dangadang rebolusyonaryo a dyaryo ti umili ti amianan a ... · pdf fileenero - marso 1999...

Enero - Marso 1999 Panid 1

DANGADANGRebolusyonaryo a Dyaryo ti Umili ti Amianan a Laud a Luson

Enero - Marso 1999 * TAWEN XIII BLG 1 * P2.00 * Ipasa no Mabasa

Editoryal

L I N A O N

Tallo-pulo a naindaklan a tawen ti naglabasen manipudidi naibangon manen ti Partido Komunista ti Pilipinas(CPP) ken ti Baro a Buyot ti Umili (NPA). Naparegtamanen ken maiyab-abante ti baro-a-tipo a nailiandemokratiko a rebolusyon a Pilipino.

Ti CPP ti mangidadaulo iti rebolusyon a Pilipino.Dagiti kameng ti Partido ket aggapu kadagiti abante amasa nga anak ling-et, nangruna dagiti mangmangged kenmannalon. Masarakan ida iti uneg dagiti rebolusyonaryonga organisasyon masa, kabilang ti NPA, CPDF (Cordil-lera Peoples� Democratic Front), kdpy. Ti Partido ketnaarmasan ti Marxismo-Leninismo-Maoismo. Daytoy tikaaabantean a teorya no kasano a baliwan ti bulok agimong, punasen ti panaggundaway iti tao, ken ibangonti nawaya ken demokratiko a sistema.

Pannakaibangon ken panagdur-asti rebolusyon a Pilipino

Agyaman tayo iti Umuna a Naindaklan a Tignayan tiPanagilinteg. Gapu ditoy, naibangon manen ti rebolusyona Pilipino idi 1968 manipud iti nganngani awan-pulospagpuonan ken nakaro a pannakawara gapu kadagitikamali ti naglabas a burgis a panagdaulo da Lava kenTaruc.

Naibangon manen ti Partido idi Disyembre 26, 1968manipud iti sumagmamano a bin-i a proletaryo arebolusyonaryo, a nakakonsentra iti dua a rehiyon. Itatta,agarup sumagmamano a pulo a ribu ti kameng ti Partido

Agtultuloy nga Umab-abanteti Rebolusyon

Ti Masa ti Mapangngeddeng ....................... 4Pananggundaway kadagiti Mannalon

ti Tabako ............................................... 6OFWs: Baro a Bannuar Wenno

Baro nga Adipen .................................... 8Interbyu kenni Ka Nora .............................. 12Seksyon Medikal ......................................... 15Damdamag ken Adal ...................................17Manuel ......................................................... 28

DANGADANGPanid 2

a nauneg a nakaramút iti masa a mangmangged kenmannalon iti nasyunal a saklaw.

Idi 1968, adda laeng sumagmamano a gasut nga abantenga aktibista iti tignayan a mangmangged, mannalon, kenkabataan. Itatta, agarup sumagmamano a ribu da iti nalawanga intar dagiti naparang ken limed nga organisayon masanga addaan ginasut a ribu a kameng. Nadanon daytoy apigsa babaen ti naanus ken naregget a panagpamulat,panagorganisa, ken panagpatignay ti Partido kadagiti umili.

Nakaad-adu pay ti kasapulan a maorganisa itibalangkas ti pudno, rebolusyonaryo ken anti-imperyalistanga unyunismo iti intar dagiti di-organisado, kasta met akasapulan a pagbalinen a rebolusyonaryo dagitimangmangged a nakapauneg kadagiti dilawan nga unyon.Nupay kasta, iti intero a tignayan a mangmangged, tirebolusyonaryo a tignayan ti addaan kadakkelan a bilangti saksaklawen a pabrika ken idadauluan a pwersa iti interoa pagilian. Ti organisasyon ti Partido ken rebolusyonaryoa bugas ket mabukbukel iti uneg dagitoy nga unyon.

Awan kapada na iti napalabas ti saklaw ken pigsa tinaparang ken limed a rebolusyonaryo a tignayan masa itiintero a pagilian. No pay manon a milyon ti organisadokadagitoy, nalawa pay ti kasapulan a maorganisa itirebolusyonaryo a balangkas.

Manipud iti manmano idi damo, nalawa metten timadandanon, maor-organisa, mapatpatignay, kenmakakaalyado ti Partido ken rebolusyonaryo a tignayaniti nadumaduma pay a demokratiko a sektor.

Idi naibangon ti NPA idi Marso 29, 1969, nagrugitayo laeng iti 60 a Nalabaga a mannakigubat a naarmasanti siyam nga otomatik ken 26 a nakapsut a klase a palpaltog.Adda idi ti mano ribu a base a masa iti aw-away a limitadopay iti maymaysa laeng a distrito iti pobinsya ti Tarlac.Itan, rinibribu ti pwersa ti NPA. Agtigtignay daytoy iti 60larangan a gerilya a sumaksaklaw iti nalalawa a paset ti 15rehiyon, 60 probinsya, mano a gasut a munisipalidad, kenmano ribu a baryo. Naarmasan daytoy ti napipigsa a paltogmanipud kabusor ken supsuportaran ti adu a pwersa tiMilisya ti Umili, Yunit iti Bukod-a-Depensa, ken ti ad-adu a bilang ti armado nga umili. Addaanen tisumagmamano a milyon a masa iti base iti aw-away.

Panagkamali ken panagilinteg

Iti pannarabay dagiti husto a proletaryo arebolusyonaryo a prinsipyo ken linya, nakabwelo kenimmabante ti rebolusyonaryo a tignayan iti ngumatngatoa tukad ti panagdur-as manipud 1970s agingga iti umunaa paset ti 1980s. Ngem idi maudi a paset ti 1980s, nagdalandaytoy kadagiti nakaro ken nadadagsen a pannakaperdiken panagatras. Daytoy ket resulta dagiti kamali kenpanaglihis kadagiti husto a rebolusyonaryo a prinsipyo kenlinya gapu iti darasudos a panaggagar iti balligi.

Iti 1990s, naiwayat ti Maikadua a Naindaklan aTignayan ti Panagilinteg (MNTP). Kas resulta, dakkelenti narekober kadagiti naglabas a pannakaperdi kenpanagatras, numan pay iti dadduma a rehiyon ken lugarket manarimaan ti panagrekober. Iti adu a rehiyon tipagilian, lumawlawa manen ti matigtignayan, maor-organisa a masa, maiyab-abante a tignay masa, kenmarekrekrut iti NPA ken Partido.

Agdama a kasasaad ti tignayan ditoyIlocos-Cordillera

Ditoy Amianan a Laud a Luzon, napardas kenagtultuloy a pumigpigsa manen ti Partido kenrebolusyonaryo a tignayan. Kadagiti dua wenno tallo alarangan, in-inot a dumakdakkelen ti bilang dagitimatigtignayan a baryo, saklaw ti impluwensya tayo,maiyab-abante a panagorganisa ken mapatpatignay a masa,ken marekrekrut iti NPA ken Partido.

Addan nadanon a nangato a tukad ti kinaregta titignayan masa iti syudad ken dadduma nga urbanisado alugar ti rehiyon, nangruna iti intar dagiti mangmangged,babassit a minero, mannalon, mangngalap, mala-mangmangged, kabataan-estudyante, ken umili ngaapektado dagiti mamagperdi a proyekto a dam ken minasti kabusor.

Rumegregta met ti tignayan masa iti sumagmamanoa sona a gerilya. Nangruna kadagiti nakaro a maap-apektaran ti kinakurapay, nakaro a panaggundaway tidadakkel nga usurero-kapitalista, panangagaw iti dagadagiti nailian a minorya ken mannalon, panagraut dagitiminas, dam, NIPAS, kdpy a maka-imperyalista ken kontra-umili a proyekto.


Ngem tapno madanon ti natibtibker a pundasyon kenamin-a-benneg a panagabante ti rebolusyonaryo a tignayaniti rehiyon, ti dakkel ken nairut a panawagan kadatayoamin ket ti sumaganad:

1. Kasapulan a papigsaen ti NPA ken sonaa gerilya

Magun-od daytoy babaen ti napardas ken agtultuloya panagsampa manipud iti dumakdakkel a bilang dagitikadre ken pwersa ti Partido ken rebolusyonaryo atignayan iti syudad. Kagiddan na, kasapulan met aparegtaen ti panagpasampa iti NPA manipud kadagitibase a masa tayo iti aw-away.

2. Kasapulan a mapalawa pay ti saklaw timatigtignayan nga erya

Magun-od daytoy babaen ti panangpapardas tipanagorganisa iti masa, panagrimbaw kadagiti lappediti panagabante ti agraryo a rebolusyon ken tignayanmasa, ken panangisayangkat kadagiti taktikal ngaopensiba.

3. Kasapulan a gundawayan ti nababara nga isyuken maiyabante dagiti aksyon masa

Magun-od daytoy babaen ti panagsanay kadagitikameng ti Partido ken aktibista a masa iti taktikal apampulitika a panangidaulo.

Adu pay ti mapaspasamak ken lumatlatak a nababaraa biag-ken-patay nga isyu ti masa nga anak ling-et itiintero a rehiyon, nangruna iti aw-away. Kas itikabuklan ti pagilian, agsagsagaba dagiti umili iti interoa rehiyon ti nakaro a pannakagundaway, kinarigat, kenpannakaidadanes. Kasapulan a maidauluan dagitipasamak nga ispontanyo a pannakilaban dagitiapektado a masa. Agtartarigagay ti umili ti nailian kenpanggimong a wayawaya, ken umab-abante da iti tay-ak ti rebolusyonaryo a dangadang iti uneg ti husto arebolusyonaryo a panangidaulo ken tarabay.

Iti sango ti awan kapada na a krisis manipud pay idiMaikadua a Gubat ti Lubong, kumarkaro ti kinabulok itati agturturay a mala-kolonyal ken mala-pyudal a sistemaiti pagilian ken ti intero a kapitalista a sistema iti lubong.

Ti Partido ken NPA ket adda iti nasayaat a pusisyontapno maiggaman ti kastoy a kasasaad ken makaited tirebolusyonaryo a panangidaulo ken panangtarabay itiumili. Ti Partido ti makaisuro kadagiti umili ti husto alinya iti panagusig kadagiti kasasaad. Isu�t mangisuro tipanagamiris kadagiti usapin; ti panagusig ken panaglabankadagiti mangallilaw ken mangiyadayo kadakuada; tipanagorganisa, panagkaykaysa, ken panagpalawa ti pigsada; ti panangikeddeng ti husto a panagtignay tapnoepektibo a makilaban, mangingato ti tukad ti dangadang,ken manggun-od ti balligi.

Tapno nasaysayaat ken epektibo a maipatungpal tiPartido dagitoy a rebbengen, kasapulan ti lallalo pay apanagpapigsa, panagpaadu, panagpalawa, ken panagpairutti silpo ti Partido ken NPA iti masa ti pagilian. Iti kasta, tidakkel a rebolusyonaryo a potensyal daytoy a panagtiponket maitransporma iti maysa a baro, nangatngato a tukad,ken agtultuloy a rebolusyonaryoa dalluyon. i

DANGADANGPanid 4

...Ang masa, o ang masaTagapaglikha ng kasaysayan!

Maysa a popular a rebolusyonaryo a koro daytoy akanayon tayo a kankantaen. Maysa a prinsipyo a kanayontayo nga ad-adalen. Maysa a kinapudno a saan a mapunasiti atiddog a pakasaritaan ti lubong manipud idi panawenti adipen, pyudal, kapitalismo inggana iti agdama apanawen ti kangatuan a tukad ti kapitalismo � tiimperyalismo.

Kadagitoy a nadumaduma a tukad ti panagdur-as tigimong, rebolusyon ti nangbaliw iti daan a gimongagturong iti sumaruno ken nangatngato a tukad.

Adda dagiti mangibagbaga, aglalo iti burges ngaiskwelaan, a ti nangipangabak kadagitoy a rebolusyon ketdagiti laeng naisangsangayan ken nalalaing a lider, heneral,wenno ari. Dagitoy kano ti mapangngeddeng kenmangiturturong iti panagbaliw ken panagdur-as ti gimong.

Ngem saan a pudno daytoy. Gapu ta uray kasano manti kinasirib da, saan da a maipangabak ti rebolusyon no is-isu da laeng. Saan a kabaelan ti maymaysa a tao a parnuayenti gimong. Ti panagdur-as ti gimong ket agtaud iti kolektiboa kamulatan ken panagtignay ti kaaduan nga umili tapnobaliwan ti daan ken parnuayen ti baro.

Pakasaritaan ti Pilipinas

Iti Pilipinas, maadal tayo ti papel ti masa ken dagitilider da iti pannakilaban kontra kadagiti ganggannaet amanagsakup. Dagiti umili ket indauluan da Lapu-lapu,Sulayman, Lakandula, Diego ken Gabriela Silang, kdpyiti gubat laban iti panangraut dagiti kolonyalista ngaEspanyol. Uray natay dagitoy a lider, nagtultuloy latta tidangadang inggana a naparmek dagiti Espanyol idi 1898.

Nangibuwis met ti biag da Rizal, Bonifacio, del Pilar,Abaya, Aglipay ken adu pay a lider ti Tignayan a Propa-ganda ken Katipunan. Ngem nagtultuloy latta tidangadang ti umili. Uray natay, simmuko, wennonagtraydor dagiti lider, pursigido latta ti umili a Pilipinonga ituloy ti dangadang.

Bimtak ti gubat laban iti imperyalismo nga Amerikanoken nakakitaan manen daytoy ti nabannuar a dangadangti umili a Pilipino. Ti panagsuko ni Aguinaldo, Quezonken dagiti simmaruno nga aso-aso a presidente tinabangon a republika, saan a simmuko dagiti umili itipanangirupir ti wayawaya. Iti nadumaduma a paset tipagilian, adu dagiti timmaud a baro a lider tapno sumukatkadagiti naawan.

Kastoy met laeng ti napasamak idi rimmaut dagitiHapon ditoy Pilipinas.

Dayta ti linteg ti pakasaritaan.

Dayta met laeng a linteg ket magmagna iti agdama arebolusyon nga idadauluan ti Partido Komunista tiPilipinas. Lider man wenno saan, gagangay iti rebolusyonnga adda matay, adda sumukat. Adda umatras a sumuko,adda sumukat a mangitultuloy.

Agtultuloy latta ti agdama a rebolusyon, gapu ta tipanangidaulo ti Partido ditoy ket nakabatay ken nairut anakasilpo iti nalawa a marigrigat nga umili. Ti solusyonkadagiti agdama a batayan a problema da ken tipananggun-od iti nadur-as a masakbayan ket nakabatayiti panangiwayat ti rebolusyon. Isu nga isuda ti paggapuan

Ti Masa ti Tagaparnuay tiPakasaritaan

TI MASA TI MAPANGNGEDDENG


dagiti Nalabaga a mannakigubat. Agtaud kadakuada tilider. Babaen laeng iti agtultuloy a lumawlawa ken umir-irteng a panagtignay da iti adu a tay-ak ti trabaho itirebolusyon a maisigurado ti panagabante ken panagballigi.

Maiyarig ti intar tayo a rebolusyonaryo iti maysa abakir. Adda dagiti mabulok a kayo, adda met dagitimatamaan ti kimat ken mapuoran wenno matay. Addakanen ti anay, adda agsakit. Adda met agbunga ti adu,bassit ti bunga na, nalaka a matukkol ti sanga na wennonalap-it. Posible pay ketdi a mapukaw ti intero a bakir.Ngem, no agtaltalinaed dagiti kundisyon para itipanagrusing manen ti bakir, agrusing to latta. Agrusingdagiti bin-i a mangpataud ti napuspuskol a bakir.

Kasta met ti rebolusyon.

Aktitud Kadagiti Nagsurender

Numan pay linteg ti gubat nga adda maawan ken addamet maisukat ken mainayon, ipakpakat tayo ti amin akabaelan tapno kanayon a natibker ti intar tayo. Tunggalrebolusyonaryo ket napateg. Kailalaan tayo ti uray maysaa mapukaw.

Isu a sanguen tayo dagiti agproblema a kakadwa.Risuten tayo dagiti problema. Iyaramid tayo dagiti dinillawken panagdillaw-iti-bagi (CSC), tsek-ap iti kasasaad,panagtasa ken panaglagom iti panagtignay, kdpy.Maiwaywayat dagiti panagiinnadal tapno nair-irut tipanangarakup tayo iti proletaryado a rebolusyonaryo nga

Babaen laeng iti agtultuloya lumawlawa ken umir-irteng

a panagtignay ti masa iti adu a tay-akti trabaho iti rebolusyon

a maisigurado ti panagabanteken panagballigi.

ideolohiya ken pulitika. Nairamut ken nasinged tayo itimasa a paggapuan ti inspirasyon, suporta kenpigsa tayo.

Ngem iti maudi a panagusig, ti indibidwal timangikeddeng ti turongen na, no agpursigi iti rebolusyonwenno saanen. No adda agsurender, awan ti nangiduronkadatayo a pumanaw da. Nagpaguyod da kadagiti kontra-rebolusyonaryo ken reaksyunaryo. Saan tayo a pagayatanti inaramid da.

Ita a nailawlawagen ti papel ti lider ken ti napatpatega papel ti masa a mangparnuay iti pakasaritaan, rumbengngarud a mamulat, maorganisa, ken mapatignay ti nakaad-adu a masa. Daytoy ti mangisigurado a saan a matyanan tiubbog ti rebolusyon. Ti masa, ti masa laeng, ti pagtaudandagiti masanay, mapanday, ken natibker a kadre kenkameng ti Partido ken soldados ti umili. Ti masa, ti masalaeng, ti di matebbag a sadiri! i

DANGADANGPanid 6

Masansan nga agsennaay dagiti mannalon titabako no panawen ti panaglako iti produkto da.Daytoy ket gapu iti panangbarbarat dagitinegosyante kadagiti bulong ti tabako. Tabako tikangrunaan a produkto ti Ilocos Norte, Ilocos Sur,La Union ken kapatagan ti Abra -- dagitoy a lugar timaaw-awagan a Kailokuan.

Kadagiti naglabas a tawen, awan umno angimmatuan ti presyo ti tabako a lako dagiti mannalon.Manipud 1995 aginggana 1998, agarup P40 laeng tigagangay a presyo ti kada kilo ti primera klase a tabako aVirginia. Adda met sumagmamano a naisangsangayan anakailako ti P52 kada kilo ti full flavor a tabako nga isu tikanginaan.

Pinagtalinaed dagiti dadakkel a kumprador burgesyaa nababa ti presyo ti panaggatang da ti tabako manipudkadagiti mannalon, bayat nga agtultuloy a nguminnginadagiti kasapulan iti produksyon ti tabako kas ti abono,pestisidyo, gasolina, kdpy, ken ngumatngato met tipanangilako da ti tabako kadagiti pabrika ti sigarilyo itipagilian ken iti abrod. Masansan pay a kukua met dagitidadakkel a kumprador burgesya dagiti pabrika ti sigarilyo.Isu nga agtultuloy a dumakdakkel ti ganansya dagitikumprador burgesya.

Iti Kailokuan, ni Lucio Tan ti makinkukua itikadakkelan a trading center wenno tagilakuan ti tabako, agumatgatang iti kaaduan ti tabako a produkto dagitimannalon, ken kasosyo na met ti nadumaduma pay a trad-ing center ti tabako. Isu na met ti makinkukua itiFortune Tobacco Corporation nga isu ti kadakkelan manen apabrika ti sigarilyo iti pagilian.

Ti panagkontrol iti presyo ket isu ti kangrunaan awagas iti mala-pyudal a pananggundaway dagiti dadakkela kumprador burgesya kadagiti mannalon iti tabako iti

Kailokuan. Ti presyo ti tabako ket ikedkeddeng tiPhilippine Aromatic Tobacco Development Association (PATDA),maysa a kartel ti tabako dagiti dadakkel a kumpradorburgesya. (Ti kartel ket panagkukumplot dagitikadadakkelan a negosyante tapno makontrol da tinadumaduma a paset ti maysa nga industriya kas ti prosesoti produksyon, presyo, market, kdpy.)

Ti ahensya ti gubyerno a National Tobacco Administra-tion (NTA), segun iti linteg da mismo, ket isu koma timangkontrol iti presyo ti tabako. Ngem iti aktwal, ti NTAket aso-aso laeng ti PATDA. Tungtungpalen na ti presyonga idiktar ti PATDA.

Dagiti met paragatang dagiti kumprador, a maaw-awagan a cowboy, ket masansan a mangsaur kadagitimannalon. Adu ti makusit da babaen ti saur a timbanganken panangipababa iti panaggrado da iti tabako. Imbes aprimera klase koma, ideklara da a nababbaba a klase.

Paset ti ganansya nga aggapu iti pannakagundawaydagiti mannalon ket al-alaen ti reaksyunaryo a gubyernokas buwis segun iti linteg a Republic Act 7171. Ibagbaga tigubyerno a daytoy ket mausar para iti pagsayaatan dagitimannalon. Ngem iti aktwal, kangrunaan a pangal-alaandaytoy dagiti kurakot nga opisyales ti gubyerno itiKailokuan (kangrunaan dagiti adda iti poder a gubernador,konggresman ken mayor) a kakumplot dagiti kumprador

Pananggundaway kadagitiMannalon ti Tabakoni Rosa Labrador


burgesya. Isu a ti awag ti umili iti RA 7171 ket �Seven-Awan-Seven-Awan.�

Ti kaaduan a mannalon iti Kailokuan ket nakurapay.Kadawyan a makitaltalon da laeng. Ti kadawyan ataltalunen da ket agarup tallo a kapat (3/4) nga ektarya.Sagsagrapen da ti pyudal ken mala-pyudal apanaggundaway dagiti appo�t daga ken usurero-kumprador.

Gapu ta nakabasbassit ti maapit da, isuda tikangrunaan a malugi iti panangkontrol ti PATDA itipresyo. Isuda ti kabassitan ti mapastrek. Isu a dagitoy tikangrunaan ken kapingetan nga agtarigagay tinainkalintegan a presyo.

Kabilang kadagiti agtartarigagay ti nainkalintegan apresyo ket dagiti mannalon nga addaan bukod a daga kasti akintengnga ken nabaknang a mannalon. Mainayon paydagiti appo�t daga. Isu a popular ken nalawa ti sakupen tiisyu panggep iti nababa a presyo iti tabako.

Kadagiti napalabas a tawen, adu ti naiwayat apanagtignay dagiti mannalon tapno ilaban ti nangatngatoa presyo ti tabako. Nagballigi ti kaaduan kadagitoy apanagtignay, isu a napilitan dagiti kumprador burgesyanga ingato ti presyo. Ngem ti kangrunaan a nabenepisyuanket dagiti nabaknang a mannalon ken appo�t daga gapu tadakdakkel ti apit da kumpara kadagiti nakurapay kenakintengnga a mannalon.

Batay iti kastoy a kapadasan, rumbeng a ti dangadangpara iti nainkalintegan a presyo ti tabako ket maipaunegken sumegunda laeng iti kangrunaan a linaon ti agraryo arebolusyon iti agdama a tukad ti gubat ti umili. Daytoyket ti panangipababa iti abang iti daga, ken ti panangpunasiti usura.

Iti kasta, masagrap dagiti nakurapay ken akintengngaa mannalon ti dakdakkel a benepisyo manipud itipanagngato ti presyo ti produkto da. Nupay kasta,kasapulan a mawayawayaan da manipud iti pyudal kenmala-pyudal a pannakaadipen. Magun-od laeng daytoy itipanagballigi ti demokratiko a rebolusyon ti umili, ken tipannakaipatungpal ti maksimum a programa ti agraryo arebolusyon -- ti panangkumpiska kadagiti daga ti appo�tdaga, ken libre a pannakaiwaras daytoy kadagiti mannalonnga awanan daga. i

DENGGEN!

Dagiti Kanta ti DANGADANGVolume 1

Nasurok 20napili a kanta manipud itiDANGADANG Songbook.

RUMUAR iti ABRIL 1999P100.00 laeng

Agorder kadagiti kakadwa.

CASETTE TAPE

DANGADANGPanid 8

Overseas Filipino Workers (OFWs) -aw-awagan ti gubyerno a baro a bannuar.Bannuar kano gapu ta adu ti iserserrek da adolyar ditoy Pilipinas ken dagiti pastrek da adolyar ti laeng makasalsalbar iti matintinnag ngaekonomya iti pagilyan. Ngem agpatengga la dita tipanangbigbig ti gubyerno kadakuada. Manipud itinaggapuan da a pannakagundaway ken pannakaidadanesditoy pagilian tayo, nakarkaro pay a maidaddadanes kenmagunggundawayan da kadagiti pagtrabtrabahuan da apagilian.

Ti OFW ket dagiti kailyan tayo a ligal man wennoiligal a simrek iti trabaho idiay abrod. Dagiti ligal ngaagtrabtrabaho idiay abrod babaen ti kontrata tipanagtrabaho ket maaw-awagan nga OCW (Overseas Con-tract Workers). Maibilang ditoy dagiti adda kontrata da kasseaman, kas DH (wenno domestic helper), kas mangmanggediti pabrika, kdpy.

Dagiti iligal ket kadawyan nga awan papeles da kasOCW ngem agtrabtrabaho wenno agbirbirok da ti trabahoidiay abrod. Maibilang pay ditoy dagiti mail-order-bridesken dagiti nagpason ti kontrata da ngem nagtuloy ngaagtrabaho idiay abrod. Agpampammarang da kas turista,estudyante wenno agbisbisita kadagiti kakabagian da.

Idi 1998, dimmanonen iti pito a milyon ti bilang dagitiOFWs nga agtegtegged iti 168 a pagilian.

Panagadu ti OFWs Gapu iti Krisis

Ti panagtrabaho dagiti Pilipino idiay abrod ket saan amaisina iti dumakdakkel a bilang ti global migration wennopanagtrabaho idiay abrod dagiti umili manipud kadagitinakurapay a pagilian. Daytoy ket gapu ta nakaad-adu tiumili nga awanan wenno agkurang ti panggedan iti bukodda a pagilian.

Ditoy Pilipinas, adu nga umili ti agsagsagrap tikinarigat. Agtaltalinaed ti atrasado nga agrikultura kenkinakurang ti pagbiagan dagiti mannalon, aglalo tagunggundawayan ida dagiti appo�t daga ken komersyante-usurero. Mapatpatalaw dagiti mannalon a nailyan aminorya kadagiti ansestral a daga da tapno nawaya amaipatakder dagiti makaperdi a proyekto a dam ken minas.Ti dadduma pay a daga nga agrikultural ketmapatpatakderanen kadagiti subdibisyon, golf course,wenno maaramid a pagpasyaran ken pagliwliwaan dagitibabaknang.

Umad-adu dagiti mangmangged a maik-ikkat ititrabaho. Babaen kadagiti patakaran dagiti imperyalista,dagiti industriya ket agkiskissay kadagiti mangmanggedtapno bassit ti swelduan da. Maysa pay, gapu talaplappedan ti imperyalismo ti industriyalisasyon tiPilipinas, awan ti nailyan nga industriya a pagtaudan komati adu a panggedan.

Makiskissayan met ti balor ti sweldo dagiti titser, nars,kdpy a propesyunal. Saan a maibatog ti bassit a sweldo daiti ngumatngato a presyo dagiti batayan a kasapulan.

Marigatan unayen dagiti umili a biagen dagiti pamilyada gapu ta bumasbassit ti panggedan ken saan nga umanayti maiyaw-awid da a ganar. Nakaad-adu nga umili tiagiinnagaw para iti manmano a panggedan. Isu nga adukadakuada ti agbirok ti trabaho idiay abrod tapno mabiagda ken dagiti pamilya da, mapaadal dagiti kakabsat wennoannak da, ken makaurnong koma para iti bassit a negosyo.

OFWs: Baro a Bannuar,Wenno Baro nga Adipen?


Panag-export ti pigsa�t tegged

Nagrugi ti panag-export ti pigsa�t tegged ti Pilipinoidi pay umuna a paset ti 1900s. Nagtrabaho da idiay Ha-waii ken California kas mangmangged iti plantasyon tiunas, mansanas ken orange. Kalpasan ti Maikadua a Gubatti Lubong, immadu ti kasapulan para iti pigsa�t tegged tiPilipino para iti panagpatakder ken panagtarimaan kadagitibase militar ti US iti nadumaduma a pagilian a naperdi itigubat.

Idi panawen ti diktadura a Marcos, nagbalin apatakaran ti gubyerno ti panag-export ti pigsa�t tegged.Naallukoy dagiti Pilipino nga agtrabaho iti abrod, aglaloidiay Middle East ken iti barko, tapno masungbatan kanoti problema ti kinaawan-panggedan ken mapadur-as tiekonomya.

Intuloy laeng dagiti simmaruno a reaksyunaryo arehimen daytoy a patakaran. Naragsak unay ti naudi arehimen iti dakkel a pastrek a dolyar dagiti OFWs, isu aninaganan na ida kas �baro a bannuar�.

Iti aktwal, diktar daytoy dagiti imperyalista tapnomabayadan ti gubyerno ti dakkel nga utang manipudganggannaet. Kadagiti simmukat a rehimen nagtultuloyken umad-adu dagiti maiyek-export a pigsa�t tegged. Idi1998, nakakolektar ti gubyerno ti US$6 bilyon a buwisken patulod a dolyar manipud kadagiti OFWs.

Dakkel a paset daytoy ket maibaybayad kadagiti utangiti ruar.

Pagkwartaan ti gubyerno

Dagiti OFWs ket pagkwarkwartaan ti gubyernobabaen kadagiti nakaad-adu a kasapulan a bayadan tapnomakastrek iti trabaho. Agbaybayad da ti placement fee ngaikedkeddeng ti Philippine Overseas Employment Agency(POEA) para iti panagproseso kano ti papeles ti agabrod.Ti POEA ket ahensya ti gubyerno a para-rekrut kadagitiag-OFWs. Ti placement fee ket manipud P18,000 aginggaP75,000 segun iti papanan a pagilian. Ngem masansanket nangatngato pay ngem daytoy ti mabayadan.

Adda sindikato iti iligal a recruitment iti uneg mismoti POEA. Minilyon ti mataktakaw dagiti opisyales ti POEAmanipud iti Welfare Fund koma dagiti OCWs. Ngem awan

met ti ar-aramiden ti gubyerno tapno matiliw kenmaisardeng daytoy.

Malaksid ditoy, adu pay dagiti singsingiren ti gubyernoa mabayadan kas ti medicare ken dadduma pay, aglalokadagiti baro nga aplikante. Dagitoy ket mausar kano paraiti serbisyo ti gubyerno kadakuada idiay papanan da apagilian. Ngem dagitoy a serbisyo ket saan met nga ited tigubyerno. Us-usaren da ketdi dagitoy a pondo apagbaknangan ken busbusbusen kadagiti nabarayuboy apanagbiag da.

Agbayag ti tallo a bulan wenno nasursurok pay tipanagproseso ti papeles. Innem a bulan aginggamakatawen da idiay abrod sakbay a masubbot dagitiOFWs ti nagastos da. Kaaduan ket naggapu iti utang tigastos da a maka- abrod. Isu a saan da pay a naka-abrod,nayutang dan ti sweldo da.

Iti panawen nga adda dan iti abrod, singiren manenida ti gubyerno para iti buwis. Dagiti dadduma ket madoblepay nga agbuwis.

Iligal a panagrekrut

Gapu iti kinaadu ti pakasapulan ti pigsa�t tegged idiayabrod ken kinaadu ti awanan-panggedan ditoy, kasla uongnga immadu dagiti pribado a recruitment agencies idi 1980s.Nakigiddan met ditoy ti panagadu dagiti iligal a recruit-ment agencies.

Dagiti iligal ken peke nga ahensya ket agkolektar tirinibribu manipud kadagiti aplikante. Naladaw ton amaammuan da a peke gayam ti passport, kontrata, tiket,ken amin a papeles da. Awan ti trabaho, nailumlom dapay iti utang. Ti kinaagpayso na, ad-adu pay dagitinabiktima dagiti iligal a recruiter ken saan a natuloy itiabrod uray no dakkel unayen ti nagastos da.

Maysa a pagarigan ditoy ket ti napaay a panagserrek ti58 a Pilipino idiay Japan a nagpammarang a miembro tidelegado ti Pilipinas iti Asian Games.

Iligal nga OFWs

Nakaad-adu ti bilang dagiti iligal nga OFWs. Ad-aduda pay ngem dagiti ligal nga OCWs. Idi 1994, iti 650,000OCWs a pumampanaw iti tinawen, kadawyan ket saanennga agawid kalpasan ti kontrata da, agbalin dan nga iligal.

DANGADANGPanid 10

Segun iti tantya ti gubyerno, dagiti iligal nga OFWs ket1.79 milyon. Ngem ti agpayso, ad-aduda pay.

Idiay Singapore idi 1994, 95% iti kabuklan a bilang tiOFWs sadiay ket awanan ti permit manipud POEA. Ti97% ti kabuklan nga OFWs idiay Japan ket entertainer, ken5% laeng ditoy ti ligal nga agtrabtrabaho. Adu met ti iligalnga OFWs iti Taiwan, South Korea, Saipan, Malaysia,Hong Kong, Australia ken USA.

Nakarkaro a magunggundawayan ken maidad-dadanes dagiti iligal a nagabrod. An-anusan da ngaaglemmelemmeng idiay tapno saan a maibutaktak ti iligala panagserrek da. An- anusan da ti iligal nga istatus nosadino ket saan a mabigbig ti kalintegan da ken matratoda kas kriminal. No maabuso da man iti pagtrabahuan,saan nga obligado dagiti opisyales ti embahada ti Pilipinasa tulungan ida.

Uray kasano a rigat ti sagsagrapen da, ib-ibturan dadaytoy ngem ti agsubli iti Pilipinas nga agsarsaraaw ti buksitda a matay.

Ammo ti gubyerno daytoy a kasasaad ti OFWs. Ngemsaan na nga ikankano gapu ta dakkel ti maal-ala na a kwartamanipud OFWs.

Panagabuso kadagiti OFWs

Apaman a bimmaddek dagiti OFWs iti ganggannaeta daga, agrugi metten ti pannakaabuso kadakuada.Masansan a kumpiskaen dagiti employer ti passport datapno maigalut dan idiay ken saan da nga insigida amakaawid no agkaproblema.

Iti laksid ti panagibtor ti iliw kadagiti pinanawan da apamilya, dagiti OFWs ket sumangsango iti nakakarkaro atuok, pannakaidadanes ken pannakagundaway. Dagitimasansan a panaglabsing iti kundisyon ti kontrata ket tisumaganad: saan a mabayadan ti sweldo, makissayan tisweldo, patrabahuen iti at-atiddog nga oras, saan a maikkanti overtime pay, saan a maikkan ti nasayaat a makan,matrato kas balud ken adipen, kdpy. Malaksid ditoy, adudagiti marereyp, mapabasol iti saan da nga aramid, wennomapapatay kas ti napasamak kada Flor Contemplacionken Delia Maga idiay Singapore.

Agtultuloy nga umad-adu dagiti kaso ti panagabusokadagiti OFWs. Idi 1995, ti naidokumento laeng apanagabuso ket 40,000. Adda dua a bangkay amaisangsangpet iti inaldaw. Idi umuna nga uppat a bulanti 1996, 105 nga OFWs ti natay iti ganggannaet a pagilian.Ti masansan kano a gapu ket sakit, aksidente, wenno sui-cide. Kaaduan kadagiti nag-suicide kano ket nalawag anapapatay. Uppat a pulo ket siyam (49) ti nabagtit ken 62ti naabuso ti nadumaduma a klase a panaglabsing tikalintegan ti tao. Idi laeng Enero 1997, 58 nga OFWs tinatay.

Adda pay dagiti sindikato nga agpatay ti OFWs tapnolaeng mailako ti internal organs dagiti biktima da kas �spareparts� para kadagiti agpa-transplant. Napasamak daytoyiti Taiwan kenni Elly Rose Macasing Miguel ti Kalinga.Naduktalan ti pamilya na a naikkat dagiti internal organs na(basisaw, dalem, kdpy).

Maysa pay a kapada a kaso ket ti pannakatay ni Mat-thew Arnold Gawe, taga-Cordillera a nagtrabaho met idiayTaiwan. Kinuna ti gubyerno ti Taiwan a ti pannakatay nakano ket gapu iti bangungot. Kas ti napasamak kenni EllyRose, naiyawid ti bangkay na ngem awanen dagiti inter-nal organs na.

Mano pay ngata ti matay nga OFWs sakbay ngaagaramid ti addang ti gubyerno? Mano a gabsuon a dolyarti kasapulan a mapespes kadagiti OFWs tapno salaknibanti gubyerno ti kalintegan da?

Sangalubongan a krisis ken masakbayandagiti OFWs

Iti adu a tawen iti kallabes, minilyon ken immad-adupay a Pilipino ti nagbalin nga OFWs. Ngem itatta, gapuiti sangalubongan a krisis, agpegpeggad ti arapaap dagitiOFWs a makalung-aw iti kinakurapay.

Maluglugi wenno agserserra ti negosyo dagitikapitalista a pagilian gapu iti sobra a produksyon. Tapnomakamenos, dagiti kapitalista ket agkissay timangmangged. Adu ti maik-ikkat iti trabaho. Ti Japan tikakaruan a natamaan ti kapitalista a krisis ti nalabes aprodukyon.

Kadagiti pagilian a �bumangbangon ti market� kas tiSouth Korea, Thailand, Hong Kong, Singapore, Malay-


sia ken Indonesia, ket malmalmes iti pang-ekonomya kenpampinansya a pannakabangkrap. Dagiti puonan ketipampanaw dagiti imperyalista, isu a malugi dagiti negosyoda.

Gapu iti sangalubongan a krisis agpegpeggad tiarapaap dagiti OFWs a makalung-aw iti kinakurapay.

Idi umuna a 10 a bulan ti 1998, bimmaba ti bilang tibaro nga OFWs iti 14.39% wenno 640,054 manipud iti747,696 idi 1997. Kas resulta, bimmassit met ti paw-it adolyar dagiti OFWs manipud Enero-Hulyo 1998.

Idi 1998, 700,000 nga OFWs ti naikkat iti trabaho.Dagiti addaan trabaho ket maswelswelduan ti nababawenno agtrabtrabho ti at-atiddog nga oras.

Ti kakaruan a naapektaran ti pang-ekonomya a krisisket dagiti OFWs iti Brunei, Malaysia, Hong Kong kenSouth Korea. Idiay Brunei, 2,260 ti naikkat iti trabaho idi1998, 794 met idiay South Korea. Idiay Hong Kong kenMalaysia, adu ti nawaswas ti kontrata da gapu ta naikkatmet iti trabaho wenno nalugi dagiti amo da. Idiay MiddleEast nagkissay dan ti mapastrek nga OCWs gapu taipangpangruna da nga ikkan ti trabaho dagiti umili sadiay.

Itatta, agsasarunon dagiti agaw-awid nga OFWs gapuiti nasao a krisis. Mainayon da manen kadagiti nakaad-adu a pwersa�t tegged nga awanan-trabaho. Naragsak asabten ida dagiti pamilya da. Ngem iti likod daytoy aragsak, napaay nga arapaap.

Adu kadakuada ti agsubli koma iti probinsya. Ngemanya ngay, awan metten ti sublian da a talunen. Mainayonda iti umad-adu a bilang ti awanan-panggedan kadagitisyudad.

Panagorganisa iti intar dagiti OFWs

Kadagiti agtultuloy nga agtrabtrabaho idiayabrod, dagiti krisis a sagsagrapen da ket agserserbia pampatibker ti pakinakem da. Lallalo a pursigidoda a magun-od ti tarigagay da a makalung-awiti kinakurapay.

Mamulmulat da iti kapadasan nga uraysadinno ti papanan ket agsagrap da latta ti nadumadumaa pannakagundaway ken pannakaidadanes. Uray ad-aduti saan pay a naorganisa, adu metten ti maor-organisa

iti intar da. Adun dagiti maibangbangon nga organisasyondagiti OFWs iti nadumaduma a pagilian. Agkaykaysa danga agtigtignay tapno ilaban ti kalintegan da.

Kadagiti napalabas a bulan, nangiyaramid da tinadumaduma a wagas ti protesta tapno idatag dagitikasasaad ken kiddaw da. No pay saan latta nga ikaskasoida ti gubyerno, itultuloy da ti agpamulat, agorganisa, kenagtignay. Iti kastoy a wagas, agserserbi da a pagwadan dagitiOCWs nga aggapu iti sabali pay a pagilian.

Adu metten dagiti OCWs iti sabali a pagilian amakisimsimpatya kadagiti ilablaban ti Pilipino nga OFWs.Ti dadduma kadakuada ket direkta a makilalaok kadagitiprotesta nga isaysayangkat dagiti Pilipino. Kas kadagitiPilipino, isuda ket agsagsagrap met ti pannakaidadanesken pannakagundaway.

Kagiddan ti panagdur-as ti ligal a dangadang dagitiOFWs, umab-abante met ti rebolusyonaryo a tignayan itiintar da iti nadumaduma a pagilian. Uray kasano ti gagarda a mapasayaat ti masakbayan dagiti annak da, adukadakuada ti mulat a ni kaano man, saan a maputed tipannakagundaway ken pannakaidadanes ti umili aginggaa saan a maparmek dagiti aso-aso nga agturturay a dasigditoy Pilipinas, ken dagiti imperyalista iti intero a lubong.

Kas rebolusyonaryo nga OFWs, sumuporta da itipanagballigi ti demokratiko a rebolusyon ti umili tapnomaibangon ti maysa a baro a sistema no sadino ket saanena kasapulan nga agpaadipen idiay abrod. i

DANGADANGPanid 12

Ni Ka Nora ket kameng ti NPA nga agtigtingay itikabambantayan ti Kordilyera. Agtawen iti 48, ken addaan asawaa kameng ti NPA met laeng. Naggapu isuna iti dasig ngaakintengnga a mannalon. Inkarigatan ti pamilya na ti panagpaadalkenkuana isu a nakalpas iti kolehiyo. Sakbay a simmampa itiNPA, napadasan na ti nagmaestra ken nagtrabaho itireaksyunaryo a gubyerno.

Kas panangbigbig tayo iti anibersaryo ti Internasyunal ngaAldaw dagiti Babbai nga Anak Ling-et iti Marso 8, ken ti maika-30 anibersaryo ti NPA iti Marso 29, isagot ti Dangadang daytoynga interbyu.

Daytoy ti istorya ni Ka Nora.

Dangadang: Kaano ka a nag-NPA?

Nora: Simmampaak idi Oktubre 1981. Agisursuroak ididamo a napalawaganak dagiti kakadwa nga NPA. Adda tiibagbaga da idi nga �ismo-ismo� a problema ngem saanko naaw-awatan. Idi medyo bumaybayag sak�to lamaawatan.

D: Apay ngarud a naawis ka a kumuyogkadakuada no di mo naawatan ti isursuro da?Adda ngata nakursunadaam?

Naanus ngamin nga agpalpalawag dagiti kakadwa ngaNPA. Naragsak da! Adu ti ammo da a kanta. Alisto da amakiistorya. Mayat ti ibagbaga da kadagiti masa. Naga-nas ken adu ti maadal kadagiti ipabpabuya da a kultural.

D: Anya ngay dagiti ibagbaga da?

Kasapulan kano ti urnos tapno adda ti laban ti umilikadagiti agturturay a dasig. Tiempo ngamin idi tipanagserrek ti Chico dam ken Cellophil logging ditoyKordilyera. Insuro da a kasapulan ti armado a rebolusyontapno masalakniban ti daga ken maisardeng tipannakaperdi ti ili, tapno mailaban ti interes dagiti

marigrigat a masa ken mabaliwan ti buloka sistema.

D: Anya ngata ti napasamak no awan ti NPA idi?

Awan ah! Sigurado nga awanen ti umili no nagtultuloyti dam ken logging. Isu a napaneknekan a babaen laeng itiarmado a rebolusyon a maaddaan ti namnama ti umilitapno mapasardeng dagiti dakes a panggep ti kalaban kenmabaliwan ti bulok a sistema. Isu a simmampaak iti NPA.

D: Saan ka kadi a narigatan idi damo?

Saanak met unay narigatan ta isu met ti biag mi. Isumet laeng a bantay ti ayan mi, nasanayakon iti rigat ti biagti mannalon. Nagadu kami a simmampa idi.Makaparagsak! Nakaregregta ti kultural! Isu nga uray anyaa rigat, mapunas ti anyaman a bannog no sumabat ti nabaraa kablaaw ken arakup ti masa. Nairut ken nakasingsingedti relasyon ti umili ken NPA. Nangato ti moral ti kakadwaken masa tunggal adda mapaksyat a kabusor.

D: Adu kadi ti babbai nga NPA idi?

Ay, adu ah! Dumanon a maysa platun kami!

Saluduan dagiti Babbai nga NPA!Interbyu kenni Ka Nora


D: Iti agdama a gimong a matagtagibassit tibabbai, anya ngay ti kinapateg ti pannakilaok tibabbai iti armado a rebolusyon?

Ti kangatuan a maitulong ti babbai iti rebolusyon ketti mismo a panagsampa iti NPA. Babaen tipanagrebolusyon, makatulong ti kababaihan itipanangwayawaya iti umili a Pilipino. Kasta met amawayawayaan ti babbai manipud iti panangirurumen kenpanangidadanes.

Ngamin, iti agdama a bulok a sistema, sagsagrapen tibabbai ti pyudal ken burges a trato. Kas ti sao a dakamiket para balay, para an-anak ken para aw-awir laeng,nababbaba kano ngem iti lallaki, para iti kama laeng,agserbi laeng para iti liwliwa dagiti lallaki.

Dagitoy a sao ken panagpampanunot ket mairamutiti bulok a turay dagiti appo�t daga, kumprador kapitalista,ken imperyalista. Dagitoy ti mangisaksaknap iti pyudalken burges a panangirurumen kadagiti babbai, aglalo dagitimannalon ken mangmangged.

Babaen ti panagrebolusyon ti babbai, maparmek daytaa turay. Ti panagrebolusyon mi ket makatulong itipanangpunas kadagita pyudal ken burges a panagbuya titao.

D: Kasano met ngay ti panangtrato dagiti lallakikadagiti babbai iti uneg ti NPA?

Managtulong dagiti kakadwa a lallaki. Nasingpet da.Isuro da no kasano nga agaramid ti kubo. Isuro da nokasano nga agpropaganda. No pinnagna, naanus da ngaaguray no adda maud-udi. Ngem saan met a babbai laengti maud-udi. Adda met dagiti lallaki a maud-udi. Awan tipyudal a panagtrato. Lallalo nga awan ti burges. Agpapadati lallaki ken babbai. Amin ket ag-gawaing masa. Uray

lallaki ket aglaba, agsakdo, agluto. Dagiti babbai ketkumuyog met iti ambush.

D: Napadasam ngaruden ti labanan?

Ti damo a kapadasak ket depensiba. Naupilanak.Saanak met a nagbuteng. Makagunayak latta. Naka-engkwentro kami ti kalaban. Idi umatras kami, nagpaputokti kalaban. �Pakleb!� kuna ti kakadwa. Ngemnatamaanakon iti bukot. Simmalpot ti bala. Inalalayan dakti kakadwa nga immatras. Inaywanan dak ti kakadwainggana maagasanak.

D: Kas babai, anya ngay dagiti problema anasabsabat mo?

Idi 1989 a tiempo ti kamkamali ken disoryentasyon,adda panangtagibassit ti kakadwa a lallaki kanyak no itipunto militar. Ti inted da a paltog ko ket bulok!Nagboluntaryoak idi iti panglaban a yunit gerilya ta kayatko a padasen ngem di da kayat. Nadismayaak! Pudno,nakapsutak iti pisikal, akseptarek. Ngem no laban, kayakmet, a! Naawan metten dagitoy a panangtagibassit aglaloitatta ta naiwayat ti tignayan a panagilinteg kadagiti kamali.

D: Anya met ti ibagbaga ti masa no makita da tibabai nga NPA?

Kaaduan ket bilib da. Ngem adda met dagiti masa,lalaki man wenno babai, a mangibaga, �Bay-an yo laengen tadagiti lallaki ti ag-NPA! Kaasi kayo laeng a babbai dita! Tilaban ket para lallaki laeng!�

Ti kunak, daytoy panagserrek ko iti NPA ket maysa akarit para kadagiti padak a babbai. Ken lallalo a karit parakadagiti lallaki. Maysa pay, saan a pudno a ti laban ketpara lallaki laeng. Ti rebolusyon ket para iti amin - lalakiwenno babai, ubing wenno nataengan, naka-iskwelawenno saan.

Babaen ti patas a relasyon ti babbae ken lallaki iti intarti NPA, nasuroan met ti masa a rimbawan dagiti pyudalken burges nga ugali. Idi ket awan ti makitam a lalaki ngaaginnaw, agbayo, wenno agani, gapu ta trabaho ti babaikano dayta. Ngem babaen ti ehemplo dagiti lallaki ngaNPA a tumulong kadagitoy a trabaho, maaw-awanen ti

... daytoy panagserrek ko iti NPA ketmaysa a karit para kadagiti padak a

babbai ken kadagiti lallaki...Tirebolusyon ket para iti amin - lalaki

wenno babai, ubing wenno nataengan,naka-iskwela wenno saan.

DANGADANGPanid 14

panangidumduma ti panglalaki wenno pangbabai atrabaho. Adda pay babbai nga agarado ken agkayo.

D: Itatta met ngay a nabayag kan iti NPA?

Wen, kayat mo a saoen ket bumaketakon, anya?Agpayso, iti agdama nga edad ko, adda rigat iti pannagna.Problemaen dak ti kakadwa, mauray-uray iti dalan. Ngemiti trabaho, napigsaak latta. Natibker ti nakem ko uray nolumukay dagiti tumeng. Ti umuna nga agsurender ketdagiti lumukay ti panunot da, saan a dagiti lumukay titumeng da.

D: Kasano met dagiti NPA a maaddaan ti anak?

Kadagiti NPA a pamilyado, aglalo dagiti babbai,agpayso a problema no sino ti agaywan kadagiti annakda. Isu nga adda dagiti agtugaw wenno umikkat. Ngemadu latta met dagiti agpurpursigi nga NPA uray naiyadayoiti pamilya da. Di na kayat a saoen a natangken wennoawan ti puso da. Nataba ketdi ah, ti puso da! Masugsugatman ti puso da a maiyadayo iti pamilya, itultuloy da latta alumablaban.

Ta ti ilablaban da ket saan laeng nga interes ti bukodda a pamilya, no di ket interes ti rebolusyon ken ti kaaduana masa a marigrigat. Saan koma, ken saan a rumbeng, ngaagbangga ti pamilya ken panagrebolusyon. Itipanagrebolusyon, ipakpakita tayo ti panagayat tayo itipamilya ken iti amin a kailian. Babaen ti rebolusyon,aggiddan nga ilablaban tayo ti pamilya ken ti kaaduan.

Kayat tayo a maragpat da ti naranyag a masakbayan,makalung-aw iti nabayagen a panaggundaway kenpanangidadanes dagiti buklis nga agturturay. Babaen tipartisipasyon ti babbai ken lallaki iti gubat ti umili,maaddaan tayo amin ti namnama a magun-od ti aldaw tinaragsak a wayawaya ken demokrasya.

Dagiti agrigrigat a pamilya tayo ket saan a lapped itipanagrebolusyon. Isuda ti inspirasyon tayo tapnoagrebolusyon. i

Ti Dangadang ket rebolusy onaryo a dyaryo tayo arummuar kada tallo a b ulan iti tarabay ti PartidoKomunista ti Pilipinas (PKP). Dawaten mi nga ipatulodyo dagiti damdamag, kom entaryo, kanta, iskit, daniw,drowing, kdpy a kayat yo a maipablaak. Kasta met asilulukat kami kadagiti dillaw, obserbasyon, ken singasingyo maipanggep kadagiti naisurat ditoy Dangadang .

Pagtitinn ulongan tayo a padur-asen ti rebolusy onaryoa dyaryo tayo.

Ti dua a piso a presyo ti Dangadang ket bassit aboluntaryo a donasyon tapno masuportaran ti agtultuloya panagr uar ti dyaryo tayo.

DANGADANG

Babaen ti patas a relasyonti babbae ken lallaki iti intar ti NPA,nasuroan met ti masa a rimbawan

dagiti pyudal ken burges nga ugali...


SEKSYON MEDIKAL

TIPUS (Typhoid Fever)

Adda epidemya ti tipus ditoy Pilipinas aglalo iti tiempoti panagtutudo. Nalabit nga adu dagiti maakaran kadagitiumay nga aldaw ken bulan.

Kadagiti atrasado a pagilian kas ti Pilipinas, maysa akangrunaan a gapu ti pannakatay ti tao ket ti sakit a tipus.Mairamut daytoy iti panagbaybay-a ti gubyerno iti salun-at ti umili ken ti kinaatrasado ti ekonomya. Kadagitiimperyalista ken kapitalista a pagilian, nabayagen a naawandaytoy a sakit.

Inggana�t saan a mabaliwan ti agdama a bulok asistema, sigurado a regular a mapasamak ti epidemya titipus. Nupay kasta, adda met dagiti maaramidan tayo tapnomaliklikan ti tipus.

Anya ti sakit a tipus?

Ti tipus wenno typhoid ket maysa nga impeksyon ngaagrugi iti bagis aglalo dagiti babassit a bagis. Daytoy ketgapu iti bakterya a Salmonella typhosa. Maala daytoy a sakitbabaen ti makan ken danum nga addaan bakterya ti tipus.Maiyakar ti tipus babaen ti katay ken takki ti agsakit amailaok iti makan, danum, wenno usar iti pannangan.

Dagiti masikog a matipus ketmangiyakar ti sakit iti isiksikog da.Mabalin a nasapsapa ti panaganakda, wenno basbassit ti ubing arummuar, no saan man a matay.

Rummuar dagiti sinyales kensintomas kalpasan ti 5-14 ngaaldaw apaman a makauneg tibakterya iti bagí ti tao. Agbayag tisintomas ti 10-14 nga aldaw.Kalpasan na, uray no awanendagiti sintomas, mabalin ngaagtalinaed latta dagiti bakterya titipus iti bagis na.

Sinyales ken Sintomas

Kadagiti addaan tipus, mabalin a makita tisumagmamano kadagiti sumaganad a sinyales kensintomas:

Umuna a lawas:

• Sintomas a kapada ti trangkaso wenno panateng,kas ti uyek, nasakit a susuop, nakaro a panagsakit tiulo, panagkapsut, nasakit a karabukob.

• In-inot a ngumato ti gurigot kada aldaw aginggadumanon iti 40°C wenno nangatngato pay.

• No maminsan ket agsarwa, agburis, wennoagtabbel, ken agsakit ti tiyan

• Nabuntog ti pulso uray no nangato a gurigor.Bilangen ti panagpitik ti pulso ken alaen titemperatura kada 30 minutos. No bumumbuntog tipulso bayat a ngumatngato ti gurigor, nalabit ngaaddaan tipus ti pasyente.

Maikadua a lawas:

• Nangato a gurigor ken nabuntog a pulso

DADE locinehpmarolhC -mirpohtemirTelozaxohtemefluS

nillicipmA

6-2 ,gm521itatirastuk1wadlaadakX4

ONNEW052itatirastuk2/1wadlaadakX4,gm

X2,atirastuk1-2/1wadlaadak

,gm521itatirastuk1wadlaadakX4

ONNEW052itatirastuk2/1wadlaadakX4,gm

21-7 italuspak1adakX4,gm052

wadla

,atirastuk2-1wadlaadakX2

italuspak1adakX4,gm052

wadla

nagneataN X4,aluspakgm005wadlaadak

,atirastuk2-1wadlaadakX2

X4,aluspakgm005wadlaadak

Tsart: Panagtomar ti Antibiotiko

DANGADANGPanid 16

• Adda rummuar iti bagí a nalabbasit a kasla kamurasagrugi iti barukong. Maawan dagitoy kalpasan ti 3-4nga aldaw.

• Nakaro a panagkakapsut

• Agpigerger no maminsan

• Panag-deliryo (delirium) wenno kasla agammangaw

• Kumuttong ken maawanan ti danum ti bagi

Iti maikatlo a lawas, in-inot a maawan dagiti sintomasken sumayaat ti rikna ti agsakit no awan ti kumplikasyonken napigsa ti resistansya ti pasyente. Mapasamak tikumplikasyon aglalo kadagiti saan a maikkan ti antibiotiko.

No saan a maagasan, dagiti kumplikasyon ketmaabutan ti bagis, pulmonya, impeksyon ti utek, wennopanagbagtit. Ti pakailasinan ti naabutan a bagis ket biglaa bumaba ti temperatura ken pumardas ti pulso.Masarunuan daytoy ti panagtakki nga adda dara na.

Pananglapped

Iti panawen ti epidemya ti tipus aglalo iti panagtutudo,masapul a siguraduen ti kinadalus ti makan, danum, kenarubayan. Ipaburek ti mainum ti uneg ti 30 minutos.Ugasan a nalaing ti ima sakbay a mangan.

Tapno maliklikan ti panagwaras ti tipus, isina dagitiusar iti pannangan dagiti addaan tipus. Masapul a naunegnga ikali ti takki wenno siguraduen a saan a maiwara daytoyiti arubayan. Kitaen ta saan a kanen ti aso wenno baboy titakki.

Masapul a bugguan a nalaing ti ima kalpasan tipanagaywan kadagiti addaan tipus.

Panagbakuna

Adda ti dua a klase ti bakuna.

1. Injection - maited daytoy maminsan ngem masapula maulit kada lima a tawen

2. Kapsula - maited daytoy kada tallo a tawen

Kadagiti 1 tawen nga ubbing - mabalin a maited tibakuna kada tawen tapno maliklikan ti impeksyonti tipus.

Panangagas

1. Patomaren ti Chloramphenicol iti uneg ti duainggana tallo a lawas, batay iti Tsart. No saan pay asimmayaat ti pasyente kalpasan ti uppat nga aldaw,sukatan ti Chloramphenicol iti Ampicillin wennotrimethoprim-Sulfemethoxazole.

2. Pakanen ti nasustansya a taraon tapno pumigsa tiresistansya.

3. Ikkan ti agas para ti gurigor kas ti paracetamol.Banyusan dagiti ubbing aglalo no nangato unay tigurigor.

4. Paimbagen ti panagburis ken kinaawan ti danum tibagí babaen ti panagpainom ti adu a danum.

5. Paginanaen ti pasyente agingga pumigsa kenmaawan dagiti sintomas.

6. Tapno mapababa ti gurigor ken magin-awaan tisakit ti ulo ken susuop, agusar ti mulmula amakaagas wenno acupuncture. Annadan laeng tipanagusar ti acupuncture aglalo no nakapsut unay tipasyente.

7. No maladaga, nasaysayaat nga ipatsek-ap iti doktorgapu ta narigat a makasigurado no tipus ti sakit naken delikado nga insigida a patomaren tiantibiotiko. Ti doktor ti mangited ti umno a dosispara kanyana.

8. No maminsan, adda dagiti kaso a saan a kabaelandagiti antibiotiko a patayen ti amin a mikrobyo titipus. Daytoy ket gapu ta adda dagiti mikrobyo anaaddaan ti resistansya kontra iti antibiotiko.Kadawyan kadagitoy a kaso ket gapu met laeng itisaan a panangkumpleto ti pasyente iti umno a dosesti matomar nga antibiotiko, wenno panagabuso naiti antibiotiko.

Kadagitoy a kaso, agtultuloy dagiti sintomas. Mabalinmet a maawan dagiti sintomas ngem agtalinaed dagitimikrobyo iti bagis ti pasyente, isu a mabalin pay laeng amakaakar isuna.

Mabalin nga interamente a mapaksyat ti bakterya atipus a nabatbati iti bagis babaen ti panagited ti nangato aklase ti antibiotiko a Ciprofloxacin - 750 mg mamindua kadaaldaw iti uneg ti uppat a lawas. i


DAMDAMAG ken ADAL *** DAMDAMAG ken ADAL *** DAMDAMAG ken ADAL

Inambus ti maysa nga iskwad ti NPAidiay Abra ti maysa a yunit ti 3rd SpecialForces Battalion idi Disyembre 20, 1998. Dagiti militarket nakalugan iti Kennedy Jeep nga agturong iti Licuan-Baay para iti pang-intel nga operasyon kontra iti kakadwaken masa. Nagoperasyon ti kabusor uray no indeklara tigubyerno ti SOMO (Suspension of Offensive Military Opera-tion) wenno unilateral sispayr idi panawen ti paskua.

Iti nasao nga ambus, tallo a soldados ti kabusor tinatay, uppat met ti nasugatan a nakaibilangan da 1st Lt.Mojica, Corporal Darwin Centeño, Corporal EdwardPausabos ken Private 1st class Rey Senato.

Nakumpiska ti kakadwa ti maysa a baby M16, maysanga M16, ken maysa a kalibre .45 pistola. Nadadael pay tijeep ti kabusor. Awan ti nadangran iti intar ti NPA.

DAMDAMAG LOKAL

Ambus Idiay Abra, 3 a Tropa ti AFP Natay

Naragsakan unay dagiti masa iti naimballigian apannakaisayangkat ti nasao a taktikal nga opensiba (TO)gapu ta nakissayan dagiti pwersa ti kabusor a mangag-agum kadagiti daga ken mangdaddadael ti pagbiagan tiumili. Daytoy ket panangipatungpal iti patakaran ti NPAa mangisayangkat kadagiti TO batay iti kabaelan tayo,kukua tayo ti inisyatiba, ken sigurado ti balligi iti pulitikaken militar. i

Nangiyaramid ti maysa a yunit ti NPA ti nadumadumaa panggimong a serbisyo iti maysa a baryo ti MountainProvince itay nabiit. Paset daytoy ti inaldaw arebolusyonaryo a trabaho ti NPA. Ngem iti daytoy ngaokasyon, nagserbi daytoy iti nasingsinged a relasyon timasa iti hukbo da, aglalo ta ti baryo (awagan tayo a�Dammang�) ket paset ti masubsublian wenno rekoberia lugar.

Iti mano nga aldaw, naiyaramid ti dental services nosadino ket naparut ti nabukbok a ngipen ti 57 nga umiliken napatomaran da ti agas. Adda met 54 nga umili anagpaagas babaen ti acupuncture. Adu ti nabang-aran tirayuma da. Adda met masikog a naikkan ti multi-vitamins. Gapu iti adu a pasyente, kasapulan nga inted ti

kakadwa nga NPA uray ti reserba da nga agas a pang-emerdyensi.

Nairana nga adda kadwa iti yunit a makabael ngaagtarimaan ti radyo. Adu a radyo ti masa ti napagunimanen. Mangngeg da manen dagiti damdamag kenpaborito da a programa.

Timmulong dagiti kakadwa iti panagapit. Uray iti rabiiiti sidong ti ranyag ti bulan, intuloy da a nagapit kennagbunag ti pagay mapan kadagiti balbalay ken agamangti masa.

Inlawlawag ti kakadwa kadagiti masa a �pangmabiitan�a tulong laeng dagitoy a naited; bassit a panangpalag-ankumpara iti nadagdagsen a problema ti umili. Kinuna niKa Marlon, kameng ti yunit, kadagiti masa ti Dammang,

Panggimong a Serbisyo Mangpaspasingkediti Relasyon ti Umili ken Hukbo Da

DANGADANGPanid 18


�Agreberebolusyon tayo pay laeng isu a saan mi pay kabaelan ngaited ti tuloy-tuloy ken kumpleto a panggimong a serbisyo.� Innayonna pay nga impakaawat, �Ti laeng maisigurado mi ket ited miti amin a kabaelan tapno mapasayaat ti kasasaad ti umili bayatnga agkukuyog tayo a lumablaban para iti nainkalintegan amasakbayan.�

Inlawawag met ti kakadwa a rebbengen koma tigubyerno a siguraduen dagiti batayan a kasapulan ti umili,�ngem inggana saan a marebbek ti agdama a kontra-umili agubyerno, dagiti pondo a naggapu iti umili a para koma kadagitipanggimong a serbisyo ket mapan latta kadagiti bulsa ken buksitdagiti dadakkel ken uray babassit nga upisyal ti gubyerno.�

Inlawag pay ti kakadwa a no mapalawa ken mapatibkerdagiti maitaktakder a rebolusyonaryo nga organisasyondagiti mannalon, kabataan, kababaihan, ken pati ubbingiti baryo, mabalin to a maikkan ti treyning dagiti masamaipanggep kadagiti panggimong a serbisyo. Iti kasta, urayno adayo ti kakadwa ket kabaelan ti masa a sanguen dagitibukod da a kasapulan a pangmabiitan wenno emerdyensi.

Sisasagana dagiti masa iti �recovery barrio� a maorganisamanen kadagiti rebolusyonaryo a timpuyog. Ngeminyunay-unay ti masa a �saan koma a maulit dagiti darasudosunay a panaggaraw a paka-eksposan tayo; ken no pasaray ngaumadayo kayo, saan koma a mabayag ketagsubli kayo.� i

Naballigi a naipatungpal ti 10 aldaw a sispayr iti baetti agkarisiris a tribu ti Dalican, Bontoc ken Fidelisan,Sagada. Naiyaramid ti sispayr idi Enero 19-28, 1999babaen ti tulong ti NPA.

Panggep ti sispayr a lukayan ti presyur ti tribal war itibaet ti dua a tribu, kissayan ti peggad iti seguridad da, kenikkan waya a makatrabaho ti umili iti talon ken mangsangoiti dadduma pay a pang-ekonomya nga aktibidades anaapektaran manipud bimtak ti tribal war iti baet da.Nagserbi ti NPA kas negosyador ken gwardiya anangbantay iti turod a nagbaetan ti dua a tribu tapnomaisigurado ti sispayr. Ababa man ti sispayr, nagun-odmet dagiti panggep na.

Bimtak ti tribal war kas resulta ti risiris maipanggep itidanum nga aggapu iti maysa a turod iti baet ti dua a tribu.Ti turod ket pareho nga ibilbilang ti dua a tribu a saklawti teritoryo ken nagtaudan da a daga. Ti danum ketkinabitan dagiti taga-Dalican ti tubo tapno maaddaan dati mainom. Tinastas ken dinadael ti taga-Fidelisan ti tubo.Ket pinatay ti taga-Dalican ti maysa a lakay ti Fidelisan.

Segun kadagiti umili, nagrugi ti kontradiksyon iti baetti Dalican ken Fidelisan idi pay 1930s. Bimmara tikontradiksyon idi kimmaro ti tikag ti El Niño idi napalabasa tawen. Ngem ti ramut ti problema ket ti historikal a

Sispayr iti Tribu ti Dalican ken Fidelisan

panangipaidam ti reaksyunaryo a gubyerno kadagitibatayan a kasapulan ti umili ti Kordilyera kas ti danum,irigasyon, waterworks, kalsada, iskwelaan,clinic, kdpy.

Ti sispayr ket maysa kadagiti kongkreto nga addang tiNPA tapno matulungan ti dua a tribu agturong itipanagsubli ti tinnalek ken tinnulong inggana marisut tikontradiksyon da. Naiyaramid ti sispayr iti sango tinakamulagat ken nakatunganga a PNP a nakadestinomismo kadagiti dua a baryo. Simrek ken nagpwesto ti PNPmanipud pay Disyembre 1998 ngem inggana itatta, awanpulos naaramid da uray panangpalammiis itikontradiksyon. Gistay pay masabotahe ti sispayr gapu itioperasyon ti 54th IB iti lugar.

Maysa pay a mangpakpakaro iti problema ket tipatakaran ti gubyerno nga IRA (Internal Revenue Allotment)ken ti programa na a CALC/CADC. Kayat dagiti agum apulitiko a makaala ti dakdakkel a pondo ken maka-ideklarati nalawlawa a daga babaen ti IRA ken CALC/CADC,kontra iti nainsigudan a linteg ken patakaran ti umilimaipanggep iti daga. Isu a sugsogan da ti umili. Nomaipakat dagiti bulok a linteg ti reaksyunaryo a gubyerno,nalaklaka a maagaw ti daga para kadagiti minas tiimperyalista a mangdadael iti ili.



Namintallo a daras a pinagsabat ti Provincial Peace andOrder Council (PPOC) ti dua a tribu ngem awan met laengnagbambanagan na, gapu ta saksakayan laeng dagitireaksyunaryo a pulitiko ti isyu para iti personal nga interesken pannakabigbig da.

Makita kadagitoy a programa ken aramid tireaksyunaryo a gubyerno a saan da nga itaktaderan tiinteres ti umili. Saan a seryoso dagiti kurakot a pulitiko amangrisut kadagiti problema no di ket pakaruenda pay.

Iti bangir na, namnamaen ti NPA a dakdakkel pay tikongkreto a maitulong da malaksid iti sispayr. Iti kasta,interamente a marisut ti kontradiksyon ti Dallic ken

Fidelisan, babaen ti mismo a tulong ken kooperasyondagiti umili ti agsumbangir a tribu, aglalo dagiti lallakay.

Daytoy ket paset ti patakaran ti NPA a risuten dagitikontradiksyon iti intar dagiti umili babaen ti nainkapyaanken di-antagonistiko (saan a nadara) a wagas kas titungtongan, areglo, bodong, kdpy. Isu a ti panawagan tiNPA ket �Iwayat ti gubat ti umili, saan a gubat ti tribu!�Kayat na a saoen, rumbeng nga agkaykaysa dagitimarigrigat nga umili kontra iti komon a kabusor, imbesnga agbinnusor dagiti umili. i

3 Barangay Ti Mankayan,Lumlumnek Gapu Iti Minas

Pannakareggaay iti uneg ti daga (undergroundsubsidence), naaweng nga aglawlaw, ken panag-gunggon ti daga. Dagitoy ket sumagmamanolaeng a pakariribukan ken sangsanguen dagitiumili ti Mankayan, Benguet, gapu itimanagdadael a panagminas ti Lepanto Con-solidated Mining Corporation (LCMC).

Ti 30,000 a populasyon ti Mankayan ket apektado itipanagminas ti LCMC, aglalo dagiti agnanaed iti asideg timinas. Ti asuk nga aggapu iti copper dryer ket agresulta itikanayon a panagsakit ti ulo, panagsarwa, ken pannakaulawti umili. Nasaknap ti sakit a TB, silicosis (sakit iti bara),tipus, ken cirrhosis (lumteg a dalem). Adu a baka ken nuangti matmatay. Dagiti mula ket saanen nga agbunga. Daytoyket gapu iti kemikal a sulfur manipud iti asuk nga ipugpugsoti minas.

Gapu iti underground subsidence, lumlumnek ti tallo abarangay iti Mankayan kas iti Poblacion, sitio Tubo itibarangay Sapid.

Ngem iliblibak latta ti LCMC nga isuda ti kangrunaana mapabasol. Batay iti imbestigasyon da, adda laeng kanosiyam a balbalay a nagberri ken naperdi ti diding, datar

ken kasta met ti dalan. Ipatpatangken met ni GuillermoEstabillo Jr., maysa a geologist ti LCMC, a ti nakasaadanti balbalay ket klase ti daga a nalaka a margaay. Ilaslastogda a natalged kano ti panagminas iti uneg ti daga agsipudta nagaburan kanon dagiti usok iti batog dagiti apektadoa balay.

Kasano da ngarud nga agminas no ginaburan da dagitiusok? Iti aktwal, pampamneknekan dagiti minero a saana natalged dagiti suporta ti usok, ken saan pay a nagaburandagiti nakalawlawa nga usok a rumbeng koma a nagaburanidi pay laeng. Ken no agpayso man a ti kadagaan ti Lepantoket sigud a nalaka a margaay, lallalo ketdi a pakaruen timinas daytoy. Batay iti obserbasyon ti umili, kimmaro tipannakareggaay ti daga ken panaglennek ti balbalaymanipud inrugi ti LCMC ti block caving - panagaramidkadagiti dadakkel a kuweba iti uneg ti bantay babaen tidinamita. Iti kasta maiserrek da dagiti Load-Haul-Dumptruck ken buldoser.

DANGADANGPanid 20


Inamin met ti LCMC a ti aweng ken panaggunggonti daga ket aggapu iti compressor, makina nga agsuplay tiangin kadagiti usok. Ngem no saan a maanusan ti umili,nasaysayaat kano a dagiti umili ti pumanaw.

Agngarngaryet iti pungtot dagiti umili agsipud tamamati da a pasig kinaulbod ti resulta ti imbestigasyondagiti kakumplot met laeng ti LCMC. Idi Disyembre 1998,nagpetisyon dagiti umili ti Tubo iti DENR tapno maiyakarkoma dagiti compressor iti sabali a lugar. Nagpetisyon metdagiti umili ti sitio Tabbac tapno isardeng ti panagminasti LCMC iti lugar da.

Sigud a natalna ti panagbiag dagiti umili idi ngemmanipud simmangpet ti LCMC, nasukatan daytoy tiriribuk, makatitileng nga aweng ti makina, ken awan sardaya pannakadadael ti aglawlaw ken pangkabiagan dagitiumili.

Imbes a denggen ti LCMC ken gubyerno dagitikiddaw ti umili, saan ketdi ta patalawen da ti umili iti bukodken nagtaudan da a daga. Mangipakita laeng daytoy ngaagkakumplot ken agkakuyog ti LCMC ken gubyerno tapnoagtultuloy a takawen da ti kinabaknang ken pangkabiagandagiti umili iti Lepanto, Mankayan.

Idiay Bulalacao, Mankayan, ti attendance sheet apinirmaan ti umili ket inusar ti LCMC kas pammanekneknga inaprubaran kanon ti umili ti panagserrek ti minas itilugar da.

Umat-atiddog ti listaan dagiti utang ti LCMC arumbeng a masingir iti nangina: panangagaw iti nagtaudana daga, panangrugit iti aglawlaw, panangdadael iti kabiagan,panangperdi iti pagnanaedan ken salun-at ti masa,panaggamgam iti kinabaknang ti pagilian, kenpananggundaway ken panangidadanes kadagiti minero kenmangmangged. i

Pormal nga immannugot ti municipal council ti Itogoniti pannakaitakder ti San Roque Multi-Purpose Dam Project(SRMDP) idi Enero 21, 1999. Daytoy ket kalpasan anakitungtong kadakuada ni Ronaldo Puno, Undersecretaryti Department of Interior and Local Government (DILG), kenti dadduma pay a nangangato nga opisyales ti gubyerno,idi nagmiting da idiay Camp Crame, Quezon City.

Ti tungtongan idiay Camp Crame ket kagibusan tipanaggandat ti gubyerno a sugsugan, ulawen, ken pursarandagiti lokal nga opisyal ti Benguet ken Itogon. Itinapalabas, agpampammarang pay a makatao dagiti lokalnga opisyales. Ngem iti kamaudianan, inlako da met lagayam ti umili, ti daga, ken kabiagan ti kailian da kasukatti pasuksok ken bukod da a pagnam-ayan.

Kinasapulan ti gubyerno ti panagannugot dagitiopisyales ti Itogon tapno ipakita da a saan kano a sumupyatiti dam dagiti umili a maapektaran. Dayta a panagannugotket maysa a rekisito nga inkeddeng ti imperyalista a bangkotapno agpautang ti pondo para iti konstruksyon ti dam.

Kinuna mismo dagiti opisyal ti gubyerno nga awanen tianyaman a lapped tapno maituloy ken maileppas tiSRMDP.

Ti dam ket agdama nga ipatpatakder ti San Roque PowerCorporation (SRPC). Ti SRPC ket kumbinasyon tinadumaduma nga imperyalista a korporasyon ken isu�tmangtagikua iti dam no malpas a maipatakder.

Iti sabali met a bangir, pumigpigsa ken lallalo nga umir-irteng ti panagsupyat ti umili kontra iti SRMDP. Iti maysaa konsultasyon nga inyaramid ti SRPC idi Enero 10, 1999idiay Dalupirip, Itogon, nalawag nga inwaragawag dagitiimmatendar ti panagsupyat da iti dam. Kinuna ti umili,�No talaga a seryoso ti SRPC a tumulong kadakami a kas tiibagbaga da, ti kasayaatan a pammaneknek daytoy ket pumanawda ditoy Pilipinas!�

Opisyales ti Itogon,Umannugot iti San Roque Dam



Idi Enero 18, nasurok 100 nga umili ti Dalupirip tinagpiket iti sango ti munisipyo tapno iwaragawag tipanagsupyat da. Imbaga da a saan a pudno ti kunkunaenti gubyerno nga umannugot ti umili iti dam.

Idi met laeng Enero, nagpetisyon ti 153 umili ti Brgy.Ampucao, Itogon tapno pasardengen ti proyekto.Binirngasan da a traydor dagiti opisyales ti barangay kenti gubyerno, gapu ta di da ilablaban ti interes ti umili.Kinuna da pay a makikaykaysa da iti dadduma pay akomunidad a lumablaban iti dam, ken agkukuyog da alabanan ti sagsagrapen da a pannakaidadanes.

Idi Pebrero 6, nagbarikada dagiti umili ti San Nicolas,Pangasinan, tapno pasardengen dagiti lugan nga umunegken rummuar iti Brgy. San Roque, San Manuel, Pangasinanno sadino a maitaktakder ti dam. Nagpanawagan dagitinagbarikada a rumbeng nga agkaykaysa ti umili ti Itogon,San Manuel, ken San Nicolas tapno labanan ti proyekto.

Daytoy nga aksyon masa ket kabaliktad ti ilaslastog tigubyerno nga awan ti taga-Pangasinan a sumupsupyat itidam.

Uray iti dadduma a pagilian, pumigpigsa met tiprotesta laban iti proyekto. Maysa a nalatak a pangariganket ti nadumaduma a grupo idiay Japan a mangkidkiddawiti gubyerno da a saanen nga ituloy ti suporta kenpanangpondo da iti SRMDP. Kinuna da a ti panangpondoiti proyekto ket panangsuporta iti panangidadanes kadagitimarigrigat nga umili ti lubong. Ti Japanese Export-Import(Jexim) Bank, maysa kadagiti kadadakkelan a bangko itiJapan, ket agpautang koma ti nasurok US$300 milyon paraiti SRPC.

Iti sango ti panangbutbuteng ken panangsulsulisog tigubyerno ken SRPC, lumawlawa ti panagsupyat ken lallalonga agbalbalin a palaban ti umili. Kuna ngarud dagiti taga-Dalupirip, �Agrugrugi pay laeng ti labanan!� i

Kinasuan ti Sangguniang Panlalawigan (SP) ti Kalingani Gov. Dominador Belac ti graft and corruption idi Oktubre1998 gapu iti panagusar na iti pondo ti gubyerno para itilugan na a Nissan Safari.

Ti P1,076,127.70 nga inutang ti probinsya ti Kalingamanipud iti Development Bank of the Philippines (DBP)ket para koma iti kalsada ken rangtay. Isu ti imbayad naidi Setyembre 4, 1998 para iti lugan a ginatang na iti RoyceMotor Center, Inc.

Katugtugaw pay laeng ni Belac ngem minilyon tinakurakot nan a kwarta dagiti umili iti Kalinga. Manongata pay ti kurakuten na iti agtultuloy a panagtugaw na?Ti Kalinga ti maysa kadagiti agkurkurang unay iti serbisyoti gubyerno kas iti irigasyon, rangtay, ken kalsada akangrunaan a kasapulan dagiti mannalon tapnomakatulong iti panagdur-as ti pagbiagan da. Mamin-anoman a mabaliwan dagiti opisyales, agtultuloy latta ti

Panagkurakot ni Governor BelacNaibutaktak

panagkurakot no di nga interamente a mabaliwan ti buloka sistema babaen ti rebolusyon.

Ni Belac ket maysa a kararanggasan a warlord itiKalinga. Nangabak isuna iti eleksyon babaen ti napalaloa ranggas ken panagkusit. Adu dagiti panagabuso ni Belacken dagiti goons na iti kalintegan ti tao. Napeklan isuna akalaban ti rebolusyonaryo a tignayan, aglalo ta adu ti utangna a dara iti masa ken rebolusyonaryoa tignayan. i

DANGADANGPanid 22


Agrekrekrut manen ti pasista a militar ken tigubyerno kadagiti CAFGU manipud kadagiti umili.Segun iti kapadasan, napaneknekan tayon ti dakesa bunga ti pannakabukel ti CAFGU. Nakaiteddaytoy ti riribuk ken gulo iti uneg ti komunidad,ken iti baet ti nadumaduma a komunidad.

Gapu iti sursuro ken aramid mismo dagiti amo daa reaksyunaryo a militar, nasuruan dagiti CAFGU ngaagtakaw, agranggas, agbugbog, agkulata, mangbut-buteng, kdpy nga abuso kadagiti umili. Dagiti CAFGUket nagbalin nga aso-aso dagiti soldado. Nausar da kaspara anup no agoperasyon da; kas gwardiya kadagiti de-tachment bayat nga agsusugal ken agbarbartek dagitisoldado; ken kas babaunen.

Ita, kayat da manen nga ipasubli dagiti naikkat aCAFGU ken agrekrut pay ti adu. Iyar-aramid da daytoyiti panawen nga adda plano ti gubyerno a mangiserrekkadagiti proyekto ti dam, minas, NIPAS, kdpy. Dagitoyket mangagaw iti daga ken ti kinabaknang tayo.Dadaelen da ti aglawlaw ken pagbiagan tayo.

Ammo tayon ti kinadakes ti NIPAS ken dagitikumpanya ti minas a kas ti Newcrest, Almagan-Mayantoc, ken dadduma pay. Isu a lumablaban dagitiumili iti iseserrek dagitoy a proyekto. Kayat ti gubyernoa lappedan ti panaglaban ti umili tapno matuloy dagitiproyekto. Tapno magun-od daytoy, maysa a pamuspusanda ti panangpaadu kadagiti CAFGU iti luglugar apangisayangkatan da kadagiti proyekto.

Babaen iti panangitakder da iti CAFGU, panggepda a:

n buraken ti nabukel nga urnos ken panagkaykaysadagiti umili ken dagiti tribu a manglablaban itipannakaituloy iti proyekto a minas ken NIPAS;

n buraken ti panagtitinnulong ti umili ken NPAlaban iti minas ken NIPAS ken isina ti NPAkadagiti umili; ken

n usaren dagiti CAFGU kas gwardiya dagitikumpanya ti minas.

Pudno a kumarkaro ti kinarigat ti panagbiag iti unegti agdama a turay ti mananggundaway kenmanangidadanes a dasig. Ket aglalo pay a saan tayo komaa maawis nga agserbi kadakuada kas iti panagserrek itiCAFGU. No kasapulan ti kwarta, adda dagiti nasaysayaata pamuspusan, a saan a makadadael iti urnos kenpanagkaykaysa ti umili. Saan tayo nga ilako timasakbayan tayo ken dagiti sumaruno a kapututan; saantayo nga isuko ti daga, kinabaknang ken pagbiagan tayopara iti kwarta nga aggapu iti dara ti umili. Rumbengketdi a labanan tayo ti bulok a gubyerno.

Awisen nga agikkat dagiti agdama a kameng tiCAFGU!

Saan a paallilaw!

Ituloy a labanan dagiti kumpanya ti minas kenproyekto a NIPAS!

Salakniban ti daga, biag, ken kinabaknang tayo!

CAFGU: Us-usaren ti KabusorKontra iti Umili

Pablaak ti NPA-Abra



DAMDAMAG NASYUNAL

Siraragsak a rinambakan dagiti yunit ken organo tiPartido Komunista ti Pilipinas (CPP), NPA, kenorganisasyon masa ti maika-30 anibersaryo ti CPP anaibangon idi Disyembre 26, 1968.

Iti daytoy nga okasyon, naiyaramid ti nadumaduma aselebrasyon iti sona, aw-away ken urban. Babaen kadagitikanta, iskit, drama, ken palawag, nabigbig dagiti balligi tirebolusyon a nagun-od babaen ti naregget a trabaho kensakripisyo. Nasaluduan met dagiti martir a nangidaton tibiag da para iti rebolusyon.

Segun iti pablaak ni Armando Liwanag, chairman tiKomite Sentral ti CPP, nailanad dagiti dimmur-asan tiPartido, NPA, ken intero a rebolusyonaryo a tignayanmanipud bassit ken nakapsut, a nagbalin a lumawlawa kenpumigpigsa iti intero a pagilian.

Iti nasao a pablaak, naipalagip ti pakasaritaan ti Partidoken saggaysa a natalakay dagiti batayan a prinsipyo no

Saluduan ti Maika-30 a Tawenti Partido Komunista ti Pilipinas!

apay a naibangon manen ti Partido. Narebyu dagiti balligi,nagkapsutan, ken kamali iti napalabas. Naipakita nokasano a nailinteg dagiti kamali babaen iti balligi tiMaikadua a Naindaklan a Tignayan ti Panagilinteg.Naipakita met ti awan-sarday a panagkaro ti krisis tigimong ken dagiti nasayaat nga obhetibo a kundisyon itiagdama para iti naunday a gubat ti umili. Naiyunay-unaydagiti sangapulo a napaut a mapanglaban a rebbengen tiPartido.

Nagpanawagan ni Armando Liwanag kadagiti kamengti Partido, �Masapul a sisasagana tayo nga idaton ti biag nokasapulan tapno maragpat ti baro a Pilipinas a naan-anay anawayawayaan, demokratiko, agkaykaysa, nainkalintegan kennarang-ay.� i

Dumanon iti P1.5 trilyon (P1,500,000,000,000) tiutang ti gubyerno ti Pilipinas iti daytoy a tawen. Daytoyket gapu iti panagutang manen ti gubyerno kadagitiimperyalista tapno mapullatan ti depisit iti badyet tigubyerno a P68.4 bilyon.

Ti kabuklan nga utang ti gubyerno idi katugtugaw niEstrada ket P1.35 trilyon. Kayat na a saoen, iti umuna atawen pay laeng ti rehimen nga Estrada, nanayunanen tiP150 bilyon ti utang ti Pilipinas!

Iti P1.5 trilyon nga utang, 53% wenno P793.6 bilyonket manipud iti lokal a pagutangan, bayat a 47% wennoP703.3 bilyon ket manipud iti utang kadagiti imperyalista.

P1.5 Trilyon, Utang ti Gubyerno

Iti 1999, ti maibayad iti utang ket dumanon ti P189bilyon. Ti P121 bilyon ditoy ket pagbayad iti interes paylaeng ken ti P68 bilyon ket para iti mismo nga utang. Itikabuklan a badyet ti gubyerno ita a tawen, 32% ketmaibayad iti utang.

No pagbibingayan ti 11.7 milyon a pamilya a Pilipinoti utang ti gubyerno, kada pamilya ket addaan utang aP128,205! i

DANGADANGPanid 24


Kinondena ti National Democratic Front of thePhilippines (NDFP) ti agsasaruno a pananglabsing tireaksyunaryo nga estado ti Pilipinas kadagiti kalintegan titao, internasyunal a linteg ti gubat, ken ti napirmaan aCARHRIHL (Kumprehensibo a Tulagan iti Panangrespeto itiKalintegan ti Tao ken Internasyunal a Linteg ti Gubat). Iti maysaa pablaak a nairuar idi Enero 11, 1999, imbaga ti NDFP arumbeng a masingir ti gubyerno kadagitoy apananglabsing, ken rumbeng a madusa dagiti tauhan naiti AFP ken PNP a nakaaramid kadagiti abuso.

Nalawag a linabsing ti gubyerno ti CARHRIHL idipinatay da ni Domingo Baluncio, maysa a kameng ti NPAa nasugatan iti engkwentro idiay Bato, Camarines Sur, idiDisyembre 7, 1998. Nabiag pay isuna idi naibaon dagitimasa a mangawit kenkuana ken ilugan iti trak ti AFP.Imparit pay ti militar ti panagboluntaryo ti masa nga isudanti mangitulod kenni Baluncio idiay ospital. Ngem kalpasandaytoy, nabirokan ti masa ti bangkay na -- namin-adu anabugbog ti bukot na ken naibelleng a kasla la basura.

Inlawlawag ti NDFP nga iparparit ti CARHRIHL tiinaramid ti militar kenni Baluncio. Inlista pay ti NDFPdagiti puntos iti tulagan a linabsing ti reaksyunaryo ngaestado, maibilang ti:

• kalintegan iti biag, aglalo ti kalintegan kontra itipannaka-salbeyds, involuntary disappearance (pannaka-�missing�), masaker, kdpy;

• kalintegan iti biag dagiti mannakigubat nga agsakit,nasugatan, wenno naawanan kabaelan a lumaban;

� kalintegan dagiti POW (prisoners of war) iti makatao apannakatrato manipud iti nangbalud kadakuada.

Innayon pay ti NDFP a linabsing met ti gubyerno,babaen ti AFP, dagiti internasyunal a linteg ken prinsipyoiti gubat, a rumbeng koma a bigbigen ti amin a sibilisadoa gimong iti intero a lubong.

Saan a daytoy ti umuna a pananglabsing ti gubyernokadagiti kalintegan ti tao, wenno pananglabsing itiCARHRIHL. Siningir met ti NDFP ti dadduma pay akaso ti panagabuso dagiti pwersa ti AFP ken PNP idinapalabas a tawen:

1. Ti pannakapukaw da Ruel Distreso ken ErmeloBasalan idi Marso 26, 1998. Sibibiag idi a tiniliw timilitar ida idiay Brgy. Calong-calongan, Buenavista,Agusan del Norte. Segun kadagiti nakasaksi,imbaon ti militar daytoy dua a kargaen ti tallo anatay nga NPA ken maysa pay a natay a militar.Ngem ipilpilit ti militar nga awan kano ti tiniliw da.Inggana itatta, awan pay ti damag no sadino ti ayanda Distreso ken Basalan.

2. Idi Hunyo 9, 1998, pinatay ti militar ti dua anasugatan nga NPA - da Jimmy Baltazar kenRicardo Ilustre - idiay Brgy. Dipanikihan, Dingalan,Aurora, uray no nalawag a di da kabaelanen alumaban gapu iti sugsugat da. Awanan-asi met anireyp sakbay a pinatay da ni Marites Casamis kenCely Añonuevo. Dagiti pwersa ti militar ketindauluan ni Lt. Raymundo Aguada (kitaen tikabuklan a damag iti Dangadang, Oktubre-Disyembre1998).

3. Pannakapukaw da Danilo Caisip ken Jayson Nieva,idi Disyembre 8, 1998. Naaresto, naposasan, kenawanan-asi a nabugbog da idiay barangay hall tiKayrilaw, Nasugbu, Batangas, gapu ta nasuspetsa daa kameng ti NPA. Maibilang kadagiti nagaresto kennagbugbog ket ni barangay captain Jorge Gerpacio,kakuyog na dagiti barangay tanod. Kalpasan a

Kinaranggas ti Reaksyunaryo nga Estado,Imbutaktak ken Kinondena Ti NDFP



�Kukua mi ti intero a Pilipinas,� daytoy ti kinuna niImelda Marcos idi Disyembre 1998. Impablaak na ti listaandagiti sanikua nga impatengngel da kadagiti nadumadumaa katalek da a kroni idi tiempo ti diktadura nga US-Marcos.

Dagitoy a kroni ti nangasikaso kadagiti nadumadumaa sanikua kano da Marcos tapno saan a mabisto tinakadakdakkel a kinurakot ken tinakaw da idi manipuditi umili a Pilipino. Maibilang kadagiti inamin ni Imelda anangitalekan da iti sanikua da ket da Lucio Tan, EduardoCojuangco Jr, Roberto Benedicto, Herminio Disini,Ricardo Silverio, Armando Romualdez, kdpy.

Padpadasen ni Imelda a babawien dagiti sanikua ngaimpa-iggem da kadagitoy a kroni. Maibilang ditoy ti adu aminas, bangko, daga, hotel, nadumaduma a korporasyonti logging, tabako, asukar, niyog, komunikasyon, dyaryo,telebisyon, hotel, lugan, nadumaduma a pabrika ti makan,lupot, kdpy. Ti total a balor kano dagitoy ket nasurok P500bilyon, a naggapu iti rigat ken ling-et ti umili a Pilipino.

Simmaruno met ni anak na nga Imee Marcos (agdamaa congresswoman ti Ilocos Norte), a nangipablaak ti maysapay nga atiddog a listaan dagiti kroni ken katalek da.Nainayon ditoy da Brig. Gen. Hans Menzi, Juan PonceEnrile, Jose Concepcion Jr, kdpy.

Sumagmamano kadagiti sanikua da iti Ilocos kenCordillera a nainayon iti listaan ket dadakkel a puonan itisumaganad:

1. Baguio Gold Mining Co. - c/o Jose Campos2. Philex Mining Corp - c/o Jose Campos3. Lepanto Mining - c/o Potenciano Ilusorio, Cezar

Zalamea, ken Fairmount Real Estate, Inc.4. daga iti La Union - c/o Cartier Realty and

Development Corporation5. Pamplona Redwood Veneer - c/o Alfonso Lim6. Batong Buhay Gold Mines, Inc - c/o Juan Ponce

Enrile7. Benguet Corporation - c/o Cezar Zalamea

Kinurakot ken Tinakaw a Kinabaknang,Inamin da Marcos

mabugbog, da Caisip ken Nieva ket naipasa iti 401stPNP Mobile Force nga idadauluan ni Major IsraelEphraim idiay Palico, Nasugbu. Agingga ita,awanen ti nakakita kadagiti biktima, uray mamin-ano a nakiddaw da kapitan Gerpacio ken MajorEphraim nga iruar da ti dua.

Nalawag a makita kadagitoy a pasamak ti pasista ngaaramid dagiti militar ken pulis iti gubat. Makita ditoy a tikanayon a sungbat ti reaksyunaryo nga estado kadagitinainkalintegan a laban ti umili ket ti awanan-asi ken

narungsot a panangdukot, panagreyp, ken panangpapataynga aramid ti AFP, PNP, ken pwersa a paramilitar.

Maadal ditoy a pasamak a ti hustisya kenpanangrespeto iti kalintegan ti tao ket magun-od laengbabaen ti panangagaw iti pulitikal a bileg manipud itiagturturay a reaksyunaryo a dasig, ken panagballigi tidemokratiko a rebolusyon ti umili. i

DANGADANGPanid 26


Impaidam ni Estrada ti kidkiddawen dagiti titser apaset ti sweldo ken benepisyo da a nabayagen a naikarikadakuada, ken rumbeng laeng nga awaten da:

• P7,000 amelioration pay• P9,052 hazard pay• P2,000 centennial bonus

Iti bangir na, insagut ni Estrada idi paskua tisumaganad:

• P200,000 a �Christmas bonus� kada senador kenkonggresman

• P40 milyon a pork barrel kada konggresman• P260 milyon a pork barrel kada senador

Napalalo ti rurod dagiti titser iti minilyon nga intedni Erap kadagiti siguden a babaknang a konggresman kensenador, bayat nga inyaw-awan na ti bassit a dawat dagitimarigrigat a titser. Kuna pay dagiti titser a maragsakan dakoma no maited kadakuada ti uray paset wenno kaguduati kiddaw da. Ngem uray daytoy bassit a gatad ket saan daa naala.

Inrason ni Estrada nga awan kano ti kwarta ken aduti utang ti gubyerno. Inrason na pay a saan kano nga isuna

Erap, Mangparparigat kadagiti Titser

8. Black Mountain9. Baguio Country Club10. Tirad Minerals, Inc.

Imbes a maisubli dagitoy a sanikua kadagiti umili aPilipino, agiinnuna dagiti agturturay a dasig apagiinnagawan dagitoy.

Padpadasen met dagiti annak ni Marcos a makitulagkenni Estrada a pagbingayan da ti nakabangko a $590milyon (P23.6 bilyon) a nakumpiska manipud kadaMarcos. Kasukat ti 75-25 a panagbingay ditoy a paborkano iti gubyerno, dawdawaten dagiti Marcos a saan da amadusa iti anyaman a kaso, uray pay mapaneknekan tikorte a nakabasol da.

Makita ditoy ti pannakikumplot ni Estrada kadagitikadadakkelan a kriminal ditoy Pilipinas -- da Marcos kendagiti kroni da. Nalawag ti panangpabor ni Estradakadagiti Marcos ken dagiti kroni da a kagurgura ti umili aPilipino. Idi katugtugaw na pay laeng ket insubli na itituray da Marcos ken dagiti kroni da a nangparparigatkadagiti umili a Pilipino iti uneg ti nasurok 20 tawen.

Gapu ditoy, indeklara ti Komite Sentral ti PartidoKomunista ti Pilipinas (CPP) ti standing order kadagiti amina yunit ti NPA nga arestuen da Imelda ken BongbongMarcos, ken dagiti kangrunaan a kroni da tapno makasuaniti Korte ti Umili. i

ti nangikari iti centennial bonus. Isu a baka no tawen 2000kano pay a maited ti intero a gatad ti kidkidda-wen da.

Kinuna ti maysa a titser, �Padasen man ni Estrada ngaagbiag iti P6,000 kada bulan tapno maramanan na ti biag mi,sakbay nga ipaidam na ti rumbeng a maawat mi!�

Maysa manen daytoy a pammaneknek ti kinaulbod tipropaganda ni Estrada nga "Erap para iti marigrigat".Umad-adu dagiti titser a maririing iti kinapudno a ni Erapket kontra iti marigrigat. i



Ginasut a mannakigubat ti Rebolusyonaryo nga Armadoa Pwersa ti Colombia (FARC) ti napan iti San Vicente delCaguan, iti pagilian a Colombia idi Enero 6, 1999, tapnorugian ti negosasyon iti kapya iti baet ti gubyerno tiColombia ken ti FARC. Kabigatan na, simmangpet niAndres Pastrana, ti baro a presidente ti Colombia, kenni Manuel Marulanda, kumander ti FARC, tapnopormal a rugian ti negosasyon.

Ti FARC ket nangidatag ti tallo a kangrunaan ngausapin para iti negosasyon:

• panangwaswas kadagiti grupo a paramilitar;

• panangwayawaya ti gubyerno iti 452 a baludpulitikal, kasukat ti panangwayawaya ti FARC itinasurok 300 a POW; ken

• pampulitika ken pang-ekonomya a reporma apagsayaatan ti agrigrigat a kaaduan.

Iti bangir na, nangidatag met ti gubyerno tiColombia ti sangapulo a punto iti negosasyon. Maibilangditoy ti:

• panangrisut iti problema iti droga, aglalo itipanangpasardeng kadagiti mannalon ngaagimulmula kadagiti mausar iti panagaramid itidroga;

• panangpapigsa iti sistema ti hustisya kenpananglaban iti korupsyon; ken

• garantiya a saan na nga imasaker dagiti gerilya ngaagin-inana wenno nag-lie low.

Gandat koma ti tungtongan iti kapya a risuten dagitiramut ti 34-tawen nga armado a dangadang ti FARC labaniti gubyerno ti Colombia. Iti agdama, dumanon iti agarup15,000 ti regular nga armado a pwersa ti FARC, nga

Pwersa ti Gubyerno Nagmasaker ti 200 a MasaTungtongan iti Kapya Impasardeng ti FARC

COLOMBIA

addaan direkta a kontrol iti 40% ti kaaw-awayanti Colombia.

Ngem saan pay a nakabuwelo ti negosasyon ketnaisardeng daytoy gapu iti agsasaruno a masaker ngainaramid dagiti paramilitar a pwersa ti gubyerno. Idi mismoEnero 7 ket rinugian ti nadumaduma a paramilitar apwersa ti kampanya da a patayen ti amin a sumupsuportaiti FARC.

Iti uneg laeng ti uppat nga aldaw, 200 a tao tinamasaker. Ti kakaruan ditoy ket ti napasamak iti rehiyonti Magdalena idi Enero 9. Duapulo a tao nga agat-atendariti maysa a bunyag ket pwersado nga imparangguyod tiparamilitar iti ruar ti simbaan ken pinaltupaltugan da.Maibilang iti natay ket duanga ubbing.

Gapu ditoy, impasardeng ti FARC ti pormal anegosasyon aginggana a di makontrol ti gubyerno dagitiparamilitar a pwersa. i

DAMDAMAG INTERNASYUNAL

DANGADANGPanid 28

Plano dagiti imperyalista a korporasyon amangisaknap ti makunkuna a �suicide seeds� ti tabako, pagay,ken dadduma pay a mula.

Dagiti �suicide seeds� ket klase dagiti bukbukel anaigagara a maminsan laeng a tumubo ket saanen amakapagpataud ti baro a bukbukel a para semilya. Kayatna a saoen, saanen a mabalin ti sigud nga aramid timannalon nga agidulin ti bin-i manipud iti apit para itisumaruno a panagbunubon. Tunggal panagmumula,mapilitan da a gumatang ti bukel manipud kadagitiimperyalista.

Maysa kadagiti kadadakkelan a korporasyon amangisaknap ti �suicide seeds� ket ti Monsanto iti US. Gapuiti napalalo a kinaagum ken gagar da a makaganansya,kolkolektaren dagitoy a korporasyon ti nadumaduma abukel iti intero a lubong ken isuksukat da ti �suicide seeds�tapno mapilitan ti mannalon a kanayon a gumatang tibukel.

Iti rehiyon ti Ilocos ken Cagayan, ti Lancaster Corpora-tion ti mangikedkeddeng ti klase ti bin-i, abono, pestisidyo,ken dadduma pay a mausar iti produksyon ti tabako.Mangited pay daytoy ti treyning kadagiti mannalon itipanagusar kadagitoy a produkto. Iti kasta, mapukaw dagiti

"Suicide Seeds� Maisaknap

tradisyunal a bin-i ken mapilitan ti mannalon nga usarendagiti ikeddeng ti Lancaster - nga isu met ti pagganansyaanna ti dakkel.

Iti rehiyon ti Cordillera, in-inot a maaw-awan dagitinainsigudan a bin-i ti pagay. No saan a masalaknibandagitoy, dumanon to ti panawen a mapilitan ti mannalona gumatang kadagiti bin-i (kas ti makunkuna nga high yield-ing varieties wenno HYV) a makasapul iti adu nga abono,pestisidyo, ken nadumaduma a kemikal a lako dagitiimperyalista.

Ngarud, masapul a naan-anay nga amirisen dagitigandat dagiti imperyalista a kakumplot dagiti lokal ngaagturturay a dasig. Rumbeng a supyaten dagiti gandat daa lallalo a pespesen dagiti mannalon iti pagilian tayo. Kenrumbeng laeng nga aywanan tayo dagiti tradisyunal a bin-i, ta kaaduan kadagitoy ket addaan natural a resistansya itinadumaduma a peste uray di agusar ti abono ken kemikal.

Iti panagballigi ti rebolusyon, maiwayat timodernisasyon ti agrikultura a pudno nga agserbi iti interesti mannalon. Iti kasta, makasanggir daytoy iti bukod akabaelan imbes nga agdependar kadagiti nalabes, nangina,ken makasabidong a kemikal dagiti imperyalista. i


Manuel

dangadang rebolusyonaryo a dyaryo ti umili ti amianan a ... · pdf fileenero - marso 1999...

Documents