ง

ชอเรองการคนควาแบบอสระ คว าม ร และก า รป ฏบ ต ข อง เ กษตรกร ก ลม เ กษตร อนท ร ย ในต าบลมอนปน อ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม

ผเขยน นายตรเจม พนธรกษ ปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (สงเสรมการเกษตร) คณะกรรมการทปรกษาการคนควาแบบอสระ รองศาสตราจารย ดร. สรพล เศรษฐบตร อาจารยทปรกษาหลก อาจารย ดร. บศรา ลมนรนดรกล อาจารยทปรกษารวม อาจารย ดร. ธนะชย พนธเกษมสข อาจารยทปรกษารวม

บทคดยอ

การวจยเรองความรและการปฏบตเของเกษตรกรกลมเกษตรอนทรยในต าบลมอนปนอ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม มวตถประสงค 1) ศกษาถงระดบความร และการปฏบตเกษตรกรรมแบบเกษตรอนทรยของเกษตรกรในต าบลมอนปน อ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม 2) หาความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล ปจจยทางเศรษฐกจ ปจจยทางสงคมและปจจยทางกายภาพกบระดบความรและการปฏบตเกษตรอนทรยของเกษตรกร และ 3) ศกษาปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการท าเกษตรอนทรยของเกษตรกรในต าบลมอนปน อ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม ประชากรทใชในการศกษา เปนเกษตรกรกลมเกษตรอนทรย จ านวน 114 ราย รวบรวมขอมลโดยใชแบบสมภาษณและวเคราะหผลทางสถตโดยใช คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน คาต าสด และคาสงสด และวเคราะหหาความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตามโดยใชการวเคราะหคาสหสมพนธ (correlation analysis) และการวเคราะหไคสแควร (Chi-squar test)

จากการศกษาพบวา เกษตรกรสวนใหญเปนเพศชายรอยละ 56.1 มอายระหวาง 41-50 ปรอยละ 39.5 ระดบการศกษาต ากวาประถมศกษาปท 4 รอยละ 37.7 แตงงาน รอยละ 51.8 อาชพหลกท าการเกษตรรอยละ 71.9 จ านวนสมาชกในครวเรอนทท าการเกษตร 1-2 คน รอยละ 78.9 พนทถอครองสวนใหญเปนของตนเองรอยละ 59.6 ผกกาดหวานเปนพชสวนใหญทเกษตรกรปลก

จ

รอยละ 14.9 ขนาดพนทผลตเกษตรอนทรยสวนใหญม 1 ไร รอยละ 57.9 ตนทนการผลตสวนใหญ 10,001-15,000 บาท/ครง รอยละ 30.7 รายไดจากการท าเกษตรอนทรย 20,001-25,000 บาท/ครง และมากกวา 25,000 บาท/ครง รอยละ 28.9 สวนรายไดนอกภาคการเกษตรคอ 45,001-55,000 บาท/ป รอยละ 34.2 และมหนสนมากกวา 25,000 บาท รอยละ 50 แหลงเงนกสวนใหญกมาจาก ธ.ก.ส. รอยละ 28.9 เกษตรกรสวนใหญไมมต าแหนงทางสงคมรอยละ 72.8 เปนสมาชกเกษตรอนทรยรอยละ 28.1 เคยไดรบการฝกอบรมความรเกษตรอนทรยเกยวกบการท าน าหมกชวภาพคดเปนรอยละ 21.1 ไดรบขอมลขาวสารการผลตเกษตรอนทรยจากเอกสารรอยละ 28.1 ไดรบความรดานเกษตรอนทรยจากเจาหนาทรอยละ 42.1 เคยพบปะกบเจาหนาทสงเสรมการเกษตร 3-4 ครง/ป รอยละ 45.6 ประเดนตอมาคอ เกษตรกรสวนใหญใชแหลงน าจากธรรมชาตในการผลตเกษตรอนทรยรอยละ 64.9 และความอดมสมบรณของดนอยในระดบปานกลางรอยละ 68.4

การทดสอบสมมตฐานพบวา ปจจยทมความสมพนธกบความรการเกษตรกรรมแบบอนทรยของเกษตรกรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ไดแก เพศ แรงงานในครวเรอน รายไดจากการท าเกษตรอนทรย หนสน และการไดรบขาวสาร สวนดานปจจยทมความสมพนธกบการปฏบตเกษตรอนทรยของเกษตรกรอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ไดแก เพศ ระดบการศกษา เงนทน การไดรบขาวสาร และแหลงน าทใชในการเกษตร ปญหาของเกษตรกรคอ โรคและศตรพช การขาดแคลนเทคโนโลยททนสมย และราคาผลผลตเกษตรอนทรยมราคาต ากวาทควรจะเปน

ขอเสนอแนะจากการวจยครงน ผวจยมขอเสนอแนะบางประการ อนเปนประโยชนตอความรและการปฏบตเกษตรกรรมแบบเกษตรอนทรยของเกษตรกรในต าบลมอนปน อ าเภอฝาง จงหวดเชยงใหม ดงน 1) ดานการแสวงหาความรดานเกษตรอนทรยภาครฐควรสงเสรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศใหแกเกษตรกรเพอใหเกษตรกรไดเขาถงองคความรททนสมยไดสะดวกรวดเรวทนกบการเปลยนแปลงของสงคมโลกรวมทงเปดชองทางใหเกษตรกรไดตดตามขาวสารดานเกษตรอนทรยจากสอตางๆเชนโทรทศนวทยโปสเตอรแผนพบหอกระจายเสยงเปนตน 2) ดานการจดเกบความรดานการเกษตรอนทรยภาครฐควรมการจดบนทกความรทเกษตรกรไดรบและสนบสนนใหเกษตรกรมการจดเกบความรดานเกษตรอนทรยของแตละคนเพอถายทอดประสบการณของตนบนทกจดเกบอยในรปเอกสาร ซด ดวด และวดโอรวบรวมและจดเกบขอมลไวในศนยการเรยนรของชมชนเพอใหเกษตรกรและผสนใจทวไปไดศกษาไดน าความรทไดรบไปประกอบอาชพ และ 3) ดานการแลกเปลยนและเผยแพรความรองคกรภาครฐและเอกชนควรจดหาสถานทเพอใหเกษตรกรในชมชนศกษาคนควาหาความรดานเกษตรอนทรยผน าชมชนพฒนากรและผทเกยวของควรใหความรในการท าเกษตรอนทรยแกเกษตรกร

ฉ

Independent Study Title Knowledge and Practices of Organic Agriculture Farmer Group in Monpin Sub-district, Fang District, Chiang Mai Province

Author Mr. Treejerm Pantarak

Degree Master of Science (Agricultural Extension)

Independent Study Advisory Committee Assoc. Prof. Dr. Suraphol Sresthaputra Advisor

Dr. Budsara Limnirunkul Co-advisor Dr. Tanachai Pankasemsuk Co-advisor

Abstract

The objectives of this research were to 1) study the level of knowledge and organic agricultural practices in Monpin sub-district, Fang district, Chiang Mai Province 2) to find relationship between personal factors, economics factors, social factors and physical factors on the level of knowledge and practice of organic farming. and 3) to study the problems and suggestions of organic farming in Mon-Pin sub-district, Fang district, Chiang Mai. Population in the study were 114 organic farmers collected by interview and analyzed statistically using percentage, mean, standard deviation, minimum and maximum values, and analyze the relationship between the independent variables and the dependent variable by using correlation analysis and chi-square analysis. The study found that the most farmers were male 56.1 percent, aged between 41-50 years 39.5 percent, education is lower than Prathom 4 37.7 percent, married 51.8 percent, farming 71.9 percent, number of farming households in the agriculture was 1-2

ช

peoples 78.9 percent, own land 59.6 percent, lettuce are mostly planted crop 14.9 percent, the area of organic production is 1 rai 57.9 percent. Production costs mainly 10,001 to 15,000 Baht/time 30.7 percent, revenue from organic farming 20,001 to 25,000 Baht/time and more than 25,000 Baht/time 28.9 percent, off farm income 45,001 to 55,000 Baht/year 34.2 percent and more than the 25,000 in debt 50 percent, loan recovery from Bank for Agriculture and Agricultural Co-Operatives (BAAC) 28.9 percent, most farmers not have any social position is 72.8 percent, organic member 28.1 percent, had received organic training about bio extract 21.1 percent, gain organic information from documents 28.1 percent, gain organic knowledge from extension staff 42.1 percent, ever meet agricultural extension staff 3-4 times/year 45.6 percent. Most farmers used water from natural source to organic production 64.9 percent, soil fertility is moderate 68.4 percent.

Testing the hypothesis found that factors related with knowledge of organic agriculture are statistically significant at the 0.05 level were sex, household labors, income from organic farming, debts and received organic information. The factors associated with the practice of organic farming statistically significant at the 0.05 level; including sex, education level, cost, gain information and water resources used in agriculture. Problems are diseases and pests, the lack of modern technology and low price of organic products that it should be.

Suggestions from this research : 1) the knowledge of the organic sector should promote the use of information technology to the farmers so that farmers have access to modern knowledge, including open channels for the organic farmers in various media such as television, radio, posters, leaflets, broadcasting tower, etc. 2) The storage of knowledge in organic agriculture sector should be noted that farmers gain knowledge and encourage farmers to store organic knowledge of the individual to share experience in the form of documents, CDs, DVDs, and video capture and storage in the learning center of the community to the farmers and the general public to learn the knowledge, and 3) the exchange and dissemination of knowledge, government organizations and the private sector should provide the facility to the farmers in the community study organic education and knowledge so community leaders, developers, and those involved should be given the knowledge of organic farming to farmers.