คมอ ตรวจสอบและซอมแซม บานหลงนำ�ลด

คณะกรรมการเพอใหความชวยเหลอฟนฟเยยวยาฯ�(กฟย.)จดทำาโดย�กรมโยธาธการและผงเมอง�กระทรวงมหาดไทย

2

4

สารบญ1.�โครงสราง� 6•�รวบานเอยง� 6•�อาคารทรดเอยง� 7•�ฐานรากถกนำ�เซาะ� 8•� เสา�คาน�ผนง�พน�แตก�ราว� 9•�บนไดผ�หก�ราว� 11

2.�งานสถาปตยกรรม�ตกแตงภายใน�และงานจดสวน•�รว� 13•�พน� 14•�ผนง� 16•�ประต� 17•�บานพบ�ลกบด�และรกญแจ� 18•�ฝาเพดาน� 18•�ส� 19•� เฟอรนเจอร�พรม�ผามาน�วอลลเปเปอร� 20•�ตนไม�สนามหญา� 21

2.�งานสถาปตยกรรม�ตกแตงภายใน�และงานจดสวน� 12

1.�โครงสราง 6

5

•�ทอระบายนำ�อดตน� 23•�สวมเหมน�สวมเตม�ราดนำ�ไมลง� 24•� ระบบประปา� 26

4.�ระบบไฟฟา� 28•�แผงเมนสวตช� 28•�อปกรณไฟฟาจมนำ�� 32•�ขนตอนการจายไฟฟาหลงการตรวจสอบและแกไข� 33•�ระบบไฟฟาถกนำ�ทวมเสยหายมาก� 35•�ขอแนะนำ�เกยวกบสายดน� 36

5.�เครองกล� 41•� เครองปรบอากาศ� 41•�การตรวจดสภาพและแกไขปญหาเบองตน� �� ของเครองปรบอากาศจากปญหานำ�ทวม� 42•�มอเตอร� 44•�ปมนำ�� 46

3.�ระบบสขาภบาล

4.�ระบบไฟฟา

5.�เครองกล

23

28

41

6

โครงสรางถอวาเปนสวนทสำาคญทสดในดานความปลอดภย จงควรรบตรวจสอบโดยสงเกตอาการและแนวทางการแกไขในระยะเวลาหนงเมอแนใจจงควรดำาเนนการดงตอไปน

รวบานเอยง�ถารวเอยงมากจนออกนอกแนวศนยถวง (ภาพ ๑)

รวอาจลมลงได ใหรบซอมแซมกลบมาใหไดแนวตรงเหมอนเดม ถาถกนำาเซาะจนฐานรากโผล หรอเหนลอยตงอยบนเสาเขม (ภาพ ๒) ใหเอาดนถมกลบคนไป มฉะนนเสาเขมอาจหกทำาใหรวพงลงมาได สวนรวทรดตวไมเทากน ตองใหชางผชำานาญมาทำาการเสรมฐานรากยกกลบขนมาใหอยในระดบเดม

โครงสรางสวนแกนของรปทรง ทำ�หน�ทพยงรปทรงใหคงรปอยไดเชนเดยวกบโครงกระดก

แนวศนยถวงแนวจ�กจดศนยถวงของวตถซงดงลงกบพน วตถทเอยงจนแนวศนยถวงพนฐ�น วตถกจะลม

1 โครงสราง

ฐานรากสวนของอ�ค�ร ทำ�หน�ทสงนำ�หนกรวมของอ�ค�รสเส�เขม มลกษณะแผออกคลมหวเส�เขม

(คำ�อธบ�ยของคำ�ศพท

สนำ�ต�ลในเนอเรอง)

7

ภาพ ๑

ภาพ ๒

อาคารทรดเอยง�(ภาพ ๓) จะตองดดยกอาคารและเสรมฐานราก

โดยตองปรกษาวศวกรผเชยวชาญ

ภาพ ๓

เสาเขมเส�ใตดนทำ�หน�ทผองถ�ยนำ�หนกอ�ค�รสดน เส�เขมสน (ไมเกน ๘ เมตร) รบนำ�หนกโดยอ�ศยคว�มฝดระหว�งผวเส�เขมกบดน เส�เขมของอ�ค�รใหญจะย�วลงไปยนกบพนดนด�น (ลก ๑๖ เมตร ในพนท กทม.)

วศวกรผเชยวชาญน�ยช�งผควบคมก�รกอสร�ง มหล�ยส�ข� ไดแก วศวกรโครงสร�ง (อ�ค�ร), วศวกรโยธ� (ส�ธ�รณปโภค), วศวกรไฟฟ�, วศวกรเครองกล ฯลฯ

8

ฐานรากถกนำเซาะ �ถาฐานรากถกนำาเซาะจนดนทหอหมฐานรากหาย

ไป เมอตรวจดแลวพบวาฐานรากยงตงตรงอยในสภาพปกต ไมทรด ไมแตกราว กใหถมดนกลบคนไป แตถาฐานรากเกดเอยง หรอทรดตวลง (ภาพ ๔) หรอแตกราว (ภาพ ๕) ในเรองนคงแกไขเองไมได ตองใหวศวกรมาตรวจสอบเพอแกไขซอมแซมตอไป

ภาพ ๔

ภาพ ๕

9

เสา�แตก�หก�ราว�ถาเปนเสาไมรบนำาหนกไมมากอาจพอหาชางมา

แกไขได แตถาเปนเสาคอนกรตหก หรอมรอยราวเปนแนวเฉยง (ภาพ ๖) หรอมรอยราวบรเวณรอยตอเสาคาน (ภาพ ๗) หรอผวปนแตกจนเหนเหลกเสรมในเสา (ภาพ ๘) หรอเสาเอยง ควรใหวศวกรมาตรวจสอบแกไขทนท เนองจากเสาดงกลาวอาจสญเสยกำาลงในการรบนำาหนกและพงทลายลงมาได ซงเปน “อนตราย” ตอผอยอาศยอยางยง

คาน�แตก�ราว�หก� ถาเปนคานไม สงเกตไดไมยาก คานหกหรอแตก

กยงพอใหชางมาดามดวยไมหรอเหลก หรอเปลยนไม ใหมใหได แตถาเปนคานคอนกรตหก หรอมรอยแตกราว โดยรอยแยกของรอยราวกวางมากกวา ๐.๕ มลลเมตร (สามารถสอดไสดนสอกดขนาด ๐.๕ มล. เขาไปในรอย แยกได) (ภาพ ๙) ควรใหวศวกรมาตรวจสอบแกไขจะปลอดภยกวา แตถาหากรอยแยกกวางนอยกวา ๐.๕ มล. อาจตองตรวจดรอยราวในเนอคานคอนกรต (รอยราวนหมายถงรอยราวทเนอคอนกรตจรงๆ ไมใชทปนฉาบ) โดยใหสกดเฉพาะปนฉาบออกเพอดวามรอยราวทเนอคอนกรตหรอไม (ไมแนใจใหปรกษาผร)

รอยแตกราวรอยร�วของเส�-ค�นทแสดงสภ�พอนตร�ย

ภาพ ๖รอยเส�ร�วเปนแนวเฉยง

ภาพ ๘ผวปนแตกจนเหนเหลกเสรม

ภาพ ๙

ภาพ ๗รอยร�วบรเวณรอยตอเส�-ค�น

ตรวจรอยร�วเทยบกบขน�ดไสดนสอ ๐.๕ มล.

10

หากไมมรอยราวกถอวาปลอดภย แคฉาบปนตกแตงปดใหเรยบรอยตามเดมกพอ แตหากพบรอยราวทเนอคอนกรต ควรใหวศวกรมาตรวจสอบแกไข

ผนงแตกราว�ผนงคอนกรตหรอผนงกออฐฉาบปนแตกราวเปน

เสนลายงาเลกๆ โดยทวไปแลวมกจะไมมอนตรายอะไร สามารถแกไขไดโดยอดรอยราวดวยสโปว หรออะครลค หรอสารเคมชวยประสานรอยตอแลวทาสทบอกชนหนง แตถาผนงแตกราวโดยมรอยแตกกวางและยาวอยางเหนไดชดเจนมากและมกจะทะลถงอกดานหนงของผนง แสดงวาอาจเกดการแอนตวหรอการทรดตวทไมเทากนของโครงสรางอาคาร ควรรบปรกษาวศวกรเพอชวยในการตรวจสอบแกไข

พน�แตก�ราว�ทรดถาเปนพนไมแตกราวหรอหก คงแกไขไดไมยากโดย

ใชไมพนขนาดเดยวกนถอดเปลยนเขาไปแทน ถาเปน พนคอนกรตชนดวางบนดน เกดการทรดตวแตกราวมาก (ตองแนใจวาเปนพนวางบนดนจรงๆ และตดขาด จากโครงสรางอน) อาจซอมแซมโดยรอพนนนออก และ ลอกดน โคลน หรอดนออนออกแลวถมกลบดวยทราย ราดนำาอดแนน (การขดลอกและการถมตองระวงมให

พนคอนกรตชนดวางบนดนคอ พนคอนกรตทถ�ย

นำ�หนกลงพนดนโดยตรง ไมผ�นค�นและเส� แตมกมค�นคอดนลอมรอบเพอปองกนดนหรอทร�ยไหลออก หลงนำ�ลด พนชนดนมกทรดตว แตกร�ว เพร�ะดนข�งใตไหลออกต�มนำ� ไมมตวรบนำ�หนกพนพนชนดนชวยลดนำ�หนกอ�ค�รทจะถ�ยลงสเส�เขม ชวยประหยดเส�เขม แตมปญห�ททรดตวไดง�ย

พนคอนกรตชนดวางบนคานคอ พนคอนกรตทถ�ย นำ�หนกลงสค�น และจ�กค�นสเส� ไดแก พนคอนกรตทวไป ทลอยอยเหนอพนดน

11

ดนเคลอนตวจนเกดความเสยหายตอโครงสรางใกล เคยง) จากนนจงผกเหลกเทพนคอนกรตใหม แตถาเปน พนคอนกรตชนดวางบนคาน หรอมโครงสรางอนรองรบ เกดรอยแตกราวอยางชดเจน คงตองใหวศวกรหรอ ผเชยวชาญมาชวยตรวจสอบแกไขจะปลอดภยกวา

บนได�ผ�หก�ราวถาเปนบนไดไม คงแกไขไดไมยาก สามารถซอไม

ขนาดเดยวกนมาซอมแซมแกไขไปได ถาเปนบนไดเหลก เกดผหรอหก ควรตามชาง

เหลกมาซอมแซมสำาหรบบนไดคอนกรตซงมนำาหนกมาก และบนได

กมหลายรปแบบ เชน บนไดแบบทมคานแมบนได และบนไดแบบพนยน ซงแตละแบบมพฤตกรรมแตกตางกน หากมความเสยหาย การตรวจสอบแกไขควรปลอยใหเปนหนาทของวศวกรจะดกวา

บนไดแบบมคานแมบนไดคอ บนไดทมค�นเชอม ระหว�งชน

บนไดแบบพนยนคอ บนไดทไมมค�น เชอมระหว�งชน

12

อาคารทพนวางบนดนคอ อ�ค�รทพนคอนกรตชนล�งเปนชนดว�งบนดน อ�ศยดนรบนำ�หนกพนโดยตรง

อาคารทไดรบความเสยหายจากนำาทวม เมอระดบ นำาลดลงแลวมขอแนะนำาดงน

๑. อาคารทพนวางบนดน ใตพนอาคารจะยงคงมความชนสะสมอยมาก ถา

รอบอาคารนำายงลดไมหมด ควรทำาคนกนนำา เชน การใชกระสอบทรายเปนเขอน พนภายในจะไดแหงเรวขน สวนชองวางทมดนโคลนทบถมอย ใหลางทำาความสะอาด โดยเรวกอนโคลนแขงตว

2งานสถาปตยกรรม�งานตกแตงภายในและงานจดสวน

อาคารทยกพนเหนอดนคอ อ�ค�รทพนชนล�งซงอ�จเปนพนคอนกรต หรอพนไม ว�งบนค�น ยกสงจ�กพนดนประม�ณ ๑ เมตร เกดเปนทว�งใตถน บ�งทกกอกำ�แพงปด เพอไมใหสตวเข�ไปอยอ�ศย

13

๒. อาคารทยกพนเหนอดน อยาใหนำาขงสะสมใตถนอาคาร แกไขโดยถาใตถน

อบทบระบายอากาศไมดใหทบผนงและใหทำาชองเปดโลงใหมการระบายอากาศมากทสด

อาคารทง ๒ ประเภทน สวนพนและผนงของอาคาร ชนลางจะไดรบความเสยหายมากกวาพนและผนง อาคารสวนชนบน โดยหลกการแกไข คอ ใหอาคารระดบ ชนลางมการระบายความชนออกใหหมด ถาพนเสยหาย มาก ใหสกดเอาวสดทปไวออกกอน ควรเปดหนาตางทงไวเพอไลความชนออก ใหภายในมการถายเทอากาศ หองนำาชนลาง ใหสำารวจตำาแหนงบอเกรอะ บอซม แกไข รอบบรเวณอยาใหมนำาขง หองนำาชนลางควรระงบการใชงานไวกอน สวนความเสยหายของวสดตาง ๆ มขอแนะนำา ดงน

รวรวเหลก ถาเปนสนม ใหขดสนมออกกอนทาสใหมรวไม ถาผ หรอหก ใหถอดเปลยนรวคอนกรตโดยปกตแลวจะไมเสยหายเพยงแตอาจสกปรกให

ลางทำาความสะอาด ปลอยใหแหงกอนทาสใหม

บอเกรอะ คอ บอเกบและบำ�บดของเสยจ�กสวม โดยอ�ศย ก�รทำ�ง�นของจลนทรยยอยสล�ยของเสยใหกล�ยเปนนำ� บอเกรอะมกทำ�ดวยทอคอนกรตทบตน

บอซมคอ บอรบนำ�ทเกดจ�กก�รยอยสล�ยในบอเกรอะ แลว ปลอยใหซมสพนดนรอบๆ บอซม บอซมมกทำ�ดวยอฐกอโปรง และมอฐหกโปรงๆ ลอมรอบ เพอใหนำ�ซมออกไดเรว

(ดภ�พ หน� ๒๔)

14

พนพนไมจรงพนไมจรงชนดตเขาลนวางบนตงไม หรอปบนพน

คอนกรต อาจมการบวมหรอบดงอ จะตองรอใหแหงสนทกอน และตรวจสอบวาทำาการขด ซอมแซมและทำาสไดหรอไม ถาไมได ใหรอมาตากใหแหงแลว ทำาการขดแตง กอนปใหม

พนปกระเบองโดยปกต พนประเภทนจะไมเสยหาย เพยงขดทำา

ความสะอาดกจะกลบมาใชไดเหมอนเดมพนหนขด หนแกรนต หนออนพนหนขด หนแกรนต และหนออน อาจตองใช

เวลาและเครองมอเฉพาะ ถาจะใหสวยงามเหมอนเดมควรจางชางทมความชำานาญมาดำาเนนการ

พนปารเกปารเกลอย หลดลอน ควรเปดประตหนาตางให

อากาศถายเทความชนออกไป เลาะเอาปารเกทบดงอ ออกแลวใสปารเกแผนใหมเขาไปโดยตดกบพนดวยกาว ลาเทกซ กอนทากาว ตองรอใหคอนกรตแหงสนทกอน มเชนนนปารเกจะลอนออกมาอก จากนน ขดปารเกใหมใหสงเสมอกบปารเกเดม รอจนพนปารเกแหงสนทแลวทายรเทน หรอสยอมไม

หนขดวสดแตงผวชนดหนง ทำ�จ�กเกลดหนออนหล�ยสผสมปนซเมนตข�ว เมอฉ�บแหงแลวกขดผวจนเรยบมน ใหทำ�คว�มสะอ�ดง�ย แตจะลนเมอเปยกนำ�

ตงคอ ค�นเลกรบพน มกเวน ระยะห�งประม�ณ ๕๐ ซ.ม. อ�จเปนไมหรอเหลกกได

ไมจรงคอ ไมทแปรรปจ�กตนไมเปนขน�ดหน�ตดต�งๆ ใหเลอกใชง�น เชน ๑ x ๒ นว, ๑๑/๒ x ๓ นว, ๒ x ๔ นว, ๒ x ๖ นว เปนตน

15

ยรเทนคอ โพลยรเทน (Poly-urethane) เปนนำ�ย�เคลอบผวไมใหมคณสมบตกนนำ�และแขงทนก�รขดขวนไดระดบหนง

ปารเก(Parquet)คอ พนไมแตงผว ทำ�จ�กไมชนเลกๆ หน�ประม�ณ ๑ นว ม�เรยงปดพนคอนกรต ยดดวยก�วล�เทกซ ซงจะละล�ยลอนหลดเมอโดนนำ�

หากจะเปลยนพนโดยใชวสดใหมแทน เชน การปกระเบองหรอหนออนหรอหนแกรนต ขอใหคำานงถง นำาหนกทอาจเพมขนดวย

พนกระเบองยางกระเบองยางชนดแผนหากเสยหายมาก ควรเลาะ

เปลยนทงหมด เพราะถงบางแผนยงไมหลดลอน แตยงคงมความชนฝงอยในพนดานลาง

หากหลดลอนบางสวน การแกไขเบองตน คอ ทงไวใหพนทปแหงสนท ใชเตารดรดลงบนแผนกระเบองทบดงอ โดยใชแผนอลมเนยมฟอยลรองระหวางเตารดกบแผนกระเบองยาง เมอหายงอแลว กใชกาวทใชสำาหรบตดกระเบองยางโดยเฉพาะ ทาบนพน แลวกด กระเบองยางใหสนท ใชผาแหงเชดกาวสวนทเลอะออก หาของมาทบ ทงไวจนกวาจะแหง หากตองการเปลยนพนใชวสดใหม ใหคำานงถงนำาหนกทอาจเพมขนดวย

พนไมเทยมผวลามเนตหากโดนเพยงความชน อาจยงไมเกดอาการบวม

ควรเปดพนทใหความชนระเหยออกใหหมด หากถกนำาทวม วสดดานในจะบวมนำา จะตองเลาะออกแลวเปลยนใหม หากตองการเปลยนวสดพนใหม ใหคำานงถงนำาหนกทอาจเพมขนดวย

ไมเทยมผวลามเนตคอ วสดประดษฐแตงผวพนใหดคล�ยพนไม แบบเดยวกบป�รเก แกนกล�งเปนเยอไมผสมก�วอดแขง กอนจะเคลอบทบ (lami-nated) ผวหล�ยชนใหแขงแรงและสวยง�ม แตวสดแกนกล�งจะดดซมนำ�ไดม�กกว�ไมเสยอก

16

ผนงผนงไมปลอยใหแหงกเพยงพอ ถาผนงบางจดทแชนำาอาจ

ผได ใชผาเชดทำาความสะอาดปลอยใหแหงสนทกอนทาสหรอแลกเกอร

ผนงปน โดยทวไปแลวจะไมเสยหาย เมอนำาลดลงแลวใช

ผาเชดทำาความสะอาด ปลอยใหแหงสนทกอนทาสตาม ขนตอนตอไป เชน การทาสผนงเกา ถาใหไดผลดจะตองทาสรองพนปนเกากอนทาสจรง

ผนงยปซมบอรด เมอถกนำาทวม ยปซมบอรดจะเสยหาย เพราะทำา

ดวยผงปนยปซมหมดวยกระดาษ ใหเลาะออกแลวบ แผนใหม โดยจะตองปลอยใหโครงเคราและดานในผนงแหงกอนบ มฉะนนความชนจะถกกกอยขางใน

ผนงโลหะ หรอผนงกระจก ตรวจสอบวามนำาหรอเศษผงขงอยหรอไม หากม

ใหทำาความสะอาดเสยกอน สำาหรบผนงชนดอน เชน ผนงกระดาษอด ผนง

สงกะส ผนงไมอด ฯลฯ จะมธรรมชาตคลายกบผนงขางตน ใหเปรยบเทยบการแกไขตามแนวทางทกลาวมาแลว

โครงเครา โครงทชวยใหวสดชนดแผนแขงแรงคงรปอยได มกทำ�เปนต�ร�งขน�ด ๔๐x๔๐ หรอ ๖๐x๖๐ ซ.ม. เคร�ผนงมกเปนไมหรอเหลกชบสงกะส

สรองพนปนเกาคอ นำ�ย�อะครลกเรซนทมคณสมบตเปนก�วชวยยดผวสเก�ทกำ�ลงเสอมกล�ยเปนฝนใหยดตวกนและยดกบผนงกอนท�สใหม

ยปซมบอรดแผนวสดทำ�ผนงและเพด�นแกนเปนปนยปซม บผวสองข�งดวยกระด�ษแขง จงไมทนนำ�เลย

17

กระดาษอดหรอ ฮ�รดบอรด ม ๒ ส คอ นำ�ต�ล กบเหลองนวล ทำ�จ�กเยอไมอดแนนดวยก�ว มคณสมบตซมนำ� โปงพองง�ย

ประตประตเหลกมกขนสนม ตองเชดใหแหง ขดสนมออก ทาสรอง

พนกนสนม กอนทาสใหม (การขดแบบผอนแรงมทงเครองขดตดกระดาษทราย และ หวขดแปรงเหลกตดสวาน)

ประตเอยงหรอตกประตไมเมอแชนำานานๆ จะอมนำาทำาใหมนำาหนก

เพมขน บานพบรบนำาหนกไมไหว ตววงกบเปอยยย นอตหรอตะปยดไดไมแนน แกไขโดยใชลมไมหรอเหลกสอดรบนำาหนกของบานใหตงตรงไวกอน รอจนความชน ระเหยออกไป นอตหรอตะปกจะยดไดแนนขนสามารถเอาลมออกได แตถาวงกบผพงกจำาเปนตองเปลยนใหม ถาเปนหองนำาจะเปลยนเปนวงกบและประต พ.ว.ซ. กได จะไดไมเกดปญหาขนอก

ประต พ.ว.ซ.พ.ว.ซ. (PVC-Poly-Vinyl Chrolide) เปนพล�สตกชนดหนง ประต พ.ว.ซ. จงเหม�ะกบประตหองนำ�และประตทถกฝนประต พ.ว.ซ. เปนประตสำ�เรจรปมหล�ยขน�ด และหล�ยแบบ มข�ยพรอมวงกบ

สรองพนกนสนมกอนท�สง�นเหลกตองท�หรอพนสรองพนกนสนมกอนเสมอ (ยกเวนเหลก สเตนเลส ซงไมตองท�) สรองพนกนสนมม ๒ ส คอ สนำ�ต�ลแดง กบสเท�ออน

ลมไม/ เหลก ยกบ�นประตไมใหตก

ไมกระหน�บ ในกรณทประต มอ�ก�รบดดวย

18

บานพบ�ลกบด�และรกญแจอปกรณประตหนาตาง เชน บานพบ ลกบด และร

กญแจ ทำาดวยโลหะ มวธแกไข คอ เชดใหแหง ขดสวนทเปนสนมออก ใชนำายาหลอลนชะโลมตามจดรอยตอ

และรตางๆ ใหทว หรอใชสเปรยไลความชน ขอควรระวงคอ อยาใชจาระบ หรอพวกขผงทา เพราะ

จะทำาใหความชนระเหยออกไมได ถายงใชการไมได กลองทำาตามวธทวานหลายๆ ครง ถายงมปญหา กควรจะตองถอดออก

แลวซอมาเปลยนใหม

ฝาเพดานฝาเพดานทถกนำาทวม เมอนำาลดแลวใหตรวจด

วาสายไฟฟาดวงโคมทตดอยมอะไรเสยหายหรอไม ตองซอมแซมเปลยนใหมหรอไม มแมลงหรอสตว

เลอยคลานเขาไปหลบอยในฝาเพดานหรอไม ถามตองไลหรอจบออกไปกอนบฝาใหม

ฝายปซมบอรดหรอกระดาษอด โดยมากจะตองเลาะออกแลวเปลยนใหม เพราะ

สวนทเปนกระดาษจะเปอยยย

19

เครองขดตดกระดาษทราย

หวขดแปรงเหลกตดสวาน

ฝาโลหะ ใหเชดทำาความสะอาดใหแหง ถาเปนสนม กใช

กระดาษทรายขดออกใหเรยบรอย แลวจงทาสทบเขา ไปใหม (อยาลมทาสรองพนกนสนมกอน)

ฝาไมจรง อาจมอาการบวมหรอบดงอ จะตองรอใหแหงสนท

กอน และจงทำาการซอมแซมและทาสตอไป

โครงฝาเพดานโครงฝาเพดานมหลายชนด ทงทเปนไม เปนโลหะ

ทเปนสนม (เหลก) และไมเปนสนม (อะลมเนยม) โครงฝาเพดานทเปนไม หากเกดการแอนหรอ

ทรดตว ตองแกไขใหไดระดบกอนการตดตงแผนฝาใหม หากเปนโครงโลหะ ใหทำาความสะอาด ขดสนม และทาสรองพนกนสนมตอไป

สเมอเกดนำาทวมขง สจะไดรบความเสยหาย หลด

ลอน ขนรา โปงพอง กอนจะทาสใหม จะตองทำาความสะอาดหรอลอกสเดมออกกอน เพราะถาหากทาทบไปเลย กจะอยไดไมนาน จะเกดการหลดรอนออกมาอก

20

ถาเปนงานเหลกจะตองขดสนมออกใหหมดกอนทาสนำามน โดยทาสรองพนกนสนมกอน แลวตามดวยสทตองการ

งานปน หรอกระเบองแผนเรยบ หรอยบซมบอรดสทใชคอ สพลาสตก

งานโลหะหรอไม สทใชคอ สนำามน

เฟอรนเจอรไดแก โตะ เตยง เกาอ ตโชว ตเสอผา ๑) พยายามเอาความชนออกจากเฟอรนเจอรให

เรวทสด โดยการผงแดด หรอผงลม๒) เฟอรนเจอรทอมนำามาก เชน โซฟานวม ทนอน

หมอน หากไมจำาเปน ไมควรนำากลบมาใชอก เพราะนำาทวมจะพาเชอโรคเขาไปอยภายใน แมตากแดดแหงแลวเชอโรคอาจยงอย เปนอนตรายตอสขภาพในระยะยาวได

๓) เฟอรนเจอรประเภทตดกบท (Built-in) ตองตรวจสอบความแขงแรงของโครงสราง ใหอยในสภาพเดมหรอใกลเคยงของเดม รวมทงสายไฟทฝงอยในต และอปกรณตางๆ

๔) เฟอรนเจอรททำาดวยไม ไมควรนำาไปตากแดดใหแหง เพราะจะทำาใหแตกเสยหายได ควรใชวธผงลม และเมอจะทาสทบลงไปจะตองรอใหไมแหงสนทกอน

สนำามนเปนสสำ�หรบท�ไม หรอโลหะ เปนสเชอนำ�มน คอ ทำ�ใหเจอจ�งดวยนำ�มน หรอทนเนอร

สพลาสตกเปนสสำ�หรบท�ง�นปน เปนสเชอนำ� คอ ทำ�ใหเจอจ�งดวยนำ�

21

พรมพรมทถกนำาทวมใหรบรอออกโดยเรว เพอไมให

พรมสงกลนเหมน แลวนำาไปซกและตากแหง กอนนำากลบมาปใหม กอนปควรจะใหแนใจวาพนคอนกรตแหงสนทแลว แตทางทด หากรวาจะถกนำาทวมพรมแน ควรรอพรมออกมากอนทนำาจะทวมขนมาถง เพราะการซกและตากอาจจะไมสะอาดและดเหมอนเดม

ผามานเปนคราบสกปรก ใหถอดจากราวออกมาซก

วอลลเปเปอรวอลลเปเปอรลอก ลอน ใหลอกออกกอนเพอให

ความชนระเหยออกมาได เมอผนงแหงจงใหชางมาลอกออกใหหมดกอนปใหม

ตนไมอยาเพงใหปย ไมวาจะเปนปยวทยาศาสตรหรอ

ปยคอก เพราะนำาทวมรากตนไมจะออนแอ ตองใชเวลา พกฟน โดยขดหลมขนาดเลกลก ๕๐ ซ.ม. ถง ๑ เมตร ไวขางๆ ตนไม เพอใหนำาทขงอยบรเวณรากไหลลงส หลมทขดไว แลวคอยดดหรอตกนำาออกจากหลม

22

ทำาใหนำาททวมรากอยลดลงเรวยงขน อยาอดดนลงไปทโคนตนไมใหแนน ควรใชวธดาม หรอคำ�ยนลำาตนไวไมใหลม ตดแตงกงทตาย พรวนดนรอบโคนตน ใหรากของพชหายใจไดดยงขน ใหแสงแดดฆาเชอโรค และใหนำาทขงอยระเหยออกไดเรวขน บำาบดรกษาดวย ยาฆาแมลง และกำาจดโรคทเกดกบตนไม เปลยนตนไม ทตายหรอไมเจรญเตบโตออกไป

สนามหญาเมอเกดนำาทวมขงเปนเวลานาน หญาจะตายหมด

ตองปลกใหม ถามตะกอนดนเหนยวถกนำาพดพามาทบถมทสนามหญาจะตองปรบพนทใหไดระดบกอนลงทรายขเปดแลวคอยปหญาใหม

ทรายขเปดคอ ทร�ยผสมดน ทร�ยมคว�มรวนซยใหร�กหญ�งอกชำ�แรกไดง�ย สวนดนทผสมในทร�ยกเปนส�รอ�ห�รแกหญ�

23

3ระบบสขาภบาล

ทอระบายนำ�อดตนถานำาทวมลนเขามาในทอระบายนำาในบาน ดนโคลน

ทมากบนำาทวมจะไหลเขามายงทอระบายนำาในบานเราดวย พอนำาลดดนโคลนจะไมไปกบนำา แตจะตกคางอยในทอและบอพกรอบๆ บาน ซงไมควรมองขาม เพราะถานำาระบายออกไปตามทอนไมได นำาในบานกจะไหลออกไปไมไดเชนกน

ดงนนเมอนำาลด ใหทำาการลอกทอตกดนโคลนออกใหหมด หามใชนำาลางเพราะดนทไหลจากทเราลาง กจะไหลไปกองทอน ทำาใหเกดปญหาทอนขนอก

ทอระบายนำ�คอ ทอทระบ�ยนำ�จ�กบ�นออกสทอส�ธ�รณะ ทเปนทอแอสเบสทอสจะชำ�รดไดง�ยถ�ทำ�คว�มสะอ�ดดวยเครองมอทแขง เชน ชะแลง

บอพกทอระบ�ยนำ�ทย�วม�กตองมบอพกเพอชวยดก ตะกอนไมใหไปกองในระหว�งทอ บอพกทกแหงจะมฝ�เปดใหตกตะกอนดนหรอขยะออกได

ทอระบาย และ บอพก

ทอระบ�ยล�ดเอยง บอพกดกขยะ

ไหลลง

24

สวมเหมน�สวมเตม�ราดนำ�ไมลงกอนจะแกปญหานเราตองทำาความเขาใจกอนวา

สวมแบบโบราณของเราคอ สวมซม บอบำาบดทใชกนมากคอบอเกรอะบอซม ถาสรางในพนททมนำาในดนมากๆ เชน กรงเทพฯ อยธยา หรอพนทใกลสระนำา แมนำาลำาคลอง บอเกรอะบอซมกจะทำางานไดไมดนกอยแลว เพราะอาศยการซมลงดน ถานำาในดนมากกจะซมไดไมด ยงถานำาทวมแลวยงไมซมเอาเลยทเดยว

ดงนน ถานำาลดแลว หากพอมเงนอยบาง กควรเปลยนเปนบอบำาบดสำาเรจรปทมขายทวไป แตหากยงไมพรอม อยากจะทำาอยางพอเพยงไปกอน กใหรถสบสวมมาสบดนโคลนทงไปกอน และบอเกรอะบอซมกจะใชงานไดอกครงหนง

จะฟนฟบอบำาบดสำาเรจรปอยางไร?ถาบานเราใชบอบำาบดสำาเรจรปอยกอนแลว เมอ

นำาลดเราจะตองทำาอะไรบาง เพอใหกลบมาใชงานไดดอกครง

เรมแรกเราตองลางทอนำาทงตาง ๆ ใหเรยบรอยกอน ดนโคลนทงหลายทอยในทอกจะไหลมารวมกนทบอบำาบด หลงจากนน ใหรถสบสวมมาสบดนโคลนไปทง แตในการสบนำาจากถงบำาบดนำาเสยสำาเรจรปน ควร

สวมซมคอ สวมทกำ�จดของเสยโดยใชบอเกรอะกบบอซม ซงตองอยในดน (ก�รทำ�ง�นของบอเกรอะและบอซม ดงแสดงในรป)

ของเสยถกจลนทรย

ยอยสล�ยเปนนำ�

ของเส

ย

นำ�

ระดบนำ�ใตดน

นำ�ซมออก

อ�ก�

ศ

อ�ก�

ศ

บอเกรอะ บอซม

25

สวมถงบำาบดคอ สวมทกำ�จดของเสยในถงบำ�บดเชนเดยวกบบอเกรอะ แตมระบบชวยใหจลนทรยทำ�ง�นมประสทธภ�พม�กกว� แลวระบ�ยนำ�ทเกดจ�กก�รยอยสล�ยออกสทอระบ�ยนำ�ส�ธ�รณะ ถงบำ�บดนว�งอยทไหนกไดทตำ�กว�สวม

ระวงใหเปนอนมาก เพราะหากสบนำาทงรวดเดยวหมดถง อาจจะเกดถงดนลอยตวขนมาทำาความเสยหาย แกโครงสรางของบานเราได หรอหากถงไมลอยขนมากอาจจะถกดนดนจนแตกเสยหายได จงควรใจเยนๆ คอยๆ สบนำาเกาออกพรอมกบเตมนำาใหมลงไป ใหมนำาอยในถง ไมนอยกวาครงถง ตลอดเวลา อยาใหถงบำาบดกลายเปนถงเปลาเดดขาด

สวมราดไมลงนอกจากปญหาทเปนบอซมดงทกลาวมาแลว ยงอาจมสาเหตอนอก เชน ทอสวมแตก ทออากาศหลด หรออดตน ทอระบายนำาของถงบำาบดหลด หรออดตน เปนตน

ทอสวมแตก เมอหาจดททอแตกเจอแลว กทำาการตอทอ ขอควร

ระวงคอ ทอสวมตองมความลาดเอยงจากโถสวมไปยงบอเกรอะหรอถงสำาเรจรป

ทออากาศหลด หรออดตนทออากาศของถงสวมทำาหนาทระบายอากาศออก

เมอราดนำาลงไป ถาไมมทอระบายอากาศ หรอทอระบายอากาศอดตน อากาศในถงสวมจะดนนำาทราดหรอชกโครกไวไมใหไหลลงทอสวม

ดงนน ทอสวมและถงสวมจงมความจำาเปนตองตอทอระบายอากาศ

นำ�ลงทอส�ธ�รณะ

ทอ�ศยของจลนทรย

อ�ก�

ศ

อ�ก�

ศขอ

งเสย

26

ทอระบายนำ�จากถงบำาบดหลดหรออดตนถงสวมสำาเรจรปทกรนทกยหอทบอกวา “ไมมวน

เตม” กเพราะมทอระบายนำาออกจากถงไปสทางระบาย นำานนเอง แตถาทอทางออกตน กยอมระบายไมออก แนนอน ตองรบซอมโดยดวน และอยาลมวาทอทางออก ตองอยสงกวาระดบทอสาธารณะภายนอกดวย

ระบบประปานำ�ไมสะอาดคางทอ คางถงทอประปาเปนทอนำามาใหเรากนเราใช ถานำาทวม

กจะมนำาทไมสะอาดเขามาในทอ ดงนนพอนำาลดเราจงตองทำาความสะอาดทอกอน ถาใชนำาประปาอยางเดยวไมมถงเกบนำาใตดน ใหเปดกอกนำาเพอใหนำาในทอไหลออกมาจนนำาใสสะอาดกถอวาใชไดแลว

แตถามถงเกบนำาสำารองและเครองสบนำา ใหลางถงเกบนำาใหสะอาด ถาหากถงเกบนำาเปนถงใตดนสำาเรจรป ใหระวงเหมอนกบการลางถงบำาบดนำาเสยสำาเรจรป ดวย นอกจากนการลางทอและถงเกบนำาควรใชคลอรนผสมนำาไปดวย ทงไวคางคน สงเกตวามกลนคลอรน เหลออย กถอวาใชได

ทอแตกหก ถาเปนทอพวซ อาจจะซอมเองได ขอแนะนำาใน

เรองการตอทอพวซ คอ ตองทำาความสะอาดทอและ

27

ขอตอใหสะอาด แหง และไมมคราบไขมน ใหทากาวใหทวบรเวณทจะตอ อยาทากาวมากไป เพราะกาวจะปลนออกมา แหงแขงขวางการไหลในทอ เมอทากาวและตอทอเขาไปแลว จงทงไวประมาณ ๑๐ นาท ถาเปนทอประเภทอน คงซอมเองยาก เพราะตองมเครองมอหลายอยาง ควรตามชางมาซอมจะดกวา

อปกรณตดตอทอ พ.ว.ซ.. . . . . . . . . . . . . . .

คมตดทอ

นำ�ย�เชอมทอ

ตลบเมตร

ป�กก�เคม

28

4 ระบบไฟฟา

แผงเมนสวตชหมายถง อปกรณตวหลกทมจดประสงคเพอควบคม

และปลดวงจรทงหมดของระบบจายไฟบานพกอาศย เมอ ปลดวงจรดบไฟแลว สามารถทำางานไดอยางปลอดภย

แผงเมนสวตชชนดทใชกบบานอยอาศยในปจจบน ไดแก แผงคทเอาทและแผงสวตชอตโนมตหรอทมกรจก กนวา แผงคอนซมเมอรยนต

หลกดนแทงโลหะทฝงอยในดนเพอทำ�หน�ทกระจ�ยประจไฟฟ�หรอกระแสไฟฟ�ใหไหลลงสดนไดโดยสะดวก เชน แทงทองแดงขน�ดเสนผ�ศนยกล�ง ๑๖ ม.ม.

(๕/๘ นว) ย�วไมนอยกว� ๒.๔๐ เมตร เปนตน

มเตอรม�ตรวดค�ก�รใชไฟฟ� คดร�ค�เปนหนวย (ยนต) ๑ หนวย เท�กบปรม�ณไฟฟ� ๑ กโลวตต-ชวโมง

สายเมนส�ยตวนำ�ทตอระหว�งมเตอรของก�รไฟฟ�ฯกบแผงเมนสวตชซงมทงส�ยเมนเข�อ�ค�รเดนลอยในอ�ก�ศและส�ยเมนเข�อ�ค�รแบบฝงใตดน

การตอไฟฟาเขาบานผานแผงเมนสวทช

29

แผงคทเอาทปจจบนมใชนอยลง ประกอบดวยฐานคทเอาท

ทำาดวยกระเบองมสะพานไฟเปนตวนำาโลหะพรอม คนโยกกระเบองสำาหรบโยกขนตอวงจรหรอโยกลง

แผงสวตชอตโนมต แผงคอนซมเมอรยนต เปนแผงทตดตงเซอรกตเบรกเกอร สามารถตด

วงจรโดยอตโนมตเมอกระแสเกนหรอเกดกระแสไฟฟาลดวงจร หรอตดตงเซอรกตเบรกเกอรชนดตดไฟรวได หรอตดตงเครองตดไฟรว ตอเชอมรบไฟฟาจากมเตอรของการไฟฟาฯ ปจจบนมใชมาก สามารถแบงวงจรไฟฟาไดงาย เชน แยกวงจรยอยชนบนกบชนลาง

http://www.snw.ac.th/courseware/www.nectec.or.th

ฟวสลกถวย

คทเอาท

สวนประกอบคทเอาท

อปกรณปองกนกระแสไฟฟ�เกนชนดหนง ซงจะตดวงจรไฟฟ�โดยอตโนมต เมอมกระแสไฟฟ�ไหลเกนค�ทกำ�หนด และเมอฟวสทำ�ง�นแลวจะตองเปลยนฟวสใหม

ปลดวงจรไฟจากการไฟฟาฯ หลงสะพานไฟทมคนโยกมฟวสตะกวตออยเพอปองกนกระแสเกนซงอาจมฟวสลกถวยหรอคารทรดจฟวสตอรวมอยดวย

แผงสวตชอตโนมต หรอ แผงคอนซมเมอรยนต

30

หรอแยกเปนวงจรปลกหรอเตารบไฟฟา วงจรยอยดวงโคมไฟฟา วงจรยอยเครองปรบอากาศ วงจรยอยเครองทำานำาอน เปนตน ซงแตละวงจรยอยควบคมดวยเซอร-กตเบรกเกอร

การตรวจสอบแผงเมนสวตช หลงนำ�ลดหากพบวามรองรอยถกนำาทวม แนะนำาใหเปลยน

ใหม กรณของเดมเปนแผงคทเอาทใหเปลยนเปนแผงคอนซมเมอรยนตตดตงเซอรกตเบรกเกอรชนดตดไฟรวได กรณของเดมเปนแผงคอนซมเมอรยนตอยแลวแตไมมเครองตดไฟรว แนะนำาใหเปลยนเปนเซอรกต เบรกเกอรชนดตดไฟรวได โดยเลอกชนดทเหมาะสมกบการใชงาน ตำาแหนงตดตงแผงสวตชควรตดตงสงกวาระดบทถกนำาทวมถง กรณเปนบาน ๒ ชน ควรตด

เซอรกตเบรกเกอร(Circuit Breaker)อปกรณทส�ม�รถใชสบหรอปลดวงจรไฟฟ�ได ในขณะเดยวกนกส�ม�รถปลดวงจรทมก�รใชกระแสไฟฟ�เกนและกระแสลดวงจรไดโดยอตโนมต

มเตอร

ส�ยดน

เปด เปด

ส�ยนวทรล

ส�ยมไฟ

อปกรณไฟฟ�

ปด ปด

หลกดน

สายไฟฟา ประกอบดวยส�ยมไฟ หรอส�ยเฟส (Line) และส�ยไมมไฟ เรยกว� นวทรลหรอ ส�ยศนย (N) แรงดนไฟฟ�ระหว�งส�ยเสนไฟกบส�ยนวทรล ๒๓๐ โวลต

31

ตงชนบนแผงเมนสวตชทไมถกนำาทวมใหปลดวงจรออก

กอน กรณเปนแผงคทเอาทใหดงคนโยกสะพานไฟลงปลดวงจร กรณเปนแผงคอนซมเมอรยนตใหดงคนโยกเซอรกตเบรกเกอรลงปลดวงจรทงหมด (เซอรกต เบรกเกอรเมน และเซอรกตเบรกเกอรยอย) หากพบวาปลดวงจรอยแลวใหตรวจสอบอปกรณไฟฟาอนใหเรยบรอยกอนจายไฟฟา

แผงคทเอาททไมถกนำาทวมแนะนำาใหเปลยนเปนแผงคอนซมเมอรยนตและตดตงเครองตดไฟรว

การตดตงเซอรกตเบรคเกอรชนดตดไฟรวได (RCBO) แทนเซอรกตเบรกเกอรเมนและ/หรอ เซอรกตเบรกเกอรยอยของเดม

การตดตงเครองตดไฟรว (RCCB) เสรมเพมเตมถดจากเซอรกต เบรกเกอรเมน

แผงคอนซมเมอรยนตทไมถกนำาทวมแนะนำาใหเปลยนเซอรกตเบรกเกอรเมนเปนชนดตดไฟรวไดดวย หรอตดตงเครองตดไฟรวเสรมหรอเพมเตมเพอความปลอดภย

RCBO(RCCB with Over-load Protection) เครองตดไฟรวทตดกระแสลดวงจรได ส�ม�รถใชตดไดทงไฟรวและกระแสลดวงจร

RCCB(Residaul Current Circuit Breaker) เครองตดไฟรวทไมส�ม�รถตดกระแสลดวงจร จงตองใชรวมกบฟวสหรอเบรกเกอรดวยทกครง

32

อปกรณไฟฟาจมนำ�ปลก หรอสวตชจมนำ�ปลกหรอเตารบและสวตชไฟฟาทถกนำาทวม

แนะนำาใหเปลยนใหม หรอถอดออกมาทำาความสะอาดและทำาใหแหงกอนตอกลบทเดมโดยชางผชำานาญงานและมความรดานไฟฟาปลกหรอเตารบไฟฟาและสวตชไฟฟาทนำาทวมถงควรยายตำาแหนงตดตงใหสงขนเหนอระดบทถกนำาทวมเดมทสามารถใชงานไดสะดวกและควรแยกวงจรปลกไฟฟาทมโอกาสถกนำาทวมบอยๆ เพอใหสามารถปลดวงจรเฉพาะสวนทถกนำาทวมได

ยายปลกและสวตชใหพนนำ�

เครองใชไฟฟาจมนำ�เครองใชไฟฟา เชน เครองปรบอากาศตเยน ตแช

เครองซกผา มอเตอรปมนำา ฯลฯ ทถกนำาทวมโดยสวน

เตารบ หรอปลกตวเมยคอ ขวรบสำ�หรบหวเสยบจ�กเครองใชไฟฟ� ปกตเต�รบจะตดตงอยกบท เชน ตดอยกบผนง

คร�บนำ�ทวม

ตำ�แหนงเดมจมนำ�

ตำ�แหนงใหม

พนชนล�ง

33

ใหญจะเสยหายใชงานไมได ควรตรวจสอบแกไขโดยชางผชำานาญงานกอนนำามาใชงาน ตเยนทปลอยควำ�หนาลอยนำาเพอปองกนสวนทมไฟฟาไว ใหทำาความสะอาด ปลอยใหแหงและตงทงไว ๑-๒ วนกอนใชงาน

สายไฟฟาแชนำ�สายไฟฟาภายในบานสวนทแชนำา หากเปนสาย

เดนลอยใชงานไมเกน ๕ ป ใหทำาความสะอาดและทำาให แหง ปลอกสายสงเกตฉนวนและตวนำาทองแดงไมมรองรอยสงสกปรกตดอยฉนวนไมมรอยแตกหรอฉกขาด การตอใชงานควรปรกษาชางผชำานาญการ หรอผมความรดานไฟฟากอนหรอเปลยนสายใหมเฉพาะสายสวนทแชนำาตอเนองไปยงกลองตอสาย

ขนตอนการจายไฟฟา�� �หลงการตรวจสอบและแกไข

การจายไฟฟาหลงการตรวจสอบและแกไขอปกรณไฟฟาภายในบานเรยบรอยแลว ควรดำาเนนการตามขนตอนดงน

๑. ถอด ปลด ปดถอดหรอปลดเครองใชไฟฟาภายในบานทงหมด

สวนทเปนเตาเสยบใหดงเตาเสยบออกจากปลกไฟฟาทงหมด ปดเครองใชไฟฟาภายในบานทงหมด เครอง

เตาเสยบหรอปลกตวผคอ ขวหรอหวเสยบจ�กเครองใชไฟฟ� เพอเสยบเข�กบเต�รบทำ�ใหส�ม�รถใชเครองใชไฟฟ�นนได

34

ปรบอากาศ เครองทำานำาอนและอนๆ ใหปลดวงจรท เซอรกตเบรกเกอรของแตละเครอง

๒. มไฟรวหรอไมกรณใชแผงคทเอาทใหโยกสะพานไฟขนตอวงจร

กรณเปนเซอรกตเบรกเกอรใหโยกเฉพาะเซอรกตเบรก-เกอรเมนตรวจสอบไฟฟารวเบองตนโดยสงเกตการหมนของมเตอรหากมเตอรยงหมนอยแสดงวามไฟรวใหโยกคทเอาทและเซอรกตเบรกเกอรเมนลงตามชางของการไฟฟาฯหรอชางผมความรดานไฟฟามาตรวจสอบแกไขอยาพยายามแกไขเองเนองจากอาจถกไฟดดเปนอนตรายถงชวตได หากมเตอรไมหมน ใหโยกเซอรกตเบรกเกอรวงจรยอยแตละตว (ยงไมเปดสวตชควบคมอปกรณเพอใชงาน) สงเกตการหมนของมเตอรตามลำาดบ

๓. ทดสอบปลกและอปกรณทละตวเสยบเตาเสยบและเปดอปกรณไฟฟาแตละตว

เพอทดสอบใชงานจรงตามลำาดบ หากฟวสขาด หรอ เซอรกตเบรกเกอรทรปปลดวงจร ใหตามชางของการไฟฟาฯหรอชางผมความรดานไฟฟามาตรวจสอบแกไขตอไป หากระบบไฟฟาภายในบานไมมสายดนควรใหชางผมความรดานไฟฟาเปนผตรวจสอบ เนองจากผใช

มเตอรม�ตรวดค�ก�รใชไฟฟ� คดร�ค�เปนหนวย (ยนต) ๑ หนวย เท�กบปรม�ณไฟฟ� ๑ กโลวตต-ชวโมง

มเตอรไฟฟ�ทใชต�มบ�นโดยทวไปมรปร�งต�มภ�พข�งบน เมอมกระแสไฟไหลผ�นมเตอร จ�นวดใตหน�ปดตวเลขกจะหมน

35

ไฟฟามโอกาสถกไฟดดไดหากสมผสโครงหรอเปลอกของอปกรณไฟฟาทเปนโลหะทมไฟฟารวอย

ขอแนะนำาเกยวกบการทดสอบ ควรตดตงเครองตดไฟรวทเมนสวตชกอนการ

ทดสอบ เพอใหการทดสอบสามารถทำาไดอยางถกตองแมนยำา และมความปลอดภยยงขน

ระบบไฟฟาถกนำ�ทวมเสยหายมากเดนสายใหม แยกวงจรควบคมกรณระบบไฟฟาถกนำาและเกดความเสยหายมาก

แนะนำาใหเดนสายตดตงระบบไฟฟาใหมโดยใชแผงสวตชอตโนมตแยกวงจรควบคมเปนแตละวงจรยอยพรอมตดตงระบบสายดน และเซอรกตเบรกเกอรชนดตดไฟรวได เพอใหเกดความปลอดภยตอผใชไฟฟาสงสด

36

ขอแนะนำ�เกยวกบสายดนมหลกดนแตไมมสายดนกรณไฟรวทเปลอกหอหมของอปกรณไฟฟาสวนท

เปนโลหะจะมแรงดนไฟฟารออย หากผใชไฟฟาสมผสสวนทมกระแสไฟฟาไหล จะถกไฟดด โดยกระแสไฟฟาจะไหลผานผใชไฟฟาลงดน ซงเปนอนตรายถงชวต

กรณไฟรวทเปลอกหอหมของอปกรณไฟฟาสวนทเปนโลหะสมผสกบพนทเปนคอนกรตจะมกระแสไฟฟาไหลลงดนผานพนคอนกรตโดยทอปกรณปองกนอาจไม ทำางาน ถาดนมคาความตานทานมาก หากผใชไฟฟาสมผส สวนทมกระแสไฟฟาไหล จะถกไฟดด โดยกระแสไฟฟาจะไหลผานผใชไฟฟาลงดน ซงเปนอนตรายถงชวต

สายดนทอปกรณไฟฟาหม�ยถง ตวนำ�หรอส�ยไฟฟ�ทตอจ�กสวนทเปนเปลอกโลหะของเครองใชไฟฟ� ซงปกตเปนสวนทไมมไฟและมกมก�รจบตองขณะใชง�น เพอเปนเสนท�งนำ�กระแสไฟฟ�ใหไหลลงดน ในกรณทมไฟรว โดยผใชไฟไมเกดอนตร�ย และเพอใหเครองตดไฟฟ�อตโนมตทำ�ง�นทนท โดยทวไปส�ยไฟดงกล�วมกจะเรยกกนสน ๆ ว� ส�ยดน หรอส�ยเขยว

ดน/ พนคอนกรตหลกดน

ส�ยด

น

ส�ยนวทรล ส�ยไฟ

สวตช

ปลก

มหลกดนแตไมมสายดนทอปกรณ

ไฟดด !

37

มสายดนทอปกรณไฟฟากรณไฟรวทเปลอกหอหมของอปกรณไฟฟาสวนท

เปนโลหะจะมกระแสไฟฟาไหลลงดนผานสายตอหลกดน โดยทอปกรณปองกนอาจไมทำางาน ถาดนมคาความตานทานมาก หากผใชไฟฟาสมผสสวนทมกระแสไฟฟาไหล มโอกาสทกระแสไฟฟาจะไหลผานผใชไฟฟาลงดนดวย ซงอาจเปนอนตรายถงชวต

ผใชงานอาจสงเกตจากคาปรมาณการใชไฟฟาในแตละเดอนมปรมาณผดปกตหรอไม หากพบวาผดปกตมากควรปรกษาชางผชำานาญการหรอผมความรดานไฟฟาตรวจสอบหาสาเหตตอไป

ส�ยนวทรล ส�ยไฟ ตอสายดนทอปกรณ

ดวงโคม

อนตร�ย !

ส�ยดนก�รไฟฟ�

ดน/ พนคอนกรตหลกดน

สวตช

ปลก

38

ตดตงสายดนไมถกตอง (พบมากทสด)กรณไฟรวทเปลอกหอหมของอปกรณไฟฟาสวน

ทเปนโลหะจะมกระแสไฟฟาไหลผานสายดนไปลงดนทหลกดน และไหลผานดนตอเนองไปทหลกดนของการไฟฟาฯ อปกรณปองกนอาจไมทำางาน ถาดนมคาความตานทานมาก หากผใชไฟฟาสมผสสวนทมกระแสไฟฟาไหล มโอกาสทกระแสไฟฟาจะไหลผานผใชไฟฟาลงดนดวย ซงอาจเปนอนตรายถงชวตไดเชนเดยวกน

การตอลงดนทถกตองตามมาตรฐานของสมาคมวศว- กรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ (วสท.) กำาหนดใหระบบไฟฟาของผใชไฟฟาตองตอลงดนทบรภณฑประธานหรอเมนสวตชทบสหรอขวตอสายตวนำานวทรล

การตดตงสายดนตอลงดนไมถกตอง

ดน/ พนคอนกรตหลกดน

ส�ยด

น

ส�ยนวทรล ส�ยไฟ

สวตชอย�แตะ !

ส�ยดน

ส�ยดนก�รไฟฟ�

ดวงโคม

บรภณฑประธาน เปนชอเรยกเมนสวตชต�มนย�มของม�ตรฐ�น วสท. มคว�มหม�ยเชนเดยวกบ เมนสวตช

39

ของสายประธานหรอสายเมน และใหตอฝากสายดนของบรภณฑไฟฟาเขากบตวนำาประธานหรอสายเมนทมการตอลงดน เพอใหระบบสายดนทำางานไดอยางสมบรณ

มสายดนและตดตงถกตองกรณไฟรวทเปลอกหอหมของอปกรณไฟฟาสวนท

เปนโลหะ จะมกระแสไฟฟาไหลผานสายดนไปทตนทาง กรณนผใชไฟฟาจะไมถกไฟดดเนองจากตามมาตรฐานการตดตงทางไฟฟาสำาหรบประเทศไทยของ วสท. ไดกำาหนดขนาดสายดนไวมความปลอดภยเพยงพอทจะไมเปนอนตรายตอผใชไฟ และอปกรณปองกนทำางานอยางถกตอง

การตดตงสายดนตอลงดนถกตอง

ดน/ พนคอนกรตหลกดน

ส�ยด

น

ส�ยนวทรล ส�ยไฟ

สวตช

ส�ยดน

ดวงโคม

40

กรณไฟรวมปรมาณนอยกวาขนาดพกดของอปกรณปองกน ผใชไฟฟาอาจตองจายคาไฟฟามากขน หรออาจมผลทำาใหฉนวนของสายชำารด และเปนสาเหตของการเกดเพลงไหมได สามารถแกไขไดโดยการตดตงอปกรณปองกนไฟรวลงดนเพมเตมคณสมบตของเครองตดไฟรวตองมขนาดพกดกระแสไฟฟารวไมเกน ๓๐ mA และตดไฟไดภายในระยะเวลา ๐.๐๔ วนาท เมอมไฟรวขนาด ๕ เทาของพกด (๑๕๐ mA) เปนไปตามมาตรฐานมอก. ๙๐๙

ขอบคณขอมลจ�กhttp://www.mea.or.th/apd/1/1.htm

สงสย สอบถามกรณผใชไฟฟามขอสงสย สามารถสอบถามขอมล

เพมเตมผาน Webboard ของกรมโยธาธการและผงเมอง ทเวบไซด www.dpt.go.th หรอการไฟฟาฯ

A, mA หม�ยถงหนวยวดกระแสไฟฟ�เปนแอมแปร (A) หรอมลลแอมแปร (mA) โดยท -๑๐๐๐ มลลแอมแปร (mA) = ๑ แอมแปร (A)

41

5ระบบเครองกล

คอยลเยน(Fan-Coil Unit)

คอยลรอน (Condensing Unit)

เครองปรบอากาศ�ในปจจบน เครองปรบอากาศทใชตามบานโดย

ทวไป เปนแบบระบบแยกสวนระบายความรอนดวยลม (Air-cooled Split System) สวนทอยภายในอาคารทเปนเครองสงลมเยนเรยกวา แฟนคอยลยนต (Fan-coil Unit) หรอ คอยลเยน ซงเปนสวนทไมคอยนาจะไดรบความเสยหายจากปญหานำาทวม เนองจากสวนมากตดตงอยบนตำาแหนงทนำาทวมไมถง

สวนทอยภายนอกอาคารเปนสวนทใชระบายความรอน เรยกวา คอนเดนซงยนต (Condensing Unit) หรอ คอยลรอน ซงมกเปนสวนทจะจมนำา เพราะสวนมากตดตงอยในตำาแหนงทนำาทวมถง

42

การตรวจดสภาพและแกไขปญหาเบองตนของเครองปรบอากาศ�จากปญหานำ�ทวม

การตรวจสอบโดยทวไปฐานรองรบคอนเดนซงยนตตรวจดสภาพของฐานรองรบคอนเดนซงยนต

วาไดรบความเสยหายหรอไม ถาอยในสภาพทใชงานไมได ใหทำาการซอม หรอ เปลยนใหม

ไฟเขาเครองหรอไม ตรวจดวามกระแสไฟเขาเครองหรอไม โดยตรวจ

เชคจดตอสายไฟภายในระบบ สภาพขวสายไฟวาขนแนนหนาหรอไม ตรวจดสภาพปลกเสยบวาแนนดหรอไม ถาเสยหายใหทำาการซอมหรอเปลยนใหม

43

สายไฟขาดตอนหรอไม ตรวจดสายไฟฟาวามสวนชำารดหรอขาดตอนหรอ

ไม ถามใหทำาการซอมสายไฟฟาใหมความดนของนำ�ยาตรวจวดความดนของระบบนำายาเชคกำาลงอดของ

คอมเพรสเซอรการทำาความสะอาดเมอเกดนำาทวม คอนเดนซงยนตทจมอยในนำา อาจ

มคราบสงสกปรก เชน ขดน ขโคลน ทมากบนำาตดเขาไปในอปกรณของชดคอนเดนซงยนต เชน ใบพดลมระบายความรอน แผงครบของคอยลรอน ดงนนเราจงตองมการลางทำาความสะอาด ดวยเครองฉดนำาแรงดนสง และ Blower เปาใหแหง

ตรวจดสภาพของคอนเดนซงยนต ทตงอยภายนอกอาคาร

สำาหรบเครองปรบอากาศ ทคอนเดนซงยนต ตดตง อยภายนอกอาคาร และอยในบรเวณทนำาทวมถง ประสบปญหาการจมนำาและแชนำาอยเปนเวลานาน จำาเปนทจะตองตรวจสภาพเปนอยางยง วายงสามารถใชงานไดอยหรอไม โดยผทจะตรวจสภาพจะตองปดสวทชไฟฟาของเครองปรบอากาศกอนลงมอตรวจทกครงเพอความปลอดภยของผตรวจ โดยมสงสำาคญท

เครองฉดนำา แรงดนสง

เครองเปาลมBlower

คอมเพรสเซอร

44

ตองตรวจดสำาหรบคอนเดนซงยนตทจมนำาดงนคอมเพรสเซอรในคอนเดนซงยนต เมอจมนำา

มอเตอรอาจจะยงใชไดอยตองลองทำาการตรวจสอบด สำาหรบเครองปรบอากาศขนาดเลกจะเปนมอเตอรกระแสสลบเฟสเดยว สวนในขนาดใหญมกจะเปนมอเตอรกระแสสลบ ๓ เฟส

มอเตอรสงทจะตองตรวจดคอ การวดความตานทานขดลวด

ภายในมอเตอรตองวดไดคาตามคามาตรฐานและตรวจเชคสภาพของสวนทอยกบท หรอสเตเตอร (Stator) และตวหมน หรอ โรเตอร (Rotor) วามนขนสนมหรอไม

ตรวจวดดความตานทานของ คาปาซเตอรสตารท (Capacitor Start) และคาปาซเตอรรน (Capacitor Run) วาเสยหรอไม ถาเสยกใหทำาการเปลยนใหม

มอเตอร

สเตเตอร

โรเตอร(Rotor)

คาปาซเตอร

45

อปกรณไฟฟาทตองเปลยนอปกรณไฟฟาทสำาคญในคอนเดนซงยนตทจมนำา

สมควรจะตองเปลยนใหม เพอความปลอดภยในการใชเครองปรบอากาศตอไป เนองจากไมนาจะสามารถใชงานไดเหมอนเดม มดงน

• ชดปองกนของมอเตอร แมกเนตกคอนแทค-เตอร (Magnetic Contactor) และ โอเวอรโหลดรเลย (Over Load Relay) ซงจะทำาหนาทปด/เปดวงจรไฟฟาใหกบมอเตอรและปองกนไมใหกระแสไฟฟาไหลเกนเกณฑ

• รเลยหนวงเวลา (Time Relay)• เคอรเรนทรเลย (Current Relay)• มอเตอรของพดลมระบายความรอนโดยทกลาวมาทงหมดน จะตองกระทำาโดยชาง

ผชำานาญ เพอความปลอดภยและความถกตองในการปฏบตงาน

แมกเนตกคอนเทคเตอร

โอเวอรโหลดรเลย

รเลยหนวงเวลา

เคอรเรนทรเลย

46

ปมนำ�จากเหตการณนำาทวม ปมนำาทใชตามอาคารบานเรอน

หลายเครองตองแชอยในนำา เพราะเคลอนยายไมทน พอนำาลดกพบวาไมสามารถใชงานไดดงเดมอกแลว คงจะ เปนปญหาหนกอกหนกใจใหกบผประสบภยนำาทวมอกปญหาหนง ความเสยหาย ชำารด ทเกดขนกบปมนำาหลงนำาทวมนน พจารณาไดจากชนดของปม โดยจะจำาแนกปมออกเปนสองประเภทคอ ปมนำาทมมอเตอรไฟฟาเปนตวขบ และปมนำาทมเครองยนตเปนตวขบ

ปมนำาทงสองแบบน โดยทวไปหากประชาชนทวไป จะซอมหรอแกไขเอง คงจะเปนสงทยากสกนด อกทงยงจะอนตรายตอผซอม และผใชงานดวย หากผซอมไมมความรความชำานาญพอ จงควรจะนำาสงใหชางเปนผซอมแซมจะดกวา ซงปมนำาถงนำาจะทวมจนใชงานไมได แตกยงสามารถซอมและนำากลบมาใชงานใหมไดอก ไมถงขนตองทงไปเสยเลย เพอเปนแนวทางในการสงซอมปมนำา จากสาเหตนำาทวม ควรจะทราบถงอปกรณประกอบในตวปมนำาทจะชำารดจากเหตการณนำาทวมน ดงน

ปมนำ� ทมมอเตอรไฟฟาเปนตวขบอปกรณทไดรบความเสยหายหลกๆ ของปมชนดน

คอ มอเตอรไฟฟาและอปกรณควบคมการทำางานของ

47

ปม (ถงแรงดนลม) จะเหนวาอปกรณทงคน มอปกรณทางไฟฟาอเลคทรอนกสประกอบอย ซงจะเสยหายมาก จากนำาและฝนตะกอนทเกาะอปกรณเหลาน จนไม สามารถใชงานได ควรไดรบการซอมแซมจากชางเปนพเศษ ในสวนอปกรณอนๆ ของปมชนดน ทางดานกลไกทางกล หากตรวจสอบแลวอยในสภาพทด ไมผกรอน กเพยงแตทำาความสะอาดคราบตะกรน ฝนผง และอดนำามนหลอลนลงไปกจะพรอมประกอบใชงานตอไป

ปมนำ� ทมเครองยนตเปนตวขบปมนำาชนดนจะมเครองยนตเปนตวขบปมให

ทำางาน ความเสยหายจากนำาทวมจะแยกเปนสองสวนคอ สวนของเครองยนตขบปม อกสวนเปนตวปม หากเครองยนตไมทำางานสตารทไมตด กตองสงซอมในสวนน สวนตวปมนำาคงไมไดรบความเสยหายอะไรมากนก เพยง แตตรวจสอบสภาพและทำาความสะอาดและอดนำามน หลอลนลงไป การซอมอปกรณเหลานควรซอมโดยผมความร เพอความปลอดภยในการใชงาน.

ปมนำาทมมอเตอรไฟฟาเปนตวขบ

ปมนำาทมเครองยนตเปนตวขบ

48

คณะผจดทำ�ทปรกษานายอดม พวสกล อธบดกรมโยธาธการและผงเมองนายเชตวน อนนตสมบรณ รองอธบดกรมโยธาธการและผงเมองนายมณฑล สดประเสรฐ รองอธบดกรมโยธาธการและผงเมองนายวรวทย สายสพฒนผล รองอธบดกรมโยธาธการและผงเมองนายเกยรตศกด จนทรา รองอธบดกรมโยธาธการและผงเมอง

คณะกรรมการจดทำาคมอนายสงา ศภโชคพาณชย ประธานกรรมการนายชชวาลย คณคำาช รองประธานกรรมการนายนพ โรจนวานช กรรมการนายสธ ปนไพสฐ กรรมการนางขนษฐา สงสกลชย กรรมการนายดนย สนนทารอด กรรมการนายเกดศกด ยโสธร กรรมการดร. กานตเปรมปรด ชตานนท กรรมการและเลขานการนางปรยา แสงนาค กรรมการและผชวยเลขานการนางกษราฤตรย กนจนทรวงค กรรมการและผชวยเลขานการนางสาวนงรก ไวยวฒโท กรรมการและผชวยเลขานการ

จดทำา กองเผยแพรและประชาสมพนธ จดพมพ สำานกวศวกรรมโครงสรางและงานระบบ ออกแบบ รปเลม อาจารยศกดา วมลจนทร ผพมพ บรษท แอคชพ 888 จำากด พมพครงท ๑ พฤศจกายน ๒๕๕๔ จำานวน ๑๐,๐๐๐ เลม

(ลขสทธ กรมโยธาธการและผงเมอง)