climate change and community adaptation planing

การคาดการณการเปลยนแปลงภมอากาศ และ การวางแผนชมชนปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศ

ศนยเครอขายงานวเคราะห วจยและฝกอบรมการเปลยนแปลงของโลกแหงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ศภกร ชนวรรโณ

SEA START RC copyright 2012

หวขอการน าเสนอ

• ความเขาใจทถกตองตอการเปลยนแปลงภมอากาศ

• อะไร? อยางไร?

• หลากมต - หลายแงมมของการเปลยนแปลงภมอากาศ

• การเปลยนแปลงภมอากาศในประเทศไทย

• ตวอยางการคาดการณภมอากาศอนาคตในประเทศไทย

• การประยกตใชขอมลเพอการวางแผนชมชนปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศ

• จาก Data ส Information – การเปลยนแปลงภมอากาศและบรบทของพนท

• การวางยทธศาสตรระยะยาวโดยใชภาพฉายอนาคต

• การปรบกรอบแนวคด - การน าการเปลยนแปลงภมอากาศมารวมก าหนดยทธศาสตรชมชน

• การมองภาพองครวมของชมชนกบความเสยงในอนาคต

• การควบรวมการเปลยนแปลงภมอากาศลงในแผนยทธศาสตรชมชน



ความเขาใจทถกตองตอการเปลยนแปลงภมอากาศ



Climate Weather Extreme weather event

Climate change Climate variability

Climate impact Climate risk

ความลอแหลมเปราะบาง

ภมอากาศ สภาพอากาศ ภาวะสภาพอากาศรนแรง

การเปลยนแปลงภมอากาศ ความแปรปรวนของภมอากาศ

ผลกระทบจากภมอากาศ ภาวะเสยง

Vulnerability




สภาพอากาศ VS ภมอากาศ

• สภาพอากาศ – ลกษณะอากาศ - กาลอากาศ คาตวแปรทางอตนยมวทยา เชน อณหภม ความเรวลม ปรมาณฝน ทเกดขน ณ ทใดทหนงในเวลาใดๆ

• ภมอากาศ ตวชวด (พารามเตอร) ทางสถต เชน คาเฉลย คาพสย และความเบยงเบน ของลกษณะอากาศทครอบคลมชวงเวลาและพนททกวางขวางพอสมควร



สรป

• ภมอากาศ - ตองมองลกษณะอากาศในหวงเวลาทยาวนาน

• การเปลยนแปลง – ตองมองหวงเวลา 2 ชวงเปรยบเทยบกน


การเปลยนแปลงภมอากาศเปนเรองของการมองอนาคต



หลากมต - หลายแงมมของการเปลยนแปลงภมอากาศ

• การเปลยนแปลงในเชงขนาด (Magnitude)

• รอนมากขน / ฝนตกมากขน

• การเปลยนแปลงในเชงความถ

• ปทมฝนตกหนกเกดบอยมากขน

• การเปลยนแปลงในเชงเวลา (Temporal)

• ระยะเวลาทมอากาศรอนนานขน / ฤดกาลขยบเลอน

• การเปลยนแปลงในเชงพนท

• พนททมฝนตกหนกขยายตวมากขน

แตละภาคสวนมประเดนเสยงจากการเปลยนแปลงในบรบททแตกตางกน



การเปลยนแปลงภมอากาศในประเทศไทย: ตวอยางการคาดการณภมอากาศอนาคตในประเทศไทย



การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนกระบวนการทเกดขนอยางชาๆ และซบซอน อกท งยงมความไมแนนอนสง

การศกษาจงตองต งอยบนการจ าลองสภาพอนาคต ซงเปนการสมมตข น ท งนโดยการพยายามทจะใหมความสอดคลองกบสถานการณจรงใหไดมากทสด

การจ าลองสถานการณอนาคต ไมใช การพยากรณระยะยาว เปนเพยงการบงชถงทศทางและขนาดของการเปลยนแปลง

ในอนาคตภายใตเงอนไขบางประการเทาน น

การจ าลองสภาพอากาศอนาคตโดยใช regional climate model จาก Hadley

Center for Climate Change, The Met Office, UK.



ตวแปรส าคญทใชเปนฐานในการคาดการณภมอากาศอนาคตคอ ปรมาณกาซเรอนกระจกทเพมสงขนเรอยๆ

ทงนมการพจารณาโดยยดสมมตฐานหลายชด



Future GHG Scenario

Future climate Scenarios

Climate model - simulation



ตวอยางแสดงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในอนาคต

รอน



ตวอยางแสดงการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในอนาคต 10 – 30 ป

รอนมากขน - อณหภมสงสดเฉลยมแนวโนมเพมสงขน




รอนนานขน - จ านวนวนทมอากาศรอนมแนวโนมเพมสงขน



วนทมอากาศรอนทสดในรอบปจะรอนมากขน





หนาว



อณหภมกลางคนจะอนข นกวาปจจบน




ฤดหนาวมแนวโนมส นลงบาง




วนทมอากาศหนาวทสดในรอบปมความแปรปรวน





ฝน




ปรมาณฝนรวมในรอบปเพมมากขน แตฤดฝนยาวเทาเดม ก าหนดเร มตนฤดกาลไมแนนอน



• อณหภมสงขนเลกนอย

• พนททจะมอากาศรอนจดจะแพรขยายขนมาก

• ชวงเวลาอากาศรอนจะยาวนานขน

• ฤดหนาวหดสนลง

• ฤดฝนคงระยะเวลาเดม แตปรมาณน าฝนรายปเพมสงขน

• ความผนผวนระหวางฤด และระหวางปเพมสงขน

สรป แนวโนมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทยในอนาคต ภายใตอทธพลของภาวะโลกรอน:

เปนเพยงตวอยางภาพฉายอนาคตแนวทางหนงเทานน ควรใชหลายๆ แนวทางประกอบกน



การประยกตใชขอมลเพอการวางแผนชมชนปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศ



• การใชผลการคาดการณภมอากาศอนาคตนน ใชเปนตวบงชถงทศทางและขนาดของการเปลยนแปลงโดยภาพกวางๆ เทานน

• การปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศนนมหลายบรบท / หลายรปแบบ

• การปรบยทธศาสตรการพฒนาชมชนใหสอดคลองกบทศทางของการเปลยนแปลงในอนาคต

• การปรบวธการบรหารจดการความเสยงของชมชนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงในอนาคต

• การตอบสนองตอผลจากการเปลยนแปลงภมอากาศโดยตรง / โดยออม

ประเดนทควรพจารณา



การปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศเปนกระบวนการทตอเนอง การปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศ – ยทธศาสตร และการขบเคลอน

การวเคราะหเชงปรมาณ VS การวเคราะหเชงคณภาพ

Quantitative analysis VS Qualitative analysis

ประเดนส าคญ: ขอมลเหลานเปนเพยงภาพฉายอนาคต (Scenario)

จาก Data ส Information - แปลความหมายใหอยในบรบทชมชน



การเปลยนแปลงปรมาณฝน / ฤดกาล / ลม / อณหภม / ฯลฯ

เกษตร

ประมง

ชมชนเมอง

ทองเทยว

การเปลยนแปลงภมอากาศ

การเปลยนแปลงภมอากาศกบบรบทของพนท: ภาคสวนตางๆ มประเดนทตองหวงแตกตางกน

การกดเซาะชายฝง / ทรพยากรน า / ระบบนเวศน / ภยธรรมชาต / ฯลฯ

การเกษตร / การประมง / ระบบนเวศนปา / การทองเทยว / ชมชนเมอง / ฯลฯ



จากจดยนในปจจบน สถานการณอนาคตอาจจะเกดขนไดในหลายรปแบบ ขนกบพลวตของตวแปรตางๆ ซงมอนาคตทไมแนนอน

การคดวางแผนอนาคตระยะยาว ตองคดถงอนาคตในหลายๆ รปแบบ

การคดถงอนาคตบนหลกของภาพฉายอนาคต (Scenario Thinking): เราบอกอนาคตไดอยางแนนอนหรอ?



ความลอแหลมเปราะบาง

การปรบตว ผลกระทบ

การปรบกรอบแนวคดดานการวางแผนการปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศในบรบทของยทธศาสตรเชงพนท:

การคาดการณภมอากาศอนาคต

การวเคราะหผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศอนาคตรายภาคสวน

การวเคราะหภาวะลอแหลมเปราะบางรายภาคสวน

แผนการปรบตวตอการเปลยนแปลงภมอากาศ

โดยมงเปาทการแกปญหาอนาคต



การปรบกรอบแนวคดดานการวางแผนการปรบตวตอการเปลยนแปลง

ภมอากาศในบรบทของยทธศาสตรเชงพนท:

ภาวะลอแหลมเปราะบางของ

ภาคสวนตางๆ ในพนท (ปจจบน –

อนาคต)

การปรบตว

ยทธศาสตรการพฒนา (ปจจบน –

อนาคต)

ความเสยงของภาคสวนตางๆ ในพนท (ปจจบน –

อนาคต)

การเปลยนแปลงดานเศรษฐกจสงคม

การเปลยนแปลงภมอากาศอนาคต



การปรบกรอบแนวคดดานการวางแผนการปรบตวตอการเปลยนแปลง

ภมอากาศในบรบทของยทธศาสตรเชงพนท:

ควมเสยง – ความเขมแขงของสงคม (ปจจบน)

ภาวะลอแหลมเปราะบางของสงคม (อนาคต)

ภาวะลอแหลมเปราะบางของสงคม (ปจจบน)


ภมอากาศ (อดต – ปจจบน)

การปรบตว

ภมอากาศอนาคต

การบรหารจดการความเสยง (ปจจบน)

ผลของการพฒนา – สภาพเศรษฐกจสงคม

อนาคต

ความย งยน / ความยดหยน / การมทางเลอกหลายทาง



การเปลยนแปลงปรมาณฝน / ฤดกาล / ลม / อณหภม / ฯลฯ

เกษตร

ประมง


ทองเทยว

ระบบชวภาพกายภาพ

ระเบยบ กฎหมาย องคกร ทศทางการพฒนา



ความเสยงผลกระทบของการเปลยนแปลงภมอากาศ กบการมองภาพในองครวม

การกดเซาะชายฝง / ทรพยากรน า / ระบบนเวศน / ภยธรรมชาต / ฯลฯ

การเกษตร / การประมง / ระบบนเวศนปา / การทองเทยว / ชมชนเมอง / ฯลฯ

นโยบายสงเสรมการทองเทยว / สงเสรมพลงงานทดแทน / การจดสรรทรพยากรน า / สาธารณปโภค/ ฯลฯ




การเปลยนแปลงเชงเศรษฐกจสงคม

ทองเทยว เกษตร ชมชนชายฝง

ฤดทองเทยวยาวขน น าเพอการเกษตรลดลง

ฤดฝนส นลง ฤดมรสมทรนแรงขน ระดบน าทะเลเพมสง

นโยบายสงเสรมการทองเทยว สงเสรมพลงงานทดแทน


การปลกปาลมน ามนมากขน นกทองเทยวเพมข น

ตองการน ามากขน น าจดเพอเลยงระบบนเวศน น ากรอยลดลง

พงพาระบบนเวศนชายฝง มากขน

น าเคมปนเปอน บอน าจด

ยายถนฐาน

กรณศกษาจงหวดกระบ

การมองภาพองครวมของชมชนกบความเสยงในอนาคต


การท าความเขาใจความเสยงของชมชนในบรบทเชงพนทตองการเครอขายขนาดใหญเพอด าเนนการ

เปาหมาย เพอชกน าใหชมชนแสวงหาทางเลอกเพอเตรยมรบมอกบอนาคต

การขาดความตระหนกร

ยงไมตระหนกวาความเสยงในอนาคตจะ

เปลยนไปอยางไร

การขาดความร

มความรเฉพาะทางทจ ากดเฉพาะ

การประมง

การขาดความสามารถดานเทคนค

ไมสามารถด าเนนการหาแหลงน าจดทดแทนได

การขาดทรพยากร

อาศยอยในพนทฉนวนแคบ ๆ รมฝงทะเล ไม

ทรพยากรเพอการผลตดานอน

การขาดการจดการ / ระเบยบ

กฎหมาย / องคกร

ขาดองคกร

สนบสนนทจะเออใหเกดทางเลอก

อน

ชมชนชายฝง



ตวอยางแนวทางการควบรวมการเปลยนแปลงภมอากาศลงในแผนการขบเคลอนยทธศาสตรชมชน:

กรณศกษา ต าบลเหลาออย อ าเภอรองค า จงหวดกาฬสนธ

กรอบแนวคดการน าการเปลยนแปลงภมอากาศมารวมก าหนดยทธศาสตรชมชน


การพฒนาแหลงน าเพอการเกษตรทย งยนในเงอนไขของ การเปลยนแปลงภมอากาศ



บรบทชมชน – เศรษฐกจหลกขนกบการปลกขาว ปญหาน าทวมซ าซาก ประมาณ 7-8 ป ในรอบทศวรรษ พชผลเสยหายประมาณ 2/3 ของพนทในแตละคร ง



ยทธศาสตรชมชน – ไมสภยน าทวม เลกท านาป ท านาปรงแทน การขบเคลอน – สบน าจากล าน าปาว สงผานเครอขายทอใตดนดวยแรงดน วางแผน

จะขยายระบบสบน าและเครอขายทอสงน า

หนทางไปสทางตนภายใตเงอนไขของการเปลยนแปลงภมอากาศ?



แนวโนมทฤดแลงจะยาวนานและรอนมากขน ปรมาณน าในล าน าในหนาแลงลดลง การปลกพชฤดแลงมแนวโนมใชน ามากขน ระบบนเวศนตลอดล าน าม

แนวโนมตองการน ามากขนในฤดแลง

ความเสยงจากน าทวมในอนาคตเพมสงขน

แตยทธศาสตรทวางแผนในปจจบนอาจไมสามารถขบเคลอนไดในอนาคต



ทางเลอกใหมทสรางขดความสามารถในการรบมอกบการเปลยนแปลงภมอากาศ - การพฒนาหนองน าเพอเปนแกมลงเกบน าในฤดน าทวมไวใชใน

หนาแลง



ประเมนขดความสามารถในการรบมอและปรบตวของแตละภาค

สวนและชมชน

ประเมนความเสยงของชมชนตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพ

ภมอากาศ

ศกษาถงความเสยงตอการเดอดรอนของชมชนและภาคสวนตางๆ (ผลกระทบในระดบหนงอาจจะมผลตอระดบความเดอดรอนทแตกตางกน

ระหวางชมชน และ/หรอ ภาคสวนตางๆ)

ภาครฐ ชมชน

ลดผลกระทบ (ลดโอกาสและขอบเขตทจะไดรบผลกระทบ และ ลดความรนแรงของความเสยหาย)

ลดความเดอดรอน (เพมขดความสามารถในการรบมอ)

แนวทางการปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ตองปรบใหเขากบสภาพและเงอนไขของแตละชมชน

นโยบาย รฐบาล ภมปญญาทองถน

กลไกทางเศรษฐกจ และสงคม + +

กรอบแนวทางการวางแผนปรบตวตอภาวะโลกรอน: การบรหารจดการทมประสทธภาพมากขนตอความเสยงในอนาคต

นกวชาการ/นกวจย


ขอบคณ


climate change and community adaptation planing

Documents