de techniek voor een wielerpiste - ie-net · se industrieel ingenieurs - hebben een lange traditie...

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

INGENIEURSMAGAZINE

11-2010

De techniek vooreen wielerpiste

Elektrische fietsen: rage of blijver?

Ingenieur en stand-upcomedian

Project passiefscholen van startVIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgemjaargang 48, nummer 11, november 2010maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustusafgiftekantoor HASSELT 1- P2A8632

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw

Lid van World Federation of EngineeringOrganisations (WFEO) van de UNESCO.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.)

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem

HOOFDREDACTEUR

Ing. Noël Lagast MSc

EINDREDACTIE

Luc Vander Elst

REDACTIERAAD

Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MScIng. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc

REDACTIESECRETARIAAT

Francine Demaret

SECRETARIAAT VIK

Herentalsebaan 643, 2160 WommelgemTel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] open van 08.30 uur tot 17.00 uur

Voor advertentieruimte of redactionele bijdragen: mail naar [email protected].

LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN

rek.nr.: 406-0098501-56

€ 62,00voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;voor geassocieerde leden

€ 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden

€ 17,00voor studenten-industrieel ingenieur

€ 79,00voor leden woonachtig in het buitenland

€ 750,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met meer dan 250 werknemers

€ 375,00 voor bedrijven, scholen, instellingen, enz. met minder dan 250 werknemers

DRUKKERIJ & LAY-OUT

Drukkerij SLEURS nv, OverpeltTel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

COVER

Wielerpiste © SANDER DOUMA ARCHITECTEN BNA

Commentaar

3 I-mag november 2010

VIK-structuur evolueertmee met haar tijd

In mijn commentaar van juni gaf ik al aan dat de Vlaamse Ingenieurskamer in dekomende decennia ook zal moeten inspelen op de maatschappelijke en sociologischeevoluties. Wij moeten die trends volgen en ons aanbod voortdurend aanpassen omblijvend een reële toegevoegde waarde te bieden aan al onze leden.De Algemene Vergadering van 9 oktober laatstleden heeft onze beleidsorganen daar-om herschikt om daadkrachtig met de uitdagingen van een steeds sneller veranderen-de omgeving te kunnen omgaan. De neerslag daarvan leest u in onze statuten:www.vik.be/statuten.We willen meer leden actief betrekken bij de Vlaamse Ingenieurskamer, binnen hunrespectievelijk aandachtsgebied of interesseveld. Hoe doen we dat?De functie van het toezicht en die van de uitvoering worden voortaan beter geschei-den. De Raad van Bestuur bepaalt de strategie en het beleid van de vereniging en ziettoe op de uitvoering ervan. Het directiecomité staat in voor de operaties, de uitvoeringvan het uitgestippelde beleid. Op termijn moet die onafhankelijkheid weerspiegeldworden in de samenstelling van het directiecomité. De nieuwe statuten maken datmogelijk. Zo verdwijnt bijvoorbeeld de functie van algemeen voorzitter. De taken, dieaan die functie verbonden waren, worden voortaan waargenomen door de gedele-geerd bestuurder en de voorzitter van de Raad van Bestuur.

Een Raad van Bestuur met te veel leden kan niet goed werken. Alleen al omdat er bij-voorbeeld eenvoudigweg te weinig tijd is om iedereen volwaardig aan bod te latenkomen. De verschillende adviesraden moeten daarom het inhoudelijke werk voorbe-reiden. Daarbij zullen we meer leden betrekken, die ter zake deskundig zijn. Een aan-gepaste selectie bij de voordracht van kandidaat-bestuurders geeft ruimte om naareen goede mix van noodzakelijke competenties en geografische representativiteit testreven in een afgeslankte Raad van Bestuur. Een selectiecommissie van vijf bestuur-ders, die door de Raad van Bestuur jaarlijks zal worden samengesteld, waarborgt -onder leiding van de voorzitter - dat selectieproces.

De meer generieke term ‘adviesraden’ voor de verschillende geledingen en structurenvan de vereniging, voorkomt nieuwe statutenaanpassingen bij de minste wijziging inde operationele structuur en werking van de VIK. Eventuele verdere verduidelijkingennemen we op in het reglement van inwendige orde.

Beste leden, wees niet te bescheiden, als we straks op u een beroep willen doen omeen actieve bijdrage te leveren in een of andere adviesraad. We zijn nu eenmaal eeningenieursvereniging van ingenieurs, voor ingenieurs. Met een werking om ‘u’ tegen tezeggen, dankzij de onbaatzuchtige inzet van talloze collega-ingenieurs.

Vele handen maken licht werk. De Vlaamse Ingenieurskamer rekent op u.

Ing. Paul BERTELS MScGedelegeerd bestuurder

Bestel vanaf nuhet volledige rapport ‘Mijn baan’.Een uiterst nuttige leidraad bij loononderhandelingen.Surf naar: www.vik.be/mijn-baan

Meer informatie: zie pagina 5 in deze I-mag.

Inhoud

4I-mag november 2010

CommentaarVIK-structuur evolueert mee met haar tijd . . . . . . . . . . . . . 03Inhoudstafel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04Rapport ‘Mijn baan’ beschikbaar voor alle ingenieurs! Brandpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05Nederlands architectenbureau ontwerpt wielerpistesTechnologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 06Elektrische fietsen: rage of blijver? Technologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Modern TimesTechnologie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12Arnout Van den Bossche brengt vernieuwende humor Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14Jacques T’Kindt: ‘Leraar van het Jaar 2009’Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Nieuwsbrief Ex-Change . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23In de kijker: PromatAfdeling Leuven-Hageland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Nieuws van de afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Eerste passiefschool in de steigers Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Naar een inspirerende leeromgeving Centrum Onderwijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Puzzelaar 98: De revolutionaire driehoek + opl. puzzel 96 Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Nieuws van de studiegroepen VIK Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Vloeistofdichte betonconstructies ontwerpen en uitvoeren VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42SMED technologisch bekeken / ProcesinstrumentatieVIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Verwarmingstechnische calculaties VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Afbraak- en sloopwerken: nieuwe Vlaamse regelgeving VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44EEX en ATEXVIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Geluid in en onderhoud van ventilatiesystemenVIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Cursusoverzicht VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

De ingenieur is een tevreden en gemoti-veerde werknemer. Dat is een belangrijkeconclusie die kan worden getrokken uithet rapport ‘Mijn baan’. Met het rapport‘Mijn baan’ willen we werkgevers en inge-nieurs inlichten over de ingenieurs, hunjob en hun salaris om zo beide partijen opelkaar af te stemmen met de markt als lei-draad.

Voor slechts 100 eurokrijgt u een instrumentin handen dat u eenveelvoud van dat bedragkan opbrengen.

het eerst alle ingenieurs in Vlaanderenbijeen, maar ook iedereen met een passievoor techniek en technologie.

Vergelijk uw positie in de arbeidsmarkt en watdaar financieel tegenovermoet staan aan de handvan de gegevens van3.000 andere ingenieurs.

En dat illustreert onmiddellijk het uniekevan dit rapport. Voor het eerst werd zospecifiek een enquête gehouden onder degehele werkende ingenieurspopulatieover hun job en hun wedde. Bijna 3.000ingenieurs namen uiteindelijk deel aandeze ‘Mijn Baan’-enquête. Door die geza-menlijke aanpak wordt het ook voor heteerst mogelijk ondubbelzinnig en be -trouwbaar beide groepen - burgerlijk/ bio-ingenieurs enerzijds en industrieel ingeni-eurs anderzijds - met elkaar te vergelijkenwaar nodig.

Het rapport is ook voor u een handiginstrument. U bepaalt er uw positie mee inde bedrijfswereld en u leidt er het loon uitaf waarop u recht hebt. Het is een handigwapen voor de loononderhandelingen eneen stevig houvast voor elke ingenieur bijhet bepalen van zijn of haar financiëlesituatie en carrière.

KVIV- en VIK-bedrijfsleden betalen 100euro voor het rapport. Voor niet-leden kosthet rapport 130 euro. Bestellen kan via hetonline bestelformulier: www.vik.be/mijn-baan

Zowel de Koninklijke Vlaamse Ingenieurs -vereniging (KVIV) - vertegenwoordigervan de Vlaamse bio- en burgerlijk ingeni-eurs - als de Vlaamse Ingenieurskamer(VIK) - vertegenwoordiger van de Vlaam -se industrieel ingenieurs - hebben eenlange traditie van salarisenquêtes. Sala -ris enquêtes die gesmaakt worden, zoweldoor de werkgevers als door de ingenieurszelf.

In het samenwerkingsverband ‘ie-net’bundelen ze nu de krachten op verschil-lende vlakken, zo ook wat betreft enquê-tes. ‘Ie-net’ staat voor de community vanalle ingenieurs en technisch geïnspireer-de mensen. ‘Ie-net’ brengt niet alleen voor

Rapport‘Mijn baan’beschikbaarvoor alle ingenieurs!Uiterst nuttige leidraadbij loononderhandelingen

BRANDPUNT


brandpunt

12.000 €

ir 70%

ir 30%

Ing. 70%

Ing. 30%

ir 10%

ir. 50%

Ing. 90%

Ing. 50%

10.000 €

8.000 €

6.000 €

4.000 €

2.000 €

0 €

20

09

20

08

20

07

20

06

20

05

20

04

20

03

20

02

20

01

20

00

19

99

19

98

19

97

19

96

19

95

19

94

19

93

19

92

19

91

19

90

19

89

19

88

19

87

19

86

19

85

19

84

19

83

19

82

19

81

19

80

19

79

19

78

19

77

19

76

19

75

19

74

19

73

19

72

19

71

Evolutie brutomaandwedde ir versus Ing30% - 70% percentielen i.f.v. promotiejaar (bron: ie-net loopbaanenquête 2010)

De zoektocht leidde ons via Patrick Sercu,organisator-koersdirecteur van Gent enzelf 88 keer winnaar van een zesdaagse,naar de Nederlander Frank Boelé. Hij is deman achter de wederopstanding van dezesdaagsen van Rotterdam en Amster -dam en tevens eigenaar van een ‘mobiele’wielerpiste die hij voor special eventsneerpoot waar de organisatoren het vra-gen. Zijn wielerpiste is een ‘Flextrack’,ontworpen door het architectenbureauSander Douma Architecten BNA uitStompetoren bij Alkmaar. Hans Koning iser projectleider.“Frank Boelé is erin geslaagd de oudebaanevenementen van Amsterdam enRotterdam nieuw leven in te blazen, ondermeer door de oude in de jaren ‘80 gesloop-

kampioenschap of voor OlympischeSpelen. Maar voor een zesdaagse is eenbaanlengte van 167 of maximaal 200 meterideaal: het is tenslotte de bedoeling datde ene ploeg of renner probeert rondenvoorsprong te behalen op de andere, endat gaat moeilijker op een piste van 250meter. Je moet er wel voor zorgen dat eenveelvoud van een hele of een halve rondeprecies één kilometer is, dat telt handigvoor renners en kijkers.”

Welke houtsoorten worden gebruikt?

“In de openlucht meestal afzelia. Bijindoorpistes gebruikt men veelal naald-hout, zoals grenen of lariks. Er komenenkele nieuwe ontwikkelingen op demarkt, zoals accoya, een gemodificeerdehoutsoort die weinig werkt onder invloedvan vochtigheid en temperatuur. Daardoorzou ze niet alleen duurzamer zijn dan tro-pisch hardhout, maar ook minder lengte-variatie vertonen, wat voor wielerpistesnatuurlijk heel belangrijk is.”

Is het bouwmateriaal van de piste vanbelang voor de renners?

te, vaste wielerbaan in Ahoy Rotterdam tevervangen door een mobiele, een zoge-naamde ‘Flextrack’. Dat is een houtenpiste die je in maximaal een dag monteerten ook weer in een dag afbreekt”, zegtKoning.“Pistes kan je hebben in hout, beton ofasfalt. Uiteraard zijn de houten pistesmeestal bestemd voor indoor, hoewel erook outdoor hout wordt gebruikt. Voor lan-gere pistes wordt gewoonlijk asfaltgebruikt.”

Zijn alle pistes even lang?

Koning: “Internationaal gaat de voorkeuruit naar een lengte van 250 meter. Dat isook de minimale lengte voor een wereld-

AMSTERDAM. Midden oktober is het seizoen van de zesdaagsen van start

gegaan in Amsterdam. Eind november staat de jaarlijkse hoogmis van het pis-

terijden in Vlaanderen op het programma: de Zesdaagse in Gent. Sportief zit

er voor onze Vlamingen niet veel meer in, nu Iljo Keisse geconfronteerd wordt

met een mogelijk lange schorsing. Misschien verrast Jolien D’hoore wel: zij

werd in september Europees kampioene omnium bij de beloften. I-mag zocht

uit hoe zo’n wielerbaan ontworpen wordt.

“Renner rechtop houden bij 85 km per uur”Nederlands architectenbureau ontwerpt een paar wielerpistes per jaar

technologie


ProjectleiderHans Koning.

TECHNOLOGIE

“Niet direct, hoewel ze natuurlijk een mooi egale houten piste verkiezenboven een betonnen baan. Die kan al eens wat hobbeliger zijn en wat meerrolweerstand bieden. Toch kan je dat deels vermijden door een fijnerebetonsoort te gebruiken, ook al mag je daarin niet te ver gaan. Asfalt isaltijd goed aaneengesloten, dat ‘bolt’ makkelijk voor de renners. Maarberoepsrenners blazen hun banden toch op tot 10 à 12 bar druk, wat veelmeer is dan wegrenners, dus veel last van extra rolweerstand op de baanhebben ze niet.”

Hoe berekenen jullie de hellingen en de bochten?

“Die verschillen van baan tot baan. En eigenlijk ook van het type renner daterop gaat rijden. In de regel ontwerpen wij onze banen met het profiel vaneen wedstrijdrenner voor ogen, hoewel er natuurlijk ook tragere amateursop die pistes rijden.”“Voor een wereldkampioenschap of de Olympische Spelen is het uitgangs-punt van de Internationale Wielerunie UCI dat de veiligheid moet gegaran-deerd worden bij een topsnelheid van niet minder dan 85 kilometer per uur.De helling van de baan is mede afhankelijk van de straal van de bocht. Demiddelpuntvliedende kracht die de renner ondergaat, moet worden gecom-penseerd door de helling van de bocht.”

Maar die renners halen toch geen 85 km per uur?

“Natuurlijk rijden weinig renners tegen 85 km per uur. Hooguit een paarseconden of achter de grote motoren. De kruissnelheid tijdens bijvoor-beeld de puntenkoers is 55 à 60 km per uur. Wij moeten het ontwerp van debaan zo berekenen dat de combinatie van de middelpuntvliedende kracht

Handjevol wereldwijd“Sander Douma en ook ikzelf zijn fanatieke wielrenners”, zegtKoning. “Onder meer via een bouwproject waarbij we deAlkmaarse wielerbaan mochten overkappen, begonnen we alsarchitectenbureau pistes te ontwerpen. Ondertussen hebben weer al heel wat gerealiseerd, waaronder de piste die gebruikt is opde Olympische Spelen in Athene van 2004, de piste vanManchester, het Australische Adelaide, Rio de Janeiro, enzo-voort.”“Veel spelers zijn er niet op de markt. Wereldwijd zijn we meteen handjevol. Het is niet zo dat je elke dag een bestelling bin-nenkrijgt voor een nieuwe wielerpiste: wij ontwerpen er ‘eenpaar’ per jaar. En veel ontwerpers zijn er ook niet. Bij mijn wetenzijn we het enige architectenbureau in Nederland dat ermeebezig is. In Vlaanderen ken ik er geen. In Duitsland is er het fami-liebedrijf van Ralph Schürmann in Muenster, dat al meer dan 125pistes ontwierp, waaronder die van Gent en ik heb nog weet vaneen bureau in Engeland en eentje in Canada.”

www.sanderdouma.nl of www.cyclingtrack.comDVE


“ De wereldrecords die in Manchesterop onze baan gereden zijn, bewijzendat onze pistes behoorlijk ‘snel’ zijn.”

De revival van de Hasseltse Zesdaagse was helaasgeen lang leven beschoren.

Bij een zesdaagse bevindt zich ook veel volk aan debinnenzijde van de piste.

Een FlexTrack bestaat uit 104 balken.

De meest gebruikte houtsoort voor wielerpistesis grenen of lariks.

TECHNOLOGIE

en de hellingsgraad van de bocht ervoor zorgt dat derenner zo goed als haaks op de piste rijdt. Hij mag dusdoor zijn snelheid niet uit de bocht vliegen, en ook nietomvallen door de hellingsgraad van de bocht.”“Voor die berekeningen bestaan formules: we moetendus de zwaartekracht die de renner zou doen vallen,compenseren door de middelpuntvliedende kracht teoptimaliseren en dat kunnen we door de juiste hellings-graad op te bouwen in de juiste straal.”

Moeten jullie voor de veiligheid ook geen vangnettenen zo hangen?

“Overal waar pistes ten opzichte van de buitenzijde 1,40meter in hoogte verschillen met de omringende con-structie, moet je veiligheid inbouwen. Dat kan ondermeer door vangnetten. Dat geldt trouwens ook voor debinnenzijde van de piste, waar zich tijdens zesdaagsenvaak publiek ophoudt of de entourage van de renners, dekoersdirectie, enzovoort.”

Wat kost een gemiddelde wielerpiste?

“Een wielerpiste is een kostbaar geheel. In grootteordekost een gewone baan van 250 meter algauw 800.000euro. Het hangt er dan nog van af welke extraatjes deklant wil. Heel vaak komen er overheidssubsidies bij kij-ken. Voor ons komt het erop aan om de piste zo efficiëntmogelijk te bouwen in een zo kort mogelijke tijd. We pro-beren ook de houten spanten in prefabricage te maken.Als we onze bouwtijd inkorten, spaart dat al geld uit inde kostprijs per vierkante meter.”

Tekst: Dirk Vander ElstFoto’s: SANDER DOUMA ARCHITECTEN BNA


Modulaire Flextrack“We hebben zelf een rekensoftware ontwikkeld die ons in staatstelt om een wielerbaan tot op de millimeter te ontwerpen. Degeometrie van de piste moet het de renner mogelijk maken omzo vlot mogelijk over de baan te koersen tegen maximale snel-heid zonder dat hij zich zorgen moet maken om zijn veiligheid.De wereldrecords die in Manchester op onze baan gereden zijn,bewijzen dat onze pistes behoorlijk ‘snel’ zijn.”“Onze Flextrack is een uniek systeem: een modulair pakket datje in 12 tot 15 uur kunt opbouwen en ook in een dag weer kuntdemonteren. De piste die onder andere gebruikt is om deZesdaagse van Hasselt op te rijden, was de Flextrack van ons. Inde regel is de opgebouwde Flextrack 200 meter lang, maar diekan ingekort worden tot 182 of zelfs tot 167 meter. De pistebestaat uit 104 stalen balken en 104 houten piste-elementen.”

DVE

“ Een aantal nieuwe ontwikkelingen komt op de markt, zoals pistes uit accoya, een gemodificeerde houtsoort.”

Rond de piste moet veiligheid ingebouwd wordenvoor de renners: een stootrand of een vangnet, bijvoorbeeld.

Op volle snelheid kunnen renners tot 85 km per uurhalen op een wielerpiste.

De constructie van een wielerpiste kost al gauw meer dan 800.000 euro.

“De elektrische fiets is een prima alterna-tief voor auto en openbaar vervoer”, steltThomas Troch, salesmanager Silent ForceBelgië. “En dat vooral voor woon-werkver-keer. Want met de elektrische fiets kan jegrotere afstanden overbruggen en tochonbezweet op je bestemming aankomen.Helaas is de toestand in België ronduitslecht m.b.t. oplaadpunten. De overheiddoet daar veel te weinig inspanningen. InNederland is dat voorbeeldig.”

Inderdaad, via internet krijg je degelijkeinformatie over de oplaadpunten inNederland.“De innovaties zitten vooral in de accu:door meer capaciteit per kg, lagere aan-koopprijs, langere levensduur en steedskortere laadtijd”, zegt Kees Bakker, con-sumentenvoorlichter van de Nederlandse

van die tweewielers momenteel ontwik-keld. Consumenten kunnen nu ook al kie-zen uit een breed gamma: naast eenstadsuitvoering zijn er ook elektrischemountainbikes en vouwfietsen te koop. Deinnovaties doen inmiddels het visuele ver-schil tussen elektrische en gewone fiet-sen geheel verdwijnen.

Twee soorten

De elektrische fiets heeft net dezelfdekenmerken als een doordeweekse fiets ende meeste modellen zijn ook uitgerustmet een schakelsysteem met vijf totnegen versnellingen. Het grote verschil zitin het gewicht, veroorzaakt door de nogsteeds vrij zware accu’s: tussen de 9 en 16kg. De prijs van elektrische fietsen vari-eert van 1.000 tot meer dan 3.000 euro. Hettype accu en accessoires, zoals een gps-toestel, liggen aan de basis van de groteprijsverschillen.Er zijn twee soorten elektrische fietsen opde markt: de Pedelec en de E-bike.Pedelec staat voor ‘PEDal ELectricCycle’, een fiets waarbij de gebruiker zelftrapt, maar ondersteund wordt door eenelektrisch systeem dat extra kracht levert.Die hoeveelheid kracht staat rechtstreeksin verband met de kracht die de bestuur-der zelf zet. Het gaat om trapbekrachti-ging, vergelijkbaar met de stuurbekrachti-

Fietsersbond. “Zo bracht Sparta een vande eerste fietsen met hulpmotor, maar diewerden nooit succesvol. En bij de oor-spronkelijke elektrische fietsen was deaccu veel te snel leeg of de fiets veel tezwaar.”De meeste hedendaagse accu’s zijngelukkig eenvoudig uitneembaar. Daar -door is ieder stopcontact geschikt alsoplaadpunt. Sommige accu’s kunnen ookopgeladen worden via de 12 V-aansluitingvan de wagen.

Innovaties

Sommige fietsen zijn uitgerust metaccu`s die pas na 120 kilometer opgeladenmoeten worden, maar de hulpmotorfietsvan de toekomst rijdt op waterstof. Inlaboratoria worden de eerste prototypes

technologie


“Grotere afstanden fietsenen toch onbezweet aankomen”

Elektrische fietsen: rage of blijver voor medioren en senioren?

WOMMELGEM. Minder dan een decennium geleden daagde de elektrische

fiets voor het eerst in het straatbeeld op. Oorspronkelijk waren het voorname-

lijk senioren of minder mobiele mensen die zich ervan bedienden. Inmiddels

heeft ook de modale fietser het voordeel van de elektrische fiets ontdekt:

minder vermoeiend dankzij de de elektrische aandrijving. En dat voor een veel

lagere gebruikskost dan bij een auto of een bromfiets. Het verbruik bedraagt

minder dan 3 eurocent per 100 km voor het zuinigste model. Het milieuvriende-

lijke aspect is mooi meegenomen.

Thomas Troch van Silent Force België. Christophe Vijverman van Krigori.

ging van auto´s. In 1998 bracht hetJapanse merk Yamaha de eerste Pedelecop de markt.Bij de e-bike hoef je zelf niet meer te trap-pen. Je bepaalt je fietssnelheid met knopen ‘gashendel’. De kracht die de fietseruitoefent en die van de elektrische motorbeïnvloeden elkaars prestaties niet enkunnen dus los van elkaar wordengebruikt.

Batterijen

Bij elektrische fietsen worden vier typesgebruikt: ‘sealed lead acid’ (SLA), nikkel-cadmium (NiCd), lichter dan de SLA,maar moeilijk verkrijgbaar want niet con-form de milieueisen, ‘nikkel-metaalhydri-de’ (NiMH) met een hogere capaciteit danNiCd en een stuk lichter en tot slot ‘lithi-um-ion’ (Li-Ion), die het meest elektrici-teit levert en meteen ook het duurst is.Afhankelijk van het type en het gebruikheeft de elektrische fiets een actieradiusvan 30 tot 130 km. De actieradius wordtbeïnvloed door o.m. de fietssnelheid, demate van trapondersteuning, de banden-spanning, de buitentemperatuur en deconditie van de batterij.

Motor

Een e-bike maakt gebruik van een hubmo-tor, die direct gekoppeld is aan het wiel,waardoor het accurendement het hoogstis. De naafmotor komt veel minder fre-quent voor. Er bestaan twee uitvoeringenvan de hubmotor: met of zonder inwendigetandwieloverbrenging. Laatstgenoemde isvergelijkbaar met een elektromotor, waar-bij de as vastgezet wordt en de motor zelfronddraait. Eenvoudigere motorenbestaan er praktisch niet.In de hubmotor met inwendige tandwiel-overbrenging zit een kleine elektromotordie flink veel toeren levert. Dat toerentalwordt omlaag gebracht door een tandwiel-overbrenging; doorgaans een planetair

Consumenten kunnen nu ook al kiezen uit een breed gamma:naast een stadsuitvoering zijn er ook elektrische mountainbikes en vouwfietsen te koop.

Een elektrische fiets mag bij wet enkel ondersteuning bieden bij het gebruik van de pedalen. Anders is het een 'gemotoriseerd' voertuig.

tandwielstelsel. Door de inwendige ver-tanding kan dat type kleiner wordengeproduceerd en biedt het meer trek-kracht. De meeste elektrische fietsen zijn goedvoor een vermogen van om en bij de 250watt, waarmee een snelheid van ongeveer25 km per uur kan worden gehaald. Eenmotor van 24V heeft een stroomverbruikvan ongeveer 10A. Bij meer vermogenstijgt het stroomverbruik. Die grote hoe-veelheid elektriciteit kan alleen maar doorde accu geleverd worden, waardoor dieonvermijdelijk in omvang toeneemt en defiets als geheel ook zwaarder wordt.

Wetgeving

“Volgens de wet in België en Nederlandmag een Pedelec niet sneller rijden dan 25 km per uur”, verduidelijkt ChristopheVijverman, zaakvoerder van Krigori nv.“Ga je - bijv. bij een afdaling – toch snel-ler, dan valt de elektrische ondersteuningautomatisch uit en kun je op eigen krachthogere snelheden bereiken. Een elektri-sche fiets mag bij wet enkel ondersteu-ning bieden bij het gebruik van de peda-len. D.w.z. dat men effectief moet fietsenom van de ondersteuning gebruik temaken. Als dat niet zo zou zijn, dan valthet voertuig immers onder de noemer 'ge-motoriseerd' voertuig. Daarnaast mag hetgeleverde vermogen niet groter zijn dan250 watt. De e-bike wordt dus niet als fietsbeschouwd, omdat hij ook kan rijden zon-der dat de bestuurder trapt. Maar een e-bike die werd aangekocht voor juni 2003 endie voldoet aan de eisen die aan eenPedelec worden gesteld, mag ook alsgoedgekeurd worden beschouwd.”

Zelf bouwen?

In de handel zijn ook ombouwkits verkrijg-baar, zodat u van uw huidige, conventione-le fiets een elektrisch exemplaar kunt


maken. Naar keuze wordt de velg voor- ofachteraan vervangen door een velg uit dekit, standaard uitgerust met een motorge-nerator. De originele versnellingen kun-nen behouden blijven. Via het bedienings-paneel vermenigvuldigt de motor de trap-inspanningen met minstens 25%. Bij hetremmen wordt de generatormodus auto-matisch geactiveerd.Bijkomend voordeel van een ombouwkit isdat ze kan worden overgezet, als je je eenandere fiets aanschaft. Bij de normaleelektrische fiets kan dat niet.

In de lift

Naar verwachting zal de elektrische fietsdoor vernieuwingen een steeds groterpubliek aanspreken. De afgelopen vijf jaarzit de verkoop van dergelijke fietsen in delift. Naar schatting rijden er in België een60.000 elektrische fietsen rond. InNederland was 10 % van de verkochte fiet-sen vorig jaar een elektrische fiets.“Ik vind het positief dat een grote groepblijft fietsen en dat het voertuig ook in hetontwerp echt een fiets gebleven is”,besluit Bakker. “Alle voordelen van fiet-sen heb je eigenlijk ook met elektrischefietsen. Daarenboven kan het waarschijn-lijk een groep verleiden om de auto telaten staan. Negatief zou het natuurlijkwel zijn, als jongeren en fitte volwassenende gewone fiets zouden inruilen voor eenelektrische fiets, want dan verdwijnt hetgezondheidseffect van fietsen en krijgenwe netto een hogere milieukost. Gewoonfietsen kost het milieu niks, maar elek-trisch fietsen vraagt altijd wat elektrischeenergie, natuurlijk. Maar het is aanlokke-lijk om op een elektrische fiets 'lui' tegaan fietsen, zodat je de norm voorgezond bewegen niet meer haalt.Daarnaast is er ook de druk vanuit debranche om krachtigere modellen op demarkt te mogen brengen, wat nu wettelijkniet mag.”

Tekst: Wouter PEETERSFoto’s: FIETSPRODUCENTEN en Wouter PEETERS

MODERN TIMES

Privacy als zoenofferIn onze vorige I-mag presenteerden we de Gatewing X100, een ‘unmanned air-craft system’ van een Vlaams trio. Maar zulke UAV’s of ‘unmanned aerial vehi-cles’ bestaan natuurlijk al langer en in verschillende vormen en soorten. EenDuitse fabrikant van dergelijke toestellen – Sven Juerss – bindt evenwel de katde bel aan door een samenwerking met Google aan te kondigen. De schrikbeel-den zijn dan niet van de lucht, natuurlijk. We moeten er niet aan denken dat zo’nonbemand vliegend tuig voor Google de nodige opnames gaat maken. Juerss beweert alvast dat de microdronen heel geschikt zijn om de gegevensvan Google Earth te actualiseren. Privacygroepen staan inmiddels op hun ach-terste poten, want minidronen vliegen nagenoeg geluidloos en kunnen wordenuitgerust met nachtzicht en warmtebeeldcamera’s. Op die manier ben je ner-gens nog veilig voor beeldenjagende netwerken en websites. Juerss beweertdat zijn microdronen ook kunnen worden ingezet voor technisch werk, zoals de

inspectie van windmolens.Wij hebben nog een doel-groep ontdekt: paparazzikunnen met de microdro-nen hun slachtoffersgeluidloos, probleemloosen – vooral – zonder eniggevaar voor lijf en ledenbenaderen.

www.microdrones.come

Zelfstrikkende veterLegt u nog altijd onontwarbare knopen in uwveters die dan toch na amper honderd meteral spontaan losgeraken? Nike heeft eindaugustus een patent aangevraagd dat uwprobleem geheel en al oplost. Geïnspireerddoor de film Back to the Future II , waar

Michael J. Foxop een bank totde vaststellingkomt dat zijnschoenen zich-zelf strikken,heeft Nike eenp a t e n tgevraagd opdie zelfstrik-kende vetersvoor sport-

schoenen. De nieuwe Nike-sneakers bevat-ten kleine motoren die de veters strak trek-ken. Een druk op de knop volstaat en demotoren werken op oplaadbare batterijen.

www.nike.com

MODERN TIMES

MODERN TIMES

technologie

Solar Impulse vliegt almaar verderDe Solar Impulse is een zweefvliegtuig dat volgepropt is met zonnecellen. Het weegt 1.600 kg en kan een hoogte halen van 8.500meter. De vliegsnelheid is eerder laag, maar het verhaal wordt stilaan sterker. Na de eerste testvlucht in april vloog het toestelin september voor de eerste keer over Zwitserland: van Payerne naar Genève en van Payerne naar Zürich. De gemiddelde snel-heid lag een keer op 46 km per uur en een keer op 50 km per uur.Niet duizelingwekkend, maar het is in eerste instantie de bedoe-ling om het tracé uitgevlogen te krijgen. Piloot van dienst wasAndré Borschberg. Zegt u hoogstwaarschijnlijk niets, maar alswe de naam Bertrand Piccard laten vallen, dan gaat er wel eenlichtje branden. Piccard is initiatiefnemer en voorzitter van SolarImpulse en beschouwt het project niet als een doel op zich maarwel als een middel om jongeren te engageren voor pionierswerken hen bewust te maken van hernieuwbare energie, energiebe-sparing en cleantech.De Solar Impulse moet in 2012 klaar zijn voor een trans-Atlantische vlucht en in 2013 voor een vlucht rond de wereld. Alsdat lukt, dan hoort u er nog van…

www.solar-impulse.com


Tekst: Luc VANDER ELST

Het is een misverstand dat cabaretiers elkgesprek larderen met geweldige moppenen spitsvondigheden. Ze testen hun showwel met een try-out bij goede bekenden.Arnout Van den Bossche vertelt met pro-fessionele gedrevenheid over de combi-natie van humor en innovatie. Creativiteiten vernieuwing zijn steeds zijn drijfverengeweest, zelfs onbewust. Als burgerlijkingenieur kwam Van den Bossche terechtin bedrijven als Belgacom en Siemens.Heel interessant allemaal en toch vaakfnuikend voor de gezondheid. Zolang deuitvoerende taken goed werden uitge-voerd, leek iedereen tevreden. Maar erwas niet echt plaats voor een open dyna-miek om verfrissende voorstellen vrucht-baar te maken. Dus telkens als Van denBossche promotie kreeg, voelde hij dathet tijd was om op te stappen.

“ Ik weet niet of ik wel eenechte ingenieur ben.”

“Ik weet niet of ik wel een echte ingenieurben”, zo betwijfelt hij. “Ik heb natuurlijkde denkwereld van een ingenieur meege-kregen. Die is heel wiskundig, heel ratio-neel. Maar creativiteit en intuïtie wordenvolledig vergeten. Associatief denken hebje nochtans even hard nodig in hetbedrijfsleven. Neem nu een opstart waarje niets van cijfers of informatie hebt omeen moderniserend product te ontwikke-len. Dan moet je andere denkprocesseninschakelen.”

Burgerlijk-industrieel

Dus kwam hij terecht bij het Innovatie -centrum West-Vlaanderen. Als innovatie-consultant startte hij tot voor kort projec-ten op met hogescholen en universiteiten.Hij legde de link tussen bedrijven enonderwijsinstellingen. “Bedrijven met een concrete vraag vindenop die manier jonge geesten om zich overhet probleem te buigen. En de scholencreëren een uitzonderlijke leerkans voorhun leerlingen.” Van den Bossche schudt makkelijk eenaantal voorbeelden uit zijn mouw. Simpel

GENT. Hij heeft niet het typische profiel van een Humo-comedian. Toch won

Arnout Van den Bossche eind vorig jaar de Humo Comedy Cup, terwijl

mensen als Urbanus en Tom Lenaerts in de jury zaten. Vandaag toert hij door

Vlaanderen met zijn eigen comedy act, als Grote Internationale Relatie

Deskundige. Een burgerlijk ingenieur die grappig is en vervolgens

cabaretier/consultant wordt, dat vraagt om uitleg.

Arnout Van den Bosschebrengt vernieuwende humor

Burgerlijk ingenieur won vorig jaar Humo’s Comedy Cup

samenleving


… Van den Bossche…

SAMENLEVING

vaak, maar productief. Een bedrijf zochteen systeem om fietsen in- en uit te chec-ken. Zouden RFID-chips haalbaar zijn ofniet, gezien het metaal van de fiets? Destudenten zochten een oplossing enschreven er meteen een softwarepro-grammaatje bij. Een tapijtenhandelaarbedacht dat een trackingsysteem voor zijndure rollen textiel waardevol zou zijn. Eenhoutbedrijf wist geen blijf met zijn houtaf-val. Terwijl een oplossing zo gemakkelijkis: het bedrijf dumpte het afval bij dehogeschool en de studenten genereerdenextra mogelijkheden voor hen door eenlijn afgeleide houtproducten te creëren.Dat is voor Van den Bossche meteen hetverschil tussen een burgerlijk en eenindustrieel ingenieur. Burgerlijk ingeni-eurs zijn onderzoekers, theoretici, dietechnologische ontwikkelingen bestude-ren op lange termijn. Ze bekijken debestaande toestand en denken na overwat er beter kan. Na drie tot vijf jaar kun-nen zij pas iets zeggen over reële moge-lijkheden. Terwijl een kmo praktische toe-passingen nodig heeft, die hij binnen dezes maanden kan toepassen. Dat is waarde industrieel ingenieur goed in is:bestaande modellen actief gebruiken, opeen voor het bedrijf unieke manier. “Dat verschil begreep ik al sinds mijnallereerste job”, zo herinnert Van denBossche zich. “De pas afgestudeerdeindustrieel ingenieurs die er werkten, ken-den alle mogelijke merken van spuitgiet-machines die er zijn en hadden zelf debinnenkant ervan opengelegd. Ik had nognooit een spuitgietmachine van dichtbijgezien. Dat zegt iets over het verschil inaanpak.”

“ Het verschil tussen burgerlijken industrieel ingenieurbegreep ik al sedert mijn allereerste job.”

Maar hij relativeert dat verschil in oplei-ding meteen: “Het hangt altijd van desamenwerking tussen persoonlijkhedenaf of een project slaagt of niet.”

Vernieuwende humor

Productontwikkeling was voor innovatie-consulent Van den Bossche dus een com-binatie van techniek, esthetiek en creati-viteit. Toch eiste dat laatste nog meer aan-dacht op in zijn leven. De ingenieur was allanger bezig met animatie en stand-upco-medy. Sinds hij meedeed met de Humo'sComedy Cup nam zijn entertainende car-rière een hoge vlucht en neemt hij loop-baanonderbreking.

eerst een jaar aan specificaties werkt endan pas feedback vraagt. Met alle gevol-gen van dien, natuurlijk.”

Die manier van optimalisatie promoot Vanden Bossche bij iedereen die het horenwil. “Het volstaat echt niet meer om alleenmaar een doorgedreven verbetering vanbestaande processen en artikelen na tejagen. Het is tijd voor nieuwe modellen,nieuwe ideeën, diensten en meerwaar-den.” Van den Bossche vindt dat het er ookabsoluut het moment voor is: “Alles wordtdezer dagen in vraag gesteld. Structurenen instituten worden afgebroken.Multinationals en grote bedrijven kennenalleen nog het woord bezuinigen. Het isdus aan flexibele en originele bedrijfjes ofindividuen om gedreven, al dan niet klein-schalige, voorstellen uit te testen. Dat isde enige manier waarop onze economieterug kan doorstarten.”

Ingenieurs, voel u geroepen. Van denBossche spreekt evenzeer uw inventiefvermogen aan en waarschuwt meteenvoor een extra valkuil. “Ingenieurs moeten naar domeinen gaanwaar nog geen ingenieurs zitten. Ze moe-ten voorbij de grenzen van traditionele enpuur technische sectoren durven kijken.En openstaan voor esthetische en zelfspsychologische factoren binnen hunwerk.” Of hij daar weer een voorbeeldje van kangeven? Gemakkelijk: een collega-ingeni-eur bouwkunde bedacht een oplossingvoor zwaargeschapen dames met rug-klachten. De lingeriehuizen hadden totdan vooral oog voor de schone buitenkantvan lingerie. Maar de ingenieur tekendeuit waar de steunpunten van een bh veelefficiënter waren, zonder het sexy modelervan te verwaarlozen. Als dat geen crea-tiviteit is!

www.arnoutvandenbossche.be

Tekst: Lisbeth JASPERSFoto’s: Arnout VAN DEN BOSSCHE

“Ben ik toch minder ingenieur dan ande-ren? Ik weet het niet”, peinst hij. “Het wasmisschien toeval dat ik geselecteerd werdvoor de Cup. Ik ben eigenlijk niet het pro-totype van de Humo-comedian. Ik verkon-dig niet luidruchtig mijn mening, zoals demeeste stand-upcomedians. Ik blijfgewoon een consultant.” De Grote Internationale Relatie Deskun -dige, zo noemt hij zich. Zijn show is eenlaconieke parodie op de flipchartconsul-tant die weet hoe de dingen in elkaar zit-ten. In casu, de emoties van de vrouw.Humor pakt niet op papier. Daarom vol-staat hier een technische verwijzing naarYoutube, waar de jury spreekt over de sub-tiliteit van Van den Bossches grappen.Met de proef op de som erbij, natuurlijk.Op die manier bewijst de Comedy Cup datnieuwlichterij beloond wordt. “Ik zit eigenlijk in een onontgonnen seg-ment binnen de comedymarkt. Tot nu toewas comedy vooral iets voor jeugdhuizenen cafés. Tot iemand ontdekt werd en inculturele centra kon spelen. Met mijn actsbereik ik nu ook bedrijven en events.” Dat hij ingenieur is, brengt zijn humor opplaatsen waar er traditioneel minderplaats voor is. “Los van mijn act over koppels, word iksteeds vaker gevraagd voor shows overminder evidente of technische thema's,omdat ik de denkwereld veel beter ken. Ikwerk nu aan een kwartiertje humor overpatenten en eigendomsrechten. Ik puzzelnog aan een act over relaties op het werken over de gecontesteerde bonussen. Ofeentje over projectmanagement: dat zie ikwel zitten”, geeft hij als voorbeeld, terwijlhij daar langs zijn neus weg een ondertitelbij plakt. “Projectmanagement of hoe ont-snap ik aan werk én verantwoordelijkheid,eigenlijk.”

Oproep voor ingenieurs

Zelfs met zijn humor wil Van den Bosscheinnovatie nastreven. Dat kan door in vraagte stellen waarom hij plots een goede jokevindt. “Bekijk dat dan maar als mijn ingenieurs-reflex”, zo beaamt hij. “Ik wil er eenmethode uit puren die het mij mogelijkmaakt om zo snel en zo lang mogelijk cre-atief te blijven.”Een les die hij meeneemt in zijn ervaringis het fail early-idee van Ideo, een interna-tionaal bekende designfirma. Zij radenaan om zo snel mogelijk een prototype temaken van een pril idee of concept. Zohaal je de fouten er even snel weer uit. “Dat geldt zeker voor comedy. Op tweedagen tijd weet ik of een mop werkt ofniet. Terwijl mijn vroegere sector, de IT,


Puratos ontwikkelt, produceert en verkoopteen breed gamma van ingrediënten aan bak-kers, banketbakkers en chocolatiers over dehele wereld. Steunend op twee belangrijkepijlers, technologie en innovatie, geven 5.300medewerkers elke dag vaste vorm aan deambitie om klanten te blijven verrassen metvernieuwende producten. En het ging devoorbije jaren bijzonder hard. Het bedrijfkende een wereldwijde expansie. Ook al wer-den intussen meer dan 65 filialen opgericht,inclusief in groeilanden zoals India en Iran,toch maken de eigenaars er een erezaak vanom hun hoofdzetel en vijf productiesites inBelgië te houden.

“Wij zijn in bakkerij-, patisserie,- en chocolade-sector één van de meest innovatieve bedrij-ven”, vertelt Peter Heerwegh. “Wereldwijdhebben we een belangrijke invloed op voe-dingsproducten die de mensen dagelijksgebruiken. Ons doel is om de komende achtjaar onze omzet wereldwijd te verdubbelenvan 1 naar 2 miljard euro. Daarom is het noodzakelijk om een productieapparaat op tebouwen dat beantwoordt aan de eisen van deklanten en dat op technisch vlak op zijn eigenbenen kan staan. Omdat de voorbije jaren alleaandacht naar de razendsnelle groei van hetbedrijf is gegaan, is op onze site in Groot-Bijgaarden de nood ontstaan aan meer enmeer technische kennis, knowhow en profes-sionalisme. Voor onze productielijnen vooremulgatoren, bakkerijpoeders, patisserie-mixen, afdekgelei en margarine kampen weop dit ogenblik met een tekort aan enginee-ring op het vlak van maintenance. Toen ik hieranderhalf jaar geleden in dienst kwam, was er

Er gist wat bij Puratos in Groot-Bijgaarden. De Belgische producent van ingrediënten voor de

bakkerij-, banketbakkerij- en chocoladesector is vast van plan om zijn wereldwijde groei van de

jongste jaren te bestendigen. “Om de steeds hogere eisen aan ons productieapparaat te kunnen

volhouden, willen we onze technische dienst opwaarderen”, zegt sitemanager ing. Peter

Heerwegh. De zoektocht naar technisch talent gebeurt in samenwerking met Insel.

“Dit is een pretpark voor onderhoudsingenieurs”

Puratos wil samen met Insel zijn technische dienst klaarstomen voor de toekomst

bijna geen sprake van preventief onderhouden werd er veel beroep gedaan op externe firma’s. Bij een tekort aan eigen onderhouds-ingenieurs dreigen onze techniekers nietsanders meer te doen dan brandjes blussen.Dat is bijzonder ondankbaar. Het zijn immersprecies de onderhoudsessies die een technie-ker de gelegenheid geven om af en toe eenmachine uit elkaar te halen en de kennis bij te spijkeren. Daar willen we prioritair werk vanmaken. Verder besteden we ook extra aan-dacht aan een degelijke werkvoorbereiding,zodat herstellingen nog beter gepland wor-den en eventuele shutdowns met de minstehinder kunnen verlopen.”

Enorm veel uitdagingen

Peter Heerwegh stapte naar Insel om zich telaten bijstaan in de zoektocht naar twee main-tenance ingenieurs.

“Onderhoudsingenieurs vinden is gemakkelij-ker gezegd dan gedaan” zegt Peter Heerwegh.“Blijkbaar zijn mensen die heel technisch wil-len bezig zijn en onrechtstreeks een teamkunnen aansturen een uitstervend ras.”

“De zoektocht is uitdagend, maar dat zijn wewel gewoon”, aldus ing. Cathy Champagne,senior consultant bij Insel. “Alleen wordt deinstroom in dit geval extra bemoeilijkt doorde verkeerde perceptie die er heerst over ‘de voedingssector’. Het gebrek aan actueleinformatie in de ingenieursopleiding is daarvoor een groot deel de oorzaak van. Voedingkomt aan bod in de chemie-opleidingen en

sieve en dedicated manier onder de aandachtte brengen van de laatstejaarsstudenten”aldus Cathy Champagne. “Puratos wil dat ookdoen door het aandragen van onderwerpenvoor masterproeven. Op korte termijn zijn weop zoek naar ingenieurs met een hands-onmentaliteit die conceptueel zeer sterk zijn entegelijk over zeer sterke communicatievaar-digheden beschikken.”

“Een maintenance automation ingenieur zalbijvoorbeeld al de processen op vlak vanautomatisatie in kaart moeten brengen maarzal ook onderhoudsplannen moeten opstel-len en aanpassingen opvolgen en docu-menteren”, legt Dimitri Malschaert uit, “de maintenance engineer zal meer mechanischeonderhoudsplannen opstellen. Hiervoor iseen goede communicatie en samenwerkingmet verschillende afdelingen noodzakelijk” “De twee maintenance engineers zullen ookmeteen betrokken worden bij nieuwe innova-tieve projecten,” aldus Peter Heerwegh, “watzal bijdragen tot de kennisdeling in dit bedrijf.Om hun werk te faciliteren zullen we verderinvesteren in informaticaprogramma’s ”

Wie interesse heeft voor de technische

vacatures bij Puratos of meer informatie

wil over andere opportuniteiten bij Insel

kan contact opnemen met ing. Cathy

Champagne op 09 259 12 12 of via

[email protected]

www.insel.be

misschien vernemen de procesingenieurs ooknog ergens iets over de voedingssector. In alde andere afstudeerrichtingen wordt er nietof uiterst zelden over gesproken.”

“Puratos is nochtans een echt pretpark vooronderhoudsingenieurs”, verduidelijkt PeterHeerwegh. “Omdat hier voortdurend wordtgeïnvesteerd, creëren we steeds opnieuwopportuniteiten voor ingenieurs. In onze sitein Andenne werd bijvoorbeeld net 21 miljoeneuro geïnvesteerd voor de productie vandesems. Ook in Groot-Bijgaarden is er geenenkele discipline die niet aan bod komt: vanhydraulica en pneumatica tot elektriciteit,elektronica, automatisering en mechanica.”

“Puratos heeft een divers productieapparaaten biedt voor een ingenieur enorm veel uitda-gingen”, beaamt maintenance manager ir.Dimitri Malschaert. “Puratos levert ingrediën-ten aan professionele ondernemers en nietaan eindconsumenten. De consumenten-markt wordt door onze R&D-afdeling echtercontinu doorgelicht om nieuwe trends te ana-lyseren inzake smaak, gezondheid, gebruiks-gemak, genot en multiculturele oorsprong.Nieuwe tendensen in verpakking en innovatiein de merchandising maken ook deel uit vanons onderzoek.”

Hands-on

Insel schakelt intussen al zijn kanalen in omde witte raven te vinden die het bedrijf nodigheeft. “We zijn van plan om tijdens bepaaldecampusrekruteringen Puratos op een exclu-

PUBLIREPORTAGE

ing. Peter Heerwegh van Puratos, ing. Cathy Champagne van Insel en ir. Dimitri Malschaert zijn op zoek naar tweemaintenance engineers.

Met de laureaat Jacques T’Kindt (58) – eenlicentiaat chemie en leraar aan het Sint-Laurensinstituut in Zelzate - peilen wenaar het saaie imago van wetenschappenin het middelbaar onderwijs. En vooral:wat kunnen we eraan doen?

sant wordt, moet je al overgaan naar jevolgende onderwerp. Toch lukt het, want inhet nieuwe leerplan zijn voor richtingenals moderne talen en economie de vakken‘chemie’ en ‘fysica’ vervangen door hetvak ‘natuurwetenschappen’. We kunnende theorie zo veel mogelijk beperken envertrekken van de actualiteit en van expe-rimenten. Ook de handboeken zijn daar-aan aangepast.”

In de richtingen waar wetenschappensterker staan, krijgen we een ander verhaal ?

“In wetenschappen-wiskunde of modernetalen-wiskunde krijgen de leerlingen 4 tot5 uur wiskunde en 7 tot 8 uur wetenschap-

Hoe kunt u leerlingen die hooguit éénuur chemie hebben nog motiveren?

“Met één uur in de week is dat niet evi-dent: je kunt in feite alleen maar de leer-stof zien. Op het moment dat het interes-

VINDERHOUTE. U kent het fenomeen: uw schoolgaande kinderen worstelen

jaar na jaar met wiskunde, chemie en fysica. Engels? Nederlands? LO? Zo

veel leuker! Met alle gevolgen van dien. Als wetenschappen bij scholieren niet

populair zijn, kiezen zij ook niet voor een hogere studie in wetenschappelijke

richtingen. Ander gevolg: te weinig studenten en een hele resem knelpunt-

beroepen, waaronder dat van ingenieur. Maar er is beterschap op komst. Voor

de eerste keer in zeven edities riep het onderwijsblad Klasse in 2009 een leraar

fysica en chemie uit tot ‘Leraar van het Jaar’.

“Maak wetenschappen bruikbaar,ludiek en leerrijk”

‘Leraar van het Jaar 2009’ Jacques T’Kindt is leraar chemie en fysica

samenleving


SAMENLEVING

pen. In eerste instantie kiezen ze tochvoor de wiskunde, maar na verloop van tijdwinnen de wetenschappen aan populari-teit. Begrijpelijk, als je weet dat de leerlin-gen die dan wel graag wiskunde doen, inhun laatste twee jaar 6 tot 8 uur wiskundekrijgen.”

Waar komt volgens u dat saaie imagovandaan?

“Ik heb soms de indruk dat de leerlingendie maar een uur wetenschappen hebben,zeer mondig zijn en dat negatieve imagouitdragen. Nogal wat bekende mediafigu-ren – onder wie enkele televisiepresenta-toren – gaan er prat op allergisch te zijnvoor wiskunde en wetenschappen (lacht).Dat is ook een teer punt bij sommigen vanmijn collega’s op school. Ze doen net het-zelfde. Goed, ikzelf mag dan geen talen-knobbel hebben, ik ben daar niet fier op.Maar het tij is aan het keren: figuren alsLieven Scheire en Filip Van den Abeele,een oud-leerling van ons trouwens, ver-richten goed werk in bijvoorbeeld ‘DeLaatste Show’. Wat ik van Dirk Draulansvind? Je voelt dat hij veel weet en hij kande finesses goed toelichten, allemaal zeerbruikbaar voor mijn lessen. Alleen komthij soms nogal heftig en hautain over. Enik zou het bijna vergeten: Elio Di Rupo isdoctor in de fysica.”

Vraag aan een zesdejaarsbij het begin van zijn

laatste schooljaar: wat is het verschil tussen

burgerlijk, industrieel ingeni-eur, een master in de chemie

of een master in de fysica? Ze weten dat niet:

noch als studierichting, noch als beroep.

Actualiteit

Vindt u het zinvol om leerlingen ervan teovertuigen om wetenschappen leuk tevinden?

“Ik heb even veel respect voor iemand dieniet graag wetenschappen doet, maar er

“ Nogal wat bekende mediafiguren – onder wie

enkele televisiepresentatoren –gaan er prat op allergisch te

zijn voor wiskunde en wetenschappen.”

Anderzijds moet u er toch ook vooropletten dat het showelement niet gaatoverheersen?

“Dat klopt. Ik geef altijd het voorbeeld vaneen volleybalspeler. Op je tiende is volley-bal makkelijk: een net, een bal, een terreinen je kunt spelen. Maar een professionelevolleybalspeler heeft het een stuk moeilij-ker. Idem dito met wetenschap. In hetbegin weet je alles. Maar op het eindemoet je veel meer weten. Leerlingen moe-ten op een bepaald moment weten dat zebijna professional zijn.”

Waar blijft u uw inspiratie vandaanhalen?

“Ik volg twee, drie, soms zelfs vijf bijscho-lingen per jaar in mijn vakgebieden fysicaen chemie. Vooral de universiteit vanAntwerpen organiseert interessante bij-scholingen. En daar komt toch een twee-honderdtal collega’s op af. Ik ben daarzeer tevreden over. Zo loop ik geregeldeen collega uit Zaventem tegen het lijf. Hijheeft in zijn eentje met eigen materiaal almeer dan 250 proeven bedacht en uitge-voerd die nergens anders beschrevenstaan. Heel inspirerend. Ik kan je verzeke-ren dat je, na zo een namiddag vier, vijfnieuwe dingen hebt geleerd die bruikbaar,ludiek én leerrijk zijn.”

Gaat u ook aan de slag buiten de traditionele schooluren?

“Een paar jaar geleden hebben onze zes-dejaars enkele lessen over staalbereidinggevolgd bij Sidmar in Gent, gegeven doorde ingenieurs van Sidmar. Dat waren vier

moet toch een beetje aangeboren talentaanwezig zijn om ergens te geraken. Maarecht leerlingen overtuigen? Nee, dat heeftgeen zin. Het heeft een averechts effect,als je tegen een zestien- of zeventienjari-ge zegt: ‘je moet dit graag doen’. Hetenige wat ik probeer, is de niet-liefheb-bers bij mijn lessen te betrekken. Ik krijgop het einde van het jaar dikwijls het com-mentaar: ‘ik heb toch iets bijgeleerd’ of ‘ikben nog altijd niet goed in wetenschap-pen, maar ik besef nu wel dat ze belangrijkzijn‘ (lacht).”

Wat doet u om leerlingen te blijven boeien tijdens de lessen fysica en chemie?

“Heel belangrijk is een link leggen naar deactualiteit. Elke week gebeurt er wel ietsdat ik gebruik in mijn lessen. Ik zie eenscheikundige naam ik de krant staan, ikknip het artikeltje uit en ik verbind dat aanmijn lessen. Een voedselvergiftiging? Ookaltijd interessant. Een paar jaar geledenhad zangeres Nathalia een ongeval.Welnu, dat was aanleiding om in mijn lesfysica iets over traagheid en snelheid tezien. Zo krijg je je leerlingen makkelijkermee. En verder moet je ervoor zorgen datje lessen aangenaam blijven. Leerlingenmoeten naar de les komen en zich afvra-gen: wat gaat er vandaag gebeuren? Hetelement verrassing is zeer belangrijk. Datis dikwijls het probleem bij jonge leer-krachten. Als ze een proef uitvoeren, stel-len ze vooraf: ‘nu gaan we dit doen en danmoet dit en dat gebeuren’. Het plezier isvoor de leerlingen al voorbij, nog voor zeeraan begonnen zijn. Een tweede goudenregel is zoveel mogelijk proeven doen.”


Theorie aan praktijk koppelen vindt leraar Jacques T’Kindt heel belangrijk.

SAMENLEVING

namiddagen van drie uur. We zijn toen opplaatsen in het bedrijf geweest, waar nor-maal niemand mag komen. Het was debedoeling om die formule ook uit te wer-ken voor het vak wiskunde. Dat heeft jam-mer genoeg maar twee jaar geduurd van-wege besparingen in het bedrijf door deeconomische crisis. En vorig jaar bezoch-ten we gedurende een halve dag hetbedrijf VFT in Zelzate. Ook daar stondenenkele ingenieurs van het bedrijf ons tewoord.”

Enthousiasme

Hebt u er zicht op hoe de zogenaamdeabituriënten uiteindelijk hun studies kiezen? Studies voor met name eenknelpuntberoep als dat van ingenieurkennen niet de grote toeloop die je zou verwachten?

“Ik denk dat het in de perceptie van deleerlingen zit: de meesten ervaren de stu-die als te moeilijk. Wie zeer geïnteres-seerd is in de pure wiskunde, gaat voorburgerlijk, hoewel ik de indruk heb dat zemomenteel eerder naar de medischewereld neigen. Hoe raar het ook mag klin-ken: de toelatingsproef voor geneeskundelijkt meer mensen te motiveren. Voor derest weten de meeste leerlingen niet watde studies precies inhouden. Vraag aaneen zesdejaars bij het begin van zijn laat-ste schooljaar: wat is het verschil tussenburgerlijk, industrieel ingenieur, een mas-ter in de chemie of een master in de fysi-ca? Ze weten dat niet: noch als studie-richting, noch als beroep. We proberendaar iets aan te doen, maar dan noggebeurt dat volgens het leerprogramma inde lessen Nederlands door iemand die het

biedt. Na een korte inleiding laat ik deleerlingen, in kleine groepjes dus, eenaantal practica volgen – eventueel speci-aal voor hen ontworpen én zeer goed voor-bereid. Zo kunnen de leerlingen zien: datdoen we hier zo en zo. Module 2 wordt eenbedrijfsbezoek. Een ingenieur geeft deinleiding en de leerlingen kunnen in deateliers rondlopen waar je ze iets te doengeeft dat gelieerd is aan het beroep: eenof ander computerprogramma uittesten ofeen bepaalde techniek laten uitproberen.Je moet ze duidelijk maken wat je zo alle-maal moet doen als industrieel ingenieur.In module 3 ten slotte laat je de leerlingenkennismaken met de leerinhoud van heteerste jaar. Laat ze ook kennismaken meteen directielid van het bedrijf dat alsindustrieel ingenieur is opgeklommen inde hiërarchie van het bedrijf. Daar heb-ben, zo hoor ik, leerlingen schrik van:zodra ze directielid zijn, doen ingenieursniet langer waar ze voor gestudeerd heb-ben. Toon hen dat ook directieleden nogeen toffe job hebben die nog te makenheeft met hun studies. En nog een laatstepunt: zorg ervoor dat ook de mensen uithet bedrijfsleven met wie je samenwerkt,pedagogisch onderlegd zijn en enthousi-asme uitstralen. Leerlingen moeten zienen voelen dat de bedrijfsmensen zichamuseren op hun werk. Goed, aan heteinde van deze drie modules zal een aan-tal leerlingen afhaken, maar een aantal zalook extra gemotiveerd geraken.”

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHEFoto’s: Familie T’KINDT en Wilfried VANDEN BOSSCHE

beroep niet kent. Oud-leerlingen komenonze leerlingen in het laatste jaar infor-meren, maar ook zij hebben nog geenberoepservaring.”

U krijgt van ons een opdracht. U magnaar eigen goeddunken drie modulesvan drie uur samenstellen waarin u op woensdagnamiddag afstuderendeleerlingen warm maakt voor het beroepvan industrieel ingenieur. Hoe vult u die?

“(zonder nadenken) Eerst en vooral: werkaltijd met groepjes van vier, vijf man, nooitmet een hele klas van meer dan twintig.Module 1: ga een hogeschool bezoekendie de opleiding industrieel ingenieur aan-


Leerlingen moeten kunnen experimenteren tijdens practica.

Leraar fysica en chemie en toch populair.

Nieuwsbrief Ex-ChangeJaargang 6 - nr.2

november 2010

Met deze nieuwsbrief informeert Ex-Change tweemaal per jaar met de steun van I-mag sympathisanten en geïnteresseerden. Op de volgende bladzijden vindt u meer informatie over onze werking, onze projecten, onze vrijwilligers en onze successen. Meer informatie vindt u via www.ex-change.be of door ons te mailen:[email protected].

ledenbedrijven van de Ex-Change Company Club

werkt. Ook zonder slogan.

[hier een pakkende fo

to]

[best iets met kinderen]

[een wervende quote][bv: “als mijn papa werk heeft, dan mag ik naar school”?]

[het Ex-Change logo]+ korte, ontroerende tekst; 5 regels max.rekeningnummer niet vergeten!Iets zoals: “stort vandaag nogop BE12 7330 3380 1092”

[contactinformatie]

Het aanbod van cursussen, trainin-gen of workshops is tegenwoordigniet meer bij te houden. Wellicht stukvoor stuk interessante en relevanteopleidingen voor u of uw werknemers.Maar de ‘return on investment’ kanbeter, denken we bij Ex-Change.Ex-Change biedt geen opleidingenaan, maar een unieke extra werkerva-ring. Een project van Ex-Change uit-voeren in een van onze focuslanden inhet Zuiden is een spoedcursus ‘doe-het-zelf’, samen met ondernemers inhet Zuiden.

Hoe werkt het?

Bij Ex-Change krijgen we jaarlijks enkelehonderden aanvragen van bedrijven oforganisaties in het Zuiden, voorname-lijk Afrika en Zuid-Amerika. Zij vragenom expertise in de meest uiteenlopen-de vakgebieden, zowel voor technischeprofielen als managersprofielen. Ex-Change zoekt naar kandidaten inVlaanderen en Europa om hen bij testaan. Wij maken een preselectie van de kan-didaten, maar de organisatie in het Zuidenbeslist uiteindelijk wie hen mag bijstaan. Na deselectie voorzien we een doorgedreven onder-steuning en opvolging, ook na het aflopen vande werkreis naar het Zuiden. Zo’n werkreisduurt gemiddeld een 15-tal dagen.We winden er geen doekjes om: voor 6.000euro heeft u het volledige pakket, inclusiefvlucht, verblijf en accommodatie. Maar danmoet u eerst wel geselecteerd worden,natuurlijk…

… met de bottenelders in het slijk

UW WERKNEMER NAAR DE VOLGENDE SAAIE CURSUS?

Beste lezer,

We hebben keuzes. Maken wevan deze nieuwsbrief een fotore-portage? Of maken we er bijvoor-beeld een academisch werkstukvan? We kozen voor een eerderrationele benadering: geen wer-vende foto op de voorpagina diesmeekt om uw hulp.Ex-Change werkt ook zonder dat.Maar of het goed verkoopt?

Wie niet altijd een keuze heeft,maar zich ook afvraagt ‘of hetgoed verkoopt’, is de onderne-mer in het Zuiden. Een keuzehebben is vaak een gevolg vankennis, weten welke mogelijkhe-den er bestaan. Weten hoe je jeboontjes kunt doppen, verpakkenen vermarkten. Weten hoe je jecomputercursus verkocht krijgtin Ouagadougou.

Daarom leveren we kennis:expertise op maat en op aan-vraag van kmo’s en organisatiesin het Zuiden. Het zijn kleineinjecties met een grote impactop de lokale economie en ontwik-keling. Experten uit Vlaanderenstellen zich graag kandidaat voorzo’n ervaring.

Bedrijven in het Zuiden rekenenop Ex-Change. Mogen wij op urekenen?

Van harte,

Dirk VynckeVoorzitter Ex-Change vzw

WOORD VAN DE VOORZITTER

Klaar?

Een beetje nood aan ‘eens iets anders’? Zinom uw expertise eens elders te laten rende-ren? Verkenning van de lokale markt combine-ren met een enthousiasmerende ervaringvoor het hele bedrijf? Laat uw ‘high potentials’ of ‘high profiles’ eenskennismaken met iets anders… en met zich-zelf!Of gaat u liever zelf? Bent u flexibel en openminded en beschikt u over een specifiekeexpertise? In elk geval: kijk eens op onze web-site naar de openstaande projecten – een lijstdie bijna dagelijks wordt aangepast:http://www.ex-change.be/projecten.php

En daar sta je dan…

Een expert van Ex-Change wordt gedropt ineen van onze focuslanden in het Zuiden, vaakmet een onvolledig idee over de lokale omstan-digheden en met onduidelijke verwachtingen. Kan jij dat aan? Ben jij voldoende flexibel ommet je botten elders in het slijk te gaan staan?

Wilt u meer weten over onze organisatie enwerking? Neem dan contact op [email protected] of 03 259 11 12.

Dirk Vyncke, voorzitter Ex-Change vzw

Experte Marijke Van Speybroeck aan de slag in Uganda(project ‘Lodoi’).

Meer dan 700 kandidaat-expertenin onze database

EX-CHANGE INFORMEERT

(Demos Takoulas, CEO Vukani Ubuntu, aan Ex-Change-experten lokale vertegenwoordiger Frederic Versavel)

Een van de uitdagingen van onze organisatie is uiteraard omde juiste man/vrouw op de juiste plaats te vinden en datbovendien ook nog op het juiste moment. Daarom werd erhard gewerkt aan de uitbreiding van onze database. En metsucces, want op zes maanden tijd hebben zich nog eens bijnatweehonderd mensen kandidaat gesteld om als expert te wor-den uitgestuurd.

Desondanks zijn er nog altijd projecten waarvoor we maarmoeilijk aan de vraag kunnen beantwoorden. Voorbeeldendaarvan zijn verpakking van voeding, marketing, hoteliers (alge-meen management voor hotels), strategisch management enorganisatieontwikkeling. In die, maar ook in andere sectoren, zijn kandidaten zeer wel-kom. We horen het graag via [email protected].

Samenwerkingsakkoord

MIJLPALEN

Op dinsdag 24 augustus 2010 ondertekenden Erik Van Laer,directeur – gedelegeerd bestuurder van het opleidingscentrumSyntra-AB en Roland Waeyaert, general manager van Ex-Change, een samenwerkingsakkoord.

Via Ex-Change-projecten kunnen Syntra-AB-docenten bijkomen-de knowhow opdoen en hun wereldbeeld verruimen.Daarnaast kan hun vakexpertise een belangrijke bijdrage leve-ren aan de ontwikkeling in het Zuiden.Deze overeenkomst kadert in het strategisch plan van SYN-TRA-AB, die de docenten als ambassadeurs wil beschouwenen daarin wil ondersteunen en begeleiden.

Bovendien sluit dit akkoord perfect aan op de visie van Syntrawat betreft ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’.

FEEDBACK VAN EEN AANVRAGER:

“May you live long & happy for the good work you do!”“On behalf of Vukani-Ubuntu and on a personal note, I wish to thank you very much for the wonderful oppor-tunities you have provided to Vukani.”

Marijke Van Speybroeck voor Lodoi in Uganda.

Erik Van Laer en Roland Waeyaert ondertekenen het samenwerkingsakkoord.

Audit Ex-Change afgerondZoals overeengekomen in de beheersover-eenkomst met de Vlaamse overheid, werd inmei van dit jaar een audit uitgevoerd over dewerking van Ex-Change. De doorlichting, inhanden van zelfstandig consulent GerdaHeyde, werd een lijvig document dat alleaspecten van onze organisatie belicht.

“De inbreng van de experten was kwaliteits-vol en hun bijdrage ontwikkelingsrelevant.”Dat is ongetwijfeld de belangrijkste zin uit hethele rapport, waarvoor we onze expertenniet genoeg kunnen bedanken. Zoals bij elkeaudit, worden er ook in dit document enkelegoede ideeën en verbeterpunten naar voorgeschoven, waarop we de komende jarennog intensiever willen werken.

Nog een afsluiter die we u niet mogen ont-houden:“Ex-Change is verder uitgegroeid tot een‘beweging’ die erin slaagt om een hele groepmensen uit het bedrijfsleven (in het actieveberoepsleven of erna) te mobiliseren en tesensibiliseren rond ondernemen in hetZuiden. Dat stevige engagement is een vande unieke en verfrissende aspecten van Ex-Change.”

Meer en meer rapportentonen onomstotelijk aan dateconomische groei nietalleen leidt tot minder armoe-de, maar ook een significanteinvloed heeft op de anderemillenniumdoelen of ‘Millen -

nium development goals’ (MDG’s). Sustainalytics onderzochtde impact van 20 bedrijven en uit het onderzoek blijkt dat zeeen gezamenlijke positieve impact hebben op maar liefst 8,2miljoen mensen in ontwikkelingslanden.

Bij de start van het nieuwe millennium onderschreven 189 lid-staten van de Verenigde Naties de Millenniumdoelstelling: achtconcrete en meetbare doelen om de armoede en ongelijkheidwereldwijd aan te pakken tegen 2015.Voor het nieuwe onderzoek maakte sustainalytics gebruik vande ‘MDG-scan’, een online tool dat de positieve bijdrage vanbedrijven aan de millenniumdoelen overzichtelijk maakt. DeMDG-scan geeft een inschatting van het aantal mensen in ont-wikkelingslanden dat profiteert van de bedrijfsactiviteiten enmaatschappelijke projecten van een bedrijf. Opwww.mdgscan.com kunnen bedrijven ook zelf de scan invullenom erachter te komen wat hun bijdrage is aan de millennium-doelen.De voornaamste uitkomst van het onderzoek is dat hetbedrijfsleven bijdraagt aan de millenniumdoelen: de 20 deelne-mende bedrijven hebben gezamenlijk een positieve impact op8,2 miljoen mensen in ontwikkelingslanden. De studie toont

eveneens aan datondernemen in ontwik-kelingslanden bijna netzoveel impact heeft alshet uitvoeren vanmaatschappelijke pro-jecten door diezelfdebedrijven: van de 8,2miljoen begunstigdenwerden 4 miljoen men-sen bereikt via de com-merciële activiteitenvan bedrijven en 4,2 miljoen via hun maatschappelijke projec-ten.

BedrijfsreputatieNog een opmerkelijk resultaat van het onderzoek slaat op hetlangetermijnbelang van bedrijven zelf om bij te dragen tot hetbehalen van ontwikkelingsdoelen. Investeren in een gezondondernemersklimaat in ontwikkelingslanden leidt tot nieuwezakelijke kansen en beperkt de risico’s en kosten. Dat is voorbedrijven een belangrijke drijfveer om zich, ook op de lange ter-mijn, te blijven inzetten voor de millenniumdoelen.

Bronnen:1.Sustainalytics (2010). Business impact report 2010. Scanning the

contribution of 20 multinationals to the Millennium developmentgoals. Amsterdam: Sustainalytics.

2.NCDO, juni 2010 Postbus 94020, 1090 GA Amsterdam, www.ncdo.nl3. http://www.millenniumdoelen.nl/

MDG scan: meet de impactvan uw bedrijf in ontwikkelingslanden

NIEUWS OVER ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

EX-CHANGE RAPPORTEERT

Eva [email protected]

Martine [email protected]

Kris [email protected]

Roland [email protected]

Ex-Change vzwHerentalsebaan 643B-2160 WommelgemT 0032 3 259 11 12F 0032 3 259 11 16www.ex-change.be

U wil graag meer wetenover Ex-Change?Wij informeren u graag!

In samenwerking met: Sudsidiërende overheid: Structurele partners:

Dirk Verlee in Malawi – project voor het ministerie van Industrie & Handel van Malawi.

Landencoördinator Anne-Marie Van Broeck (rechts)op werkreis in Ecuador.

minderarmoede

iedereennaar school

gelijkekansen

minderkindsterfte

minderkraamsterfte

minderHIV

duurzaammilieu

samenwerking


afdelingenACTIVITEIT IN DE KIJKER > LEUVEN-HAGELAND

De VIK-afdeling Leuven-Hageland brengt een bezoek aanPromat nv, deel van de Etex Group, een industriële groep in bouw-materialen. Promat ontwikkelt isolatiesystemen voor de bouw ende industrie met het oog op meer veiligheid en energiebesparing.De producten bestaan uit plaatmaterialen met hoge of lage den-siteit, spuitmortels, materialen die bestand zijn tegen hoge tem-peraturen, zoals dekens en textielproducten.

Promat International stelt wereldwijd 1.250 mensen tewerk in meer dan39 fabrieken en verkoopsorganisaties.De Promat-materialen zijn gebaseerd op de calciumsilicaattechnolo-gie: d.m.v. een gecontroleerd reactieproces wordt een ‘engineered’ cal-ciumsiliciumhydraat (CSH) geproduceerd. Promat onderscheidt zich als specialist in twee belangrijke domeinen:passieve brandbescherming in gebouwen, tunnels en schepen en hoge-temperatuurbescherming voor de industrie en huishoudelijke toepas-singen.

Als marktleider in passieve brandbescherming biedt Promat systemenaan die bij brand mensenlevens kunnen redden, goederen vrijwaren enhet mogelijk maken dat de hulpdiensten op een veilige manier kunnenoptreden. Alle Promat-systemen zijn gebaseerd op moderne innovatie-ve concepten en voldoen aan de strengste eisen.Promat HTI is de specialist in hogetemperatuurisolatie. Promat HTIbiedt pasklare oplossingen voor energiebesparing, temperatuurbeheer-sing en bescherming van mens en omgeving. Promat HTI-productenworden vooral toegepast in de petrochemische, aluminiumverwerkende,glas- en staal industrie, en in de keramische nijverheid.

• PRAKTISCH13.30 uur: onthaal met koffie en gebak 14.00 uur: presentatie Promat (introductie) 14.15 uur: info passieve brandbescherming 15.00 uur: rondleiding in de fabriek en bezoek aan firelab 16.15 uur: presentatie hogetemperatuurisolatie 17.00 uur: afscheidsdrink met versnaperingen

• PRAKTISCHPlaats: Hoofdzetel Promat International, Bormstraat 24, Tisselt.Datum: donderdag 25 november 2010 om 13.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; VIK-bedrijfsleden betalen 3 euro; niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBLVN11110.

PROMATdonderdag 25 november 2010

I-mag november 2010 28

afdelingen

KEMPEN24-nov-10 Bezoek Van Cauwelaertsluis, Antwerpen, 13.30 uur.4-dec-10 Toneel 'Komisch potentieel komisch', Antwerpen,

20 uur5-feb-11 Gezellig samenzijn13-jun-11 Familiewandeling

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

Komisch potentieel komischzaterdag 4 december 2010

De VIK-afdeling Kempen gaat weer op theaterbezoek bijtheater Zeemanshuis in Antwerpen. Zij brengen ‘komischpotentieel komisch’ (Comic potential) een futuristischeromantische komedie, geschreven door Alan Ayckbourn.Vertaling en regie door Stijn Van Haecke.

In een tv-studio wordt een soap opgenomen met actro’s:acterende levensechte robots. Een van die actro’s begintplots menselijke trekken te vertonen. Zeer tot ongenoegenvan de fin-de-carrière regisseur. Een jonge schrijver ziet welwat in het komisch potentieel van die actro. Hij wil samenmet haar een nieuw programma maken. Maar kan datzomaar? Is de actro wel menselijk genoeg? En bloeit er ietsmoois?

Wil je er bij zijn, reageer dan snel, want er zijn slechts 20plaatsen voorbehouden voor VIK-leden.

• PRAKTISCHPlaats:Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, Antwerpen.Datum: zaterdag 4 december 2010 om 20 uur.Kostprijs: 16 euro per persoon, na inschrijving bedragbetalen op rekening 403-9504811-48 op naam van GuyRoymans in 2300 Turnhout met de vermelding ‘toneel 4december 2010’.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: CAKPN11210.Maximum 20 deelnemers.

LEUVEN-HAGELAND25-nov-10 Bezoek Promat, Tisselt, 13.30 uur18-feb-11 Bezoek United Anodisers25-mrt-11 Bezoek Renier natuursteen28-apr-11 Bezoek Toyota, Diest, 18.30 uur21-mei-11 Stadswandeling, Aarschot


TPCE Toyota Diestdonderdag 28 april 2011

Het Toyota Parts Centre Europe (TPCE) is een schakel tus-sen 700 leveranciers en de 10 miljoen klanten van Toyota inEuropa. Er werken 700 mensen.Het distributiecentrum staat in voor de verdeling van wissel-stukken en toebehoren aan de nationale distributiecentra in

Europa, aan de regionale magazijnen van Toyota MotorMarketing Europe (TME) en aan 650 Toyota- en Lexusdealersin de Benelux, Noord-Frankrijk en West-Duitsland. Na eeninvestering van 20 miljoen euro is het distributiecentrum in2007 uitgebreid van 70.000 naar 100.000 m².Er rijden constant heftrucks en andere interne vervoermidde-len. Daarom ook moet iedereen een veiligheidshesje aantrek-ken. Het bedrijf beschikt over een zeer groot computerge-stuurd magazijn. Daarnaast is er een opleidingscentrum‘dojo’, waar nieuwe werknemers worden getraind en getest,vooraleer ze in het bedrijf mogen starten.

• PRAKTISCHPlaats:Toyota Parts Centre Europa, Industrieterrein 11,Diest (Webbekom). Te bereiken via de E314, afrit Diest-Halen.Datum: donderdag 28 april 2011 om 18.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro op rekening 431- 0647591-86 van de VIK-afdeling Leuven-Hageland met de vermelding ‘TPCE’.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBLVN10411.Maximum 40 deelnemers.

LIMBURG4-nov-10 Bezoek ASML, Veldhoven, 18.30 uur15-nov-10 Focussing - Meer gedaan in minder tijd,

Diepenbeek, 20.15 uur4-dec-10 Pokeravond


ASML-Veldhovendonderdag 4 november 2010

“Computers zullen in de toekomst niet meer dan 1,5 tonwegen”(Bron: Popular Mechanics Magazine, 1949)

Gelukkig is er sinds 1949 heel wat gebeurd, want een moder-ne computer past vandaag in de palm van een hand. Die ver-kleining danken we mede aan kleinere, snellere en meerenergie-efficiënte semiconductoren. De recentste ontwikke-lingen rond semiconductoren kunt u samen met andere VIK-leden zelf ontdekken bij het hoogtechnologisch bedrijfASML. ASML is met zijn lithografiemachines al meer dan 25jaar toonaangevend in de ontwikkeling van steeds kleinereen snellere microchips.


ACTIVITEITEN

pes zijn altijd en overal toepasbaar; niet alleen in je werk,maar ook in de rest van je leven. Bovendien heb je er geenspeciale agenda, software of iets anders voor nodig.

• PRAKTISCHPlaats: Katholieke Hogeschool Limburg (KHLim),Universitaire Campus, Agoralaan, gebouw B, Diepenbeek.Datum: maandag 15 november 2010 om 20.15 uur.Spreker: Johan D’Haeseleer (LeverageD), verantwoordelijk voor vorming en ontwikkeling bij Colruyt,oprichter van LeverageD.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner en voor studenten; niet-leden betalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOLBG11110.

MECHELEN14-nov-10 Jaarlijks banket van KVIM, Langdorp16-nov-10 Bezoek waterzuiveringsstation Brussel-Noord,

13.30 uur


Zuiveringsinstallatie Brussel-Noorddinsdag 16 november 2010

Het zuiveringsstation van Brussel-Noord is met zijn capaci-teit van 1.100.000 inwonersequivalenten een van de grootsteen modernste in Europa. Het is operationeel sinds maart2007. De VIK-afdeling Mechelen organiseert een geleidbezoek aan dat station.

Aquiris, de uitbater van het zuiveringsstation, streeft in hetstation bij elk van de toegepaste procédés het principe vande nulhinder na.

Wie er bij wil zijn, verwachten we om 13.30 uur stipt in hetwaterzuiveringsstation. De rondleiding duurt ongeveeranderhalf uur. Snel inschrijven is de boodschap, want hetaantal plaatsen is beperkt.

Meer informatie op www.aquiris.be.

• PRAKTISCHPlaats: Vilvoordselaan 450, Brussel.Datum: dinsdag 16 november 2010 om 13.30 uur.Kostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK enKVIM-leden (aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen de5 euro terug); 5 euro voor niet-leden; 2,50 euro voor VAM-leden. Bedrag te betalen op rekening 405-0106331-50 van deVIK-afdeling Mechelen met vermelding van de referte.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBMLN11110.Maximum 20 deelnemers.

Die microchips zijn essentiële onderdelen van zowel de hui-dige als de toekomstige generaties elektronica. De machinesvan ASML worden vandaag immers ontworpen met het oogop de uitdagingen van morgen. Terwijl er in de beginperiodevan ASML in 1987 chips werden geproduceerd, waarbij deinwendige lijnen een breedte hadden van 0,7 micron, is debreedte ervan vandaag al gekrompen tot 32 nm. Om chipfa-brikanten te helpen om aan de wet van Moore te voldoen wilASML de chips zelfs nog kleiner maken.

Deelnemers krijgen tijdens het bedrijfsbezoek uitgebreidtoelichting omtrent de huidige en toekomstige technologi-sche uitdagingen. Zo staat er onder meer een introductie totimmersie (de technologie waarbij water wordt gebruikt voorchipproductie) en tot EUV (Extreem ultraviolet licht) op hetprogramma. Met een rondleiding in de cleanrooms kunt u let-terlijk een blik achter de schermen werpen.

ASML is in 1984 ontstaan als een joint venture (50/50) tussenPhilips en Advanced Semiconductor Materials International(ASMI). ASML heeft zijn hoofdkantoor in het NederlandseVeldhoven en biedt vandaag wereldwijd werk aan meer dan6.500 mensen, onder wie ongeveer 100 Belgen.

Extra informatie: zie www.asml.com. In het oktobernummerbracht I-mag alvast een interview met ingenieur Jos Vreeker,uw gids bij ASML.

• PRAKTISCHPlaats: ASML Nederland, De Run 6501, Veldhoven,Nederland. Routebeschrijving: surf naar www.asml.com, klikdoor naar contact.Datum: donderdag 4 november 2010. Ontvangst met koffieen thee om 18.15 uur, start om 18.30 uur, einde voorzien rond21.30uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 28 oktober2010.Referte: BBLBG11110.

Focussing - meer gedaan in minder tijdmaandag 15 november 2010

Hoe krijg je meer dingen gedaan in minder tijd? Dat is moge-lijk door enkele prettig flexibele principes van David Allentoe te passen. Hij heeft ze beschreven in zijn boeken ‘Gettingthings done’ en ‘Making it all work’. Het gaat niet echt overtimemanagement, eerder over gezond verstand. Zijn princi-


NOORD-WEST-VLAANDEREN6-nov-10 Bezoek commandopost Kemmelberg, 13.30 uur30-nov-10 Bezoek biokrachtcentrale A&S Energie nv,

Oostrozebeke, 18.30 uur


Commandobunker en Museumzaterdag 6 november 2010

Sinds kort is het best bewaarde geheim van Heuvelland voorhet publiek opengesteld: de commandobunker van deKemmelberg. We dalen af in een ultrageheime commando-bunker van de Belgische Strijdkrachten, het zenuwcentrumvan het opperbevel tijdens de Koude Oorlog. De bunker,gebouwd begin van de jaren vijftig, was bedoeld als com-mandopost van een internationaal luchtverdedigingssys-teem, maar zou daarvoor nooit gebruikt worden. Begin van dejaren zestig besluit het opperbevel van de BelgischeStrijdkrachten om de bunker in te richten als commandopost

in geval van oefening, crisis of conflict.Beleef wat onze soldaten tijdens deKoude Oorlog meemaakten. Stap in deteletijdmachine en vlieg terug naar deKoude Oorlog...

Na een koffiepauze in ’t Oud Kerverijtjezakken we af naar het Folk ExperienceMuseum, een modern muziekmuseumover folk en volksmuziek in Vlaanderen enin de wereld. Via een interactief parcours

kom je alles te weten over die volksmuziek. Je maakt er ken-nis met de geschiedenis, de instrumenten, de liedboeken, deverschillende dansen, de muzikanten, de festivals enz. Jekan in de Folk Experience alles zelf beleven via computersmet touchscreens, heel veel film- en geluidsfragmenten,liedjes die voor je gezongen worden, een kleine dansvloerwaar je zelf een danspasje kan wagen, getuigenissen vanmuzikanten en allerhande leuke snufjes. Voor de jongstebezoekers is er een experimenteerruimte met een muziekta-pijt, een karaokebox met kinderliedjes en accordeonstoelen. Het bezoek is niet gegidst en dus kun je alles tegen je eigentempo beleven.

Voor wie daarna honger zou hebben gekregen: in ’t OudKerverijtje kunnen we aanschuiven aan het koud en warmbuffet met échte, ambachtelijke, verse producten, gepresen-teerd in een authentiek beenhouwerijtje. Een zeer ruimekeuze aan verse huisgemaakte gerechten, zowel koud alswarm, samen met een buffet van verse groentjes, sauzen,pasta's, soep, etc. Voor elk wat wils dus... Diverse kinderme-nu's zijn ook beschikbaar.

De commandobunker telt ongeveer 80 trappen en heeft geenlift. De bunker is niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers.

• PRAKTISCHPlaats: Lettingstraat 64, Heuvelland – Kemmel.Datum: zaterdag 6 november 2010 om 13.30 uur. Koffiepauzerond 15.15 uur in ’t Oud Kerverijtje, Lettingstraat 7,

Heuvelland, Dranouter. Bezoek Folk Experience Museum om16 uur in de Dikkebusstraat 234, Dranouter.Kostprijs: bezoeken + koffiepauze: leden: 6 euro, niet-leden: 12 euro. Breughelbuffet à volonté + 2 consumpties:leden: 10 euro, niet-leden: 15 euro. Bedrag te betalen oprekening 473-9049851-03 van de VIK-afdeling Noord-West-Vlaanderen. Voor wie wil: koud & warm breugelbuffet à volonté in ’t Oud Kerverijtje. Daarvoor graag inschrijvenvóór 20 oktober 2010 door een mail te sturen naar [email protected] met vermelding van het aantal personen/kinderen.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBNWV11110.Maximum 25 deelnemers.

Biokrachtcentrale A&S Energie nvdinsdag 30 november 2010

A&S Energie nv, een 50/50 samenwerking tussen Aspiravi nven Spano nv, heeft onlangs de bouw van een nieuwe bio-krachtcentrale voltooid naast de bedrijfsterreinen van Spanonv. A&S Energie nv wil daarmee jaarlijks170.000 ton niet-recycleerbaarhoutafval verwerken.

De biokrachtcentrale ligtop een terrein van 4,5 hadat grenst aan de site van Spanonv langs het kanaal Roeselare-Leie inOostrozebeke. De investering bedroeg circa 90 miljoen euroen creëert 24 arbeidsplaatsen.De installatie heeft een elektrisch vermogen van 24,6 mega-watt en moet jaarlijks 166 gigawattuur netto aan groenestroom produceren. Dat komt overeen met het elektriciteits-verbruik van 51.000 gezinnen. Spano nv staat in voor de aan-voer en de behandeling van het niet-recycleerbaar houtafvalen zal ook een gedeelte van de geproduceerde elektriciteitopnemen. Aspiravi nv brengt zijn kennis in voor de enginee-ring van de installatie en de productie van hernieuwbare enmilieuvriendelijke energie. De installatie zal gebruikmakenvan state-of-the-arttechnologie voor ‘schone verbranding’ envoldoet daarmee aan de strengste emissienormen.Het project biedt voor Spano nv de mogelijkheid om hetafvalhout dat kwalitatief niet voldoet als grondstof energe-tisch te valoriseren. Op die manier kan Spano een volledigeoplossing aanbieden voor de verschillende kwaliteiten afval-hout. A&S Energie respecteert daarbij de ladder van Lansink:de gebruikte biomassa is hout, dat geen andere toepassingmeer kan hebben, met name niet meer kan worden ingezet alsgrondstof voor de productie van spaanplaat. De aanwendingvan de groene energie biedt het bedrijf de mogelijkheid omde sterk gestegen energiekosten onder controle te houden.De realisatie van de biokrachtcentrale is bovendien eenbelangrijke stap in de strategie om Spano volledig CO2-neu-traal te maken.Voor Aspiravi nv is het project een belangrijke diversificatievan zijn hernieuwbareenergieactiviteiten. Het bedrijf profi-leert zich daarmee in het segment van de biokrachtcentrales.

Meer info: http://www.a-s-energie.be


ACTIVITEITEN

Afwerking:De kranten en tijdschriftenworden afgewerkt en geas-sembleerd in de verzendings-afdeling. Vier Ferag-lijnenvoegen katernen samen ofvoegen bijlagen bij de hoofdkrant en stapelen daarna allestot één pakket.

Palletisering:De samengestelde kranten en magazines zetten hun tochtvoort naar de bundelmachines, die tot 320.000 exemplaren peruur inbinden.

Distributie:Als de kranten eenmaal gedrukt zijn, is het zaak ze zo snelmogelijk bij de krantenwinkels en de lezer te krijgen.

Tijdens een twee uur durende rondleiding maakt u kennismet bovenstaande stappen. Het bezoek eindigt met de eersteexemplaren van de krant van morgen. De PersgroepPublishing is niet verantwoordelijk voor ongevallen.

• PRAKTISCHPlaats: Eco Print Center nv, Industrieterrein E17/3 - Zone 30/30, Brandstraat 30, Lokeren.Datum: vrijdag 26 november 2010 om 21.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 10 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: BBOVL11110.Maximum 40 deelnemers.

Diashow ‘Energie 3’maandag 6 december 2010

“De goedkoopste energie is diegene die men niet verbruikt!”

Na de gesmaakte powerpointshow ‘Energie 1’ in het voorjaar2010 komt nu het 2° deel aan bod. Onze zoektocht naar ener-gie op moeder aarde bracht ons een niet zo schitterendevoorspelling: ‘de fossiele brandstof is bijna uitgeput...’. Ookde uitstoot van verbrandingsgassen veroorzaakt problemenvan opwarming van de aarde. Is de boodschap dan niet datwe ‘met nieuwe verwarmingstechnologie extra zuinig sto-ken’?We kunnen ons afvragen of het lied van de oude getrouweketel uitgezongen is? Onze grootouders maakten mee hoemet veel allure de cv-ketel haar intrede deed na de eerstewereldoorlog vanuit Engeland om de kolenstoof te vervan-gen. Eerst was er de kolenketel op stoom en later die opwarm water. Nadien kenden we de overschakeling op de fos-siele brandstoffen aardgas en stookolie. Is er nu een glorie-rijke ‘comeback’ op condenserende verbranding voor de cv-ketel weggelegd? De nieuwe technologieën staan te trappelen van ongeduldom over te nemen! Maar het is niet al goud dat blinkt... Nu deaarde opwarmt, moeten we ons volgens sommigen in pot-dichte zogenaamde luchtdichte (passieve) woningen opslui-

• PRAKTISCHPlaats: Biokrachtcentrale A&S Energie nv,Nieuwenhovestraat 5, Oostrozebeke.Datum: dinsdag 30 november 2010 van 18.30 uur tot 20.30uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Gelieve bij inschrijving bedrijf en functie mee te delen.Referte: BBNWV21110.Maximum 40 deelnemers.

OOST-VLAANDEREN26-nov-10 Bezoek EPC, Lokeren, 21.30 uur06-dec-10 Diashow ‘Energie 3’, Huis van de Bouw,

Zwijnaarde, 20 uur.16-jan-11 Nieuwjaarsconcert en -aperitief, Gent, 9.30 uur


EPC-printing tomorrowvrijdag 26 november 2010

Geïnteresseerd om eens van dichtbij het drukken van eenmilieuvriendelijke krant te zien? Dan bent u welkom op onsbedrijfsbezoek aan het ‘EPC-printing tomorrow’, een van demooiste drukkerijen in Europa, waar onder andere ook dekranten ‘Het Laatste Nieuws’ en ‘De Morgen’ wordengedrukt. De naam EPC, Eco Print Center, verwijst naar hetecologische drukprocedé dat daar gebruikt wordt: een staal-tje van hedendaagse technologie.

Drukken in vijf stappen:Van het papiermagazijn tot de distributiekaaien verloopt hetdrukproces langs een strakke, logisch opgebouwde produc-tielijn. EPC is sterk geautomatiseerd, heeft een hoog rende-ment, is ergonomisch doordacht en alert voor het milieu. Delogica van een industriële drukkerij, in vijf fasen.

Papier:In het drukkersvak begint alles met papier, dat wordt gele-verd in rollen. EPC verwerkt er dagelijks ettelijke tonnen.Allemaal gerecycleerd.

Pers:Drukken met de waterloze offsetrotatiepers KBA Cortina iseenvoudiger, milieuvriendelijker en productiever dan met eenconventionele drukpers.De KBA Cortina van EPC is opgebouwd uit vier secties mettelkens drie compacte druktorens en een vouwapparaat. Elketoren drukt probleemloos zestien bladzijden berliner (het for-maat van Het Laatste Nieuws en De Morgen) in vier kleuren.Daarbij wordt de volledige set drukplaten van een pers inminder dan 5 minuten vervangen. Eén druktoren is uitgerustmet een droogoven voor heatset. Daardoor is deze Cortinade enige krantenpers in de wereld die ook magazines op A4-formaat kan drukken.


• Gsm is niet toegelaten en kan eventueel achtergelatenworden in afgesloten kastjes in het infocenter.

• Tijdens de toegangsprocedure is het dragen van hoofddeksels niet toegelaten.

• Gedetailleerde wegbeschrijving en toegangscode voor de parking worden een week voor het bezoek via e-mailbezorgd.

• PRAKTISCHPlaats: Haven 1800, Scheldemolenstraat, Doel.Datum: zaterdag 11 december 2010 om 9.30 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner, niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat vóór 1 november. Referte: BBWLD11210.Maximum 20 deelnemers.

ZUID-WEST-VLAANDEREN12-dec-10 10de Ingenieurshappening met 'De nieuwe snaar',

Wevelgem, 19.30 uur14-mei-11 Zweefvliegen (reservedatum 28/05/2011)9-jul-11 Barbecue


Tiende ingenieurshappening zondag 12 december 2010

Op zondagavond 12 december 2010 organiseren de regionaleWest-Vlaamse afdelingen van de Vlaamse Ingenieurskameren de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging, K VIV,samen de tiende Ingenieurshappening. Die vindt zoals elkjaar plaats in het Cultureel Centrum ‘De Guldenberg’ inWevelgem. Beide verenigingen nodigen de sponsors en alleaanwezigen na de voorstelling uit voor een champagnerecep-tie met hapjes.

Voor deze jubileumhappening staat niemand minder dan DeNieuwe Snaar op het programma met de voorstelling Foor 11. Sinds 1982 exploreert De Nieuwe Snaar via ongezienemuziektheatrale wegen en een hoogstpersoonlijke poëtischebenadering de gelaagdheid van de veelzijdige realiteit. Deachterzijde daarvan bleef tot op heden echter braakliggendterrein. In de voorstelling Foor 11 verschijnen er vier eigen-zinnige figuren die elk op hun manier de marge van hetbestaan – hun bestaan, ons bestaan – zullen bezingen,bevragen en misschien zelfs verfoeien. Een kleurrijk instru-mentarium, confronterende beelden, straffe verhalen, krach-tige liederen, onverwachte situaties en statements en zoveelmeer zot geweld om het publiek via humor en ontroering, viaslapstick en melancholie nog eens stevig onder handen tenemen!

Weerom een nieuwe stap in het verrassende universum vanDe Nieuwe Snaar. “Wie nie waagt, nie wint!”www.denieuwesnaar.be

ten. Zullen we de hygiëne en het comfort van het wonen ineen huis moeten missen ter wille van het uitsparen van eenkleine hoeveelheid energie, terwijl we anderzijds veel energiebesteden aan ons luxepaard ‘Koning auto’? Op zoek naar duurzame ‘alternatieve’ energie menen we hetwondermiddel gevonden te hebben in windmolens, zonne-energie, geothermie en cogeneratoren (wkk of warmte-krachtkoppeling, waarbij we tegelijkertijd elektrische stroomen warmte opwekken met een zeer hoog rendement). Is datwel zo en kunnen we morgen de kerncentrales sluiten?Vergeten we vooral niet onze woningen degelijk te isolerenen zongeoriënteerd te bouwen. Supergeïsoleerd vensterglas,maar tegelijkertijd ons beschermen tegen die zon, zodat weniet moeten koelen, want dat zou nog veel meer energie vra-gen! Vergeten we intussen niet om onze cv-ketel ‘condense-rend’ te laten branden, zodat we iets meer dan 10% aan ener-gie uitsparen!

• PRAKTISCHPlaats: Huis van de Bouw, Tramstraat 59, Zwijnaarde.Datum: maandag 6 december 2010 om 20 uur.Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOOVL11210.

WAASLAND11-dec-10 Bezoek kerncentrale, Doel, 09.30 uur


Kerncentrale Doel zaterdag 11 december 2010

De kerncentrale in Doel, die 30% van de Belgische elektrici-teitsproductie voor haar rekening neemt, bestaat uit vierkernreactoren met een totaal vermogen van 2.912 megawatt.Sinds het bezoekerscentrum in 1997 zijn deuren opende, heb-ben al vele geïnteresseerden de kerncentrale bezocht en ookvandaag staat kernenergie weer volop in de belangstelling.Hoog tijd dus voor de VIK om ook eens zijn ‘licht’ te gaanopsteken bij een van de grootste elektriciteitsproducentenvan België. Na een interessante opwarmer in het infocentervolgt een rondwandeling, begeleid door een ervaren gids,waarbij we onder andere langs de imposante koeltorens wan-delen en de indrukwekkende machinezaal bezoeken.

• Gedetailleerd programma: 09.30 uur - 10.00 uur: onthaal met koffie en cake10.00 uur - 11.00 uur: kennismaking met centrale11.00 uur - 12.45 uur: begeleide rondgang op de site 12.45 uur - 13.15 uur: afsluitende receptie

• Praktische richtlijnen:• Minimumleeftijd: 16 jaar.• Geen toegang zonder identiteitskaart of paspoort.• Draag gemakkelijke kledij, hoge hakken zijn niet

toegelaten.


ACTIVITEITEN

09 of 466-5561799-24 van de VIK-afdeling Zuid-West-Vlaanderen.Referte: CAZWV11210.

De opbrengst van de avond gaat integraal naar BuSo TerBruyninghe voor aankoop van educatief speelgoed in deopleidingsvorm 1 voor jongeren met ernstige mentale proble-men, autistische jongeren, blinden en slechtzienden. Zij wor-den er voorbereid op een verblijf in een dagcentrum of eenhome. Men wil de geluksbeleving van die jongeren in gezin enmaatschappij zo groot mogelijk maken door de zelfredzaam-heid te bevorderen en hen te begeleiden naar een aangepas-te integratie.

• PRAKTISCHPlaats: Cultureel Centrum Guldenberg, Acacialaan 1,Wevelgem.Datum: zondag 12 december 2010 om 19.30 uur.Kostprijs: 15 euro per persoon voor VIK-leden en partner;niet-leden betalen 20 euro.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Uw bestelling vankaarten beschouwen wij als definitief na ontvangst van hetverschuldigde bedrag op het rekeningnummer 743-0284884-

De nieuwe passiefkleuterschool op deCampus Etterbeek maakt deel uit van hetproject dat minister Vandenbroucke inder-tijd lanceerde. Dat project was goed voor65.000 m² bouwoppervlakte, verspreid overde vijf Vlaamse provincies. Passiefscholen worden zo gebouwd datze bijna geen verwarming of koeling nodighebben. Passieve warmtewinsten wordengegenereerd door bijvoorbeeld de ramengoed te oriënteren, de zonnewering teintegreren, gebruik te maken van de men-selijke warmte, aandacht te besteden aaneen zeer goede isolatie, extreme lucht-dichtheid en vooral ook aan gezond envoldoende ventileren.Het energieverbruik in een passiefschoolmoet ongeveer 75% lager liggen dan dat ineen traditioneel gebouwde school, maarook de luchtkwaliteit in passiefscholenhoort veel beter te zijn dan die in de tradi-tioneel gebouwde scholen. Initieel zijn dekosten iets hoger voor passiefbouw, maardoor de veel lagere energiekosten wordendie meerkosten op vrij korte termijnteruggewonnen. En de periode daarnalevert de passiefbouw pure winst op.Bovendien genieten de 25 scholen in hetproefproject van extra financiële impul-sen, waardoor hun passiefbouw hen niets

één aspect. Duurzaam bouwen omvatzoveel meer. Duurzaamheid vraagt eenintegrale aanpak. Als kinderen van kleinsaf met duurzame gebouwen in contactkomen en er pedagogisch rond werken,dan gaan ze zich daar bewuster rondgedragen. De weg naar een duurzamesamenleving begint bij de jeugd.”

Het energieverbruik in een passiefschool moet ongeveer75% lager liggen dan dat in een traditioneel gebouwdeschool, maar ook de lucht-kwaliteit in passiefscholen hoortveel beter te zijn dan die in detraditioneel gebouwde scholen.

Criteria

EVR-architecten uit Gent schreef zich inop de Open oproep van de VlaamseBouwmeester voor de kleuterschool inEtterbeek en ging met de hoofdprijs lopen.Zij mogen de ontwerpen maken en deschool bouwen. Ze stelden hun projectvoor en houden rekening met een tientalcriteria voor de bouw van de passief-

meer kost dan wat een traditionele bouwzou hebben gekost. De bijkomende subsi-die bedraagt 20% bovenop de standaard-subsidie.

Voorbeeld

Minister Smet vindt duurzaam bouweneen keuze voor de toekomst. “De passief-school is ongetwijfeld een mijlpaal in degeschiedenis van het energiezuinig bou-wen in Vlaanderen. Scholen hebbenbovendien een voorbeeldfunctie. Ook deleerlingen die school liepen in passief-scholen, moeten bewust worden van devoordelen van die energiezuinige maniervan bouwen.”Tijdens de plechtigheid op 23 septemberwerd meteen ook een gloednieuw logoonthuld, waar de passiefscholen zich meevan de andere scholen kunnen onder-scheiden.

Minister Smet: “De scholen uit dit projectzijn pioniers. Het logo symboliseert hunvoortrekkersrol om een brede maatschap-pelijke bewustwording te ondersteunen.Zo moet de noodzaak van een zeer lageenergieconsumptie in de toekomst gesti-muleerd worden. Maar energie is slechts

ETTERBEEK. Bijna dag op dag twee jaar geleden publiceerden

we in I-mag een uitgebreid interview met toenmalig minister

van Onderwijs, Frank Vandenbroucke. Hij had op dat moment

25 scholen geselecteerd die een duw in de rug zouden krijgen

van de Vlaamse regering om hun nieuwe klaslokalen of school-

gebouwen passief te bouwen. Het waren er vijf in elke provin-

cie en we hadden meteen na dat interview het idee opgevat om

per provincie telkens een van die passiefscholen voor het voet-

licht te brengen. Op 23 september gaf de huidige minister van

Onderwijs, Pascal Smet, het startsein voor de bouw van de eer-

ste passiefschool in Etterbeek. En op het ogenblik dat u dit

leest, moeten de werken van start gegaan zijn.

Eerste passiefschoolin de steigers

Minister Pascal Smet gaf startseinvoor bouw passiefkleuterschool inEtterbeek


centra

ONDERWIJS

school. Om die criteria objectief te kun-nen afwegen, werkten ze met een duur-zaamheidsmeter voor scholenbouw, eenaspect waar we in een van de volgende I-mags wellicht nog op terugkomen.

Je zou je kunnen afvragen ofhet nog verstandig is nu nogbouwvergunningen af te leveren voor scholen die nietpassief worden gebouwd. Dieleggen immers een gigantischehypotheek op ons klimaat enonze CO2-uitstoot.

Qua inplanting en context zit de school ineen stedelijke context, maar toch met flinkveel groen. Er wordt gebruikgemaakt vande bestaande infrastructuur en het ruim-tegebruik is intensief. Inzake mobiliteitwerd rekening gehouden met infrastruc-tuur voor fietsers en voetgangers, die wor-den weggehouden van het mechanischverkeer. De kwaliteit van de natuurlijkeomgeving behoudt of verbetert men doorde bestaande bomen maximaal te behou-den, door de school te voorzien van eengroendak en door bijkomende groene bui-tenruimte aan te leggen en de verhardin-gen te beperken.

75 kandidaten, 25 gelukkigen, 3 in de startblokken

Toen Frank Vandenbroucke een oproeplanceerde voor de bouw van passiefscho-len, dienden zich 75 scholen aan. Metenkele vooraf vastgelegde criteria in de

hand werden er daarvan 25 geselecteerd.Zo werd o.a. rekening gehouden met desnelheid waarmee het project zou kunnenworden gerealiseerd, de representativiteitvan het project en de bereidheid om ken-nis inzake passiefbouw te delen en door tegeven door het project open te stellenvoor andere belangstellenden.Van de 25 geselecteerde scholen zijn ernog 22 in de running. Daarvan zijn ermomenteel drie in aanbesteding gegaan.

Vijf andere scholen zitten in de fase vande bouwaanvraag en de overige veertienzitten nog in de ontwerpfase om moetendaar nog mee beginnen. Dat het niet over-al van een leien dakje loopt, bleek al toenwe een goed jaar geleden op zoek gingennaar een interview met de passiefprojec-ten in Tienen en Londerzeel. Het project-verloop gaat daar eerder traag.

LVE

te zaal, die als tussenruimte dient tussenbinnen en buiten.Op het puntje ‘samenleving en economie’scoort het project – in verhouding met deoverige negen punten – het minst goed.Dat zou verbeterd kunnen worden door deschool open te stellen voor andere activi-teiten. Inzake innovatie gaat het dan weerwel de goede richting uit, omdat hetgewoonweg over een voorbeeldprojectgaat dat bovendien ook een educatieve rolopneemt. Het duurzaam beheer van het gebouwwordt gegarandeerd door het aantalgebruikte materialen te beperken, doorduurzame, onderhoudsarme materialen tegebruiken, door moeilijke detailleringente vermijden en door eenvoudige technie-ken en toegankelijke leidingtracés tegebruiken.

Of de leerlingen volgend schooljaar al inhun nieuwe energiezuinige gebouwen zul-len kunnen intrekken, is natuurlijk nogmaar de vraag, want met een ‘bevel totaanvang’ op 8 oktober 2010 en een werk-termijn van 160 dagen wordt dat wellichtheel krap.

Tekst en foto’s: Luc VANDER ELST

Het hemelwater krijgt voldoende moge-lijkheden om te infiltreren. Water dat tochdoorstroomt, wordt gerecupereerd en inde school zelf worden zuinige kranen entoestellen geïnstalleerd. De buitenaanlegbestaat grotendeels uit waterdoorlatendeverhardingen.Om grondstoffen te sparen en afval tevoorkomen wordt er compact gebouwd ende materialen worden gescreend volgensde levenscyclusanalyse. Het hout is uiter-aard afkomstig van duurzaam bosbeheeren bevat geen toxische stoffen, terwijl deruwbouw met superisolerende cellenbe-tonblokken wordt opgetrokken.

Energie

De energiedoelstellingen – wellicht hetbelangrijkste aspect voor een passief-bouw – worden gehaald door de compact-heid, door een isolatie tot K13, door ver-zorgde luchtdichtheid, ventilatie metwarmterecuperatie, structurele zonwe-ring, nachtkoeling, een goed daglichtont-werp en een zuinige en daglichtgestuurdeverlichting.De leefbaarheid en toegankelijkheid vanhet geheel zijn groot, omdat de tien klas-sen worden gebouwd rond een polyvalen-


Traditionele bouw nog verstandig?De passiefscholen krijgen nu extra aandacht. Maar anderzijds zijn we op een moment inde geschiedenis gekomen waarop passiefbouw de norm zou moeten zijn en niet langerde uitzondering. Je zou je kunnen afvragen of het nog verstandig is nu nog bouwvergun-ningen af te leveren voor scholen die niet passief worden gebouwd. Die leggen immerseen gigantische hypotheek op ons klimaat en onze CO2-uitstoot. We hebben er allebegrip voor dat de scholenbouw prioriteit moet krijgen en we begrijpen ook dat er nu alte weinig geld is om – zelfs traditionele – scholen te laten bouwen. Maar anderzijds moe-ten we vaststellen dat we onze eigen toekomst hypothekeren door scholen nu nog toela-ting te geven om niet energiezuinig te bouwen. De scholen die we nu bouwen, blijven 70-80 jaar of langer overeind en nemen op die manier een hele hap uit ons vaderlands stre-ven naar energiezuinigheid en energie-efficiëntie. Zelfs de gangbare energienormenvoor traditionele bouw zijn veel te laks, als we tien of vijftien jaar verder in de toekomstdurven kijken.

LVEMinister van Onderwijs, Pascal Smet.

Vlaanderen ligt in een van de zwaarst ver-vuilde regio’s ter wereld. De uitstoot vanbroeikasgassen ligt in ons land extreemhoog door de gigantische mobiliteit en defileproblemen die dat veroorzaakt, maarvooral ook door de enorm slecht geïsoleer-de woningen en overheidsgebouwen endoor onze industrie. Dat verouderd en ver-vuilend patroon van leven, werken enbewegen houden we onbewust dag na dagin stand. Het moet dus anders en de scho-lenbouw moet zich ook op de criteria vanduurzaamheid gaan enten. Duurzamescholen zijn energiezuinig, goed bereik-baar en ze springen bovendien zorgzaamom met de al zeer schaarse open ruimte in

zaamheid komen verschillende kwaliteits-aspecten aan bod. Om dat proces naarduurzaamheid bij scholenbouw te begelei-den werkten de partners een duurzaam-heidsmeter uit. Het gaat om een zo objec-tief mogelijk toepasbare methode die deaandacht voor duurzaamheid in het projectmeet. Aan de hand van tien thema’s wor-den telkens scores toegekend van 0 tot 10.Het eindtotaal – op een schaal van 100 –bepaalt hoe duurzaam je project is. Scoorje ergens ondermaats, dan kun je simule-ren hoe je daar beter kunt in worden.

Onder duurzame ontwikkelingverstaan we een ontwikkelingdie voorziet in de behoefte vande huidige generatie zonderdaarmee voor de toekomstigegeneraties de mogelijkheid inhet gedrang te brengen om ookin hun behoeften te voorzien.

Tien thema’s

Bij de start van elk project worden tien the-ma’s in vraag gesteld. De uitdaging voor debouw van een duurzame school ligt in debrede vraagstelling.De eerste vraag waar een antwoord moetop komen, is of de school op een duurzame

ons land. Als we tegen 2020 de broeikas-gassen met 20% willen terugdringen, danmoeten we dringend investeren in onzeschoolgebouwen. En dan is het logisch dater geen ‘verouderde’ gebouwen meer wor-den getolereerd.

Duurzaam

Onder duurzame ontwikkeling verstaan weeen ontwikkeling die voorziet in de behoef-te van de huidige generatie zonder daar-mee voor de toekomstige generaties demogelijkheid in het gedrang te brengen omook in hun behoeften te voorzien. Bij duur-

ETTERBEEK. Met het ‘officiële startschot’ voor de eerste passiefschool in

Etterbeek is de scholenbouw in Vlaanderen hopelijk aan een lange reeks van

duurzame en bij voorkeur passiefschoolgebouwen begonnen. Het Gemeen -

schapsonderwijs wil alvast inzetten op die duurzame scholenbouw. Zonder

het daarbij direct te hebben over passiefbouw of laagenergiebouw. Scholen

worden er zich meer en meer van bewust dat ze een voorbeeldfunctie hebben

op het vlak van duurzaamheid en dat ze daar mogelijk een grote impact heb-

ben op latere generaties. Het Gemeenschapsonderwijs werkte daarom, in

samenwerking met Agion en evr-Architecten een lijvige duurzaamheidsmeter

uit. Wie een school bouwt, kan het instrument gebruiken om na te gaan hoe

duurzaam gebouw en omgeving werden ontworpen.

Naar een inspirerende leeromgeving

Gemeenschapsonderwijs lanceert handleidingvoor duurzame scholenbouw


centra

Inspirerende leeromgevingDe 340 pagina’s dikke handleiding – ‘Naar een inspirerende leeromgeving’ – bevat ook een cd-rom, waarmee je de duurzaam-heid kunt berekenen. Voor alle criteria geef je een score aan wat er in jouw plannen of realisaties zit. Op het eind van de bere-kening krijg je de duurzaamheidsgraad van het gebouw dat je wil bouwen. De duurzaamheidsmeter, cd inclusief, kost 150 euro.Contactpersoon is Filip François – [email protected] – 0478 58 17 91

LVE

manier wordt ontworpen en later beheerd.Een geïntegreerd projectproces, een pro-fessionele aanpak en een duidelijke pro-jectdefinitie zetten het project al stevig opde rails richting duurzaamheid.Een tweede aspect waarbij vragen rijzen, isde inplanting van de school. De keuze vande bouwplaats is onomkeerbaar, maar pre-cies daarom moet zorgvuldig worden afge-wogen of de school op de juiste plaatsstaat: kunnen school en omgeving positiefmet elkaar worden verbonden? Is er albestaande infrastructuur?

Luchtkwaliteit, temperatuur,verlichting en akoestiek zijn aandachtspunten. De school moet een gezond en comfortabel binnenklimaatkunnen garanderen.

Mobiliteit mocht uiteraard niet ontbrekenin de duurzaamheidsmeter. Is de schoolbereikbaar voor kinderen? Kan dat te voetof met de fiets? Het STOP-principe wordtdaarbij gehanteerd: stappers, trappers enopenbaar vervoer krijgen absoluut de voor-keur. Ook andere aspecten worden hierbevraagd: voorzie je een fietsenstalling? Isdie veilig genoeg?Het natuurlijk milieu is het vierde elementdat een plaats krijgt bij de bevraging inza-ke duurzaamheid. Krijgt de natuur een kansop de bouwplek? Wordt de school verbon-den met het natuurlijke ruimtelijke netwerkeromheen? Wordt het natuurlijk milieu opde bouwsite hersteld of voort ontwikkeld?Krijgt het groenelement een plek in heteducatieve?Water wordt een van de belangrijkste pro-blemen van de toekomst en dus mochtwater niet ontbreken in de duurzaamheids-meter. Wordt er aandacht besteed aan inte-graal waterbeheer? Is er een waterplan en

school moet een gezond en comfortabelbinnenklimaat kunnen garanderen.Bij puntje negen van de duurzaamheids-meter belanden we bij samenleving eneconomie: staat de school open voor inter-actie met de brede samenleving? Maakt deschool deel uit van het sociale weefselwaarin ze is gebouwd? Wordt ze ook ’savonds gebruikt voor buurtwerk, avondles-sen, sport? Biedt de school mogelijkhedenvoor tewerkstelling van laaggeschooldenof voor vormen van sociale economie,waardoor de buurt nauw bij het schoolge-beuren wordt betrokken?En bij puntje tien, tot slot, komen we uit bijinnovatie. Een nieuwe school moet nietalleen streven naar duurzaamheid, maarmoet daarbij ook telkens weer vernieu-wend te werk gaan.

Elektronische simulatie

Als bouwheer of architect vul je digitaal enper thema een aantal vragen in. Het eindre-sultaat geeft je duurzaamheidsscore op detabel. Op basis van die scores kun je jeconcept nog wat aanpassen of een aantalparameters veranderen om een meer duur-zaam gebouw te simuleren. En dan aan deslag!

Nulimpact is de na te streven norm. Hetmoet daarbij de bedoeling zijn dat hetgebouw de meeste problemen die het ver-oorzaakt, ter plekke ook zelf oplost. Denkmaar aan opvang en hergebruik van regen-water, gescheiden afvoer van rioolwater enregenwater, enz.

Met de medewerking van GO! – Agion en evr-architecten.Beeld: gestileerd uit ‘Naar een inspirerendeleeromgeving’.

Tekst: Luc VANDER ELST

een groenplan? Wat gebeurt er met hetregenwater? Allemaal criteria die een pro-ject al dan niet hoog laten scoren op hetelement ‘water’.

Afval

Bij grondstoffen en afval gaat het overmateriaalkeuze en afvalbeperking of afval-voorkoming. Bij elke keuze van een materi-aal moet de vraag worden gesteld naar deimpact van dat materiaal op onze planeet.Is het productieproces van een bepaaldmateriaal een aaneenschakeling van eenhoog energie-, water- en grondstoffenge-bruik? Moet het materiaal van heel ver wor-den getransporteerd vooraleer het in onzecontreien kan worden verwerkt? Worden deafvalstromen vooraf duidelijk in kaartgebracht en achteraf gescheiden? Wordtafval omgevormd tot grondstof?In het geval van passiefscholen houden weheel veel rekening met energie. Dat geldtook voor laagenergiescholen, maar dat isjammer genoeg nog altijd niet de mini-mumnorm. Daarom moeten we ook hetenergieverbruik aftoetsen tegen de duur-zaamheidsmeter: hoeveel ruimte gebrui-ken we, kunnen we slimme systemeninstalleren om het energieverbruik te ver-minderen, is er voldoende aandacht voorisolatie, zonwering, thermische massa,enz.

Binnenklimaat

Als we een nieuwe school bouwen of eenoude school verbouwen, bouwen we danmeteen aan een comfortabele en prettigeleef- en leeromgeving? Of hoe belangrijkzijn gezondheid, leefbaarheid en toeganke-lijkheid bij ons bouwproject? Lucht -kwaliteit, temperatuur, verlichting enakoestiek zijn hier aandachtspunten. De


ONDERWIJS

De nieuwste Time Of Flight camera’s (TOF) com-bineren nauwkeurigheid met hoge resolutie. Zevormen een grijswaardenbeeld op basis van NIR-belichting (Near Infrared) en een gekoppeldeafstandsmeting voor elke pixel. Op die wijzeheeft men met één ’klik’ tot 40.000 coördinaten(x,y,z) van de wereld die waargenomen wordt.Onderzoekers die jarenlang gewerkt hebben aandoeltreffende Stereo Visie, ervaren rillingen naar-mate de nauwkeurigheid van die camera’s jaar najaar toeneemt. Op dit ogenblik komt menongeveer tot een resolutie van 0.5 mm/m, bij een dieptebereik van 0.3 tot 7.5 m.

De meetprincipes steunen op de correlatietussen een gemoduleerde NIR-bron (30 MHz,golflengte = 10 m) en het signaal dat na reflectieontvangen wordt. Die correlatiewaarde kan ver-bonden worden met de fase-verschuiving tussenhet zenden en ontvangen; en vormt een maatvoor de afstand.

Andere principes steunen letterlijk op een met-ing van de tijd die verstrijkt tussen het zenden enontvangen van een lichtpuls. Als je weet dat lichter 66 picoseconden over doet om 1 cm te vor -deren, dan moet je de elektronici bewonderendie in zulke kleine tijdsintervallen betrouwbare

INDUSTRIEEL VISIELAB KDG

TETRA-project RGBd, TOF 2010-2012

informatie kunnen vergaren. Die informatie kandan intelligent gebruikt worden in allerlei indus-triële visie-applicaties. Voorname toepassingen zijn:• Robotica: material handling.• Navigatie bvb. voor AGV’s.• Human Machine Interfaces

• Interactive PC - Gaming.• Security. / Automotive.

[email protected] [email protected]@kdg.be

Voorname leveranciers van TOF camera’s zijn:

www.Ifm.com /be www.DatVision.bewww.optrima.com

Het TETRA-project wordt geleid vanuit hetIndustrieel VisieLab van de Karel de Grote-Hogeschool in samenwerking met labs uit deAsso ciatie Universiteit en Hogescholen Antwer -pen (AUHA).

www.ua.ac.be/apl www.visielab.ua.ac.bewww.czt.ua.ac.be

Het project bereidt o.a. opleidingen voor die viade VIK Vorming aangeboden zullen worden. De intelligente koppeling van RGB en TOF-beeld-

informatie vormt de innovatieve uitdaging vanhet Tetra-project. De aangekondigde RGBd-camera, waarin RGB enTOF verenigd zijn, zal er snel op aansluiten.

www.VIK.be www.acro.be www.hero-technologies.bewww.egemin.be www.ifm.com/be www.phaer.bewww.datvision.be www.sdvision.be www.visiomatics.be

Sneller dan het licht.. dat kan niet!Die snelheid hanteren.. dat kan wel!

IWT project TETRA 100191, “RGBd, TOF !” ... legt een intelligente link tussen RGB en TOF.

IN DE KIJKER

• MESA TOF-Event24 novemberData Vision.

• Halcon 10.0 MVtec

• Vision 2010Stuttgart Messe9, 10 en 11 november

PARTNERS

KDG + UAHOGESCHOOL +

UNIVERSITEIT ANTWERPEN

EGEMINZWIJNDRECHT

HERO-TECHNOLOGIESWILRIJK

IFMZELLIK

PHAERGENT

DATA VISIONST.-NIKLAAS

VISIOMATICSDIEPENBEEK

RGB ... GECOMBINEERDMET TIME OF FLIGHT

Hob

oken

: Nov

embe

r 201

0

Gegeven een driehoek ABC rechthoekig in B. M is een punt op de hypotenusa dat opgelijke afstand ligt van de twee zijden van de driehoek. Kunt u nu de waarde van E berekenen met volgende vergelijking:

Bijvraag:hoeveel juiste antwoorden zullen we ontvangen?

Stuur uw antwoorden naar Roland Mebis, Tabaartstraat 23, 3740 Bilzen of mail naar [email protected] vóór 15.12.2010. Aan de winnaars schenken we twee boekenbonnen ter waarde van elk 25 euro.

Oplossing VIK-puzzelaar 96 een puzzel met pionnen

denken & doen

Puzzelaar 98 De revolutionaire driehoek

PUZZELAAR

Jan Doornaert en Theofiel Demets berekenden dat er zomaar eventjes 7.110 mogelijkeoplossingen zijn. Voor de goede orde beperken we ons toch maar tot één oplossing.

We ontvingen zestien goede antwoorden, namelijk van: Edward Vanhove, Maaseik (10); Frank VanWetter, Antwerpen (85); Johan Missinne, Waregem (37); Koen Matthijsen, Stekene (31); Luc DeTemmerman, Tienen (22); Marnix Catteeuw, Leuven(18); Patrick Goes, Roeselare (32); PatrickImpens, Melle(26); Roland Demaerschalk, Huldenberg (30); Theo Renckens, Hamont (12);Theofiel Demets, Evergem(21); Lieven Hautekeete Ooigem(8); Sam Van Ginderachter, Elsene(33) en de winnaars Bart Laeremans, Kapellenlei 2, 2840 Rumst (16), goed voor een boekenbonvan 25 euro en Bart Jespers, Vinkstraat 46, 2811 Leest (15) samen met Jan Doornaert, Bremstraat,9032 Wondelgem (17) delen een boekenbon zodat ze beiden 13 euro ontvangen.

Proficiat aan allen.

Ing. Roland MEBIS MSc

PS: binnenkort hebben we onze honderdste puzzelaar. Het zou leuk zijn, als we voor die gelegen-heid een aangepaste puzzel zouden hebben. Indien iemand een voorstel heeft, laat het maarweten!

BC

A


HAVENTECHNOLOGIETrilogie: haventechnologie goes greendonderdag 18 november 2010

In de Antwerpse haven worden vandaag beduidend minderverontreinigende stoffen in de lucht uitgestoten dan tien jaargeleden. De totale emissie van de grootindustrie is in deperiode 1998-2008 met maar liefst 40 procent afgenomen.

Goed nieuws, denkt u? Kan best, maar de Europese normenworden nog steeds niet gehaald. Door de grote dichtheid vanindustrie, verstedelijking en het wegennetwerk wordtAntwerpen nog steeds gekenmerkt door verhoogde concen-traties van luchtverontreinigende stoffen. Daarom steldeminister Hilde Crevits einde 2008 het actieplan fijn stof enNOx Antwerpen voor, dat samen met de haven en de stadAntwerpen werd opgesteld. Dat plan bevat concrete maatre-gelen voor de industrie, het wegverkeer, de scheepvaart ende huishoudens.

Wat betekent dat concreet voor Antwerpse havenbedrijven?Welke zijn de opgelegde maatregelen en op welk vlak kunnenwij zelf ons steentje bijdragen? Welke technische maatrege-len bestaan er al en hoe effectief zijn ze nu echt?

De eerste avondlezing is inmiddels achter de rug en behan-delde het thema elektriciteit. Tijdens de tweede hebben wehet over de terminals.

Tweede thema-avond: terminals

Door de aard van de activiteiten lijken (container)terminalsniet dé grote vervuilers. Wegverkeer en scheepvaart zijnimmers de belangrijkste bronnen van emissies. Toch zijn grote terminals energieverslindende bedrijven.Denk alleen maar al aan pleinverlichting en wat met de hon-derden reefers die dagelijks ingeplugd worden?Het Deense Star Cool Service komt toelichten hoe het erinslaagt het energieverbruik drastisch naar beneden te krijgen(lezing in het Engels).Het stroomverbruik van uw verlichting laten dalen door despanning te verminderen. Onmogelijk, denkt u? Een leveran-cier van het systeem toont u hoe het werkt en berekent deterugverdientijd van de investering.

Datum: donderdag 18 november 2010 om 19.30 uur.Referte: VOHAV11110.

Derde thema-avond: equipment

Mobiele kranen en straddle carriers verbruiken duizendenliters stookolie. Op de MSC Home Terminal in Antwerpenwordt maandelijks 1 miljoen liter brandstof verbruikt! Welkemiddelen reiken de constructeurs ons aan om het verbruik endus de emissie naar beneden te krijgen?Zowel Gottwald als Liebherr, twee gerenommeerde kraan-constructeurs, komen hun nieuwste technologie uitgebreidtoelichten (lezingen in het Engels). De eerste hybridestraddle carrier is een feit. De constructeur komt hem voor-stellen.

Datum: donderdag 9 december 2010 om 19.30 uur.Referte: VOHAV11210.


studiegroepen

BEDRIJFSBELEIDNaar een organisatie van sprookjesdinsdag 16 november 2010

Twee jaar geleden werd mijn boek ‘Waarom managers insprookjes geloven’ uitgegeven. Mijn centrale stelling in datboek is dat er in organisaties veel sprookjes in omloop zijn endat dat knap lastig is.

De wereld davert van de managementschandalen, waarinmanagers onwaarheden vertellen tot hun eigen (financiële)voordeel. De kredietcrisis suist nog in onze oren met onmo-gelijke financiële producten (CMO, CLO, CDO en de rest),

uit hun krachten gegroeide banken(Icesave) en regelrechte oplichting(Madoff). Maar daarnaast zijn erallerlei kleinere schandalen: Fortis:overmoedig denken; Shell: opgekrik-te reserves; Ahold: opgekrikte deel-nemingen en noem maar op.

Niet alleen managers vertellensprookjes in hun eigen voordeel.Gewekt door de verhalen in de kran-ten ben ik me gaan verdiepen in de

vraag hoe rationeel organisaties zijn. En dan blijkt dat onzebedrijven en overheden veel verhalen kennen die op gespan-nen voet staan met de werkelijkheid. Mensen vertellen,bewust of onbewust, verhalen om hun doelen te dienen, ofdat nu het behalen van omzet is of leningen van de bank of deloyauteit van medewerkers. In het privéleven gebeurt hetzelf-de: we herscheppen de wereld, zodat hij ons beter past.Die sprookjes zijn niet altijd slecht. Denken wij aan ‘I have adream’ of ‘Yes, we can’.

Dat er sprookjes verteld worden, heeft vaak een psychologi-sche achtergrond. Maar ook sociologen en mensen die zichin organisatiecultuur verdiepen, geven aan waarom het nietanders kan.

Sprookjes zijn er, maar onze organisaties doen net alsof datniet zo is. De bedoeling van deze avond is, al workshoppend,ideeën te ontwikkelen voor de organisatie van morgen, dienaar mijn mening meer inspirerend en minder procedureelmoet zijn. Ik zal enkele ideeën presenteren en wil die graagmet u samen voort uitwerken.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 16 november 2010 om 20 uur.Spreker: Ir. S. J. M. Blom, www.stefblom.nl.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOBED11110.

Ir. Stef Blom.


ACTIVITEITEN

• PRAKTISCHPlaats: VVIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: zie data bij elke thema-avondKostprijs per thema-avond: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Betalingen vooraf op rekeningnummer 406-0098502-57 van VIK Vorming met vermelding van hetrefertenummer. Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvangvan de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatiewordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: zie referte bij elke afzonderlijke thema-avond.

TECHNISCH-COMMERCIEELJuist reageren om je doel te bereiken…dinsdag 23 november 2010

Hoe emotionele intelligentie je kan helpen effectief af testemmen en verbinding te maken met verschillende persoon-lijkheden.

Insights discovery is een uiterst pragmatisch typologiemo-del, gebaseerd op de theorie van Carl Gustav Jung, de ver-maarde psycholoog. Deze in de praktijk makkelijk toepasba-

re tool kan de basis vormen voor alde trainings- en coachtrajecten.Het model geeft inzicht in je eigengedragsvoorkeuren en in die vananderen.

Kristien Rogier is geaccrediteerdlicentiehouder en practitioner vanInsights Discovery®. In haardienstverlening streeft zij metinpare | empowering people tosuccess een aantal waarden na.

Volledige tekst in I-mag juni-juli en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Hotel Ramada Plaza Antwerp, Desguinlei 94,Antwerpen.Datum: dinsdag 23 november 2010 om 20 uur, verwelkomingvanaf 19.30 uur. Na de lezing receptie en netwerking tot 23uur.Spreker: Kristien Rogier, zaakvoerder - consultant – trainer– coach.Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.Referte: VOTCM11110.

AGENDA BIJEENKOMSTENStudiegroep Bedrijfsbeleid16-nov-10 Lezing: naar een organisatie van sprookjes,

VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Haventechnologie18-nov-10 VIK Haventechnologie goes green: deel 2:

Terminals, VIK-huis, 19.30 uur9-dec-10 VIK Haventechnologie goes green: deel 3:

Equipment, VIK-huis, 19.30 uur

Studiegroep Regeltechniek7-dec-10 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Technisch-commercieel23-nov-10 Lezing: Hoe juist reageren om je doel te

bereiken of …, Antwerpen, 20 uur22-feb-11 Lezing: Wat kunt u als verkoper verdienen en

van welke fiscaal interessante extralegale voordelen kunt u genieten? Antwerpen, 20 uur

www.inpare.be

Kristien Rogier

• We ruimen plaats in voor de publiciteit van uw bedrijf.• Verspreid uw boodschap bij 1.000

decision makers in bedrijven en 10.000 ingenieursgezinnen!

• Bereik uw consumenten, maar verzorg ook uw business-to-business.

Uw advertentie op deze pagina?

Meer weten?Neem gerust en vrijblijvend contact op

met de Vlaamse Ingenieurskamer: Francine Demaret - 03 259 11 09

[email protected]


VIK orming VVIK orming VVloeistofdichte betonconstructies

ontwerpen en uitvoerenvanaf zaterdag 27 november 2010

wapeningspercentages of zelfs tot het voorspannen van beton.Nochtans leert de ervaring dat heel wat betonconstructies tocheen voldoende vloeistofdichtheid hebben, zelfs bij veel lagerewapeningspercentages.

• ProgrammaIn een eerste deel wordt een overzicht gegeven van de definitiesen criteria van vloeistofdichtheid. In de daaropvolgende delenworden de constructieve en vooral dimensioneringsaspecten vanvloeistofkerende betonconstructies besproken. De dimensione-ringsregels worden toegelicht aan de hand van voorbeelden.

• Praktischzaterdagen 27 november en 4 december 2010telkens van 9 tot 12 uur in het VIK-huis in Wommelgem. Info: http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/node/3625 [email protected] of 03 259 11 06.

Betonconstructies vloeistofdicht ontwerpen blijft eenactueel thema voor ontwerpers en uitvoerders. Vandaagbestaan daaromtrent nog veel onzekerheden en er vindennog heel wat discussies plaats over de definitie van vloei-stofdichtheid.

Vooreerst bestaan er geen integrale criteria in binnen- of buiten-land voor de vloeistofdichtheid van betonconstructies. Dat leidtbij het ontwerp tot discussies over aan te houden ontwerpeisenzonder dat altijd de geschikte gegevens voorhanden zijn. Eenander element is dat de overheid vloeistofdichtheid oplegt ombodemverontreiniging te voorkomen. Vloeistofdicht betekent inprincipe dat het beton volledig dicht is. Daarbij moet wordenopgemerkt dat betonconstructies door fysische en mechanischewerking scheurvorming gaan vertonen, zodat scheurbeheersingeen essentieel aspect wordt bij het probleem dat hier aan de ordeis. Dat leidt in de praktijk bij veel ontwerpeisen tot zeer hoge


VIK orming VVIK orming V

Sneller van goed tot volgend goed product

Met deze opleiding willen we de omstelling drastisch verminde-ren. Niet alleen organisatorische methodes worden besproken,maar de klemtoon ligt ook op de technologische verbetering vande omstelling, inzicht halen uit kennis om bijstellingen te vermin-deren én andere organisatorische methodes om parallel te wer-ken. We zullen niet eindigen met checklists, maar met concreteoplossingen.

• Programma• Oorsprong SMED en voorbeeld • Verschillende fasen in een overgang • Stappenplan p41 om te komen tot doorbraken in omstellingen • Organisatorische aspecten van een omwisseling • Toepassen van SMED op bedrijfseigen case

• Praktischdonderdagen 25 november, 2, 16 december 2010, telkens van 9 tot 17 uur in het VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vikvorming.be/smed of [email protected] of 03 259 11 06.

SMED technologisch bekekenvanaf donderdag 25 november 2010

• Programma• Sensoren

- temperatuur - debiet - druk - niveau - verplaatsing

• Corrigerende organen - regelkleppen/ freq geregelde pomp - algemene begrippen - drukverloop - rendementsproblematiek - ...

• Ex-problematiek - inleiding

• Stoom in de procestechniek - inleiding

• Praktischwoensdagen 24 november, 1 december 2010, van 14 tot 18 uur en woensdagen 8 en 15 december van 9 tot 16.30 uur in deKatholieke Hogeschool Sint-Lieven in Gent. Info: http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/node/567 [email protected] of 03 259 11 06.

De controle van procesgroothedenvereist in eerste instantie dat diegrootheden correct gemeten worden.WWW of wat, wanneer, waar hangtaf van diverse omstandigheden. Decursus geeft daarop een antwoord.Vertrekkende van de verschillendewerkprincipes wordt aangetoond:•wat de voor- en nadelen zijn van

de meest gebruikte sensoren; •hoe die praktisch geïnstalleerd

moeten worden om de vooropge-stelde nauwkeurigheid te kunnen bereiken.

Omdat een klep en een (frequentie-geregelde) centrifugale pomp zeerveel als corrigerend orgaan optreedt,worden ook die vooral praktischbehandeld. Ten slotte wordt het semi-narie afgesloten met een demonstra-tie van hoe de diverse toestellenpraktisch in gebruik worden geno-men.

Procesinstrumentatievanaf woensdag 24 november 2010



• Basisberekeningsmethodes die gelden in elke discipline • Verwarmingslichamen en leidingberekeningen • Pompen en ventilatoren • Hydraulische schema's • Boilers en legionella • Luchtgroepen en berekeningen • Selectie van luchtkanalen • Selectie van vloerverwarminginstallaties • Selectie van stoomleidingen • Diverse regelingen • Het seizoenrendement van een installatie • Toepassingen

• Praktischwoensdagen 24 november; 1, 8, 15, 22 december 2010; 19, 26januari; 2, 9, 16 februari 2011 telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis in Wommelgem. Info:http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/node/506 [email protected] of 03 259 11 06.

Deze cursus werd opgezet om te voldoen aan de vraag van ver-schillende mensen, waarbij al de technieken op dit vlak nu eensdeftig op een rijtje worden gezet. Iedereen die op verwarmings-technisch vlak werkzaam is, bieden we daarom de kans om zichbij te scholen op het vlak van verwarmingstechnische berekenin-gen, zodat aan de klant een juist uitgebalanceerde installatiewordt afgeleverd. Niet alleen worden alle klassieke technieken opeen rijtje gezet, maar er is ook aandacht voor de moderne verwar-mingsmethoden. Zij worden uitvoerig behandeld en daarbij pri-meert de interesse van de cursisten. Naast de klassieke warmte-verliesberekening worden leidingberekeningen en selecties vanallerlei toestellen en installaties binnen het gebied van de ver-warming besproken.

• Programma• Warmteverliesberekening volgens de huidige normen • Warmteverlies en de relatie met ventilatie • Het begrip isolatie-indexnormen • Verbrandingstechnologie

Verwarmingstechnische calculatiesvanaf woensdag 24 november 2010

• Praktischmaan- en donderdagen 6, 9, 13, 17, 20 december 2010 telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis in Wommelgem. Info: http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/node/1133 of [email protected] of 03 259 11 06.

Sloopwerken moeten heel strikt worden voorbereid. Er zijnimmers heel wat risico’s aan verbonden, niet alleen bij het slopenvan de constructie zelf, maar ook met het oog op het goedenabuurschap met de omliggende bedrijven of bewoning.Bovendien zijn sloopwerken meer en meer onderworpen aanmilieuregels, waarbij wordt geijverd naar maximale recuperatievan de gesloopte materialen om die achteraf zoveel mogelijk tekunnen hergebruiken.De cursus behandelt ook de regels voor de selectieve sloop inovereenstemming met de nieuwe Vlaamse regelgeving.

• Programma• Regelgeving bij slopen, storten en voorbereiding voor

hergebruik • Hoe gescheiden slopen?• Hoe sloopafval scheiden met het oog op

hergebruikmogelijkheden?• Stabiliteitproblemen bij sloopwerken• Behandeling van gesloopte materialen • Hergebruikmogelijkheden van gesloopte materialen • Specifieke risico’s bij sloopwerken inzake veiligheid,

gezondheid en welzijn van arbeiders en omgeving

Afbraak- en sloopwerken:nieuwe Vlaamse regelgevingvanaf maandag 6 december 2010



• Programma

EEX• Normen en principes (summier) • Productgroep behuizingen

- Verschil EExe-EExd - Verschil EExdIIC-EExdIIB - Combinatie EExed-EExde - EExp beschermingswijze

• Productgroep verlichting - verschil EExe-EExd-EExn - fluorescentiearmaturen - schijnwerpers en hangarmaturen

• Productgroep wartels, verloopringen en toebehoren - verschil EExd, EExe en EExi - soorten wartels en verloopringen - soorten schroefdraden

ATEX• Inleiding • Toepassing van RL 94/9/EG naast andere RL • Werkingssfeer / uitsluitingen • Apparaten, beveiligingssystemen, componenten, veiligheids- ,

controle- en regelvoorzieningen

• Praktischdinsdag 23 november 2010, van 9 tot 17 uur in het VIK-huisin Wommelgem. Info: http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/node/830 of [email protected] of 03 259 11 06.

Deze praktijkgerichte cursus behandelt in de voormiddag EEX enin de namiddag ATEX.

EEXAan de hand van didactisch materiaal worden verschillendebeschermingswijzen verduidelijkt. De cursus verloopt hoofdzake-lijk in dialoog tussen de docent en de cursisten, zodat ruim tijdbesteed kan worden aan 'uw EEx-probleem'. De theoretischeachtergrond wordt summier aangehaald. Na het volgen van debasiscursus kunt u aan de constructie van het materiaal zienwelke beschermingswijzen toegepast zijn en welke toepassingmogelijk is.

ATEXDe laatste jaren worden we overstelpt met ‘Nieuweaanpak richt -lijnen’, zoals ‘Machinerichtlijn’, ‘Laagspanningsrichtlijn’, ‘Elek -tro magnetische compabiliteit’, enz. Op het vlak van explosieveiligmateriaal is er ook een ‘nieuweaanpakrichtlijn’: 94/9/EG. In degebruikerstaal beter bekend als de ‘ATEX-richtlijn’. Tijdens dezetheoretische training wordt deze economische richtlijn in detailbesproken. Ook is er ruimte voorzien voor oefeningen en praktijk-voorbeelden, zodat de cursisten vertrouwd geraken met hetgebruik ervan.

EEX en ATEXdinsdag 23 november 2010

• Programma• Onderhoud van een ventilatiesysteem

- norm EN 12097 en impact op bestaande installaties • Inspectie en reiniging van ventilatiesystemen • Geluid in ventilatiesystemen

- impact van de norm NBN s01-400 (installatiegeluid)op bestaande systemen en ontwerpen

• Hoe geluidsproblemen voorkomen en oplossen?

• Praktischdinsdagen 30 november, 7, 14 december 2010, telkens van 19 tot 22 uur in het VIK-huis in Wommelgem. Info: http://www.vlaamseingenieurskamer.be/site/node/504 [email protected] of 03 259 11 06.

Geluid dat wordt geproduceerd doorventilatiesystemen is een niet te onder-schatten bron van hinder in modernegebouwen. Door de betere (geluids-)

isolatie ten opzichte van de buitenomgeving zal installatiegeluidsneller opvallen. Met de nieuwe norm NBN s01-400 en een helereeks van oplossingen voor geluidsproblemen kan de ontwerpervan een systeem ervoor zorgen dat er ook een comfortabelgeluidsklimaat in het gebouw heerst.

‘Slechte lucht’, sickbuildingsyndroom en benauwd gevoel zijnveelgehoorde begrippen, als het gaat om ‘slechte’ klimaatsyste-men. Dikwijls kan de oorzaak van die symptomen worden terug-gebracht tot een gebrekkig onderhoud.

Geluid in en onderhoud van ventilatiesystemenvanaf dinsdag 30 november 2010



CURSUS STARTDATUM EINDDATUM UREN AANTAL LEDEN- LEDENTARIEFSESSIES* TARIEF ONDERW. & OVERH.

TECHNOLOGIE

Mechatronica in moderne machines NIEUW 08/11/2010 29/11/2010 A 4 490 420

Ventilatietechnieken 09/11/2010 14/12/2010 A 6 680 580

1. Ventilatie van niet-residentiële gebouwen 09/11/2010 23/11/2010 A 3 390 330

2. Geluid in en onderhoud van ventillatiesystemen 30/11/2010 14/12/2010 A 3 390 330

Het bestek bij bouwwerken 15/11/2010 29/11/2010 A 3 390 330

Praktische business intelligence voor de kmo 15/11/2010 29/11/2010 N+A! 6 840 710

1. Integration en analysis 15/11/2010 15/11/2010 N+A! 2 380 320

2. Reporting services 22/11/2010 22/11/2010 N+A! 2 380 320

3. Performance pont services 29/11/2010 29/11/2010 N+A! 2 380 320

Praktijk van de geotechniek VERNIEUWD 16/11/2010 25/01/2010 A 9 960 820

Polymeren en hun toepassingsmogelijkheden NIEUW 17/11/2010 22/12/2010 A 6 680 580

Generieke methodologie voor plc-programmatie 19/11/2010 26/11/2010 D 4 650 550

CE-machinerichtlijn: nieuwe machinerichtlijn 2006/42/EG 20/11/2010 11/12/2010 V 4 490 420

Eex - Atex VERNIEUWD 23/11/2010 23/11/2010 D 2 340 290

Procesinstrumentatie* 24/11/2010 15/12/2010 D! + N! 6 760 650

Verwarmingstechnische calculaties 24/11/2010 16/02/2011 A 10 1050 890

Ontwerp en uitvoeren van vloeistofdichte betonconstructies NIEUW 27/11/2010 04/12/2010 V 2 300 260

Afbraak en sloopwerken: nieuwe Vlaamse regelgeving VERNIEUWD 06/12/2010 20/12/2010 A 5 490 420

BEDRIJFSKUNDE

Planning & scheduling van onderhoudsactiviteiten 09/11/2010 26/01/2011 A 6 680 580

Validatie, kwaliteitscontrole en meetonzekerheid in laboratoria ISO/IEC 17025 17/11/2010 01/12/2010 D 6 880 750

Workshop projectmatig werken in een architectenbureau NIEUW 17/11/2010 08/12/2010 A+V 5 680 580

Fellow in machinery safety NIEUW 17/11/2010 02/02/2011 N + A! 16 2080 nvt

MS Project 18/11/2010 25/11/2010 D 4 680 580

Workshop procesveiligheid en MOC (Management of change) 18/11/2010 09/12/2010 D 8 1090 930

Rapportering via crystal reports 20/11/2010 11/12/2010 A 4 530 450

Projectplanning en management: gevorderden 25/11/2010 02/12/2010 D 4 650 550

SMED technologisch bekeken 25/11/2010 16/12/2010 D 6 1040 880

IPMA-D Projectmanagement certificatie: begeleiding en voorbereiding 09/12/2010 16/12/2010 D 4 650 550

VAARDIGHEDEN

Teammanagement 09/11/2010 30/11/2010 A 4 570 480

Hoe grote ondernemingen strategisch benaderen 16/11/2010 23/11/2010 A 2 330 280

Evaluatiegesprekken NIEUW 25/11/2010 23/12/2010 D 4 400 340

Snellezen 19/11/2010 26/11/2010 N 2 310 260

Persoonlijke organisatie met Outlook 24/11/2010 24-nov-10 D 2 230 200

Inkoop-negotiatie-technieken: een must voor elke in- en verkoper 03/12/2010 10/12/2010 N + A! 4 540 480

Mind Mapping 17/12/2010 17/12/2010 D 2 350 300

D = dagcursus van 9 tot 17 uur V = voormiddagcursus van 9 tot 12 uurN = namiddagcursus van 14 tot 17 uur

A = avondcursus van 19 tot 22 uur! = aangepaste uren kijk op websiteNVT = niet van toepassing

tarieven geldig tot 31.12.2010meer info en updates op www.vikvorming.be* = Gent

Cursusagenda najaar 2010

VIK orming VVIK orming V Organiseert voor

PlatdakspecialistOpleiding

n U verwerft duidelijk inzicht in de meestcourante materialen en uitvoeringstechnieken.

n U leert relevante normen, reglementen enwetgeving te interpreteren en toe te passen.

n U krijgt het geleerde in de vingers doorpraktische oefeningen en casestudies.

n U krijgt een unieke live-ervaring dankzijde extra bedrijfsbezoeken.

Praktisch:

Start: dinsdag 25 januari 2011Wanneer: 25 sessies op dinsdag van 16 tot 20.30 uur.Waar: VIK-huis, Wommelgem

Meer informatie:Kijk op de website

www.vikvorming.be/platdakof neem contact op met

VIK Vorming:03 259 11 06 of

[email protected]

de techniek voor een wielerpiste - ie-net · se industrieel ingenieurs - hebben een lange traditie...

Documents