Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 1 | 19

DIGITAAL IS

INDUSTRIEEL UIT Inhoud

Versie 28/02/2014 9:28

1 VAN EEN INDUSTRIËLE NAAR EEN DIGITALE SAMENLEVING ............... 2

1.1 Een S.M.A.R.T filosofie ................................................................................................ 3

1.2 Industrieel out, Digitaal in ........................................................................................... 3

1.3 Een S.M.A.R.T. inspiratie ............................................................................................. 4

1.4 Een S.M.A.R.T. congres ............................................................................................... 4

2 DIGITALITEIT ......................................................................................... 5

2.1 Digitaliteit heeft een houdbaarheidsdatum ............................................................... 5

2.2 Randvoorwaarden van politionele digitaliteit ............................................................ 6

2.3 Kenmerken van politionele digitaliteit ........................................................................ 6

3 DE CONFRONTATIE VAN 2018 .............................................................. 7

3.1 Digitaal geboren .......................................................................................................... 7

3.2 Wat betekent dat eigenlijk ‘bellen’ ............................................................................. 7

3.3 Wat met de early ‘adopters’? ..................................................................................... 8

3.4 Hoe wint de politie de ‘war for talent’? ...................................................................... 9

4 LAAT ONS VAN DE POLITIE EEN INNOVATIEF BEDRIJF MAKEN .......... 11

4.1 3D-politienetten ........................................................................................................ 11

4.2 Sociale innovatie ....................................................................................................... 12

4.3 Nieuwe jobs .............................................................................................................. 12

5 S.M.A.R.T. POLITIE .............................................................................. 13

5.1 Definitie..................................................................................................................... 13

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 2 | 19

1 VAN EEN INDUSTRIËLE NAAR EEN DIGITALE SAMENLEVING

Vorige zomer, tijdens de speurtocht naar de vermiste #Aurore, werd opnieuw de aandacht getrokken op de manier waarop zich online en via sociale medianetwerken een diepe betrokkenheid en inzet van de gemeenschap manifesteert. Deze zaak staat niet alleen. Door het integreren van de technologieën met een online inzet worden onderzoeken exponentieel verbeterd (de #kopschopper uit Aalst, vermiste kinderen of verdwaalde dementen, gezochte dader(s),…).

De dashboardbeelden van #snelheidsduivels op de autosnelweg werden minstens even vaak gedeeld op sociale media, maar hier kregen we een voledig andere afwikkeling. De verspreider van de beelden werd neergesabeld. De reguliere media nam het verhaal over en zocht de sensatie op. De politie reageerde niet behendig op deze situatie. Gebrek aan procedures en afspraken omtrent aanpak zijn zeker oorzaken.

Twee reële gebeurtenissen die virtueel en politioneel een heel andere afloop kenden.

“Het zijn niet de sterkste soorten die overleven en ook niet de meest intelligente. Het is het soort dat het beste reageert op veranderingen.” (Charles Darwin)

We zijn intussen met veel positief ingestelden die ijveren voor een nieuwe (politie)mentaliteit; een ingesteldheid die ons doet beseffen dat online en offline elkaar naadloos aanvullen. Een sterke mentaliteit die we met de politie kunnen inzetten wanneer we zowel de traditionele als de nieuwe media bekijken. Een verbeterde politiecultuur die ons helpt om de interactie met partners te verhogen, die het praten met burgers makkelijker maakt en daardoor burgerparticipatie versterkt. Ondertussen moet goede politiezorg en operationele werking topprioriteit blijven, door nadruk te leggen op functionaliteiten binnen de organisatie, zodat politie garant blijft staan voor een gevoel van vertrouwen en maatschappelijke veiligheid.

Willy Bruggeman, ziet verschillende mogelijke positieve invloeden van sociale media:

“(...) het kan (1) intra- en (2) inter-agency samenwerking bevorderen en (3) het verzamelen en delen van informatie versterken. Verder past het gebruik van sociale media in het versterken van een (4) open beleid door (5) interactief diensten te leveren aan de burger, wat tot een (6) verandering in de organisatiecultuur van politie en gerecht kan leiden.”

i

Sterker nog, laat ons ‘sociale media’ vervangen door ‘digitalisering van de samenleving’ en samen met collega’s en believers vechten voor de realisatie van deze zes veranderingen!

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 3 | 19

1.1 Een S.M.A.R.T filosofie

"Als je toch van plan bent om na te denken, denk dan in elk geval groot.” (Donald Trump)

Vertrekkende vanuit de stokpaardjes – (overheids)-communicatie en de digitalisering van de maatschappij waarin we leven – hebben ons de afgelopen jaren dermate beziggehouden dat het leidde tot het boek ‘De Nieuwe Politie’ (2012, LannooCampus).

http://www.lannoo.be/de-nieuwe-politie

Eerder had ik, samen met mijn medemerkers, reeds werken geschreven voor ‘Een sociale-mediastrategie voor de politie’ en een uitdieping van ‘Corporate Communicatie voor de politie’.

http://communicatiedienst.blogspot.com

Tijd staat niet stil. Reeds na de maanden van verschijnen van het boek ‘De Nieuwe Politie’ werd dit raamwerk aangevuld met het begrip ‘Smart Politie’. Smart Politie als filosofie, naar analogie met de opkomst van smart cities, voor duurzame kwaliteit waarbij ICT, wetenschap (meting, calculatie en analyse) en technologie mee op het voorplan komen. Werkpunten hierin zijn Samenwerken, Meten, Analyse, Rekenschap en Technologie.

http://www.slideshare.net/qimcee/jaarverslag-2013-deflik

S.M.A.R.T. Politie wil ik omschrijven als een filosofie, een uitbreiding van de Excellente Politiezorg, een raamwerk waarbinnen vele verschillende pistes kunnen convergeren, een informatiesnelweg die in allerlei richtingen gaat en waarover heel wat overleg kan plaatsvinden, meningen gewisseld, gedacht en geschreven kan worden.

Weet dat het uitwerken van deze filosofie een werk van vele mensen dient te zijn. Draagvlak en netwerk zijn hierin cruciaal. Delen is vermenigvuldigen, dus het verspreiden van informatie en het opzoeken van de dialoog is een essentiële stap in het opstarten van een degelijke studie en analyse van de concrete mogelijkheden.

Willen we blijven investeren in een leefbare samenleving, een democratische politie, een veilige toekomst voor onze (klein)kinderen? Willen we een flexibele organisatie die

zich niet laat ontmarkten door privé-initiatieven die de digitaliteit gemakkelijker integreren?

Laat ons dan S.M.A.R.T. denken!

1.2 Digitaal is, Industrieel uit

Spoorwegen

Autosnelwegen

Digitale datasnelwegen

Laat mij eerst één zaak duidelijk stellen: sociale media zijn (máár) communicatiemiddelen! Deze media en hun

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 4 | 19

invloed hebben definitief het einde van het industriële tijdperk ingeluid. Ze zijn een substantieel onderdeel van onze gedigitaliseerde maatschappij waarbij zij mee verantwoordelijk zijn voor het impact en de inbreng van burgers.

De sociale media eisen transparantie, accountability en een open dialoog. Zij hebben voor een evolutie naar platte structuren gezorgd waarbij leiders (h)erkend moeten worden. De politieorganisatie in al haar facetten komt dagelijks in contact met de effecten van sociale media en de gewijzigde digitale samenleving.

Peter Hinssen, ‘The Network always wins’ (2014) stelt dat we al halverwege de digitalisering van de samenleving zijn:

“We gaan naar een wereld waarin het analoge echt wel de uitzondering wordt. Hoe meer we het adjectief ‘digitaal’ gebruiken, hoe ouderwetser we klinken. Misschien moeten we de term wel helemaal uit onze woordenschat bannen?”

Maar de politie is niet mee. Zelfs niet halverwege?

1.3 Een S.M.A.R.T. inspiratie

De doelstelling dient tweeledig te zijn: aan de ene kant ijveren we voor een flexibele politieorganisatie die zich vlot en intelligent kan aanpassen aan tijdelijke en permanente wijzigingen in de maatschappij. Aan de andere kant pakken energie steken in het effenen van de weg naar een veilige en leefbare samenleving voor onze (klein)kinderen.

1.4 Een S.M.A.R.T. congres

Er worden besprekingen gevoerd om in de tweede helft van 2014 een congres rond S.M.A.R.T. Politie en Innovatie op te zetten, gebaseerd op input van en samenwerking met verscheidene sectoren, (overheids)organisaties en ondernemingen. In dergelijk congres kunnen ideeën uitgewisseld worden, initiatieven afgetoetst worden, nadrukken of klemtonen gelegd worden en hopelijk kunnen we - dankzij een versterkt draagvlak - met kleine stapjes en low-profile acties innoverende en kwalitatieve wegen inslaan.

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 5 | 19

2 DIGITALITEIT

“Zonder voortdurende groei en vooruitgang hebben woorden als verbetering, prestaties en succes geen enkele betekenis.” (Benjamin Franklin)

Digitaliteitii,iii

is de mentaliteit die je ontwikkelt wanneer je open staat voor het leven in een digitale cultuur. Digitaliteit omvat onder meer het nagenoeg constant contact met andere mensen via smart phones, ogenblikkelijk opzoeken van informatie op internet, realtime berichtgeving en communicatie, informatieopslag en –beheer in de cloud

iv, het gebruik van tags, hypertext

en appsv.

Een nadeel van deze trend is cybercrime, in de vorm van computervirussen en –aanvallen, spam, identiteitsdiefstal, maar ook bezorgdheid rond privacy, stress en nomofobie of de angst om niet bereikbaar te zijn met je ‘toestelletje’ (omdat je er geen netwerk is, omdat de batterij leeg is of omdat je je toestel niet bij hebt). Een ziekte waaraan ik trouwens zelf lijd.

“Je kan de huidige problemen in de wereld niet oplossen met dezelfde denkwijze die ze veroorzaakt heeft.” (Albert Einstein)

Eenmaal je meer vertrouwd bent met online toepassingen en ze vlot kan inzetten (in je werk, je privéleven of beide), groeit die nieuwe mentaliteit vanzelf. Dan sta je niet meer stil bij technische middelen en ben je niet meer onder de indruk van vreemd jargon of onuitgesproken etiquette. Het gebruiksgemak dat hierdoor gewonnen wordt, laat je toe om te focussen op je conversaties en inhoud die je wilt meegeven. Er is geen schrik meer, informatie wordt niet meer angstvallig achtergehouden. Deze nieuwe ingesteldheid zal je toelaten om de controle los te laten en te genieten van de mogelijkheden die je geboden worden: het delen van kennis met je vrienden en het stellen van vragen aan je netwerk.

2.1 Digitaliteit heeft een houdbaarheidsdatum

Het klinkt tegenstrijdig, maar hoe belangrijk en dringend de invoering van digitaliteit op dit moment is, toch zal het maar een zucht in de geschiedenis betekenen. Ik ben mij daarvan bewust en het stelt me zelfs gerust dat de focus in de toekomst zeker niet aanhoudelijk op het digitale zal liggen. Van zodra deze nieuwe mentaliteit ingeburgerd is, verdwijnt ze. En zo hoort het. Vergelijk het met eerdere invloedrijke (r)evoluties:

- Het wiel: van zodra voertuigen wielen hadden, stond niemand nog stil bij het feit dat we mobiel zijn dankzij dat ronde voorwerp.

- De boekdrukkunst: van zodra iedereen toegang had tot gedrukte boeken, werd dit al gauw normaal gevonden.

- De industrie: niemand verwondert zich nog over de elektriciteit die uit het stopcontact komt.

Dat neemt niet weg dat ik hoop dat we met de stellingen die hier worden bijeengebracht, samen tot een nieuw soort denken kunnen komen.

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 6 | 19

2.2 Randvoorwaarden van politionele digitaliteit

- De voortdurende digitalisering van de maatschappij gaat snel. Je knippert met je ogen en er is wel iets nieuws opgedoken. Je moet continu bij de les blijven en leren.

- De bestaande structuur binnen de politie moet veranderen van een piramidale in een vlakkere structuur die voornamelijk uit netwerken zal bestaan. Het verdwijnen van de bestaande hiërarchische orde in een korps is een van de vooruitzichten waarvan de meeste collega’s een angstaanval krijgen.

- Bepaalde randvoorwaarden moeten vervuld worden: een permanent draagvlak bij het beleid, voldoende begeleiding en opleiding voor elke medewerker, noodzakelijke middelen en IT-ondersteuning.

- De politie moet converseren met haar partners: gesprekken aanknopen op kantoor, straat, internet en via gsm.

2.3 Kenmerken van politionele digitaliteit

- Delen is de norm. 12- tot 16-jarigen kennen nu al status toe aan leeftijdsgenoten die hun kennis het breedst verspreiden en vaakst delen. Hou je informatie geheim, dan word je genegeerd en afgeschreven. Alvast één van de moeilijkste drempels die de politie zal moeten overwinnen.

- Controle loslaten. Nog zo’n eigenschap waar het gemiddelde politiepersoneelslid kippenvel van krijgt. Wanneer je informatie deelt, medewerkers laat converseren en rekening houdt met inspraak die je aan je shareholders geeft, dan vertrouw je op de inherente verantwoordelijkheidszin van elk individu en moet je de volledige controle opgeven.

- Er zijn geen geografische grenzen meer. Een politiezone kan zich niet meer beperken tot een afgebakende regio wanneer haar personeelsleden in de virtuele wereld actief zijn. Een noodkreet vanuit het internet mag net zo min genegeerd worden als een hoorbare schreeuw om hulp. Correct en vlot doorverwijzen zal een belangrijke functie krijgen.

- Realtime is moeilijk haalbaar. Zullen we nog als eerste informatie krijgen? Moeten we ons organiseren zodat we niet als één van de laatste op de hoogte zijn? Burgers kunnen met smart phones beelden maken van de meest ingrijpende nieuwsfeiten en die onmiddellijk, wereldwijd rondsturen. Mensen kunnen updates posten op het moment dat hen iets overkomt.

- Alles wordt mobiel. Het woord mobiel komt hier van mobiele technologieën en betekent eigenlijk draagbaar. Op termijn zal een politiepersoneelslid elk aspect van zijn politiejob kunnen uitoefenen onafhankelijk van waar hij zich bevindt en dat met een toestel dat hij dagelijks meedraagt.

- Glokale aanpak van problemen. De term glokaal is een neologisme en staat voor globaal denken en lokaal doen, waardoor ernstige problematieken haalbare oplossingen krijgen.

2.3.1 Het Nieuwe Normaal bij de politie

Het Nieuwe Normaal is een idee van auteur, spreker en visionair Peter Hinssen . Hij stelt dat het Nieuwe Normaal gaat over alles wat we digitaal noemen en over het feit dat digitaal steeds meer normaal gaat worden. Volgens hem zijn we ongeveer halverwege de digitale revolutie.

We zitten dus in een overgangsfase en moeten ons aanpassen aan een (r)evolutie die volop bezig is. Binnen twintig jaar, wanneer zowat alle managers digital natives zijn en de organisaties de kaap van het Nieuwe Normaal genomen hebben, doen deze bedenkingen er niet meer toe. Maar momenteel is het cruciaal dat we ons afvragen hoe we de politieorganisatie klaarstomen voor de tweede helft van de revolutie en hoe we ons niet uit de markt laten zetten door digitalisering te onderschatten.

“De zwaarste fout die we kunnen maken, is de bestaande analoge interactiepatronen simpelweg naar het internet verhuizen. We moeten niet verhuizen, maar herdenken. Het gaat om intelligentie. Het gaat om U.” (Peter Hinssen)

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 7 | 19

3 DE CONFRONTATIE VAN 2018

Mijn kleindochter Ella trekt foto’s met de smart phone van haar moeder. Wanneer ze vraagt of ze met pépé mag bellen – dat is haar overgrootvader – dan bedoelt ze eigenlijk via Facetime op een tablet pc. Ze verwacht dat het scherm van de televisie wegglijdt wanneer ze er met haar vinger over wrijft. Ze is geboren in 2008. Ella is een digital native en het is voor haar dat ik mijn ideeën wil doorgeven. Het is aan ons, digital immigrants om te maken dat onze (klein)kinderen hun weg vinden in de aanstormende maatschappij.

3.1 Digitaal geboren

Noteer het alvast in je agenda: in 2018 komen de eerste digital natives in golven op de arbeidsmarkt. Tegen 2025 zijn ze er massaal aanwezig. Net zoals alle andere bedrijven, zal de politie een aanzienlijk deel van haar tijd steken in het opleiden en inzetten van deze jonge werknemers. Het is dus belangrijk om te weten wie ze zijn en wat we van hen kunnen verwachten.

Al in 2001 bedacht Marc Presky de sprekende termen digital natives en digital immigrants

vi. Die werden in 2007

verder aangevuld door Josh Spearvii

, die het heeft over mensen die digitaal geboren zijn.

Digital natives zijn kinderen en jongeren die opgegroeid zijn in een digitale wereld waarin computers, het internet, sociale media en de nieuwste technologieën reeds bestonden. Onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat digital natives zich werkelijk onderscheiden van de vorige generaties in vaardigheden, leerstrategieën en digitaliteit

viii.

Ben je niet digitaal geboren en heb je de digitale evolutie bewust meegemaakt, dan ben je een digital immigrant. De mate waarin je de vele veranderingen aanvaardt en aanneemt, bepaalt wel hoe groot je onbegrip voor en je miscommunicatie met de digital natives zal zijn.

Interessanter dan deze definities, is hoe communicatie verloopt tussen deze verschillende groepen mensen. De taal die tussen natives en immigrants gesproken wordt, zal voor een groot deel bepalen of de confrontatie van 2018 leidt tot een betere (politie)organisatie met een frisse mentaliteit, dan wel tot de ondergang van een log (overheids)bedrijf.

“Meisjes van dertien hebben wel een mailadres, maar ze gebruiken het amper. ‘Mailen duurt zo lang', vindt Axelle. ‘En bovendien doet niemand het nog tegenwoordig. Ik mail alleen soms met mijn oma op Hawaï. Die zit ook op Facebook, maar zij mailt liever. Met haar bel ik ook wel eens.'”

3.2 Wat betekent dat eigenlijk ‘bellen’

Natives en immigrants verstaan elkaar vaak niet. De jonge werknemers spreken de digitale taal van het internet, sociale media en computergames. En wat die specifieke taal betreft, is de term immigrant goed gekozen: immigranten moeten zich vaak aan nieuwe omstandigheden aanpassen. Sommigen doen dat enthousiaster of gemakkelijker of vlugger dan anderen. Sommigen doen het bewust niet en houden vast aan gewoontes waar ze zich goed bij voelden, al missen ze daardoor de boot naar vooruitgang. Alle immigranten zullen echter, in meerdere of mindere mate, steeds een accent hebben.

ix

Het accent van een digital immigrant is bijvoorbeeld:

- De gewoonte om al je e-mails steeds te printen.

- Bellen en vragen of je sms toegekomen is.

- Pas in tweede instantie informatie opzoeken op het internet.

- Je kinderen vragen om je digitale televisie te programmeren.

- Je digitale foto’s printen en in een fotoalbum kleven.

- ...

Dit zijn leuke voorbeelden, maar de consequenties zijn serieus. Wanneer digital immigrants opleidingen voorzien, leiding geven en de rol van coach of mentor op zich nemen, maar de taal van de instromers niet spreken, dan

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 8 | 19

zal er van kennisoverdracht en samenwerking niet veel in huis komen.

“www.hungry.com“ (Een kleuter tijdens de middagpauze)

“Op school moet ik mij uitschakelen.” (Een student uit het middelbaar)

“Ik studeerde aan een hoog aangeschreven school, waar alle profs van MIT kwamen. Maar ze enige dat ze deden, was voorlezen uit hun handboeken. Ik ben gestopt met mijn studies.” (Een voormalige universiteitsstudent)

3.3 Wat met de early ‘adopters’?

Wacht eens even! Voel je je een beetje beledigd door de stempel digitale immigrant en zie je veel jongeren sukkelen met digitale toepassingen die voor jou geen geheimen meer kennen, dan ben je waarschijnlijk een early adopter. Een early adopter is iemand die een bepaald product of een bepaalde technologie begint te gebruiken voordat de grote massa dat doet. Vaak zijn early adopters bereid om veel te betalen voor hun passie en zijn ze ook verdraagzamer voor de kinderziektes die nieuwe producten meestal vertonen.

x Bijkomende studies toonden

aan dat digitale immigranten die tevens early adopters zijn van sociale media en nieuwe technologieën, vaak dezelfde bekwaamheden tonen als digital natives.

xi

Eigenlijk kan je spreken over drie visies op sociale media die je steeds zal zien terugkeren, ook bij politie en justitie:

xii

- De zeloten: houden van de sociale media en gebruiken ze voortdurend, zowel professioneel als privé. Ze geloven in de mogelijkheden die de media kunnen bieden en genieten van de kennis en ervaring die ze ermee kunnen opdoen.

- De samenwerkers: gebruiken de sociale media omdat deze kanalen hen toelaten om hun job beter uit te voeren.

- De tegenstanders: leggen vooral de nadruk op de risico’s van sociale media en weigeren over het algemeen om ermee te werken.

3.3.1 De Digitale Kloof

Het verschil tussen digital natives en digital immigrants valt al bij al nog mee. Zo versta ik Matisse, mijn 17-jarige neef, meestal wel, ook al begrijp ik niet hoe hij tegelijkertijd kan chatten, gamen, muziek beluisteren, films downloaden en dat allemaal terwijl ik met hem een gesprek probeer te hebben. “Wat ben je aan het doen? vraag ik dan geërgerd. “Niets,” zegt hij laconiek.

De digitale kloof is het verschil tussen mensen die kunnen genieten van digitale technologie en zij die dit niet kunnen. Het gaat hier niet over een kloof tussen arm en rijk. Zo proberen mensen met een lager inkomen zich vaak via het internet te verbeteren of zich met mobiele technologieën positief te laten opmerken. En wereldwijd genomen zijn de belangrijkste achterblijvers op dit gebied de ouderen.

De digitale kloof is genuanceerder. Je krijgt kloven op verschillende niveaus:

- Motivatie: internet drop-outs, technofoben en laagopgeleiden zijn minder gemotiveerd om de nieuwe media te leren kennen.

- Bezit: gaat over de materiële toegang tot toestellen en technologie.

- Digitale geletterdheidxiii

: de combinatie van instrumentele, structurele en strategische vaardigheden.

- Gebruik: het verschil tussen zakelijk en informatief gebruik enerzijds en vermaak anderzijds. Vooral hoogopgeleiden en laagopgeleiden gebruiken de digitale middelen op uiteenlopende manieren.

We moeten rekening houden met deze kloof, omdat ze voor een stuk verklaart waarom bepaalde mensen – ook uit je eigen omgeving – het soms zo moeilijk hebben om de digitale technologieën te aanvaarden, te begrijpen en uiteindelijk te gebruiken.

Het recht op toegang tot het Internet kan ook een belangrijke rol spelen, niet alleen als een hefboom voor het dichten van de digitale kloof, maar om een verregaande controle en censuur tegen te gaan, of die nu van de politie of van een private sector zou komen.

xiv

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 9 | 19

3.3.2 Digitale geletterdheid

Het is niet omdat tieners tegenwoordig vliegensvlug kunnen chatten en blindelings kunnen sms’en, dat ze daarom gegarandeerd beter omgaan met nieuwe media. Jongeren zijn vaak overmoedig of zelfs arrogant op dit gebied, maar overschatten zichzelf soms wanneer het over digitale geletterdheid gaat.

xv

Digitale geletterdheid omvat de vaardigheden, strategieën en talenten die je nodig hebt om je succesvol aan te passen aan snel veranderende informatie- en communicatietechnologieën en die invloed hebben op je beroeps- en privéleven. Deze nieuwe geletterdheid stelt je in staat om internet en andere ICT toepassingen te gebruiken, belangrijke vragen te stellen, informatie te vinden, de waarde van de informatie kritisch te beoordelen, gevonden informatie samen te brengen zodat vragen beantwoord kunnen worden met als resultaat te kunnen communiceren.

xvi

3.4 Hoe wint de politie de ‘war for talent’?

“Het geheim van succes is in eerste instantie: er klaar voor zijn.” (Henry Ford)

In tegenstelling tot traditionele media als radio en televisie, waarbij de gebruiker een consumerende lean back houding aanneemt, vraagt nieuwe media om een lean forward houding. Digital natives nemen deze houding al van kindsbeen aan. We doen er dus best aan om geïnteresseerd naar voren te leunen als we onze organisatie willen klaarstomen voor de toekomst.

Stel je de volgende situatie eens voor. Het is juni 2018. Op een recruteringsdag van de politie ontvang je een groep schoolverlaters die zich aangetrokken voelen tot de politiejob. Jij wil ze ervan overtuigen om voor de politieschool te kiezen... Je kan pas slagen in je missie als je weet wie je voor je hebt en wat zij belangrijk vinden.

3.4.1 Wie studeert af in 2018?

Laten we onze digital native Robbe noemen. Dat was de meest populaire Vlaamse jongensnaam in het jaar 2000. Robbe speelt al sinds zijn vijfde levensjaar computerspellen. Het uitspelen van die spelletjes en het gebruiken van interactieve media zorgen ervoor dat hij gewend is aan onmiddellijke beloning en regelmatige waardering. Dit verwacht hij dus ook in andere omgevingen.

xvii Hij heeft niet het geduld om lange teksten

te lezen of te schrijven. Meer nog: hij verlangt vrijwel onmiddellijk de essentie van een boodschap te snappen. Als hij niet snel vindt wat hij zoekt, verslapt de aandacht en gaat hij weer iets anders doen. Daarom schrikt routinewerk hem af en kan hij niet beloven dat hij langer dan vijf jaar hetzelfde werk zal doen.

Robbe denkt op een andere manier en verwerkt informatie op heel andere wijze dan de generaties voor hem deden

xviii. Zijn visueel en ruimtelijk inschattingsvermogen is

veel sterker. Terwijl vorige generaties geleerd hebben om lineair te denken – van stap a naar stap b en zo naar stap z – zal Robbe inductief denken. Hij leest geen handleidingen meer en volgt processen niet op een, voor ons, logische wijze van begin tot einde. Hij zal liever leren met vallen en opstaan (trial-and-error); wordt graag uitgedaagd om zelf patronen te ontdekken en inzichten te verwerven. Robbe onderzoekt al doende en graaft graag eens dieper, wetende dat alle kennis van de wereld slechts een paar muisklikken ver is. Gigantische hoeveelheden informatie staan hem ter beschikking en hij houdt zich liever bezig met het zinvol filteren van die data, dan het vanbuiten leren van statische kennis. Hij beseft dat succes afhangt van empathie, synthese en intuïtie. Hij weet dat hij creatief moet denken om complexe problemen op te lossen

xix.

Robbe gelooft in het principe dat twee meer weten dan één. Dit wordt in de digitale wereld collectieve intelligentie genoemd

xx. Robbe is ervan overtuigd dat het beter is om

informatie te delen, dan die voor jezelf te houden. Delen is een soort zelfexpressie geworden waar hij niet zonder kan. Zijn e-reputatie hangt niet af van zijn leeftijd, opleiding of sociale achtergrond. Hoe meer iemand deelt en hoe waardevoller zijn informatie, hoe groter het respect dat Robbe voor die persoon heeft. Autoriteit en respect moeten verdiend worden, ook door volwassenen. Als je rekening houdt met zijn individualiteit en vrijheid, dan aanvaardt Robbe wel coaching en leiderschap. En hij wil ook inspraak hebben op zijn jobinhoud, werkplek en –model.

Omdat de wereld plat isxxi

sinds Robbes geboorte, is hij van jongs af aan blootgesteld aan andere plaatsen, ideeën en culturen. Het is misschien daarom dat hij vooral focust op zijn lokale interesses en activiteiten. Nochtans zal hij in zijn netwerken wereldwijd samenwerken met gelijkgezinden, ongehinderd door culturele restricties of taalbarrières. Het zal dus niet verbazen dat Robbe zich gemakkelijk flexibel opstelt. Hij zal veel vlugger zoeken naar creatieve oplossingen en hij zal ook raad vragen aan zijn contacten

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 10 | 19

via de sociale netwerkenxxii

, waardoor antwoorden vlugger komen en gevarieerder zullen zijn.

3.4.2 Waar hebben we dit nog gehoord?

Kenmerken digital natives Kenmerken digitaliteit

Inductief en visueel denkvermogen

Collectieve intelligentie, zelfexpressie

Delen

Autoriteit en respect moet je verdienen, aanvaarden wel coaching en leiderschap

Controle loslaten

Wereldwijde samenwerking Geen geografische grenzen

Verlangen vrijwel onmiddellijk de essentie van een boodschap, gewend aan onmiddellijke beloning en regelmatige waardering

Realtime

Flexibel Mobiel

Brede ervaring, maar lokale interesses

Glokaal

Het is evident, ik weet het, maar ik wil het gerust nog eens herhalen. Er zijn twee basisvoorwaarden voor goede communicatie: respect voor elkaar en luisteren naar elkaar. Mijn generatie kan waarschijnlijk even veel leren van de nieuwkomers als zij van ons. Eerlijk toegeven, mijn generatiegenoten en ikzelf hebben niet altijd de knoppenkennis of het gebruiksgemak om gloednieuwe toestellen zonder handleiding te manipuleren. Google+ laat je in de Hangouts aan Screen Sharing doen en Docs delen, maar hoe doe je dat in godsnaam? De computer met een wifi-verbinding aansluiten op de flatscreen en alles met je smartphone bedienen? Dat soort zaken laten we liever over aan de jongsten. Zij kunnen daar over het algemeen wel wat van. Aan de andere kant kunnen wij sommige tendensen in criminele fenomenen plaatsen in een ruimer kader en mogelijke volgende stappen voorspellen, want... dat is allemaal al eens gebeurd. Of bieden we onze kennis en ervaring wanneer een jongere collega drie verschillende spellingswijzen van het Latijnse corpus delicti tegenkomt en niet kan afleiden welke nu de

juiste is. Studies hebben namelijk aangetoond dat generaties na ons het steeds moeilijker hebben om hun (internet)bronnen kritisch te beoordelen naar inhoud en authoriteit. Daarin kunnen ze best nog wat begeleiding gebruiken.

3.4.3 En bij de politie?

Het is mooi en lovend dat we over de technologische platformen heen toenadering zoeken met de jeugd. We moeten dat niet overhaast doen, maar talmen heeft ook geen zin. We moeten de war for talent winnen, want anders bloedt de politie dood. Zo kwam de federale gerechtelijke politie Brussel (FGP) begin 2012 in het nieuws, omdat haar ‘speurders massaal op pensioen’ gaan.

xxiii Een op de drie rechercheurs van de gerechtelijke

politie van Brussel gaat binnen de vijf jaar met pensioen en er staat geen vervanging klaar. Hoe kan dat?

Slechts een zestigtal speurders van de federale zijn jonger dan dertig jaar. Dat is maar 1,6 procent van de 3.611 politieambtenaren. De leeftijdspiramide staat daardoor op haar kop. Ruim zestig procent van de personeelsleden is er tussen 45 en 60 jaar.

Een pak kennis en ervaring vloeit langzaam maar zeker weg. Vooral de bestrijding van fraude en cybercriminaliteit komt daardoor in het gedrang. De globalisering en de digitalisering maakt dat zowel de maatschappij als de criminaliteit complexer wordt. Van jonge instromers – digital native of niet – kunnen we niet zomaar verwachten dat ze onmiddellijk op hoog niveau meedraaien in onze opsporingsactiviteiten.

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 11 | 19

4 LAAT ONS VAN DE POLITIE EEN INNOVATIEF BEDRIJF MAKEN

“Het onderscheid tussen een leider en een volger is innovatie.” (Steve Jobs)

Innovatie is een actief vernieuwingsproces dat best continu binnen elke politieorganisatie aan de gang blijft. Innovatie is een samenspel van twee belangrijke factoren: het visievermogen en het veranderingsvermogen. Vroeger bleef het visievermogen beperkt tot het zien van mogelijkheden tot verbetering. En het veranderings-vermogen was niet meer dan investeren in verandering. Creativiteit diende om te zoeken naar nieuwe tastbare resultaten. Tegenwoordig wordt visievermogen verbreed tot: herkennen, erkennen en zelfs voorspellen van trends. Veranderingsvermogen betekent dan: investeren in de realisatie van een intuïtieve visie. Dat is het verschil tussen échte innovatie en permanente verbetering.

Geef dus het bestaande potentieel van de aankomende generaties een kans. Door te experimenteren en te leren van elkaar hebben jongeren een vaardigheid verworven die velen onder ons in de verste verte niet kunnen evenaren of zelfs begrijpen. De jongeren hebben voor het eerst meer toegang tot informatie dan de generatie die ze op de wereld heeft gezet. Gebruik dit! We kunnen hen begeleiden op de manier die we het beste kennen en hen meegeven wat ze het meest nodig hebben: begeleiding en wijsheid. In een innovatief politiekorps komt de leidinggevende op gelijke hoogte met zijn medewerkers. Hij haalt zijn richtinggevende macht niet meer uit kennis, maar uit respect dat hij afdwingt als coach en facilitator. Managers krijgen te maken met jonge inspecteurs die meer weten en sneller leren dan zij. Macht zal niet meer op expertise kunnen worden gebouwd, maar op visie, intuïtie, een open geest en enthousiasme. Een leidinggevende met lef rekent op de initiatieven en inventiviteit van zijn team. Hij spoort hen voortdurend aan tot creatieve invallen die afwijken van de uitgestippelde koers (out-of-the-box) en kan daardoor zijn beleid op elk moment bijsturen.

xxiv

“Zo zei een leraar onlangs: “Ik doe heel veel moeite om mijn eigen passie in het lesgeven te leggen; het kwam nooit bij me op dat elk van mijn studenten ook een passie heeft. Dat is natuurlijk zo, en ze wachten tot wij die passies ontdekken en gebruiken. Van zodra we dat doen, behalen we alle resultaten die we maar willen. En meer.” (Marc Prensk)

4.1 3D-politienetten

De boeken van Jef Staes (‘Mijn organisatie is een oerwoud’, ‘Mijn manager is een held’ en ‘Ik was een schaap’) zeggen drie dingen:

- leidinggevenden moeten snel veranderen van managementstijl (van 2D naar 3D)

- jongeren moeten dringend ondernemender worden in het gebruik van hun passies en talenten

- met rigide denk- en organisatiestructuren hebben we onszelf in de wei gezet; we moeten dringen over de omheining klimmen

Gisteren leefden we nog in een rustige 2D-wereld; maar die is inmiddels overgegaan in de huidige wereld van information overload. Ook de logge supertanker die de politieorganisatie is, vaart over de grote golven van de wilde zee – het 3D-tijdperk zoals Staes het noemt. In dat tijdperk werken confronterende ideeën (rode apen) als de motor van innovatie. Informatie is het vijfde (natuur)element geworden. Naast water, vuur, lucht en aarde, hebben we nu ook informatie nodig om te overleven. Vroeger was de totale beheersing van alle informatie het ultieme streefdoel, denk maar aan de verlichting en de homo universales, de alwetende mens. Nu kan je de volledige informatiestroom niet meer de baas zonder het hoofd te verliezen. Je moet informatie durven selecteren en filteren, volgens je eigenbelangstelling en passie. Je intuïtie moet je daarbij vaker helpen. Een politieorganisatie die kiest voor 3D-management, kiest best ook voor leiders met lef, intuïtie en een visie, liefst ondersteund door creativiteit en ondernemerschap.

De vier kerncompetenties van 3D-managers noemt hij agility competenties:

1. visie ontwikkelen of visioning: visie ontwikkelen is reflecteren, je vragen durven stellen en je visie blijvend aftoetsen aan de wereld om je heen.

2. medewerkers kiezen of casting: 3D-managers zijn op zoek naar de juiste talenten met passie en 3D-medewerkers zijn op zoek naar de juiste rol. 3D-organisaties zorgen ervoor dat ze elkaar vinden.

3. levenslang leren of learning.: leren in 3D-organisaties gebeurt niet omdat het moet, maar omdat het mag. Het is een contradictie om de waarde van een diploma de hemel in te prijzen en tegelijkertijd het levenslang leren aan te moedigen.

4. budgetten kenbaar maken of investing. De 3D-manager geeft inzage in de beschikbare budgetten voor verandering en innovatie. Inzicht en betrokkenheid zijn de sleutelwoorden voor de investerende 3D-manager.

Agility betekent letterlijk vingervlugheid en het slaat op flexibiliteit in denken en handelen. 3D-politieorganisaties hebben vingervlugge korpsmanagers én -medewerkers

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 12 | 19

nodig om beweeglijk en snel te kunnen inspelen op de veranderingen in de netwerksamenleving.

Catherine De Bolle, Commissaris-generaal van de federale politie, in een interview op KanaalZ. (juni 2012)

xxv: “De

politieorganisatie moet een dynamische, flexibele organisatie zijn met veel discipline, maar ze moet niet militaristisch zijn. (...) Er moet ook ruimte zijn voor creativiteit en innovatie. We moeten talenten kunnen zoeken en talenten moeten ook de mogelijkheid hebben om naar boven te drijven. (…) De organisatie moet er ook klaar voor zijn om dat toe te laten, om goede ideeën te laten opborrelen en goede ideeën te laten ontwikkelen binnen de politie.”

4.2 Sociale innovatie

Sociale innovatie is anders dan het traditionele begrip innovatie, waarmee meestal technologische innovatie wordt bedoeld zoals het ontwikkelen van nieuwe producten, diensten en processen. Technologische en sociale innovatie zijn wel nauw met elkaar verbonden natuurlijk, al was er altijd meer aandacht voor de technologische kant. Sociale innovatie daarentegen is een recente stroming die de mens in het centrum van de vernieuwing stelt. Het legt de nadruk op arbeidsorganisatie, op talent en competenties, de verbetering van werkprocessen en prestaties en op strategisch personeelsbeleid.

Professor Henk Volberdaxxvi

doet hier al ruim al zes jaar onderzoek naar en hij ontdekte dat maar een kwart van het innovatiesucces van bedrijven te danken is aan nieuwe technologische snufjes. Driekwart van de slaagkansen hangen af van de mate waarin bedrijven meer vrijheid gunnen aan hun medewerkers en dus inzetten op sociale innovatie. Factoren zoals, Belangrijke factoren van sociale innovatie zijn:

- Een lossere leiderschapsstijl

- Een minder hiërarchische organisatievorm

- Managen op basis van vertrouwen

- Leeftijdsbewust personeelsbeleid en loopbaanbegeleiding

- Individueel roosteren en slimmer werken

- Grote investeringen in levenslang en employability

- Maatwerk en flexibiliteit

- Kruisbestuiving met universiteiten, klanten, …

4.3 Nieuwe jobs

Het leuke aan een veranderlijke en onbekende toekomst, is dat je elke dag iets nieuws bijleert. Of dat er bijvoorbeeld een resem nieuwe jobs ontstaan, die een paar jaar terug nog geen betekenis hadden. Zo vonden we de volgende voorbeelden

xxvii, waarvan het me niet zou

verbazen dat ze in de toekomst een vaste plaats in een politiekorps of politienet zouden krijgen.

- Conversation Manager of Team: heeft de eindverantwoordelijkheid voor alle communicatieprocessen in een organisatie, door strategisch mee te denken en door een faciliterende houding aan te nemen.

- Media of Conversation Monitor: neemt een louter luisterende en controlerende houding aan, een taak die ook door software kan uitgevoerd worden, waarbij zowel positieve als negatieve boodschappen, vragen en klachten worden geregistreerd en doorgegeven aan conversation team of manager om hier adequaat op te reageren – deze taken kunnen ook door één en dezelfde persoon uitgevoerd worden.

- Moderator: reviseert communicatie inhoudelijk en redactioneel voordat deze online of offline wordt gepubliceerd. Een moderator kijkt dus niet enkel de eigen gepubliceerde teksten na, maar ook de reacties en opmerkingen van willekeurige bezoekers op sociale netwerksites.

- Chief Listening Officer: staat één trede hoger dan de Conversation Manager. Chief Listening Officers houden sociale platforms (als Facebook en Twitter), maar ook algemene gesprekken nauwlettend in het oog, om na te gaan wat er precies over hun bedrijf of merk wordt gezegd.

- Global Mobility Consultant: houdt de vinger aan de pols van het globaliserende bedrijfsleven en helpt werknemers met de verplaatsing van de ene locatie naar de andere.

- Futuroloog: is deels marktonderzoeker, deels visionair. Voorspellingen over verschuivende trends kunnen toekomstige zakelijke beslissingen in de juiste richting sturen.

Nieuwe jobs bij de politie?

“Ik meet het succes van iemand niet aan hoe hoog hij klimt, maar aan hoe hoog hij weer opveert als hij de bodem raakt.” (George S. Patton)

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 13 | 19

5 S.M.A.R.T. POLITIE

We hanteren lukraak termen als smart phone, smart cities, smart cards, smart homes,… alles in onze omgeving wordt smart ofwel slim, dankzij de technologische innovaties die deze producten en diensten herbergen.

De term ‘Smart’ is hedendaags en verwijst naar (het combineren van) diverse technologische innovaties. Maar ‘Smart’ wil zich voorts ook onderscheiden van ‘digitaal’: de nadruk ligt op de rol van ICT in de verbetering van resultaten voor ménsen: het menselijk kapitaal, educatie, samenwerking, participatie, sociale en relationele verbindingen, de omgeving en het milieu spelen allen een even grote rol.

Niet enkel in België; maar wereldwijd voelen (politie)organisaties de dwang om zich te reorganiseren en nieuwe nadrukken te leggen: de financiële situatie verplicht ons om meer met minder te realiseren (optimaliseren), data is het nieuwe goud geworden.

Deze (r)evolutie zorgt, naast alle positieve ideeën en realisaties, voor (het ontstaan van) talloze nieuwe criminele praktijken.

Sterke spelers van de private sector staan te popelen om taken en functies over te nemen die momenteel tot het reguliere politiewerk behoren.

5.1 Definitie

S.M.A.R.T. Politie is een filosofie (een uitbreiding van de Excellente Politiezorg), naar analogie met de opkomst van smart cities, voor duurzame gemeenschapsgerichte politiezorg waarbij ICT, wetenschap (meting, calculatie en analyse) en innovaties mee op het voorplan komen.

Inspiratie was het Angelsaksische begrip ‘smart policing’, maar tevens hield ik rekening met de grote discrepantie tussen ons juridisch bestel en dat van landen als de VSA en het VK. Hun concepten en definities kunnen we dus niet klakkeloos overnemen.

Smart Politie groepeert de verschillende pijlers, stromingen en aanpakken die recentelijk hun weg vonden naar de (inter)nationale politiediensten, zoals GGPZ en IGPZ, de CGPZ die ik voorstelde in ‘De Nieuwe Politie’, de ‘nieuwere’ aanpak van predictive, problem oriented en nodal policing – en dit telkens gecombineerd met de 7 basisfunctionaliteiten van de geïntegreerde politie en de noodzakelijke logistieke en administratieve ondersteuning in deze.

Hierbij moeten we wel even de kanttekening maken dat het globale takenpakket van de politie herbekeken moet worden en dat noodzakelijke partnerships en structurele samen-werking over organisaties en overheidsdiensten hun intrede dienen te maken indien we een coherente en kwalitatieve service aan onze eerste doelgroep, de burgers, willen blijven garanderen.

Deze cluster van overlappende collaboratie kan uiteraard oneindig aangevuld worden met structurele oplossing evenals ad hoc samenwerkingsverbanden die eindig zijn.

Werkpunten die ik binnen het kader van S.M.A.R.T. Politie uitlicht zijn S.amenwerken, M.eten, A.nalyse, R.ekenschap en T.echnologie.

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 14 | 19

Bijlagen Peelian Principles of Policing

Sir Robert Peel (1788-1850) was de premier van het Verenigd Koninkrijk van 1834 tot 1835, en daarna van 1841 tot 1846.

In 1829 nam hij de organisatie van de stedelijke politie van Londen Metropolitan Police (thuisbasis Scotland Yard) onder handen. Hij is hiervoor nog steeds bekend: de onofficiële term voor een politieagent in Groot-Brittannië is een bobbie, het koosnaampje voor Robert.

‘Robert Peels Principes voor Politiewerk’ beschrijven de filosofie die Robert Peel ontwierp om een ‘ethische politiemacht’ te definiëren.

Every police officer should be issued an identification number, to assure accountability for his actions.

Whether the police are effective is not measured on the number of arrests, but on the lack of crime.

Above all else, an effective authority figure knows trust and accountability are paramount. Hence, Peel's most often quoted principle that "The police are the public and the public are the police."

Peelian Principles of Policing

1. The basic mission for which the police exist is to prevent crime and disorder. 2. The ability of the police to perform their duties is dependent upon the public approval of police

actions. 3. Police must secure the willing co-operation of the public in voluntary observation of the law to be

able to secure and maintain the respect of the public. 4. The degree of co-operation of the public that can be secured diminishes proportionately to the

necessity of the use of physical force. 5. Police seek and preserve public favour not by catering to public opinion, but by constantly

demonstrating absolute impartial service to the law. 6. Police use physical force to the extent necessary to secure observance of the law or to restore

order only when the exercise of persuasion, advice, and warning is found to be insufficient. 7. Police, at all times, should maintain a relationship with the public that gives reality to the historic

tradition that the police are the public and the public are the police; the police being only members of the public who are paid to give full-time attention to duties which are incumbent upon every citizen in the interests of community welfare and existence.

8. Police should always direct their action strictly towards their functions, and never appear to usurp the powers of the judiciary.

9. The test of police efficiency is the absence of crime and disorder, not the visible evidence of police action in dealing with it.

Ontmarkten

Smartphone gestolen? Grote kans dat het slachtoffer zelf op zoek gaat naar de daders, maar dat kan tot gevaarlijke situaties leiden. Speuren naar vermiste personen gaat exponentieel vlugger als je netwerken op internet inschakelt, maar de politie mag dat niet (steeds) doen. Schrik om het beroepsgeheim te schenden, zorgt er misschien voor dat politiemensen té voorzichtig communiceren en transparantie vermijden? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de politie zich niet laat ‘ontmarkten’ en dus een democratisch recht blijft nu en in de toekomst?

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 15 | 19

Smart Cities

“Gent wil een echte ‘smart city’ zijn, met ‘smart citizens’. Dat zijn begrippen die niet gemakkelijk te vertalen zijn naar het Nederlands, om écht te vatten wat er mee wordt bedoeld. ‘Slimme steden’, ‘slimme inwoners’, dat komt in de buurt, maar het dekt de lading niet helemaal. Het gaat immers niet alleen over verstandelijke vermogens, maar ook over anders handelen, de juiste dingen doen.”

- Daniël Termont, 11/07/2011

Laat ons van de politie een innovatief bedrijf maken

Innovatie is een actief vernieuwingsproces dat best continu binnen elke politieorganisatie aan de gang blijft. Innovatie is een samenspel van twee belangrijke factoren: het visievermogen en het veranderingsvermogen. Vroeger bleef het visievermogen beperkt tot het zien van mogelijkheden tot verbetering. En het veranderingsvermogen was niet meer dan investeren in verandering. Creativiteit diende om te zoeken naar nieuwe tastbare resultaten. Tegenwoordig wordt visievermogen verbreed tot: herkennen, erkennen en zelfs voorspellen van trends. Veranderingsvermogen betekent dan: investeren in de realisatie van een intuïtieve visie. Dat is het verschil tussen échte innovatie en permanente verbetering.

Definitie Corporate Communicatie

Corporate communicatie omvat alle communicatie-uitingen van een organisatie gericht op haar stakeholders (intern en extern; voorlichting, informatie en pr). Het is een managementinstrument dat het uitdragen van de corporate identity of het verkrijgen van een beoogd of gewenst imago mogelijk maakt. Het betreft verder ook de inzet van alle communicatieactiviteiten en –middelen voor het verkrijgen van goede verhoudingen en verstandhouding met groepen, van wiens oordeel de organisatie afhankelijk is.

Corporate communicatie impliceert een aantal grondige veranderingen aan de organisatiestructuur (communicatie is strategisch) en aan de communicatievisie van het beleid:

- Communicatie moet in elk aspect van de job betrokken worden - Medewerkers zijn communicatoren/ambassadeurs van het korps - Open en eerlijke communicatie staat voorop - Delen van informatie - Conversaties met de doelgroepen - Opvolgen identiteit (intern/extern) en imago (intern/extern) - Eigen communicatiekanalen in handen houden - Dienstoverschrijdend denken: structurele samenwerking tussen DCO, IT, HR, logistiek/gebouwen

en informatiedoorstroming - Inzetten op sociale media en online aanwezigheid

Filosofie van dienstverlening en de burger ‘eerst’.

Meer informatie : www.communicatiedienst.blogspot.com

De Communicatieplaats

De communicatieplaats is de nieuwe werkplek voor elke politie-medewerker. Zijn digitale en analoge kantoor, als je wilt. Hier schuift de politie-inspecteur aan na een interventie, hier bespreken wijkagenten wat er op straat gebeurt is, hier tekent het conversation team haar plannen uit, hier wordt gepraat, getypt en gedeeld.

De ideale communicatieplaats ademt professionaliteit uit: grote open ruimtes worden afgewisseld met knusse vergaderplekken of concentratiehoekjes. Visuele informatie domineert dankzij grote LED-schermen aan de muur, waarmee videoconferences een makkie worden en waar verder doorlopend het nieuws binnen schijnt. Een vlotte wifi-verbinding en paperless desks nodigen uit om je laptop of tablet pc overal uit te halen en in te loggen.

De burgers komen tot bij de politiemedewerkers omdat deze ruimte ook een ontmoetingsplaats is waar de bevolking een kopje koffie kan komen drinken en een praatje kan slaan met haar politie. Diezelfde

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 16 | 19

ruimte kan, als dat nodig is, in een mum van tijd omgetoverd worden tot een crisiscentrum van waaruit dringend sturing gebeurd, hand in hand met reputatiemanagement en informatievoorziening.

Zo kan het er natuurlijk morgen nog niet uitzien. Zolang we samen naar dezelfde doelen en idealen streven, zijn we al goed op weg.

Kenmerken

- Flexwerken: wij stappen af van het begrip ‘Het Nieuwe Werken’ (zo nieuw is het niet meer), maar concentreren ons op flexwerken: flexibel werken betekent flexibiliteit qua tijd en ruimte (dus gepresteerde uren en werklocatie). Opgepast: flexwerken is echt wel meer dan hippe kantoormeubelen, ICT-upgrades en afspraakjes om een dagje thuis te werken. (zie bijlage)

- Interne cultuur: het is de bedoeling mee te werken aan interne medewerkerstevredenheid, gezamenlijke ambitie en een verbeterde interne communicatie. Is reeds bewezen in studies dat dergelijke samenwerkingsvormen hiertoe bevorderlijk zijn.

- Innovatieve ingesteldheid: innovatie dringt zich op, de Gentse politie moet duidelijk maken, aan haar bestuurlijke overheid én aan haar burgers, dat zij de modernisering en innovatie au sérieux neemt en weigert nog achterop te hobbelen wanneer het over digitale processen en technologische vooruitgang gaat.

- Multifunctioneel: de ruimte, zoals gezegd, moet op die manier geconcipieerd worden dat wanneer noodzakelijk, zij vlot kan omgebogen worden tot een teleconferencing room, een commandopost of een waar crisiscentrum. Het installeren van paperless desks, internettoegang, docking stations en grote schermen zal die bijzonder vereenvoudigen.

- Vlottere automatisering: met de mobiele kantoren en de automatisering van de administratie (hopelijk vlot mogelijk met een nieuwe software ter vervanging van ISLP) in het vooruitzicht, is het essentieel deze denkpistes mee op te nemen in de verwezenlijking van de communicatieplaats.

- Wisdom of the crowds: we leren veel meer als we problemen laten oplossen door grote groepen mensen. Het korps is reeds een grote organisatie, we zullen dus rechtstreeks beroep doen op de kennis van deze ‘massa’, hen betrekken in het fasenplan en hen bevragen wat betreft noden, wensen, schrik en oplossingen.

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 17 | 19

Politionele winst

- Openbare orde: commandocentrum, Gent in 3D, virtuele planningen, cameratoezicht,…

- Onthaal: 3D onthaal, externen uitnodigen, burgers ontvangen

- Wijkwerking: meer en vaker de straat op, online commissariaten met als back-up de communicatieplaats

- Recherche: leren uit de lessen van de andere functionaliteiten

- Interventie: aansluiten op het mobiele kantoor en de automatisering van de administratie

- Slachtofferbejegening: slachtoffers/burgers voelen zich welkom, kennen het commissariaat reeds van eerdere – positieve – ervaringen en kennismakingen.

Filosofie

Smart Politie is een overkoepeld filosofisch concept dat het de politie nu en de nabije toekomst mogelijk maakt om binnen een afgelijnde visie vooropgestelde doelstellingen te behalen en het aanhouden van een rechtlijnige koers eenvoudiger maakt.

Filosofie: De koers die door de hele politieorganisatie gekozen wordt, waarin ook globale normen en waarden duidelijk naar voren komen.

Visie: Waar willen we (politiezone/korps) naartoe? Wat zijn onze doelstellingen (op korte/lange termijn) en waarom? Welke functionaliteiten geven we (lokaal) prioriteit?

Strategie: Per onderdeel/takenpakket/probleemstelling wordt per doelgroep, locatie en functionaliteit gekeken welke actieplannen met welke doelstellingen in gang kunnen gestoken worden.

Tools en tactieken: een ongelimiteerde opsomming van middelen en methodes die aangewend kunnen worden ter uitvoering van onderhevige taken en oplossing van geformuleerde problemen.

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 18 | 19

S.M.A.R.T. Meme

Bronnen

i Bruggeman, W. (mei 2012). Politie, justitie en (nieuwe) sociale media. In: Panopticon. 33(3). p. 200-201

ii Digitaliteit is een neologisme en nog geen officieel aanvaard Nederlands woord. Er bestaat ook geen eensluidende definitie voor het woord digitaliteit (mei 2012).

iii Nieuwe media worden nog vaak ook digitale media genoemd. Digitaal (afkomstig van het Latijnse digitus, dat vinger betekent, omdat men vroeger met de vingers telde) verwijst naar en reeks gehele getallen, die een analoog signaal kunnen voorstellen.

iv De cloud staat voor een (privaat of publiek) netwerk, dat toegang geeft tot een soort wolk van computers, waarbij de

eindgebruiker niet weet op hoeveel of welke computers of servers de software draait of waar zijn gegevens precies staan.De gebruiker hoeft op deze manier geen eigenaar meer te zijn van de gebruikte hard- en software en is niet verantwoordelijk voor het onderhoud.

v App staat voor applicatie. De term is ontleend aan een boek van Nicholas Negroponte (Being Digital, 1995).

vi M. Presky. (2001). Digital natives, digital immigrants. In: On the Horizon. (MCB University Press, Vol. 9 No. 5).

vii Josh Spear is een jonge man die in 2004 opviel door zijn populaire blog en die sindsdien de stichter en voorzitter van de media denktank ‘Undercurrent’ is.

viii Digitaliteit is een digitale mentaliteit, gebaseerd op de digitalisering van de samenleving, de nieuwe (mobiele) technologieën en de impact van zowel traditionele als sociale media

Politie Gent | S.M.A.R.T. Politie | Digitaal is, Industrieel uit Pagina 19 | 19

ix Wetenschappers hebben bewezen dat een taal die je op latere leeftijd aanleert, in een ander deel van je hersenen wordt verwerkt.

x De Innovatietheorie van Everett Rogers (zoals beschreven in Diffusion of Innovations, 1962).

xi Zur & Zur, 2010.

xii W. Bruggeman. (mei 2012). Politie, justitie en (nieuwe) sociale media. In: Panopticon. 33(3). p. 200.

xiii Digitale geletterdheid omvat de vaardigheden, strategieën en talenten die je nodig hebt om je succesvol aan te passen aan de snel veranderende informatie- en communicatietechnologieën en die invloed hebben op je beroeps- en privéleven.

xiv M. Vermeulen, P. De Hert (mei 2012). Toegang tot sociale media en controle door politie. Een eerste juridische

verkenning vanuit mensenrechtelijk perspectief. In: Panopticon. 33(3). p. 270.

xv M-A. Moreas & J. Pickery (red.). (2011). Mediageletterdheid in een digitale wereld. Studiedienst van de Vlaamse Regering. Brussel: Josée Lemaître.

xvi Leu, D., Kinzer, C., Coiro, J., Cammack, D. (2004). Toward a theory of new literacies emerging from the internet and other information and communication technologies. In: R.B. Ruddell & N. Unrau (Eds.)

xvii P.M. Greenfield. (1984). Mind and Media, The effects of television, videogames and computers. Harvard University Press.

xviii Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat aan dat de hersenen van natives een fysieke verandering hebben ondergaan en dat ze daardoor denkpatronen en –processen vertonen.

xix D. W. Shaffer. Forward. In Richard Van Eck (Ed.) (2009). Gaming & Cognition: Theories and Practice from the Learning Sciences. Hershey, PA: IGI Global.

xx Jenkins, H., e.a. (2006). Confronting the challenges of participatory culture. MacArthur.

xxi Volgens het boek ‘The World is Flat: A Brief History of the Twenty-first Century’ (2005) van Thomas Friedman (1953) hebben de nieuwe communicatiemogelijkheden en het goedkoper worden van vervoer van reizigers en goederen de wereld 'plat' gemaakt.

xxii Crowdsourcing is een Engelstalig neologisme, dat een recent fenomeen beschrijft waarin organisaties of personen beroep doen op een (online) netwerk voor consultancy, innovatie, beleidsvorming en onderzoek.

xxiii Vanhecke, N. (30/03/2012). Opsporing fraude komt onder druk. Speurders gaan massaal met pensioen. In: De

Standaard. Online verkregen op 16 augustus 2012 via http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=HN3O3JPT

xxiv Staes, J. (2007). Mijn organisatie is een oerwoud. Leuven: Uitgeverij Lannoo, p. 19-39

xxv De Bolle, K. (22/06/2012). Interview in Z-talk Goossens (KanaalZ). Online verkregen op 22 juni 2012 via http://kanaalz.knack.be/talk/z-talk-goossens/catherine-de-bolle-commisaris-generaal-van-de-federale-politie/video-4000120652130.htm#

xxvi Verreet, E. (21/06/2012). Professor Henk Volberda: “Sociale innovatie maakt bedrijven competitiever”. Online

verkregen op 16 augustus 2012 via http://www.vacature.com/carriere/professor-henk-volberda-sociale-innovatie-maakt-bedrijven-competitiever

xxvii 7 coole jobs... waar je nog nooit van had gehoord! In: Jobat. Online verkregen op 10 juli 2012 via

http://www.jobat.be/nl/artikels/7-coole-jobs-waar-je-nog-nooit-van-had-gehoord/