ส า ข า ว ช า น เ ท ศ ศ า ส ต ร บ ร ณ า ก า ร ค ณ ะ ศ ล ป ศ า ส ต ร ม ห า ว ท ย า ล ย แ ม โ จ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน บคลากรในการผลตรายการโทรทศน

เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน

นศ 351

การผลตรายการวดทศน 1 [CA 351 Video Program Production 1] (ปการศกษาท1/2557)

รวมรวม/เรยบเรยง โดย อาจารยณฏฐพงษ สายพณ

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 2

การผลตรายการโทรทศนสวนใหญจาเปนตองอาศยคนมากกวาหนงคนมาทางานรวมกนเปนทม โดยอาศยการแบงงานกนตามหนาทเฉพาะหรอตามความเชยวชาญเฉพาะดาน ซงเปาหมายในการทางานนนตางเปนไปในทศทางเดยวกน คอ การรวมกนผลตเนอหารายการ (content) ใหเปนไปตามทออกแบบไว โดยใชกลยทธในการสอสารไปยงผ ชมดวยการแปลงเนอหา ความคด และอารมณความรสกตางๆ ไปเปนบทรายการ (script) และลงมอผลตรายการโทรทศนตามกระบวนการผลต (process of production) อยางเปนรปธรรม ในบทนจะกลาวถงบคลากรในการผลตรายการโทรทศน ตลอดจนเครองมอและอปกรณทางเทคนคทใชในการออกอากาศหรอใชในการผลตรายการโทรทศนทควรรจกและทาความเขาใจเพอสามารถนามาใชใหเกดประโยชนสงสดและมประสทธภาพ

บคลากรในการผลตรายการโทรทศน บคคลททาหนาทตางๆ ในการผลตรายการโทรทศนนนประกอบดวย กลมเบองหนา และกลมเบองหลง กลมเบองหนา คอกลมบคลากรทปรากฏบนหนาจอโทรทศนในภาพรวมๆ ไมวาจะใครกตาม เรยกโดยรวมวา

1. ผมความสามารถในการแสดง (talent) คอผ ทมความสามารถในการแสดง หมายถง ดารา นกแสดง (actor) ตวแสดง (performer) หรอ ผบรรยายทไดยนแตเสยง (announcer) ตลอดจน ผ รายงานขาว ผประกาศขาว พธกร และผ รวมรายการ กลมเบองหลง คอกลมบคลากรททางานอยเบองหลงการผลตรายการ โดยตาแหนงสงสดในการผลตรายการโทรทศนคอ

ผอานวยการผลต (executive producer) มหนาทสงสดในการตดสนใจเกยวกบเรองการบรหารจดการเชงนโยบายและการวางแฟนกลยทธ โดยประกอบไปดวยทมงานทงดานการผลตและดานเทคนคตางๆ จานวนมาก ดงน 1. ผผลตรายการโทรทศน (producer) มหนาทรบผดชอบดแลทกอยงในรายการ เรมตงแตการวางแผนแนวคดและรปแบบของรายการ ดแลเรองงบประมาณในการถายทา และมหนาทตดตอประสานงานเกยวกบทนสนบสนน เชน รายไดจากการโฆษณา ดแลในเรองของบทโทรทศน โดยการทางานรวมกบผ เขยนบทโทรทศน ตลอดจนการตดสนใจการเลอกผ แสดง วาจางผ กากบรายการ และแนะนาเกยวกบรปแบบและทศทางในการนาเสนอรายการตอทมงาน 2. ผเขยนบทโทรทศน (script writer) ผ เขยนบทจะมหนาทในการถายทอดแรวคดผนวกกบขอมลเนอหาทตองการนาเสนอ เขยนลงเปนบทโทรทศน ซงบทโทรทศนนจะเปนเหมอนเขมทศและเปนแผนผงในการถายทารายการโทรทศน ผ เขยนบทจะกาหนดรายละเอยดในแตละฉากลงในบทการแสดง เชน บทพด ภาพ เสยง เทคนคพเศษ และรายละเอยดการแสดงของผแสดง 3. ผกากบรายการ (director) ผ กากบรายการจะมหนาทรบผดชอบเปนหวหนาทมในการดแลรายละเอยดในขนเตรยมการผลต ขนผลต และหลงการผลต โดยตดตอประสานงานกบเจาหนาททกๆ คนในกองถาย และตดตอกบนกแสดง ทางานดแลเรองตาแหนงของกลองมมกลอง ตาแหนงของนกแสดงทตองแสดงในแตละฉาก เลอกมมกลองทดทสดในการถายทาและยงตองดแลและควบคมการทางานในการตดตอภาพและเสยงในชวงหลงจากการถายทาจากหนาทดงกลาวพบวาผ ผลตรายการและผ กากบรายการอาจเปนคนคนเดยวกนกได 4. ผชวยผกากบรายการ (assistant director หรอ AD) จะทาหนาทชวยผ กากบรายการโทรทศนในการเตรยมพรอมผแสดง เตรยมพรอมเรองกลอง ใหควการเลนเทปวดโอและบอกกลาวกบผ ทเกยวของถงสงทจะตองทาตอไป รวมถง

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 3

การดแลในเรองของเวลาในการเรมตนรายการและจบรายการใหเปนไปอยางถกตองและแมนยา ใหจบพอดในแตละตอน 5. ผชวยตดตอประสานงานในการถายทา (production assistant หรอ PA) จะมหนาทระหวางการซอมโดย PA จะจดบนทกวามการเปลยนแปลงอะไรบางจาก producer หรอ director และจะสงบนทกนนใหผ เกยวของในการเปลยนแปลงดงกลาว 6. ผกากบฝายศลป (art director หรอ set designer) รบผดชอบในสวนของความคดสรางสรรคในการจดฉาก ทากราฟก จะทางานใกลชดกบผ กากบฝายแสง โดยจะรวมวางแผนในเรองของฉากและกราฟกและนาไปปฏบตใหสาเรจลลวง 7. ผกากบเวท (floor manager หรอ stage manager) มหนาทดแลพนทการแสดงในหองสตตโอ และดแลการแสดงใหเปนไปอยางตอเนองและมหนาทรบผดชอบในการบอกควกบนกแสดงเมอไดรบคาสงจากผ กากบรายการทอยในหองควบคมทสงผานหฟง โดยผ กากบเวทจะใชสญญาณมอกบนกแสดงแทนคาพด เพราะเมอมการแสดงเรมตนเสยงอนๆ จะเขามารบกวนการแสดงไมได 8. เจาหนาทประจาเวทหรอพนทการแสดง (floor person) มหนาทตดตงหรอประกอบฉาก ถอกระดาษควในการบอกบท ดแลในเรองของบมไมโครโฟน มหนาทชวยชางกลองในการเลอนกลองหรอชวยดงสายเคเบลของกลอง หรออาจจะชวยดแลเรองของเสอผานกแสดง อาจจะชวยแตงหนาใหกบนกแสดง จะมหนาทตดตงดแลสงตางๆ ทไมใชเรองทางเทคนค 9. ชางกลอง (camera operator หรอ cameraman) มหนาทควบคมกลองโทรทศนในระหวางการถายทา ชางกลองจะตองเลอนกลองโทรทศนทมขนาดใหญเพอจบภาพและมมกลองใหไดตามทผ กากบรายการตองการ ชางกลองทมฝมอเมอไดรบคาสงจากผ กากบรายการโดยผานทางหฟงตองสามารถจดภาพใหไดองคประกอบของภาพทด และไดมมกลองทดเปนทนาพอใจของผ กากบรายการ 10. วศวกรควบคมสญญาณภาพ (video engineer) มหนาทดแลรบผดชอบในเรองคณภาพของสญญาณภาพใหไดตามมาตรฐานในการทจะสงภาพเพอออกอากาศ โดยกลองแตละตวจะมอปกรณทใชควบคมและตรวจสอบคณภาพของภาพทเรยกวา “camera control unit” หรอ CCU โดยสามารถทจะปรบภาพใหสและความเขมของแสงเปนไปตามมาตรฐาน 11. ผกากบดานเทคนค (technical director หรอ TD หรอ switcher) หนาทหลกๆ คอ การควบคมกดป มเลอกภาพจากแหลงภาพตางๆ เชน ภาพจากกลองหรอภาพจากวดโอเทปผานเครองมออปกรณทเรยกวา “switcher” เพอนาภาพออกอากาศตามคาสงของผ กากบรายการ 12. วศวกรดานเสยง (audio engineer) มหนาทรบผดชอบในเรองของเสยงทใชในการผลตรายการโทรทศน ระหวางทาการแสดงวศวกรดานเสยงจะนงควบคมการผสมเสยงอยกบอปกรณทเรยกวา “audio console” ซงจะมสญญาณเขามาท audio console จากไมโครโฟนจากเครองเลนเทป จากเครองเลนซด หรอจากสญญาณเสยง จากการสมภาษณผานดาวเทยม วศวกรดานเสยงจะตองทาเสยงทกเสยงใหไดสมดล และนาเสยงเหลานนมาผสมกนเพอเปนเสยงทใชประกอบในรายการ 13. ผกากบแสง (lighting director หรอ LD) จะมหนาทออกแบบวางแผนงานเกยวกบเรองของแสงและตองตรวจสอบวาแสงทไดตองสอดคลองกบแนวความคดของผ กากบรายการทไดวางแผนไวแสงเปนสงสาคญในการผลตรายการโทรทศน หมายถง การกาหนดอารมณและสสนของรายการ และแสงกยงมผลตอตวนกแสดงเมอปรากฏภาพบนจอโทรทศน ในระหวางการถายทาผ กากบแสงจะจดควแสงทจะตกลงมายงนกแสดง และแสงทตกลงมาบนพนทของการแสดงผ กากบแสกงจะตองตรวจสอบการทางานของเจาหนาทในการตดตงดวงไฟ และตองรอบรวาควรใชดวงไฟแบบไหนจงจะไดแสงตามความตองการ

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 4

14. ผออกแบบเครองแตงกายของนกแสดง (costume designer) ออกแบบหรอตดเยบเครองแตงกายเสอผาของนกแสดง 15. ชางแตงหนา (makeup artist) ดแลแตงหนาใหกบผแสดง

16. ชางทาผม (hairdresser) ดแลทรงผมใหผแสดง 17. นกออกแบบคอมพวเตอรกราฟก (digital graphic artist / graphic designer) ออกแบบงานกราฟกในรายการ ซงรวมถงการเตรยมงานกราฟก ชอรายการ แผนภาพ และพนหลงตางๆ 18. เจาหนาทตดตอ (videotape editor) ตดตอรายการในขนตอนหลงการถายทา เพอภาพและเสยงออกมาดทสด

เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน

เครองมอและอปกรณทางเทคนคทใชในการออกอากาศหรอใชในการผลตรายการวทยโทรทศนทควรรจกและทาความเขาใจเพอสามารถนามาใชใหเกดประโยชนสงสดและมประสทธภาพ แบงเปน 8 หวขอ ดงน 1. กลองโทรทศน 2. อปกรณการจดแสง 3. อปกรณบนทกภาพ 4. อปกรณการตดตอภาพ 5. อปกรณการควบคมแสง 6. อปกรณสนบสนนการผลตรายการวทยโทรทศน 7. เครองมอในการผลตรายการวทยโทรทศนนอกสถานท 8. หองสงและหองผลตรายการวทยโทรทศน

รายละเอยดมดงตอไปน

1. กลองโทรทศน กลองโทรทศนเปนอปกรณอเลกทรอนกสสาหรบสรางภาพ เพอนาไปออกอากาศลดหรอบนทกเปนเทปโทรทศน ภายในตวกลองโทรทศน ประกอบดวย วงจรอเลกทรอนกสตางๆ ตดยดอยบนโครงตวกลอง มเลนสและจอภาพ (VIEWFINDER) อยดานหนา ดานขางจะมสวตซตางๆ ป มปรบสญญาณ ตลอดจนขวตอสายเพอการใชงานในลกษณะตางๆ ดานทายของตวกลองเปนสวนบนทกภาพ

กลองโทรทศนมสวนประกอบหลกอย 3 สวนดงน

1) เลนส (Lens)ทาหนาทควบคมความชด (Focus) การปรบเปลยนชองรบแสง (F-stop) และการปรบเปลยนความยาวโฟกส (Focal length) 2) ตวกลอง (Camera Head)ทาหนาทรบภาพทสะทอนจากเลนสโดยหลอดภาพ 3) จอดภาพ (Viewfinder) เปนสวนทเปลยนสญญาณไฟฟากลบมาอกครงหนงเปนสญญาณภาพ

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 5

2. อปกรณการจดแสง เปนอปกรณทใชในการสรางเทคนคพเศษดวยแสง และการควบคมการปรบทศทางของแสง อปกรณการจดแสง ประกอบดวย โคมไฟชนดตางๆ รวมทงชดราวแขวนโคมไฟและอปกรณควบคมแสง ดงรายละเอยดดงตอไปน

1) โคมไฟ ทาหนาทในการใหแสงเพอใชในการผลตรายการวทยโทรทศน โดยอาศยหลอดไฟทมหลกการทางาน คอ เปลยนพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานแสง ดงน ไฟหลก(key light) เปนไฟทสองไปยงวตถทถายทา เพอใหเปนแสงหลกทตกกระทบวตถและสะทอนไปยงกลองโทรทศน โดยมกใชโคมไฟประเภทใหแสงจาเปนหลกตามปกตจะวางไวทางดานซายของวตถหรอบคคลทถายภาพ (เมอมองจากกลอง)

Incandescent lamp (key light/back light)

ไฟเสรม(fill light) เปนไฟทใชลบแสงเงาทเกดขนจากไฟหลก ซงสามารถใชโคมไฟประเภทใหแสงนมนวลเปนไฟเสรม ตามปกตจะวางไวตานขวาของวตถ หรอบคคลทถายภาพ (เมอมองจากกลอง)

Soft light

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 6

ไฟหลง(back light) เปนไฟทใชสองมาจากดานหลงของบคคลทถายภาพเพอแยกบคคลไมไดจมไปกบฉากหลง โดยมกใชโคมไฟประเภทใหแสงจาเปนไฟหลง ตามปกตจะวางไวทางดานหลงทศทางตรงกบวตถ หรอบคคลทถายภาพ (เมอมองจากกลอง)

3. เครองบนทกภาพ เปนเครองมอทใชสาหรบบนทกรายการโทรทศน แบงได 3 ชนด ดงน 1) เครองบนทกภาพแบบยเมตค (U Metric) ภาพทบนทกจะมคณภาพเพยงพอทจะใชออกอากาศได แตปจจบนใชกนคอนขางนอยมาก 2) เครองบนทกภาพแบบเบตาแคม (Beta cam) สามารถบนทกภาพคณภาพสงในระดบออกอากาศ (broadcast quality) ภาพมความคมชดมาก จงไดรบความนยมแพรหลายมกนามาใชในการถายทารายการขาว สารคด และการถายทานอกสถานทตางๆ

3) เครองบนทกภาพแบบดจทล (digital video recorder) ไดรบความนยมเพมขนในปจจบน เพราะมการพฒนาอยางรวดเรวดวยเทคโนโลยคอมพวเตอรและเทคโนโลยดจทลโดยมหลกการทางานเหมอนกบเครองคอมพวเตอร สามารถบนทกภาพลงในหนวยความจาของคอมพวเตอรได โดยไฟลภาพและเสยงทมขนาดใหญ เครองบนทกภาพดจทลมขอดคอสามารถนาภาพละสยงทบนทกไวมาใชซาไดหลายครงโดยคณภาพไมลดลง

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 7

DVCAM

BETACAM

DSLR

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 8

สวนวสดทใชในการบนทกภาพทสาคญ ไดแก 1. มวนเทปบนทกภาพ มลกษณะเปนตลบคาสเซท ซงออกแบบมามทงใชกบระบบอนาลอกและระบบดจทล 2. หนวยความจาของคอมพวเตอร สาหรบเครองบนทกภาพแบบดจทลสามารถบรรจขอมลไดจานวนมาก จงใชเปน

อปกรณทผลตขนมาบนทกขอมลคอมพวเตอรโดยเฉพาะเชน ฮารดดสก ดวด

4. อปกรณการตดตอลาดบภาพ เปนอปกรณหรอเครองมอทจะชวยเรยบเรยงใหภาพมความสมบรณเปนเรองราวการควบคมภาพตดตอลาดบภาพ (video control) ประกอบดวยอปกรณทสาคญ คอ

1) เครองควบคมการตดตอผสมสญญาณภาพ (Switcher อานวา สวตเชอร) เปนแผงอปกรณสาหรบตดตอเลอกแหลงทมาจากหลายๆ แหลง เชน กลองโทรทศน เครองบนทกภาพ เครองเทเลซน คอมพวเตอรกราฟก 2) แผงควบคมการทาเทคนคภาพพเศษดวยระบบดจทล (digital video effect: DVE) มกใชในหองควบคมการผลตรายการขนาดใหญ เพอเพมเทคนคพเศษในภาพใหหวอหวา สวยงาม แปลกตา ชวนใหตดตามชม 3) แผงควบคมสญญาณภาพ (video engineering) ใชในการควบคมปรบแตงสญญาณภาพความถกตองของแสงสทมาจากแหลงภาพตางๆ ใหไดมาตรฐาน 4) แผงจอดภาพ (monitor sets) เปนจอโทรทศนทใชสาหรบแสดงภาพทมาจากแหลงภาพตางๆ ทกแหลง เชน กลอง เทเลซน เครองบนทกเทปภาพ ฯลฯ ทาใหตองมจอดภาพไวหลายจอ นอกจากจะแสดงแหลงภาพตางๆ แลว จอดภาพยงมไวสาหรบตรวจสอบภาพกอนออกอากาศจรง (preview) หรการเตรยมภาพไวทาเทคนคพเศษ (master effect) และ ตรวจสอบภาพทสงออกอากาศไปแลว หรอสงไปบนทกเทป (on air)

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 9

พฒนาการของการตดตอภาพจากอนาลอกสดจทล อปกรณตดตอลาดบภาพไดมการพฒนาจากรปแบบอนาลอกเดมดวยวธการใชเครองควบคมเทปโทรทศน ประกอบดวยอปกรณหลก ไดแก เครองเลนเทปโทรทศน เครองบนทกเทป เครองควบคมตดตอภาพ และจอดภาพ ทาหนาทคดเลอกภาพ บนทกภาพ ลบภาพ เรยงลาดบภาพ รวมถงการทาเทคนคพเศษตางๆ ทละภาพทละชอต ซงตองพถพถนในแตละภาพทาใหเสยวเลาในการตดตอหรอแกไขงานนาน ตอมาจงมการพฒนาอปกรณดงกลาว ซงแบบ “นอนลเนยร” ควบคมดวยคอมพวเตอร มหลกการทางานคอ สญญาณภาพและสยงทถายมาจากกลองโทรทศนจะถกนาเกบไวเปนขอมลในคอมพวเตอรดวยสญญาณดจทลการตดตอลาดบภาพจงสามารถทาไดโดยผานคาสงจากโปรแกรมในคอมพวเตอรทงหมด การเรยงลาดบภาพ หรอการคนหาภาพตางๆ สามารถบนทกและแกไขในไฟลไดเลย โดยไมจาเปนตองเรยงตามลาดบเวลากอนหลง อปกรณตดตอลาดบภาพแบบนนลเนยรจงทาใหระบบการควบคมภาพในหองผลตรายการโทรทศนสะดวกรวดเรวมากขน 5. อปกรณควบคมแสง เปนอปกรณทนามาใชรวมกบโคมไฟเพอทาหนาทปรบ บงคบ ควบคมทศทางของแสงใหเปนไปตามทผผลตตองการ อปกรณนเรยกวา “อปกรณเสรมของโคมไฟ” ประกอบดวยอปกรณ 5 ชนด คอ

1) อปกรณทาใหแสงฟงกระจาย (diffuser อานวา ดฟฟวเซอร) อปกรณชนดนจะชวยลดความเขมแขงของแสงลง ทาใหแสงไมจา ดนมนวล ลกษณะของอปกรณเปนกระจกชนดหนง ซงไมทบ ไมใส ใหแสงผานไปได ทาโดยการใชวสดบางอยางใสไวขางในกระจก เชน ลวดตาขายพลาสตกขน แผนกระจกแกวทเปนเสนหยก หรอเปนรองเพอใหแสงผานเขาไป

2) บารนดอร (barndoor) ทาหนาทตดทศทางของแสงใหเปนไปในทศทางทตองการอปกรณมลกษณะเปนแผนโลหะบางทยดตดอยหนาโคมไฟ มกม 4 บาน สามารถปรบทศทางขนลงได พบเกบได และสามารถหมนตวได

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 10

3) คกก (cookie) ใชบงหนาโคมไฟเพอใหเปนเงาไปตกทฉากเปนภาพลวดลายตางๆ ทตองการ อปกรณนมลกษณะ

เปนแผนโลหะ กระดาษแขง หรอไมบางๆ ซงแกะลวดลายเปนรปตางๆ เชน ทองฟา ตนไม 4) แฟลก (flag) บางครงเรยกวา “โกโบ” (gobo) ใชปองกนแสง หรอตดแสงบางสวนไมใหผานไปได อปกรณนม

ลกษณะเปนแผนโลหะเลกๆ

5) แผนสะทอนแสง (reflector)ใชสะทอนแสงหรอเปลยนทศทางของแสง หรอทาใหแสงพลามวลง อปกรณนมลกษณะเปนแผนเรยบบางๆ ซงหมดวยวสดมสเงนหรอสขาว บางครงอาจใชแผนกระดาษฟอยด หรอใชแผนโฟม แทนกได

อปกรณควบคมระบบเสยง อปกรณทสาคญในการควบคมระบบเสยงไดแก 1) ไมโครโฟน ทใชในการผลตรายการโทรทศน มทงหมด 5 ชนด ไดแก ก. ไมโครโฟนสาหรบบคคล (personal microphone) ม 4 ชนด คอ ไมโครโฟนแบบคลองคอ ไมโครโฟนแบบเหนบเสอ ไมโครโฟนแบบไรสาย และไมโครโฟนแบบชดหฟง

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 11 ข. ไมโครโฟนแบบมอถอ (hand microphone) เปนไมโครโฟนทผ ดาเนนรายการถอดวยตนเอง ค. ไมโครโฟนแบบตงพนหรอตงโตะ (stand and desk microphone) ใชในงานพธหรอรายการทเปนทางการ ง. ไมโครโฟนแบบแขวน (slung microphone หรอ hanging mike) เปนไมโครโฟนทใชแขวนไวเหนอศรษะ

จ. บมไมโครโฟน (boom microphone)ใชสาหรบปรบเสยงในตาแหนงทกลองจบภาพผแสดงได แตไมปรากฏไมโครโฟนอยในภาพ

2) เครองบนทกเสยง ใหเปนอปกรณแหลงเสยงนาเขา ประกอบดวย เครองบนทกเสยงแบบมวน เครองบนทกเสยงแบบคารทรดจ เครองบนทกเสยงแบบคาสเซท 3) เครองเลนแผนเสยง เครองเลนซด และเครองมนดสก) (ซงกลาวรายละเอยดไวในบทท 5 เรองเครองมอทใชในการผลตรายการวทยกระจายเสยงแลว) อปกรณเหลานเปนเครองมอชวยในการผลตเสยงเพอใชในงานโทรทศนดวย 4) เครองผสมสญญาณเสยง (audio mixer) เปนอปกรณทรบสญญาณเสยงจากแหลงเสยงตางๆ ทกชนด เชน ไมโครโฟน เครองบนทกเสยง เครองเลนแผนเสยง เครองบนทกภาพแลวนาสญญาณเสยงมาขยายปรบแตงใหมคณภาพด และปรบระดบสญญาณเสยงแตละแหลงใหมระดบเหมาะสม เสรจแลวจงนาสญญาณเหลานนมาผสมรวมกนออกมาเปนสญญาณเสยงทตองการ 5) เครองคอมพวเตอร ใชโปรแกรมสาหรบตกแตงเสยง เพอใหสะดวกในการทาเทคนคพเศษดานเสยงเชน การทาเสยงกอง เสยงสะทอน เสยงในมตแปลก นาพศวง เหนอความจรง

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 12

6.อปกรณสนบสนนการผลตรายการวทยโทรทศน การผลตรายการวทยโทรทศนยงมอปกรณอนๆ ทสนบสนนใหการผลตรายการโทรทศน มความสมบรณมากขน ไดแก เครองพมพอกษรเขาโทรทศน (character generator : CG) เครองคอมพวเตอรกราฟก (computer graphic) และเครองฉายเทเลซน (telecine)

1. เครองพมพตวอกษร (character generator : CG) เรานยมเรยกสนๆ “ซจ” เปนอปกรณทใชพมพตวอกษรและขอความตางๆ เขาไปผสมกบสญญาณโทรทศน ทาให

ตวอกษรปรากฏขนจอ ไดแก ชอรายการ ชอพธกร รายชอผลตรายการ เปนตน 2. เครองคอมพวเตอรกราฟก เครองคอมพวเตอรกราฟกเปนอปกรณสาหรบใชในงานผลตกราฟกโดยเฉพาะ ซงอปกรณนสามารถกระทาไดหลาย

อยาง คอ 1) การใชกลองจบภาพนง เปนการนาเอากลองโทรทศนมาตดตงทาเปนแทนสาหรบถายภาพกราฟกตางๆ ทง

ภาพถายจากหนงสอ งานพมพ หรองานอนๆ 2) การสรางตวอกษร ออกแบบตวอกษร สญลกษณตางๆ ดวยโปรแกรมคอมพวเตอร 3) การทา อะนเมชน (animation) สรางเปนภาพเคลอนไหวดวยเทคนคพเศษทกรปแบบ 4) การสรางสรรคงานกราฟกดวยรปแบบศลปะตางๆ เขน การวาดดวยมอ การระบายส การตกแตงสสน 5) เครองคอมพวเตอรกราฟกบางชนดไดผสมผสานระหวางคณสมบตของเครองออกแบบกราฟกรวมเขากบ

เครองตดตอลาดบภาพจนภาพกลายเปนเครองเดยวกน และสามารถทางานตดตอแลงานออกแบบเบดเสรจเขาไวดวยกน 3. เครองฉายเทเลซน เปนอปกรณทเปลยนภาพจากฟลมใหเปนสญญาณโทรทศน โดยแหลงภาพทใชในการผลตรายการวทยโทรทศนใน

บางครงอาจอยในรปของฟลมภาพยนตร เชน ภาพยนตรพระราชพธสาคญตางๆ ของไทยในอดต ทงน ฟลมภาพยนตรทเปนเรองราวตอเนองและเคลอนไว ฟลมสไลดทเปนภาพนงกสามารถใชกบเครองฉายเทเลซนไดเชนกน 7. เครองมอในการผลตรายการวทยโทรทศนนอกสถานท การผลตรายการวทยโทรทศน สามารถผลตไดทงในหองสตดโอหรอหองผลตรายการโทรทศนและรายการอกมากมายทตองอาศยการถายทานอกสถานท เชน รายการขาว รายการสารคด การถายทอดสด เครองมอ อปกรณทจาเปนในการผลตรายการโทรทศนนอกสถานททควรทราบ มดงน 1. กลองโทรทศน การถายทารายการโทรทศนนอกสถานทสวนใหญมกนยมใชกลองทมขนาดเลกกะทดรดมความสะดวก คลองตวในการใชงาน เชน การถายทาขาว ทตองอาศยความรวดเรวทนตอเหตการณ มเวลาจากด ตองเคลอนยายบอย ไมสามารถนาอปกรณไปไดหลายชนจงอาจตองเลอกใชกลองแบบทมเครองบนทกภาพรวมอยภายในตวเพอความสะดวก เชน ถายทอดพระราชพธ การแขงขนกฬา

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 13

2. ขาตงกลอง เปนขาตงกลองแบบสามขา ซงมการพฒนาใชวสดชนดพเศษทมนาหนกเบา ทนทาน สะดวกในการใชงาน 3. ไมโครโฟน ไมโครโฟนทนยมใชในการถายทานอกสถานท ไดแก ไมโครโฟนทตดตงอยบนหวกลอง ไมโครโฟนชนดมอถอ ไมโครโฟนแบบปนสน 3.1 ไมโครโฟนทตดตงอยบนหวกลอง เปนไมโครโฟนทมขนาดเลก มกเปนไมโครโฟนทมความไวตอการรบเสยง จงเหมาะกบการเกบเสยงบรรยากาศของสถานทนนๆ 3.2 ไมโครโฟนชนดมอถอ เหมาะสาหรบการรายงานขาวจากนอกสถานท หรอ การสมภาษณบคคล 8. หองสงและหองผลตรายการวทยโทรทศน โดยทวไป หองทใชในการผลตรายการวทยโทรทศน แบงเปน 2 แบบ คอ หองสงหรอหองผลตรายการ และหองผลตรายการนอกสถานทหรอถายทาในสถานทจรง 1. หองสงหรอหองผลตรายการ (studio production) ลกษณะของการผลตรายการโดยใชวธการถายทาในหองสตดโอ หรอหองผลตรายการวทยโทรทศน (television studio) เปนหองทออกแบบขนมาใหเหมาะสมกบการใชงานในระบบตางๆ เชนสามารถจดสรางฉากใหเหมอนกบสถานททเราตองการสอความหมายตามเนอหาของรายการได สามารถควบคมแสง ควบคมเสยง ใหเปนไปตามความตองการได การผลตรายการจงไมมขอจากดเรองสถานท และเวลาจะถายทาชวงเวลาใดกได การผลตรายการวทยโทรทศนในหองผลตรายการ มลกษณะเดนอกประการหนง คอ สามารถผลตรายการไดเสรจสมบรณในตวเอง และสามารถสงออกอากาศไดทนทโดยไมจาเปนตองนาไปตดตอลาดบภาพอกกได หรอจะบนทกลงเทปบนทกภาพไวออกอากาศภายหลงกได นอกจากน ยงอาจจะถายทารายการไวเปนบางสวนแลวนาไปตดตอลาดบภาพภายหลงกไดเชนกน หองผลตรายการวทยโทรทศน (television studio) ทผลตงานในปจจบน เชนใชถายทารายการโทรทศน เชน รายการละคร รายการขาว รายการสนทนา รายการเกมโชว โครงสรางภายในหองผลตรายการ หองผลตรายการวทยโทรทศน มการออกแบบจดสรางขนมาเปนพเศษ เพอใหสามารถควบคมการจดแสงและสยงใหเปนไปตามความตองการได การออกแบบโครงสรางของหองผลตรายการ จงตองไดสดสวนทงขนาด พนท และความเรวสง รวมถงการใชวสดดดซบเสยง หรอการบผนงหองดวยอะคสตก (acoustic) เพอควบคมการสะทอนของเสยง หองผลตรายการขนาดใหญมกประกอบดวยอปกรณการผลตจานวนมาก ไดแก กลองโทรทศนจานวนหลายตว มบมไมโครโฟนขนาดใหญ มโคมไฟจานวนมาก มลกษณะการดดซบเสยงทด ทงน เพอปองกนปญหาดานเสยงสะทอน และปญหาดานคณภาพเสยงนนเอง ระบบทจาเปนภายในหองผลตรายการโทรทศน ชยพล สทธโยธน (2547, หนา 57) กลาววา หองสตดโอโทรทศนควรมการจดระบบทจาเปนตอการผลตรายการวทยโทรทศน 3 ระบบ คอ ระบบแหลงจายไฟ ระบบเสยง และระบบปรบอากาศ

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 14

ระบบแหลงจายไฟ ภายในหองสตดโอตองมการตดตงเตาเสยบ เพอจายไฟใหโคมไฟและมอนเตอร รวมถงอปกรณไฟฟาอนๆ ดวย ระบบเสยง ภายในหองสตดโอจะมการตดตงอนเตอรคอม หรออปกรณเสยงทใชในการตดตอสอสารภายใน เพอใชตดตอสงการระหวางผ กากบรายการหรอผ กากบเวท และทมงานอนๆ รวมทงตองมลาโพงมอนเตอร เพอใชฟงเสยงรายการทเลนกลบมาใหผชมดวย ระบบปรบอากาศ เปนอปกรณทจาเปนมากในหองสตดโอ เนองจากอปกรณและเครองมอในการผลตรายการสวนใหญจะตออาศยเครองปรบอากาศ เพอใหการทางานของเครองมอมประสทธภาพ ประตทางเขาออกของหองผลตรายการวทยโทรทศน หนาประตทางเขาออกของหองผลตรายการควรจะมปายบอกดวยวา ขณะนมการผลตรายการโทรทศนอยา เชน กาลงออกอากาศ กาลงซอม หรอกาลงเตรยมพรอม (“On air”, “Stand by”) เพอทจะใหผ เขาออกหองผลตรายการทราบวาจะเขาไปในหองผลตรายการในเวลานนไดหรอไมอยางไร (จนทรฉาย เตมยาคาร 2532ม น.4-6) โดยทวไปแลว หองผลตรายการมองคประกอบสาคญอย 7 สวนคอ 1. ฉากพนหลง (Cyclorama or Borizon) เปนผาททาดวยวสดพเศษทมการสะทอนแสงสงจงใหแนนตง หรอการสรางโดยใชไมอดตโตงพเศษใหเรยบและมความสงจากพนถงเพดานประมาณ 6-8 เมตร ทาสขาวออกเทาหรอสเทาใชสาหรบเปนฉากหลงทใหพนหลงมความลกและเปนทฉากและแสดงสตางๆ รวมทงภาพลกษณพเศษทเรยกวา “PATTERN” เปนเมฆเคลอน ฝนตก ฟาแลบ ดวงจนทรลอยอยบนฟา รวมทงภาพตกสงระฟา ฯลฯ เพอสรางอารมณ นอกจากนฉากพนหลงยงใชเปน “แบคกราวด” สาหรบยอมสแดง เขยว นาเงน และสผสมดวย โดยเฉพาะอยางยงการใชเทคนคโครมาคย (Chroma Key) ซงเปนการซอนภาพเจาะภาพคนทกาลงทาทาเหาะใหไปลอยอยบนทองฟาทมเมฆเคลอนไป เพอแสดง ฉากคนแลวนาไปเจาะเขากบภาพอน ภาพทปรากฏโดยกระบวนการ “โครมาคย” น จะเกดภาพใหมททกสงทเจาะเขาไปประกอบเปนสวนของภาพทแสดงถงเรองเดยวกน เชน เปนภาพคนเหาะผานเมฆบนทองฟาจรงๆ เปนตน 2. ชดราวแขวนโคมไฟ (Light Patten) หมายถง ราวทมมดคมหรอโคมไฟใหแสงสวางซงมอย 2 ประเภท คอ โคมไฟใหแสงสวางตามตองการทงทเปนแสงสวางหลกและแสงสวางเสรมมกลไกทจะดงโคมไฟลงมาเพอปรบใหไดทศทางของแสงตามทตองการเลอนราวลงมาเมอจดไฟแลวกเลอนขนไปไวทเดม การเลอนราวไฟอาจใชมอหรอมอเตอรกได ในโรงถายบางแหงจะมราวไตสาหรบใชชางขนไปจดไฟ เรยกวา “ราวตนแมว” การทมเนอทประมาณ 10 ตารางเมตร จะใชโคมไฟประมาณ 50 ดวง ขนอยกบประเภทและกาลงความสองสวางของไฟทใชไดครบตามวตถประสงคทแตกตางกน 3. กลองโทรทศน (Television Camera) เปนอปกรณทใชสาหรบจบภาพเพอนาบนทกลงเทปโทรทศนหรออกอากาศมขนาดและคณภาพแตกตางกน แลวแตขนาดของหนวยงานหรอสถาน โดยปกตหองผลตรายการมกจะมกลองโทรทศนอยางนอย 2 ตว หากเปนหองผลตรายการขนาดใหญอาจมกลองโทรทศน 3-4 ตว กลองโทรทศนทกตวจะตองมจอดภาพ (View finder) ซงเปนจอโทรทศนขาวดาขนาดเลกตดอยดานบนของตวกลอง มไฟแทล (tally) สแดงสาหรบใหผแสดงหรอผ เกยวของทราบวากลองใดกาลงออกอากาศและมระบบตดตอภายในทเรยกวา “intercom” เพอใหตดตอกบผ กากบเทคนคและผ กากบรายการได กลองโทรทศนทใชออกอากาศไดมราคาตงแต 200,000 บาท จนถงกลองขนาดใหญตวละ 2,000,000 บาท 4. จอดภาพหรอมอนเตอร (TV Monitor) เปนเครองรบโทรทศนประเภทหนงทรบภาพจากสญญาณภาพ (Video Signal) และมความคมชดสงแตกตางจากเครองรบโทรทศนทเราใชกนทบานตรงทวาเครองรบทบานเปน “Receive” เพราะรบสญญาณภาพและเสยงจากคลนความถวทย (RF-Radio Frequency) และราคาถกกวาประเภททเปน “มอนเตอร” ถาเครองใด

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 15

มทง 2 ระบบ คอ สญญาณภาพกได รบสญญาณจากคลนวทยกได เรยกวา “Monitor-Receiver” ในหองผลตรายการจะมมอนเตอรสอยางนอย 1 ตว สาหรบใหผ ทอยในหองผลตรายการ (ซงตอไปนอาจจะเรยกทบศพทวา “สตดโอ”) ไดเหนภาพทกาลงออกอากาศหรอบนทกรายการ (ซงตอไปนจะเรยกรวม “ออกอากาศ”) แมสญญาณภาพและเสยงนนจะไมไดออกอากาศทนทแตเมอมการบนทกลงเทปโทรทศนไวแลวกจะตองนาไปแพรภาพออกอากาศตอนหลง มอนเตอรในสตดโอมกมขนาดใหญอยางนอย 20 และมทปรบความดงของเสยงไวได 5. เครองฉายภาพพเศษบนพนฉากหลง (Kaleidoscope) เปนโคมไฟประเภทหนงทสามารถปรบโฟกสของแสงทปรากฏบนจอได เครองฉายประเภทนมไดมกลไกสลบซบซอนเหมอนเครองฉายภาพยนตรหรอเครองฉายสไลด แตมมอนเตอรทจะทาใหภาพทนามาฉายซงเปนภาพในรปแบบหร “pattern” ตางๆ เคลอนไหวได เชน ฝนตก เมฆเคลอน เปนตน 6. ชดไมโครโฟน ทใชในสตดโอ ม 3 ประเภท คอ ไมโครโฟนทมการยนไปยงผ แสดงเรยกวา “บมไมโครโฟน” ไมโครโฟนแขวนคอและไมโครโฟนสาหรบมอถอ 7. ชดฉาก (Prop and Set) หมายถง ชดอปกรณทนามาประกอบเปนฉาก ครอบคลมสวนทเปนวสด (props) และสวนทเปนฉาก (sets) ในสตดโอ รวมทงวสดฉากซงไดแก เครองประดบฉาก เชน รปภาพ กระถางตนไม แจกน เปนตน และฉาก เชน ชดรบแขก ฉากหลง ยกพน และสวนทตบแตงใหเปนหองหบทงหลายจะตองจดเตรยมไวลวงหนาใหเรยบรอยเปนสวนใหญ และปรบเปลยนไดบางเมอผลตรายการจรงๆ เพราะการจดฉากจะตองสมพนธกบการจดแสดงและตาแหนงของกลอง ดงนน จงตองมากาหนดแผนผงเวท (floor pian) หองควบคมรายการ หองควบคมรายการ (Control Room) เปนหองทใชในการควบคมการผลตรายการ สวนมากจะอยตดกบสตดโอโดยมหนาตางกระจกกน ในศนยผลผลตขนาดใหญกอาจควบคมโดยไมมหนาตางกระจกกไดซงมองคประกอบสาคญ 5 สวน คอ แผงควบคมเพอเลอกภาพและทาภาพพเศษ ชดจอดภาพ ชดควบคมสญญาณ ชดควบคมแสง และชดควบคมเสยง ศนยรวมอปกรณเทคนค เปนหองชดทมหองขนาดเลกหรอใหญหลายหองเพอตดตงอปกรณเทคนคทจาเปนตอการผลตประกอบดวยหองฉายภาพเขาโทรทศน หองเทปโทรทศน และหองควบคมและเชอมสญญาณ หองสนบสนนอปกรณเทคนค เปนชดหรอกลมของหองทมเนอทและอปกรณสาหรบการผลตรายการไดแก หองแตงหนาแตงตว หองตดตอ หองสมดวสดรายการ หองศลปกรรม โรงสราง จดและเกบฉากและหองซอม 2. หองผลตรายการนอกสถานท (field production) วธการผลตรายการโดยถายทาในสถานทเกดเหตการณจรง เชน การถายทารายการขาว การถายทอดสดพธเปดการแขงขนกฬา หรอการถายทาในโรงถายกลางแจงทสรางขนไวโดยเฉพาะ เชนการถายทาละครกลางแจง หรออาจไปถายทาในพนทใดพนทหนงทเปนสถานทจรง เชน การถายทาสารคด ฯลฯ การผลตรายการนอกสถานทโดยสวนใหญใชอปกรณการผลตรายการคลายกบการผลตรายการในสตดโอ กลาวคอ ตองมกลอง แสง เสยง และเครองตดตอภาพเชนเดยวกน แตเปนอปกรณทออกแบบมาสาหรบการถายทานอกสถานทโดยเฉพาะ ซงอปกรณจะมลกษณะพเศษคอ มขนาดเลกระทดรด คลองตว ทนตอสภาพดนฟาอากาศ และการเคลอนยาย คณภาพเชงเทคนคของอปกรณมกไมดเทากบอปกรณในหองผลตรายการ แตกอยในระดบทสามารถนาออกอากาศได

และ

บคลากร เครองมอ และอปกรณในการผลตรายการโทรทศน | 16

ประเภทของสถานทในการผลตรายการนอกสถานท มลกษณะดงน 1. โรงถายกลางแจง (outdoor studio) เปนบรเวณกลางแจงขนาดใหญทสรางขนเปนสวน ทงนา หมบาน อาจมลกษณะทางภมศาสตรตามธรรมชาตทมอยแลวหรอสรางขนใหม เชน ลาครอง บง หรอทะเลสาบขนาดเลก เพอใชประโยชนในการผลตรายการละครทใหสามารถควบคมสถานการณไดเตมทโดยไมตองมไทยมง หรอปจจยภายนอกทจะทาลายอารมณผแสดงและเสยเวลาการผลต เชน โรงถายลาดหลมแกวของบรษทดาราวดโอ โรงถายของบรษทกนตนา 2. สถานทจรง (on location) หมายถง การออกไปถายทาในสถานทเกดเหตการณจรง เชนการถายทาในสนามกฬา การรายงานสถานการณประทวงททองสนามหลวง หรอสถานททางานจรงของหนวยงาน ซงเปนฉากทใชในการถายทารายการ การใชสถานทจรงเปนสวนหนงของฉากในการผลตรายการวทยโทรทศน สามารถประหยดงบประมาณในการสรางฉากไดมาก และมความเปนธรรมชาตสง เพราะมสถานท เชน หองรบแขก โตะทางาน บรรยากาศในการทางานซงไดจดไวเรยบรอยแลว แตมขอเสยคอไมสามารถควบคมเสยง แสง และมมกลองใหไดตามทตองการ จาเปนตองใชเครองมอในการผลตอนๆ ทสามารถชวยในการผลตรายการวทยโทรทศนใหสมบรณมากยงขน บทสรป เครองมอและอปกรณทางเทคนคทใชในการออกอากาศหรอใชการผลตรายการวทยโทรทศนประกอบดวย กลองโทรทศน อปกรณการจดแสง อปกรณการบนทกภาพ อปกรณการตดตอภาพ อปกรณควบคมแสง อปกรณสนบสนนการผลตรายการวทยโทรทศน เครองมอในการผลตรายการวทยโทรทศนนอกสถานท หองสงและหองผลตรายการวทยโทรทศน เครองมอและอปกรณทางเทคนคเหลานครอบคลมกระบวนการผลตรายการวทยโทรทศนซงผ ททางานเกยวกบโทรทศนจาเปนตองรจกและทาความเขาใจถงอปกรณและวธการใชเพอสามารถนามาใชใหเกดประโยชนสงสดและมประสทธภาพ

บรรณานกรม ชยยงค พรหมวงศ, นคม ทาแดง และไพบรณ คะเชนทรพรรค(2547, หนา 149-155). ประมวลสาระชดวชาเทคโนโลยการจดการการสอสาร

หนวยท 1-7. พมพครงท 2 สโขทยธรรมาธราช. วภา อตมฉนทร(2544). การผลตสอโทรทศนและสอคอมพวเตอร : กระบวนการสรางสรรคและเทคนคการผลต. กรงเทพ:บค พอยท.

ศภางค นนตา. (2552). หลกการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน. พมพครงท 1. มหาสารคาม : สานกพมพมหาวทยาลยมหาสารคาม. สมสข หนวมาน และคณะ . (2554) . ความ รเ บ อง ตนทางวทยและโทรทศน . พมพคร งท 1. กรง เทพมหานคร : สานก พมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. อษณย ศรสนทรไพบลย. (2552). หลกการวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. Zettl, H. (1976). Television Production Handbook. 3rd. Edition. Wadsworth Publishing Company. Inc. Belmont, California.