ders sunum sablonu 3 - gelisim

gelisimedu igugelisim

Fizyoterapi ve Rehabilitasyon

Nöroanatomi-Fonksiyonel Nöroanatomi

Dersin Haftası: 7. Hafta

Dersin Öğr. Üyesinin Adı: Prof. Dr. Arif ÖNDER

E-Posta: [email protected]

Telefon: 0532 266 33 23

Bölüm Adı

Dersin Adı


mailto:[email protected]

FORMATİO RETİCULARİS


18.10.2020

6 Kredi

7 Ekim 2020 Çarşamba - 9 Ekim 2020 Cuma

14 Ekim 2020 Çarşamba

https://gsf.gelisim.edu.tr/bolum/fizyoterapi-ve-rehabilitasyon-412/mufredat

B Blok Kat: 0 015 Numara

Ders Günü ve Saati

Görüşme Gün ve Saatleri

Dersin Öğretim Üyesinin Konumu

Dersin Kredisi

GBS Linki

DERS BİLGİLERİ




• Beyin sapının merkezi tegmental bölümü boyunca uzanan multipolar nöronlar ve küçük yuvarlak nöronlar ile onların uzantılarından oluşan kompleks bir yapıdır.

• Beyin sapındaki büyük nucleus gruplarının dışında kalan nöronlar tarafından oluşturulan bu yapı, medulla spinalis’ teki nöronlar arası bağlantının rostrale doğru uzantısı olarak kabul edilmektedir.

• Filogenetik olarak beyin sapının en eski kısımlarındandır.


• Nuclei reticulares, bazı bölgelerde belirgin nucleus’laroluştururken, bazı bölgelerde dağınık nöron grupları şeklinde ve beyin sapının derin kısımlarında yerleşmiş bulunmaktadır.

• Nuclei reticulares’ten başlayan aksonlar merkezi sinir sisteminin hem rostral hem de kaudal kısımlarında, ayrıca verdikleri birçok kollateral aracılığı ile beyin sapındaki çeşitli kranial sinir nucleus’ larında sonlanırlar.



• Nuclei reticulares’teki nöronların, majör motor ve duyu

sistemlerindeki nöronlara göre çok daha yaygın bağlantıları

vardır.

• Formatio reticularis bu bağlantılar sayesinde merkezi sinir

sisteminin çeşitli kısımları arasında integrasyonu (birleştirme-

bütünleştirme) sağlamaktadır.



• Formatio reticularis’e ait nucleus’lar, beyin sapındaki yerleşimlerine göre bilateral median, medial ve lateral olmaküzere üç hücre kolonunu oluşturur.

• Median kolonda yer alan ve nuclei raphes adı verilen nucleuslarorta büyüklükteki nöronlardan,

• Lateral kolondaki nucleus’lar ise küçük nöronlardan oluşmaktadır.

FORMATİO RETİCULARİS NUCLEUSLARI


MEDİAN RETİKÜLER FORMASYON KOLONU• Beyin sapı boyunca orta hat ve buraya yakın bölümlerde uzanır. • Bu kolonu oluşturan çekirdeklere topluca nuclei reticulares raphae

(veya kısaca nuclei raphae) adı verilir. • Kolonun medulla oblongata’nın 2/3 üst bölümünü nuc. obscurus ve

nuc. pallidus,• Kısmen bu çekirdekleri örterek pons’un alt bölümüne de uzanan

nuc. magnus,• Rostraldeki beyin sapı bölümlerinde sıra ile nuc. raphae pontis (nuc.

pontis), nuc. centralis superior ve nuc. raphes dorsalis (rostralis ) bulunur.


• Büyük ve orta boyuttaki nöronlardan oluşur.

• Medulla oblongata’ da belirgin olmamakla birlikte tüm

beyin sapı boyunca uzanmaktadır.

• Median kolonun dış yanında yer alır.

• Medulla oblongata’nın üst bölümünü nucleus

gigantocellularis (magnocellularis) yapar.

MEDİAL RETİKÜLER FORMASYON KOLONU


• Pons’taki bölümünü nuc. reticularis intermedius pontis

inferiores ve superiores (nuc. reticularis pontis oralis) ile nuc.

reticularis tegmentalis pontinus,

• Mesencephalon’daki bölümünü nuc. cuneiformis ve

subcuneiformis ile substantia grisea periaqueductalis oluşturur.

• İlaveten nuc. coeruleus ve nuc. subcoeruleus’larda bu kolona

dahil edilmektedir.

MEDİAL RETİKÜLER FORMASYON KOLONU


LATERAL RETİKÜLER FORMASYON KOLONU

• Küçük ve yassı nöronlar oluşturur. Parvosellüler kolon olarakta

adlandırılır.

• Nucleus ambiguus’u saran Medulla oblongata’daki bölümü nuc.

reticularis centralis medulla oblongatae adını alır. Bu çekirdeğin

lateral bölümü nucleus reticularis lateralis med. oblongatae,

ventral bölümü ise nucleus reticularis paramedianus adı verilir.


LATERAL RETİKÜLER FORMASYON KOLONU

• Lateral retiküler formasyon kolonun pons bölümü nuc. nervifacialis ile nuc. motorius nervi trigemini’yi sarar ve kolonun bu bölümüne Nuc. reticularis centralis pontinus (nuc. reticularislateralis ponti) adı verilir.

• Kolonun mesencephalic bölümünü Nuc. parabrchialis medialisve lateralis ile nuc. reticularis tegmentalis pedunculo-pontinusoluşturur.



• Formatio Reticularis’in pons orta seviyesinden itibaren üst

bölgesini oluşturan pons ve mesencephalon bölgeleri

kolaylaştırıcı (facilitatory) alan adını alır. Bu bölgeden medulla

spinalise inen motor lifler (tractus pontoreticulospinalis

=Tractus reticulospinalis medialis) , medulla spinalis alfa

ve gama motor nöronlarını uyarır (excite eder).

• Formatio reticularis’in pons orta seviyesinin alt kısmı ve

bulbus bölgeleri, ‘’Bulbo Reticular Inhibitory’’ alanı

oluşturur. Bu alandan kaynaklanan motor lifler (tractus bulboreticulospinalis =tractus reticulospinalislateralis), medulla spinalis ön boynuz alfa ve gama

motor nöronlarına inhibitor etki yaparlar.



Bulbo retiküler inhibitorik alan, spontan uyarı doğurma özelliğine

sahip olmayıp; üst merkezlerden gelen uyarılar aracılığı ile kendisi

aktive olarak; inhibisyon görevini yerine getirebilir.

Bu nedenle, üst merkezlerde bir harabiyet ortaya çıkarsa, medulla

spinalis üzerine fasilitatör alanlardan gelen uyarılar devam ederken;

inhibitör uyarılar kesilecek ve ilgili kaslarda kas tonusu (hipertonisite)

ve çeşitli refleksler şiddetlenecektir (hiperaktif refleksler).

FORMATİO RETİCÜLARİS


Retiküler formasyonun fasilitatör alanları, görme, işitme ve somatik

duyularla ilgili birçok uyaranın giriş bölgesini oluşturur. Dolayısı ile bu

bölge nöronlarına devamlı bir duyusal giriş vardır. Bu nedenle

nörönların uyarılma eşiği düşük olup; nöronlar ‘hyperexcitable’

durumdadır. Yukarıda bahsedilen nedenlerle uyarılma eşiğine

kavuşan nöronlar devamlı olarak küçük ateşlemeler yapabilirler ve

bu nöronların ‘spontan aktivite doğurduğu’ söylenebilir.


Formatio Reticularis’in Dört önemli fonksiyonu vardır.1. Beyini aktif durumda tutarak davranış ve dikkat açısından uyanık

olmayı sağlamak,

2. Tractus pontoreticulospinalis ve tractus bulboreticulospinalisaracılığı ile kas tonusu ve segmental refleksleri düzenlemek,

3. Solunum ve dolaşım gibi bazı otonomik fonksiyonları kontrol etmek,

4. Medulla spinalis’in cornu posterius’una gelen impulslarıetkileyerek ağrı duyusunun algılanmasını düzenlemektir.


• Uyku-uyanıklık dengesi,

• Konjuge göz hareketleri,

• Ritmik çiğneme hareketleri,

• Bulantı-kusma, yutma-yutkunma,

• Öksürme, aksırma, hapşırma,

• İşeme,

• Soluma ve kalp ritmi.

Diğer fonksiyonları;


• Medulla spinalis’ten başlayan ve beyin sapındaki bazı retiküler nucleus’ larda sonlanan tractus spinoreticularis’in oluşturduğu spino-reticulo-thalamo-cortical bağlantıda nosiseptif duyu impulslarınındüzenlenmesinde rol oynadığı ileri sürülmüştür.

• Medulla oblongata ve pons seviyesindeki bazı retiküler nucleus’lardanbaşlayan ve medulla spinalis’e inen tractus reticulospinalis’ler ise bazı istemli hareketlerin ve postür ile ilgili refleks hareketlerin, solunum ve dolaşım fonksiyonları’nın düzenlenmesinde rol oynar.


• Retiküler nucleus’lardan başlayıp cerebral cortex’e çıkan direkt ve indirekt çok sayıda bağlantı vardır. Retiküler aktive edici sistem (ascending reticular activating system-ARAS) adı verilen bu bağlantılar sayesinde formatio reticularis’in cerebral cortex’inelektriksel aktivitesi üzerinde düzenleyici etkisi vardır.

• Medulla spinalis ile afferent kranial sinir nucleuslarından başlayan ve beyin sapındaki bazı retiküler nukleuslarda sonlanan lifler, retiküler aktive edici sisteme dış ortamdan impulslar taşır.


• Retiküler nucleus’ların cerebral cortex ile olan bağlantısı, dış ortamdan alınan impulsların üst merkezlere iletilmesi için alternatif bir yol oluşturur.

• Retiküler aktive edici sistemin cerebral cortex üzerindeki etkisi, uyanıklık ve dikkat gibi beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli rol oynar.

• Beyin sapında formatio reticularis içerisinde yer alan nöronların önemli bir kısmı serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi monoamintabiatında nörotransmitter’leri sentezler ve salgılar.


• Formatio reticularis nöronlarının dışında monoamin tabiatındaki

nörotransmitterler beyin sapında , locus coeruleus ve substantia

nigra gibi bazı nöron grupları tarafından da salgılanmaktadır.

• Beyin sapındaki nörotransmitter salgılayan nöron toplulukları;

• Serotonerjik,

• Noradrenerjik ve

• Dopaminerjik olmak üzere üç monoaminerjik sistem oluşturur.


SEROTONERJİK SİSTEM• Beyin sapındaki en yaygın monoaminerjik sistemdir. Bu sistemi oluşturan

nöronların büyük kısmı nuclei raphes ve bunlara bitişik nucleus’lardabulunur.

• Nuclei raphes’ten başlayan ve birçok üst merkeze giden efferent lifler olduğu gibi, beyin sapı seviyelerinde sonlanan ve medulla spinalisseviyelerine inen aksonlarda vardır.

• Genel olarak medulla oblongata seviyesindeki nuclei raphes’ten başlayan aksonlar medulla spinalis seviyelerine iner.

• Pons’un üst kısmı ve mesencephalondaki nuclei raphes’ten başlayan aksonlar santral sinir sisteminin rostral kısımlarına gider.


• Nuclei raphes’ten üst merkezlere giden serotonerjik liflerin önemli bir kısmı fasciculus medialis telencephali (medial forebrain bundle)’

ye katılır. Bu lifler daha sonra cerebral cortex, striatum, limbik sistem ve koku yolları ile ilgili bazı nucleus’lar, thalamus, hypothalamus, substantia nigra ve cerebelluma gider.

• Medulla spinalis seviyelerine inen serotonerjik aksonlar, özellikle nucleus raphe magnus’tan olmak üzere, tüm nuclei raphes’tenbaşlar.

SEROTONERJİK SİSTEM


• Bu aksonlar medulla spinalis’in tüm seviyelerinde laminae I, II, V ve cornuanterius’ta; torakal ve lumbal seviyelerde columna intermediolateralis’ teki

preganglionik sempatik nöronlarda ve sakral seviyelerdeki preganglionik

parasempatik nöronlarda sonlanır.• Medulla spinalis’in cornu posterius’unda sonlanan aksonlar ağrı duyusunun

algılanmasını düzenlerken, sempatik preganglionik nöronlarda sonlanan

aksonlar kardiovasküler fonksiyonların sempatik kontrolünü sağlar. • Medulla spinalis’in cornu anterius’unda sonlanan aksonların ise nosiseptif

stimuluslara karşı verilen motor cevabın artırılmasında rol oynadığı

düşünülmektedir.

SEROTONİNBeyinde yeterli miktarda serotonin salgılanması mutlu, huzurlu ve güvende hissetmemizi sağlar. Bu nörotransmitterin düşük seviyede olması huzursuz, negatif ve endişeli hissetmemize sebep olur. Serotonin eksikliği depresif, karamsar, mutsuz, güvensiz hissettirir ve panik atağa bile neden olabilir.Serotonin, duygu durum ve davranış üzerinde etkili olan kimyasal bir habercidir. Yeterli miktarda salgılandığında kişinin davranışlarını ve ruh halini olumlu yönde etkiler.

Mutluluk hormonu olarak da adlandırılan serotonin tıp dilinde 5-

hidroksitriptamin (5HT) olarak bilinir. Bu hormonunun beyin tarafından yeterli

miktarda üretilememesi depresyon ve anksiyete başta olmak üzere pek çok

sağlık sorununa yol açabilir.

Vücudumuzun genel sağlığında özel bir yeri bulunan bu hormon, ruh halimizin yanı sıra sosyal davranışlarımız üzerinde de etkilidir. İştahımız, uykumuz, hafızamız, cinsel arzularımız; bu hormondan direk olarak etkilenir. Beynimizde dengeli miktarda serotoninin salgılanması, dış dünya ile daha sıkı bağlar kurmamıza yardımcı olur.


• Beyin sapında iki bölgede bulunurlar. Bunlardan birincisi locus coeruleus, diğeri ise tegmentum pontis’in lateral kısmında dağınık olarak bulunan retiküler nöron’lardır.

• Locus coeruleus’a ait nöron aksonlarının inen ve çıkan dalları vardır. İnen dallar beyin sapındaki bazı duyu nucleus’ları ve medulla spinalis’ in cornuanterius’una; çıkan dallar ise diencephalon, cerebellum, pars basalistelencephali (basal forebrain)’deki nucleuslar ve neocortex’e gider.

• Diencephalon’a giden liflerin büyük bir kısmı thalamus’ta, bir kısmı da hypothalamusta sonlanır.

NORADRENERJİK SİSTEM


• Tegmentum pontis lateralindeki nöronlardan başlayan aksonlar medulla spinalis, beyin sapı ve thalamus ile cerebellar ve cerebralcortex’te sonlanır.

• Bu nöronlar nuclei tractus solitarii, nucleus dorsalis nervi vagi ve columna intermediolateralis’teki preganglionik sempatik nöronlar ile sinaps yapar ve bazı otonomik fonksiyonların integrasyonunda rol oynar.

• Bu nöronların direkt olarak uyarılması kan basıncı ve kalp atım hızında belirgin azalmaya neden olur.

NORADRENERJİK SİSTEM


NORADRENERJİK SİSTEM• Diencephalon’dan daha rostrale giden liflerin önemli bir kısmı

fasciculus medialis telencephali (medial forebrain bundle)’ ye

katılır.

• Locus coeruleus’un fonksiyonu tam olarak anlaşılmamış olmakla

birlikte duyu nöronlarının aktivasyonu veya inhibisyonunda,

kortikal aktivitenin kontrolünde ve paradoks uykuda (REM

uykusu) rol oynadığı düşünülmektedir.

Noradrenalin, beynimizdeki nöronlar tarafından salgılanır; kana karışmaz. Bu

nedenle genellikle bir nörotransmiter olarak bilinir. Noradrenalinin en önemli

görevi, kalbi etkileyen sempatik nöronlar üzerindeki etkileridir. Noradrenalin,

kimyasal adıyla 4,5-β-trihidroksi fenetilamin olarak da bilinir. Sistematik adı

ise 4-[(1R)-2-amino-1-hidroksietil]benzen-1,2-diol'dür.

Noradrenalin miktarı artacak olursa kalp ritmi artar; azalmaz! Adrenalin

salgılanması sonucunda da kalp ritmi artar; dolayısıyla ikilinin birbiriyle zıt

olarak çalıştığını düşünmek hatalıdır! Ayrıca noradrenalin bir stres hormonu

olarak da görev yapar, kaç-veya-savaş tepkisinde rol oynar.

NORADRENALİN

Adrenalin’ le karıştırılan konu, iki kimyasalın birbirine aşırı benzer yapıda

olmasından ötürü, bu kimyasallara tepki verebilen algılayıcıların (reseptörlerin)

birebir aynı olabilmesidir. Hem "alfa", hem de "beta" reseptörler adrenalini de,

noradrenalini de tanıyabilir.

Nöronlarda; reseptörler daha ziyade noradrenalin ile iletişime geçerken,

vücudumuzdaki diğer hücrelerin reseptörleri daha sıklıkla adrenalin ile etkileşirler.

Locus coeruleusun uyarılması noradrenalin düzeyinin artması otonomik ve

emosyonel anksiyete semptomlarına neden olur.

Depresyon, anksiyetenin aksine noradrenerjik aktivitede azalma ile ortaya çıkar.

NORADRENALİN


DOPAMİNERJİK SİSTEM• Dopaminerjik nöronlar mesencephalon’da yerleşmiş olup, substantia

nigra’nın pars compacta’sı ile tegmentum mesencephali’ nin ventralindekibazı retiküler nucleus’larda yer alır. Bu nöronlardan başlayan aksonlar genel olarak telencephalonda sonlanır ve gittikleri bölgelere göre mesostriatal, mesolimbic ve mesocortical sistemleri oluşturur.

• Mesostriatal sistem’e ait aksonlar substantia nigra’nın pars compacta’sı ile tegmentum mesencephali’nin ventralindeki dopaminerjik nöronlardan başlar ve striatum’a (nucleus caudatus- putamen-Globus pallidus) gider.

• Bu sistem istemli hareketlerin kontolünde rol oynar.

DOPAMİNERJİK SİSTEM


• Tegmentum mesencephali’nin ventralindeki dopaminerjiknöronlardan başlayan mesolimbic ve mesocortical sistemler ise sırasıyla limbik sisteme ait yapılar ve neocortex’te sonlanır.

• Mesolimbic ve mesocortical sistemlere ait aksonlar fasciculusmedialis telencephali içerisinde serotonerjik ve noradrenerjiksisteme ait aksonlar ile birlikte seyreder.

• Mesolimbic ve mesocortical sistemlerin, kesin olarak bilinmemekle birlikte öğrenme ve anlama gibi kompleks fonksiyonlarda rolü olduğu düşünülmektedir.

Dopamin beyin de yer alan en önemli nörotransmitler arasında bulunur. Dopamin, daha çok mutluluk ve zevk ile ilişkilidir. Eksikliğinde kişide Parkinson hastalığı, şizofreni gibi ciddi rahatsızlıklar görülebilir.Dopamin, beyni uyaran bir eksitatör iken, serotonin beyni sakinleştiren bir inhibitördür. Hareket edebilme kabiliyetimiz üzerinde dopaminetkilidir, serotoninin hareketlerimiz üzerinde belirleyiciliği bulunmaz.Dopamin, insan vücudunda doğal olarak bulunan kimyasal bir maddedir ve vücuttan beyne sinyaller iletir. Kişinin duygusal tepkilerinin ve eylemlerinin kontrolünde önemli bir rol oynar.

DOPAMİN

DOPAMİNZihinsel ve fiziksel sağlığımızın pekişmesinde özel bir yeri vardır. Beyin

reseptörlerindeki dopamin miktarındaki düşüşler, depresyon ve Parkinson

hastalığı başta olmak üzere pek çok mental rahatsızlığa yol açabilir.

Dopaminin fazla miktarda salgılanması ise vücudun gereksiz hareketler yapmasına neden olabilir (halk arasında ‘tik’ olarak bilinen ve kontrol edilemeyen tekrarlayan hareketler). Düşünme ve bellekle ilgili olan prefrontal kortekste dopamin miktarındaki ufak iniş çıkışlar, belleği doğrudan ve önemli ölçüde etkiler. Öğrenme süreçlerinin yanı sıra, bilgilerin nasıl ve ne şekilde saklandığı üzerinde de dopaminin etkisi vardır.

DOPAMİNÖdül merkezine bağlı olan dopamin, ödülle ilişkili olan olayları daha

kolay bir şekilde hatırlamamıza ve ödülle ilgili bilgileri belleğimizde

saklamamıza yardımcı olur. Keyif veren her aktiviteyi ya da bilgiyi

hatırladığımızda beynimizden dopamin salgılanmasını tetikler.

Odaklanma ve dikkat üzerinde de belirleyici olan dopamin, belli bir

konu ya da nesneye odaklayabilmemizi sağlayan optik sinirlere yanıt

vererek çalışır. Prefrontal korteksteki düşük dopamin, dikkat ve

odaklanma güçlüğü çekmemize neden olabilir.

Dopamin, deneyimlerimizi ve yaşadığımız olayları nasıl algıladığımızı belirler. Keyifli

olduğumuzda dopamin salınır, ilerleyen süreçte bu keyifli aktiviyeti tekrar yapmak

istememize neden olur. Kısacası dopamin de tıpkı serotonin hormonu gibi

eylemlerimizden keyif ve haz almamıza imkan tanır.

Ani strese neden olan olaylarda yüksek miktarda salgılanır, kişide stres, anksiyete ve

gerginliğe neden olabilir.

Zevk ve keyif hislerini açığa çıkararak, ruh halimizi belirler. Bazı olaylardan keyif

alırken bazılarından keyif alamamız dopamin ile açıklanabilir. Mutluluk molekülü

olarak adlandırılan dopamin, serotonin ve norepinefrinle birlikte depresyonu

tetikleyebilir.

DOPAMİN

DOPAMİNKokain ve amfetamin gibi uyuşturucular, alkol, beyinde dopaminin

salgılanmasını hedef alırlar ve azaltırlar. GABA isimli nörotransmitterleri

taklit ederek, nöronlar arasındaki iletişimi yavaşlatırlar, kullanan kişide bu

maddeleri yeniden alma isteği (bağımlılık) yaratırlar.

Gündüzleri daha çok salgılanan dopamin, akşam geç saatlerde daha az

miktarda salgılanır. Bu durum ise kişinin gece uykunun gelmesine neden

olur. Parkinson hastalarının her daim uykuya meyilli olmalarının nedeni

beyinleri tarafından dopaminin yetersiz miktarda salgılanmasıdır.

RETİKÜLER FORMASYON ÇEKİRDEKLERİNİN BAĞLANTILARI


AFFERENTLERİ;1. Spinoretiküler yollar ile çıkan uzun tractusların kollateralleri ile medulla

spinalis’ten,2. Merkezi vestibuler ve akustik yollar da dahil olmak üzere kranial sinirlerle ilgili

bazı primer ve sekonder afferent nöronların kollaterallerinden,3. Serebelloretiküler yollarla serebellumdan,4. Tektoretiküler yollarla indirekt olarak vizüel ve akustik sistemlerden,5. Thalamus, subthalamus ve hypothalamus çekirdeklerinden,6. Direkt ve indirekt yllarla corpus striatum’dan,7. Kortikoretiküler lifler aracılığı ile korteksin sensoriomotor alanlarından,

RETİKÜLER FORMASYON ÇEKİRDEKLERİNİN BAĞLANTILARI


8. Hipokampus, amigdalaoid cisim ve septal alanlar da dahil olmak üzere limbiksistem’in çeşitli bölümlerden afferentler alır.

EFFERENTLERİ;1. Otonomik ve lokomotor kontrol merkezler ile medulla spinalis’teki internöral

topluluğa (trac. Reticulospinalis’lerle),2. Beyin sapındaki benzer kontrol merkezlere,3. Serebellum’a,4. Nucleus ruber, substantia nigra ve ve tectum mesencephali’ye,5. Thalamus, subthalamus ve hypothalamus’taki çekirdeklere, 6. Dolaylı olarak Dienesefalon çekirdeklerine, corpus striatum, cortex cerebri

ve limbik sistem oluşumlarına efferentler gider.

RETİKÜLER AKTİVE EDİCİ SİSTEM (Ascending Reticular Activating System-ARAS)


Yükselen retiküler aktivatör sistem;Talamik çekirdekler yolu ile serebral kortekse impulslar gönderir.Bu sistem polisinaptik bir yapıda olup,• Uyanıklık reaksiyonları,• Yüksek algılama fonksiyonları,• Ağrı ile gürültü veya aşırı psişik uyarıların uykuyu engellemesi gibi olayları

etkiler.• Uzamış komayı takiben sistem hasarlanabilir.• Anestezikler ve barbitüratlar polisinaptik retiküler yollarda blok yaparak

sistemin çalışmasını bozarlar.

RETİKÜLER AKTİVE EDİCİ SİSTEM


Beyin sapındaki sinir ağı (RAS) Uyanıklık seviyesini belirler.Uyarılma, uyku, ağrı, kas tonusundan sorumludur.Yükselen lifler yukarı doğru uyarı sinyali taşır.Serebral korteksi uyarır ve harekete geçirirGenel kortikal uyanıklık derecesini veya bilinç seviyesini kontrol eder;• Tam uyanıklık (pür dikkat) durumu,• Normal uyanıklık,• Uyku,• Koma.

RETİKÜLER FORMASYONUN İŞLEVLERİ


Retiküler formasyon, merkezi sinir sisteminin tüm bölümlerine yaygın şekilde enformasyon gönderdiği gibi buralardan da informasyon alır. Böylece somatosensorial, somatomotor, visseromotor, nöro-endokrin kontroller ile uyku-uyanıklık, bilinç ve algı gibi fonksiyonlarda rol oynamaktadır.Somatosensorial kontrol; Medulla spinalis ve beyin sapı gibi MSS’nin alt düzeylerinde bulunan çekirdekler, internöronlar, dendritler ve nöron cisimleri gibi primer afferent lif terminalleri retiküler formasyonun etkisi altındadır. Bu etki presinaptik veya postsinaptik düzeyde fasilatör veya inhibitör yönde olabilir.


Somatomotor kontrol; İskelet kaslarındaki aktiviteyi etkileyen kompleks subkortikal bölümleri kontrol eder. Bu kontrol basit refleks arkı da dahil olmak üzere, yürüme, el becerisi, vücut pozisyonunun yeniden düzenlenmesi, kişisel ve kişilerarası iletişimi sağlayan konuşma olgusu ile fasial ekspresyonun düzenlenmesini kapsar.Yapılan fizyolojik deneylerde medulla oblongata’da inhibitör, pons’ta ise kolaylaştırıcı bir motor merkezin varlığı saptanmıştır.Nuc. gigantocellularis medullaris’in uyarılması alt ekstremitede ekstansör,üst ekstremitede ise fleksör kasları inerve eden motor nöronları (alfa ve gamma nöronlar) inhibe eder.


Nuc. reticularis pontini’nin uyarılması ise aynı kaslar (antigravidite kaslar) üzerinde kolaylaştırıcı (facilatör) etki yapar. Alt raphe çekirdeklerden serotonerjik impulslar alan nuc. coeruleus verdiği bulbospinal liflerle vücut kaslarında relaksasyon sağlar. Bu durum aynı zamanda REM uykusunun bir özelliğidir.Diyafragma ve interkostal kasları inerve eden motor nöronların kontrolünü sağlayan retiküler nöronlar, nörofizyologlar tarafından solunum merkezi (inspirasyon, ekspirasyon ve pnömotaksik alt merkezler) olarak tanımlanmıştır. Benzer şekilde kardiovasküler merkezde gösterilmiştir.


Visseromotor kontrol; Kardiovasküler düzenlemeler ile düz kasların aktiviteleri ve torakoabdominal organlardaki bezlerin çalışması genellikle postganglionik otonomik nöronlar (II. Otonom nöron) tarafından kontrol edilir. Bu nöronlara impuls getiren preganglionik otonom nöronlar (I.otonom nöron) ise doğrudan veya internöronlar aracılığı ile retikülobulber ve retikülospinal lifler tarafından denetlenmektedir.Medulla oblongata’daki nuc. gigantocellularis medullaris’in uyarılması dolaşım sistemi üzerinde inhibitör etki (kalp atım hızı yavaşlar, kan basıncı düşer); Nuc. parvocellularis uyarılırsa fasilatör etki (kalp atım hızı ve kan basıncı artar) yapar. Bu çekirdekler kardiovasküler merkez olarak bilinir.


Nöroendokrin ileti üzerindeki kontrol; Nörohipofiz ve adenohipfiz’inaktiviteleri habenuler ve hipotalamik çekirdeklere ulaşan retiküler liflerle denetlenir.Biyolojik ritimler; İnsanlardaki üreme siklusları, gelişme, hücre bölünmesi, hücre ölümü vb. biyolojik ritimler retiküler formasyon ile birçok bağlantısı olan hipotalamus tarafından idare edilir. Retiküler formasyon Sirkadianritimde rol oynayan pineal bez ile de etkileşim halindedir.Uyku, uyanıklık, bilinç ve anlayış, öğrenme, hafıza ve emosyonel denge üzerinde de retiküler formasyonun etkileri vardır. Bu etkiler ascendingreticular activating system ile hipotalamo-limbik sistem üzerindeki retikülerbağlantılarla sağlanır.

ders sunum sablonu 3 - gelisim

Documents