PrezentacjaZabytki Słupska

Wykonują : Angelika Filipowska

Dominik SiwiecMartyna Klimas

Ratusz

Państwo: Polska Miejscowość: Słupsk Adres :Plac Zwycięstwa 3 Styl architektoniczny: neogotycki Architektura: Karl Zaara , Rudolf Vahl Kondygnacje: 5 Rozpoczęcie budowy: 1899 Ukończenie budowy: 1901

Opis

Budynek ratusza został oddany do użytku 4 lipca 1901. Zaczęto go budować w kwietniu 1899 r. na podstawie projektu berlińskiego architekta prof. Karla Zaara i inżyniera Rudolfa Vahla, z inicjatywy burmistrza Hansa Matthesa. Jest to budowla w stylu neogotyckim, która znajduje się przy Placu Zwycięstwa. Została ona wpisana na listę zabytków chronionych prawem. Budynek od początku spełnia funkcję siedziby władz miejskich.

  Początkowo miał stanąć przy al. Sienkiewicza (niem. Blücherplatz,

następnie Bismarckplatz), ale ze względu na tamtejszy podmokły grunt wybrano obecne miejsce. Wcześniej, w miejscu obecnego pl. Zwycięstwa, przy którym stoi obecny ratusz, do połowy XIX wieku falowało sobie spokojnie bajorko zwane Quebbe, na zlecenie Rady Miejskiej zasypane w ciągu siedmiu lat przez mistrza piekarskiego, niejakiego Wienandta (imię nieznane). W latach 1848÷1855 rozkopał on Górę św. Piotra , skąd wywiózł ponad 30 tysięcy furmanek piasku. Tak powstał plac Zwycięstwa, zwany z początku

Wnętrze ratusza

We wnętrzu można zobaczyć między innymi: Gabinet prezydenta miasta Słupska - unikatowe, zabytkowe

(przeszło stuletnie) tapety, biurko, witraże, gazowy żyrandol monumentalne malowidła: m.in. przedstawiające alegorię

nadania praw miastu - w sali konferencyjnej, Targ Rybny w Słupsku, wyładunek w porcie w Ustce

witraże (sala 211 i 212, gabinet prezydenta, klatki schodowe)

Słupski Bursztynowy Niedźwiadek Szczęścia Kolekcja herbów Polskich na wieży Ratusza Obrazy przedstawiające prezydentów Słupska na wieży

Ratusza Słupska srebrna jednodolarówka i bursztynowy Klucz do

Zjednoczonej Europy

Architektura

Wieża

Jednym z elementów słupskiego ratusza jest 56-metrowa wieża, na którą prowadzi 180 schodów. Do zwiedzania wieżę udostępniono w 2003 roku. Znajduje się tam galeria portretów burmistrzów i prezydentów . Na szczycie znajduje się taras widokowy, z którego można podziwiać panoramę miasta oraz dolinę rzeki Słupi.

  Na wieży znajduje się galeria zdjęć starego

przedwojennego Słupska, portrety pierwszych włodarzy miasta, wystawa poświęcona Orłom Polskim, a także stary mechanizm zegarowy, który nieprzerwanie działa od stu lat.[3]

Stary Rynek

Stary Rynek - centralny plac starówki. Rynek otoczony jest 3 - 5 kondygnacyjnymi budynkami mieszkalnymi z obiektami handlowymi na parterach.

W średniowieczu, zapewne wkrótce po relokacji Słupska w 1310 r. na środku placu rynkowego wzniesiono ratusz miejski. Jego gotycka sylwetka z trójkątnymi sterczynowymi szczytami widoczna jest wyraźnie w panoramie miasta na szkicu E. Lubinusa z 1618 r. W ratuszu tym oprócz izby radnych i mieszkania dla urzędnika oraz archiwum, znajdowały się: więzienie, hala targowa i apteka. Ratusz ten rozebrano w końcu XVII w. Na jego miejscu około 1766 r. zbudowano nowy ratusz klasycystyczny, murowany dwukondygnacyjny z wieżyczką zegarową nakrytą barokowym hełmem. Jego wygląd znamy z przekazów ikonograficznych, a lokalizację m.in. potwierdza plan miasta z końca XVIII w. Ratusz ten przetrwał do początku naszego wieku.

W muzeum znajduje się tablica ze starego ratusza ze słupskimi prawami miejskimi - Statua Civitatis z 1623 r. oraz miedziana metryka budowy ratusza pochodząca z kuli miedzianej, która niegdyś zdobiła szczyt wieży ratuszowej. Metryka m.in. informuje o liczbie mieszkańców miasta w latach 1798 - 1799. Było wówczas, nie licząc wojska, 4293 mieszkańców, 440 domy w obrębie miejskich murów obronnych oraz 172 domy za murami.

Dzisiejszy Stary Rynek, jak zresztą cała starówka, uległy znacznym przeobrażeniom w XVIII w, kiedy to stare zrujnowane budynki średniowieczne zastąpiono zwartą zabudową 2 - 3 kondygnacyjnych kamieniczek o różnorodnym wykroju szczytów i dekoracyjnych fasadach. Osiemnastowieczna zabudowa starówki legła w gruzach w czasie działań wojennych w 1945 r. Tylko w zachodniej pierzei rynku zachowały się odbudowane i odrestaurowane trzy sąsiadujące ze sobą kamieniczki dające wyobrażenie o dawniejszej zabudowie starówki. Dwie z nich pod nr 19 i 20 pochodzą z XVIII - XIX w. Ich fasady (kamienice ustawione są szczytami do pierzei rynku) są przykładem stylu okresu przejściowego od baroku do klasycyzmu.

Północną część Rynku zajmuje budynek kina „Milenium" na 800 miejsc, oddany do użytku w 1963 r.

Baszta czarownic

W XVII w. basztę tą przebudowano na cele więzienne i przetrzymywano tu kobiety posądzone o czary - stąd wywodzi się jej nazwa.

Jak wynika z kronik z XVII w. w Słupsku odbywały się wówczas liczne procesy o czary kończące się najczęściej spaleniem obwinionej na stosie. Ostatnią z ofiar uznaną za „czarownicę" była mieszkanka Słupska Trina Papisten, spalona w 1701 r. W XIX w. Basztę użytkowano jako magazyn, a następnie adaptowano na cele mieszkalne. Uszkodzona w czasie działań wojennych w marcu 1945 r. została zabezpieczona, a następnie w latach 1971 -1975 odbudowana i zaadaptowana dla potrzeb wystawienniczych.

Brama młyńska

Poważnie uszkodzona w czasie II Wojny Światowej, odbudowana w 1980 r. Poważnie uszkodzona w czasie II Wojny Światowej, odbudowana w 1980 r.

Brama zbudowana z cegły, założona jest na planie prostokąta z przejazdem na osi północno-zachodniej - południowo-wschodniej. Elewacja południowo-wschodnia rozczłonkowana jest pięcioma blendami zakończonymi odcinkowo, w blendach przebito szeregi podwójnych okienek, przy dolnej kondygnacji otwór przejazdowy flankują dwie potężne szkarpy. Elewacja północno-zachodnia ozdobiona jest po bokach podwójnymi wąskimi blendami zamkniętymi łukiem ostrym: w części środkowej ostrołukowa wnęka (zamurowany dawny otwór), z przebitymi podwójnymi okienkami na trzech kondygnacjach. Trójkątne, silnie rozczłonkowane szczyty sterczynowe w elewacji wypełniono wąskimi ostrołukowymi blendami, w których wybito okienka. Elewacje boczne gładkie, wyposażone tylko w otwory strzelnicze i zamurowane okna obejścia w górnej kondygnacji. Dach dwuspadowy.

Kaplica szpitalna św. Jerzego

Wybudowana w stylu gotyckim na pocz. XV w, pierwotnie stała przy szpitalu św. Jerzego, który znajdował się przy dzisiejszej ul. Juliana Tuwima. W latach 1912 - 1913 przeniesiona na obecne miejsce.

Pierwsza wiadomość o zamierzonej budowie szpitala św. Jerzego pochodzi z 1311 roku, natomiast sama kaplica wzmiankowana jest w roku 1492. Po reformacji kaplica została zaniedbana, dopiero odnowienie w 1610 roku (fundacja burmistrza J. Hoppe) umożliwiło wznowienie nabożeństw. W 1681 roku świątyńka spłonęła, o czym informuje tablica. Być może, zniszczało wtedy sklepienie, zastąpione w 1689 roku drewnianym, kopulastym, wraz z nowym dachem. W takiej postaci dotrwała zasadniczo do dziś, choć w 1912 roku znalazła się na nowym miejscu, na południe od zamku na terenach pofortecznych. W roku 1960 przeprowadzono prace zabezpieczające: naprawiono konstrukcję dachową i dachówkę zastąpiono gontem.

Browar Słupski

W pobliżu ul. Kaszubskiej i ul. Kilińskiego (nr 26 - 28) mieści się zespół budynków dawnego browaru R. W. Heydmanna. Kompleks składa się z budynku produkcyjnego z 1857 r będącego przykładem architektury przemysłowej XIX w, budynku biurowo mieszkalnego z około 1872 r. oraz mieszkalnego z około 1900 r.

Młyn zamkowy

Młyn wodny z I poł. XIV w., dawniej pełniący funkcję spichlerza, obecnie mieści ekspozycję i pracownię Działu Etnograficznego Muzeum Pomorza Środkowego oraz Galerię Bursztynową.

Młyn jest jednym z najstarszych obiektów budownictwa przemysłowego w Polsce. Wzniesiony został w lewobrzeżnym Słupsku obok mostu nad Młynówką, na książęcej posesji około 1310 r. Kamień młyński poruszało koło wodne zainstalowane na kanale przekopanym od Słupi. Ilość wody w kanale była regulowana odpowiednimi stawidłami. Duża, jak na tamte czasy, kubatura młyna oraz małe wąskie okienka, zachowane w partiach przyziemia i parteru murów gotyckich świadczą, że budynek ten pełnił równocześnie funkcję spichlerza.

Spichlerz Richtera

Spichlerz Richtera z 1780 roku pierwotnie zlokalizowany był u zbiegu ulic Kopernika i Wolności. W okresie powojennym był magazynem Gminnej Spółdzielni i Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego w Słupsku. W budynku magazynowano pasze. Jednakże stwierdzone w czasie prac rozbiórkowych w warstwach posadzkowych ślady materiałów budowlanych, skalonego wapna i węgla wskazują, że w spichrzu składowano i te materiały. Następnie przez wiele lat budynek stał pusty. W 1986 roku właścicielem obiektu zostało Muzeum Pomorza Środkowego. W listopadzie 1991 roku za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków budynek rozebrano wykonując jednocześnie dokumentację oznakowania elementów spichrza. W roku 1993 właściciel uzyskał decyzję lokalizacyjną dla obiektu na Rynku Rybackim. W tym roku przystąpiono do opracowania dokumentacji technicznej renowacji i adaptacji spichrza. Pracami projektowymi kierowała dr inż. arch. Elżbieta Szalewska. W roku 1994 wytyczono położenie obiektu, wykonano palowanie i fundamenty (I etap rekonstrukcji spichrza). W latach 1995-1996 wykonano II etap rekonstrukcji tzn. odtworzono konstrukcję ryglową, a następnie trwały roboty wykończeniowe. Do eksploatacji obiekt został oddany 22 maja 1998 roku.

Starostwo Powiatowe

Jeden z ładniejszych budynków Słupska z około 1903 r. Gmach ten był siedzibą Powiatowej Rady Narodowej, a po utworzeniu województwa słupskiego siedzibą Urzędu Wojewódzkiego i Wojewódzkiej Rady Narodowej. Obecnie mieści się tu Starostwo Powiatowe a także Zarząd Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi". Elewacje budynku wykonano z cegły licówki, a dekoracje okalające otwory okienne, balkony, szczyty wykonano z piaskowca. Dominującym akcentem budynku jest wieża zegarowa zwieńczona hełmem z latarnią. Wnętrze zdobią m.in. piękne boazerie, drewniane stropy, dekoracyjna stolarka drzwiowa, herb z gryfem w nadprożu drzwi.

Mury obronne

Mur obronny przy ul. Władysława Jagiełły wzniesiono we wcześniejszej fazie budowy, tj. w latach 1348 - 1385. Ma on wendyjskie wiązanie cegieł, a fundamenty wykonano z kamiennych głazów Mur zwęża się ku górze, jego grubość osiąga 1 m, a najwyższe zachowane partie liczą 6,5 m wysokości. W odstępach co 15 - 30 m znajdowały się prostokątne baszty, otwarte od strony miasta. Ich wymiary 6,5 m x 2,8 m, grubość ścian 1 m do 1,6 m, wysunięcie przed lico muru około 0,6 m. We wnętrzach baszt zachowane są obsadzki międzykondygnacyjne, a nad nimi zazwyczaj po dwa otwory strzelnicze. Jak wykazały badania archeologiczne, już w IX wieku po wschodniej stronie rzeki Słupi istniał gród warowny, wokół którego znajdowało się szereg osad. Usytuowany był na stromym pagórku otoczonym rozlewiskiem, w pobliżu przeprawy przez rzekę i szlaku handlowego wiodącego z Gdańska do Szczecina. Umocnienie grodu stanowił wał ziemny wzmocniony konstrukcją drewnianą, a naturalną przeszkodą była otaczająca go woda. Spełniał ważną funkcje obronną, był także siedzibą urzędów terytorialnych.

Dziękujemy za uwagę