coleg catholig dewi sant · 2018. 1. 16. · mae coleg catholig dewi sant yn elusen wedi’i...

Adroddiad a datganiadau

ariannol am y flwyddyn yn

gorffen 31 Gorffennaf

2017

Coleg Catholig

Dewi Sant

Coleg Catholig Dewi Sant

Rheolwyr Allweddol, Bwrdd y Llywodraethwyr ac ymgynghorwyr proffesiynol

Rheolwyr Allweddol

Ar gyfer 2016-17, cynrychiolwyd y Rheolwyr Allweddol gan y canlynol:

Mark Leighfield – Pennaeth; Swyddog Cyfrifyddu

Lisa Newman – Dirprwy Bennaeth

Bwrdd y Llywodraethwyr

Ceir rhestr lawn o’r Llywodraethwyr ar dudalen 10 o’r datganiadau ariannol hyn.

Gweithredodd Mr Michael Howells fel Clerc i’r Llywodraethwyr drwy gydol y cyfnod.

Ymgynghorwyr proffesiynol

Archwilwyr y datganiadau ariannol a’r cyfrifyddion sy’n adrodd:

Mazars LLP

90 Victoria Street

Bryste

BS1 6DP

Archwilwyr mewnol:

RSM Risk Assurance Services LLP

The Pinnacle

170 Midsummer Boulevard

Milton Keynes

Buckinghamshire

MK9 1BP

Bancwyr:

Banc Corfforaethol Barclays Corporate Bank plc

3rd Llawr

Windsor Court

3 Windsor Place

Caerdydd

CF10 3X

Canolfan Bancio Corfforaethol Santander Corporate Banking Centre

Llawr 1af

9 Heol y Frenhines

Caerdydd

CF10 2UD

Cyfreithwyr:

Eversheds LLP

1 Sgwâr Callaghan

Caerdydd

CF10 5BT


CYNNWYS

Rhif y dudalen

Adroddiad y Corff Llywodraethol 1

Datganiad Llywodraethu Corfforaethol a Rheolaeth Fewnol 9

Datganiad ar Reoleidd-dra, Priodoldeb a Chydymffurfiaeth y Coleg 16

Datganiad o Gyfrifoldebau Aelodau’r Corff Llywodraethol 17

Adroddiad Archwilydd Annibynnol i Gorff Llywodraethol Coleg Catholig Dewi Sant 18

Barn ar faterion eraill yng Nghod Ymarfer Archwiliad Addysg Bellach 2015 a gyhoeddwyd gan

Lywodraeth Cymru 19

Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr 21

Datganiad o Newidiadau yn y Cronfeydd wrth Gefn 22

Mantolen ar 31 Gorffennaf 23

Datganiad ar Lif Arian 24

Nodiadau ar gyfer y Cyfrifon 25


1

Adroddiad y Corff Llywodraethol

NATUR, NODAU A STRATEGAETHAU:

Mae aelodau’r Corff Llywodraethol yn cyflwyno’u hadroddiad a’r datganiadau ariannol archwiliedig ar gyfer y

flwyddyn yn gorffen 31 Gorffennaf 2017.

Statws Cyfreithiol

Sefydlwyd y Coleg o dan Ddeddf Addysg Bellach ac Uwch 1992 at ddiben cynnal Coleg Catholig Dewi Sant. Mae’r

Coleg yn elusen wedi’i heithrio i ddibenion Rhan 3 o Ddeddf Elusennau 2011. Sefydlwyd y Gorfforaeth yng

Nghymru a’r swyddfa gofrestredig ydy Coleg Catholig Dewi Sant, Heol Tŷ Gwyn, Penylan, Caerdydd CF23 5QD.

Cenhadaeth

Mae Coleg Catholig Dewi Sant yn gymuned nodedig sy’n tystio i’n gwerthoedd a’n cred Catholig. Mae’r Coleg yn

chwarae rhan annatod yng nghenhadaeth gyffredinol yr Eglwys sy’n bodoli i achub eneidiau drwy bregethu a byw’r

Efengyl, Newyddion Da Iesu Grist. Fel Coleg, ein nod cyffredinol ydy arwain pob aelod o’n cymuned yn nes at

Dduw. Mae’r Coleg yn ceisio cyflawni hyn drwy gynnig y cyfle am addysg Gatholig i bawb, yn enwedig i’r tlawd a’r

rhai sydd ar ymylon cymdeithas.

Ysbryd yr Efengyl sydd wrth wraidd ein ffordd o fyw, ein perthynas ag eraill a’n cymuned. Mae gennym ddiddordeb

yn y person cyflawn ac unigrywiaeth yr unigolyn ac rydyn ni’n ceisio sicrhau’r disgwyliadau uchaf o ran twf a

chyflawniad personol.

Datganiad cenhadaeth y Coleg ydy:

Coleg Catholig ar gyfer y gymuned, yn ceisio darganfod a gwireddu potensial llawn pawb

mewn awyrgylch o gariad, gwasanaeth a pharch a symbylwyd gan Grist.

Lles y Cyhoedd

Mae Coleg Catholig Dewi Sant yn elusen wedi’i heithrio o dan Ran 3 o Ddeddf Elusennau 2011 ac yn rheoledig gan

Lywodraeth Cymru. Ceir rhestr o aelodau’r Corff Llywodraethol, sy’n ymddiriedolwyr yr elusen, ar dudalen 10.

Wrth osod ac adolygu amcanion strategol y coleg, mae’r Coleg wedi rhoi’r sylw priodol i ganllawiau’r Comisiwn

Elusennau ar les y cyhoedd ac yn enwedig ar ei ganllawiau atodol ar symud addysg yn ei blaen. Mae’r canllawiau yn

sefydlu’r angen y mae rhaid i bob sefydliad sydd am gael eu cydnabod yn elusennau ei ddiwallu’n glir er mwyn

dangos bod eu hamcanion er budd y cyhoedd.

Wrth gyflenwi ei genhadaeth, mae’r Coleg yn darparu’r buddion cyhoeddus canfyddadwy canlynol drwy yrru

addysg yn ei blaen:

Addysgu o’r ansawdd uchaf,

Ehangu cyfranogiad a delio ag eithrio cymdeithasol,

Record rhagorol o gyflogaeth i fyfyrwyr,

Systemau cymorth cadarn ar gyfer myfyrwyr a

Chysylltiadau gyda chyflogwyr, diwydiant a masnach.


2

Gweithredu cynllun strategol

Mae cynllun strategol y Coleg, “Ffydd yn y Dyfodol” yn delio â’r cyfnod rhwng Awst 2016 hyd at Gorffennaf 2020.

Mae chwe thema allweddol i’r cynllun strategol:

Ymateb i Genhadaeth yr Eglwys.

Cymwysterau a Sgiliau Llwyddiannus.

Addysgu a Dysgu.

Profiad y dysgwyr.

Arweinyddiaeth.

Sicrhau Amgylchedd Dysgu ar gyfer yr 21ain Ganrif.

Mae’r Corff Llywodraethol yn monitro perfformiad y Coleg yn erbyn y cynlluniau hyn. Caiff y cynlluniau hyn eu

hadolygu a’u diweddaru bob blwyddyn. Ymhlith y blaenoriaeth parhaus o’r blynyddoedd perthnasol; mae:

Sicrhau bod gan y tlawd a’r rhai sydd ar ymylon cymdeithas le yn ein cymuned.

Cynyddu cyfraddau cyfranogi o Ysgolion Catholig Partner.

Rhannu, ystyried a datblygu ein synnwyr o genhadaeth ar y cyd.

Diwallu anghenion Fframwaith Ymgysylltu a Datblygu Ieuenctid a Gwarant Ieuenctid Llywodraeth Cymru.

Adolygu a chynllunio darpariaeth cwricwlwm yn unol â chanllawiau Llywodraeth Cymru ar gynllunio ac ariannu

er mwyn sicrhau cwricwlwm eang, cytbwys a pherthnasol ar gyfer dysgwyr.

Darpariaeth cwricwlwm yn cwrdd â blaenoriaethau a nodwyd gan wybodaeth berthnasol y farchnad lafur er

mwyn sicrhau llwybrau cynnydd priodol ar gyfer dysgwyr.

Ymestyn y gweithgaredd ar y cyd ag Ysgol Uwchradd Teilo Sant i gynyddu’r ddarpariaeth ôl 16 ar y cyd o fewn

y Bartneriaeth Ffydd

Sicrhau parhad a gwerthuso’r sgôp ar gyfer darpar dwf o fewn gweithgaredd partneriaeth STEM, Ieithoedd a’r

Gwyddorau Gwyddonol.

Parhau i gynorthwyo’r partneriaethau strategol gyda’r sector ysgolion ac yn enwedig gydag ysgolion partner

Catholig.

Parhau i gynorthwyo a datblygu’r bartneriaeth strategol gyda Phrifysgol Caerdydd.

Darparu rhagor o gyfleoedd sy’n addas ar gyfer y pwrpas i gynorthwyo’r dysgwyr hynny sydd ddim am fynd i

brifysgol yn y tymor byr.

Cymryd rhan yn y Rhwydwaith Seren er mwyn codi’r cyfraddau posibl y nifer sy’n mynd i Rydychen neu

Gaergrawnt.

Parhau i ddatblygu’r Rhaglen Anrhydedd drwy gynnig cyfleoedd (gan gynnwys rhai allgyrsiol) er mwyn

ymestyn sgiliau uwch a chwilfrydedd deallusol.

Adolygu mecanweithiau ansawdd er mwyn sicrhau bod pwyslais digonol ar addysgu a dysgu. Yn benodol,

mecanwaith i nodi ymarfer 'rhagorol'.

Ymgorffori ‘Strategaeth Cymhwyso Technoleg i Wella’r Dysgu’ a thrwy hynny sicrhau bod timoedd cyrsiau yn

datblygu’r defnydd o dechnoleg i wella’r profiad dysgu ar gyfer dysgwyr ac i sicrhau bod athrawon a dysgwyr

yn ddigidol lythrennog.

Datblygu sgiliau astudio ac ymchwil dysgwyr i’w galluogi i gael graddau uwch a’u paratoi ar gyfer astudio ar

lefel uwch a symud ymlaen i brifysgol.

Darparu rhagor o gyfleoedd i gynorthwyo’r myfyrwyr hynny sydd ddim am fynd i brifysgol yn y tymor byr.

Parhau i weithredu Strategaeth Ymglymu Dysgwyr er mwyn sicrhau bod pob dysgwyr yn rhan o’r broses

addysgu a dysgu.

Parhau i hyrwyddo cydraddoldeb ac amrywiaeth wrth gynllunio gwersi ac yn y broses o adolygu ansawdd.

Ymrwymiad i gyflenwi Cynllun Iaith Gymraeg y Coleg ar gyfer datblygiad dwyieithog.

Datblygu arweinyddiaeth a rheolaeth i wella capasiti’r sefydliad i reoli newid a diwallu blaenoriaethau

cenedlaethol.

Sicrhau bod y safonau uchel hynny sy’n effeithio ar berfformiad a llesiant dysgwyr yn cael eu hyrwyddo.


3

Nodau ariannol

Dangosyddion perfformiad

Mae dangosyddion perfformiad ariannol yn cael eu cynnwys yn y strategaeth ariannol a nifer ohonyn nhw yn cael

eu cynnwys yng nghyfrifon misol y rheolwyr a’r Cofnod Cyllid Blynyddol a gaiff eu gyflwyno Lywodraeth Cymru.

Ymhlith y dangosyddion perfformiad anariannol mae:

Targedau recriwtio.

Monitro targedau cyfraddau troi ymgeiswyr yn fyfyrwyr sy’n ymrestru.

Monitro cyfraddau llwyddiant cwrs, rhaglen a’r sefydliad.

Monitro perfformiad fesul gradd ar lefel cwrs ac ar lefel y sefydliad.

Data ar gyrchfan dysgwyr.

Adroddiadau ac arolygon ar foddhad myfyrwyr a rhieni.

Y prif ddangosyddion perfformiad ariannol sy’n rhan o’r strategaeth ariannol ydy:

Dangosydd perfformiad allweddol Gwirioneddol 2016/17 Targed 2016/17

Gwarged gweithredu fel canran o gyfanswm yr incwm 1.6% 1.0%

Costau staff fel canran o gyfanswm yr incwm 71% 70%

Asedau cyfredol/Rhwymedigaethau cyfredol 1.2 2.0

Arian dyddiol i gyfanswm y gwariant 53 35

Y nifer o ddyddiau ar gyfartaledd i dalu anfoneb prynu 28 30

Y nifer o ddyddiau ar gyfartaledd i dderbyn taliad am anfoneb

gwerthiant 57 45

Llwyddwyd i sicrhau gwarged gweithredu uwch o ganlyniad i Lywodraeth Cymru ganiatáu cyllid ychwanegol i

ariannu twf. Defnyddiwyd y cyllid ychwanegol o £383,000 hefyd i ariannu rhagor o staff ac ar wariant cyfalaf. Mae’r

arian hwn hefyd wedi effeithio ar ddangosyddion perfformiad allweddol eraill. Mae cyfartaledd y nifer o ddyddiau i

dderbyn taliad anfoneb gwerthiant yn dibynnu’n bennaf ar yr amser mae’n ei gymryd i dalu anfonebau ffioedd ar

gyfer myfyrwyr rhyngwladol.

Mae’r Coleg wedi ymrwymo i dalu sylw i bwysigrwydd mesurau a dangosyddion sector. Mae gofyn i’r Coleg

gwblhau’r Cofnod Ariannol blynyddol ar gyfer Llywodraeth Cymru. Mae Llywodraeth Cymru wedi asesu bod y coleg

yng Nghategori B o ran ei gyflwr ariannol ac mae hyn yn cael ei ddiffinio fel a ganlyn “Gellid cryfhau sefyllfa

ariannol y sefydliad a’i strategaeth ariannol sydd ar hyn o bryd yn cynorthwyo’r cynllun sefydliadol”. Ystyrir bod y

raddfa gyfredol o Gategori B yn ganlyniad derbyniol.

Mae Strategaeth y Coleg ar Gyllid a Buddsoddi yn delio â’r cyfnod o Awst 2014 hyd Gorffennaf 2017.

Nodau ariannol y Coleg ydy:

Cynnal neu wella categoreiddio cyflwr ariannol B o dan Weithdrefnau Monitro Cyflwr Ariannol

Llywodraeth Cymru ar gyfer Sefydliadau Addysg Bellach.

Cynnal gwarged gweithredu.

Cynnal cronfeydd ariannol digonol.

Llai o ddibyniaeth ar grantiau’r llywodraeth.

Gwella effeithiolrwydd ac ennill effeithiolrwydd ar draws pob maes y cwricwlwm a chymorth.

Rheoli all-lif yr arian.


4

Y SEFYLLFA ARIANNOL

Canlyniadau ariannol

Cynhyrchodd y Coleg warged cyn enillion a cholledion eraill yn ystod y flwyddyn o £97,000 (2015/16 diffyg o

£62,000), ar ôl colledion o werthu asedau sefydlog o £19,000 (2015/16 diffyg o £62,000) a chyfanswm incwm

cynhwysfawr o £224,000, (2015/16 - (£564,000)). Nodir cyfanswm yr incwm cynhwysfawr yn 2016/17 ar ôl rhoi

cyfrif am yr elw ar sail tybiaethau actiwaraidd o £206,000 ar gynlluniau pensiwn (2015/16 colled o of £502,000).

Mae’r Coleg wedi cronni cronfeydd wrth gefn o £330,000 (2015/16 £106,000) ac arian a chyfwerth arian parod o

£992,000 (2015/16 £837,000).

Swm yr asedau sefydlog diriaethol yn ystod y flwyddyn oedd £914,000. Roedd hyn wedi’i rannu rhwng £649,000 ar

gyfer yr adeiladau a £265,000 ar gyfer yr cyfarpar a brynwyd. Prif brosiectau’r flwyddyn oedd prosiect ieithoedd

modern oedd yn cynnwys ailwampio nifer o ystafelloedd dosbarth, atgyweirio cladin y prif adeilad ac ailosod toeau

fflat y Coleg. Derbyniodd y Coleg gyllid o £325,000 gan Lywodraeth Cymru i ariannu 50% o’r prosiect hwn.

Derbyniwyd £85,000 ychwanegol gan Lywodraeth Cymru ar gyfer prosiect Technoleg Cerdd wedi'i ariannu'n llawn.

Mae’r Coleg yn dibynnu’n sylweddol ar Lywodraeth Cymru fel ei brif ffynhonnell ariannu, yn bennaf o grantiau

cylchol. Yn 2016/17 darparodd Llywodraeth Cymru 83% (2015/16 79%) o gyfanswm incwm y Coleg.

Polisïau ac amcanion y trysorlys

Ystyr rheolaeth o'r trysorlys ydy rheolaeth o lif arian y Coleg a'r tasgau bancio; rheoli’r risgiau sy’n gysylltiedig â’r

gweithgareddau hynny yn effeithiol; a cheisio sicrhau’r perfformiad gorau posibl cyson â’r risgiau hynny. Does gan

y Coleg ddim trafodion marchnad arian na marchnad cyfalaf.

Mae gan y Coleg bolisi ar wahân ar gyfer o’r trysorlys.

Caiff benthyca tymor byr i ddibenion refeniw dros dro ei awdurdodi gan y Swyddog Cyfrifyddu. Rhaid cael

awdurdod y Corff Llywodraethol ar gyfer pob benthyciad arall a bydd hynny yn cydymffurfio â gofynion y

Memorandwm Ariannol.

Llif arian a hylifedd

Cafwyd mewnlif arian o £1,133,000 (2015/16 £148,000) o weithgareddau gweithredu. A chynnydd net arian parod

a chyfwerth arian parod yn ystod y flwyddyn o £155,000 (2015/16 gostyngiad o £46,000)

Amcangyfrifwyd maint cyfanswm benthyciad y Coleg a’i ddull o fynd ati i drin cyfraddau llog er mwyn lliniaru

effeithiau cyfanswm cost cynnal dyledion a'r llif arian gweithredu. Yn ystod y flwyddyn roedd maint y ffin hon yn

gyfforddus fwy na hyn.

Polisi ar Gronfeydd Wrth Gefn

Does gan y Coleg ddim Polisi ffurfiol ar Gronfeydd Wrth Gefn ond mae’n cydnabod bod cronfa wrth gefn yn bwysig

i sefydlogrwydd ariannol unrhyw sefydliad a’i fod yn sicrhau bod digon o arian wrth gefn i gynorthwyo

gweithgareddau craidd y Coleg. Ar ddyddiad y fantolen roedd Incwm a Gwariant wrth gefn y Coleg yn £330,000

(2016: £106,000). Mae’n fwriad gan y Coleg gynyddu’r arian wrth gefn yn ystod oes y cynllun strategol drwy

gynhyrchu gwargedau gweithredu blynyddol.

DATBLYGIAD A PHERFFORMIAD CYFREDOL A PHELLACH

Niferoedd myfyrwyr

Yn ystod 2016/17 cyflenwodd y Coleg weithgaredd a gynhyrchodd d £5,475,000 i ariannu ar gyfer prif ddyraniad

ariannu (2015/16 £5,041,000). Yn wir, cyrhaeddodd y Coleg 105% o'i darged ariannu gwreiddiol, adolygwyd y

targed hwn gan Lywodraeth Cymru a dyfarnwyd £383,000 yn ychwanegol i'r Coleg tuag at ei dwf. Cyrhaeddodd y

Coleg 97.7% o'r targed adolygedig, sy'n uwch na'r trothwy adfer o 97.5%. Pe byddid yn cynnwys myfyrwyr breiniol,


5

cyflawnodd y Coleg 112% o'r targed gwreiddiol a 105% o'r targed adolygedig. Ar gyfer 2016/17 roedd gan y Coleg

tua 1,590 o fyfyrwyr, gyda 93% o'r rhain yn dilyn cyrsiau Lefel 3, 6% ar Lefel 2 ac 1% yn dilyn Lefel 1.

Cyflawniad myfyrwyr

Mae cyfradd llwyddiant cyffredinol myfyrwyr y Coleg yn sylweddol well na chymaryddion cenedlaethol Cymru. Yn

2016/17, cododd graddau A* i C yn A2 o 6% i 77%. (99% A* i E). Dyfarnwyd mai’r Coleg oedd ar ben y rhestr yng

Nghymru gyda'r rhai sydd wedi cwblhau’n llwyddiannus dros y 2 flynedd ddiwethaf.

Datblygiadau’r cwricwlwm

Bwriad y coleg ydy datblygu dull cynhwysol o fynd ati i recriwtio, llunio cwricwlwm ac addysgu a dysgu. Ceir

pwyslais cadarn ar ddatblygu sgiliau trosglwyddadwy yn enwedig llythrennedd a rhifedd er mwyn cael mynediad i’r

cwricwlwm perthnasol ar lefel briodol. Caiff y dysgwyr eu cyfarwyddo a’u cynorthwyo drwy lwybrau dysgu addas

fel y gall pob unigolyn gyflawni eu potensial llawn. Mae pwyslais cadarn ar ddarparu ystod eang o gyrsiau Lefel A ac

UG uchel eu hansawdd ynghyd â chynnig galwedigaethol cyffredinol, cryf. I’r dysgwyr hynny na chyrhaeddodd y

trothwy cymhwyster gofynnol i fynd i astudio ar lefel 3, mae’r Coleg yn sicrhau mynediad i ystod o gyrsiau lefel 2.

Hefyd, mae’r Coleg yn cynnig rhaglen lefel 1 fechan ond uchel ei pharch.

Perfformiad talu

Mae Deddf Taliadau Hwyr o Ddyledion Masnachol (Llog) 1998 a ddaeth i rym 1 Tachwedd 1998 yn gofyn i Golegau,

os nad oes gytundeb i’r gwrthwyneb, i dalu cyflenwyr o fewn 30 diwrnod naill ai o ran darparu nwyddau neu

wasanaethau neu o’r dyddiad pan dderbyniwyd yr anfoneb. Gosododd y Trysorlys darged o 95% ar gyfer talu

cyflenwyr o fewn 30 diwrnod. Mae telerau talu cyflenwyr y Coleg yn amrywio o 0 i 60 diwrnod. Yn ystod y cyfnod

cyfrifyddu 1 Awst 2016 tan 31 Gorffennaf 2017, talwyd 71% o’r anfonebau o fewn 30 diwrnod a 94% o fewn 60

diwrnod.

Nid thalodd y Coleg unrhyw log oherwydd taliadau hwyr yn ystod y cyfnod hwn.

Digwyddiadau ar ôl diwedd y cyfnod riportio

Ni chafwyd unrhyw ddigwyddiadau ar ôl cyhoeddi’r fantolen.

Darpar ragolygon

Mae’r Coleg yn parhau i ragori ar ei darged ar recriwtio myfyrwyr a’r canlyniad ydy arian twf ychwanegol, £383,000

yn 2016/17 (2015/16 £383,000).

Mae’r Coleg yn cynnal ymgynghoriad i ddiddymu’r coleg fel sefydliad addysg bellach dynodedig ac ailffurfio ei hyn

yn ysgol wirfoddol a gynorthwyir o dan reoliadau ysgolion, o dan reolaeth Cyngor Sir Dinas a Sir Caerdydd. Ni

wnaed unrhyw benderfyniad hyd yma a ddylid mynd ymlaen gyda hyn ac ni wneir unrhyw benderfyniad gan y Corff

Llywodraethol tan 2018. Os penderfynir mynd mlaen, byddai angen i Weinidogion Llywodraeth Cymru

gymeradwyo’r cynnig, os cytunir, bydd y Coleg yn cael ei ddiddymu ac ysgol wirfoddol a gynorthwyir yn cael ei

sefydlu ond heb fod cyn 1 Ebrill 2019.

ADNODDAU:

Ariannol

Mae gan y Coleg asedau net o £330,000 (gan gynnwys £1,849,000 o rwymedigaeth pensiwn) a dyled tymor hir o

£294,000.

Pobl

Mae’r coleg yn cyflogi 113 o bobl (a nodir yn gyfwerth â llawn amser) a 77 o’r rhain yn staff addysgu.

Enw da


6

Mae gan y coleg enw ardderchog yn lleol ac yn genedlaethol. Mae cynnal brand ansawdd yn hanfodol i’r Coleg

lwyddo i ddenu myfyrwyr a datblygu cysylltiadau allanol.

PRIF RISGIAU AC ANSICRWYDD:

Mae’r coleg yn parhau i ddatblygu ac ymgorffori system o reolaeth fewnol, gan gynnwys rheoli cyllid, gweithredu a

risg er mwyn diogelu asedau ac enw da’r Coleg.

Yn seiliedig ar y cynllun strategol mae’r Uwch Dîm Arweinyddiaeth yn cynnal adolygiad cynhwysfawr o’r risgiau i’r

Coleg. Maen nhw’n nodi systemau a gweithdrefnau sy’n cynnwys camau gweithredu ataliadwy penodol a ddylai

liniaru unrhyw effaith posibl ar y Coleg. Yna gweithredir y rheolaethau mewnol a bydd gwerthusiad y flwyddyn

ddilynol yn adolygu eu heffeithiolrwydd a’r cynnydd a wnaed yn erbyn y camau gweithredu i liniaru risgiau. Yn

ogystal â’r adolygiad blynyddol bydd yr Uwch Dîm Arweinyddiaeth hefyd yn ystyried unrhyw risg a allai godi o

ganlyniad i faes newydd o waith gan y Coleg.

Cedwir cofrestr risg gan y Coleg a gaiff ei hadolygu bob tymor gan y Pwyllgor Archwilio ac yn fwy mynych os oes

angen. Mae’r gofrestr risg yn nodi’r risgiau allweddol, tebygolrwydd i’r risgiau hyn ddigwydd, yr effaith posibl o hyn

ar y Coleg a’r camau a gaiff eu gweithredu i leihau a lliniaru’r risgiau. Caiff y risgiau eu blaenoriaethu drwy

ddefnyddio system sgorio gyson.

Ategir hyn gan raglen hyfforddiant rheoli risg i godi ymwybyddiaeth o risg drwy’r Coleg.

Isod, ceir braslun o ddisgrifiad o’r prif ffactorau risg a allai effeithio ar y coleg. Dydy pob ffactor ddim o fewn

rheolaeth y Coleg. Gallai ffactorau eraill hefyd, heblaw’r rhai a nodir isod, gael effaith andwyol ar y Coleg.

1. Os bydd y Coleg yn methu â dylanwadu ar lunio polisi yn lleol, yn rhanbarthol ac yn genedlaethol, yna bydd yn

wynebu gwrthwynebiad gelyniaethus a allai olygu uno neu gau. Caiff y risg hon ei lliniaru mewn nifer o ffyrdd:

Monitro Polisi Llywodraeth Cymru.

Cyfathrebu gyda Llywodraeth Cymru.

Aelodaeth o Golegau Cymru a chyrff addysgol eraill.

Ymgynghori ar ddychwelyd i fod dan reolaeth yr Awdurdod Lleol.

2. Os bydd lefel y cyllido gan y llywodraeth ganolog yn dal i ostwng a’r Coleg yn gorfod dibynnu ar incwm

cytundeb masnachfraint tymor byr i ddigolledu’r diffyg, mae’n arbennig o agored i golli swm sylweddol o

incwm ac efallai’n gorfod cau. Caiff y risg hon ei lliniaru mewn nifer o ffyrdd:

Cydweithredu gyda sefydliadau eraill i ddarparu rhaglenni priodol.

Etholfreinio myfyrwyr sydd heb eu hariannu fewn targedau’r coleg i ysgolion a sefydliadau AB eraill.

Colegau Cymru'n lobïo Llywodraeth Cymru

Y Coleg mewn cyswllt uniongyrchol gyda Llywodraeth Cymru a’r pennaeth yn lobïo gwleidyddion.

3. Os bydd y Coleg yn methu â chyflawni ei dargedau cyllido, bydd yn colli incwm ac efallai’n gorfod cau.

Llunio adroddiadau uned gyllido rheolaidd ar gyfer yr UDA(SLT).

Monitro pa mor ddeniadol ydy’r cwricwlwm sy’n cael ei gynnig a’i addasu fel bo’n briodol.

Cydweithredu gyda sefydliadau eraill i ddarparu rhaglenni priodol.

Mae’r dull cyllido sy’n seiliedig ar Raglenni Maes Dysgwyr wedi cael effaith bositif ac wedi symleiddio’r

cynllunio ar gyfer y coleg.


7

4. Rhagor o gystadleuaeth ar gyfer myfyrwyr 16-18 oed yn arwain at ostyngiad yn nifer y myfyrwyr a chyllid. Caiff

y risg hon ei lliniaru mewn nifer o ffyrdd:

Targedu ysgolion partner a’r myfyrwyr sy’n gadael sy’n dewis “cyrchfannau eraill”.

Ymweliadau cyswllt ag ysgolion heb fod yn rhai partner yng Nghaerdydd.

Strategaeth Marchnata.

Gwella’r cyfathrebu â darpar fyfyrwyr er mwyn codi’r raddfa drosi.

Defnyddio data cyrchfan er mwyn gwella’r targedu.

Parhau i fireinio gwefan y Coleg.

Dyfarnu ysgoloriaethau i nifer fechan o fyfyrwyr ardderchog.

Targedu negeseuon marchnata arbenigol ymhellach e.e. Llenyddiaeth a nosweithiau ar gyfer myfyrwyr

gradd anrhydedd.

Ymrestru ar ddiwrnod y canlyniadau yn yr holl ysgolion partner.

Dynodi aelod o staff ysgolion partner yn gyswllt coleg.

Cyflwyno gweithgareddau cyfoethogi ar gyfer yr holl fyfyrwyr ar brynhawn Dydd Mercher

Ffocws marchnata yn symud tuag at brofiadau dysgwyr mewn coleg chweched dosbarth arbenigol, gan

gynnwys ymchwil ar gyfraddau cyflawni.

Rhaglen estynedig ar gyfer darpar fyfyrwyr galluog a thalentog mewn ysgolion partner.

CYSYLLTIADAU Â RHANDDEILIAID

Yn unol â cholegau eraill a gyda phrifysgolion, mae gan Goleg Catholig Dewi Sant lawer o randdeiliaid. Mae’r rhain

yn cynnwys:

Myfyrwyr.

Cyrff ariannu’r sector Addysg.

Staff.

Cyflogwyr lleol (gyda chysylltiadau penodol)

Awdurdodau lleol.

Y gymuned leol.

Sefydliadau AB ac AU eraill.

Undebau llafur.

Cyrff proffesiynol.

Mae’r Coleg yn cydnabod pwysigrwydd y cysylltiadau hyn ac yn cyfathrebu gyda nhw yn gyson drwy Safle'r Coleg

ar y We a thrwy gyfarfodydd.

Cydraddoldeb

Mae’r Coleg wedi ymrwymo i sicrhau cyfleoedd cyfartal i bawb sy’n dysgu a gweithio yma. Rydyn ni’n parchu ac yn

rhoi gwerth ar wahaniaethau mewn hil, rhyw, tueddfryd rhywiol, anabledd, crefydd neu gred ac oed. Rydyn ni’n

ymdrechu’n galed i ddileu amodau sy’n rhoi pobl dan anfantais a byddwn yn gweithredu i frwydro yn erbyn culni a

rhagfarn. Caiff y polisi ei gynllunio, ei weithredu gydag adnoddau a’i fonitro. Cyhoeddir Polisi’r Coleg ar Gyfleoedd

Cyfartal ar Fewnrwyd y Coleg.

Mae’r coleg yn cyhoeddi Adroddiad Blynyddol ar Gydraddoldeb a Nodau Cydraddoldeb er mwyn sicrhau ei fod yn

cydymffurfio â’r holl ddeddfwriaeth berthnasol ar gydraddoldeb gan gynnwys Deddf Cydraddoldeb 2010. Mae’r

Coleg yn cynnal asesiadau effaith cydraddoldeb ar bob polisi a gweithdrefn newydd ac yn cyhoeddi’r canlyniadau.

Cynhelir asesiadau effaith cydraddoldeb hefyd ar bolisïau a gweithdrefnau sydd eisoes yn bodoli yn ôl trefn eu

blaenoriaeth.

Mae’r Coleg yn ystyried pob cais am swydd gan unigolion anabl gan gofio galluoedd y cyfryw unigolion ac yn

gwarantu cyfweliad i unrhyw ymgeisydd anabl sy’n cwrdd â meini prawf hanfodol y swydd. Os bydd cyflogai yn

mynd yn anabl, gwneir pob ymdrech i sicrhau ei fod/ei bod yn dal i gael ei gyflogi/ei chyflogi gan y Coleg. Polisi’r


8

Coleg ydy darparu hyfforddiant, datblygiad gyrfaol a chyfleoedd ar gyfer dyrchafiad sydd, cyn belled â phosibl, yn

darparu’r un fath o gyfleoedd ag a gynigir i gyflogai sydd heb fod yn anabl.

Datganiad anabledd

Mae’r Coleg yn ceisio cyflawni amcanion Deddf Cydraddoldeb 2010.

a) Mae Canolfan Cymorth Dysgu yn y Coleg sy’n darparu gwybodaeth, cyngor a threfnu cymorth lle bo angen

i fyfyrwyr ag anableddau.

b) Ceir rhestr o gyfarpar arbenigol ar gael at ddefnydd myfyrwyr ac ystod o dechnoleg gynorthwyol yn y

ganolfan ddysgu.

c) Disgrifir polisi derbyn ar gyfer pob myfyriwr yn siarter y Coleg. Delir â chwynion yn erbyn penderfyniad y

Coleg i wrthod lle yn ôl y polisi achwynion. d) Gwnaeth y Coleg fuddsoddiad sylweddol wrth benodi darlithwyr arbenigol i gynorthwyo myfyrwyr ag

anawsterau dysgu a/neu anableddau. Mae nifer o gynorthwywyr cymorth myfyrwyr yn y Coleg a all

ddarparu amrywiaeth o gymorth dysgu. Ceir rhaglen barhaus o ddatblygiad staff er mwyn sicrhau lefel

uchel o gymorth priodol ar gyfer myfyrwyr ag anawsterau dysgu a/neu anableddau.

e) Disgrifir rhaglen arbenigol Lefel 1 ym mhrosbectws y Coleg.

f) Disgrifir gwasanaethau cwnsela a lles, gwybodaeth am gydraddoldeb ac amrywiaeth, cymorth ar gyfer

llythrennedd a rhifedd, gweithdrefnau cwyno a disgyblu, yn y Llawlyfr a roddir i'r myfyrwyr.


9

Datgelu gwybodaeth i archwilwyr

Mae’r aelodau oedd yn dal swydd ar ddyddiad cymeradwyo’r adroddiad hwn yn cadarnhau, nad oes, am a wydden

nhw, unrhyw wybodaeth berthnasol yn deillio o archwiliad nad yw archwilwyr y Coleg yn gwybod amdani a bod

pob aelod wedi cymryd pob cam y dylai ef neu hi fod wedi eu cymryd i fod yn ymwybodol o unrhyw wybodaeth

berthnasol sy’n deillio o archwiliad ac i sefydlu bod archwilwyr y Coleg yn ymwybodol o’r wybodaeth honno.

Cymeradwywyd drwy orchymyn aelodau’r Corff Llywodraethol 12 Rhagfyr 2017 a’i arwyddo ar ei ran gan:

Christian Mahoney

Cadeirydd


10

Datganiad Llywodraethu Corfforaethol a Rheolaeth Fewnol

Darperir y datganiad canlynol i alluogi darllenwyr yr adroddiad a chyfrifon blynyddol y Coleg i ddeall ei drefn

lywodraethol a’i strwythur cyfreithiol yn well. Mae’r datganiad hwn yn delio â’r cyfnod o 1 Awst 2016 hyd at 31

Gorffennaf 2017 a hyd at ddyddiad cymeradwyo’r adroddiad blynyddol a’r datganiadau ariannol.

Mae’r Coleg yn ymdrechu i gynnal ei fusnes:

i. yn unol â’r saith egwyddor a nodwyd gan y Pwyllgor Safonau mewn Bywyd Cyhoeddus (anhunanoldeb,

integriti, gwrthrychedd, atebolrwydd, didwylledd, gonestrwydd ac arweinyddiaeth); a

ii. gan roi’r sylw dyladwy i God Llywodraethu Corfforaethol y DU 2014 lle bo’n berthnasol i’r sector addysg

bellach.

Mae’r Coleg wedi ymrwymo i arddangos yr arferion gorau ymhob agwedd o lywodraethu corfforaethol. Dydyn ni

ddim wedi mabwysiadu Cod Llywodraethu Corfforaethol y DU ac felly dydyn ni ddim yn ei gymhwyso. Fodd

bynnag, rydyn ni wedi adrodd ar ein trefniadau ar gyfer Llywodraethu Corfforaethol drwy dynnu ar yr arfer gorau

posibl, gan gynnwys yr agweddau hynny o God Llywodraethu Corfforaethol y DU rydyn ni'n eu hystyried i fod yn

berthnasol i’r sector addysg bellach ac arfer gorau.

Mae’r Coleg yn elusen wedi’i heithrio yn ôl diffiniad Rhan 3 o Ddeddf Elusennau 2011. Mae’r Llywodraethwyr sydd

hefyd yn Ymddiriedolwyr at ddibenion Deddf Elusennau 2011, yn cadarnhau eu bod wedi roi’r sylw dyladwy i

ganllawiau’r Comisiwn Elusennau ar les y cyhoedd a bod y datganiadau angenrheidiol yn ymddangos mewn man

arall o’r datganiadau ariannol hyn.


11

Y Corff Llywodraethol

Yn y tabl isod rhestrir yr aelodau a wasanaethodd ar y Corff Llywodraethol yn ystod y flwyddyn a hyd at ddyddiad

llofnodi’r adroddiad hwn.

Enw Dyddiad Penodi

Hyd

tymor y

swydd

Statws y

penodiad

Y pwyllgorau y gwasanaethir arnyn nhw a

phresenoldeb

Mr Ian Brookfield 1 Medi 2013

(ail-benodwyd

1 Medi 2017)

4

blynedd

Sylfaen Y Gymuned 66%

Asesu Cwricwlwm ac Ansawdd 100%

Y Corff Llywodraethol Llawn 75%

Ms Lovejoy Chitsa 1 Medi 2016 1

flwyddy

n

Myfyriwr Y Gymuned 33%


Mrs Jane Croad 1 Ionawr 2016 2

flynedd

Rhiant Archwilio 100%

Y Gymuned 33%


Mr Michael Harper 1 Medi 2015 4

blynedd

Sylfaen

(Dirprwy

Gadeirydd)

Archwilio 100%


Chwiliad 66%


Mr Mark Leighfield 1 Ionawr 2004 - Pennaeth Y Gymuned 75%


Cyllid, Ystadau, Materion Cyffredinol a

Phersonél 80%

Chwiliad 100%


Mr David McLees 1 Medi 2015 4

blynedd

Sylfaen Y Corff Llywodraethol Llawn 75%

Mr Justin McCarthy 1 Medi 2014 4

blynedd

Sylfaen Y Gymuned 100%


Phersonél 100%


Mr Christian

Mahoney

1 Medi 2013

4

blynedd

Sylfaen

(Cadeirydd)

Y Gymuned (Cadeirydd) 33%



Phersonél 40%

Taliad Cydnabyddiaeth (Cadeirydd) 100%

Chwiliad (Cadeirydd) 100%


12


Mrs Philippa

Marshall

1 Ionawr 2014 2

flynedd

Staff Y Gymuned 100%


Ms Angela Minoli 1 Medi 2013

4

blynedd

Sylfaen Archwilio 100%

Taliad Cydnabyddiaeth 100%

Chwiliad 100%


Mr Jeremy Morris 1 Medi 2013

(ymddiswyddo 31

Rhagfyr 2016)

4

blynedd

Cyfetholiad Archwilio (Cadeirydd) 33%


Mr John O’Connell 1 Medi 2015 4

blynedd

Sylfaen Cyllid, Ystadau, Materion Cyffredinol a

Phersonél (Cadeirydd) 80%

Taliad Cydnabyddiaeth 100%

Chwiliad 100%



13

Enw Dyddiad penodi Hyd tymor

y swydd

Statws y

penodiad

Y pwyllgorau y gwasanaethir arnyn nhw a

phresenoldeb

Yr Athro Sally

Power

1 Medi 2015 4 blynedd Sylfaen Asesu Cwricwlwm ac Ansawdd (Cadeirydd)

100%


Phersonél 80%

Chwiliad 66%


Dr Kathy Seddon

1 Medi 2015 4 blynedd Sylfaen Asesu Cwricwlwm ac Ansawdd 66%


Mr David Stone 1 Ionawr 2016 4 blynedd Sylfaen Cyllid, Ystadau, Materion Cyffredinol a

Phersonél 100%


Mr Patrick Uriot 1 Medi 2015 1 flwyddyn Myfyriwr Y Gymuned – Dim cyfarfodydd yn ystod Awst

Y Corff Llywodraethol Llawn – Dim cyfarfodydd

yn ystod Awst

Mae Mr Michael Howells yn gweithredu fel Clerc i’r Corff Llywodraethol

Cyfrifoldeb y Corff Llywodraethol ydy cynnig barn annibynnol ar faterion strategaeth, perfformiad, adnoddau a

safonau ymddygiad.

Darperir gwybodaeth gyson ac amserol ar gyfer y Corff Llywodraethol ar berfformiad ariannol cyffredinol y Coleg

ynghyd â gwybodaeth arall megis perfformiad yn erbyn targedau ariannu, darpar wariant cyfalaf, materion

ansawdd a materion yn ymwneud â phersonél megis iechyd a diogelwch a materion amgylcheddol. Fe wnaeth y

Corff Llywodraethol gwrdd bedair gwaith yn ystod y flwyddyn.

Mae’r Corff Llywodraethol yn cynnal ei fusnes drwy nifer o bwyllgorau. Mae gan bob pwyllgor ei gylch ac amodau gorchwyl ei hun sydd wedi’u cymeradwyo gan y Corff Llywodraethol. Y pwyllgorau hyn ydy Archwilio, Y Gymuned, Asesu Cwricwlwm ac Ansawdd, Cyllid, Ystadau, Materion Cyffredinol a Phersonél, Taliad Cydnabyddiaeth a Chwiliad. Mae cofnodion llawn o bob cyfarfod, ar wahân i’r rhai sydd, yn nhyb y Corff Llywodraethol, yn gyfrinachol ar gael gan Glerc y Corff Llywodraethol o:

Coleg Catholig Dewi Sant Heol Tŷ Gwyn Penylan Caerdydd CF23 5QD Mae Clerc y Corff Llywodraethol yn cynnal cofrestr o fuddiannau ariannol a phersonol y llywodraethwyr. Mae’r

gofrestr ar gael i’w harchwilio yn y cyfeiriad uchod.

Gall pob llywodraethwr dderbyn cyngor proffesiynol annibynnol i hybu ac er lles eu dyletswyddau ar gost y coleg

a chael trafod gyda Clerc y Corff Llywodraethol sy’n gyfrifol i’r Bwrdd dros sicrhau bod yr holl weithdrefnau a’r

rheoliadau perthnasol yn cael eu gweithredu. Materion i’r Corff Llywodraethol cyfan ydy penodi, gwerthuso a

diswyddo’r Clerc.


14

Cyflwynir agendau ffurfiol, papurau ac adroddiadau i’r llywodraethwyr yn amserol cyn cyfarfodydd y Bwrdd. Mae

briffio yn digwydd ad hoc.

Mae elfen anweithredol gref ac annibynnol i’r Corff Llywodraethol a does dim un unigolyn na grŵp yn tra-

arglwyddiaethu ar ei broses o wneud penderfyniadau. Mae’r Corff Llywodraethol yn ystyried bod pob un o’i

aelodau anweithredol yn annibynnol ar reolwyr ac yn rhydd o unrhyw fusnes neu gysylltiad arall a allai ymyrryd

â’r broses o arfer eu hawl i farnu’n annibynnol.

Mae’r cyfrifoldeb wedi’i rhannu’n glir gan fod rolau’r Cadeirydd a’r Swyddog Cyfrifyddu ar wahân.


15

Penodiadau i’r Corff Llywodraethol

Penodir Aelodau Sylfaen gan Archesgobaeth Caerdydd; etholir llywodraethwyr o blith myfyrwyr, staff a rhieni a

mater i’r corff Llywodraethol cyfan ydy ystyried unrhyw benodiad newydd i’r Corff Llywodraethol. Mae gan y

Corff Llywodraethol bwyllgor chwiliad, yn cynnwys tri aelod o’r Corff Llywodraethol sy’n gyfrifol am ddethol ac

enwebu unrhyw aelod newydd i’r Corff Llywodraethol ei ystyried. Y Corff Llywodraethol sy’n gyfrifol am sicrhau

bod hyfforddiant priodol yn cael ei ddarparu yn ôl yr angen.

Penodir aelodau o’r Corff Llywodraethol am gyfnod heb fod yn fwy na phedair blynedd.

Perfformiad y Corff Llywodraethol

Ystyriwyd gwerthusiad y cyfnod 2016/17 o fewn cyd-destun:

Cefndir rheoleiddiol trefn lywodraethol y Coleg

Yn ystod y flwyddyn 2016-2017 gweithredodd Llywodraeth Cymru God Llywodraethu Da ar gyfer

Colegau yng Nghymru.

Cynllun strategol 2016 hyd 2020

Adolygwyd y cynllun strategol gan y Llywodraethwyr ym mis Hydref 2017.

Cyfansoddiad cyfnewidiol aelodaeth y Corff Llywodraethol

Mae gan Gorff Llywodraethol Coleg Catholig Dewi Sant un deg saith o aelodau. Mae’n cynnwys deg o

Lywodraethwyr Sylfaen a benodwyd gan yr Ymddiriedolaeth, Archesgobaeth Caerdydd, cynrychiolydd

o’r Awdurdod Lleol, aelod wedi’i gyfethol, Llywodraethwr Cymunedol, un rhiant wedi’i ethol, un aelod o

staff wedi’i ethol, un myfyriwr wedi’i ethol a’r Pennaeth. Yn ystod y flwyddyn 1 Awst 2016 i 31

Gorffennaf 2017, ni phenodwyd neb i fod yn llywodraethwr Sylfaen nac i unrhyw swydd enwebedig. Yn

dilyn y drefn briodol penodwyd llywodraethwr newydd o blith y myfyrwyr mewn pryd i fynychu

cyfarfodydd yn ystod y flwyddyn academaidd. Doedd dim angen ethol aelod o blith y rhieni na’r staff. Yn

ystod y flwyddyn academaidd, derbyniwyd ymddiswyddiadau gan aelodau Cyfetholedig a’r Awdurdod

Lleol, yr aelod olaf oherwydd bod yr aelod wedi ymddiswyddo o’r Cyngor Sir fel aelod etholedig yn

etholiadau lleol 2017.

Cwblhawyd y Gofrestr Buddiannau Blynyddol mewn pryd ar gyfer cyfarfod cyntaf Y Corff Llywodraethol

llawn ar 25 Hydref 2017.

Diweddarwyd Llawlyfr y Llywodraethwyr yn 2016. Mae’n cael ei ail ysgrifennu a chyflwynir fersiwn

newydd i’r corff Llywodraethol ym mis Rhagfyr 2017.

Yn ystod 2016/17, ni chafwyd unrhyw newid ym Mhwyllgorau’r Corff Llywodraethol a gafodd eu sefydlu

drwy Offeryn ac Erthyglau Llywodraethu yn 2005/06, a’u cadarnhau yn 2012/13.

Cyflawni dyletswyddau statudol y Corff Llywodraethol yn ôl Offeryn ac Erthyglau Llywodraethu

Mae gwerthusiad ymarferol o waith y Corff Llywodraethol yn 2016-2017 yn dangos ei fod wedi cyflawni

ei ddyletswyddau statudol, a hynny wedi’i gadarnhau gan Archwiliad Mewnol ac Allanol.

Mae’r Llywodraethwyr hefyd wedi rhoi cyfrif am solfedd ariannol y Coleg drwy’r Pwyllgor Cyllid,

Ystadau, Materion Cyffredinol a Phersonél (wedi cwrdd pum gwaith) a’r Pwyllgor Archwilio (wedi cwrdd

tair gwaith). Derbyniodd Y Corff Llywodraethol llawn Adroddiad yr Archwiliad Mewnol gan y Pwyllgor

Archwilio mewn dau o’u cyfarfodydd oedd yn cynnwys adroddiad ar agweddau o Reoli Cyllid ac

adroddiad Archwilio Allanol ac adroddiadau cyson Rheolwyr Cyfrifyddu gan y Cyfarwyddwr Cyllid i’r


16

Pwyllgor Cyllid, Ystadau, Materion Cyffredinol a Phersonél ymhob un o’i gyfarfodydd.

Y Corff Llywodraethol Llawn yn cymeradwyo ymateb yr Uwch Dîm Arweinyddiaeth i flaenoriaethau addysgol

Llywodraeth Cymru ar gyfer 2016/17.

Mae Uwch Dîm Arweinyddiaeth y Coleg wedi ymateb i’r agenda addysg cenedlaethol , yn enwedig ar

ddelio gyda Blaenoriaethau Llywodraeth Cymru ar gyfer y Sector Addysg Bellach ar gyfer 2016/17, a

gyhoeddwyd yn Awst 2015, a thrwy hynny yn cyflawni cenhadaeth a nodau’r Coleg fel yr amlinellwyd yn

ei themâu allweddol. Gwelwyd hyn yn adroddiad cynhwysfawr y Dirprwy Bennaeth a gyflwynwyd yng

nghyfarfod y Pwyllgor Cwricwlwm ac Ansawdd ym Mehefin 2017 a ganolbwyntiodd ar ddylanwad y

pedair prif flaenoriaeth ar gynllunio 2016/17. Ystyriwyd eu heffaith ar y Cynlluniau Cyflenwi Terfynol a

drafodwyd ym mis Mai, Mehefin a Gorffennaf 2017, yng nghyd-destun dyraniad y cyllido cylchol

blynyddol.

Rhestr y Clerc o Brif Bwyntiau’r llywodraethu ym 2016/17

Yn 2016/17 rhestrodd dogfen y Clerc “Prif Bwyntiau” a osodwyd gerbron cyfarfod o’r Corff

Llywodraethol llawn, nifer fawr o bynciau yn adlewyrchu hyd a lled y materion oedd yn gofyn am

archwilio a gwybodaeth gan y llywodraethwyr.

Mae Cod Llywodraethu Da ar gyfer Colegau yng Nghymru yn rhoi manylion o’r hyn a ddisgwylir gan

lywodraethu da. Mae’r Clerc yn credu i ddisgwyliadau’r Cod gael eu cyflawni a gyda’i gilydd mae gan y

llywodraethwyr ystod o brofiad, rhoi o’u hamser o’u gwirfodd, maen nhw’n wybodus am waith y Coleg

ac yn deall y cyd-destun addysgol lleol a chenedlaethol y mae’r Coleg yn gweithredu ynddo, gan

gynorthwyo a chefnogi ei nodau a’i amcanion wrth geisio cyflawni ei genhadaeth.

Pwyllgor Taliad Cydnabyddiaeth

Drwy gydol y flwyddyn yn gorffen 31 Gorffennaf 2017 roedd Pwyllgor Taliad Cydnabyddiaeth y Coleg yn cynnwys

tri aelod o’r Corff Llywodraethol. Cyfrifoldebau’r Pwyllgor ydy gwneud argymhellion i’r Bwrdd am y taliadau

cydnabyddiaeth a buddion y Swyddog Cyfrifyddu ac i bersonél rheoli allweddol eraill.

Ceir manylion o daliadau cydnabyddiaeth ar gyfer y flwyddyn yn gorffen 31 Gorffennaf 2017 yn nodyn 7 y

datganiadau ariannol.

Pwyllgor Archwilio

Mae’r Pwyllgor Archwilio yn cynnwys pum aelod o’r Corff Llywodraethol (heb gynnwys y Swyddog Cyfrifyddu a’r

Cadeirydd). Mae’r Pwyllgor yn gweithredu yn unol â’r cylch gorchwyl ysgrifenedig a gymeradwywyd gan y Corff

Llywodraethol.

Mae’r Pwyllgor Archwilio yn cwrdd bob tymor ac yn fforwm i adrodd ar ddatganiadau cyfrifyddion a datganiadau

ariannol archwilwyr sy’n cael mynd at y Pwyllgor i drafod yn annibynnol heb fod rheolwyr y Coleg yn bresennol.

Mae’r Pwyllgor hefyd yn derbyn ac yn ystyried adroddiadau gan brif gyrff ariannu AB am y modd maen nhw’n

effeithio ar fusnes y Coleg.

Mae archwilwyr mewnol y Coleg yn adolygu’r systemau rheoli mewnol, y prosesau o reoli risg a llywodraethu yn

unol â chynllun mewnbwn y cytunwyd arno ac yn adrodd yn ôl ar eu casgliadau i’r rheolwyr a’r Pwyllgor

Archwilio.

Y rheolwyr sy’n gyfrifol am weithredu argymhellion archwiliad y cytunwyd arnyn nhw ac adolygir yr archwiliad

mewnol o dro i dro er mwyn sicrhau bod y cyfryw argymhellion wedi cael eu rhoi ar waith.

Mae’r Pwyllgor Archwilio hefyd yn cynghori’r Corff Llywodraethol ar benodi cyfrifyddion mewnol sy’n adrodd ac

ar archwilwyr datganiadau ariannol a’u taliadau cydnabyddiaeth am waith archwilio arall heb fod yn waith

archwilio yn ogystal ag adrodd yn ôl yn flynyddol i’r Corff Llywodraethol.

Rheolaeth fewnol

Ystod y cyfrifoldeb


17

Y Corff Llywodraethol sydd, yn y pen draw yn gyfrifol am system rheolaeth fewnol y Coleg ac adolygu ei

effeithiolrwydd. Fodd bynnag, lluniwyd system o’r fath i reoli yn hytrach na dileu’r risg o fethu â chyflawni nodau

busnes a dim ond sicrwydd rhesymol all hyn ddarparu yn hytrach na sicrwydd llwyr yn erbyn camddatganiadau

neu golled perthnasol.

Mae’r Corff Llywodraethol wedi dirprwyo’r cyfrifoldeb o ddydd i dydd i’r Pennaeth fel y Swyddog Cyfrifyddu dros

gynnal system gadarn o reolaeth fewnol sy’n cynorthwyo’r Coleg i gyflawni ei bolisïau, ei nodau a’i amcanion

tra’n diogelu’r arian cyhoeddus a’r asedau y mae’n gyfrifol amdanyn nhw’n bersonol yn unol â’r cyfrifoldebau a

neilltuwyd ar ei gyfer yn y Memorandwm Ariannol rhwng Coleg Catholig Dewi Sant a’r corff ariannu sef

Llywodraeth Cymru. Y Pennaeth sydd hefyd yn gyfrifol am adrodd i’r Bwrdd Llywodraethol unrhyw wendidau

neu fethiant perthnasol yn y rheolaeth fewnol.

Diben y system reolaeth fewnol

Lluniwyd y system o reolaeth fewnol i reoli risg i lefel resymol yn hytrach na dileu pob risg o fethu â chyflawni

polisïau, nodau ac amcanion; felly dim ond sicrwydd rhesymol yn hytrach na sicrwydd llwyr o effeithiolrwydd gall

hyn ei ddarparu. Seilir y system o reolaeth fewnol ar broses barhaus a luniwyd i ganfod a blaenoriaethu’r risgiau

o fethu â chyflawni polisïau, nodau ac amcanion y Coleg, i werthuso’r tebygolrwydd y gwireddir y risgiau hynny

a’r effaith petai’r risgiau hynny yn cael eu gwireddu, a’u rheoli’n effeithiol, yn effeithiol ac yn economaidd.

Gweithredwyd y system reoli mewnol yng Ngholeg Catholig Dewi Sant yn ystod y flwyddyn yn gorffen 31

Gorffennaf 2017 a hyd at ddyddiad cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol.

Y gallu i drin risg

Mae’r Corff Llywodraethol wedi adolygu’r risgiau allweddol y mae’r Coleg yn eu hwynebu ynghyd â rhoi’r

rheolyddion gweithredu, ariannol a chydymffurfiaeth ar waith i liniaru’r risgiau hynny. Mae’r Corff Llywodraethol

o’r farn bod proses barhaus ffurfiol wedi bod yn ei lle i nodi, gwerthuso a rheoli risgiau sylweddol y Coleg ar gyfer

y cyfnod yn gorffen 31 Gorffennaf 2017 a hyd at ddyddiad cymeradwyo’r adroddiad a’r cyfrifon blynyddol. Mae’r

Corff Llywodraethol yn adolygu’r broses hon yn gyson.

Fframwaith risg a rheoli

Seilir y system o reolaeth fewnol ar fframwaith o weithdrefnau gweinyddol o wybodaeth cyson gan reolwyr gan

gynnwys gwahanu dyletswyddau a system o ddirprwyo ac atebolrwydd. Yn benodol, mae’n cynnwys:

systemau cyllidebu cynhwysfawr gyda chyllideb flynyddol a gaiff ei hadolygu gan y Corff Llywodraethol a

chytuno arni

y Corff Llywodraethol yn gyson yn adolygu adroddiadau ariannol cyfnodol a blynyddol sy’n dangos

perfformiad ariannol yn erbyn rhagolygon

gosod targedau i fesur perfformiad ariannol a pherfformiadau eraill

canllawiau rheoli buddsoddiadau cyfalaf wedi’u diffinio’n glir

mabwysiadu disgyblaethau rheoli prosiect ffurfiol, lle bo’n briodol

Mae gan Goleg Catholig Dewi Sant wasanaeth archwilio mewnol sy’n gweithredu yn unol â gofynion Cod Ymarfer

Archwiliad Addysg Bellach Llywodraeth Cymru. Seilir gwaith y gwasanaeth archwilio mewnol ar ddadansoddiad

o’r risgiau y mae’r Coleg yn eu hwynebu a seilir y cynlluniau archwilio mewnol blynyddol ar y dadansoddiad hwn.

Mae’r Corff Llywodraethol yn ardystio’r dadansoddiad o’r risgiau a’r cynlluniau archwilio mewnol ar argymhelliad

y pwyllgor archwilio. Mae’r archwilydd mewnol yn darparu o leiaf un adroddiad blynyddol ar weithgaredd

archwilio mewnol yn y Coleg gyfer y Corff Llywodraethol. Mae’r adroddiad yn cynnwys barn annibynnol yr

archwilydd mewnol ar ba mor ddigonol ac effeithiol ydy system y Coleg o reoli risg, ac ar y prosesau rheoli a

llywodraethu.

Adolygu effeithiolrwydd

Fel y swyddog cyfrifyddu, cyfrifoldeb y pennaeth ydy adolygu effeithiolrwydd y system o reoli mewnol. Mae’n

seilio ei adolygiad o effeithiolrwydd y system ar:


18

waith yr archwilwyr mewnol

gwaith y rheolwyr gweithredol o fewn y Coleg sydd â’r cyfrifoldeb o ddatblygu a chynnal y fframwaith ar

gyfer rheoli mewnol

sylwadau gan archwilwyr datganiadau ariannol y Coleg, y cyfrifydd sy’n adrodd am sicrhau cysondeb, yr

archwilwyr cyllido a benodwyd (ar gyfer colegau sy’n amodol ar archwiliad cyllido) yn eu llythyron rheoli

ac adroddiadau eraill.

Cynghorwyd y Swyddog Cyfrifyddu ar oblygiadau canlyniad ei adolygiad o effeithiolrwydd y system reoli mewnol

gan y Pwyllgor Archwilio sy’n goruchwylio gwaith yr archwilydd mewnol a ffynonellau sicrwydd eraill a bod

cynlluniau yn eu lle i fynd i’r afael â gwendidau a sicrhau gwelliant parhaus i’r system.

Mae’r uwch dîm arweinyddiaeth yn derbyn adroddiadau yn datgan y dangosyddion perfformiad allweddol a risg

ac mae’n ystyried y problemau rheoli posibl mae mecanweithiau rhybudd cynnar yn eu dangos, y mecanweithiau

rhybudd cynnar hynny sydd wedi’u hymgorffori o fewn yr adrannau a’u hatgyfnerthu gan hyfforddiant ar

ymwybyddiaeth o risg. Mae’r Uwch Dîm Arweinyddiaeth a’r Pwyllgor Archwilio hefyd yn derbyn adroddiadau

rheolaidd gan y gwasanaeth archwilio mewnol a ffynonellau sicrhau eraill sy’n cynnwys argymhellion ar gyfer

gwella. Unig rôl y Pwyllgor Archwilio yn y maes hwn ydy adolygiad uchel ei lefel o drefniadau’r rheoli mewnol.

Mae agenda’r Corff Llywodraethol yn cynnwys eitem gyson i ystyried risg a rheoli ac mae’n derbyn adroddiadau

ar hyn gan yr uwch dîm arweinyddiaeth a’r Pwyllgor Archwilio. Mae’r pwyslais ar gael rhywfaint o sicrwydd nid

adrodd drwy eithrio yn unig. Yn ei gyfarfod fis Rhagfyr 2017, cynhaliodd y Corff Llywodraethol yr asesiad

blynyddol ar gyfer y flwyddyn yn gorffen 31 Gorffennaf 2017 drwy ystyried dogfennaeth gan yr uwch dîm

arweinyddiaeth a’r gwasanaeth archwilio mewnol ac ystyried digwyddiadau ers 31 Gorffennaf 2017.

Ar sail cyngor y Pwyllgor Archwilio a’r Swyddog Cyfrifyddu, mae’r Corff Llywodraethol o'r farn bod gan y Coleg

fframwaith digonol ac effeithiol ar gyfer llywodraethu, rheoli risg a rheolaeth.

Yr unig faterion a nodir yn adroddiad yr archwiliad mewnol ydy’r materion hynny a ddaeth i sylw yn ystod yr

archwiliad mewnol ac nid yw o anghenraid yn ddatganiad cynhwysfawr o’r holl wendidau sy’n bodoli nac o’r holl

welliannau efallai sydd eu hangen.

Busnes gweithredol

Ar ôl gwneud ymholiadau priodol, mae’r Corff Llywodraethol yn ystyried bod gan y Coleg adnoddau digonol i

barhau i weithredu hyd y gellir ei ragweld. Am y rheswm hwn, mae’n parhau i baratoi’r datganiadau ariannol fel

busnes gweithredol.

Cymeradwywyd drwy orchymyn aelodau’r Corff Llywodraethol 12 Rhagfyr 2017 a’i lofnodi ar ei ran gan:

Christian Mahoney Mark Leighfield

Cadeirydd Swyddog Cyfrifyddu


19

Datganiad ar Reoleidd-dra, Priodoldeb a Chydymffurfiaeth y Coleg â thelerau

ac amodau ariannu’r Corff ariannu

Mae’r Corff Llywodraethol wedi ystyried ei gyfrifoldeb i hysbysu Llywodraeth Cymru o anghysondeb perthnasol,

amhriodoldeb diffyg cydymffurfiaeth thelerau ac amodau cyllido Llywodraeth Cymru, yn ôl y memorandwm

ariannol sy’n bodoli rhwng y Coleg a Llywodraeth Cymru. Fel rhan o’n hystyriaethau, rydyn ni wedi rhoi’r sylw

dyladwy i ofynion y memorandwm ariannol.

Rydyn ni’n cadarnhau, ar ran y Corff Llywodraethol, ein bod, ar ôl ymholi’n briodol a hyd eithaf ein gwybodaeth,

yn gallu canfod unrhyw ddefnydd gwirioneddol anghyson neu amhriodol o gyllid gan y Coleg neu unrhyw diffyg

cydymffurfio â thelerau ac amodau cyllido dan femorandwm ariannol y Coleg.

Rydyn ni’n cadarnhau na chanfuwyd unrhyw enghraifft o anghysondeb hanfodol, amhriodoldeb na diffyg

cydymffurfio hyd yma. Os ceir unrhyw enghraifft ar ôl dyddiad y datganiad hwn, byddwn yn hysbysu Llywodraeth

Cymru.

Mark Leighfield Christian Mahoney Swyddog Cyfrifyddu Cadeirydd y Llywodraethwyr 12 Rhagfyr 2017 12 Rhagfyr 2017


20

Datganiad o Gyfrifoldebau Aelodau’r Corff Llywodraethol

Mae gofyn i aelodau’r Corff Llywodraethol gyflwyno datganiadau ariannol archwiliedig ar gyfer pob blwyddyn

ariannol.

Yn ôl telerau ac amodau’r Memorandwm Ariannol rhwng Llywodraeth Cymru a Chorff Llywodraethol y Coleg,

mae gofyn i’r Corff Llywodraethol drwy ei Swyddog Cyfrifyddu baratoi datganiadau ariannol ar gyfer pob

blwyddyn ariannol yn unol â Datganiad 2015 o’r Arfer a Argymhellir – Cyfrifyddu ar gyfer Addysg Bellach ac Uwch

a gyda Chyfarwyddyd Cyfrifon y Coleg 2016 i 2017 a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru, ac sy’n rhoi golwg gwir

a theg o sefyllfa’r Coleg a’r canlyniad ar gyfer y flwyddyn honno.

Wrth baratoi’r datganiadau ariannol mae gofyn i’r Corff Llywodraethol wneud y canlynol:

dethol polisïau cyfrifo addas a’u cymhwyso’n gyson

barnu ac amcangyfrif yn rhesymol a doeth

nodi a ddilynwyd Safonau Cyfrifo perthnasol, yn amodol ar ddatgelu unrhyw wyro a ddigwyddodd a’i

egluro yn y datganiadau ariannol

paratoi datganiadau ariannol ar y busnes gweithredol, oni fydd yn amhriodol i dybio y bydd y Coleg yn

parhau ar waith.

Mae gofyn i’r Corff Llywodraethol hefyd baratoi Adroddiad yr Aelodau sy’n disgrifio’r hyn y mae’n ceisio ei

wneud a sut mae’n mynd o’i chwmpas hi, gan gynnwys statws cyfreithiol a gweinyddol y Coleg.

Mae’r Corff Llywodraethol yn gyfrifol am gadw cofnodion cyfrifo priodol sy’n datgelu’n rhesymol gywir sefyllfa

ariannol y Coleg, ar unrhyw adeg, sy’n galluogi’r Coleg i sicrhau bod ei ddatganiadau ariannol yn cael eu paratoi

yn unol â’r ddeddfwriaeth berthnasol ar safonau corfforiad a safonau cyfrifo perthnasol eraill. Mae’n gyfrifol am

gymryd camau sy’n rhesymol agored iddo er mwyn diogelu asedau’r Coleg ac i rwystro a chanfod twyll ac

anghysondebau eraill.

Cyfrifoldeb Corff Llywodraethol y Coleg ydy cynnal gwefan y Coleg a’i ‘hintegriti’; dydy’r gwaith y mae archwilwyr

yn ei wneud ddim yn cynnwys ystyried y materion hyn, felly, dydy’r archwilwyr ddim yn derbyn unrhyw

gyfrifoldeb dros unrhyw newid i’r datganiadau ariannol ers iddyn nhw gael eu rhoi ar y wefan. Gallai

deddfwriaeth y Deyrnas Unedig ynglŷn â pharatoi a lledaenu datganiadau ariannol fod yn wahanol i

ddeddfwriaeth awdurdodaethau eraill.

Mae aelodau’r Corff Llywodraethol yn gyfrifol am sicrhau bod gwariant ac incwm yn cael eu cymhwyso at y

dibenion a nodwyd gan y Senedd a bod trafodion ariannol yn cydymffurfio â’r awdurdodau sy’n eu rheoli. Hefyd,

nhw sy’n gyfrifol am sicrhau bod cyllid Llywodraeth Cymru yn cael ei ddefnyddio yn unol â’r Memorandwm

Ariannol gyda Llywodraeth Cymru yn unig ac ag unrhyw amodau eraill a osodir o dro i dro. Rhaid i aelodau’r Corff

Llywodraethol sicrhau bod rheolyddion ariannol a rheolaeth addas yn eu lle er mwyn diogelu arian cyhoeddus ac

unrhyw gyllid arall a sicrhau eu bod yn cael eu defnyddio’n briodol. Hefyd, mae aelodau’r Corff Llywodraethol yn

gyfrifol am sicrhau bod adnoddau a gwariant y Coleg yn cael eu rheoli’n effeithlon ac yn effeithiol fel na pheryglir

y buddion a ddylai ddeillio o’r defnydd o’r arian cyhoeddus a ddaw oddi wrth Lywodraeth Cymru.

Cymeradwywyd drwy orchymyn aelodau’r Corff Llywodraethol 12 Rhagfyr 2017 a’i lofnodi ar ei ran gan:

Christian Mahoney Cadeirydd


21

Adroddiad Archwilydd Annibynnol i Gorff Llywodraethol Coleg Catholig Dewi

Sant Barn Rydyn ni wedi archwilio datganiadau ariannol Coleg Catholig Dewi Sant (“y Coleg”) ar gyfer y flwyddyn yn gorffen 31 Gorffennaf 2017 sy’n cynnwys Datganiadau o Incwm Cynhwysfawr, Datganiad o Newid yn y Cronfeydd Wrth Gefn, y Fantolen, Datganiad o’r Llif Arian nodiadau ar y datganiadau ariannol, gan gynnwys crynodeb o bolisïau cyfrifyddu sylweddol. Mae’r fframwaith adroddiadau ariannol a ddefnyddiwyd i’w paratoi yn gyfraith gymwys ac yn Safonau Cyfrifyddu’r Deyrnas Unedig, yn cynnwys FRS 102 “Safonau Adrodd Ariannol ar gyfer y DU a Gweriniaeth Iwerddon”. Yn ein barn ni mae’r datganiadau ariannol:

yn rhoi golwg gwir a theg ar sefyllfa materion y Coleg fel ag y mae ar 31 Gorffennaf 2017 ac o warged incwm a gwariant ar gyfer y flwyddyn orffennodd bryd hynny.

Wedi cael eu paratoi’n briodol yn unol ag Ymarfer Cadw Cyfrifon sy’n cael ei Dderbyn yn Gyffredinol yn y Deyrnas Unedig.

Sail barn Cynhaliwyd ein harchwiliad yn unol â Safonau Rhyngwladol Cyfrifyddu (DU) (Safonau Rhyngwladol ar Archwilio (DU)) a chyfraith gymwys. Disgrifir ein cyfrifoldebau o ran y safonau hynny ymhellach yn adran archwilio’r datganiadau ariannol ein hadroddiad. Rydyn ni’n annibynnol o’r Coleg yn unol â’r gofynion moesegol sy’n berthnasol i’n harchwiliad o’r datganiadau ariannol yn y DU, gan gynnwys Safon Moesegol y Safonau Rhyngwladol ar Archwilio (FRC) ac rydyn ni wedi cyflawni ein cyfrifoldebau moesegol eraill yn unol â’r gofynion hyn. Credwn fod y dystiolaeth archwilio yr ydyn wedi’i chael yn ddigonol a phriodol i ddarparu sail i’n barn. Casgliadau o ran busnes gweithredol Does gennym ddim i’w adrodd ar y materion canlynol y mae’r Safonau Rhyngwladol ar Archwilio (DU) yn gofyn i ni adrodd wrthoch chi:

a ydy defnydd y Corff Llywodraethol o sail cyfrifyddu’r busnes gweithredol wrth baratoi’r datganiadau ariannol yn amhriodol; neu os

nad ydy’r corff Llywodraethol wedi datgelu yn y datganiadau ariannol unrhyw ansicrwydd sylweddol a nodwyd a allai beri i rywun wir amau gallu’r Coleg i barhau i fabwysiadau sail cyfrifyddu y busnes gweithredol am gyfnod o ddeuddeg mis o leiaf o ddyddiad awdurdodi cyhoeddi’r datganiadau ariannol.

Gwybodaeth arall Y corff Llywodraethol sy’n gyfrifol am y wybodaeth arall. Mae’r wybodaeth arall yn cynnwys y wybodaeth sy’n cael ei chynnwys yn Adroddiad aelodau’r corff Llywodraethol ar wahân i’r datganiadau ariannol ac adroddiad ein harchwilwyr arnyn nhw. Dydy ein barn ar y datganiadau ariannol ddim yn cynnwys y wybodaeth arall a, ac eithrio i’r graddau a nodir yn glir fel arall yn ein hadroddiad, dydyn ni ddim yn mynegi unrhyw gasgliadau sicrwydd ar hynny. O ran ein harchwiliad o’r datganiadau ariannol, ein cyfrifoldeb ni ydy darllen y wybodaeth arall ac, wrth wneud hynny, ystyried a ydy’r wybodaeth arall yn sylweddol anghyson gyda’r datganiadau ariannol neu bod y wybodaeth a gafwyd yn yr archwiliad neu fel arall yn ymddangos ei bod wedi ei cham-ddatgan yn sylweddol. Os byddwn yn canfod anghysonderau neu gamddatganiadau amlwg fel hyn mewn unrhyw wybodaeth arall, mae gofyn i ni benderfynu a oes camddatganiad sylweddol yn y datganiadau ariannol neu gamddatganiad sylweddol yn y wybodaeth arall. Os, ar sail y gwaith a wnaethon ni, y down i’r casgliad bod camddatganiad sylweddol o’r wybodaeth arall hon, mae’n ofynnol i ni riportio’r ffaith honno. Does gennym ddim i’w adrodd ar hyn o beth.


22

Materion y mae gofyn i ni eu riportio fel eithriadau Does gennym ddim i’w adrodd o ran y materion canlynol lle mae’r Cod Ymarfer Archwilio Addysg Bellach a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru yn gofyn i ni riportio i chi os, yn ein barn ni:

na chadwyd cofnodion cyfrifyddu digonol; neu

os nad ydy’r datganiadau ariannol yn cytuno â’r cofnodion a’r ffurflenni cyfrifyddu; neu

bod y wybodaeth a roddir i Aelodau’r Corff Lywodraethu, gan gynnwys yr adolygiad gweithredu ac ariannol a datganiadau o lywodraethu corfforaethol yn anghyson â’r datganiadau ariannol; ac

nad ydyn ni wedi derbyn yr holl wybodaeth a’r esboniadau sydd eu hangen arnon ni ar gyfer ein harchwiliad.

Cyfrifoldebau’r Corff Llywodraethol Fel yr eglurwyd yn llawnach yn Natganiad o Gyfrifoldebau Aelodau‘r Corff Llywodraethol ar dudalen 17, y Corff

Llywodraethol sy’n gyfrifol am baratoi’r datganiadau ariannol a bod yn fodlon eu bod yn cyflwyno golwg gwir a

theg ac am unrhyw reolaeth y mae’r Corff Llywodraethol yn ei ystyried yn angenrheidiol ar gyfer paratoi’r

datganiadau ariannol ac yn rhydd o gamddatganiadau sylweddol boed hynny drwy dwyll neu drwy gamgymeriad.

Wrth baratoi’r datganiadau ariannol, mae’r Corff Lywodraethol yn gyfrifol am asesu gallu’r Coleg i barhau fel

busnes gweithredol, gan ddatgelu fel bo’n berthnasol, y materion hynny sy’n ymwneud â busnes gweithredol a

defnyddio sail cyfrifyddu y busnes gweithredol oni bai bod y Corff Llywodraethol yn bwriadu dod â’r

gweithrediadau i ben, neu heb fod ganddyn nhw ddewis realistig arall ond i wneud hynny.

Cyfrifoldeb yr archwilydd dros archwilio’r datganiadau ariannol Ein nod ydy cael sicrwydd rhesymol nad oes yn yr holl ddatganiadau ariannol unrhyw gamddatganiadau sylweddol, boed hynny drwy dwyll neu drwy gamgymeriad ac i gyhoeddi adroddiad archwilydd sy’n cynnwys ein barn. Mae sicrwydd rhesymol yn lefel uchel o sicrwydd, ond nid yw’n gwarantu y bydd archwiliad a gynhelir yn unol â Safon Rhyngwladol Archwilio (DU) bob amser yn canfod camddatganiad sylweddol. Gall camddatganiadau ddigwydd oherwydd twyll neu gamgymeriad ac ystyrir eu bod yn sylweddol os, yn unigol neu gyda’i gilydd, y gellid rhesymol ddisgwyl iddyn nhw ddylanwadu ar benderfyniadau economaidd defnyddwyr ar sail y datganiadau ariannol hyn. Ein cyfrifoldeb ydy archwilio a mynegi barn ar y datganiadau ariannol yn unol â chyfraith gymwys a Safonau Ryngwladol Archwilio (DU). Mae’r safonau hynny yn disgwyl i ni gydymffurfio â Safon Moesegol y Cyngor Adrodd Ariannol. Lluniwyd yr adroddiad yn llwyr ar gyfer y Corff Lywodraethol fel corff, yn unol ag Erthyglau Llywodraethu’r Coleg. Cynhaliwyd ein gwaith archwilio fel y gallwn ddweud wrth y Corff Llywodraethol yr hyn y mae’n ofynnol i ni ei ddweud wrthyn nhw mewn adroddiad archwilydd ac nid i unrhyw ddiben arall. Hyd eithaf gallu’r ddeddf, dydyn ni ddim, yn derbyn nac ysgwyddo cyfrifoldeb dros unrhyw un heblaw’r Coleg a’r Corff Llywodraethol fel corff, am ein gwaith archwilio, am yr adroddiad hwn nac am unrhyw farn o’n heiddo. Ceir disgrifiad pellach o’n cyfrifoldebau dros archwilio’r datganiadau ariannol ar wefan y Cyngor Adrodd Ariannol ar www.frc.org.uk/auditorsresponsibilities. Mae’r disgrifiad hwn yn ffurfio rhan o’n hadroddiad archwilio.


23

Riportio Gofynnol Arall Barn ar faterion eraill a nodir yng Nghod Ymarfer Archwilio Addysg Bellach 2015 Llywodraeth Cymru Yn ein barn ni, ymhob agwedd berthnasol:

mae’r arian a wariwyd o grantiau Llywodraeth Cymru a chyllid arall o ba ffynhonnell bynnag a weinyddwyd gan y Sefydliad at ddibenion penodol wedi cael ei gymhwyso’n briodol at y dibenion hynny ac, os yn briodol, wedi ei reoli’n unol â’r holl deddfwriaeth berthnasol; ac

mae incwm wedi cael ei gymhwyso yn unol â’r memorandwm ariannol gyda Llywodraeth Cymru.

Richard Bott (Uwch Archwilydd Statudol) dros ac ar ran Mazars LLP Cyfrifyddion Siartredig ac Archwilydd Statudol 90 Victoria Street Bryste BS1 6DP


24

Datganiad o Incwm Cynhwysfawr

Nodiadau Y Flwyddyn yn gorffen

31 Gorffennaf

2017 2016

£’000 £’000

INCWM

Grantiau corff cyllido 2 5,774 5,236

Ffioedd dysgu a chontractau addysg 3 891 1,072

Grantiau a chontractau eraill 4 23 19

Incwm arall 5 278 313

Incwm buddsoddiadau 6 4 6

Cyfanswm incwm

6,970 6,646

GWARIANT

Costau staff 7 4,939 4,746

Costau ailstrwythuro sylfaenol 7 11 10

Treuliau gweithredol eraill 8 1,560 1,643

Dibrisiant 11/12 318 271

Llog a chostau ariannol eraill 9 45 38

Cyfanswm gwariant

6,873 6,708

Gwarged/(Diffyg ariannol) cyn enillion a cholledion

eraill

97 (62)

Colled wrth waredu asedau

(79) -

Gwarged/(Diffyg ariannol) cyn treth

18 (62)


25

Treth 10 - -

Gwarged/(Diffyg ariannol) am y flwyddyn

18 (62)

Elw/(colled) o ran cynlluniau pensiwn ar sail

tybiaethau actiwaraidd

206 (502)

Cyfanswm incwm cynhwysfawr ar gyfer y flwyddyn

224 (564)

Cynrychiolir gan:

Incwm cynhwysfawr anghyfyngedig

224

(564)

224

(564)


26

Datganiad o Newidiadau yn y Cronfeydd wrth Gefn

£’000

Mantolen ar 31 Gorffennaf 2015 670

(Diffyg ariannol) o’r cyfrif incwm a gwariant (62)

Incwm cynhwysfawr arall (502)

Cyfanswm cynhwysfawr yr incwm ar gyfer y flwyddyn (564)


Gwarged o’r cyfrif incwm a gwariant 18

Incwm cynhwysfawr arall 206

Cyfanswm cynhwysfawr yr incwm ar gyfer y flwyddyn 224



27

Mantolen ar 31 Gorffennaf 2017

Nodiadau 2017 2016

£’000 £’000

Asedau heb fod yn gyfredol

Asedau diriaethol sefydlog 11/12 3,270 2,736

Asedau anghyffwrddadwy sefydlog

41 37

3,311 2,773

Asedau sefydlog

Stociau

4 3

Masnach a symiau eraill i’w derbyn 13 151 163

Arian a chyfwerth arian parod 18 992 837

1,147 1,003

Llai: Credydwyr – symiau sy’n daladwy o fewn un blwyddyn 14 (973) (763)

Asedau cyfredol net

174 240

Cyfanswm asedau namyn dyledion cyfredol

3,485 3,013

Llai: Credydwyr – symiau sy’n daladwy o fewn blwyddyn 15 (1,306) (1,037)

Darpariaethau

Goblygiadau buddion diffiniedig 17 (1,425) (1,447)

Darpariaethau eraill 17 (424) (423)

Cyfanswm asedau net

330 106

Cronfa wrth gefn anghyfyngedig

Cyfrif incwm a gwariant

330 106

Cyfanswm cronfeydd wrth gefn anghyfyngedig

330 106

Cymeradwywyd y datganiadau ariannol ar dudalen 25 i 42 a’u hawdurdodi i gael eu cyhoeddi gan y Corff Llywodraethol

12 Rhagfyr 2017 a’u llofnodi ar ei ran ar y dyddiad hwnnw gan:

Christian Mahoney

Mark Leighfield

Cadeirydd Swyddog Cyfrifyddu


28

Datganiad o Lif Arian

Nodiadau 2017

2016

£’000

£’000

Mewnlif arian /(all-lif arian) o weithgareddau gweithredu

Gwarged/(diffyg ariannol) ar gyfer y flwyddyn 18 (62)

Addasiad ar gyfer eitemau yn nhw’n rhai arian parod

Dibrisiad 318 271

(Cynnydd) mewn stociau (1) (2)

Gostyngiad yn nifer y dyledwyr 12

16

Cynnydd/(Gostyngiad) yn y credydwyr dyledus o fewn un flwyddyn 210 (113)

Cynnydd (Gostyngiad) yn y credydwyr dyledus ar ôl un flwyddyn 304 (73)

Cynnydd yn y darpariaethau 26 22

Costau pensiynau namyn y cyfraniadau sy’n daladwy 159 85

Addasu ar gyfer gweithgareddau buddsoddi neu ariannu

Incwm o fuddsoddiadau (4) (6)

Y llog sy’n daladwy 12 10

Colled wrth waredu asedau sefydlog 79 -

Llif arian net o weithgareddau gweithredu 1,133

176

148

Llif arian o weithgareddau buddsoddi

Incwm o fuddsoddiadau 4 6

Taliadau a wnaed i gaffael asedau diriaethol sefydlog (914) (546)

Taliadau a wnaed i gaffael asedau diriaethol ansefydlog (21) (20)

(931) (560)

Llif arian o weithgareddau ariannu

Llog a dalwyd (12) (10)

Benthyciadau ansicredig newydd 400

Ad-daliadau o’r symiau a fenthyciwyd (35) (24)

(47) 366

Cynnydd/(gostyngiad) mewn arian a chyfwerth arian parod yn ystod y

flwyddyn 155 (46)

Arian a chyfwerth arian parod ar ddechrau’r flwyddyn 18 837 883

Arian a chyfwerth arian parod ar ddiwedd y flwyddyn 18 992 837

155 (46)


29

Nodiadau ar gyfer y Cyfrifon

1. Datganiad o bolisïau cyfrifyddu a thechnegau amcangyfrif

Defnyddiwyd y polisïau cyfrifyddu canlynol yn gyson wrth ddelio ag eitemau a ystyrir yn berthnasol i’r

datganiadau ariannol.

Sail y paratoi

Paratowyd y datganiadau ariannol hyn yn unol â’r Datganiad o’r Arfer a Argymhellir: Cyfrifyddu ar gyfer Addysg

Bellach ac Uwch 2015 (y 2015 FE HE SORP), Cyfarwyddyd Cyfrifyddu y Coleg ar gyfer 2015 i 2016 ac yn unol â

Safon Adrodd Ariannol 102 – “Y Safon Adrodd Ariannol cymwys yn y Deyrnas Unedig a Gweriniaeth Iwerddon”

(FRS 102). Mae’r Coleg yn endid er budd y cyhoedd ac felly wedi dilyn gofynion FRS 102 er budd y cyhoedd.

Wrth baratoi’r datganiadau ariannol i gydymffurfio â gofynion FRS 102 mae’n ofynnol i ddefnyddio

amcangyfrifon cyfrifyddu critigol penodol. Mae’n ofynnol hefyd i uwch reolwyr farnu wrth gymhwyso polisïau

cyfrifyddu’r Coleg.

Sail cyfrifyddu

Mae’r datganiadau ariannol yn cael eu paratoi yn unol â’r confensiwn cost hanesyddol.

Busnes gweithredol

Ceir gweithgareddau’r Coleg ynghyd â’r ffactorau sy’n debygol o effeithio ar ei ddatblygiad a’i berfformiad yn

Adroddiad y Corff Llywodraethol. Cyflwynir sefyllfa ariannol y Coleg, ei lif arian, ei hylifedd a’i fenthyciadau yn y

Datganiadau Ariannol a’r Nodiadau atodol.

Yn gyfredol, mae gan y Coleg werth £341,000 o fenthyciadau sy’n aros gyda bancwyr ar delerau a gytunwyd

arnyn nhw yn 2015. Mae telerau’r cytundeb sy’n bodoli yn parhau am 5 mlynedd. Mae rhagolygon a

rhagamcaniad ariannol y Coleg yn dangos y bydd yn gallu gweithredu o fewn y cyfleuster cyfredol hwn hyd y

gellir ei ragweld.

Felly, mae’r Coleg yn rhesymol ddisgwyl y bydd ganddo ddigon o adnoddau i barhau i weithredu hyd y gellir ei

ragweld ac oherwydd hyn bydd yn parhau i baratoi ei Ddatganiadau Ariannol ar y sail ei fod yn fusnes

gweithredol.

Cydnabod ffynonellau incwm

Arian grant refeniw

Model cyfrifeg groniadol yn ôl gofyn FRS 102 sy’n rhoi cyfrif am grantiau refeniw’r Llywodraeth yn cynnwys

grantiau cylchol a grantiau eraill corff ariannu. Caiff grantiau cylchol corff ariannu eu mesur yn unol â’r

amcangyfrif gorau ar gyfer y cyfnod o’r hyn a dderbynnir ac yn dibynnu ar y ffrwd incwm penodol perthnasol. Fel

arfer penderfynir ar yr incwm grant terfynol ar gasgliad y broses gysoni gyda’r corff ariannu ar ddiwedd y

flwyddyn ac ar gasgliadau unrhyw archwiliad ariannu. Addasir unrhyw dangyflawni yn erbyn y gweithgaredd

cynlluniedig hwn yn ystod y flwyddyn a’i adlewyrchu yn lefel y grant cylchol a nodir yn y cyfrif incwm a gwariant.

Cydnabyddir grantiau o ffynonellau anllywodraethol mewn incwm os oes gan y Coleg hawl i’r incwm a bod

amodau perthnasol i berfformiad wedi’u cyflawni. Gelwir incwm a dderbyniwyd cyn i amodau perthnasol i

berfformiad gael eu cyflawni fel incwm gohiriedig yn adran credydwyr ar y fantolen a’i gydnabod yn incwm ar ôl

i’r amodau gael eu cyflawni.

Arian grant cyfalaf

Cyfalaf ydy grantiau cyfalaf y Llywodraeth, a’u dal fel incwm gohiriedig a’u cydnabod fel incwm dros oes

ddefnyddiol ddisgwyliedig yr ased yn ôl dull cyfrifeg groniadol FRS 102. Cydnabyddir grantiau cyfalaf eraill yn yr

adran incwm pan fydd gan y Coleg hawl i’r cyllid yn amodol ar gyflawni unrhyw amod perthnasol i berfformiad.

Incwm ffioedd


30

Nodir incwm o ffioedd dysgu fel rhai gros o unrhyw wariant sydd ddim yn ddisgownt a’i gydnabod yn ystod y

cyfnod y mae’n cael ei dderbyn.

Incwm buddsoddiad

Cofnodir pob incwm o adneuon tymor byr yn y cyfrif incwm a gwariant yn ystod y cyfnod yr enillwyd yr incwm ar

sail derbyniadau.

Trefniadau asiantaeth

Mae’r Coleg yn gweithredu fel asiant wrth gasglu a thalu rhai arian cymorth dewisol. Caiff taliadau perthynol gan

gyrff cyllido ac yna’r taliadau wedi hynny i fyfyrwyr eu heithrio o incwm a gwariant y Coleg os yw’r risg yn isel i'r

Coleg neu sydd ddim ond yn cynnig budd economaidd isel ynghlwm â'r trafodion.

Cyfrifyddu ar gyfer buddion ôl-gyflogaeth

Darperir buddion ôl-gyflogaeth i gyflogai’r Coleg, yn bennaf gan Gynllun Pensiwn Athrawon (TPS) a Chynllun

Pensiwn Llywodraeth Leol (LPGS). Mae’r rhain yn gynlluniau buddion diffiniedig sy’n cael eu hariannu’n allanol

a’u contractio allan o Ail Bensiwn y Wladwriaeth.

Cynllun Pensiwn Athrawon (TPS)

Cynllun heb ei ariannu ydy’r TPS. Amcangyfrifir cyfraniadau i’r TPS er mwyn rhannu cost pensiynau dros oed

gweithio’r cyflogai yn y Coleg yn y fath fodd fel bod cyfradd y gost yn gymharol wastad dros gyfnod y gyflogres yn

bresennol ac i’r dyfodol. Actiwarïaid cymwys sy’n pennu’r cyfraniadau ar sail prisiant gan ddefnyddio dull darpar

fuddion.

Mae’r TPS yn gynllun aml-gyflogwr ac mae digon o wybodaeth ar gael i gyfrifyddu budd diffiniedig. Felly, ystyrir

TPS yn gynllun cyfraniad diffiniedig a’r cyfraniadau yn cael eu hystyried yn dreuliau yn y datganiad ariannol yn

ystod y cyfnodau y mae’r cyflogai yn rhoi o’u gwasanaeth.

Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol Caerdydd a’r Fro (LGPS)

Mae LGPS yn gynllun a ariennir. Mesurir asedau LGPS drwy ddefnyddio gwerthoedd cau teg. Mesurir

rhwymedigaethau LGPS drwy ddefnyddio’r dull credyd o ragamcanu uned a’i ddisgowntio ar gyfradd gyfredol

adenillion ar fond corfforaethol uchel ei ansawdd o gyfnod ac arian cyfwerth â’r rhwymedigaethau. Sefydlir y

gwerthoedd actiwaraidd o leiaf bob tair blynedd a'u diweddaru ar dyddiad pob mantolen. Y symiau a nodwyd ar

gyfer y gwarged gweithredu ydy'r costau gwasanaethu cyfredol a chostau cyflwyno cynlluniau, newid

buddiannau, setliadau a chwtogiadau. Caiff rhain eu cynnwys fel rhan o'r costau wariwyd ar staff.

Caiff y llog net ar y buddion rhwymedigaethau/asedau net diffiniedig hefyd eu cydnabod yn y Datganiad o Incwm

Cynhwysfawr ac mae'n cynnwys cost y llog ar y goblygiadau buddion diffiniedig a'r incwm llog ar asedau'r

cynllun, wedi ei gyfrifo drwy luosi gwerth teg y cynllun ar gychwyn y cyfnod gyda'r raddfa a ddefnyddir fel

disgownt y goblygiadau buddion. Caiff y gwahaniaeth rhwng yr incwm llog ar yr asedau cynllun a'r gwir adenillion

eu cydnabod yn y costau llog a chostau ariannol eraill.

Caiff yr enillion a'r colledion eu cydnabod ar eu hunion yn yr enillion a'r colledion actiwaraidd.

Buddion cyflogaeth tymor byr

Caiff buddion cyflogaeth tymor byr, megis cyflogau a thâl gwyliau eu cydnabod fel gwariant o fewn y flwyddyn y

mae'r cyflogai'n rhoi o'u gwasanaeth i'r Coleg. Caiff unrhyw fuddion heb eu defnyddio eu cronni a'u mesur fel y

swm ychwanegol mae'r Coleg yn disgwyl ei dalu o ganlyniad i'r hawliadau sydd heb eu defnyddio. Caiff buddion

dibennu cyflogaeth eu cyfrifo ar gyfer adegau pan ystyrir bod y rhwymedigaeth yn bodoli.

Pensiynau gwell

Caiff gwir gost unrhyw welliannau pensiwn cyfredol ar gyfer cyn-aelodau staff eu talu gan goleg yn flynyddol.

Bydd amcangyfrif o gost tybiedig unrhyw welliannau yn y dyfodol i bensiwn cyfredol cyn-aelod o staff yn cael ei

gostio'n llawn i incwm y Coleg yn y flwyddyn bydd yr aelod o staff yn ymddeol. Mewn blynyddoedd wedi hynny


31

rhoddir y gost yn y ddarpariaeth yn y fantolen gan ddefnyddio'r daenlen pensiynau gwell sy'n cael eu darparu

gan y cyrff ariannu.

Asedau nad ydyn nhw’n rhai cyfredol – Asedau diriaethol sefydlog

Caiff yr asedau diriaethol sefydlog eu nodi yn ôl y gost, llai'r dibrisiant cronedig a'r colledion diffygiant cronedig.

Tir ac adeiladau

Mae'r tir a'r adeiladau brynwyd ers 1 Ebrill 1993 wedi eu cynnwys yn ôl eu cost yn y fantolen. Ni chaiff tir rhydd-

ddaliad ei ddibrisio. Caiff adeiladau rhydd-ddaliad eu dibrisio ar raddfa llinell syth, dros gyfnod eu hoes o

fuddioldeb i'r Coleg o 50 mlynedd. Caiff ailwampiadau sy'n adfer buddion economaidd adeilad eu dibrisio dros

gyfnod byrrach o rhwng 10 a 20 mlynedd.

Dydy tir ac adeiladau etifeddwyd ar 1 Ebrill 1993 gan Gyngor Sir De Morgannwg a thir ac adeiladau eraill sy'n

parhau'n eiddo i Archesgobaeth Caerdydd ddim wedi eu cynnwys yn y fantolen.

Lle bo tir ac adeiladau wedi eu prynu drwy grantiau penodol, maen nhw wedi eu gosod fel cyfalaf a'u dibrisio fel

yr uchod. Mae'r grantiau cysylltiol wedi eu dangos mewn cyfrif incwm gohiriedig ymhlith y credydwyr ac yn cael

eu rhyddhau i'r cyfrif incwm a gwariant dros gyfnod oes ddisgwyliedig yr ased dan sylw ar drefn systematig sy'n

gyson â'r polisi dibrisiant. Caiff yr incwm gohiriedig ei ddyrannu rhwng y credydwyr sy'n ddyledus o fewn un

flwyddyn a'r rhai dyledus ar ôl mwy nag un flwyddyn.

Cynhelir adolygiad o'r diffygiant i ased sefydlog ei gynnal os bydd digwyddiad neu newid yn yr amgylchiadau'n

dangos nad ydy'r swm sy'n cael ei gario ar gyfer unrhyw ased sefydlog yn un adferadwy.

Gwariant dilynol ar asedau sefydlog sydd eisoes yn bodoli

Os gwariwyd yn sylweddol ar asedau diriaethol sefydlog ar ôl y pryniant yn y lle cyntaf, rhoddir y gost ar gyfrif yr

incwm yn y cyfnod y digwyddodd, oni bai ei fod yn cynyddu darpar fuddion i’r Coleg, ac yn yr achos hwnnw caiff

ei ystyried fel cyfalaf a'i brisio ar y sail berthnasol.

Cyfarpar

Ystyrir cyfarpar sy’n costio llai na £1,000 fesul eitem yn wariant yn ystod cyfnod y cafwyd y cyfarpar. Caiff pob

offer arall ei brisio fel cyfalaf yn ôl ei gost.

Dibrisir offer cyfalaf sy’n cael ei brisio yn ôl ei gost ar raddfa gyson o’r mis y prynwyd yr offer dros gyfnod gweddill ei oes economaidd ddefnyddiol fel a ganlyn:

Cyfarpar cyffredinol 5 – 10 mlynedd

Offer TG 5 mlynedd

Cynhelir adolygiad o un unrhyw ddiffygiant i ased sefydlog os bydd digwyddiadau neu newid yn yr

amgylchiadau’n nodi na ellir efallai adennill y gwerth sy'n cael ei gario ar y llyfrau ar unrhyw ased sefydlog.

Ystyrir y diffyg rhwng gwerth sy'n cael ei gario yn y llyfrau ar asedau sefydlog a’u symiau ad-enilladwy yn

ddiffygiant. Nodir colledion diffygiant yn y Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.

Asedau anghyffwrddadwy

Caiff asedau anghyffwrddadwy gwerth llai na £1000 yr un eu hystyried fel gwariant yng nghyfnod eu prynu. Caiff

pob ased anghyffyrddadwy arall ei brisio yn ôl ei gost.

Caiff offer cyfalaf ei ddibrisio ar raddfa llinell syth o'r mis cafodd ei brynu dros gyfnod gweddill ei oes

economaidd ddefnyddiol fel a ganlyn:

Meddalwedd 5 mlynedd

Arall 5 mlynedd

Costau benthyca

Cydnabyddir costau benthyca fel gwariant yn ystod y cyfnod y mae’r benthyg yn digwydd.


32

Asedau ar brydles

Codir tâl o ran gweithredu prydlesi ar sail llinell syth dros dymor y brydles.

Rhestrau eiddo

Cofnodir rhestrau eiddo yn unol â'u cost. Lle bo'r galw, gwneir darpariaeth ar gyfer eitemau sy'n hynafol, yn rhy

araf neu'n wallus.


33

Arian a chyfwerth arian parod

Mae arian yn cynnwys arian mewn llaw a hefyd blaendaliadau taladwy yn dilyn hawliad, a gorddrafftiau. Ystyrir

blaendaliadau yn rhai taladwy yn dilyn hawliad os ydyn nhw ar gael yn ymarferol o fewn 24 awr heb gosb.

Ystyrir cyfwerth arian parod fel buddsoddiadau tymor-byr, hynod hylifol y gellir eu troi'n hawdd i fod yn symiau o

arian gydag ychydig iawn o risg iddyn nhw newid yn eu gwerth. Caiff buddsoddiad ei ystyried yn gyfwerth arian

parod pan fydd iddyn nhw ddyddiad ad-dalu o dri mis neu lai o ddyddiad eu prynu.

Rhwymedigaeth ac ecwiti ariannol

Caiff rhwymedigaethau ac ecwiti ariannol eu dosbarthu yn ôl manylion goblygiadau cytundebol yr offeryn ariannol,

yn hytrach na ffurf gyfreithiol yr offeryn ariannol.

Caiff pob benthyciad, buddsoddiad a blaendal tymor byr eu dosbarthu yn unol â FRS 102. Cofnodir yr offerynnau

hyn i gychwyn fel y pris trafodion llai costau unrhyw drafodion (cost hanesyddol). Mae FRS 102 yn mynnu bod

offerynnau ariannol sylfaenol wedyn yn cael eu mesur fel cost wedi'i amorteiddio, fodd bynnag mae'r Coleg wedi

cyfrifo nad ydy'r gwahaniaeth rhwng y gost hanesyddol a'r un wedi'i amorteiddio ddim yn un materol berthnasol

ac felly cofnodir yr offerynnau ariannol hyn ar y fantolen yn ôl y gost hanesyddol. Ni chyfrifir y disgownt ar

fenthyciadau na buddsoddiadau sy'n daladwy nac yn ddyledus o fewn un flwyddyn.

Gwerth arian tramor

Cofnodir trafodion mewn arian tramor drwy ddefnyddio'r raddfa gyfnewid ar ddyddiad y trafodion. Caiff asedau

ac ymrwymiadau ariannol sydd mewn arian tramor eu dynodi yn ôl y raddfa gyfnewid ar ddiwedd y cyfnod

ariannol, gyda'r holl wahaniaethau yn y graddfeydd cyfnewid yn cael eu nodi yn yr incwm o fewn y cyfnod maen

nhw'n codi.

Treth

Ystyrir bod y Coleg wedi pasio'r profion a nodir ym Mharagraff 1 Siediwl 6 Deddf Cyllid 2010 ac felly mae'n cwrdd

â'r diffiniad o gwmni elusennol i ddibenion treth gorfforaethol y DU. Gan hynny, gall y cwmni fod wedi'i eithrio o

drethiant o ran yr incwm a'r enillion cyfalaf dderbyniwyd o fewn y categorïau sydd yn adrannau 478-488 o

Ddeddf Treth Gorfforaethol 2010 neu Adran 256 o Ddeddf Trethu Enillion Trethadwy 1992, cyn belled a bod yr

incwm neu enillion hynny'n cael eu defnyddio'n gyfan gwbl i ddibenion elusennol.

Nid yw'r Coleg yn derbyn eithriad o'r fath o ran Treth Ar Werth, ac felly ni all ad-ennill y TAW a godir ar ei

fewnbynnau. Caiff y TAW na ellir ei-ad-ennill ar y mewnbynnau eu cynnwys yng nghostau'r mewnbynnau hynny

a'u hychwanegu i gost asedau diriaethol sefydlog os yn addas, lle bo'r mewnbynnau eu hunain yn asedau

diriaethol sefydlog eu natur.

Darpariaethau

Cydnabyddir darpariaethau os

oes gan y Coleg ymrwymiad cyfreithiol neu adeiladol o ganlyniad i ddigwyddiad yn y gorffennol

ei bod yn debygol bydd angen trosglwyddo budd economaidd i setlo rhwymedigaeth, a hefyd

y gellir amcangyfrif yn rhesymol beth ydy maint yr ymrwymiad.

Lle bo gwerth ariannol i'r amser yn faterol berthnasol, disgwylir bydd y swm fydd ei angen i setlo'r ymrwymiad yn

cael ei gydnabod yn ôl ei werth presennol gan ddefnyddio graddfa disgownt cyn treth. Caiff dad-ddirwyn y disgownt

ei gydnabod fel cost ariannol yn y datganiad o'r incwm cynhwysfawr yn y cyfnod mae'n digwydd.

Barnu wrth gymhwyso polisïau cyfrifyddu a ffynonellau allweddol ansicrwydd amcangyfrif

Wrth baratoi’r datganiadau ariannol hyn rhaid bod y rheolwyr wedi penderfynu ar y canlynol:


34

Penderfynu a ydy’r prydlesi sydd gan y Coleg naill ai fel prydlesydd neu fel daliwr prydles yn brydlesi

gweithredol neu’n rhai ariannol. Mae’r penderfyniadau hyn yn dibynnu ar asesiad a ydy’r risgiau a

buddion perchnogaeth wedi cael eu trosglwyddo oddi wrth y prydlesydd i’r daliwr prydles fesul prydles.

Penderfynu a oes dangosyddion o ddiffygiant i asedau diriaethol y Coleg.


35

Ffynonellau allweddol eraill o ansicrwydd amcangyfrif

Asedau diriaethol sefydlog

Dibrisir asedau diriaethol sefydlog yn ystod eu hoes ddefnyddiol gan ystyried gwerth gweddilliol lle bo’n

briodol. Asesir gwir oes yr asedau a’r gwerthoedd gweddilliol yn flynyddol a gallai amrywio yn dibynnu ar

nifer o ffactorau. Wrth ail-asesu oes asedau, ystyrir ffactorau megis arloesedd technolegol a chynnal

rhaglenni. Wrth asesu gwerth gweddilliol ystyrir materion fel darpar gyflwr y farchnad, gweddill oes yr ased

a’r gwerth a ragwelir o gael gwared ar yr ased.

Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol

Mae gwerth cyfredol rhwymedigaethau buddion diffiniedig Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol yn dibynnu ar

nifer o ffactorau ar sail tybiaethau actiwaraidd gan ddefnyddio ystod o dybiaethau. Ymhlith y tybiaethau ar

gyfer penderfynu ar gost net (incwm) pensiynau mae’r gyfradd ddisgownt. Bydd unrhyw newid yn y

tybiaethau hyn a nodir yn nodyn 26 yn effeithio ar y swm ar gyfer pensiynau. Ar ben hyn, defnyddiwyd dull

rolio ymlaen sy’n rhagamcanu canlyniadau o’r gwerth llawn diweddaraf ar sail tybiaethau actiwaraidd ar 31

Mawrth 2013 gan yr actiwari wrth brisio swm cost pensiynau 31 Gorffennaf 2017. Byddai unrhyw

wahaniaethau rhwng y ffigurau y dull rolio ymlaen a’r prisiad ar sail tybiaethau actiwaraidd yn effeithio ar

swm y ddyled pensiwn.

2 Grantiau cyrff cyllido

2017

2016

£’000

£’000

Grantiau cylchol

Grant cylchol NPFS (SGAG) Llywodraeth Cymru

5,490

5,041

Cyllid cylchol arall

58

47

Grantiau Penodol

Rhyddhau grantiau cyfalaf Llywodraeth Cymru

90

66

Grantiau eraill Llywodraeth Cymru

136

82

Cyfanswm

5,774

5,236

3 Ffioedd dysgu a chontractau addysg

2017

2016

£’000

£’000

Ffioedd heb fod yn rhai'r Gymuned Ewropeaidd

86

94

Ffioedd arholiadau

51

49

Cyfanswm ffioedd dysgu

137

143

Contractau addysg

754

929


36

Cyfanswm

891

1,072

4 Grantiau a chontractau eraill

2017

2016

£’000

£’000

Grantiau a chontractau eraill

23

19

Cyfanswm

23

19


37

5 Incwm arall

2017

2016

£’000

£’000

Arlwyo a phreswylfeydd

187

186

Gweithgareddau eraill sy'n creu incwm

10

10

Incwm amrywiol

81

117

Cyfanswm

278

313

6 Incwm buddsoddiadau

2017

2016

£’000

£’000

Llogau eraill a dderbyniwyd

4

6

Cyfanswm

4

6

7 Costau staff

Roedd cyfartaledd nifer yr unigolion (gan gynnwys rheolwyr allweddol) a gyflogwyd gan y Coleg yn ystod y

flwyddyn, wedi ei nodi fel rhai cyfwerth ag amser llawn, fel a ganlyn:

2017

2016

Nifer

Nifer

Staff addysgu

77

77

Staff heb fod yn addysgu

36

37

113

114

Roedd nifer yr unigolion (gan gynnwys rheolwyr allweddol) a gyflogwyd gan y Coleg ar ddiwedd y flwyddyn, fel a

ganlyn:

2017

2016

Nifer

Nifer

Staff addysgu

89

91


38

Staff heb fod yn addysgu

41

41

130

132

Costau staff ar gyfer y rhai uchod

2017

2016

£’000

£’000

Cyflogau

3,690

3,716

Costau nawdd cymdeithasol

370

306

Cost pensiynau eraill 742

654

Is-gyfanswm y gyflogres

4,802

4,676

Gwasanaethau staff wedi eu contractio allan

137

71

4,939

4,747

Costau ad-drefnu sylfaenol – heb gontractio

11

10

Cyfanswm costau staff

4,950

4,757

Staff rheoli allweddol

Y staff rheoli allweddol ydy'r unigolion hynny gyda'r awdurdod a'r cyfrifoldeb dros gynllunio, cyfarwyddo a rheoli

gweithgareddau'r Coleg ac sy'n cael eu cynrychioli gan y Pennaeth a'r Dirprwy Bennaeth.

Enillion y staff rheoli allweddol, Swyddog Cyfrifyddu a staff eraill ar gyflogau uwch

2017

2016

Nifer

Nifer

Dyma'r nifer o staff rheoli allweddol gan gynnwys y Swyddog Cyfrifyddu: 2

2

Roedd niferoedd y staff rheoli allweddol oedd yn derbyn enillion, heb fod yn gyfraniadau pensiwn ac yswiriant

cenedlaethol cyflogwyr, ond yn cynnwys taliad mewn nwyddau, fel a ganlyn yn yr ystod a nodir:


39

Staff Rheoli Allweddol

Bl. yn

diweddu

31 Gorff

2017

Bl. yn

diweddu

31 Gorff

2016

Nifer

Nifer

£40,001 to £50,000

1

1

£110,001 to £120,000

1

1

2

2

Caiff y digollediadau i staff rheoli allweddol ei ddosbarthu fel a

ganlyn:

2017

2016

£’000

£’000

Cyflogau

160

154

Yswiriant Cenedlaethol y Cyflogwr

20

17

180

171

Cyfraniadau Pensiwn

26

25

Cyfanswm yr enillion

206

196

Ni chafodd unrhyw symiau oedd yn ddyledus i staff rheoli allweddol eu hepgor yn y flwyddyn, ac nid oedd

unrhyw drefniant aberthu cyflog ar waith.


40

Mae'r digollediadau ar y dudalen flaenorol yn cynnwys y symiau'n daladwy i'r Swyddog Cyfrifyddu (sydd

hefyd y swyddog sy'n cael ei dalu fwyaf) sef:

2017

2016

£’000

£’000

Cyflogau

115

111

Cyfraniadau pensiwn

19

18

Ni chafodd aelodau'r Corff Llywodraethol, ac eithrio'r Swyddog Cyfrifyddu a'r aelod o blith y staff, unrhyw

dâl gan y sefydliad ac eithrio eu digolledu am eu costau teithio a chynhaliaeth wrth gyflawni eu

dyletswyddau.

8 Treuliau gweithredu eraill

2017 2016

£’000 £’000

Adrannau addysgu a dysgu 156 157

Gwasanaethau cymorth addysgu a dysgu 400 465

Gwasanaethau cymorth eraill 56 55

Gwasanaethau gweinyddu a chanolog 331 337

Gwariant addysgol cyffredinol 58 100

Costau adeiladau 439 399

Arlwyo 120 130

Cyfanswm 1,560 1,643

Mae treuliau gweithredu eraill yn cynnwys: 2017 2016

£’000 £’000

Tâl i'r archwilwyr:

Awdit o'r datganiadau ariannol 16 15

Awdit mewnol 11 13

Gwasanaethau eraill gan archwilwyr y datganiadau ariannol 4 4

Llogi asedau dan brydlesau gweithredu 4 4

9 Llogau a chostau cyllidol eraill

2017

2016

£’000 £’000


41

Ar fenthyciadau banc, gorddrafftiau a benthyciadau eraill: 12 10

12 10

Cost cyllidol pensiynau (nodyn 21) 33 28

Cyfanswm 45 38

10 Trethiant

Nid yw'r Corff Llywodraethol yn credu ei fod yn agored i dalu unrhyw dreth gorfforaeth o ganlyniad i unrhyw

weithgaredd gyflawnwyd yn ystod y flwyddyn.

11 Asedau diriaethol sefydlog

Adeiladau Offer

cyfrifiadurol

Offer

arall Cyfanswm

£’000 £’000 £’000 £’000

Cost neu brisiant

Ar 1 Awst 2016 3,999 599 782 5,380

Ychwanegiadau 649 112 153 914

Gwarediadau (102) (136) (64) (302)

Ar 31 Gorff 2017 4,546 575 871 5,992

Dibrisiant

Ar 1 Awst 2016 1,672 376 596 2,644

Tâl am y flwyddyn 150 87 68 305

Diddymu o ran gwarediadau (30) (134) (63) (227)

Ar 31 Gorff 2017 1,792 329 601 2,722

Llyfrwerth net ar 31 Gorff 2017 2,754 246 270 3,270

Llyfrwerth net ar 31 Gorff 2016 2,327 223 186 2,736

Nid yw'r tir a'r adeiladau etifeddwyd ar 1 Ebrill 1993 oddi wrth Gyngor Sir De Morgannwg na'r tir ac

adeiladau sy'n parhau i fod yn eiddo i Archesgobaeth Caerdydd wedi eu cynnwys yn y fantolen. .

Mae rhai asedau diriaethol sefydlog penodol wedi eu hariannu drwy ffynonellau Llywodraeth Cymru, a chaiff

llyfrwerth net yr asedau hyn eu harddangos uchod. Pe byddai i'r asedau hyn gael eu gwerthu, byddai raid i'r


42

Coleg naill ai ildio enillion y gwerthiant i Lywodraeth Cymru neu eu defnyddio yn unol â'r memorandwm

ariannol gyda Llywodraeth Cymru.


43

12 Asedau anghyffwrddadwy

sefydlog

Cyfanswm

£’000

Cost neu brisiant

Ar 1 Awst 2016 104

Ychwanegiadau 22

Gwarediadau (8)

Ar 31 Gorff 2017 118

Dibrisiant

Ar 1 Awst 2016 67

Tâl am y flwyddyn 14

Diddymu o ran gwarediadau (4)

Ar 31 Gorff 2017 77

Llyfrwerth net ar 31 Gorff 2017 41

Llyfrwerth net ar 31 Gorff 2016 37

13 Swm derbyniadwy drwy fasnachu ac

arall

2017

2016

£’000

£’000

Symiau sy'n ddyledus o fewn y flwyddyn:

Symiau derbyniadwy dwy fasnachu 42 72

Rhagdaliadau ac incwm cronedig 109 91

Cyfanswm

151 163

14 Credydwyr: symiau sy'n ddyledus o fewn un flwyddyn

2017

2016

£’000

£’000

Benthyciadau a gorddrafftiau banc

47

47

Symiau taladwy drwy fasnachu

260

72

Trethiant arall a nawdd cymdeithasol

92

94

Croniadau ac incwm gohiriedig

489

466


44

Symiau'n ddyledus i Lywodraeth Cymru

5

20

Incwm gohiriedig – grantiau cyfalaf y llywodraeth

80

64

Cyfanswm

973

763

15 Credydwyr: symiau'n ddyledus ar ôl un flwyddyn

2017

2016

£’000

£’000

Benthyciadau banc

294

329

Incwm gohiriedig - grantiau cyfalaf y llywodraeth

1,012

708

Cyfanswm

1,306

1,037

16

Dyledion i'w had-dalu

(a) Benthyciadau a gorddrafftiau banc

Mae'r benthyciadau a'r gorddrafftiau i'w had-dalu fel a ganlyn:

2017

2016

£’000

£’000

Mewn blwyddyn neu lai

47

47

Rhwng un a dwy flynedd

47

47

Rhwng dwy a phum mlynedd

141

141

Ymhen pum mlynedd neu fwy

106

141

Cyfanswm

341

376


45

Benthyciwyd y £400,000 o'r banc ym mis Hydref 2015, ar log penodedig o 3.18%. Mae hyn yn cynnwys y ffin o

1.6 y cant a'r raddfa waelodol o log penodedig. Mae'r raddfa wedi ei gosod am bum mlynedd.


46

17 Darpariaethau

Rhwymedigaethau

buddiannau

diffiniedig

Pensiynau lefel

uwch Cyfanswm

£’000

£’000

£’000

Ar 1 Awst 2016 1,447

423

1,870

Gwariant yn ystod y cyfnod (137)

(22)

(159)

Symudiad yn ystod y cyfnod 115

23

138

Ar 31 Gorff 2017 1,425

424

1,849

Mae rhwymedigaethau buddiannau diffiniedig yn cyfeirio at rwymedigaethau dan aelodaeth y Coleg o'r Cynllun

Pensiwn Llywodraeth Leol. Ceir rhagor o fanylion yn Nodyn 21.

Mae'r ddarpariaeth pensiynau lefel uwch yn cyfeirio at gost staff y mae eu cyflogaeth gyda'r coleg wedi dod i ben.

Mae'r ddarpariaeth hon wedi ei hail-gyfrifo yn unol â'r canllawiau a ddarparwyd gan y cyrff cyllido.

Dyma'r prif dybiaethau ar gyfer y cyfrifiadau hyn:

2017

2016

Chwyddiant prisiau

1.30%

1.30%

Graddfa disgownt

2.30%

2.30%

18 Arian parod a chyfwerth arian parod

Ar 1 Awst 2016

Llif arian

Ar 31 Gorff

2017

£’000

£’000

£’000

Arian parod a chyfwerth arian parod 837

155

992

Cyfanswm 837 155

992

19 Rhwymedigaethau Prydles


47

Ar 31 Gorff roedd gan y Coleg y taliadau a ganlyn fel isafsymiau tâl prydles dan brydlesi gweithredol na ellir eu

canslo:

2017

2016

£’000

£’000

Isafsymiau tâl prydlesi sy'n ddyledus yn y dyfodol

I'w talu mewn cyfnod heb fod yn fwy na blwyddyn 10

10

Yn fwy na blwyddyn ond heb fod yn fwy diweddar na phum mlynedd 9

20

Cyfanswm y taliadau prydles sy'n ddyledus 19

30

20 Offerynnau ariannol

2017

2016

£’000

£’000

Asedau ariannol

Asedau ariannol wedi eu cyfrifo ar gostau wedi eu hamorteiddio 1,034

909

Rhwymedigaethau ariannol

Rhwymedigaethau ariannol wedi eu cyfrifo ar gostau wedi eu hamorteiddio 606

468

Asedau ariannol sy'n offerynnau dyledion wedi eu cyfrifo ar gostau wedi eu hamorteiddio yn cynnwys

dyledwyr heb fod yn cynnwys rhag-daliadau ac arian parod a chyfwerth arian parod..

Mae rhwymedigaethau ariannol wedi eu cyfrifo ar gostau wedi eu hamorteiddio'n cynnwys credydwyr

masnachu, symiau benthyciadau'n ddyledus gan bartïon cysylltiedig a chredydwyr eraill.

21 Hapddigwyddiadau

Nid oes unrhyw hapddigwyddiadau


48

22 Digwyddiadau ar ôl y cyfnod riportio

Nid oes unrhyw ddigwyddiadau arwyddocaol ar ôl y cyfnod riportio.

23 Ymrwymiadau buddion wedi'u diffinio

Mae gweithlu'r Coleg yn aelodau o ddau brif gynllun buddiannau ôl-gyflogaeth: Cynllun Pensiynau Athrawon TPS

(Teachers’ Pension Scheme England and Wales) ar gyfer staff academaidd a chysylltiol; a hefyd cynllun pensiwn

Llywodraeth Leol Caerdydd a'r Fro (LGPS) i staff heb fod yn addysgwyr, ac yn cael ei reoli gan Awdurdod Lleol

Dinas a Sir Caerdydd. Mae'r ddau yn gynlluniau buddiannau diffiniedig ar gyfer mwy nag un cyflogwr.

Caiff costau'r pensiynau eu hasesu yn unol â chyngor actiwarïaid annibynnol cymwys. Gwnaed y prisiad

diweddaraf o'r TPS ar 31 Mawrth 2012 ac o'r LGPS 31 Mawrth 2013.

Cyfanswm cost y pensiynau am y flwyddyn

2017

2016

£'000

£'000

TPS (Cynllun Pensiwn Athrawon): taliadau wnaed

431

435

LGPS (Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol)

Taliadau wnaed 137

123

Taliad FRS 102 (28) 159

85

Taliad i'r Datganiad

Incwm Cynhwysfawr

296

208

Taliad Pensiwn ychwanegol i'r Datganiad

Incwm Cynhwysfawr

14 14

Cyfanswm Cost Pensiwn am y Flwyddyn

741

657

Cafodd cyfraniadau gwerth £18,000 (2016: £14,000) eu talu i'r cynllun ar 31 Gorff ac maen nhw wedi eu

cynnwys ymhlith y credydwyr.

Y Cynllun Pensiwn Athrawon (TPS)

Mae'r cynllun 'Teachers' Pension Scheme' (TPS) yn gynllun statudol, budd-dal ddiffiniedig ar sail cyfraniadau sy'n

cael ei reoli gan Reoliadau Pensiwn Athrawon 2010 ac, o 1 Ebrill 2014, gan Reoliadau'r Cynllun Pensiwn

Athrawon 2014. Mae'r rheoliadau hyn yn weithredol ar gyfer athrawon mewn ysgolion a sefydliadau addysgol

eraill, gan gynnwys academïau, yng Nghymru a Lloegr sy'n cael eu cynnal gan awdurdodau lleol. Yn ogystal, mae

athrawon mewn llawer o ysgolion annibynnol ac ysgolion gwirfoddol dan gymorth ac athrawon a darlithwyr


49

mewn rhai sefydliadau addysg bellach ac uwch hefyd yn gymwys i fod yn aelodau. Mae'n aelodaeth awtomatig i

athrawon a darlithwyr llawn-amser, o 1 Ionawr 2007, a hefyd yn awtomatig i athrawon a darlithwyr mewn

swyddi rhan-amser yn dilyn eu penodi neu newid contract. Gall athrawon a darlithwyr dynnu'n ôl o fod yn

aelodau o'r cynllun TPS.

Cyfrif Cyllido a Phrisio'r Pensiwn Athrawon

Er y gall aelodau gael eu cyflogi gan gyrff amrywiol, mae eu buddiannau ymddeol a phensiwn wedi eu hamlinellu

yn y rheoliadau wnaed dan Ddeddf Blwydd-daliadau 1972 ac fe'i telir drwy gronfeydd cyhoeddus wedi eu

darparu gan Y Senedd. Mae'r TPS yn gynllun heb ei ariannu ac mae'r aelodau'n cyfrannu ar sail 'talu wrth fynd

ymlaen' – caiff y cyfraniadau hyn, yn ogystal â rhai'r cyflogwyr, eu talu i'r Trysorlys dan drefniant y Ddeddf

uchod. Caiff y buddiannau pensiwn ymddeol ac eraill eu talu o'r pwrs cyhoeddus a ddarperir gan Y Senedd.

Dan Reoliadau'r Pensiwn Athrawon, mae'n ofynnol cadw cyfrifon blynyddol o'r derbyniadau a'r gwariant, sef y

'Teachers' Pension Budgeting and Valuation Account', (gan gynnwys cost cynnydd yn y pensiwn). Ers 1 Ebrill

2001, mae'r Cyfrif hwn wedi derbyn cyfradd adenillion real sy'n gyfwerth ag ystyried fod balans y Cyfrif yn cael ei

fuddsoddi mewn buddsoddiad tybiannol sy'n rhoi'r gyfradd adenillion hynny yn ôl.

Prisiant y Cynllun Pensiwn Athrawon

Cafodd yr adolygiad diweddaraf o'r TPS ei gynnal ar 31 Mawrth 2012 ac yn unol â Chyfarwyddiadau a elwir yn 'Public Service

Pensions (Valuations and Employer Cost Cap) Directions 2014'. Cyhoeddwyd yr adroddiad gan yr Adran Addysg (Yr Adran) ar

9 Mehefin 2014. Canlyniadau allweddol y prisiant ydy:

Gosodwyd graddfa newydd cyfraniad y cyflogwr yn 16.48% o'r cyflog pensiynadwy (gan gynnwys ffioedd gweinyddol o

0.08%);

Roedd cyfanswm rhwymedigaethau'r cynllun (pensiynau sy'n cael eu talu a rhagdybiaeth o gost buddiannau'r dyfodol)

am wasanaeth hyd at y dyddiad gweithredol o £191,500 miliwn, a'r asedau tybiannol (amcan o gyfraniadau'r dyfodol

ynghyd a buddsoddiadau tybiannol a ddelir ar ddyddiad y prisiant) o £176,600 miliwn gan roi diffyg tybiannol

gwasanaeth yn y gorffennol o £14,900 miliwn;

Cap uchafswm cyflogwr yn 10.9% o'r tâl pensiynadwy.

Rhagdybir y gyfradd adennill real i fod yn 3.0% yn uwch na phrisiau a 2% yn uwch na'r enillion. Rhagdybir gwir dwf

enillion i fod yn 2.75%. Rhagdybir y gyfradd adennill nominal i fod yn 5.06%.

Cafodd y raddfa newydd ar gyfer cyfraniadau cyflogwyr ei gweithredu ym mis Medi 2015. Mae'r prisiant nesaf o'r TPS ar

waith ac yn seiliedig ar ddata Ebrill 2016, pan ragdybir bydd cyfraniad y cyflogwr yn cael ei ail-asesu ac y bydd yn daladwy o 1

Ebrill 2019.

Gellir gweld yr adroddiad prisiant yn llawn ynghyd â dogfennaeth atodol ar wefan Y Cynllun Pensiwn Athrawon (TPS) ar y

ddolen isod:

https://www.teacherspensions.co.uk/news/employers/2014/06/publication-of-the-valuation-report.aspx

Newidiadau yn y Cynllun

Yn dilyn Adroddiad Hutton ym mis Mawrth 2011 a'r ymgynghori wedi hynny gyda'r undebau llafur a chyrff

cynrychioli eraill ar newidiadau i'r TPS, cyhoeddodd yr Adran Addysg Argymhelliad o Gytundeb Terfynol, gan

amlinellu'r cynllun ar gyfer TPS diwygiedig i ddod i rym o 1 Ebrill 2015.

Mae'r darpariaethau allweddol o'r cynllun diwygiedig yn cynnwys: pensiwn yn seiliedig ar gyfartaledd cyflog

gyrfa; graddfa croniad o 1/57; ac Oedran Pensiwn Arferol (Normal Pension Age) i gyfateb i Oedran Pensiwn y

https://www.teacherspensions.co.uk/news/employers/2014/06/publication-of-the-valuation-report.aspx


50

Wladwriaeth, ond gydag opsiynau i alluogi aelodau i ymddeol ynghynt neu'n fwy diweddar na'r Oedran Ymddeol

Arferol. Yn bwysig, bydd buddiannau pensiwn wedi eu crynhoi cyn 1 Ebrill 2015 wedi eu diogelu'n llawn.

Yn ychwanegol, mae'r Argymhelliad o Gytundeb Terfynol yn cynnwys ymrwymiad gan y Llywodraeth na fydd y

rhai o fewn 10 mlynedd i Oedran Pensiwn Arferol ar 1 Ebrill 2012 yn gweld unrhyw newid i'r oedran y byddan

nhw'n cael ymddeol, na dim gostyngiad yn y pensiwn byddan nhw'n ei dderbyn wrth ymddeol. Bydd yna hefyd

amddiffyniad trosiannol, yn lleihau dros dair blynedd a hanner, ar gyfer pobl sydd hyd at dair blynedd a hanner

tua allan i'r amddiffyniad 10 mlynedd.

Daeth y rheoliadau oedd yn rhoi'r Cynllun Pensiwn Athrawon diwygiedig ar waith i rym ar 1 Ebrill 2014 a

chychwynnodd y cynllun diwygiedig ar 1 Ebrill 2015.

Roedd y taliadau pensiwn i TPS yn y flwyddyn yn £431,000 (2016: £435,000)

FRS 102 (28)

Dan reoliadau a nodir yn FRS 102 (28.11), mae TPS yn gynllun pensiwn aml-gyflogwr. Ni all y Coleg ddatgan beth

ydy ei siâr o'r asedau ac ymrwymiadau gwaelodol sydd yn y cynllun.

Oherwydd hyn, mae'r Coleg wedi manteisio ar yr eithriad sydd yn FRS 102 ac wedi cofnodi ei gyfraniadau i'r

cynllun fel pe byddai'n gynllun cyfraniadau-diffiniedig. Uchod, mae'r Coleg wedi cofnodi'r wybodaeth sydd ar

gael am y cynllun a'r goblygiadau i'r Coleg o ran y graddfeydd cyfraniadau a ragwelir.

Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol

Mae'r LGPS yn gynllun pensiwn â buddion wedi'u diffinio, gydag asedau'n cael eu cadw mewn cyfrifon ar wahân

a'i weinyddu gan Awdurdod Lleol Dinas a Sir Caerdydd. Roedd cyfanswm y cyfraniadau wnaed ar gyfer y

flwyddyn yn diweddu 31 Gorff 2017 yn £192,000, gyda chyfanswm cyfraniad y cyflogwr yn £137,000 a

chyfraniadau'r gweithlu yn £55,000. Mae graddfeydd cyfraniadau a gytunwyd ar gyfer y blynyddoedd nesaf yn

13.6% i gyflogwyr ac amrediad o 5.5% hyd at 12.5% ar gyfer y cyflogai, gan ddibynnu ar y cyflog.

Prif Ragdybiaethau'r Actiwari

Mae'r wybodaeth isod yn seiliedig ar brisiant llawn yr actiwari o'r gronfa ar 31 Mawrth 2013 wedi ei ddiweddaru

hyd at 31 Gorff 2016 gan actiwari annibynnol cymwysedig.

Ar 31 Gorff

Ar 31 Gorff

2017

2016


51

Graddfa cynnydd yn y cyflogau 3.00%

2.80%

Cynnydd i'r dyfodol yn y pensiynau 2.00%

1.80%

Graddfa disgownt ar gyfer ymrwymiadau'r cynllun 2.60%

2.40%

Rhagdybiaeth chwyddiant (CPI) 2.00%

1.80%


52

Mae'r rhagdybiaethau cyfredol am farwolaethau yn cynnwys digon o lwfans ar gyfer gwelliannau yn y dyfodol yn y

raddfa marwolaethau. Dyma'r rhagdybiaethau am hyd oes wrth ymddeol yn 65 mlwydd oed:

Ar 31 Gorff

Ar 31 Gorff

2017

2016

blynyddoedd

blynyddoedd

Wrth ymddeol heddiw

Gwrywod 23.00

23.80

Menywod 25.70

26.80

Wrth ymddeol ymhen 20 mlynedd

Gwrywod 24.00

25.90

Menywod 27.10

29.10

Mae'r swm sydd wedi ei gynnwys yn y fantolen o ran cynllun pensiwn â buddion wedi'u diffinio fel a ganlyn:

2017

2016

£’000

£’000

Gwerth teg o asedau'r cynllun 3,143

2,779

Gwerth presennol o rwymedigaethau'r cynllun (4,568)

(4,226)

Pensiynau net (rhwymedigaethau) (Nodyn 16) (1,425)

(1,447)

Mae'r symiau a ddynodir yn y Datganiad o Incwm Cynhwysfawr o safbwynt y cynllun fel a ganlyn:

2017

2016

£’000

£’000

Symiau wedi eu cynnwys yn y costau staff

Costau cyfredol gwasanaethau 296

208

Cyfanswm 296

208

Costau ariannu


53

Llogau net yn daladwy 33

28

33

28

Symiau a ddynodir yn yr Incwm Cynhwysfawr Arall

Adenillion ar yr asedau cynllun pensiwn 181

161

Colledion brofwyd drwy ymrwymiadau buddion wedi'u diffinio 33

(650)

Symiau a ddynodir yn yr Incwm Cynhwysfawr Arall 214

(489)

Symudiadau yn y buddion net wedi'u diffinio (ymrwymiadau) yn ystod y flwyddyn

2017

2016

£’000

£’000

Buddion net wedi'u diffinio (ymrwymiadau)/asedion yn y cynllun ar 1 Awst (1,447)

(845)

Symudiadau yn y flwyddyn:

Costau cyfredol y gwasanaethau (296)

(208)

Cyfraniadau'r cyflogwr 137

123

Llog net ar y buddion (ymrwymiadau) wedi'u diffinio (33)

(28)

Cynnydd/(colledion) actiwaraidd 214

(489)

Buddion net wedi'u diffinio (ymrwymiadau) ar 31 Gorff (1,425)

(1,447)

Cysoniad o'r Asedau a'r Ymrwymiadau

2017

2016

£’000

£’000

Newid yng ngwerth presennol y goblygiadau buddion wedi'u diffinio

Goblygiadau buddion wedi'u diffinio ar gychwyn y cyfnod 4,226

3,270


54

Costau cyfredol y gwasanaethau 296

208

Cost llogau 101

117

Cyfraniadau gan aelodau'r Cynllun 55

51

Profiadau (cynnydd) a cholledion y goblygiadau buddion wedi'u diffinio (33)

650

Amcangyfrif o'r buddion a dalwyd (77)

(70)

Goblygiadau buddion wedi'u diffinio ar ddiwedd y cyfnod 4,568

4,226

Cysoni'r Asedau

Gwerth teg asedau'r cynllun ar gychwyn y cyfnod 2,779

2,425

Llog ar asedau'r cynllun 68

89

Adenillion ar asedau'r cynllun 181

161

Cyfraniadau'r cyflogwr 137

123

Cyfraniadau gan aelodau'r Cynllun 55

51

Amcangyfrif o'r buddion a dalwyd (77)

(70)

Gwerth teg asedau'r cynllun ar ddiwedd y cyfnod 3,143

2,779


55

24 Trafodion partïon cysylltiedig

Ni chanfuwyd unrhyw drafodion y dylid eu datgelu fel trafodion partïon cysylltiedig.

Nid oes unrhyw Lywodraethwyr wedi derbyn treuliau, tâl neu daliadau wedi eu hepgor oddi wrth y Coleg neu ei

is-gwmnïau yn ystod y flwyddyn (2016: Dim un).

25 Symiau a dalwyd fel asiant

Cronfeydd cymorth i ddysgwyr

2017

2016

£’000

£’000

Gweddill a ddygwyd ymlaen 5

6

Grantiau Llywodraeth Cymru 55

61

60

66

Dosbarthwyd i fyfyrwyr (55)

(60)

Costau gweinyddol (2)

(2)

Gweddill heb ei wario ar 31 Gorff 3

5

I fyfyrwyr yn unig y mae grantiau'r Gronfa Ariannol wrth Gefn (Financial Contingency Fund) ar gael. Yn y mwyafrif

o achosion, bydd y Coleg yn gweithredu fel asiant i'w talu. Dan yr amgylchiadau hyn, caiff y grantiau a thaliadau

cysylltiedig felly eu heithrio o'r Datganiad o Incwm Cynhwysfawr.

coleg catholig dewi sant · 2018. 1. 16. · mae coleg catholig dewi sant yn elusen wedi’i...

Documents