okul oncesi psikososyal gelisim ve ruh sagligi

www.ankiyazgan.com 1

Okul öncesi psikososyal gelişim ve ruh sağlığı

Dr Yankı Yazgan

Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi


Bir çocuğun hayatı daha doğmadan başlarSadece gebelik değil

Evlilik kalitesiHayat kalitesiÖnceki doğumlar ve düşüklerBebekten beklentiler (kız/erkek, evlilik kurtarıcı)

Mesaj:Bebek dışındaki etkenlerin öyküsü iyi alınmalıdır.Doğum sonrası uyku ve beslenme sorunları ile ilişkili


Her şey sırasıyla

Önce yürümek, sonra konuşmak


Beyin değişir, çocuk değişirBeyin değişir, çocuk değişir


(0-2 Ay) öncelikle iç ve dış uyaranlar karşısında

dengeyi yakalama ve sürdürme kapasitesi doğrultusunda çabalar.

Aynı zamanda şaşırtıcı derecede aktif öğrenicilerdir.

Çevresini keşfedebilir ve algılayabilir. Hareket eden nesneleri izleyebilir, sabit uyaranlara alışabilir, yenilikleri ayırt edebilir ve hatta, bakım vericilerinin hareketlerini

sezebilir.


uyku

Bebek uyanıp, sessizce uyanık kaldıktan sonra ağlamaya geçebilir...

Uykudan uyanmaya geçişin de bir sırayı izlemesi önem taşır.


ağlama

Ağlama: ilk ayda 1 saatten, ikinci üçüncü aydaki 2-3 saate, ve 4üncü aydaki 1 saate dönüş.

Kolik meselesi


emmeDuyusal uyaranHipotoniAnne-çocuk ilişkisi

Annenin çocuğu kabullenme süreciİnatlaşma/benimseme


Çocuğumu seviyor muyum?


CINGULATE

AMYGDALA

THALAMUS

MIDBRAIN

VISUAL PROCESING CORTEX

Bu beyinlerin ne gördüğünü tahmin edin?


2-7 ay: her şey karşılıklı

2-7 aylar arası dönem, infant ve bakım verici arasında artmış sosyal karşılıklılıkla karakterizedir.

Annebabanın eğlendirme girişimlerine cevap olarak mırıldanmalar görülür.

4 ay civarında: diğerlerinin davranışlarını taklit etmeye yatkınlık, karşılıklı ve olası sosyal etkileşimleri kolaylaştırmaya yardım eder.


Bebek yüze bakar

Özellikle, hareketli, ifade eden kısımlara

Bebek, yüze ve göze bakar.


Toddler at risk of having autism Typically-developing toddler

Visual Fixations during Naturalistic Viewing

11

43

32

22

38

23

1714

0

10

20

30

40

50

mouth eyes body object

% o

f to

tal vie

win

g t

ime

Infants at risk of having autism (N = 5) Typically-developing infants (N = 6)

2-year-olds with autism and typically developing

Group Data

Klin, Jones, Schultz, & Volkmar (2003). Philosophical Transactions of the Royal Society.


Otizm ilk İşaretlerKonuşmuyor (bir şey söylemiyor)Bakmıyor (ismine)Dinlemiyor (kulak vermiyor)Göstermiyor (parmakla ya da el ile)Anlamıyor (komutları)Durmuyor (yerinde)Hep aynı şeyleri yapıyor


Dil gelişimi12 ay civarında bir çok infant bir çok

kelimeyi anlar ve 5-6 kelimeyi anlamlı olarak kullanabilir.

18 ayı geçtiklerinde infantlar genellikle şaşılacak sayıda kelimeyi anlar.

Bir kelimelik cümle ile iletişim kurabilir. Anlamlı kelime hazinesi ikiye katlanır ve 10

kelime civarında olur. Ahenkli, jargonlu konuşma paternleri

erişkinlerin konuşmalarını andırır.


Cümledeki kelime sayısı yaş ile artar


Dil gelişimi 18 ile 24 aylarda akılda tutabilme becerisi

artıkça deneme yanılma gereği duymadan zihinden problem çözme başlar.

18-24 aylarda, çocukların anlamlı kelime hazinesi 10 kelimeden 50-75 kelimeye çıkar.

30 ay civarında 300, 36 ayda bir çok çocuk 500-1000 kelimeyi anlamlı olarak kullanabilir.

Bu dönemde genellikle 3-4 kelimelik cümlelerle konuşabilirler.


Görmesek de duymasak da...

İnfantlar, 4-6 ay civarında nesne sürekliliğini anladığını göstermeye başlar (görmediği ya da duymadığı zaman bile nesnelerin veya insanların var olduğunu bilir).

Annenin uzaklaşmasından rahatsız olur; aynı zamanda tahammül edebilir.


Hatırda tutabilmeNesne sürekliliği kavramıBakım vericiler ve yabancıların hayali ve

görsel ayrımı için gerekli bir beceridir. Neden sonuç bağlantısı kurdukça

davranışların bilinçliliğini artırır. Bu yeni ortaya çıkmış bilişsel beceriler

infant ve bakım vericisi arasında “ceeee” gibi basit oyunlar oynanabilmesini sağlar.


Taklit ve oyun (18-36 ay)

18 ay civarında düşünebilme (sembolik temsil) arttıkça, bebeğin bilişsel ve sosyal dünyasını değiştirir.

Bakarak taklit/hatırlayarak taklit (“baba nasıl yapıyor?” baba ortada yokken)

Sembolik oyun.

Değişikliğe duyarlılık, aynı anda birden çok şeyi akılda tutabilme ölçüsünde azalır. Bu mümkün oldukça, baba=Ali=enişte anlaşılabilir.


7-18 ay 7-9 aylarda infantlar başkalarının varlığını

önemsemeye, onları ayrı bir varlık olrk algılamaya başlıyor.

Düşüncelerinin, hislerinin, jestlerinin ve seslerinin başkaları tarafından anlaşıldığını anlarlar.

Anlatmaya çabalar (ortaklaşa dikkat)


Sebep sonuç: bebek neden “öyle” davranır ?

İlişki kurmak için... Ustalaşmak ve ustalığını göstermek için Dikkat çekmek için...


Hareket edebilme, Ayrılık ve yabancılarayrılık anksiyetesi 6-8 aylar civarında başlar

14-18 ay civarında max yapar ve daha sonra azalır.

yabancı anksiyetesi 8 ay civarında başlar. 24 ay civarında pik yapar ve daha sonra azalır.

12 ay civarında infant yürümeyi öğrenir. Hareketlilik, bağımsızlık ve ayrılık gündeme gelir.

Hareketlilik: öğrendiğini daha çok yapma, yürümenin getirdiği heyecan.. Hiper???


3-6 yaş

Kendini kontrolPlanlama/organizasyonDüzene uyma/düzeni bozma/düzeni kurma


Yap, yapma...


Gelişim pürüz çıkartır

okul oncesi psikososyal gelisim ve ruh sagligi

Health & Medicine