dhikrullah

Hysein Shehu – DHIKRULLAH, Përkujtim Allahun xh.xh.

Copyright© Hysein Shehu, Maj 2009. Kopjimi dhe shpërndarja e tekstit lejohet nëse përmendet burimi.

1

DHIKRULLAH

Përkujtim Allahun xh.xh. Hysein Shehu Gjilan, Maj 2009

Me emrin e All-llahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit! Falënderimi i takon All-llahut, Zotit të botëve!

Mëshiruesit, Mëshirëbërësit! Sunduesit të Ditës së Gjykimit (përgjegjësisë-shpërblimit)! Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm te Ty kërkojmë ndihmë!

Udhëzona (përforcona) në rrugën e drejtë! Në rrugën e atyre, të cilët i begatove me të mira, jo në të atyre që kundër

veti tërhoqën hidhërimin, e as në të atyre që e humbën veten!



2



3

1. Elif, Lam, Mim. 2. Ky është libri që nuk ka dyshim në te (sepse është prej All-llahut) është udhëzues për ata që janë të devotshëm. 3. Të cilët e besojnë të fshehtën, e kryejnë faljen (namazin) dhe prej asaj që Ne u kemi dhënë, ata japin (zeqat, sadaka etj.). 4. Dhe ata, të cilët besojnë në atë që t'u shpall ty, dhe në atë që është shpallur para teje, dhe që janë të bindur plotësisht për (jetën e ardhshme në) botën tjetër (Ahiretin). 5. Të tillët janë të udhëzuar nga Zoti i tyre dhe vetëm ata janë të shpëtuarit. 6. E ata që mohuan (Kur'anin dhe Muhammedin), për ta është njësoj ua tërhoqe vërejtjen apo nuk ua tërhoqe, ata nuk besojnë. 7. All-llahu ua mbylli atyre zemrat, veshët e tyre dhe në të pamurit e tyre ka një perde, e ata kanë një dënim të madh. 8. Ka disa njerëz që thonë: "Ne i kemi besuar All-llahut dhe jetës tjetër (Ahiretit), po në realitet ata nuk janë besimtarë. 9. Ata përpiqen ta mashtrojnë All-llahun dhe ata që besuan, po në të vërtetë ata nuk mashtrojnë tjetër, pos vetvetes, por ata nuk e hetojnë. 10. Në zemrat e tyre kanë sëmurje, e All-llahu u shton sëmundje edhe më shumë, e për shkak se ata përgënjeshtruan, pësojnë dënim të dhembshëm. 11. E kur atyre u thuhet: "Mos e prishni rendin në tokë"! Ata thonë: "Ne jemi vetëm përmirësues (paqtues)!" 12. Veni re, ata në të vërtetë janë shkatërruesit, por nuk e kuptojnë. 13. Dhe kur atyre u thuhet: besoni, sikurse besuan njerëzit, ata thonë: "A të besojmë ashtu sikurse besuan mendjelehtit?" Në të vërtetë ata, dhe mu ata janë mendjelehtit, por nuk e dinë. 14. E kur i takojnë ata që besuan thonë: "Ne kemi besuar!" Por kur veçohen me djajt (parinë) e vet u thonë: "Ne jemi me ju, ne vetëm jemi tallur (me besimtarët)". 15. All-llahu i ndëshkon talljet e tyre, duke i lënë të bredhin edhe më shumë në mosbesimin e tyre. 16. Të tillët janë që e ndërruan të vërtetën (besimin) me të pavërtetën (mosbesimin), pra tregtia e tyre nuk pati fitim dhe ata nuk qenë të vetëdijshëm (në punën e tyre). 17. Shembulli i tyre (në hipokrizi) është si shembulli i atij që ndezë një zjarr dhe, posa ta ndriçojë ai vendin për rreth tij, All-llahu ua shuan dritën e tyre dhe i lë në errësira që nuk shohin. 18. (Mbesin në errësirë) Të shurdhër, memecë dhe të verbër, andaj ata nuk kthehen (nga ajo rrugë e tyre e keqe).



4

Bismilahirrahmanirrahim

Të gjitha Falënderimet i takojnë vetëm Allahut, Krijuesit të botërave. Paqja dhe shpëtimi i Allahut qofshin mbi të Dërguarin e Allahut

Pejgamberin,Murshidin tonë Hazreti Muhamed Musatafanë s.a.v.s., Ehli-Bejtin r.a. e Tijë si dhe të gjithë pasuesit e Tijë të Rrugës së Drejtë të

Allahut xh.xh. Amin.

I Nderuar lexues, e Nderuara Lexuese, jo rastësisht i zgjodha Vargjet e Ajeteve të lartëshenuara në fillim të Sures el-Bekara. Në këta rreshta Allahu xh.xh. tregon se Kurani është Libër i Tijë: Ky është libri që nuk ka dyshim në te (sepse është prej All-llahut) është udhëzues për ata që janë të devotshëm. dhe njëherit tërhjek vëmendjen për pasojat në rast nëse nuk i përmbahemi:

All-llahu ua mbylli atyre zemrat, veshët e tyre dhe në të pamurit e tyre ka një perde, e ata kanë një dënim të madh. Edhe pse ka të tillë që thirren në emër të Islamit, prap se prap janë në rrugë të gabuar: Ka disa njerëz që thonë: "Ne i kemi besuar All-llahut dhe jetës tjetër (Ahiretit), po në realitet ata nuk janë besimtarë.

Veni re, ata në të vërtetë janë shkatërruesit, por nuk e kuptojnë. Që edhe ne të mos bëhemi nga të tillët, atëherë të zbatojmë Urdhërat e Krijuesit dhe të Dërguarit s.a.v.s. të Tijë sikurse qe edhe Allahu xh.xh. thotë në këtë Sure: Ky është libri që nuk ka dyshim në te (sepse është prej All-llahut) është udhëzues për ata që janë të devotshëm. Të bëhemi nga të devotshmit dhe të zbatojmë Urdhërat e Allahut dhe mos të lejojmë që zemrat tona të sëmuren: Në zemrat e tyre kanë sëmurje, e All-llahu u shton sëmundje edhe më shumë, e për shkak se ata përgënjeshtruan, pësojnë dënim të dhembshëm.



5

Sepse Dhikrullah është ilaçi më i mirë për të shëruar zemrën:

Elledhine amenu ve tatmeinnu kulubuhum bi dhikrillah, e la bi dhikrillahi tatmeinnul kulûb.

Ata që besuan dhe me të përmendur All-llahun (Dhikrullah) zemrat e tyre qetësohen; pra ta dini se me të përmendur All-llahun (Dhikrullah) zemrat stabilizohen. Kuran, Sure: Rad, Ajeti: 28.

Të shkruash mbi Dhikrin (Zikrin) nuk është edhe aq lehtë. Por, nëse marrim lexojmë Kuranin Fisnik dhe Sunnetin e Pejgamberit,Murshidit tonë Muhamed Mustafasë s.a.v.s. atëherë na lehtësohet puna rreth shkrimit mbi Dhikrin. Ka me dhjetëra e dhjetëra Ajete nga Kurani dhe dhjetëra e dhjetëra Hadithe nga Muhamed Mustafaja s.a.v.s. ku këshillohemi dhe detyrohemi të bëjmë Dhikër. Në gjuhën shqipe ka shumë komentues dhe ligjërues apo më mirë ti quaj kinsekomentues dhe kinseligjërues të cilët njëherit edhe janë injorant, të cilët shumë Ajete Kuranore ku përmendet Dhikri, mundohen tu japin kahje tjetër, gjegjësisht ti komentojnë se kinse këto Ajete flasin për Namazin. Do të ketë të atillë që do ta keqkuptojnë këtë, për këtë arsye edhe po e ceki që nuk dua që t’ja humbas vlerën Namazit, Estagfirullah sepse Namazi është një ndër Shtyllat e Islamit. Ajo çka dua të them se pa Dhikër, nuk ka afrim tek Krijuesi xh.xh. ynë. Këtë nuk po e shpiki, këtë vetë Allahu xh.xh. e thot në Kuranin Famëlartë, gjegjësisht në Sure Ankebut, Ajeti: 45:

Utlu ma uhije ilejke minel kitabi ve ekimis salah, innes salate tenha anil fahshai vel munker, ve ledhikrullahi ekber, vallahu ja'lemu ma tasne'ûn. Ti lexo atë që po të shpallet nga libri (Kur'ani), fal namazin, vërtet namazi largon nga të shëmtuarat dhe të irituarat, e përmendja e All-llahut është më e madhja (e adhurimeve); All-llahu e di ç'punoni ju.

Në këtë Ajet, Allahu xh.xh. thotë që Namazi është largues nga punët e shëmtuara, por Dhikrullah është më e madhja – DHIKRULLAHI EKBER.



6

Ajetet që i përmenda të cilat flasin mbi Dhikrin, më vonë do ti numëroj (disa nga ato për arsye se janë të shumtë) dhe do të jenë në Shqip, Arabisht me shkronja Latine dhe Arabe. Arabisht me shkronja Latine për arsye që lexuesi të ketë mundësinë të shoh edhe vet se bëhet fjalë për Dhikër e jo Namaz. Namazi në gjuhën arabe quhet Salat kurse Zikri Dhik’r. Për këtë shihni më vonë më tepër. Kuran, Surja: el-Munafikun, Ajeti 9 :

„Ja ejjuhelledhine amenu la tulhikum emvalukum ve la evladukum 'an dhikrillah, ve mej yef'al dhalike feulaike humulhasirûn“.

“O ju që besuat, as pasuria juaj e as fëmijët tuaj të mos u shmangin prej adhurimit të All-llahut, e kush bën ashtu të tillët janë mu ata të humburit.”

“Grup Engjëjsh (Melek) shetisin gjithnjë nëpër tokë për të takuar grupe njerëzish (shoqëri) të cilët mblidhen për të Përkujtuar Allahun xh.xh. (Dhikrullah) dhe kur ti takojnë thonë: Ja shihni, këta janë që i kërkuam, dhe pastaj këta Engjëj (Melek) i rrethojnë ata njerëz për mbrojte dhe bëjnë Istigfar për ata)”

Ky është Hadith i Pejgamberit, për këtë do të flas më vonë ma gjerësisht. Nga Buhariu dhe Muslimi: Abu Darda tregon se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: “Në ditë e gjykimit Allahu do të mbledhë disa njerëz dhe do ti lartësojë ata me Dritë (Nur). Edhe pse këta njerëz nuk do të jenë as Profet e as Martirë, të tjerët do të ja kenë zili”. Pas kësaj një Beduin i thotë Pejgamberit s.a.v.s. : “Na i përshkruaj këta njerëz që ti njofim”. Resulullahu s.a.v.s. i thotë: “Ata njerëz duhen në Rrugën e Allahut. Janë nga Fise dhe regjione të ndryshme dhe bashkohen në një vend për të Përkujtuar Allahun (Dhikrullah)”.

DHIKRULLAH – Përkujtimi i Allahut xh.xh.



7

Dhikri (Zikri) është një mjet që nëpër Shkallë të ndryshme (Sejri Sulluk), kërkuesi (udhëtari) kalon dhe merr frytet e mbjelljes së farës deri sa të arrin në pranin e Allahut xh.xh. Në udhëtim për tek prania (afria) e Allahut xh.xh. fara e Dhikrit është e mbjellur në zemër, ujitet me mburrje përderisa lisi i Dhikrit të lëshojë rrënjët thellë dhe të fillon të japë fruta. Është fuqia e gjitha udhëtimeve dhe bazamenti për sukses. Është freski, është urë lidhëse për tek Ai xh.xh. Një Shejh kishte thënë: “Të Përkujtova Ty sepse për një moment të vogël të harrova dhe rruga më e lehtë për të të përkujtuar Ty është gjuha”. Nëse kërkuesi për çdo moment përmend Zotin e tijë, ai atëherë do të ndijë paqe dhe lumturi në zemrën e tijë, ai do të ngrisë shpirtin dhe mendjen e tijë dhe ai do të jetë në pranin e Zotit të tijë. Në një Hadith autentik me këtë në Musnad Ahmed tregon se Pejgamberi s.a.v.s. ka thëne: “Njerëzit e Dhikrit janë njerëzit që janë afër meje dhe në pranin time”

DHIKRI NË KURAN: Siç thashë në fillim, këtu tash do ti paraqe disa nga dhjetra Ajetet Kuranore të cilat flasin mbi Dhkrin dhe njëherit na detyrojnë të bëjmë Dhikër poqëse dëshirojmë të jemi nga të shpëtuarit. Surja: Bekare, Ajeti 152:

“Pra ju më kujtoni Mua (me adhurime), Unë ju kujtoj juve (me shprëblim). Më falënderoni e mos Më mohoni.“

Surja: Ali Imran, Ajetet 41 dhe 191: “...e ti përmende shumë Zotin tënd dhe madhëroje mbrëmje e mëngjes”! “Për ata që All-llahun e përmendin me përkujtim kur janë në këmbë, kur janë ulur, kur janë të shtrirë dhe thellohen në mendime rreth krijimit të qiejve e të tokës (duke thënë): Zoti ynë, këtë nuk e krijove kot, i lartësuar qofsh, ruana prej dënimit të zjarrit!” Surja: Enbija, Ajeti: 50

“

„Ve hadha dhikrum mubarakun endhelnah, e fe entum lehu munkirun“. “Edhe ky (Kur'ani) është këshillë, është i bekuar që Ne e shpallëm. A, ju po e refuzoni.“



8

„Elledhine amenu ve tatmeinnu kulubuhum bi dhikrillah, e la bi dhikrillahi tatmeinnul kulub“. Ata që besuan dhe me të përmendur All-llahun zemrat e tyre qetësohen; pra ta dini se me të përmendur All-llahun zemrat stabilizohen.

Surja: Ahzab, Ajetet: 35, 41-42 :

İnnel muslimine vel muslimati vel mu'minine vel mu'minati vel kanitine vel kanitati ves sadikîne ves sadikati ves sabirine ves sabirati vel hashiine vel hashiati vel mutesaddikine vel mutesaddikati ves saimine ves saimati vel hafidhine furuxhehum vel hafidhati vedh dhakirinellahe kesirav vedh dhakirati eaddelahu lehum magfiratev ve exhran azima. Nuk ka dyshim se për muslimanët e muslimanet, besimtarët e besimtaret, adhuruesit e adhurueset, të sinqertit e të sinqertat, durimtarët e durimtaret, të përvuajturit e të përvuajturat, sadakadhënësit e sadakadhënëset, agjëruesit e agjërueset, ruajtësit e nderit e ruajtëset e nderit, shumëpërmendësit e All-llahut e shumëpërmendëset e All-llahut, All-llahu ka përgatitur falje (mëkatesh) dhe shpërblim të madh.

41. Ja ejjuhelledhine amenudhkurullahe dhikran kethira. 42. Ve sebbihuhu bukratev ve esila. 41. O ju që besuat, përkujtoni All-llahun sa më shpesh. 42. Dhe madhërojeni Atë mëngjes e mbrëmje.

Surja: Munafikun, Ajeti: 9

„Ja ejjuhelledhine amenu la tulhikum emvalukum ve la evladukum 'an dhikrillah, ve mej jef'al dhalike feulaike humulhasirûn“.



9

O ju që besuat, as pasuria juaj e as fëmijët tuaj të mos u shmangin prej adhurimit të All-llahut, e kush bën ashtu të tillët janë mu ata të humburit.

Këto ishin vetëm disa nga Ajetet Kuranore ku shifet qartë rëndësia dhe njëherit detyrimi për Dhikrullah. Imam Neveviu në librin e Tijë: „Futuhat ar-Rabbani ala-l-Adhkar an-Nevenijja“ vë vëllimin e I-rë, f.106-109 shkruan: „Të gjithë Dijetarët Islam kanë arritur një koncenzus (janë të një mendimi) dhe pajtohen me Dhikrin i cili bëhet vetëm me zemër (heshtazi,pa zë) dhe Dhikrin me zë dhe se këtë kanë të drejtë ta praktikojnë sikurse meshkujt,femrat ashtu edhe fëmijët. Përveq kësaj pajtohen edhe që Dhikri mundë të jetë në formë me Tesbih, Tahmid si lavdërime Pejgamberit s.a.v.s. (shenim i imi: Salavate). Dhikri është ushqim për zemrën, dhe është burim i frymës Hyjnore e cila edhe të vdekurin e ngjallë me lejen e Allahut, është një ilaq që shëron, të shëndrron nga një gjendje agonie në zgjim absolut. Praktikimi i Dhikrit na bën të ndihemi të qetë dhe të lumtur. Dhikri është qelësi i kënaqësisë me Krijuesin, është qelës i gëzimit të zemrës, qelës i Dashurisë Hyjnore.

Dhikri nga Sunneti i Pejgamberit s.a.v.s. Simbas Buhariut, ka transmetuar Abu Musa al Ashari që Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë:

“Dallimi në mes të atijë njeriu që bën Dhikër dhe atijë që nuk bën, është sikur dallimi në mes të njeriut të gjallë dhe atijë të vdekur”.

Tirmidhiu transmeton nga Anas thotë që Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: “Nëse kaloni kah kopshtet e Xhenetit, atëherë ndaluni aty”. E pyetë Pejgamberin s.a.v.s.:

„Ja Resul-Allah, kush janë ato kopshte të Xhenetit“? Pejgamberi s.a.v.s. ju tha: „Janë mbledhit (mexhliset) ku bëhet Dhikër“! Buhariu në librin e tijë transmeton nga Abu Huraira që Pejgamberi s.a.v.s. të ketë thënë:

„Allahu, i Gjithëfuqishmi, Mëshiruesi ka Engjuj (Melek) që janë për të kërkuar njerëz të cilët bëjnë Dhikër. Kur ti gjejnë këta njerëz, i rrethojnë ata (për ti mbrojtur) deri sa të arrijnë Qiellin e Parë dhe pastaj Allahu i pyet Melekët: Çka po bëjnë shërbëtorët e mijë? Melekët i përgjegjen: O Allah, ata po të madhërojnë dhe lavdërojnë Ty, po bëjnë Dhikrin Tënd. Pastaj Allahu i pyet: Më kann parë ata ndonjëher? Melekët i përgjegjen: Jo, asnjëherë nuk të kanë parë. Prap i pyet Allahu: Çka do të ndodhte sikur të më shihnin? Melekët përgjegjen: O Allah, sikur të shihnin ata Ty, edhe ma shumë do të të lavdëronin e



10

madhëronin, më tepër do të bënin Dhikrin Tënd. Allahu i pyet: Për çka luteshin ata? Melekët i përgjegjen: Për Xhenetin Tënd. Allahu ju thot: E kanë pare ata Xhenetin tim ndonjëher? Melekët I thonë: Jo Zoti ynë, nuk e kanë pare. Allahu ju thot: Po sikur ta shifnin, çka do të ndodhte? Melekët ia kthejnë: Ata do të mundohen edhe ma tepër për ta arritur Atë. Pastaj Allahu ju thot: Kujt ja kan frigën ata njerëz? Melekët pergjegjen: Frigohen nga zjarri I Xhehnemit Tënd. Allahu përsëri: Po sikur ta shifnin zjarrin e Xhehnemit tim, çka do të ndodhte? Melekët përgjegjen: Do ti ikin sa më shumë dhe do të të lusin Ty më tepër që Ti ti mbrojsh nga ai zjarr. Allahu ia kthen: Juve (Melekët) ju kam dëshmitarë se që të gjitha gjynahet e tyre janë të falura dhe ua fala. Një nga Melekët thotë: O Zoti ynë, në mesin e tyre ishte një njeri që nuk i takonte atyre, por që ishte ardhur për të lutur njerin nga ata për një nevojë të veten, të kërkonte diçka. Allahu I thotë: Këta janë të dashurit e mi që e bëjnë Dhikrin Tim. Secili që merr pjesë aty dhe është në atë hallkë, është i falur.

Në Buhari dhe Muslim transmetohet nga Abu Huraira që Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë se Allahu xh.xh. ka thënë:

“Unë i përmbushi ato nevoja që presin shërbëtorët e Miijë, të cilët në vehte ushqehen nga unë. Dhe unë jamë me ata të cilët më Përkujtojnë mua, dhe kur ata Mua më përkujtojnë në vë vete, dhe unë i kujtoj ata në mua. Dhe kur ata më Përkujtojnë shoqëri të veqanta, unë I kujtoj ata në shoqëri edhe më të veqanta. Nëse ata më afrohen mua për një pëllëmb dore, une u afrohem atyre sa për një krahë. Nëse ata më afrohen sa për një krah, unë ju afrohem atyre sa për dy krahë. Nëse ata më afrohen me shpejtësi të ecjes, unë u afrohem atyre me shpejtësi më të madhe”

Tirmidhiu dhe ibn Maxha transmetojnë nga Abu Darda që Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë:

“Dëshironi të dini nga unë për veprën më të mire, më të Nderuar, më të madhëruarën dhe për të cilën shpërblehemi më së shumti, vepër më e vlefshme se të dhurohet Ari dhe më e mire se sa të takoni shokun tuaj në Xhihad kur atij i ndahet qafa në dyshë”?

Ata të pranishmit që ishin aty i thanë: “Po o Resul-Allah, na trego” Pejgamberi s.a.v.s. ju përgjegj: “Kjo vepër është Dhikrullah”. Pejgamberi s.a.v.s. në një Hadith tjetër ka thëne:

“Për çdo gjë ka një lloj llustrimi (spjegim imi: llustrim-politur) dhe llustra e zemrës është Dhikrullahi”.

Marrim shembull kur llustrojm mobilet apo veturën, përse e bëjmë këtë. Arsyja është e thjeshtë: Për të shkëlqyer më tepër por thelbi i llustrës është që ai send të mbrohet nga kushtet atmosferike, pluhuri etj. E njejta gjë na dëshmon edhe Pejgamberi s.a.v.s. se nëse permanent, ne vazhdimsi bëjmë Dhikrulllah, atëher zemrat tona jo vetëm që shkëlqejnë dhe janë të ndritura, por edhe njëherit çka është ma kruyesorja, ato janë të mbrojtura nga të ligat e kësaj bote, njejt sikur llustra që mbron sipërfaqet nga ndytësirat.



11

Mualla bin Xhabel ka thënë: „Asgjë nuk të mbron nga denimi i Allahut përveq se Dhikrullahi“. Shumë të shumta janë Hadithet e Pejgamberit s.a.v.s. që dëshmojnë për vlerën tejet të Lartë, mos ta them më të Lartën sepse me siguri ka dikush që me këtë mundë të keqëkuptohet dhe të nervozohet. Çka thonë Imamët dhe Dijetarët mbi Dhikrin? Ibni Abasi thoshte:

„Allahu i Gjithëfuqishmi dhe i Lartësuari, për çdo gjë që ka ndaluar dhe lejuar ka vënë edhe kufinj për këto. Dhikri është i vetmi për të cilin Ai nuk ka lënë kufinj.“

Ibni Kajam Xhevziu: Edhe pse ky ishte ishte nxënës i të udhëzuarit në rrugë të gabuar i ibni Tejmijes por që çuditërisht, me siguri duke u bazuar në Hadithin e lartëshenuar,vetëmse paksa të dryshuara në fjalë njëher kishte thënë:

„Ska dyshim se sikurse Bakri dhe Argjendi që ndryshken, ndryshket edhe zemra. Llustrimi i sajë është Dhikri i cilil e bën atë (zemrën) të shkëlqejë si një pasqyrë. Ndryshku i zemrës vie nga mëkatet dhe harresa mbi egzistencën e Zotit. Llustrimi i zemrës bëhet me anë të dy veprimeve: Me Teube (istigfar) dhe me Dhikër. Kur zemra e një njeriu është e mjegullosur, reflektimet bëhen të pakjarta, gënjeshtrat merren si të vërteta dhe e Vërteta reflektohet si gënjeshtër. Kur zemra kaplohet nga ndryshku, ajo bëhet e errët dhe në errësirë nuk mundë të dallohen e Vërteta dhe realiteti. Mënyra më e mirë për të larguar ndryshkun nga zemra, është Dhikrullahi”

Këtë thënie me siguri e ka thënë pak para se të vdes sepse siq e përshkruan edhe vet, NUK MUNDË TË DALLOHET E VERTETA NGA GËNJESHTRA. Të kujtojm, ky ishte nxënës i ibni Tejmijës ky i cili në tërësi ishte në errësi dhe devijim. Për këtë ndoshta e përmend: TEUBE dhe DHIKËR. Allahu e din më së miri dhe inshAllah shpërblehet simbas veprave dhe zemrës së tijë. Amin. Ibn Ata’illah as-Sakanderi ka thënë:

“Me anë të Dhikrit menjanohet harresa e egzistimit të Zotit dhe harresa në përgjithsi dhe kur bën Dhikër, në zemër është prania e Allahut të Lartit dhe të Gjithëfuqishmit. Mënyra më e mire për të afruar pranin e Atij në zemër është: Thuaj me zemër “ALLAH” ose recito emra të tjerë të Atijë. (Risalat al-Qushajrijja)

Mulaj al-Arabi ad-Darkavi ka thënë:

“Mos thuaj: ‘Nuk jam asgjë’; as mos thuaj: ‘Jam diçka’. Mos thuaj: ‘Më duhet kjo apo ajo gjë’; poashtu as mos thuaj: ‘Nuk më nevojitet asgjë’. Vetëm thuaj: ALLAH dhe do të përjetoshë Mrekulli. (Kjo është letër që këtij i kishte dërguar një Sufi).



12

Nga e gjithë kjo që u shkrua deri tash këtu, pamë se gjithë Prijësit, Shejhët, Dijetarët e ndryshëm i këshillojnë dhe urdhërojnë kërkuesit e Rrugës së Allahut që në ç’do aspekt të jetës të bëjnë Dhikër dhe për të ju bashkangjit atyre shoqërive që praktikojnë Dhikër. Shofim që të gjitha këto që u thanë, janë nga Kurani si dhe Hadithe të ndryshme të Pejgamberit tonë të dashur, Murshidit tonë Hazreti Muhamed Mustafasë s.a.v.s. Pasiqë është nga Kurani dhe Sunneti i Pejgamberi s.a.v.s. them nganjëher: Ka disa njerëz në ditët e sotme që kategorikisht kundërshtojnë praktikim e Dhikrit, qoftë ai në vetmi apo në shoqëri. Këtë e bëjnë me të vetmin arsyetim se kinse kjo është shpikur nga Dervishët. Po mirë ore njerëz, Ajetet Kuranore dhe ato Hadithe, Dervishët i paskan shkruar? Simbas këtyre Ajeteve dhe Haditheve dhe simbas teorisë së këtyre njerëzve injorant, po del se edhe Allahu xh.xh. e edhe I Derguari I Tijë qenkan Dervish sepse urdhërojnë dhe madhërojnë Dhikrin. Apo ndoshta do të thonë këta njerëz se këto Hadithe janë të falsifikuara. E çka është puna e Ajeteve Kuranore, janë edhe ato të falsifikuara? Estagfirullah. Këto gjëra I bën vetëm injoranca dhe si kishte thënë ibn Xhevziu: Kur ndryshket zemra, njeriu nuk mund të dalloj të Vërtetën nga gënjeshtra. Athua vallë njerëzit injorant, në Ditën e Gjykimit, kur të pyeten nga i Madhërishmi dhe Fuqiploti se përse nuk kanë zbatuar urdhërat e Tijë, çfar përgjegjje do ti japin këta? Ditën kur të fryhet në Surr dhe të thirret për llogaridhënje, si do të jetë përgjegjja e injorantëve? Hazreti Resul-Allahu ka thënë: “Ka njerëz që agjërojnë, por përveq se durojnë urie, tjetër dobi nuk kanë. Ka edhe të atillë që 5 Vaktet e Namazit i praktikojnë, por përveq se që humbin kohën dhe prishin gjumin në mëngjez, tjetër dobi nuk kanë” Pra, shifet qartë që ka njerëz të atillë që sa për sy e faqe agjërojnë dhe falën. Këto dyja I bëjnë me arsyetim se këto janë Shtyllat e islamit. E vërtetë që janë, por Kurani Famëlartë po na DETYRON edhe tjera gjëra përveq këtyre dyjave. Ditën e Gjykimit kur Pejgamberi s.a.v.s. të jetë aty dhe injorantët dalin para të Madhit xh.xh. për të dhënë llogari dhe Pejgamberi u thotë: Përse nuk keni zbatuar Sunnetin tim? Athua këta injorant çfar përgjegjje do të japin? Vallë do ti thonë: O Pejgamber, po Dhikri është I Dervishëve, për ate nuk e kem praktiku!?! Është kjo përgjegjja e tyre që në ditët e sotme përhapin këto gënjeshtra në popull? Ajete nga Kurani Famëlartë janë me qindra ku tregohet shpërblimi për Besimtarët e devotshëm por janë edhe ato Ajete nga Kurani ku tregohen qartazi denimet që I prêt injorantët. inshAllah Allahu xh.xh. i mëshiron dhe denimin e atyre ua lehtëson, Allahu është Shumfalës dhe Mëshirues, inshAllah i denon simbas Mëshirës së Tijë e jo simbas Ligjit të Tijë. Amin!

LLOJET E DHIKRIT



13

Dhikri mundet të bëhet i qetë (pa zë në vete) por edhe me zë. Pejgamberi s.a.v.s. këshillon të dy llojet. Dijetar nga Sheriati dhe Shumë Sufi, kanë preferuar dhe preferohet Dhikri që bëhet me zë. Por, prap ka edhe prej atyre që preferojn atë pa zë. DHIKRI ME ZË: Transmetohet nga Buhariu që Abu Huraira të ketë thënë që ka treguar Pejgamberi s.a.v.s. dhe ka thënë që Allahu xh.xh. ka thënë :

““Unë i përmbushi ato nevoja që presin shërbëtorët e Miijë, të cilët në vehte ushqehen nga unë. Dhe unë jamë me ata të cilët më Përkujtojnë mua, dhe kur ata Mua më përkujtojnë në vë vete, dhe unë i kujtoj ata në mua. Dhe kur ata më Përkujtojnë shoqëri të veqanta, unë I kujtoj ata në shoqëri edhe më të veqanta. Nëse ata më afrohen mua për një pëllëmb dore, une u afrohem atyre sa për një krahë. Nëse ata më afrohen sa për një krah, unë ju afrohem atyre sa për dy krahë. Nëse ata më afrohen me shpejtësi të ecjes, unë u afrohem atyre me shpejtësi më të madhe”

Nga ky Hadith (fjalë të cilat mundë të konfirmohen edhe me Kuran sepse përmban Ajete nga Kurani), nënkuptojmë që Dhikri me zë lejohet sepse në shoqëri Dhikri mundet të jetë vetëm me zë. Edhe pse mos të bëhet me zë kur është shum më i vlefshëm sepse Allahu xh.xh. po na tregon që: Nëse më Perkujtoni në shoqëri, unë ju kujtoj në shoqëri edhe më të mirë se ajo e juaja. inshAllah nuk duam që të jemë nga popujt injorant. Imam Sujutiu për Hadithin e lartëpërmendur ka thënë:

“Dhe kur më kujtoni Mua në shoqëri, Unë ju kujtoj juve në shoqëri edhe më të mirë. Dhikri në shoqëri mundet të jetë vetëm me zë. Kur është pa zë, atëher përputhet me pjesën e parë të Hadithit të lartëshenuar kur Allahu thot: Nëse më kujton në vete, edhe Unë të kujtoj ty ne vete.”

Transmeton Buhariu nga Abu Ma’bad ky nga ibn Abasi që kishte thënë:

“Në kohën sa ishte gjallë Pejgamberi s.a.v.s. ishte traditë që pas Namazit të bëhej Madhërimi i Allahut dhe atë me zë të lartë… tutje vazhdon ibn Abas: Kur ndëgjohej Dhikri me zëra të lartë, atëherë e dija se përfundoi Namazi.”

Imam Ahmad, Abu Darda dhe Tirmidhiu transmetojnë të ket thënë as-Saib që Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë: “Më ardhur Xhibrili dhe më ka urdhëruar që të ju lejoj ti ngritni zërat gjat Tekbirit.” Nga Buhariu dhe Muslimi transmetohet që të ket thënë Xhaludin as-Sujuti në mbledhim tjetër të ket thënë Ali ibn Abi Talib:

“Një ditë e pyeta Pejgamberin: O i Dërguar i Allahut, më trego rrugen më të shkurtër për tek prania e Allahut, Rrugën më të lehtë për ibadet dhe Rrugën më të mire për Allahun e Madhëruar dhe të Gjithëfuqishmin.”



14

Pejgamberi s.a.v.s. më tha: “O Ali, bën Dhikër pa ndërprerë, në heshtje dhe me zë.” Unë i thashë: “O Resul-Allah, të gjithë bëjnë Dhikër. Më jep diçka të veqantë.” Ai s.a.v.s. më tha:

“O Ali, më e mira e them unë dhe që të gjithë Profetët para mua e kan thënë është: la ilahe ilallah. Nëse i marrim të gjithë Qiellin dhe Tokën i vemë me një anë, dhe fjalën la ilahe ilallah në anën tjetër, ana ku është la ilahe ilallah dë të peshojë shum më shumë. Përderisa do të ketë njerëz të cilët thonë la ilahe ilallah, Dita e Kijametit nuk do të vijë”.

Pastaj e pyeta: “Po sit a recitoj?” Profeti s.a.v.s. më tha:

“Mbylli sytë dhe më dëgjo se sip o e them unë la ilahe ilallah dhe pastaj thuaje ti e unë të ndëgjoj….pastaj tregon Aliu r.a. pasi e recitoi Pejgamberi s.a.v.s. unë e përsërita me zë të lartë”

Në transmetimet e Imam Ahmadit dhe Taberaniut ky Hadith vazhdon akoma dhe spjegohet se si Pejgamberi s.a.v.s. ua spjegonte Sahabëve të Tijë dhe ua mësonte Dhikrin. Ibada bin Samit tregon se Pejgamberi s.a.v.s. njëherë na tha: “Është ndonhë i huaj në mesin tone?” Ne ju përgjegjëm: “Jo o i Dërguar i Allahut” Ai s.a.v.s. na tha: “Atëherë mbylleni derën. Ngritni duart lart dhe përsëritni pas meje la ilahe ilallah.” Ne i ngritëm duart dhe recituam La ilahe ilallah. Pastaj Pejgamberi s.a.v.s. tha:

“Lavdëruar qoftë Allahu që më solli në këtë botë me këtë fjali (Kelimah) dhe më këshilloi dhe më premtoi Xhenetin. Ai asnjëherë nuk e ndërron premtimin e Tijë” ... Pas kësaj tha: Gëzohuni, Allahu ua fali mëkatet e juaja”

Xhelaludin as-Sujuti në artikullin e tijë: “Natijat al-Fikr fi Xhahri-dh=Dhikr” = Dobia nga Dhikri me zë, përmend njëzet e pesë Hadithe autentike të cilat flasin ose përmendet në to Dhikri me zë.



15

DHIKRI I QETË: Allahu përmend në Suren Surat al-Araf, Ajeti 205:

Vedhkur rabbeke fi nefsike tedarruav ve hifetev ve dunel xhehri minel kavli bilguduvvi vel asali velatekum minelgafilin.

Ti përmende Zotin tënd në vete (heshtas), me respekt e me dro, jo me shprehje të larta, (përmende) në mëngjes e në mbrëmje dhe mos u bër prej atyre që nuk kanë kujdes.

Imam Ahmadi transmeton nga Abu Huraira qe Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë që Allahu ka thënë: “Unë jam me shërbëtorin tim kur ai më kujton dhe kur më kujton dhe lëviz buzët” Imam Neveviu këtë Hadith e komenton kështu:

“Allahu është me ata që e kujtojnë Atë, dhe që me gjith zemër e thërrasin, edhe me ata që me gjuhën e tyre e thërrasin, por ne duhemi ta kemi parasysh se përkujtimi nga zemra është më i kompletuar. Ai i cili Dhikrin e tijë e bën me gjuhë, e bën që ta reflektojë në zemrën e tijë. Kur dashuria Huyjnore kaplon zemrën dhe mendjen e tijë, atëherë gjuha lëviz vetvetiu dhe kërkuesi i afrohet Atijë.”

Shejh Amin al-Kurdi në “Ndiçimi i Zemrës” (Tanwir al-Qul) f.522 ka thënë:

“Dhikri me gjuhë që përmban shkronja, nuk është gjithmonë lehtë të shqiptohet (thuhet) sepse shitblerja dhe veprimtari tjera e bëjnë të pamundur përqendrimin në këtë Dhikër” Në të kundërtën Dhikri i vërtetë është ai i zemrës i cili thuhet pa shkronja. Në këtë mënyr nuk mundet asgjë të shmangë dhe dekoncentrojë nga ky Dhikër sikur që një Shkrimtar thoshte: Me zëmër kujtoje Allahun, pa fjalë e pa gjuhë.”

Kjo është edhe arsye pse pjestarët e Tarikatit Nakshibendi më së shumti preferojnë Dhikrin pa zë. Përveq kësaj, zemra është ajo që Falësi (Allahu) e shikon. Ajo është qendra e besimit, është qendra e msheftësive dhe burimi i ndriçimeve. Kur ajo është e shëndoshë, është i tërë trupi i shëndoshë, kur ajo është e sëmurë, është i tërë trupi i sëmurë. Abu Musa al-Ashari transmeton:

“O Njerëz, (që ju të mos mundoheni shumë me Dhikër me zë të lartë) keni mëshirë me vetveten tuaj, sepse lutjet tuaja po i drejtoni Dikujt që as nuk është i shurdhër e as nuk është larg jush. Pa dyshim Ai është afër jush, pa dyshim Ai ju dëgjon sepse është afër jush.” (Buhari,Xhihad; Muslim,Dhikr;Abu Dawud,Salat;Ahmed in Hanbal,Musnad)



16

Ky Hadith është dëshmi që Dhikri me zë të lartë nuk është i ndaluar e as Bid’a. Por që Resul-Allahu s.a.v.s. ka preferuar Dhikrin pa zë. Me këtë Hadith njëherit as nuk ndalohet Dhikri me zë të lartë. Nga Bajahaki transmetohet:

“Dhikri të cilin Melekët që shkruajn, nuk e dëgjojnë, është më i lartë se sa Dhikri të cilin e dëgjojnë. (Bajhaki, Shuabul Iman, 555-556, 1/407)

Edhe kjo është një dëshmi tjetër që Dhikri me zë është ekzistent dhe njëherit nuk është i ndaluar. Kuran, Sure: Bekare, Ajeti 114:

Ve men adhlemu mimmem menea mesaxhidellahi ej judhkera fihesmuhu ve sea fi harabiha, ulaike ma kane lehum ej jedhuluha illa haifin, lehum fid dunja hidhjuv ve lehum fil ahirati adhabun adhîm.

E kush mund të jetë më mizor se ai që në xhamitë e All-llahut pengon të përmendet emri i Tij dhe përpiqet për shkatërrimin e tyre. Atyre ndryshe nuk u takoi të hyjnë vetë në to, vetëm duke qenë respektues (të tyre e jo rrënues). Ata në këtë jetë kanë nënçmim e në botën tjetër dënim të madh.

Këtë Ajet shum Dijetar e marrin si bazë për Dhikrin me zë të lartë sepse aty thuhet që askush nuk guxon ti ndërpres njerëzit në Mesxhide të cilët bëjnë Dhikër me zë të lartë. Abu Musa al-Ashari tregon se Pejgamberi s.a.v.s. ka thënë:

“O ju njerëz! Gjat Dhikrullahit, ngritni zërat tuaj. Nefsi i juaj le të zgjohet ta dëgjojë dhe të largohet” (Ahmed Gymyshhanevi, Ramudhu’l Ehadis, Hadis 75, Benzri)

Zejd ibn Eslam ka treguar që ibd Edra tha:

“Një natë shëtitnim me Pejgamberin dhe kaluam kah Xhamija. Aty takuam një njeri i cili me zë të lartë bënte Dhikër. I thashë Pejgamberit: Ky njeri po bën Rija (po shtirret,po bëhet kinse). Pejgamberi më tha: Jo, ky është një njeri i pastër. (Bajhaki)

Ibn Abasi tregon:



17

“Sa ishte në jetë Pejgamberi, më kujtohet se si As’habët pas Namazit të obliguar bënin Dhikër. Zëri i tyre akoma më qëndron në vesh.” (Buhari)

Allama Shejh Mahmud Alusi në Ruhul Maani të tijë thotë:

“E dini që kur dikush thotë se: “Dhikri dhe Duaja haptazi” kjo është e ndaluar. Kjo thënie, nuk guxon të ketë kuptim absolut. Imam Neveviu në “FATWA” të tijë ka thënë që: Nëse nuk ka pengime nga të tjerët, atëherë Dhikri haptazi është Mandub (i preferuar) dhe pasi është Mandub, tek Shaafit është më i preferuar. Kjo është edhe në Medh’hebin e Imam Ahmedit. Një transmetim nga Imam Maliku, gjithashtu e mbron këtë. Ngjashëm edhe Hafidh Ibn Haxhar al-Askalani shkruan në Fet’hul Bari e tijë. I vetmi Dhikër që është Mekruh (që as nuk sjell dobi, por edhe dëm assesi) është ai pas Xhenazes. Kështu është edhe në Medh’hebin Shaafi dhe kështu që nuk guxon të thuhet se Dhikri haptazi në total është Mekruh.”

Më tutje Alusi thotë:

“Simbas disave, DUNAL XHEHRI (ku përmendet në Suren Araf, Ajeti 205) kuptohet për të mos bërtitur shumë. Por, edhe nëse atëherë nuk është problematike sepse në mëse 20 Hadithe të Pejgamberit s.a.v.s. dëshmohet se Ai s.a.v.s. ka preferuar edhe Dhikrin me zë. Abu Dhubajr tregon në një Hadith Sahih nga Abdullah ibn Dhubajr që Pejgamberi s.a.v.s. pas çdo Namazi, pasi jepte Selam, me një zë të lartë thoshte: La ilahe ilallau Vahdehu la sherike lehu lehul mulku ve lehu’l hamdu ve huve ala kuli shejin kadir la havle ve la kuvete ila bilah ve la na’budu ila ijahu, lehun’n-ni’metu ve laehu’l-fadlu.”

Ibn Abidin në Raddul Muhtar të tijë gjithashtu është i mendimit se Dhikri mundet të bëhet edhe heshtazi por edhe me zë. “Dhikri është trellojësh.

1. Pa pjesëmarrjen e zemrës, vetë me zë/guhë. Ky nuk ka vlerë. 2. Dhikri pa gojë, vetëm me zemër. Në Tesavuf ky quhet Dhikri-Hafi 3. Dhikir me zëmër dhe me zë. Për këto ka shum Hadithe që e dëshmojnë se dyjat mundë ti praktikojmë. Hz.Muhamedi Dhikrin cilin ia kishte dhënë Hz.Aliut ishte Dhikri Xherhi.

Elledhine amenu ve tatmeinnu kulubuhum bi dhikrillah, e la bi dhikrillahi tatmeinnul kulûb. Ata që besuan dhe me të përmendur All-llahun zemrat e tyre qetësohen; pra ta dini se me të përmendur All-llahun zemrat stabilizohen.



18

Dhikër është përmendje permanente, përkujtim permanent i Allahut, përkujtim i Krijuesit, përkujtim i të Gjallit - Kajum, përkujtim i të Parit - Evel dhe të Fundit – Ahir, përkujtim i të Pavdekshmit – Hajj, përkujtim i të Përjetshit – Samed, përkujtim i Atijë – HU. Sa e sa Hadithe dhe Ajete Kuranore pamë që Dhikri është pastrim i zemrës. Me anë të Dhikrit zemrës i largohet barrë e rënde negative dhe ajo mbushet me energji që të jepë jetë, energji që të shtyen të përkujtosh Krijuesin tënd, i Cili na fali jetë dhe i Cili na i merr jetën. Ajeti i Sures Rad, tregon që me Dhikër zemrat tona qetësohen dhe me Dhikrullah ato stabilizohen. Edhe pse përkthyesit nuk kan bërë punën e tyre ashtu si duhet (arsyet i dinë ata më së miri) prap nëse e lexojmë këtë Ajet, aty thuhet: DHIKRULLAH. Jeta jonë e përditshme dhe me shumë halle e brenga, ndoshta nganjëherë nuk na lejon që të Përkujtojmë Allahun – Dhikrullah. Por, nëse e mundim Nefsin (egon) tonë, atëherë padyshim se pavarësisht hallet dhe brengat, zemrat tona prap do të thonë: ALLAH, do të thonë: La ilahe ilallah, do të thonë: HU. Jo secili mundet të arrijë në këtë gjendje. Për të arritur në këtë gjendje, duhet të kemi një Udhëzues – Murshid. I cili na udhëzon në Rrugën e Drejtë sepse nëse bëjmë Dhikër, e anën tjetër jemi me plot mëkate (gjynahe) atëherë është e njejtë sikur të tentojmë ta mbushim me ujë një gotë e cila nuk e ka fundin. Kjo është e njejtë sikur kur të shkojmë në një qytet të panjohur dhe kërkojmë ndonjë rrugë. Në dorë kemi hartë e qytetit, por prap ndoshta nuk mundë të orientohemi si duhet pa e pyetur dikend. Kështu është edhe puna e Udhëzuesit – Murshidit. E kur të kemi Murshidin, por jo vetëm Murshid, por Insani Kjamil dhe Kuranin, atëherë jemi ndër më të udhëzuarit. Dikush do të thotë na mjafton Kurani. Jo! Assesi nuk na mjafton vetëm Kurani sepse ne njerëz jemi, dhe mundë të gabojmë dhe ta keqinterpretojmë Kuranin. Këtë në ditët e sotme e shohim më shumë se sa duam ta shohim, të atillë që Ajetet Kuranore po i interpretojnë simbas nevojave dhe ideve të tyre të prishura. Allahu xh.xh. i udhëzoftë në Rrugë të Drejtë. Autori i librit: “Hadarat-ul kuds”, Bedredin Serhendi në këtë libër thotë: “Kam studiuar tek Imam Rabaniu librat e Buhariut, Hidaje (të Hanefive) etj.

Gjithnji thoshte: Së pari Shkencën (është fjala Kuranin dhe Sunetin e Pejgaberit s.a.v.s.) pastaj Tarikatin”

Pasi pa që unë më tepër isha i përqendruar në Tarikat, një ditë më tha: Lexo libra! Mëso shkenc sepse një Sufi i paditur, shum lehtë bëhet lodër e Shejtanit. Me tha: “Rutbetul-ilmi a’ler ruteb” – Shkalla më e lartë është shkalla e Shkencës (Diturisë).”



19

Allahu xh.xh. në Kuran thotë, Sure: Zumer, Ajeti: 22

E fe men sherahallahu sadrahu lil islami fe huve ala nurim mir rabbih, fe vejlul lil kasijeti kulubuhum min dhikrillah, ulaike fi dalalim mubîn. Atij që All-llahu ia ka zgjeruar kraharorin për besimin islam, ai është në një dritë të sigurt prej Zotit të vet. Të mjerë janë ata që nga zemërfortësia e tyre nuk përmendin All-llahun, të tillët janë në humbje të qartë.

Dashtë Allahu xh.xh. që zemrat tona të ndriçohen edhe më tepër me Dritën e Tijë, dashtë Allahu xh.xh. që edhe më tepër të na mundësojë të Përkujtojm Atë. Të mjerët ata që mohojnë fjalën e Allahut xh.xh. Allahu xh.xh. i udhëzoftë gjith ata që mohojnë fjalën e Tijë. Allahu xh.xh. na shpërbleftë për veprat tona, i shpërbleftë të gjith njerzimin simbas veprave dhe zemrave të tyre. Gjith Ymmetin Muhamed i cili ruan Rrugën e Allahut xh.xh. i përmbahet Sunetit të Pejgamberit s.a.v.s. si dhe mban Urdhërat e Pejgamberit s.a.v.s. të vazhdojnë Rrugën e Ehli Bejtit të tijë, Allahu xh.xh. ua bëftë të bukur jetën dhe të ndriçuar Ahiretin. AMIN. Gjilan, Maj 2009

dhikrullah

Education