ÇaliŞan motİvasyonu

8/3/2019 ALIAN MOTVASYONU

1/30

ALIAN MOTVASYONU


2/30

Motivasyonun Tanm

Motivasyon kavram, hareket etmek, tevik etmek,harekete gemek anlamlarna gelen Latince movere kelimesindentretilmitir.

Kiilerin belirli bir amac gerekletirmek zere kendi arzu veistekleri ile davranmalar ve aba gstermeleri eklindetanmlamak da mmkndr.

Grld zere, motivasyon konusu esas itibaryla,

Kiilerin bekleyi ve ihtiyalarAmalarDavranlarKendilerine performanslar hakknda bilgi vermesi (feedback)

Konular ile ilgilidir.


3/30

Birey asndan motivasyon, bireyin kiisel gereksinmelerinindoyurulmasndan, bireyin kendini gerekletirmesine kadarbirok evreleri kapsar.

rgtsel adan motivasyon ise, rgt yelerinin almayabalamalarn, almalarn srdrmelerini ve grevlerini istekleyerine getirmelerini salayan glerin veya mekanizmalarntm anlamn tar


4/30

Motivasyonun zellikleri

gren asndan son derece nemli bir yere sahip olanmotivasyonun zellikleri ise u ekilde sralanabilir.

Motivasyon; kiisel ihtiyalar, istekler ve drtlerdenkaynaklanr ve kiiye bir davranta bulunma istei verir.

Motivasyon kavramnn temelini oluturan ihtiya ve istekler,insann iinde bulunduu toplum kltr ile bireyin duygusal veruhsal yapsnn etkisi altnda ekillenir.

Kiinin eitim durumu ve yetenekleri, kiisel almakapasitesinin tam kullanm ve ynetici bakmndan bu iki

etkenin harekete geirilmesi motivasyonu etkiler.


5/30

Motivasyon bir amaca veya dle yneliktir.

Amalar davran kontrol etmez, sadece etkiler ve kiiyiihtiyacn tatmin etmek iin uyarr.

Bir ihtiya tatmin edildiinde dieri ortaya kar.

Tatmin edilmi bir ihtiya artk motivasyon arac deildir.

Ayn gdler farkl davran rneklerine sebep olabilir.


6/30

Motivasyon lkeleri

Yneticiler, astlarn ihtiyalarn tatmin ederek motivasyonlarnsalarken birtakm ilkelere uymak zorundadrlar. Aksi takdirde bugiriim baarsz olur ve istenen sonular elde edilemez.

Yneticilerin igren motivasyonunda uymas gereken ilkeler uekilde sralanabilir:

Bireylere gereken deeri verip, onlar cesaretlendirmek vetevik etmek,

Baarl olanlara ykselme ve ilerleme ans tanmak,

greni srekli eitmek,


7/30

grene bakalar yannda kk drc eletirilerdebulunmamak ve onlara eit davranmak,

grenin sorunlar ile ilgilenmek,

grene rnek olmak ve onlarn baar ve baarszlklarkonusunda bilgi vermek ve zmler bulmaya almak.


8/30

Gdlerin oluumu, bireylerin eitli ekillerde ortaya

kan ihtiyalarndan oluur. Gdler, bireylerin davranlarn;oluum biimi, yn ve iddeti gibi eitli ekillerde ve zamandaetkiler.

motivler

Fizyolojik motivler

Sosyal motivlerPsikolojik motivler

Motivasyonun Trleri


9/30

Motivasyon Aralarnsanlar zel yaamnda ve i yaamnda motive eden biroketken vardr.Her kiinin kendine ait bir psikolojik yaps vardr.

Bu durum gz nne alndnda kilileri motive edecek aralardabirbirinden farkllk gstermektedir. Motivasyon aralarkullanlrken bireysel farkllklar muhakkak gz nndebulundurulmaldr.

Psikologlar alan insanlar alt ana psikolojik gruba ayrrlar:

Emniyet arayan alan,

Mkemmmelik isteyen alan,

Kendisine nem verilmesini isteyen alan,

Sorumluluk seven alan,Prestij arayan alan,

Herkes tarafndan kabul edilmesini isteyen alan.


10/30

Birey bu gruplardan bir kan ayn anda isteyebilir, ancak

bu zelliklerden biri daha baskndadr. Bireyleri motive eden

maddi ve manevi motivasyon aralar unlardr:

cret, prim ve dller,

Sosyal kolaylklar (ay kahve aras,ulam, le yemei vb.),

Taktir, vg ve yapc eletiri,

Terfi ve kariyer gelitirme olanaklar,

Sosyal stat salamak, alma ve alma koullarn iyletirmek,

gvenlii,

alma dzeni salamak (sert ve kat yneticilerin basksalann i yapmasn salar ancak motive etmez),

Moral vermek, Prestij salamak,

Yetki vermek,

nsiyatif ve sorumluluk vermek,

nem ve deer vermek,

Eitmek ve yetitirmek.


11/30

Motivasyon Teorileri

Endstri devriminin getirdii nemli yeniliklerden biri olaniblm, onun doal uzants uzmanlama ve dier etkenler,igrenlerde, zaman iinde ie ve iletmeye kar isteksizlieneden olmutur. Ortaya eitli sorular kmtr.

zellikle yantn aranan soru udur: letmelerde alanigrenlerin bir blm ilerini byk bir ilgi ve arzuyla yaparken,ayn koullarda ve benzer yeteneklere sahip dier bir blmigrenlerin isteksiz ve dk verimle almalarnn nedenlerinelerdir? letmelerde motivasyonun zn oluturan bu sorununcevab aratrlrken, motivasyonla ilgili eitli grler ortaya

atlmtr.


12/30

Btn bu aratrmaclarn temel amac, insandavranlarnn nedenlerini kavrayabilmek veaklayabilmektir. Olduka ok sayda olan motivasyonkuramlarndan bazlar zaman iinde nemini yitirerek

unutulmu, bazlar ise gelierek gnmze kadargelmitir.

Motivasyon kelimesi ciddi anlamda ilk Elton Mayo vearkadalarnn 1924-1930 yllar arasnda ABDdeWestren Elektrik irketinin Hawtrone iletmesindeyaptklar aratrmalar ve deneyler sonucu duyulmayabalanmtr.

Mayo ve arkadalarnn yaptklar aratrma ve deneylertam 6 yl srmtr. Bu deney ve aratrmalarn

sonucunda; ynetimde insan boyutunu ele almlar vealanlarn motivasyonu, dllendirmesi, i tatmini vs.unsurlarn verimlilii artran esas faktrler olduunugzlemlemilerdir.


13/30

Motivasyon Kuramlarn belli ballar unlardr:

1.erik (Kapsam) Teorileria) Maslowun htiyalar Hiyerarisi Teorisib) Herzbergin ift Faktr Teorisic) Mc Clellandn Baarma htiyac Teorisid) Clayton Alderferin ERG Kuram

2. Sre Teorileri

a) Davran artlandrmas Yaklamb) Vroomun Beklentiler Teorisic) Lawler Porter Modelid) Eitlik Teorisie) Ama Teorisi


14/30

1. erik (Kapsam) Teorileri

A)Maslowun htiyalar Hiyerarisi Teorisi

nsan ihtiyalarn ilk defa bilimselbir adan ele alp inceleyenve motivasyonkonusundaki gelimelere k tutan dnrAbraham Maslowdur. Maslowun htiyalar Hiyerarii almas1943 ylnda yaymlanm bir almada ortaya atlmtr.

Bu yaklamn iki ana varsaym vardr. Bunlardan birincisikiinin gsterdii her davrann, kiinin sahip olduu belliamalar gidermeye ynelik olduudur. Kii ihtiyalarngidermek iin belli ynlerde davranr. Dolaysyla ihtiyalardavran belirleyen nemli bir faktrdr.

Yaklamn ikinci varsaym ihtiyalarn srasyla ilgilidir. Buvarsayma gre kii belirli bir sralama gsteren ihtiyalarasahiptir. Alt kademedeki ihtiyalar giderilmeden, stkademelerdeki ihtiyalar kiiyi davrana sevk etmez.


15/30

Maslowun htiyalar Hiyerarisi


16/30

B)Herzbergin ift Faktr Teorisi

Bu teori Herzbergin 200 muhasebeci ve mhendis

zerinde yapm olduu bir aratrmann sonucundandomutur. Bunun sonucunda iki gruba ayrmtr.

Birinci Grup Motive Edici Faktrlerdir. Bu Grup iin kendisini,sorumluluk, ilerleme imkan, stat ve baarma gibi faktrlerikapsamaktadr. Bu faktrlerin varl kiiye baar hissi verdii

iin, kiiyi motive edecektir.

kinci Grup Hijyen Faktrleriad altnda toplanmtr. cret,alma koullar, i gvenlii gibi faktrleri kapsamaktadr.Hijyen faktrleri bulunmas gereken asgari faktrlerdir. Bunlaryoksa personeli motive etmek mmkn deildir. Ancak

varlklar sadece motivasyon iin gerekli ortam yaratr.


17/30

C) Mc Clellandn Baarma htiyac Teorisi

Bu teoriye gre kii grup ihtiyacn etkisi altndadavran gsterir.

liki kurma ihtiyac: Bakalar ile iliki kurma, gruba girme vesosyal ilikileri ifade eder. Bu ihtiyac kuvvetli olan kii,kiileraras iliki kurma ve gelitirmeye nem verecektir.

G kazanma ihtiyac:G ve otorite kaynaklarn geniletme,

bakalarn etki altnda tutma ve gcn koruma davranlargsterecektir.

Baar gsterme ihtiyac: Kii, ulalmas g ve almagerektiren, anlaml amalar seecek, bunlar gelitirmek iingerekli yetenek ve bilgi elde edecek ve bunlar kullanacakdavran gsterecektir. Bu teoriye gre; Eer personelin sahip

olduu ihtiyalar belirlenebilirse personel seim ve yerletirmesistemleri geliir. Kii motivasyon iin gerekli ortambulacandan sahip olduu bilgi ve yetenei tam olarak iekoyacaktr.


18/30

D) Clayton Alderferin ERG Kuram

Alderferin ERG Kuram ; Maslowun ihtiyalar tasnifini

basitletirerek gelitirmi olduu motivasyon yaklamdr.Burada ihtiya sralamas daha basittir. lke yine ayndr. Altdzeydeki ihtiyalar tatmin edilmeli, daha sonra st dzeyihtiyalar tatmin edilmelidir.

1. Varolma (Existence)

2. liki kurma aidiyet (Relatedness)

3. Gelime (Growth)


19/30

2. Sre Teorileri

Sre teorileri ad altnda toplanan motivasyon teorilerinin arlknoktas, kiilerin hangi amalar tarafndan nasl motive edildikleri

ile ilgilidir. Sre teorilerine gre ihtiyalar kiiyi davrana sevkeden faktrlerden sadece birisidir. Bu isel faktre ek olarak pekok dsal faktr de kii davran ve motivasyonu zerinde roloynamaktadr.

A)Davran artlandrmas Yaklamartlandrma iki eittir. Klasik artlandrmada, davranlar belirli

uyarlar tarafndan harekete geirilmelidir. rnein; Pavlovundeneylerinde olduu gibidir.

Sonusal artlandrmada, davranlarn, karlat sonulartarafndan artlandrld varsaymdr. rnein; ie ge gelen birpersonelin(davran: ie ge gelme), ge gelme davranlarntekrarlamamas, byk lde karlaaca sonu (amirininikaz, ho grlmesi) tarafndan etkilenecektir.

Eer kii davranlar; kii tarafndan memnun edici olaraknitelendirilen sonularla karlarsa, muhtemelen kii ayndavran tekrar gsterecektir.


20/30

B)Vroomun Beklentiler Teorisi

Victor Vrooma gre bir kiinin belli bir i iin gayret sarf etmesiiki faktre baldr.

1. Valens (kiinin dl arzulama derecesi)

2. Bekleyi (dllendirilme olasl)

Motivasyon = Valens X Bekleyi

rnein; baars bir alma sonucu elde edilecek kk birmaddi gelir, kiiyi daha yksek refah dzeyine ulatrmayabilirama motivasyon dourur.


21/30

C) Lawler Porter Modeli

Bu modelin ilk blm Vroom modeli ile ayndr. Yanikiinin motive olma derecesi valens ve bekleyi tarafndan

etkilenmektedir. Ancak Lawler ve Portera gre kiininyksek bir gayret gstermesi otomatik olarak yksek birperformans ile sonulanmaz. Araya iki yeni deiken girer.Bunlardan birisi kiinin gerekli bilgi ve yetenee sahipolmasdr. kincisi ise kendisi iin ald rolle ilgilidir.

D) Eitlik Teorisi

Bu teorinin ana fikri; personelin i ilikilerinde, eit bir ekildemuamele grme arzusunda olduklar ve bu arzununmotivasyonu etkiledii hususudur. Esas itibaryla J.S. Adamstarafndan gelitirilen bu teoriye gre, kiinin i baars vetatmin olma derecesi alt ortamlarla ilgili olarak algladeitlik (veya eitsizliklere) baldr. Adamsa gre, kiikendisinin sarfettii gayret ve karlnda elde ettii sonucu,ayn i ortamnda bakalarnn sarfettii gayret ve eldeettikleri sonu ile karlatrr.


22/30

E) Ama Teorisi

Edwin Locke tarafndan gelitirilen bu motivasyona gre, kiilerinbelirledii amalar, onlarn motivasyon derecelerini debelirleyecektir. Eriilmesi zor ve yksek ama belirleyen bir kii,elde edilmesi gayet kolay olan amalar belirleyen bir kiiyeoranla daha yksek performas gsterecek ve daha fazla motiveolacaktr.


23/30

Motivasyon Teorilerilerinin Balca Katklar

htiyalar Hiyerarisi:Kiiler belirli bir sralama gsterenihtiyalara sahiptir ve onlar tatmin edecek ekilde davranr.

ift Faktr Teorisi:htiyalar temel motivasyon faktrdr.Ancak baz faktrler motive etmez fakat motivasyonun varliin gereklidir.

Baarma htiyac Teorisi:Bir kiinin performans byklde sahip olduu baar gsterme ihtiyac ile aklamabilir.

ERG Teorisi:Kiiler kademe kademe ihtiyalarn tatmin

etmek zere alrlar.


24/30

artlandrma Teorisi:Belirli dl ve ceza uygulamas ile arzuedilen davranlar kuvvetlendirilir, arzu edilmeyen davranlarzayflatlabilir.

Bekleyi Teorisi:Kiiler i ile ilgili dllere belirli bir deer bier.Ayrca sarf edecekleri gayret ile i baarma ve dl elde etmearasndaki ilikiler konusunda belirli bekleyilere sahiptir.

Eitlik Teorisi:Kiiler kendi sarfettikleri gayret ve elde ettiklerisonular bakalar ile karlatrrlar.

Ama Teorisi:Sahip olunan amalarn ulaabilirlilik derecesi ilekiilerin gsterecekleri performans ve motivasyon arasnda ilikivardr.


25/30

Motivasyon abasnn Karlat Engeller

Yetenekleri ve i heyecan snrl olan kisileri hareketegeirmek, byk bir kayay yerinden oynatmak kadar zordur.

dllendirme, adaletsiz yapld taktirde, motivasyonsisteminde ksa devre oluur. cret skalasnn adaletsiz vedengesiz olmas da ayn sonucu verir.

Sirkette Bu kadar alma ok bile dncesi yaygnsa,motivasyon ilemez.

Orta ve alt kademe yneticinin Adama cretini veriyoruz.alsmas iin bir de yalvarmamz m gerekiyor diyedsnmesi, st yneticinin ada motivasyon uygulamalarnbloke eder.

Yalnz kriz dnemlerinde ve ayn gemideyiz.. diyenutuklarla baslayan motivasyon, inandrc olamaz.


26/30

Yneticilere Motivasyon nerileri

Bireysel farkllklar grebilmek

nsanlara uygun iler vermek

Amalar kullanmak

Amalarn eriilebilir olarak anlaldn salamakdlleri bireyselletirmek

Performansa dller ayrmak

Sistemin eitliini kontrol etmek

Paray gz ard etmemek


27/30

ada motivasyonda tek tek fidanlarla urasmaya gerek

yoktur. Asl grev, fidanlarn en iyi sekilde serpilebilecegi

bereketli topra olusturmak olmaldr.

alanlarn kendilerini motive edecekleri koullar yaratmak

da yneticinin grevidir.

Eleman alirken, mevcut motivasyon sistemine en iyi cevapverecek kiiler semelidir. nk onlar sizi motive edecek, siz

de onlar.

Motivasyondaki temel ama kiilerin kendilerini amalar

olmaldr.


28/30

yerinde standart olarak vasat deil en iyi olmay hedefolarak koymaldr.

Baar durumunda adil bir dllendirme sistemi kurulmal,maddi ve manevi dl arasndaki denge iyi belirlenmelidir.

Motivasyonun arlk noktas, grenmek ile yeni bilgi vebeceriler elde etmek olmaldr.

irkette, edilgenlii deil, inisiyatifi, negatiflik yerine pozitifdsnceyi n plana karmak gereklidir.

Tm motivasyon abalar insana sayg mmknse bir de

sevgi temeline oturtulmaldr.


29/30

KAYNAKA

1. Tamer Koel,letme Yneticilii,2010

2. Glten ncir, alanlarn Motivasyonuna Genel Bir Bak , MPM Yayn,1985 3. Erol Eren, rgtsel Davran ve Ynetim Psikolojisi, 2010

4. Zafer Krk, Atatrk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, Motivasyon UnsuruOlarak Kariyer Gelitirme ve Bir Uygulama Hakknda, Yksek Lisans Tezi, 2007

5. Deniz Yaar Konur, Yldz Teknik niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,yerlerinde Motivasyon Teorileri ve Uygulamalarna likin Bir Aratrma, YksekLisans Tezi, 2006

6. James R. Linder, Understanding Employee Motivation, The Ohio State University 7.Nurullah Gen,Ynetim ve Organizasyon ,2007

8.M.erif imek,Ynetim ve Organizasyon,1998


30/30

ÇaliŞan motİvasyonu

Documents