development and psychometric property testing of thai ... · development and psychometric property...

14
Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Prapat Ukranan et al. J Psychiatr Assoc Thailand Vol. 60 No. 1 January - March 2015 35 วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย 2558; 60(1): 35-48 * โรงพยาบาลจิตเวชขอนแก่นราชนครินทร์ ** กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ *** สถาบันจิตเวชศาสตร์สมเด็จเจ้าพระยา การพัฒนาและทดสอบแบบประเมินสุขภาพจิต ผู้สูงอายุ ประภาส อุครานันท์ พบ.*, อภิชัย มงคล พบ.**, วัชนี หัตถพนม พย.ม.*, ศิระ กิตติวัฒนโชติ พบ.***, สุวดี ศรีวิเศษ พย.บ.*, ไพรวัลย์ ร่มซ้าย พย.ม.*, จิตภินันท์ โชครัชมีหิรัญ พย.ม.* บทคัดย่อ วัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนาและทดสอบแบบประเมินสุขภาพจิตผู้สูงอายุ 2) ศึกษาความตรง เหมือนระหว่างแบบประเมินสุขภาพจิตผู ้สูงอายุกับเครื่องมือวัดคุณภาพชีวิตขององค์การอนามัย โลกชุดย่อ ฉบับภาษาไทย วิธีการศึกษา เป็นการศึกษาเชิงพัฒนาเครื่องมือและประเมินคุณสมบัติความเที่ยงตรงของ เครื่องมือ ระยะเวลาในการศึกษาตั้งแต่ เดือนมกราคม - ธันวาคม 2556 แบ่งการศึกษาออกเป็น 3 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การประชุมผู ้ทรงคุณวุฒิเพื่อพัฒนาเครื่องมือ ระยะที่ 2 การศึกษาความตรง ตามเนื้อหาและการทดสอบภาษา ระยะที่ 3 การศึกษาความตรงตามโครงสร้าง ค่าปกติ และ ความตรงเหมือน กลุ่มตัวอย่างคือผู้สูงอายุที่อาศัยอยู ่ในเขตเทศบาลเมือง เทศบาลต�าบล อ�าเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น จ�านวน 1,489 ราย คัดเลือกตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงตาม คุณสมบัติที่ก�าหนด ศึกษาความตรงตามโครงสร้าง ค่าปกติ โดยใช้สถิติวิเคราะห์ factor analysis และ Cronbach’s alpha coefficient ศึกษาความตรงเหมือน (convergent validity) ด้วยสถิติ Spearman’s rank correlation coefficient ผลการศึกษา แบบประเมินสุขภาพจิตผู ้สูงอายุมีจ�านวน 56 ข้อ ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบหลัก คือ สภาพจิตใจ สมรรถภาพของจิตใจ คุณภาพของจิตใจและปัจจัยสนับสนุน และ 15 องค์ประกอบย่อย แบ่งคะแนนออกเป็น 3 กลุ่ม คือ สุขภาพจิตดีกว่าผู้สูงอายุทั่วไป คือค่า percentile เกิน 75 ขึ้นไป ซึ่งเท่ากับ 182 สุขภาพจิตเท่ากับผู้สูงอายุทั่วไป คือค่าระหว่าง 75 th - 25 th percentile เท่ากับ 181-160 และสุขภาพจิตต�่ากว่าผู้สูงอายุทั่วไป คือค่าที่ต�่ากว่า 25 th percentile เท่ากับคะแนน ต�่ากว่า 160 ค่าความตรงเหมือนพบว่ามีความสัมพันธ์กันกับเครื่องวัดคุณภาพชีวิต r=0.70, p<0.001 อย่างมีนัยส�าคัญทางสถิติ ค่า Cronbach’s alpha coefficient เท่ากับ 0.94 สรุป แบบประเมินสุขภาพจิตผู ้สูงอายุมีคุณสมบัติด้านความเที่ยงตรงในการประเมินภาวะสุขภาพ จิตของผู้สูงอายุคนไทย ค�าส�าคัญ ผู้สูงอายุ แบบประเมินสุขภาพจิต

Upload: others

Post on 10-Jul-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment

Prapat Ukranan et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 60 No. 1 January - March 2015 35

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย 2558; 60(1): 35-48

* โรงพยาบาลจตเวชขอนแกนราชนครนทร** กรมวทยาศาสตรการแพทย*** สถาบนจตเวชศาสตรสมเดจเจาพระยา

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจต

ผสงอาย

ประภาส อครานนท พบ.*, อภชย มงคล พบ.**, วชน หตถพนม พย.ม.*,

ศระ กตตวฒนโชต พบ.***, สวด ศรวเศษ พย.บ.*, ไพรวลย รมซาย พย.ม.*,

จตภนนท โชครชมหรญ พย.ม.*

บทคดยอ

วตถประสงค 1) เพอพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย 2) ศกษาความตรงเหมอนระหวางแบบประเมนสขภาพจตผสงอายกบเครองมอวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ ฉบบภาษาไทย วธการศกษา เปนการศกษาเชงพฒนาเครองมอและประเมนคณสมบตความเทยงตรงของ เครองมอ ระยะเวลาในการศกษาตงแต เดอนมกราคม - ธนวาคม 2556 แบงการศกษาออกเปน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 การประชมผทรงคณวฒเพอพฒนาเครองมอ ระยะท 2 การศกษาความตรง ตามเนอหาและการทดสอบภาษา ระยะท 3 การศกษาความตรงตามโครงสราง คาปกต และ ความตรงเหมอน กลมตวอยางคอผสงอายทอาศยอยในเขตเทศบาลเมอง เทศบาลต�าบล อ�าเภอเมอง จงหวดขอนแกน จ�านวน 1,489 ราย คดเลอกตวอยางแบบเฉพาะเจาะจงตามคณสมบตทก�าหนด ศกษาความตรงตามโครงสราง คาปกต โดยใชสถตวเคราะห factor analysis และ Cronbach’s alpha coefficient ศกษาความตรงเหมอน (convergent validity) ดวยสถต Spearman’s rank correlation coefficient ผลการศกษา แบบประเมนสขภาพจตผสงอายมจ�านวน 56 ขอ ประกอบดวย 4 องคประกอบหลก คอ สภาพจตใจ สมรรถภาพของจตใจ คณภาพของจตใจและปจจยสนบสนน และ 15 องคประกอบยอย แบงคะแนนออกเปน 3 กลม คอ สขภาพจตดกวาผสงอายทวไป คอคา percentile เกน 75 ขนไป ซงเทากบ 182 สขภาพจตเทากบผสงอายทวไป คอคาระหวาง 75th - 25th percentile เทากบ 181-160 และสขภาพจตต�ากวาผสงอายทวไป คอคาทต�ากวา 25th percentile เทากบคะแนน ต�ากวา 160 คาความตรงเหมอนพบวามความสมพนธกนกบเครองวดคณภาพชวต r=0.70, p<0.001 อยางมนยส�าคญทางสถต คา Cronbach’s alpha coefficient เทากบ 0.94สรป แบบประเมนสขภาพจตผสงอายมคณสมบตดานความเทยงตรงในการประเมนภาวะสขภาพจตของผสงอายคนไทย

ค�าส�าคญ ผสงอาย แบบประเมนสขภาพจต

Page 2: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ประภาส อครานนท และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 60 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 255836

ABSTRACT

Objective : 1) To develop and psychometric property testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment (T-GMHA). 2) To determine the convergent validity between T-GMHA and short form of of WHO Quality of Life scale-Thai version (WHOQOL-BRIEF-THAI).Method : A tool development and psychometric property testing study design was conducted between January-December 2013, which was divided into 3 phases. Phase 1 was expert panel meeting to aggregate items for T-GMHA. Phase 2 was the study of content validity and try out cognitive test. Phase 3 was the study of construct validity, normative and convergent validity. The sample of 1,489 living in city and subdistrict municipality of Muang district, Khon Kaen province. They were selected by using purposive sampling technique, according to inclusion criteria. The study of construct validity and norm were defined by using factor analysis and Cronbach’s alpha coefficient. The study of convergent validity was using Spearman’s rank correlation coefficient. Results : The T-GMHA had 56 items, with 4 domains (consisting of mental state, mental capacity, mental quality, and supporting factors) and 15 subdomains. The score were divided into 3 groups: better than average mental health (above 75th percentile as 182), average (between 75th to 25th percentile as 181-160) and under average (below 25th percentile as below 160) mental health. The convergent validity with r=0.70 was statistically significant (p<.001). Cronbach’s alpha coefficient was 0.94. Conclusion: The T-GMHA is a good psychometric property to evaluate the mental health of Thai geriatric population

Keywords : elderly people, mental health assessment tool

Development and Psychometric Property

Testing of Thai Geriatric Mental Health

Assessment

Prapat Ukranan M.D.*, Apichai Mongkol M.D.**, Watchanee Huttapanom RN, MNS*,

Sira Kittiwattanachod M.D.***, Suwadee Sriwised RN, BNS*,

Praiwan Romsai RN, MNS*, Jidpinun Chokrusamehirun RN, MNS*

J Psychiatr Assoc Thailand 2015; 60(1): 35-48

* Khonkaen Rajanagarindra Psychiatric Hospital** Department of Medical Sciences*** Somdet Chaopraya Institute of Psychiatry

Page 3: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment

Prapat Ukranan et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 60 No. 1 January - March 2015 37

บทน�าจากความกาวหนาทางการแพทย เทคโนโลย

และความรดานสขภาพ ท�าใหประชากรผสงอายตงแต 60 ปขนไปมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง โดยในป ค.ศ. 2013 มประชากรผสงอายทวโลก 841 ลานคน และ คาดวาในป ค.ศ. 2040 จะมประชากรผสงอาย 1,300 ลานคน และในป ค.ศ. 2050 จะมประชากรผสงอาย 2,000 ลานคน1 ส�าหรบสงคมไทยไดกาวเขาสสงคม ผ สงอาย (Ageing Society) ตงแตป พ.ศ. 2548 เปนตนมา ผลการส�ารวจในป พ.ศ. 2555 พบวา มประชากรผสงอายประมาณ 8.5 ลานคน จงมการ คาดการณวา ณ กลางป พ.ศ. 2556 จะมประชากร ผสงอาย ประมาณ 9.5 ลานคน โดยมจ�านวนปเฉลย ทมชวตตอไปในเพศชาย 19.9 ป และหญง 23.1 ป2

ผ สงอายมากกวาครงหนงมกมความบกพรองอยางนอย 1 อยางเกยวกบระบบประสาทรบสมผส ร างกาย และดานจตใจ เช น การมก�าลงถดถอย การเจบปวยดวยโรคเรอรง และความบกพรองทาง พทธปญญา (cognitive impairment)3,4 ประกอบกบ ผสงอายมความสญเสยหลายอยางเกดขนในชวต ไดแก การเสยชวตของคนรกหรอค ครอง การเกษยณอาย การถกใหออกจากงาน หรอการถกแยกออกจากสงคม5

สงผลใหผสงอายมความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจตเพมขน สอดคลองกบการศกษาของส�านกงานสถตแหงชาต6 พบวาผสงอายมแนวโนมมปญหาสขภาพจตเพมขนตามอาย โดยผสงอาย 60-69 ป มปญหาสขภาพจต รอยละ 28.1 และอาย 70 ปขนไป มปญหาสขภาพจต รอยละ 33.6 ซงสาเหตของความไมพอใจและไมมความสขในชวตของผสงอาย เนองจากตองอาศยอยเพยงล�าพง บตรหลานหรอสมาชกในครอบครวไมสนใจดแล และมโรคประจ�าตว7

กรมสขภาพจตมนโยบายการด�าเนนงานตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ตามเขมมงท 1 เพอการสงเสรมสขภาพจตตามกลมวย ในผ สงอายเนนการพฒนาการดแลทางสงคมจตใจ และพฒนาระบบคดกรองสขภาพจตผสงอาย8 ส�าหรบ

ประเทศไทยไดมการพฒนาแบบวดผ ทมความเสยงตอการเกดปญหาสขภาพจตในวยผใหญ (อาย 15-60 ป)9 แตเมอน�าไปประเมนในผสงอายพบวามขอจ�ากด เนองจากเนอหาการประเมนไมครอบคลมปจจยดานอนๆ ทสามารถสงผลกระทบตอสขภาพจตผสงอาย เชน 1) ความเสอมหรอการไรความสามารถ (disability) ตามวยของผสงอาย 2) ภาวะสญเสย 3) การมสวนรวมใน กจกรรมทางสงคม 4) การอยอยางมคณคามความหมายตอตนเองและผอน เปนตน4,10-12 การศกษาครงนม เปาหมายเพอพฒนาแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ใหครอบคลมทกปจจยทอาจมผลตอภาวะสขภาพจตของผสงอายคนไทย ซงจะน�าไปสการจ�าแนกกลม ผ สงอาย เพอการดแลช วยเหลอในชมชนอยางมประสทธภาพตอไป

วตถประสงคการศกษาเพอพฒนาแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย และ

ศกษาความตรงตามเนอหา ความตรงตามโครงสราง และความสอดคลองภายในขอค�าถามของเครองมอ ศกษาคาปกตในการประเมนสขภาพจตผสงอาย และศกษาความตรงเหมอน (convergent validity) ระหวางแบบประเมนสขภาพจตผ สงอาย กบเครองมอวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ ฉบบภาษาไทย

วธการศกษาการศกษาครงนแบงออกเปน 3 ระยะ ดงนระยะท 1 พฒนาแบบประเมนสขภาพจต

ผสงอาย โดยการประชมกลมผทรงคณวฒ ครงท 1 เพอก�าหนดวตถประสงค กรอบแนวคด ระเบยบวธวจย การทบทวนวรรณกรรม การศกษาทเกยวของ และ การศกษาความหมายของสขภาพจตในมมมองของ ผสงอายในชมชน แลวน�ามาสรางเปนขอค�าถามในชดเครองมอฉบบราง หลงจากนนประชม ครงท 2 เพอพจารณาปรบลดหรอเพมขอค�าถาม

ระยะท 2 ศกษาความตรงตามเนอหา โดยสงเครองมอฉบบรางใหผ ทรงคณวฒ จ�านวน 9 ทาน

Page 4: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ประภาส อครานนท และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 60 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 255838

(ประกอบดวยจตแพทย นกจตวทยา พยาบาลจตเวช แพทยและพยาบาลทปฏบตงานในการดแลผสงอาย) แสดงความคดเหนเกยวกบค�าถามแตละขอ เพอน�าขอมลมาค�านวณหาคาดชนความตรงเชงเนอหา (content validity index: CVI) ซงตองไดคา CVI ในภาพรวม 0.83 ขนไปจงสามารถยอมรบได13, 14 หลงจากนนน�าไปทดสอบความเขาใจขอค�าถามแตละขอในชดเครองมอกบผสงอายในชมชน และค�านวณหาคาความสอดคลองภายในของขอค�าถามในชดเครองมอ

ระยะท 3 การศกษาความตรงตามโครงสรางหรอตามทฤษฎ การหาคาปกต (norm) และความตรงเหมอนกนกบเครองมอมาตรฐาน โดยเกบขอมลจากผสงอายตามคณสมบตทก�าหนด ดวยแบบประเมนสขภาพจต ผ สงอายทสรางขน พรอมกบเครองวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ ฉบบภาษาไทย จ�านวน 26 ขอ (World Health Organization Quality of Life Scale Brief Version-Thai : WHOQOL-BRIEF-THAI หรอ WHOQOL-26)10

การจดประชมผทรงคณวฒ ครงท 3 เพอพจารณาผลการวเคราะหขอมลความตรงตามโครงสราง และลดขอค�าถามใหไดเครองมอฉบบสมบรณ

ประชากรและกลมตวอยางประชากรทศกษาเปนผสงอาย 60 -- 80 ป อาศย

อยในหมบานในเขตเทศบาลเมอง และเทศบาลต�าบล อ�าเภอเมอง จงหวดขอนแกน ท�าการคดเลอกกล มตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง (purposive sampling) โดยมคณสมบต (inclusion criteria) ดงน 1) อาศยอยในหมบานขณะท�าการศกษาอยางนอย 1 ป 2) สามารถสอสารกบผวจยได ไมเปนใบหรอหหนวก 3) ใหความรวมมอในการวจย

เกณฑในการคดออกจากการศกษา (exclusion criteria) ดงน 1) เมอประเมนดวย MMSE แลวพบวามความผดปกต 2) มประวตเปนโรคสมองเสอม 3) มอาการโรคจตระยะรนแรง 4) เมาสราหรอยาเสพตด และ 5) ออกจากการวจยกอนครบกระบวนการ มรายละเอยดจ�านวนกลมตวอยาง ดงน

การศกษาระยะท 1-2 ศกษาในผสงอาย จ�านวน 13 และ 41 ราย ตามล�าดบ

การศกษาระยะท 3 ค�านวณกลมตวอยางโดยก�าหนด 1 ขอค�าถามตอกลมตวอยาง 10 ราย15 ซงจากขนตอนการพฒนาแบบสอบถามเบองตน (การศกษาระยะท 1-2) ไดค�าถามฉบบราง จ�านวน 74 ขอ และ การศกษานตองการหาคาปกตจ�าแนกตามเพศรวมดวย ดงนนจงตองเกบขอมลเพศชายอยางนอย 740 ราย และหญงอยางนอย 740 ราย รวมทงหมด 1,480 ราย เกบขอมลไดจรง 1,489 ราย

เครองมอทใชในการศกษา ประกอบดวย1. แบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ฉบบราง

ซงผานขนตอนการศกษาระยะท 1-2 ประกอบดวย 2 สวน คอ 1) ขอมลทวไป และ 2) แบบประเมนสขภาพจต ผสงอาย จ�านวน 74 ขอ

2. เครองชวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ ฉบบภาษาไทย10 ประกอบดวย 26 ค�าถามแบงเปน 2 ชนด คอ แบบภาวะวสย (perceived objective) และแบบอตวสย (self-report objective) ใชส�าหรบประเมนการรบรของบคคลตอองคประกอบทมผลตอชวตประจ�าวน หรอคณภาพชวต 4 ดาน ไดแก 1) ดานรางกาย (physical domain) 2) ดานจตใจ (psychological domain) 3) ดานความสมพนธทางสงคม (social relationships) และ 4) ดานสงแวดลอม (environment) คาความเชอมนของเครองมอ เทากบ 0.84

ผวจยใชเครองมอวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอ ฉบบภาษาไทย เปนเครองมอในการศกษาความตรงเหมอนของเครองมอทพฒนาขนใหม เนองจากเปนเครองมอทพฒนาภายใตบรบทของคนไทย และมความครอบคลมทกมตของสขภาพจตคลายคลงกน

3. แบบทดสอบสมรรถภาพสมองเบองต น ฉบบภาษาไทย Mini-Mental State Examination: Thai version (MMSE–Thai 2002)16

การเกบรวบรวมขอมลเรมตนดวยอาสาสมครทกรายไดรบการประเมน

ดวยแบบทดสอบ MMSE-Thai 2002 โดยพยาบาล

Page 5: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment

Prapat Ukranan et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 60 No. 1 January - March 2015 39

วชาชพ หนงในจ�านวน 20 คน ทผานการอบรมการเกบขอมล และทดลองใชเครองมอ หากพบวาผลการทดสอบผดปกตกสงตอใหโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลเพอการดแลรกษาตอเนอง และคดออกจากการศกษาครงน ส�าหรบอาสาสมครทผลการทดสอบอยในเกณฑปกตไดท�าแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย และเครองมอวดคณภาพชวตขององคการอนามยโลกชดยอดวยตนเอง แตในกรณทอานหนงสอไมได หรอมปญหาการมองเหน พยาบาลเปนผสมภาษณ ส�าหรบอาสาสมครทมคะแนนคณภาพชวตไมดไดรบการปรกษาเบองตน การสงตอตามระบบ และตดตามตอเนองเปนระยะเวลา 1 ป ระยะเวลาในการเกบขอมลตงแตเดอนมถนายน-สงหาคม พ.ศ. 2556 การวเคราะหทางสถต

ขอมลทวไปใชสถตเชงพรรณนา การศกษาความตรงตามโครงสรางใชการวเคราะหปจจย (factor analysis) การหาคาความสอดคลองภายในขอค�าถามของ

เครองมอ โดยใช Cronbach’s alpha coefficient และการศกษาความตรงเหมอนดวยสถต Spearman’s rank correlation coefficient เนองจากการกระจายของขอมลไมปกต (non-normal distribution)

การพจารณาดานจรยธรรมโครงการวจยนไดรบการรบรองจากคณะกรรมการ

พจารณาการศกษาวจยในคน (ดานสขภาพจตและจตเวช) กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข รหสโครงการ 74/2556

ผลการศกษาผลการศกษาระยะท 1 ผลจากการประชม

ผทรงคณวฒแครงท 1 ไดคดเลอกเครองมอดชนชวด สขภาพจตคนไทย (version 2007) ของ อภชย มงคล และคณะ9 เปนเครองมอตนแบบในการพฒนา เพราะมการพฒนาภายใตบรบทคนไทย และมความครอบคลมมตของสขภาพจตมากทสด มค�าถามจ�านวน 55 ขอ ประกอบดวย 4 domains (สภาพจตใจ สมรรถภาพของจตใจ คณภาพของจตใจ และปจจยสนบสนน)

และ 15 subdomains และผวจยไดรวบรวมขอค�าถามจากการทบทวนวรรณกรรม งานวจย และศกษาความหมายของสขภาพจตในมมมองผสงอายน�ามาสรางเปน เครองมอฉบบราง หลงจากนนจงไดประชมผทรงคณวฒ ครงท 2 เพอพจารณาปรบลดหรอเพมขอค�าถาม ไดเครองมอฉบบราง 1 จ�านวน 74 ขอ

ผลการศกษาระยะท 2 น�าเครองมอฉบบราง 1 ใหผทรงคณวฒอน 7 อกจ�านวน 9 ทาน ตรวจสอบความตรงตามเนอหา น�ามาค�านวณหาคา CVI ไดเทากบ 0.97 ซงถอวายอมรบได ปรบปรงขอค�าถามตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ ไดเครองมอฉบบราง 2 จ�านวน 74 ขอ

จากนนน�าเครองมอฉบบราง 2 ไปทดสอบความเขาใจภาษากบผสงอาย ปรบปรงค�าถามตามขอเสนอแนะของผสงอาย ไดเครองมอฉบบราง 3 จ�านวน 74 ขอ โดยมคาความเชอมนของเครองมอ alpha > 0.80

ผลการศกษาระยะท 3 ขอมลทวไปของกลมตวอยางทท�าการศกษา พบวาสวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ 50.2) มอายอยในชวง 65-69 ป (รอยละ 32.4) อาศยอยในเขตเทศบาลต�าบล (รอยละ 98.1) ระดบการศกษาประถมศกษา (รอยละ 85.6) สถานภาพสมรสคอยดวยกน (รอยละ 63.4) ประกอบอาชพเกษตรกร (รอยละ 49.3) มรายไดไมเพยงพอ (รอยละ 58.2) มปญหาสขภาพ (รอยละ 67.3) ระดบความสขโดยรวมในรอบ 1 เดอนทผานมาอยในระดบปานกลาง (รอยละ 20.1)

การศกษาความตรงตามโครงสราง โดยการวเคราะหองคประกอบเชงส�ารวจ (exploratory factor analysis) รวมกบการพจารณาของผทรงคณวฒ จ�านวน 16 คน (จตแพทยและแพทย 4 คน แพทยผเชยวชาญดานผสงอาย 1 คน พยาบาลจตเวช 8 คน นกจตวทยา 1 คน นกสถต 2 คน) เพอตดขอค�าถามทไมเกยวของหรอมความเกยวของนอย โดยพจารณาตดค�าถามทมคาน�าหนกองคประกอบ (factor loading) ต�ากวา 0.30 ออกไป13 และค�านงถงคาความเชอมน (alpha) ในแตละ domain ตองเพมขนดวย แตอยางไรกตามหากผทรงคณวฒไดพจารณาแลวพบวาการตดขอค�าถามบางขอออกไป ท�าใหความหมายหรอองคประกอบของสขภาพ

Page 6: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ประภาส อครานนท และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 60 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 255840

จตเปลยนแปลงไป อาจพจารณาใหคงขอค�าถามนนไว ถงแมวาการพจารณาตดขอค�าถามนนจะท�าใหคา alpha เพมขนกตาม ผลการศกษาพบวา แบบประเมนสขภาพจตผสงอายจากเดมมค�าถาม จ�านวน 74 ขอ ตดแลวคงเหลอค�าถาม จ�านวน 56 ขอ (T-GMHA-56) ประกอบดวย 4 domains และ 15 subdomain เชนเดม มคาความเชอมนของเครองมอ = 0.94 (รายละเอยด

คา factor loading และคาสถตพนฐาน (ตารางท 1-2)

การศกษาคาปกต (norm) ของ T-GMHA-56

เนองจากการกระจายของขอมลไมปกต จงใชค า

percentile ในการแบงคาปกต พบวาคาปกตแบงออก

เปน 3 ระดบ คอ สขภาพจตดกวาผสงอายทวไป คอ

percentile 75th ขนไป สขภาพจตเทากบผสงอายทวไป

คอ percentile 25th - percentile 75th และสขภาพจตต�า

กวาผสงอายทวไป คอ Percentile 25th ลงมา (ตารางท 3)

การศกษาความตรงเหมอนระหวาง T-GMHA-56

และ WHOQOL–BRIEF-THAI แบบประเมนสขภาพ

จตผ สงอายฉบบใหมทพฒนาขนมา พบวามความ

สมพนธกนอยางมนยส�าคญทางสถต (p<.001) โดยมคา

correlation = 0.70 (ตารางท 4)

ตารางท 1 คา factor loading ของแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย (n = 1,489)

Domain/Item Factor loading Eigenvalue % of varianceสภาพจตใจ (Mental state)

พงพอใจชวตทเปนอยทกวนน .64 2.15 49.42ชวตมความหมาย (มคณคา มประโยชน) .72ชวตมความสข .75รสกมชวตชวา .70ยนดกบความส�าเรจในชวตทผานมา .67รวาจะมชวตอยไปเพออะไร .45เบอหนายทอแทกบการด�าเนนชวตประจ�าวน .77ผดหวงในตวเอง .77ชวตมแตความทกข .67รสกกงวลใจ .73รสกเหงา โดดเดยว .69หงดหงดทไมสามารถเคลอนไหวรางกาย ไดดงใจ .66หงดหงดกบรางกายทเสอมลง .70หงดหงดกบการด�ารงชวตประจ�าวน .64

สมรรถภาพของจตใจ (Mental capacity)พอใจตอการผกมตรหรอเขากบบคคลอน .75 2.01 53.94มสมพนธภาพทดกบเพอนบาน .76เปนคนมอารมณขน สนกสนาน .63ไดท�ากจกรรมรวมกบเพอนบอยๆ .62มความเปนอยและฐานะทางสงคมตามคาดหวง .68ประสบความส�าเรจและกาวหนาในชวต .75พงพอใจกบฐานะความเปนอย .78เหนวาปญหาสวนใหญสามารถแกไขได .51ท�าใจยอมรบไดส�าหรบปญหาทยากจะแกไข .68ควบคมอารมณไดเมอมเหตการณคบขน .76มนใจทจะเผชญกบเหตการณรายแรง .75รสกหงดหงดในสงทไมเปนตามคาดหวง .73หงดหงด กงวลใจกบเรองเลกๆนอยๆ .85รสกกงวลใจกบเรองทกเรองทมากระทบ .84

Page 7: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment

Prapat Ukranan et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 60 No. 1 January - March 2015 41

ตารางท 1 คา factor loading ของแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย (n = 1,489) (ตอ)

Domain/Item Factor loading Eigenvalue % of variance

คณภาพของจตใจ (Mental quality)

รสกยนดกบความส�าเรจของคนอน .69 2.04 58.15

รสกเหนอกเหนใจเมอผอนมทกข .73

เปนสขในการชวยเหลอผอนทมปญหา .69

ใหความชวยเหลอแกผอนเมอมโอกาส .62

พงพอใจกบความสามารถของตนเอง .68

รสกภมใจในตนเอง .77

รสกวามคณคาตอครอบครว .78

มสงยดเหนยวในจตใจทท�าใหจตใจมนคง .65

เมอเผชญความยงยากทานมสงยดเหนยว .42

เชอมนวาการท�าดยอมไดรบผลตอบแทนทด .77

สงยดเหนยวชวยใหผานพนความยงยาก .74

ตองการท�าสงใหมในทางทดขน .73

มความสขกบงานใหม และมงมนจะท�าใหส�าเรจ .82

มความกระตอรอรนในการทจะเรยนรสงใหม .73

ปจจยสนบสนน (Supporting factors)

มเพอนหรอคนในสงคมชวยเหลอเมอตองการ .77 1.91 59.01

มคนทสามารถปรบทกขได .72

รสกสบายใจเมออยในครอบครว .71

ครอบครวมความรกและผกพนตอกน .80

ถาปวย มนใจวาครอบครวจะดแลเปนอยางด .79

สมาชกของครอบครวใหความชวยเหลอ .77

มนใจวาชมชนทอาศยอยมความปลอดภย .73

รสกปลอดภยในทรพยสนเมออาศยอยในชมชน .74

มเงนพอใชจายตามความจ�าเปน .39

รสกพงพอใจในสภาพแวดลอมทอาศยอย .61

มหนวยงานสาธารณสขทสามารถใชบรการได .80

มหนวยงานสาธารณสขใหบรการไดเมอตองการ .83

เมอเจบปวย ไปใชบรการหนวยงานสาธารณสข .77

เมอเดอดรอนจะมหนวยงานในชมชนมาดแล .42

ตารางท 2 สถตเชงบรรยายและคาความเชอมนของ domain 1-4 ของแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย (n = 1,489)

Domain Number of item X S.D. Potential range Obtained range Cronbach’s alpha

1. Mental state 14 44.63 5.68 14-56 22-56 0.84

2. Mental capacity 14 40.88 5.07 14-56 22-56 0.80

3. Mental quality 14 41.90 5.67 14-56 14-56 0.87

4. Supporting factors 14 42.59 5.41 14-56 19-56 0.86

Page 8: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ประภาส อครานนท และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 60 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 255842

ตารางท 3 การศกษาคาปกต (norm) ของแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย (n=1,489)

Statistics Mean Standard deviation Median 25th percentile 75th percentile

T-GMHA-56 170.00 17.83 170.00 160 181

ตารางท 4 การศกษาความสมพนธระหวาง T-GMHA-56 และ WHOQOL–BRIEF-THAI (n=1,489)

Pairs Correlation p-value

T-GMHA-56 and WHOQOL–BRIEF-THAI 0.70 <.001

วจารณการศกษาครงนใชเครองมอดชนชวดสขภาพจต

คนไทย (version 2007) ของ อภชย มงคล และคณะ9

เปนเครองมอตนแบบในการพฒนา (เนองจากพฒนา

ตามบรบทของคนไทย) ท�าใหความตรงตามโครงสราง

ของการศกษานเหมอนกน กลาวคอ ประกอบดวย

4 domains และ 15 subdomains เชนเดยวกน แตม

ความแตกตางบางประการเกยวกบรายละเอยดของ

ขอค�าถามในองคประกอบยอย เชน

subdomain 1.1 “ความรสกในทางทด” พบวา

ความรสกในทางทดของผสงอาย มความเกยวเนองกน

ตงแตอดต ปจจบน และอนาคต ไดแก ความรสกยนด

กบความส�าเรจในชวตทผานมา (successful aging)

ความรสกวาชวตมความหมาย มคณคา มประโยชน

ความพงพอใจในชวต (ปจจบน) และการมเปาหมาย

ในอนาคตวาตองการมชวตอยไปเพออะไร (reason for

living) แตกตางจากดชนชวดสขภาพจตคนไทย ซง

ท�าการศกษาในวยผใหญ (อาย 15-60 ป) พบวาวย

ผใหญใหความส�าคญกบความรสกทดทเปนเฉพาะใน

ปจจบน ไดแก ความรสกมความสข สบายใจ ความ

สดชน เบกบานใจ หรอความพงพอใจในชวต เปนตน9

Subdomain 1.3 “การรบรภาวะสขภาพและการ

เจบปวยทางดานจตใจ” พบวาผสงอายใหความส�าคญ

เกยวกบความเสอมดานรางกายทเปนไปตามวย เชน

อาการตาฝาฟาง หตง ความคดความจ�าลดลง การไม

สามารถเคลอนไหวรางกายไดดงใจตนเอง และความ

สามารถในการด�ารงชวตประจ�าวนลดลง วาเปนปจจย

ทมผลตอภาวะสขภาพจตในผสงอาย17 แตกตางจาก

วยผใหญใหความส�าคญเกยวกบการเจบปวยทางกาย

ทเปนเรอรง และจ�าเปนตองรบการรกษาพยาบาลเปน

ประจ�าวามผลตอสขภาพจตทางดานลบ9

ถงแมวาผสงอายมากกวาครงหนง (รอยละ 67.3)

มปญหาสขภาพ และสวนใหญเปนการเจบปวยเปน

โรคเรอรง เชน โรคความดนโลหตสง โรคเบาหวาน โรค

กระดกและขอ เปนตน และมจ�านวนมากกวาวยผใหญ

ทศกษาโดย อภชย มงคล และคณะ9 ซงมปญหาสขภาพ

รอยละ 27.4 แตการเจบปวยดวยโรคทางกายเรอรงใน

ผสงอาย มผลตอสขภาพจตนอยกวาในวยผใหญ ทงน

เนองจากผสงอายสามารถปรบตวตอการเจบปวยเรอรง

ไดดกวา สอดคลองกบการศกษาของ ชณตา ประดษฐ

สถาพร4 และ สธรรม นนทมงคลชย และคณะ18 พบวา

ป จจยทางด านบวกอยางหนงทท�าให ผ สงอายม

สขภาพจตด คอ ความรสกพงพอใจในชวตในปจจบน

ตลอดจนสามารถท�าใจยอมรบไดกบความตายทจะ

เกดขนในอนาคต17 ซงเปนการยอมรบตนเองวามความ

สามารถในการจดการปญหาตางๆ ไดดวยตนเอง

Page 9: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment

Prapat Ukranan et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 60 No. 1 January - March 2015 43

subdomain 4.3 “ความปลอดภยทางรางกาย

และความมนคงในชวต” มขอค�าถามเพมขนจ�านวน

2 ขอ ทมากกวาดชนชวดสขภาพจตคนไทย (version

2007) คอ “ทานมเงนพอใชจายตามความจ�าเปน” “ทาน

รสกพงพอใจในสภาพแวดลอมทอาศยอยในปจจบน”

เนองจากผสงอายเปนวยเกษยณอายการท�างาน ท�าให

รายไดประจ�าลดลง ซงมผลตอความมนคงในการด�ารง

ชวตประจ�าวน และสงผลตอภาวะสขภาพจต และหลง

วยเกษยณผสงอายจ�านวนมากมความจ�าเปนตองยาย

ทอย หรอตองใชชวตอยบานหรออยในชมชนมากกวา

คนในวยอน สภาพแวดลอมทอย อาศยจงมผลตอ

สขภาพจตผสงอายทงทางดานบวกและดานลบ4,18

การศกษาความเชอมนของเครองมอ (reliability)

พบว าความเชอมนของแบบประเมนสขภาพจต

ผสงอายฉบบสมบรณ 56 ขอ มคา Cronbach’s alpha

coefficient 0.94 แสดงวามคาความเชอมนของความ

สอดคลองภายในของแตละขอค�าถามคอนขางสง19

การหาคาปกต (norm) ในการศกษาครงน ใช

กลมคนเปนมาตรฐาน (normative model) ในการตดสน

ภาวะสขภาพจต โดยผทมคะแนนอยในกลมปกตอยชวง

ตรงกลาง สวนกลมทอยต�ากวาระดบปกตถอวามปญหา

สขภาพจต20 และเนองจากการกระจายของคะแนนท

ไดในการศกษาครงนมการกระจายทไมเปนปกต ตอง

ใชสถตแบบ nonparametric ฉะนนจงใชคา median,

percentile 25th-75th เปนตวก�าหนดคาปกต เชนเดยว

กบการศกษาของ Ware & Gandex11 ทไดศกษาภาวะ

สขภาพของประชาชน โดยใชเครองมอ SF-36 ทใช

percentile 25th, 50th, 75th มาพจารณาหาคาปกตเชน

เดยวกน

การศกษาความตรงเหมอน ซงเปนความตรง

ตามโครงสรางตามทฤษฎของแบบวด โดยมหลกการ

วาตวชวดทวดในเรองเดยวกน ควรจะมความแปรปรวน

รวมทอธบายโดยองคประกอบเดยวกนสง เมอค�านวณ

หาสหสมพนธระหวางคะแนนของแบบวดทง 2 ฉบบ

แลวมความสมพนธกนสงแสดงวามความตรงเหมอน

ผลการศกษาความสมพนธระหวาง T-GMHA-56

และ WHOQOL-26 พบวามความสมพนธกนอยางม

นยส�าคญทางสถต (p<.001) คา correlation = 0.70

ถอวามความสมพนธกนคอนขางสง21 สอดคลองกบการ

ศกษาในตางประเทศ ทมการศกษาเพอพฒนาเครอง

มอในการประเมนภาวะสขภาพในลกษณะคลายคลง

กนน ดงเชนการศกษาของ Wetherell และ Gatz22 และ

Allen และคณะ23 ซงมคาความตรงเหมอนทงต�ากวาและ

สงกวาการศกษาน โดยมคาความสมพนธอยระหวาง

0.35-0.73

ส�าหรบเครองชวดคณภาพชวตส�าหรบผสงอาย

(WHOQOL-Old) มการพฒนาเครองมอนในหลาย

ประเทศ17, 24 แตในประเทศไทยยงไมมนกวชาการทานใด

พฒนาเครองมอเปนฉบบภาษาไทยเลย จงไมไดน�ามา

ศกษาความตรงเหมอนในครงน แตอยางไรกตามผวจย

ไดน�าขอค�าถามจากเครองมอมาพฒนาเปนขอค�าถาม

ของเครองมอฉบบใหม เชน การมปฏสมพนธกบสงคม

การไดรบความรกความใกลชด ความสามารถในการ

ท�ากจกรรม ความสขในอดตและปจจบน และการม

เปาหมายในชวต เปนตน

การศกษาความตรงเหมอนคร งน ไม ได น�า

เครองมอวดสขภาพจตดานตางๆ ในผสงอาย ทพฒนา

ในประเทศไทยมาเปรยบเทยบ เชน แบบวดภาวะ

ซมเศรา วตกกงวล หรออาการทางกาย เนองจาก

แนวคดแตกตางกน ซง WHO ใหความหมายสขภาพจต

วาเปนสภาวะทผาสกของบคคล คอ สามารถจดการ

ความเครยดในชวตประจ�าวน ปรบตวเขากบสงคมและ

สงแวดลอมไดด มสมพนธภาพอนดงามกบบคคลอน

และด�ารงชพอยไดดวยความสมดล ทงนมไดหมายความ

เฉพาะเพยงแตปราศจากอาการของโรคประสาทและ

โรคจตเทานน25

Page 10: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ประภาส อครานนท และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 60 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 255844

ขอเสนอแนะแบบประเมนสขภาพจตผสงอายน ควรใชกบ

ผ สงอาย 60 - 80 ป สามารน�าไปคดกรองปญหา

สขภาพจตผสงอายในชมชนหรอกลมเสยงตงแตระยะ

เรมแรก เพอวางแผนใหการชวยเหลอ หรอปองกนการ

เจบปวยทางจตเวชทอาจเกดขนตามมา

กตตกรรมประกาศการศกษาครงนส�าเรจลลวงดวยดโดยไดรบความ

อนเคราะหในการสนบสนน ใหค�าปรกษาแนะน�าทม

คณคาจากผทรงคณวฒ ไดแก น.พ.สจรต สวรรณชพ

และ อ.สมพร อนทรแกว ทปรกษากรมสขภาพจต

รศ.อรณ จรวฒนกล และคณาจารยจากมหาวทยาลย

ขอนแกน ไดแก ผศ.ดร.จราพร เขยวอย, อ.จนตนา

สงขรอาจ, อ.แกวใจ เทพสธรรมรตน นอกจากนไดรบ

ความอนเคราะหการวจยภาคสนามจากนายแพทย

สาธารณสขจงหวดขอนแกน เจาหนาทสาธารณสขใน

พนท อสม. ในเขตเทศบาลเมอง เทศบาลต�าบล อ�าเภอ

เมอง จงหวดขอนแกน ทอ�านวยความสะดวกในการออก

เกบขอมล ตลอดจนผสงอายในชมชนทใหความรวมมอ

ในการใหขอมลตามความเปนจรง ผวจยจงขอขอบคณ

มา ณ โอกาสน

เอกสารอางอง1. Population Division of the Department of

Economic and Social Affairs of the United

Nations Secretarial. Ageing in the twenty-first

century: a celebration and a challenge.

NY, Tokyo, Geneva : UNFPA and Help Age

International; 2012.

2. Institute for Population and Social Research,

Mahidol University. Population of Thailand,

2013: estimate population at midyear 2013

(1st July). Mahidol Population Gazette 2013;

22:1-2.

3. Danyuthasilpe C, Amnatsatsue K, Tanasugran C,

Kerdmongkol P, Steckler AB. Ways of healthy

aging: a case study of elderly people in a

Northern Thai village. Health Promot Int 2009;

24(4):394-403.

4. Praditsathaporn C. Development of mental

health assessment tool for Thai older adult.

A thesis submitted in partial fulfillment of the

requirement for the degree of doctor of public

health, faculty of graduate studies. Bangkok:

Mahidol University; 2011.

5. Elisha D, Castle D, Hocking B. Reducing social

isolation in people with mental illness : the role

of psychiatrist. Australas Psychiatry 2006;

14(3):281-4.

6. National Statistical Office, Thailand. Major

finding of the 2008-2010 mental health survey.

Bangkok: Thana Press; 2011.

7. Teerakiatkamjorn A. Quality of life of elders in

Suthep sub-district, Mueng district, Chiangmai

province. Master of Economic. Chiangmai:

Chiangmai University; 2011.

8. Khonkaen Rajanagarindra Psychiatric Hospital.

The action plan of Khonkaen Rajanagarindra

Psychiatric Hospital for budget year 2013.

Khonkaen: Khonkaen Rajanagarindra

Psychiatric Hospital; 2013.

9. Mongkol A, Vongpiromsan Y, Tangseree T,

Huttapanom W, Romsai P, Chutha W. The

development and testing of Thai mental health

indicator version 2007. Journal of the Psychiatric

Association of Thailand 2009; 54(3):299-316.

Page 11: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment

Prapat Ukranan et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 60 No. 1 January - March 2015 45

10. Mahatnirunkul S, Tuntipivatanakul W, Pumpi-

sanchai W, Wongsuwan K, Promanajirangkul

R. Comparison of the WHOQOL-100 and

the WHOQOL-BRIEF (26 items). Chiangmai:

Suanprung hospital; 1997.

11. Ware JE, Gandex B. Overview of the SF-36

health survey and the International Quality

of Life Assessment (IQOLA) Project. J Clin

Epidemiol 1998; 51:903-12.

12. Shiovitz-Ezra S, Leitsch S, Graber J, Karraker

A. Quality of life and psychological health

indicators in the national social life, health, and

aging project. J Gerontol B Psychol Sci Soc

Sci 2009; 64:30-7.

13. Lynn MR. Determination and quantification

of content validity. Nursing Research 1986;

35:382-5.

14. Polit DF, Beck CT. The content validity index:

are you sure you know what’s being reported?.

Critique and recommendations. Res Nurs

Health 2006; 29:489-97.

15. Vanichbuncha K. Statistics for research. 5th ed.

Bangkok: Thammasarn; 2010.

16. Institute of Geriatric Medicine. Mini-Mental

State Examination-Thai Version (MMSE-Thai

2002) Bangkok: Department of Medical,

Ministry of Public Health; 1999.

17. Power M, Quinn K, Schmidt S. Development

of the WHOQOL-Old module. Qual Life Res

2005; 14:2197-214.

18. Nan thamongko lcha i S , Makapa t K ,

Charupoonphol P, Munsawaengsub C.

Self-esteem of the elderly in rural area of

Nakhon Sawan Province. J Med Assoc Thai

2007; 90:155-9.

19. Burns N, Grove SK. The practice of nursing

research: conduct, critique & utilization. 3rd

ed. Philadelphia: W.B. Saunders; 1997.

20. Keawkingkeo S. Basic concepts of psychiatric

mental health nursing. Chiangmai: Pong; 1984.

21. Srisatidnarakul B. Development and validation

of research instruments: Psychometric

property. Bangkok: Chulalongkorn University;

2012.

22. Wetherell JL, Gatz M. The Beck Anxiety

Inventory in older adults with generalized

anxiety disorder. J Psychopathol Behav

Assess 2005; 27:17-24.

23. Allen J, Inder KJ, LewinTJ, Attia JR, Kelly BJ.

Construct validity of the assessment of quality

of life-6D (AQOL-6D) in community samples.

Health and Quality ofLife Outcome 2013; 11:

61-75.

24. Liu R, Wu S, Hao Y, Gu J, Fang J, Cai N,

et al. The Chinese version of the world health

organization quality of life instrument-older

adults module (WHOQOL-OLD): psychometric

evaluation. Health Qual Life Outcomes 2013;

11:156-63.

25. World Health Organization. World Health

Report 2001. Mental health: new understand

new hope. Geneva: WHO; 2001.

Page 12: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ประภาส อครานนท และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 60 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 255846

แบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ฉบบสมบรณ

Thai Geriatric Mental Health Assessment (T-GMHA-56)

ค�าชแจง 1. กรณากาเครองหมาย √ ลงในชองทมขอความตรงกบตวทานมากทสด และขอความรวมมอตอบค�าถามทกขอ

2. ค�าถามตอไปนจะถามถงประสบการณของทาน ในชวง 1 เดอนทผานมา จนถงปจจบน ใหทานส�ารวจตวทานเอง

และประเมนเหตการณ อาการ ความคดเหนและความรสกของทาน วาอยในระดบใด แลวตอบลงในชองค�าตอบทเปนจรงกบ

ตวทานมากทสด โดยค�าตอบจะม 4 ตวเลอกคอ

ไมเลย หมายถง ไมเคยมเหตการณ อาการ ความรสก หรอไมเหนดวย กบเรองนนๆ

เลกนอย หมายถง เคยมเหตการณ อาการ ความรสกในเรองนนๆ เพยงเลกนอย หรอเหนดวยกบเรองนนๆ เพยงเลกนอย

มาก หมายถง เคยมเหตการณ อาการ ความรสกในเรองนนๆ มาก หรอเหนดวยกบเรองนนๆ มาก

มากทสด หมายถง เคยมเหตการณ อาการ ความรสกในเรองนนๆ มากทสด หรอเหนดวยกบเรองนนๆ มากทสด

ขอ ค�าถาม ไมเลย เลกนอย มาก มากทสด สวนของผวจย

1 ทานรสกพงพอใจในชวตทเปนอยทกวนน M1r2 ทานรสกวาชวตทานมความหมาย (มคณคา มระโยชน) M2r3 ทานรสกวาชวตของทานมความสข M3r4 ทานรสกวามชวตชวา M4r5 ทานรสกยนดกบความส�าเรจในชวตทผานมา M5r6 ทานรวาจะมชวตอยไปเพออะไร M6r7 ทานรสกเบอหนายทอแทกบการด�าเนนชวตประจ�าวน M7r8 ทานรสกผดหวงในตวเอง M8r9 ทานรสกวาชวตของทานมแตความทกข M9r

10 ทานรสกกงวลใจ M10r11 ทานรสกเหงา โดดเดยว M11r12 ทานรสกหงดหงดร�าคาญใจทไมสามารถเคลอนไหวรางกายไดดงใจ M12r13 ทานรสกหงดหงดร�าคาญใจกบการเปลยนแปลงของรางกายทเสอมลง

(ตาฝาฟาง หตง ความคด ความจ�าลดลง)

M13r

14 ทานรสกหงดหงด กงวลใจกบความสามารถในการด�ารงชวตประจ�าวน M14r15 ทานพอใจตอการผกมตรหรอเขากบบคคลอน M15r16 ทานมสมพนธภาพทดกบเพอนบาน M16r17 ทานเปนคนมอารมณขน สนกสนาน M17r18 ทานไดท�ากจกรรมรวมกบเพอนบอยๆ M18r19 ทานคดวาทานมความเปนอยและฐานะทางสงคมตามททานไดคาดหวงไว M19r20 ทานรสกประสบความส�าเรจและความกาวหนาในชวต M20r21 ทานรสกพงพอใจกบฐานะความเปนอยของทาน M21r22 ทานเหนวาปญหาสวนใหญเปนสงททานสามารถแกไขได M22r23 ทานสามารถท�าใจยอมรบไดส�าหรบปญหาทยากจะแกไข (เมอมปญหา) M23r

Page 13: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment

Prapat Ukranan et al.

J Psychiatr Assoc ThailandVol. 60 No. 1 January - March 2015 47

ขอ ค�าถาม ไมเลย เลกนอย มาก มากทสด สวนของผวจย

24 ทานมนใจวาจะสามารถควบคมอารมณไดเมอมเหตการณคบขนหรอ

รายแรงเกดขน

M24r

25 ทานมนใจทจะเผชญกบเหตการณรายแรงทเกดขนในชวต M25r26 ทานจะรสกหงดหงดถาสงตางๆ ไมเปนไปตามทคาดหวง M26r27 ทานรสกหงดหงดกงวลใจกบเรองเลกๆ นอยๆ ทเกดขนเสมอ M27r28 ทานรสกกงวลใจกบเรองทกเรองทมากระทบตวทาน M28r29 ทานรสกยนดกบความส�าเรจของคนอน M29r30 ทานรสกเหนอกเหนใจเมอผอนมทกข M30r31 ทานรสกเปนสขในการชวยเหลอผอนทมปญหา M31r32 ทานใหความชวยเหลอแกผอนเมอมโอกาส M32r33 ทานพงพอใจกบความสามารถของตนเอง M33r34 ทานรสกภมใจในตนเอง M34r35 ทานรสกวาทานมคณคาตอครอบครว M35r36 ทานมสงยดเหนยวสงสดในจตใจทท�าใหจตใจมนคงในการด�าเนนชวต M36r37 ทานมความเชอมนวาเมอเผชญกบความยงยากทานมสงยดเหนยว

สงสดในจตใจ

M37r

38 ทานเชอมนวาการท�าดยอมไดรบผลตอบแทนทด M38r39 ทานเคยประสบกบความยงยาก และสงยดเหนยวสงสดในจตใจชวยให

ทานผานพนไปได

M39r

40 ทานตองการท�าบางสงทใหมในทางทดขนกวาทเปนอยเดม M40r41 ทานมความสขกบการรเรมงานใหมๆ และมงมนทจะท�าใหส�าเรจ M41r42 ทานมความกระตอรอรนในการทจะเรยนรสงใหมๆ M42r43 ทานมเพอนหรอคนอนในสงคมคอยชวยเหลอเมอทานตองการ M43r44 ทานมคนทสามารถปรบทกขได M44r45 ทานรสกสบายใจเมออยในครอบครว M45r46 ครอบครวของทานมความรกและผกพนตอกน M46r47 ถาทานปวย ทานมนใจวาครอบครวของทานจะดแลทานเปนอยางด M47r48 สมาชกของครอบครวใหความชวยเหลอทาน M48r49 ทานมนใจวาชมชนททานอาศยอยมความปลอดภยตอทาน M49r50 ทานรสกมนคงปลอดภยในทรพยสนเมออาศยอยใน ชมชนน M50r51 ทานมเงนพอใชจายตามความจ�าเปน M51r52 ทานรสกพงพอใจในสภาพแวดลอมทอาศยอยในปจจบน M52r53 มหนวยงานสาธารณสขใกลบานททานสามารถไปใชบรการได M53r54 มหนวยงานสาธารณสขใกลบานใหบรการไดเมอทานตองการ M54r55 เมอทานหรอญาตเจบปวย ทานไปใชบรการจากหนวยงานสาธารณสข

ใกลบาน

M55r

56 เมอทานเดอดรอนจะมหนวยงานในชมชน (เชน มลนธ ชมรม สมาคม

วด สเหรา ฯลฯ) มาชวยเหลอดแลทาน

M56r

Page 14: Development and Psychometric Property Testing of Thai ... · Development and Psychometric Property Testing of Thai Geriatric Mental Health Assessment Prapat Ukranan et al. J Psychiatr

การพฒนาและทดสอบแบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ประภาส อครานนท และคณะ

วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทยปท 60 ฉบบท 1 มกราคม - มนาคม 255848

การใหคะแนนและการแปลผลคาปกต (norm)

แบบประเมนสขภาพจตผสงอาย ฉบบสมบรณ (T-GMHA-56)

การใหคะแนนแบงออกเปน 2 กลม ดงน

กลมท 1 ไดแกขอ

1 2 3 4 5 6 15 16 17 18 19 20 21 22 23

24 25 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56

แตละขอใหคะแนนดงตอไปน

ไมเลย = 1 คะแนน เลกนอย = 2 คะแนน

มาก = 3 คะแนน มากทสด = 4 คะแนน

กลมท 2 ไดแกขอ

7 8 9 10 11 12 13 14 26 27 28

แตละขอใหคะแนนดงตอไปน

ไมเลย = 4 คะแนน เลกนอย = 3 คะแนน

มาก = 2 คะแนน มากทสด = 1 คะแนน

การแปลผล เมอรวมคะแนนทกขอแลวน�ามาเปรยบเทยบกบเกณฑปกตทก�าหนดดงน (คะแนนเตม 224 คะแนน)

182-224 คะแนน หมายถง สขภาพจตดกวาคนทวไป

160-181 คะแนน หมายถง สขภาพจตเทากบคนทวไป

159 คะแนน หรอนอยกวา หมายถง สขภาพจตต�ากวาคนทวไป

ในกรณททานมคะแนนอยในกลมสขภาพจตต�ากวาคนทวไป ทานอาจชวยเหลอตนเองเบองตน โดยขอรบบรการ

ปรกษาจากสถานบรการสาธารณสขใกลบานของทานได