobii’adaDugsia,sababtooahhabdhaqankiisaooxumaaday.Haddiicayrintalago’aansado,mudadaeriskuwaainayxadidnaatosidaugumacquulsan,iyadoosikufilanhabdhaqankaardaygawaxloogaqabanayo

• Waalidka/mas’uulkaoolawargaliyo.• Waalidka/mas’uulkaoolalashiro• MuddoyaroolaeryoArdayga,oonka

badnaynmaalin• Barnaamijkaduwancayrin

• Maamulkaoobaddala• Waxbarshomeelkugaaraookaduwantii

horelagumeeleeyo• Guddigadhibaatoyinkainardaydaloodiro• Inlaisticmaalotallaaboyinheerkooduka

hooseeyo,markalagudarokuwakoreOgow:Dhacdoqalafsanamakucelcelinmararkale,waxaalooqaadandoonadanbiheersareah.



1 2 3 4 5 Alcohol,Possession/Use/UndertheInfluence(Aalkolo,lahaansho/isticmaal/saamayn)Kaeegsharaxaaddhamaystiranbartainternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilities.

• •

Gubid(Arson)Faldambiyeedsicaalamiyadabamawaxyaabahaqarxalooisticmaalayoburburintaiyobaab’intahantida(micnahakaeegeraybixinta“Glossary”).

• • •

Assault(waxyeelo)Ula-kacmarkaaadgaarsiisiddhaawacqof-kalejidhkiisaisagoonraalikaahayn.

• •

AudioAlertDevice,UseSeethefulldefinitiononlineatwww.spps.org/rights_and_responsibilities

•

CriminalAct(Danbifalid)Wax-yeelooyinlagaadh-siiyohantidaDugsigaamakuwaIskuulkuamalaxiriirashaqooyinkiisa,waafal-danbiyeedhadduugaystoqofweyni.

•

CriminalActAgainstaStaffMember(DanbikagalidxubinShaqaalahaSPPS)FaliddaficilkageesaxubinkamidaShaqaalahaSPPS-ka,waadanbihaddiiqofweyneficilkaassameeyo.

• • •

CriminalSexualConduct(HabdhaqankaDenbigalaxiriiraGalmoodka)HabdhaqankaGalmoodkuwuxunoqonayaxad-gudubkujiraDanbiga“Galmoodkataabashadaah”amaficilkastaookaleoogalmoodahwuxunoqonayaficildanbiahhaddiiuusameeyoqofweyni.

• • •

DisorderlyConduct(Hadhaqanaannidamsanayn)Kaeegsharaxaaddhamaystiranbartainternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilities.

•

DrugsorControlledSubstances,Possession/Use/Soliciting/Selling(Daroogooyinkaamawaxyaabahalaxakameeyey,haysashada/isticmaalka/Qalqaalin/iibinta)Kaeegsharaxaaddhamaystiranbartainternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilities.

• • •


HEERKA4-XADGUDUBYADA(continued) HEERARKA Wargalinta

Booliiska 1 2 3 4 5 FiresandFalseFireAlarms(Dabkaiyoqaylo-dhaantaDabkaeebeentaah)CarqalaydayntaamafaragalintasisharcidaroahNidaamkaQaylo-dhaantaDabka,amasameeyotaxadirlaandhalisadab.

•

Hazing1,2Ficilloogeystoarday,amakujujuubidardayinuusameeyoficil,kaasooqofukeenaysakhatarlataabankarosimarkaaardaylooguhandadogelitaankaururiskuulkuleeyahayamaxiriirlaleh.

•

HaysashadaQalabkaWaxCuryaamiyaamaQalabkaCodkaWaxLaguMaqlo(IncapacitationorAudioAlertDevice,Possession)Fadlanwaxaadqeexitaankaarintaanoodhamaystirankaeegtaaboggainterneedkaeeah:www.spps.org/rights_and_responsibilities.

•

PhysicalAggression(SubstantialBodilyHarm)GardaroJirkaGaadha(JirkaooKhatarWaynlaGaarsiiyo)FicilArdaygusiulakacaugeystay,keenaynadhawaachalisaoojirkaah..

• • •

Haysashada/Isticmaalka,HubkaleamaWalaxooaanhubnoqonkarinmarkalooeegoqeexdaQawaaniintaMinnesotaeehubkakhatartaah,iyhadooaanniyadalaguhaynQalabaanloosamayninsidiihubhalisahoogaysankarakhasaaronafiyomaalleh.Tusaale,mindidaafaysanoodherarkeeduyahaymakadheeryahay2.5inches,mindidakaartoomadalagujaro,sakiinta,iwlm.Waainaysanjirinkutalagalinlaisticmaaloah.

•

RacialorReligiousViolence1,2(XadgudubLoolaQasdoMadabtakooramaDiin)Dhibaatoxagasinjigaamarabshaddiineedwaaficilhujuumaoogacanqaadaamawaxyeeloahamahujuuncabsigalinaah,amawaxyeeloqofkale,taasoolaxiriirtasinjigaamadiinta.

• •

RecklessorCarelessDriving(UwadidaBaabuurkaxawaarekhatarah,amasiaantaxadirkujirin)UwadidahantidaDugsigasikhatargalin-kartadadkaamahantida

• •

Robbery/Extortion(Boob/xoog)Markaaadxoogkagaheshidamacabsigalinhantiqofkale

• •

SexualViolence1,2(Galmoodjaahwareersan)Kaeegsharaxaaddhamaystiranbartainternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilities.Ficilgacan-ka-hadala,amaxoogahamaweerarcabsigalinaoolaxiriirataabashadacawradaqofkale,amakuqasbaqofinuutaabtoqofcawradiisa.

• •

Threats,Terroristic1,2(Cabsi-galin,argagixisnimo)Kaeegsharaxaaddhamaystiranbartainternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilities.Cabsi-galinsitoosaamasidadbanaadugaysatodanbiadooujeedainaadargagixisoqofkale,amasababtoinuukabaxodhisme,meellagukulmo,amagaadhi.

• •




HEERKA5-AADHeerka5aaddanbiyadiisuwuxuubaahanyahayinMaamulahaDugsiguogeysiiyoCiidamadaNabadgalyadaunagudbiyocayrintaArdaygaAgaasimahaamawakiilkiisa.Kaeegsharaxaaddhamaystiraneriska,dulqaadl‘aantaibir-kaahiyosharciyadakhuseeyadanbiyadanbartaninternet-kaspps.org/rights_and_responsibilities.Ogoysiis:FadlandibudaalacodukumiintigaGlossarysiaadufahamtomacnahaerayobadanoolaxiriiraqanuunkaiyomacluumaadkaMinnesota.


XalintaarrintuwaxaytahayinArdaygalagakaxeeyobii’aadaDugsigahabdhaqanxumaantiisaowgeed.WaxalagayaabainlageeyoArdaygajawinabdoonoosiinkaraqaababkaleoolagulatacaalohabdhaqankiisa.XalintaarinkaniwaxadiiradasaaraysaaxasalintanabadaDugsigadadweynaha,amalajoojiyonafwaxburburinaysa,iyo/amahabdhaqankhatarah.

• Waalida/mas’uulkaoolawargaliyo• Waalida/mas’uulkaoolalashiro

• Maamulkaoobaddala• Waxbarshomeelkugaaraookaduwantii

horeInlagumeeleelyo• GuddigadhibaatoyinkaArdaydaooloo

diro• Erintaiyokasaaridda(waaficilay

leeyihiinGuddigaSareeeWaxbarashdu• Inlaisticmaalotallaaboyinheerkooduka

hooseeyowixiidanbe,markalagudarokuwankore



1 2 3 4 5 Assault,Aggravated(gacan-ka-hadalculus)Sibadheedhamarkaaaddhaawacculusgaadhsiisojirkhiisa,amawaxyeeloweynkofkale,amaindambifaleedlagaloiyadoohubla’isticmaalyaoujeedadunatahayinlagaystodhaawachalisahamadill.

• •

ExplosiveDevice(WalxahaQarxa)Bambaano,miino,gantaaliyoqalabkakaleeelamidkaaheeqarxaeesababikaraburburintahantidaiyonaftabaniaadanka.Wixiifaahfaahinahkaeeg:spps.org/rights_and_responsibilities

• •

Firearm (Hub, Qori) Hub ama qori ay ka dhacdo rasaas wax qarxisa ama waxyeello gaysata. Kuma jiraan qoryaha loo yaqaanno BB Gun, air gun iyo waxyaabaha kale ee la midka ah. Wixii faahfaahin ah ka eeg: spps.org/rights_and_responsibilities

• •

Haysashada Qalabka Wax Curyaamiya Hadii aadan adeegsanaynin ama aad dhamacsantahay in aad isticmaashid (Incapacitation Device, Possession, with the intent to use) Qalab loogu talagalay inuu si ku meel-gaar ah u curyaamiyo ama u wax-yeelleeyo dadka sida taser,stungunamasuntadadkakailmaysiisa.Wixii faahfaahin ah ka eeg: spps.org/rights_and_responsibilities.

• •


HEERKA5-XADGUDUBYADA(Violations),continued HEERARKA Wargalinta

Booliiska 1 2 3 4 5 Possession/UseofaDangerousWeaponOtherThanaFirearm(Lahaansho/isticmaasho, hub khatar ah oon ahayn Qori) Qalabloohabeeyaysidiihubokalekaasoosababikarakhasaaredhaawaciyodhimasahabaleh.Waxaatusaalooyinkankamidahmindiaffaysanoodherarkeedugaarayo2.5inchesamakadheer,hubkaqorigaah,BBgun,qalabgacantalagashadooolagudagaallamo(brassknuckles). Wixiifaahfaahinahkaeeg:spps.org/rights_and_responsibilities

• •

Possession/UseofOtherWeaponorObject,notafirearmandnotmeetingMinnesotaStatuteDangerousWeapondefinition,withuseorintenttouse(lahaansho/isticmaalhubkaleamawaxkaleaanahaynQori,kaasoonwaafaqsanaynsharcigaMinnesotaeehubkakhatartaah,macnihiisaooaadisticmaashayamadoonaysoinaadisctimaasho)Qalabaanloosamayninsidahubka,laakiingeysankarakhasaarenafiyomaalleh,tusaalooyinkanawaxaakamidahmindiaffaysanoodherarkeedugaarayo2.5inchesamakadheer,mindidabaakadahalagujaro,sakiimaha,iwl.Ujeedaduwaainaytahayinuuqofkudoonayoinuuisticmaalo. Wixiifaahfaahinahkaeeg:spps.org/rights_and_responsibilities

• •


KALMADAHALA’ISLAYAQAANOEEXALLINTADHIBAATOOYINKAISKUULKAOgow:Kaeegsharaxaaddhamaystiranbartainternet-kawww.spps.org/rights_and_responsibilitiesAdministrativePlacement(MeelaynMaamulkuSameeyaan)–Bedellagusameeyomeelayntaardayloonasameeyotallaaboaanganaaxaheyn.AdministrativeTransfer(BedelMaamulkuSameeyaan)–Kabedelidaardayiskuulloonawareejiyomidkaletaasoobadanabaaloosameeyoxaluhelidaardaysidaranamakucel-celisahujabiyeyNidaamBuugaankuQoran.AlternativetoExpulsion(A2E)–Qaabwaxbarshooolagubedelociqaabtakaeryiddaardaygaiskuulka.Barmaamijkaanwaxaaloogutalogalayardaydadhigatofasallada6-12-aadooiskuulkalagaeryayinaywaxbarashadoodiiqaabkaleusiiwataanilaaiyointaaykagalaabanayaaniskuulcaadiah.

BusSafetyClass–Waahablagagabaaqsankaroinardaygalagamamnuucoraaciddabaska,laakiinwaalidkaardaygaayaalagarabaainaykasooqayb-galaantabobardhinacaammaankaahookusaabsanraacitaankabaskaiskuulka.

ChemicalHealthEvaluation–Waxaalagayaabaainardaygaisagaooraallikaahloogudbiyoqiimayndhinacaaalkolodaahsilooogaadoheerkacabitaankaaalkoladaiyoqiyaastajirkiisakujirta.ConflictResolution–XallintaKhilaafaadkaWaahabaylaboqofamainkabadanayuxalliyaankhilaafkoodaiyagoowada-xaajoodkudhamaynaya.Contract(Heshiis)–Heshiisqoranoohabdhaqankakusaabsanaynasaxiixeenardayga,macalimka,amamaamulka,iyo/amawaalidka/mas’uulka.Detention(Hayn)–Shuruudardaylagadoonayoinuujoogoiskuulkagudihiisaamalaguhayoiskuulkawaqtidhaafsiisansaacadahacaadigaaheeiskuulkalajoogo.

Dismissal(orremovalfromschool)-Ficilaymaamulkaiskuulkuqaataankaasooardaygashardikagadhigayainuuiskuulkakamaqnaadoilaahalmaalinbuuxda.Exclusion-WaatallaaboayqaataanGudigaGuddoonkaWaxbarashadaDegmadaooaykagahortagayaandiiwaangelintaamadib-u-diiwaangelintaardaygailaawaqtiaandhaafsiisnaynsanaddugsiyeedkamarkaalagujiro.Expulsion–FicilkasharcigaayqaataanGuddoonkaSareeeWaxbarashadaDegmadaookamaanacayaardaykadiiwaangashaniskuulinuusiidhigtowaqtigaarayailaa12biloodlagabilaabotaariikhdaardaygalacayriyey.In-SchoolCommunityService-Waatallaabosharciahooayqaadaanmaamulkaiskuulkutaasooardaygashardikagadhigaysainuubulshadauqabtoshaqomutadawacnimoahoouuwaxtarkiihorayloogugaystaydibbulshadaugagaugafaa’iidaynayo.

In-SchoolMonitoring(IskuulkaGudihiisaoolaguilaaliyo)–Ardayguiskuulkawuuimankaraawuunadhexjoogikaraa,laakiinwaainuuwar-galiyaashaqaalahalooxil-saarayxilligaloogutalagalay.Markayhabboontahay,qofshaqaalahaahayaaardaygausiidhawynayagoobahauuraboinuuaadosidamusqulahaamawaddooyinkafasalladaudhexeeya.

In-SchoolSuspension(CayrinIskuulkaGudihiisaah)–Ficilayqaataanmaamulkaiskuulkaookamaanacayainuuardayfasaladagaloilaawaqtilacayimayisagooardaygaaykormeerayaanshaqaalahaiskuulkumaalintaas.LossofPrivilege–Waatallaaboaymaamulkaiskuulkuqaadaansiayardaydaugahoristaagaaninaykaqaybgalaanhawlamasharafdhacaykeenikartosharcigaoolajabiyey.


Mediation(dhexdhexaadin)–Ardaydais-khilaafsanwaxaalagacodsankaraainaykaqaybqaataanxiisadolagudhexdhexaadiyooouuhoggaamiyodhexdhexaadiyesilooxaliyoarrintasababeysakhilaafka.

MentoringProgram–BarnaamijkaWaanada.Haddiiuuwaalidkufasaxkubixiyo,ardayguwuxuulakulmikaraaqofweynooardaygawaanosiiya islamarkaana taageera. Qofkanaradygawaanadasiinayawaxaalagayaabaainuukamidyahayshaqaalahaiskuulkaamauuyahayqofkamidahbulsha-wayntacaadigaah.Iskuulladaqaarayaalehbarnaamijkanwaanadaah.

MinnesotaPupilFairDismissalAct–Waasharciuugobolkuleeyahayoodhammaanxuquuqdaardaydailaaliyamarkaiskuulkaxillikoobanlagaeryoamasitoosahloogacayriyohaddaynaafoyihiiniyohaddiiaysanahaynba.ParentGuardianConference/Notification(KulanWaalidkaLalaYeesho)–Wadaxaajoodamaxiriirmaamulkulasameeyaanwaalidkaamamas’uulkailmahasiloogahadloarrimahahabdhaqankaamawaxbarashadaardayga.

PeerMediation–DhallinyaradaDugsiyadaDadweynahaeeSaintPaul,eeutababaranawooddanaulehinayxalliyaankhilaafaadkaayaaardaydadhiggoodaahkacaawiyaxallintakhilaafkaardaydadhexdoodaah.Dhallinyaradaah(Peermediators)masameeyaantalo-bixin,

waano,amaxallintakhilaafaadkadadka;laakiinwaxaytaageeraanookaliyaardaydasimarkaaardayduiyaguayugaaraanxalkakhilaafooddka.

PupilProblemsCommittee(PPC)(GudigaDhibaatooyinkaArdayda)–Haddiiuujirowarwarlagaqabo,gudigaanayaakulmasiayuxaliyaandhibaatadaamabarobalaymkajira.RemovalfromClass(FasalkaooLagaBixiyo)–Tallaabouuqaatomacalinka,maamulahadugsiga,amaqofkaleooahshaqaalahaDugsiyadaDegmadaookamamnuucaysaardayinuufasalkayimaadohaddiilooarkoinuugaysankarokhatardegdegah.QodobkasharcigaMinn.Stat.§121A.41,BoardPolicy506.03Tardiness(Daahitaanka)–Daahitaankafasalkaamaiskuulkalagadaaho.Violation(Xadgudub)–Xadgudubkalagujabiyonidaamka,sharciga,amaqaynuunkahabdhaqankaudhigan.Warning(Digniin)–Digniinqoraalahamaafkalagagadhawaaaqaysiloogujoojiyohabdhaqankhaakhuulayabay’adawabarashadaiskuulkaamaaanbadbaadolahaynoonabadkuxun.Withdrew(KaTagiddaIskuulka)–Ardaygaookadoorbidoinuukawareegoiskuulladadegmadasiuuugabadbaadoamafagsadociqaabuumutaysanlahaa.


WAXYAABAHAISKUULKALOOHELIKARO-TAAGEERADAARIMAHAISKUULKALAGUXALINAYONidaamkaFursadaLoosimanyahay/MidabTakoorLa’aanta(EqualOpportunity/NonDiscriminationPolicy)DugsiyadaDadweynahaeeSaintPaulPublicSchoolsumakalasoocaanardadaiyadoolagusalaynayojinsi,fikrad,galmood,xaaladdaguurka,dhalashadiisiihore,da’da,midabka,diinta,ciddukasoojeedo,kaalmadadawladda,galmoodkaiyonoocajaceelkiis,Saintqoyska,amanaafo.Su’aalahakusaabsansiyaasadahayagaaanlahaynkalasoocidda,waxadlaxiriiritaacinwaanka360ColborneStreet,SaintPaul,MN5102amataleefanka651-767-8145.Siloodiiwaangaliyowixiimidabtakoorah,khashkhashaadah,amaxadgudubyokaleah:

• Wixiishaqaalahalaxiriira-fadlanlaxiriirwaaxdashaqaalahaoolambarkeeduyahay:651-767-8200• Wixiiardaydalaxiriira-fadlanwaxaadkalaxiriirtaamaamulahaiskuulka/barnaamijkaooaykujirto

TitleIX(midabkalasooclaxiriirasinjiyadaqofkaamahabkauuugalmoodo)xadgudubamaxadgudubyolaxiriiraxuquuqdaaadanahaeeardayda.

StudentswithDisabilitiesArdaydaNaafadaahWaxyaabahaLagahelikaroSaintPaulPublicSchool

• SpecialEducationDepartment651-767-8321• 504Coordinator651-767-8380

WaxyaabahaLagaHelikaroMeelahakaBaxsanDugsiyadaSaintPaulPublicSchool

• MDE(MNDepartmentofEducation):651-582-5200• PACER(ParentAdvocacyCoalitionforEducationRights):952-838-9000

SchoolOmbudsperson(QofkaDhexdhexaadiyahaaheeIskuulka)SaintPaulPublicSchoolsombudspersonwuxucaawiyaaArdada,waalidiinta,iyoxubnahadadweynahainlaxaliyoarrimahaDugsigahaddiiaykariwaayaaninaykagaaraanxalraalilaguyahayisagoolashaqeynayamaamulayaashaiyoxubnahashaqaalahaeeDugsiga.Dhexdhexaadiyuhu,wuxukacaawinkara:

• Wuxukalaxaajoodamacalinkaiyomaamulahasidiilooxalilayo• Wuxusiwaxkuoolaulaxiriiramacalinkaamamaamulaha• Wuxufahamsanyahaysiyaasadadugsiga,xeerarka,amanidaamka• Wuxukuxiraaqofka,shaqaalahaamaxafiiskakuhaboonhawlihiisaeedegmad• Wuxuururiyaamacluumaadkaguudeedugsiyadadegmada.KalaxiriirDhexdhexaadiyaha

Ombudspersontaleefanka651-767-8394amainternet-ka:www.spps.org/rights_and_responsibilities.


Parent Guardian Guide to Statewide Testing_Somali 1 La soo bandhigey Desembar 2016

Hagaha Imtixaanada Gobolka ee Waalidka/Daryeelaha

Dokumentigaan wuxuu baxshaa macluumaad aasaasi ah oo waalidka/daryeelaha ku caawiyo inay sameyaan go’aan wargashan oo faa’iideynaayo cunuggooda, dugsigooda iyo jaaliyaddooda.

Heerarka Waxbarashada iyo Qiimeynta

Waa maxay heerarka waxbarashada? Heerarka Waxbarashada K–12 ee Minnesota waa guulka la filaayo in ardayda oo dhan ee gobolka gaaraan. Waxaa lagu

ogaadaa aqoonta iyo xirfadaha ee dhammaan ardayda laga rabo inay ka gaaraan maaddo walba markii ay fasalkooda

dhameeyaan. Degmada dugsiga ayaa go’aamiyo sida ay ardayda uu gaari doonaan heerarkaas ayagoo soo saaraayo koorsoyin

iyo manhaj.

Waa maxay xiriirka ka dhexeeyo qiimeynta tacliinta gobolka iyo heerarka waxbarashada? Qiimeynta xisaabta, wax aqriska iyo sayniska gobolka waxaa loo isticmaalaa si loo cabbiro haddii ardayda iyo dugsigooda iyo

degmadooda ay qanciyeen heerarka waxbarashada. Qiimeynta tacliinta waa hab lagu cabbiro sida ay ardayda u bartaan

maaddooyinka la baro maalin walba. Xittaa waa hab lagu cabbiro sida dugsiyada iyo degmoyinka u simaan manhajkooda iyo

heerarkooda waxbarasho.

Waa maxay sababta loo sameynaayo imtixaanada gobolka?

Minnesota wuxuu qiimeeyaa habkooda waxbarasho iyo aqoon-xirfadeedka Barayaashooda. Barayaasha Minnesota

waxay soo saareen heerar waxbarasho adag si uu ardayda ku diyaariyo shaqo iyo jaamacad.

Imtixaanada gobolka ayaa ah habka aan ku qiimeyno in heerarka waxbarasho ay la siman yihin manhajka iyo waxbaridda

dugsiyadeena maalin walba, iyo wuxuu hubiyaa in dhammaan ardayda la siiyo waxbarasho siman. Natiijooyinka

imtixaanada gobolka waa hab kale ee lagu ogaado in carruurteena siinno waxbarashada hubin doono inay noqdaan

shaqaale xoog leh iyo muwaadiniin aqoon leh.

Qiimeynta Buuxda ee Minnesota (MCA) iyo Baaritaanka Xirfadaha Tacliineed ee Minnesota (MTAS)

x Ku salaysan Heerarka Waxbarashada Minnesota x Imtixaanka wax aqriska iyo xisaabta waxaa sanad

walba la siiyaa dadka dhigto fasalada 3–8 iyo dugsiga sare iyo imtixaanka sayniska waxaa la siiyaa dadka dhigto fasalada 5, 8, iyo dugsiga sare

x Ardayda badankooda waxay sameyaan imtixaanka MCA

x MTAS waxaa la siiyaa ardayda qabo naafonimo wax garasho aad u xun

ACCESS iyo ACCESS ka duwan ee loogu talagalay dadka barto Ingiriis

x Ku salaysan Heerarka Horumarka Luqada Ingiriiska ee WIDA

x La siiyo sanad walba dadka dhigto fasalada K–12 iyo barto aqriska, qoridda, dhegeysiga iyo ku hadalka Ingiriiska

x Badanaa dadka barto Ingiriis waxay sameyaan imtixaanka ACCESS ee ELLs

x Imtixaan ACCESS ee ELLs ka duwan ayaa la siin karaa dadka barto Ingiriis iyo qabo naafonimo wax garasho


Parent Guardian Guide to Statewide Testing_Somali 2 La soo bandhigey Desembar 2016

Waqti intee la eg ayaa loo isticmaalaa imtixaanada gobolka? Imtixaanada gobolka waxaa la sameyaa hal mar sanad walba; ardayda badankooda

waxay imtixaanka ku sameyaan internetka. Qiyaas ahaan, waqtiga loo isticmaalo

sameynta imtixaanada gobolka wuxuu ka yar yahay boqolkiiba hal ee waqtiga wax baridda sanad-dugsiyeedka. Imtixaanada ma ahan kuwo waqti go’an lagu dhameeyo iyo ardayda waxay u qaadan karaan waqtiga ay rabaan.

Gormee ayey ardayda sameyaan imtixaanada?

Dugsi walba wuxuu qaban-qaabiyaa jadwalka imtixaanada, ayagoo raacaayo xilliga

imtixaanka uu soo dejiyey Gobolka. La xiriir dugsiga cunuggaaga si aad ka hesho

macluumaadka maalmaha imtixaanka gaar u ah.

x Xilliga imtixaanada MCA iyo MTAS waxay bilowdaan Maarso iyo waxay

dhamaadaan bisha Maay.

x Xilliga imtixaanada ACCESS iyo kuwa ACCESS ka duwan ee ELLs waxay bilowdaan

gabagabada bisha Janaayo iyo waxay dhamaadaan bisha Maarso.

Waa maxay sababta ay qiimeyntaan waxtar u leedahay?

Gobolka Minnesota wuxuu aaminsan yahay in sidii si waxtar leh loo cabbiro wixii uu

ardayga bartey, loo baahan yahay in imtixaanka ahaadoo mid ka badan ka

jaawaabida su’aalo xulasho kala duwan leh.

x Si ay su’aalaha imtixaanka ka jawaabaan, ardayda waxay u baahan doonaan

inay soo qoraan jawaabaha, soo jiidaan iyo geliyaan ereyoyin, ama isku

dubaridaan garaaf ama macluumaad.

x Imtixaanada wax Akhriska iyo Xisaabta ee MCA waa kuwo isbeddelo,

macnaha waxaa weeye, jawaabta uu ardayga baxsho ayaa go’aamin doono su’aasha xigta la weydiin doono ardayga.

x Imtixaanka Sayniska ee MCA waxaa ku jiro tijaabin, waxaa ardayga laga rabaa

inuu sameeyo tijaaboyin si ay uga jawaabaan su’aalaha.

Dhammaan kuwaan waxay ardayga siiyaan fursad ay ku isticmaalaan fekerka

muhiimka u ah in lagu guuleysto jaamacadda iyo shaqada iyo muujiyaan waxay

yaqaanaan iyo samayn karaan.

Inkastoo imtixaanka sida ugu suurtogal badan matalo heerarka, isku diyaarinta iyo

sameynta imtixaanka wuxuu isticmaalaa isla aqoonta, hab-socodka, iyo

istaraatijiyadalaga isticmaalo fasalada ugu fiican.

Goormaan heli doonaa natijada imtixaanka cunuggayga? Xagaag walba, waxaa degmoyinka dugsiyada loo diraa Warbixinta

Shakhsiyeed ee ardayga, kaasina waxaa qoysaska loo gudbiyaa waqti aan ka

dambeyn shirarka xilliga dayrta. Warbixinta waxaa loo isticmaali karaa si lagu

ogaado horumarka cunuggaaga iyo wuxuu hage u ahaan karaa

waxbarashada mustaqbalka.

Maxaa dhacaayo haddii aan go’aamiyo in cunuggayga ka qayb qaadanin imtixaanka? Shardiyada Minnesota waxuu MDE ku qasbayaa inay soo daabacaan foom oo waalidiinta/daryeelayaasha laga rabo inay soo

buuxiyaan haddii ay diidaan in cunuggooda ka qayb galo imtixaanada jaango'an. Foomka lagu qanciyo shardiyadaan waxaa laga

heli karaa bogga internetka MDE, isku xirka hoose. Degmada dugsigaaga wuxuu u baahan karaa macluumaad dheeraad ah.

Halkaan ka heli karaa macluumaad ka badan? Macluumaad faah-faahsan ku saabsan imtixaanada gobolka ee ku socda ardayda iyo qoysaska waxaad ka heli kartaa Bogga internetka MDE ee Imtixaanka Gobolka (education.state.mn.us > Students and Families > Statewide Testing).

Waa maxay sababta uu ka qayb-galka muhiim u yahay? Qiimeynta gobolka waa hal hab kaliya

ee lagu qiimeeyo guulka cunuggaaga,

laakiin ka qayb galka cunuggaaga ayaa

muhiim u ah in lagu ogaado sida uu

waxbarashada dugsiga ardaygaaga uu

si wax ku ool ah la siman yahay

heerarka waxbarashada.

x Macalimiinta iyo siyaasad-

dejiyeyaasha waxay

istcmaalaan macluumaad ay ka

helaan qiimeynta si ay go’aan ka gaaran iloyinka iyo

taageerida loo baahan yahay in

la baxsho.

x Waalidiinta iyo shacbiga waxay

qiimeynta u istcmaalaan si ay

is-barbardhigaan dugsiyada

markii ay go’aan ka gaaraayaan meesha ay guri ka iibsan

doonaan ama dugsiga ay ku

diiwan-gelin doonaan

carrurtooda.

La xisaabtamka mas’uuliyadda dugsiga ayaa waxyeelo xun gaari karo

haddii in ka yar 95% ee arday ka qayb

qaataan imtixaanada.

Xiriirka xoogga leh ee lala leeyahay heerarka waxaa loola jeedaa in “baridda

imtixaanka” uu dhab ahaan yahay wax diiradda

saarayo heerarka waxbarasho oo hore qayb ka ahaa wax-barashada

maalin kasta.


Minnesota Statutes, section 120B.31, subdivision 4a, requires the commissioner to create and publish

a form for parents and guardians to complete if they refuse to have their student participate in state-

required standardized assessments. Your student’s district may require additional information. School

districts must post this form on the district website and include it in district student handbooks.

Parent/Guardian Refusal for Student Participation in Statewide Assessments

To opt out of statewide assessments, the parent/guardian must complete this form and return it to the student’s school.

To best support school district planning, please submit this form to the student’s school no later than January 15 of the academic school year. For students who enroll after a statewide testing window begins, please submit the form within two weeks of

enrollment. A new refusal form is required each year parents/guardians wish to opt the student out of statewide assessments.

Date (This form is only applicable for the 20 to 20 school ǇĞĂƌͿ

Student’s Legal First Name Student’s Legal Middle Initial

Student’s Legal Last Name Student’s Date of Birth

Student’s District/School Grade

Please initial to indicate you have received and reviewed information about statewide testing.

I received information on statewide assessments and choose to opt my student out. MDE provides a

Parent/Guardian Guide to Statewide Testing on the MDE website (Students and Families хStatewide dĞƐƚŝŶŐͿ

Reason for refusal:

Please indicate the statewide ĂƐƐĞƐƐŵĞŶƚ;ƐͿyou are opting the student out of this school year:

MCA/MTAS Reading MCA/MTAS Science

MCA/MTAS Mathematics ACCESS or Alternate ACCESS for ELLs

Contact your school or district for the form to opt out of local assessments.

I understand that by signing this form, my student will receive a score of "not proficient" and he/she waives the opportunity to receive a college-ready score that could save time and money by not having to take remedial, noncredit courses at a Minnesota State college or university. My school and I may lose

valuable information about how well my student is progressing academically. In addition, opting out

may impact the school, district, and state’s efforts to equitably distribute resources and support student

learning.

Parent/Guardian Name ;ƉƌŝŶƚͿ

Parent/Guardian Signature

To be completed by school or district staff only. Student ID or MARSS Number

buuga gacan-qabsiga habdhaqanka ardayga: xuquuqda

Documents